Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cognovimus, Scriptura testante, Petrum
et Paulum spiritales esse coelos; videamus illos
enarrantes Dei gloriam, non nostris, sed eorum ipsorum
sacratissimis verbis. Nonne enarrabat Petrus
gloriam Dei, quando dicebat se speculatorem factum
esse coelestis ac divinae magnitudinis, et accepisse
Dominum Jesum a Deo Patre honorem et gloriam
voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria: #Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui;@#
et: #Hanc vocem nos audivimus de coelo allatam, cum
essemus cum ipso in monte sancto.@#
Nonne firmamentum
erat Petrus cum dicebat: #Obedire oportet Deo
magis quam hominibus?@# Cum enim deos alloqueretur
stans in medio plebis in firmamento verae fidei
dixit: #Viri fratres, vos scitis quod factum est verbum
per universam Judaeam, incipiens enim a Galilaea
post baptismum, quod praedicavit Joannes,
Jesum a Nazareth, quomodo unxit eum Deus Spiritu
sancto et virtute. Qui pertransivit benefaciendo et
sanando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus
erat cum illo; et non est in alio aliquo salus, nec
aliud nomen est sub coelo datum hominibus, in quo
oporteat nos salvos fieri.@# Paulus etiam nihilominus
coelum aut firmamentum fuisse et esse creditur,
cum ab eo dictum fuisse legitur: #O altitudo divitiarum
sapientiae et scientiae Dei, quam incomprehensibilia
sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus!
Quis enim cognovit sensum Domini, aut quis consiliarius
ejus fuit? Quoniam ex ipso, et per ipsum et in
ipso sunt omnia; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum.
Amen.@# Et in alio loco: #Quis nos separabit a
charitate Christi? Tribulatio, an angustia, an persecutio,
an fames, an nuditas, an periculum, an gladius?
Certus sum enim quia neque mors, neque vita,
neque angeli, neque principatus, neque virtutes,
neque instantia, neque fortitudo, neque altitudo, neque
profundum, neque creatura alia poterit nos separare a
charitate Dei, quae est in Christo Jesu Domino
nostro.@#
Si quis vult scire vera esse quae breviter proposuimus,
legat studiosius Actus apostolorum et Epistolas
amborum, et cum eos invenerit diffusius,
abundantius et manifestius gloriam Dei enarrantes,
et opera manuum ejus annuntiantes, credat certissime
eos firmamentum fuisse et coelos. Non est
Paulus inferior Petro, quamvis ille Ecclesiae fundamentum.
Nam et hic sapiens architectus, sciens
vestigia credentium fundare populorum, nec Paulus,
inquam, indignus apostolorum collegio. Cum primo
quippe facile conferendus, et nulli secundus; nam
qui se imparem nescit, Dei praeveniente gratia fecit
aequalem. Ambo a Christo vocati, ambo in Christo
fideliter conversati, ambo a Christo gloriosissime
coronati. Alter vocatus de littore, alter appellatus
ab aethere. Ille de piscatione, iste de persecutione,
et idcirco duplici sunt digni honore, quia simul laboraverunt
in verbo et praedicatione. Caeterum fratres,
domini, seniores et patres, quorum praedicamus
initium piae conversionis, et fidei et sanctae
conversationis provectum, eorum libet et dicere
admirabilem et praedicabilem exitum. Scimus etenim
Romam, ut ipsa cum toto orbe sibi subdito
gloriatur et praedicat, horum praedicatione edoctam,
horum sanguine consecratam, horum meritis et
praesentia de variis erroribus in unitatem fidei permutatam.
Fuit in conflictu et congressione sanctorum
fides firma, spes certa et victoriosissima charitas;
fuit contra eos impia Neronis crudelitas, et
Simonis Magi nefandissima falsitas; horum insectatione
Petrus cruci affixus, Paulus capite plexus,
alter passus cruce, alter truncatus ense. Idem passionis
locus, par et sepulturae loculus. Meritis fuerunt
aequales, et passione pares, coelestis regni
haeredes, et Christi cohaeredes. Qui quos vocavit,
ut alter istorum asserit, illos et justificavit, et quos
justificavit, illos et magnificavit, et quos magnificavit,
illos et glorificavit. Quorum justitiam incitantes,
et magnitudinem laudando magnificantes, ad illam
gloriam mereamur pertingere, ad quam illos hodierna
die praedicamus et credimus pervenisse.
Amen.
SERMO XII. DE ASSUMPTIONE DEI GENITRICIS MARIAE.
Congrue satis et convenienter videtur a Patribus
fuisse sancitum, ut in memoria Domini Genitricis ea
recitetur evangelica lectio, quae narrat illas duas
mente et carne sorores Dominum Jesum excepisse
hospitio. Cui enim illa venienti in mundum templum
praeparavit virtute coelesti sacratum et perpetuae
virginitati dedicatum, huic istae, ut Evangelium loquitur,
temporalis habitationis praeparaverunt domum, | null | 1500fbd9-5cea-4363-b6b0-da3445becbb0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et piae humanitatis ac sincerissimae charitatis
praebuerunt obsequium. Harum enim vita et actus
ita fuerunt mirabiles et fidelium recordatione celebres,
ut duarum vitarum figuram eas retinere asserant
divinarum litterarum catholici et doctissimi
tractatores. Martha igitur quae curam domus gerebat,
et tanto talique hospiti ejusque discipulis, quae
necessaria erant praebebat, activae vitae figuram, ut
diximus, praeferebat. Per Mariam vero, quae ad pedes
Domini sedens, instantissime sermonis ejus audiebat
colloquia, vita perspicue praemonstrabatur
contemplativa. Eia, fratres charissimi, videamus si
domina nostra in domo Domini et Dei Genitrix, et
semper virgo Maria, utramque vitam ad plenum
exercuit, et activam vitam laudabilem quam opere
Martha excoluit, et contemplativam optimam quam
Maria audiendo et eligendo obtinuit. Sane sicut dilectum
Domini Joannem theologum de humanis et
corporalibus actibus Domini Jesu pauca dixisse, et
multa de natura divinitatis ejus, potentia et majestate
dixisse et scripsisse, teste sacratissima serie descriptionis
ejus cognoscimus; ita Domini Genitricem
non adeo fuisse credimus intentam activae conversationi,
quam se totam contulit divinae conspeculationi.
Non enim ad activam ultra quam matrem
Domini decuit se contraxit, sed toto mentis affectu
et desiderio, ad vitam se contemplativam erexit: et
ne ex toto esset vitae exsors activae, postquam est
electa a Domino, salutata ab angelo, obumbrata a
Spiritu sancto, fecundata Dei verbo, exsurgens de
loco, per iter devium et abrupta montium veniens ut
deferret amicis actualis vitae laboriosum officium,
Zachariae vatis ingreditur domum Elisabeth salutans.
Cognovit in spiritu in sinum ejus nobile pignus
depositum, et in his paucis, ut diximus, Marthae
complevit actum. Si Martha felix, quae activae vitae
praeferebat figuram, quanto magis istae sanctissimae,
de quibus loquimur, personae exstiterunt felices, quae
tantorum gaudiorum et munerum meruerunt fieri
compotes? Quae major potest esse felicitas quam
cum in matre Domini et, ut ita dicam, in aula regali,
in alvo virginali fecunditas regnat et virginitas?
quam cum infecunda et vetusta generat et parit
sterilitas, et cum aetas senectutis et antiquitatis
nomen promeruit novae paternitatis? Et ut B. Hieronymus
jucundo sermone prosequitur, Joannes
etiam ad introitum Mariae exsultavit et lusit: et
per os Virginis audiebat verba Domini pertonantis,
et de utero matris gestiebat in occursum ejus erumpere.
Quomodo, quantum et qualiter officiis et obsequiis
speculativae vitae cum altera Maria se subdidit,
Gabrielis archangeli profiteatur assertio, sermonis
evangelici prosequatur oratio, quia ad haec narranda
nostrae parvitatis deficit sermo. Unum profecto
scimus, quia omnis ejus vita et actio intenta semper
fuit in Domino. Et sicut de altera Maria dictum est: #Ista optimam partem elegit,@#
quia prima omnium feminarum
Deo virginitatem obtulit; et idcirco promeruit
ut Dei Filius angelo nuntiante ex ea corpus nostrae
redemptionis susciperet. Diximus eam semper
intentam fuisse speculationi divinae, sed oportet nos
hoc ipsum catholicis verbis astruere. Ut enim humano
usu loquar, ubi erat corpore quando a Domino
mittebatur angelus ad eam? utique in domo parentum.
Ubi erat spiritu? vere, ut diximus, in illo divinae
speculationis intuitu. Quid agebat? Sine praejudicio
alicujus irreprehensibiliter vivens, ut suae
professionis proprium erat, orabat, legebat. Quomodo
orabat? Canticum quod cecinit tympanizans,
exclamat: #Magnificat anima mea Dominum.@# Quid
legebat? Forsitan occurrebant ei divinae Scripturae
testimonia ad illud ineffabile sacramentum quod in
ea gerebatur sine dubio pertinentia. Nonne in pignore
quod gerebat illud impleri posse credebat Mosaicum: #Prophetam,@#
inquit, #suscitabit Dominus de
fratribus vestris tanquam meipsum audietis?@# Et multas
alias in aperto cernebat prophetarum sententias,
in quibus tanti sacramenti ac mysterii praemonstrabatur
et ad liquidum declarabatur veritas. Nonne ad
hoc pertinere videbatur illud Jacob patriarchae testimonium
dicentis: #Non auferetur sceptrum de Juda,
et dux de femore ejus, donec veniat qui mittendus est,
et ipse erit exspectatio gentium.@# Quid manifestius quam
quod ille fatebatur Balaam ariolus, ex se falsiloquus,
Dei nutu veridicus: #Orietur,@# inquit, #stella ex Jacob,
et exsurget homo de Israel?@# Sciebat enim Dei
Genitrix in arce divinae contemplationis assumpta,
Davidicis edocta testimoniis, processurum de se
Dominum, tanquam de thalamo suo sponsum eumdemque
speciosum, ut idem propheta praecinuit, prae
filiis hominum. Non enim dubitabat ad se pertinere,
Spiritus sancti illustrata lumine, | null | d29c8976-ef74-4be3-8577-463c432ca970 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quod Isaiam prophetam
recolebat dixisse: #Ecce Virgo concipiet et
pariet filium;@# et: #Egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet.@# Quid apertius? quid
jucundius? et Virginem parituram, et virgam de
radice Jesse processuram nobilissimus prophetarum
pronuntiat.
Placuit igitur inserere huic nostrae declamatiunculae
sententiam psalmi octogesimi sexti quam ad
memoriam Domini Genitricis, et mysterium Dominicae
incarnationis et nativitatis, B. Ambrosius, vir
per cuncta laudabilis et verus assertor fidei catholicae,
adeo festive voluit exponere, et idcirco, ut
dixi, sententiam tanti pontificis pauperculo nostro
operi apponere volui, ut quod digne non potuit persequi
ingenioli nostri paupertas, sententiae tanti
pontificis nobilitet et commendet auctoritas. Ait
enim secundum antiquam interpretationem jam
dictus doctissimus doctor: #Mater Sion dicet: Homo
et homo natus est in ea, et ipse fundavit eam Altissimus.@#
Matrem autem secundum divinitatem habere
non potuit, qui auctor est Matris. Ille factus est non
divina generatione, sed humana. Quia homo factus
est, Deus natus est. Sic et alibi habes: #Puer natus
est nobis, Filius datus est nobis.@# In #Puero@# enim nomen
aetatis, in #Filio@# plenitudo est divinitatis. Factus
ex matre, natus ex patre. Idem tamen et natus et
datus, non diversum, sed unum putes. Unus enim
Dei filius, et natus ex patre, et ortus ex Virgine.
Distanti ordine, sed in uno concurrit nomine, sicut
et praesens lectio docet quia #et homo natus est in ea,
et ipse fundavit eam Altissimus.@# Homo utique corpore,
Altissimus potestate. Etsi Deus et homo diversitate
naturae, idem tamen non alter in utroque. Aliud
ergo speciale naturae suae, aliud nobiscum commune,
sed in utroque unus et in utroque perfectus. Non
igitur mirandum est quia et Dominum eum, et
Christum fecit Deus. Fecit ergo Jesum. Eum utique
qui ex corpore nomen accepit, fecit eum a quo
etiam patriarcha scribit David: #Mater Sion dicet homo,
et homo factus est in ea:@# dissimilis utique non
divinitate, sed corpore. Nec discretus a Patre, sed
exceptus in munere. Hujus etenim muneris gratiam
angelo nuntiante virgo Maria Dominum concipiendo
promeruit, pariendo obtinuit, et post partum virgo
perpetuo permanens incorruptam possedit. Ejusdem
gratiae muneribus conferta, ut fas est credere, omne
tempus Dominicae infantiae, pueritiae et adolescentiae
cum ipso peregit, et obsequium maternae dulcedinis,
ut vera mater, vero humanitatis suae filio ministravit.
Quae fuerunt illorum inter se colloquia, quam dulcia,
quam amabilia, quando in matre fulgebat virginitas
et laetabatur fecunditas! In filio apparebat humanitas
et latebat divinitas. Quantum vel quale illud erat
Deificum ac virginale consortium? non dico nostrum,
sed omnium hominum prorsus excedit intellectum.
Deinde idem ipse qui erat unigenitus Virginis matris,
cum voluit apparere unicus Dei Patris, tempore
sui baptismatis hoc ipsum ostendit majestas Trinitatis.
Cum Pater auditur in voce, Filius videtur in
nomine, Spiritus dignatus est in specie apparere
columbae. Est enim hujus magnitudinis testis, magnus
prae caeteris homo nomine Joannes a Deo missus.
Iste vero tantus homo, qui hactenus erat Dominicae
incarnationis et nativitatis arcani mirabiliter conscius,
factus est minister mirabilis mysterii hujus.
Nos ergo, fratres, ut corde credamus et ore confiteamur
tres denominativas et discretas personas,
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, unius esse divininitatis,
Deitatis, dominationis, essentiae, simplicisque
substantiae, aequalis etiam majestatis, virtutis, honoris,
potestatis, aeternitatis, immensitatis et gloriae,
admoneant nos et doceant veritatis veracissima
verba, prophetarumque, apostolorum et evangelistarum
veridica testimonia. Et ut in tribus personis
summa, simplex, aeterna et incomprehensibilis credatur,
confiteatur et adoretur unitas, summa etiam,
simplex, aeterna et incomprehensibilis credatur,
confiteatur et adoretur Trinitas: invitet nos sanctarum
divinarum Scripturarum sinceritas et catholicorum
Patrum, eorum videlicet fidelis auctoritas nos
doceat, in quorum intellectu et scriptis fidei pietas
et veritas non vacillat. Mysterio itaque baptismatis
peracto ac praesentia totius Trinitatis consecrato,
Dominus Jesus non alieno, sed suo spiritu et propria
voluntate desertum petiit, ubi ad tentandum eum
malignus spiritus invenit. Qui ipsius virtute superatus,
angelis ministrantibus recessit ab eo confusus.
Postea a B. Joanne | null | edf0acac-a164-4b0f-9095-1b116645819d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
invenitur, et ob incomparabilem
innocentiam ab eo Agnus Dei mundi peccata
tollens appellatur. Et ne lumen divinitus accensum
sub modio poneret, sed nec diutius celaretur, exivit
ad publicum. Et quia totum invenit mundum peccatis
obnoxium, omnibus medicinae indixit remedium,
et in suo adventu appropinquare dixit regnum coelorum.
Et ut illud Isaiae impleretur vaticinium: #Populus
qui sedebat in tenebris, vidit lucem magnam.
Habitantibus in regione umbrae mortis lux orta est
eis.@# Deinde ipso divinitatis suae lumine praeeunte,
ex diversis hujus vitae conversationibus et officiis,
ut Evangelia loquuntur, discipulos vocavit et ex illis
duodecim elegit, quos et apostolos vocavit, per quos
humano generi salutis iter ostendit. Quorum sacro
conventui et nobili contubernio semper adhaerebat
sanctissima Virgo. Cum illis semper habitabat seseque
Dominicis conspectibus frequenter praesentari
gaudebat. Eam vero optimam partem quam soror
Marthae Maria in spe et figura gerebat, Dei Genitrix
in re vera firmissime retinebat, et cum apostolis
de humanis Christi actibus, ut verius ac specialius
cognoscebat, verius ac specialiter conferebat, ut ab
ea discerent qualiter arcanum tanti mysterii et ipsi
crederent et lucidius aliis enarrarent. Et cum opportunum
fieret, sine omni ambiguitate scriptis mundo
transmitterent. Ipsa vero, ut sanctus evangelista
Joannes refert, Domini miraculis nonnunquam interfuit.
In his et in caeteris divinitatis ejus operibus
et virtutibus ultra quam dici potest gloriabatur. Et
si Maria quondam peccatrix, cui donando peccata
erat propitius, intente audiebat verba ex ore ejus,
quanto magis haec, quae erat mente et corpore sancta,
audiebat ardentius cujus idem ipse et Dominus
erat et filius? Caeterum ut Simeonis justi prophetia
imploretur dicentis: #Et tuam ipsius animam pertransibit
gladius,@# tempore Dominicae passionis cum dilecto
discipulo de ea dictum est: #Ecce mater tua.@#
Circa sepulturam vero Dominicam multo magis
quam mulieres illas sanctas quidem dicunt fuisse
sollicitam, quorum opinionem, ni fallor, astruere
videtur bonus ille Sedulius poeta evangelicus, orator
facundus, scriptor catholicus.
Si enim scire volumus quid Dei Genitrix, post resurrectionem
Domini, antequam ipse coelos ascenderet,
agebat, sine dubio loca Dominicae Nativitatis,
passionis, sepulturae et resurrectionis frequenter
circuiens, invisere cupiebat. In eisdem etiam locis
lacrymas fundebat et sanctissimi oris sui oscula dulcissima
imprimebat. Deinde ad notum sibi refugium,
apostolicum videlicet contubernium, pasta intuitu
Dominicorum locorum cum gaudio remeabat. Credimus
eam interfuisse gaudiis Dominicae Ascensionis,
in die sancto Pentecostes cum sanctis apostolis
percepisse eam gratiam Spiritus sancti, quam constat
esse plenissime habere ab ipsa conceptione
Christi. Si quis vero adhuc studio pietatis vel piae
curiositatis affectu indagare voluerit quid post Ascensionem
Domini egerit, quam sancte et juste
vixerit et cum quibus habitaverit, soli Deo cognitum
esse videtur et Gabrieli archangelo, cui
ejus causa tota commissa esse praedicatur a Domino,
et angelis sibi collaetantibus secumque colloquentibus,
Joanni etiam dilecto Domini discipulo
qui ab ipsa cruce suscepit in sua sollicitudine et
cura, videlicet ut Virgo virgini deserviret, et Domini
matri rependeret servitutis et dilectionis obsequium,
qui eum prae caeteris sua dilectione fecerat
dignum. Beatissimo etenim Petro apostolorum principi
caeterisque apostolis non incognita fuit ejus
purissima vita et actio; sancta quoque et admirabilis
et praedicabilis conversatio. Quippe quia cum
eis semper fuit ab ipsorum conversionis initio, usque
ad illum diem in quo unigenitus Dei Filius,
homo ex ea vera fide genitus, a laboribus hujus
vitae voluit eripere, et ad gloriam sibi a saeculis
praeparatam, ut creditur et praedicatur, super choros
angelorum dignatus est elevare.
Hujus diei laetitiam hodie totus mundus concelebrat,
hodie namque ob venerationem Assumptionis
Domini Genitricis angeli laetantur, virgines gratulantur,
patriarchae et prophetae Deo gratias referunt,
quia praesagia et vaticinia sua per eamdem
Domini Genitricem completa esse cognoscunt, apostoli
et evangelistae tripudiant, cum in carne Dominum
venisse, et de Virgine natum vera fide scriptis
suis pronuntiant. Gloriantur etiam hodie martyres,
Genitricis Domini sui solemnia dignis laudibus celebrantes.
Gaudent summi pontifices, confessores et
doctores catholici, dum per eorum doctrinam fideles
Dei credunt et colunt Dei Filium suscepisse
quod non erat, et non amisisse quod erat; et Genitricem
Domini praedicant virginem peperisse, et
post partum virginem exstitisse. Dicam aliquid
plus, si audeo; dicam fideli praesumptione, dicam
pia temeritate. Totus mundus hodie condigna jubilatione
laetatur et gaudet, tartarus tantummodo | null | 061f0d33-9c94-4900-96e3-3fd0ecfee78a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ululat, fremit et submurmurat, quoniam gaudium
et laetitia hujus diei, claustris infernalibus inclusis,
aliquod remedium et refrigerium praestat. Non audent,
ut opinor, ministri tartarei hodie attingere
suos captivos, quos recolunt redemptos illius sanguine,
qui pro mundi salute est dignatus nasci de
Virgine. De cujus Virginis meritis et gloriosissima
hodierna ejus Assumptione, divinae legis interpres,
sanctus videlicet Hieronymus et alii doctores egregii
talia ac tanta potuerunt et voluerunt dicere,
quibus nos nec audemus aliquid, nec debemus adjicere.
Et qui ad plenum vult cognoscere gloriam
solemnitatis hodiernae, legat sermonem quem supradictus
Pater Hieronymus edidit, et ad sanctam
Paulam, et ad Eustochium filiam ejus virginem, et
ad caeteras virgines non solum praesentes, sed etiam
ad superventuras transmisit. In eodem vero sermone
possunt addiscere virgines feminae, et non
solum virgines feminae, sed etiam virgines masculi,
quomodo debeant virginum virgini, virginaliter ac
viriliter militare. Hodie, reverendissimi Patres et
charissimi fratres, domini et seniores, matres et
sorores devotissimae, beatae Dei Genitricis et semper
virginis Mariae celebremus festum, ut per ejus
singulare meritum, et orationes omnium sanctorum
sanctarumque virginum, pium mereamur habere
atque propitium Virginis filium, et virginum sponsum,
Dominum nostrum Jesum Christum. Qui vivit
et regnat cum Deo Patre, et Spiritu sancto, per
omnia saecula saeculorum. Amen.
Dei vero Genitrix, quae hodie ad coelorum gloriam,
super choros angelorum et usque ad summae
divinitatis praesentiam assumpta esse creditur, veneratur
et colitur, ipsa est, ut quidam ex nostris
humili devotione alloquentes soliti sunt dicere: Tu
es enim aula regalis, forma pudoris, id est verecundiae,
quae semper est comes individua integrae
virginitatis et continuae castitatis. Tu es enim post
Deum causa praecipua humanae salutis. Tu mater
singularis, tu virgo perennis. Tu mater intacta, tu
virgo fecunda. Tu mater sine viro, tu virgo sine
exemplo. Tu puerpera sine tuae integritatis dispendio.
Tu tot divinis muneribus functa, tu tantis muneribus
coelestibus compta. Tu tam granditer gratia
Dei es referta, ut per florem tui virginalis uteri
omnipotens Pater superaret tenebrarum principem,
mortis auctorem, et amoveret a paradisi aditu
gladium flammeum atque versatilem: et per eum,
quem tua generavit virginitas, coelestis regni fidelibus
aperiret portas, quas clauserat hostis antiqui
calliditas et priorum parentum praesumptuosa temeritas.
Per has itaque portas, ut credit fidelium fidei
firmitas, assumpsit te ad aeternitatis suae solium
cum multitudine angelorum, occurrens tibi festive
ex te incarnata Divinitas, sicut universo orbi hodie
tuae gloriosae Assumptionis repraesentat celebritas.
Nos vero ad hujus pauperculae declamationis cumulum,
non hymnum, sed ad instar hymnorum, tenuem
satis et pauperem composuimus dictionem.
SERMO XIII. DE NATIVITATE BEATAE MARIAE VIRGINIS.
( #Deest init.@# ) partum. Talibus enim obsequiis angelus
intentam invenit atque salutavit. Utpote
virgo verecunda erubuit; a quo confortata, quae
dicebantur credidit, et credendo auctorem nostrae
salutis edidit Jesum Christum Dominum nostrum,
quem patriarchae et prophetae praeviderunt et praedixerunt
de virgine nasciturum. Apostoli viderunt
et praedicaverunt vera fide jam de Virgine natum,
et ipsum factum esse secundum humanitatem, qui
semper erat secundum divinitatem. Quid erat? Quid
factus est? Deus erat, homo factus est. Suscepit
humanitatem, non amisit deitatem. Factus humilis,
mansit sublimis. Natus est homo, non destitit esse
Deus. Natus est parvulus, latens magnus. Qui libenter
amplectitur Deum natum, non horret Virginis
partum. Dicit Deus creator hominis, filius hominis.
Quid est quod te permovet in mea nativitate? Non
sum libidinis conceptus cupiditate, ego matrem de
qua nascerer feci, ego viam meo itineri praeparavi
atque mundavi. Hanc quam despicis, Manichaee,
mater est mea, sed manu fabricata est mea. Si potui
inquinari cum eam facerem, potui inquinari
cum ex ea nascerer. Sicut transitu meo illius non
est corrupta virginitas, sic et mea non est ibi maculata
majestas. Si solis radius cloacae sordes exsiccare
novit, inquinari non novit, quanto magis splendor
lucis aeternae, in quo nihil inquinatum occurrit?
Quocunque radiaverit, mundare potest, ipse pollui
non potest. Stulte, unde sordes in Virgine, ubi non
est concubitus cum homine patre? Unde sordes in
eam quae nec concupiendo [concipiendo] libidinem | null | c0b8f7a2-169d-4003-af62-e5e324850a22 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
nec pariendo est perpessa dolorem? Unde sordes in
domo ad quam nullus hospes accessit? Solus ad
eam Dominus et fabricator venit; vestem quam non
habebat induit, eamque sicut invenit clausam reliquit.
Sicut ille natus est solus inter mortuos liber,
sic istius ex qua natus est matris pudor solus permansit
integer. Eva inobediens meruit poenam, Maria
obediens consecuta est gratiam. Illa gustans
prohibitum maledicta fuit. Haec credens angelo est
benedicta. Illa nobis mortem contulit, haec vitam
nobis peperit. Quid agis, Manichaee? Christi matrem
opprimis, non Christum defendis. Taceat immunda.
. . . . . quia de mundissima Virgine natus est mundi.
. . . . . . Cui est cum Deo Patre et Spiritu sancto
aequalis honor . . . . . . . nec differens gloria, coaeterna
majestas. Per infinita saecula saeculorum. Amen.
SERMO XIV. ITEM DE NATIVITATE BEATAE MARIAE. [Apud Marten., #Thes. Anecd.@# V, 621, ex ms. codice Silviniacensi.]
Sit igitur nobis tanquam in imagine descripta virginitatis,
vita Mariae, e qua velut speculo refulget
species castitatis et forma virtutis. Hinc sumatis
licet exempla vivendi, ubi tanquam in exemplari magisteria
expressa probitatis, quid corrigere, quid
effugere, quod tenere debeatis ostendunt. Primus
discendi ardor nobilitas est magistri. Quid nobilius
Dei matre? Quid splendidius ea quam splendor elegit?
Quid castius ea quae corpus sine corporis contagione
generavit? Nam de caeteris ejus virtutibus
quid loquar? Virgo erat non solum corpore, sed etiam
mente, quae nullo doli ambitu, sincerum adulteraret
affectum. Corde humilis, verbis gravis, animo prudens,
loquendi parcior, legendi studiosior, non in incerto
divitiarum, sed in parte pauperis spem reponens,
intenta operi, verecunda sermoni, arbitrium mentis
non hominum, sed Deum quaereret. Nulli laedere,
bene velle omnibus, assurgere majoribus natu,
aequalibus non invidere, fugere jactantiam, rationem
sequi, amare virtutem. Quando ista vel vultu laesit
parentes? quando dissensit a propinquis? quando
fastidivit inopem? eos solos solita coetus virorum
invisere, quos misericordia non erubesceret, neque
praeteriret verecundia. Nihil torvum in oculis, nihil
in verbis procax, nihil in actu inverecundum, non
gestu fractior, non incessu solutior, non vox petulantior,
ut ipsa corporis species simulacrum fuerit
mentis, figura probitatis. Bona quippe domus in
ipso vestibulo debet agnosci, ac primo praetendat
ingressu, nihil intus latere tenebrarum, ut mens
nostra nullis repagulis corporalibus impedita, tanquam
lucernae lux intus posita foris luceat. Quid
ergo exsequar, ciborum parcimoniam, officiorum
redundantiam, alterum ultra naturam superfuisse,
alterum pene ipsi naturae defuisse. Illic nulla intermissa
fuisse tempora, hic congeminatos jejuniorum
dies, et si quando reficiendi successisset voluntas,
cibus plerumque habitus, qui mortem arceret, non
delicias ministraret, dormire non prius cupiditas,
quam necessitas fuit. Et tamen cum quiesceret corpus,
vigilaret animus: quae frequenter insomnis aut
lecta repetit, aut somno interrupta continuat, aut
disposita gerit, aut gerenda pronuntiat, prodire
domo nescia, nisi cum ad ecclesiam conveniret.
Et hoc ipsum cum parentibus aut propinquis domestico
operosa secreto, forensi stipata comitatu, nullo
meliore tamen custode quam seipsa, quae incessu
affectuque venerabilis, non tam vestigium pedum
tolleret, quam gradum virtutis attolleret, et tamen
alios habeat virgo membrorum custodes suorum,
morum autem suorum se habeat custodem ipsam.
Plures erunt de quibus discat, si ipsa se doceat quae
virtutis magistras habet, quia quidquid egerit, disciplina
est. Sic Maria intendebat omnibus, quasi a
pluribus moneretur. Sic omnia implebat virtutis
officia, ut non tam disceret quam doceret. Talem
hanc evangelista monstravit, talem angelus reperit,
talem Spiritus sanctus elegit. Quid enim in singulis
morer? ut eam parentes dilexerint, extranei praedicarint,
quae digna fuit ex qua Dei Filius nasceretur.
Haec ad ipsos ingressus angeli inventa domo in penetralibus
sine comite, ne quis intentionem abrumperet
neque obstreperet. Neque enim comites feminas
desiderabat, quae bonas comites cogitationes
habebat, quin etiam sibi minus sola videbatur cum
sola esset. Nam quemadmodum sola, cui tot libri
adessent? tot archangeli, tot prophetae? Denique et
Gabriel eam ubi revisere solebat invenit, et angelum
Maria quasi virum specie mota | null | 26731c57-d8e6-471c-ad83-7ccd9df762a3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
trepidavit, quasi non
incognitum audito nomine recognovit; ita peregrinata
est in viro, quae non est peregrinata in angelo,
ut agnoscas aures religiosas, oculos verecundos.
Denique salutata obmutuit et appellata respondit.
Sed quae primo turbaverat affectum, postea promisit
obsequium. Quam vero religiosa in propinquas fuerat
Scriptura divina significat. Nam et humilior facta
est, ubi a Deo se cognovit electam, et statim ad cognatam
suam ad montana processit. Non utique ut
exemplo crederet quae jam crediderat oraculo. Beata
enim, inquit, quae credidisti, et tribus mensibus
cum ea mansit. Tanti autem intervallo temporis non
fides quaeritur, sed pietas exhibetur. Et hoc posteaquam
in utero parentis exsiliens puer matrem Domini . . . . . . . . . #Caetera desunt.@#
SERMO XV. DE SANCTA CRUCE [Apud Marten. #ubi supra,@# ex ms. Cluniacensi.]
Post illum singularem, et admirabilem, et toto
mundo praedicabilem, et salutarem Dominicae passionis
triumphum, et ejusdem Domini nostri resurrectionis
gloriam, et sacrosancta festa paschalia, dignissime
satis et convenienter illa dies recolitur
celeberrima, in qua Dominicae passionis ad honorem
et gloriam nominis Dei et ad salutem generis humani
reperiuntur insignia; crux videlicet, in qua nostrae
salutis auctor pependit, et clavi quibus confixum
est illud sacratissimum corpus, quod ex intemerata
Virgine assumere dignatus est Dei Filius ante omnia
tempora saecularia ab ipso Deo Patre ineffabiliter
genitus. Merito igitur celeberrime recolit totius Ecclesiae
fidelis familia per diversa annorum spatia
salutaris patibuli inventionem et exaltationem, quia
per crucem didicit destructum mortis imperium, per
crucem se recolit evasisse perpetuae mortis interitum,
et per crucem se gaudet invenisse aeternae vitae subsidium.
Cum enim Dominicae et victoriosissimae crucis
celebratur inventio, manifestissime Domini crucifixi
recolitur resurrectio; et cum ejusdem crucis
exaltatio colitur, in ea crucifixus Dominus Jesus
Christus ad coelos ascendisse dignoscitur. Ad confirmanda
hujus rei magnalia, quaedam in Scripturis
paria inveniuntur praeconia, ut cum similia junguntur
similibus, in his quae dicuntur de Deo nullus
inveniatur incredulus. Mulier serpentino delusa mendacio
mortem propinavit viro, imo etiam omni
generi humano: mulierum sanctarum humilis devotio,
angelico asserente sermone veridico, Dominum
resurrexisse apostolico nuntiavit collegio. Audistis
hominem inobedientem per ligni gustum a
paradiso expulsum; audistis latronem confitentem
per humilem confessionem in paradisum inductum.
Lasciva femina divortium male suadendo insinuavit
viam ad inferos, integra virgo iter rectum direxit
ad superos. Mulier corrupta suae propagini mortem
intulit, virgo intemerata humano generi vitam perpetuam
contulit. Maria Magdalena, quondam peccatrix,
de ejusdem resurrectione gaudium attulit;
Helena imperatrix de inventione crucis et caeterorum
insignium Dominicae passionis gaudium et laetitiam
ostendit praesentibus et superventuris fidelium
populis. Maria genitrix Domini, tempore quo
patiebatur unigenitus Filius ejus Dominus, ante
crucem stabat, et piis oculis, ut doctor catholicus
scribit Ambrosius, exspectabat non pignoris mortem,
sed mundi salutem, quam etiam ille vir Sedulius
poeta evangelicus asserit circa Domini sepulturam
plus caeteris mulieribus fuisse sollicitam: Helena
vero econtra princeps Romani imperii ad
inquirenda et reperienda Dominici corporis supplicia
et nostrae salutis insignia, solerter et studiosissime
insistebat, et pio affectu et sincero effectu votis omnibus
laborabat, ut invenire posset quod quaerebat; et
inventum ad honorem et gloriam Domini honorare
gestiebat. Ad quod negotium peragendum adjutorem
habebat strenuissimum filium suum, Romani imperii
principem Constantinum, qui primus inter saeculi
principes cum consilio et studio matris supradictae
et saepedicendae Helenae libertatem et privilegium
Romanae concessit Ecclesiae. Inde coepit praedicari
publice, Domino annuente, et supradicto principe
faciente, nullo contradicente, honor et virtus Christi,
fides et victoria Domini crucifixi per spatia
cuncta mundi quousque tendebat potestas Romani
imperii, et non dicam usque ad terminos Romani
imperii, sed quousque praedicatur majestas divini
et incarnati Verbi, et auctoritas mundi salutaris
sancti Evangelii, quae viva et libera voce
intonat honorem et gloriam crucis et actus et mirabilia
Domini crucifixi. Quid nos miseri, ad laudem
crucis dicere tentamus, et quid indocti fari praesumimus,
qui tanta ac talia a majoribus et melioribus
nostris quotidie dicta cognoscimus, ut et notum et
angelis et hominibus, et omnium fidelium firmissime
credi praedicabat et novi fidelis prudentia? Dei Filius
misericorditer hominem ex Virgine dignatus est
suscipere, homo factus, hominibus voluit apparere, et
per ipsum hominem quem suscepit, genus humanum
a perpetuae mortis | null | dfb78b7e-6f1a-49ec-a9ce-e9f49d1e7c37 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
interitu voluit liberare, et
de tenebris ad lucem, de morte ad vitam reducere,
et scivit sicut omnia scit, quia non posset corrigi
priorum parentum praesumptio, nisi humanitatem
nostram susciperet divina dignatio; sed semper regnaret
in mundo, ut diximus, priorum parentum
superba temeritas, nec culpa solveretur quae mundo
creverat per illicitum ligni gustum, nisi Christus in
ligno crucis pendens sanguine suo deleret mortalis
praescriptionis chirographum. Necesse est, fratres
charissimi, ut qui se gaudet redemptum Christi sanguine
pretioso, studeat se munire Dominicae crucis
signaculo, et ut B. Hieronymus imperat, ad omnem
actum, ad omnem incessum contra omne periculum
manus pingat crucem, sicut omnes faciunt qui per
crucis mysterium se Deo fideliter dedicant. Et in
alio loco idem orator facundissimus in laudem crucis
luculenter perorat vexilla militum, et purpuras
regum, et diademata Caesarum supplicii salutaris
pictura condecorat. Omnis qui se a tempore Dominicae
passionis pati vel mori pro Christo disposuit,
per crucis supplicium ad Christum pervenire optavit.
Petrus per crucis martyrium optabat pervenire
ad Christum. Idcirco Christus illi praedixit qualiter
ad regnum pervenire debuit: #Cum esses junior cingebas
te,@# inquit, #et ambulabas ubi volebas; cum autem
senueris, extendes manus tuas.@# In extensione manuum
significavit eum adepturum, ut desiderabat, crucis
patibulum. Andreas fideliter praedicavit crucis mysterium,
et per crucis supplicium pervenit ad triumphum.
Paulus vero si non est crucifixus corpore,
crucem Domini gemino affectu, ut beatus papa
Gregorius docet, corde gestabat et corpore, qui dicebat: #Absit mihi gloriari nisi in cruce Domini nostri
Jesu Christi;@#
qui etiam se ideo gaudebat pervenisse
ad scientiae et sapientiae cumulum, cum gloriabatur
nihil se scire nisi Jesum Christum et hunc crucifixum.
Quidquid enim pro Christo quis patitur ad
exemplum Dominicae passionis, causa honoris et
gloriae eadem passio cruciatus vocatur. Illa mulier
de libro Regnorum, quae prophetante Elia ad speciem
crucis duo studuit ligna colligere, ut divinarum litterarum
tractatores volunt, figuram praeferebat Ecclesiae.
Duo enim ligna a muliere jam dicta collecta
ad figuram crucis a Patribus, ut diximus, sunt spiritualiter
intellecta. Ad hujus igitur crucis sacrosancta
mysteria spiritualiter intelligenda illos alloquitur,
et alloquendo admonet Pauli optabilis illa sententia,
quibus inerat et inest amor et studium et honor et
gloria sub ejus consistere disciplina, et ejus desiderant
percipere saluberrima monita: #Det vobis,@# inquit, #Dominus Deus secundum divitias gloriae suae,
virtute corroborari per spiritum ejus in interiorem
hominem, Christum habitare per fidem in cordibus vestris:
in charitate radicati et fundati, ut possitis comprehendere
cum omnibus sanctis quae sit latitudo,
longitudo, sublimitas et profundum
(Ephes. III, 16)
@#,
secundum Apostoli dictum ad crucis Dominicae credimus
pertinere mysterium. Latitudinem crucis a
summitate unius usque ad summitatem brachii
alterius, ut reor, sine periculo simplicis intelligentiae
intelligere possumus. Altitudinem namque a
crucis crepidine usque ad lignum in transverso positum
dicimus secundum majorum seniorum fidele
documentum. Profunditas vero est ultima pars crucis,
quae in terris defixa non potest videri luce corporea.
Sublimitatem credimus esse excellentiam
summae et principalis virtutis, quae est fides in Deo
et de Deo, sine cujus sinceritate et integritate impossibile
est ei placere. Aliter in latitudine bona
opera charitatis, in longitudine perseverantiam
usque in finem, in altitudine spem coelestium praemiorum,
in profundo inscrutabilia judicia Dei possumus
intelligere, ut Patrum refert fidelis et amplissime
opinata relatio. Imperante Helena Augusta cum
Augustissimo ejus filio Constantino, crux inventa
praedicatur et creditur, et regnante Eracleo victoriosissimo
rege et Christianissimo principe ejusdem
Dominicae adoratur et colitur triumphalis et celebris
exaltatio. Nos quid sumus qui aliquid ad laudem
crucis imperiti scientia, indocti sapientia, lingua
balbutiente, vel parum praesumimus dicere? Quot
et quanti et quales illi fuerunt qui de tam grandi
re granditer dicere potuerunt? Ad enarranda eorum
merita et studia non sufficit nostrae parvitatis ignavia,
neque eorum numerositatem nobilium dictionum,
ignorantia obsistente, tenuitas nostrae memoriae
valet etiam quae dicunt ad plenum agnoscere.
Omnes etiam catholici doctores Ecclesiae studuerunt
de mysterio crucis et passionis Dominicae quantum
necesse tunc fuit edicere, alii occultius, alii manifestius,
alii diffusius. Inter quos Joannes Chrysostomus
locutus est multo caeteris abundantius. Multo
post illum tempore eluxit quidam monachus, post
monachum Moguntinae civitatis episcopus, nomine
Rabanus | null | 73e8a63a-e832-4203-a470-f03ad764ca8d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, saeculari scientia affatim eruditus, fide
catholicus, speciali scientia ad plenum edoctus. Hic
tale de laude crucis orditus est opus et texuit, et
texendo perfecit, quo pretiosius ad videndum,
amabilius ad legendum, dulcius ad retinendum, nec
laboriosius ad scribendum potest inveniri nec poterit.
Placuit beatissimi Joannis cognomento Chrysostomi,
regiae civitatis nobilissimi patriarchae, sententiam
de laude crucis huic exiguae declamatiunculae integram
inserere, eo tenore ut quod nostra non potuit
digne enarrare rusticitas, ejus nobilitet simplex
et sublimis auctoritas. Scripsit enim aliquando jam
dictus vir sententiam de cruce Dominica, in qua
allocutus est quemdam suum amicum dicens inter
caetera: « Et si nosse desideras, charissime, virtutem
crucis, et quanta, ut possum, ad ejus laudem
dicere, audi: crux est spes Christianorum, crux
resurrectio mortuorum, crux caecorum dux, crux
desperatorum via, crux claudorum baculus, crux
destructio superborum, crux consolatio pauperum,
crux refrenatio divitum, crux male viventium poena,
crux adversus daemones triumphus, crux devictio
diaboli, crux adolescentium paedagogus, crux sustentatio
inopum, crux spes desperatorum, crux navigantium
gubernator, crux periclitantium portus,
crux obsessorum murus, crux pater orphanorum,
crux defensor viduarum, crux justorum consiliarius,
crux tribulatorum requies, crux parvulorum
custos, crux virorum caput, crux senum finis,
crux lumen in tenebris sedentium, crux regum
magnificentia, crux scutum perpetuum, crux
insensatorum sapientia, crux libertas servorum,
crux imperatorum philosophia, crux lex impiorum,
crux prophetarum praeconatio, crux adnuntiatio
apostolorum, crux martyrum gloriatio, crux monachorum
abstinentia, crux virginum castitas, crux
gaudium sacerdotum, crux Ecclesiae fundamentum,
crux orbis terrae cautela crux templorum destructio,
crux idolorum repulsio, crux scandalum Judaeorum,
crux perditio impiorum, crux invalidorum virtus,
crux aegrotantium medicus, crux emundatio leprosorum,
crux paralyticorum requies, crux esurientium
panis, crux sitientium fons, crux nudorum protectio. »
Sit nobis via, vita, salus Christus crucifixus, qui
nos semper salvet, qui saecula cuncta gubernet. Sit
crux nostrorum omnium virtus et refugium, auxiliante
eo qui pro salute hominum tulit crucis supplicium,
qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
per omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO PRIMUS. DE NATIVITATE DOMINI SALVATORIS.
Dominicae nativitatis sacratissimum diem celebrantes,
oportet nos, dilectissimi fratres, ad illius
divinam aeternitatem et aeternam divinitatem, et,
ut ita dicam, ex Deo Patre inimitabilem et ineffabilem
aciem mentis dirigere: in cujus temporali
ortu, ea quae in coelis sunt et quae in terris necessario
ac singulariter spirituali jubilatione constat
exsultare. Non immerito ea quae in coelis et quae
in terris sunt in adventu Conditoris sui exsultare
diximus, quia duas ad intelligendum et laudandum
se creaturas, angelicam videlicet et humanam, in
primordio Deum fecisse cognoscimus. Eae vero
creaturae auctori comparatae, licet nihil sint, multo
tamen praestantius et felicius caeteris creaturis subsistunt,
quia ut Creatorem suum laudarent et cognoscerent,
ab ipso specialiter meruerunt. Caetera
vero mundi machina, non per se, sed per nos Deum
laudat, dum ipsam considerantes, vel ejus pulchritudinem,
vel Artificis miramur sapientiam. Et dum
cuncta quae creata sunt cernimus, in Creatoris admirationem
sublevamur. Nos vero qui ad cognoscendum
et collaudandum Deum, ipsius dono gratiae,
angelis socii effecti sumus, nato Domino Christo, et
cum angelis, #Gloria in excelsis Deo, et in terra pax
hominibus bonae voluntatis,@# cantemus et cum Propheta
dicamus: #Venite, exsultemus Domino, jubilemus
Deo salutari nostro.@# Ad contemplandum quippe
Creatorem suum homo conditus fuerat, ut ejus
semper speciem quaerendo cerneret, et cernendo
quaereret, atque in solemnitate illius amoris, sine
defectu permaneret. Postquam enim humanae naturae
conditio, suadente apostata angelo, in primo
parente lucem invisibilium perdidit, et totam se in
amorem visibilium fudit, tanto est ab interna speculatione
caecata, quanto foris deformiter sparsa; et
quae futura erat, si servare voluisset praeceptum
Conditoris, carne spiritalis, deserendo Auctorem
facta est mente carnalis. Unde fit ut nulla noverit
nisi ea quae corporis oculis, ut ita dixerim, palpando
cognoscit, et ea sola cogitet quae ad animum
per imagines corporum trahit. In quibus, dum totam
se dilatata mens prospicit, ab internae intelligentiae
subtilitate grossescit. Et quia jam | null | 69654827-6b57-4155-854d-c3fc75d1a306 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
erigere ad
summa se non valet, coelesti pulchritudine perdita,
in his deformiter libenter jacet.
Sed Deus omnipotens, qui hominem ad imaginem
suam condidit, noluit illum in sua deformitate
aeternaliter perire, misit Filium suum, qui etiam
apparuit inter homines speciosus forma prae filiis
hominum, ut hominem quem potestate suae divinitatis
mirabiliter formaverat humanitatis suae praesentia
misericorditer reformaret, et de informi forma
formosam in formam transformaret. Suscepit Dominus
formam servi, ut reconciliaret nos Deo Patri.
In nostra carne visibilis voluit apparere, ut ad amorem
invisibilium ipso duce possemus redire. O magnae
pietatis indicium! o ineffabile divinae misericordiae
sacramentum! Omnipotens Deus hominem decrevit
redimere, et redimendo homini etiam se
corporaliter ostendit, et ipse, ut ita dixerim, fugitivi
sui vestigia subsequens, ad redimendum quem amiserat
hominem locus venit. Si enim appellari locus
nequaquam Conditor posset, Deum laudans nequaquam
Psalmista dixisset: #Filii servorum tuorum
habitabunt ibi.@# Ibi enim non dicimus, nisi cum specialiter
locum designamus. Conditor etenim noster,
cum sit omnium rerum locus, sed illocalis, veniens
in mundum, non habuit proprium locum in terris,
sicut ipse dixit: #Filius autem hominis non habet
ubi caput reclinet.@# Et secundum Lucam evangelistam, #positus est in praesepio,@#
quia non erat integerrimae
genitrici ejus #locus in diversorio.@# Quis vidit
unquam tale? Quis audivit huic simile? Tanta enim
erat in assumpta humanitate humilitas, quanta in
divina majestate sublimitas. Quam sublimis in suis,
quam humilis in nostris, in praesepe jacebat, in coelo
residebat. Jacens in sinu matris, sedens in dextera Patris.
Cum esset Dei Patris ante tempora unicus, factus
est Virginis in tempore filius. Non amittens quod erat,
factus est quod non erat. Factus est particeps mortalitatis
nostrae, ut nos vitae suae participes faceret.
Hodie impletum est vaticinium illud Isaiae
prophetae dicentis: #Egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet.@# Item ipse apertius: #Ecce
virgo concipiet et pariet filium.@# Item idem ipse propheta: #Parvulus natus est nobis, filius datus est nobis.@#
Nimis dulce quod natus est; nimium salubre quod
datus est. Cum audis Christum tibi natum, gaude.
Cum audis etiam tibi datum, multo magis laetare.
Sed inter patrem et natum, et inter datorem et datum,
secundum divinam naturam non contingat tibi
ullam tibi credere differentiam. Unius enim substantiae
sunt secundum deitatis essentiam pater et
natus, dator et datus. Tantus est ille qui datus est
quantus est ille a quo datus est. Et qualis est ille
qui genitus est, talis est ille a quo genitus est. Non
praecessit tempore genitor; non est genitore genitus
inferior. Ejusdemque naturae, potentiae et majestatis
creditur et praedicatur Spiritus sanctus, quo superveniente
suscepit Verbum Dei sanctissimae et semper
Virginis uterus, cujus singularem partum universus
hodie recolit mundus. Tantae enim rei tamque divinissimi
mysterii et ineffabilis sacramenti gratia,
non solum in terris exsultant justi; sed etiam summae
divinitatis in excelsis tripudiant ministri.
Nos ergo licet propriis excessibus gravati, praeoccupemus
faciem in confessione Domini, et in psalmis
jubilemus ei. Assistamus ei humili devotione,
ut ipse nobis adsit pia miseratione, ut fidenter dicamus.
Adest utique nobis qui, ut dictum est, natus
et datus est nobis. Aderit procul dubio nobis
Dominus, idemque totus ubique secundum divinam
naturam omnibus habetur in locis. Qui enim
secundum incircumscriptam substantiam semper
habet esse, non potest nobis famulantibus non
adesse, sicut ipse discipulis suis dixit: #Ecce ego
vobiscum sum, omnibus diebus usque ad consummationem
saeculi.@# Si omnibus diebus, fidelibus suis se
promisit adfuturum, quanto magis die sui natalis
nobis erit praesentior, si nostri famulaminis servitus
ei fuerit promptior! Qui per Salomonem loquitur: #Ego ex ore Altissimi prodivi, primogenita ante omnem
creaturam;@#
Et iterum: #Dominus possedit me initio
viarum suarum, antequam quidquam faceret a principio,
ante saecula, ordinata sum.@# Et qui per Isaiam
dicit: #Coelum et terram ego impleo,@# mirabili suae
dispositionis mysterio natus hodie ponitur in praesepio.
Quem Salomon ostendit ante saecula aeternaliter
exstitisse, Isaias affirmat nullo loco deesse. Ille qui
semper est et ubique non potest nobis deesse. Audenter
dixi: non | null | c3df1ffa-3f0b-41bf-a9f1-b63847d15f7f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
potest. Potenter hoc non potest.
Talis impotentia est omnipotentia. Ista impossibilitas
est summa possibilitas. Quam sint vera et fidelia
antiquorum vatum testimonia de aeternitate
Christi ejusque divina et incircumscripta praesentia,
ductilis illa coelestis magnivoce concrepat tuba. #Jesus
Christus,@# inquit, #heri et hodie, ipse et in saecula.@#
Et in alio loco Davidico usus testimonio. #Tu autem,@#
inquit, #idem ipse es, et anni tui non deficient.@# Et ipse
Salvator in Evangelio ad Judaeos. #Antequam Abraham
fieret ego sum.@# Sed quia ante Abraham, et ut verius
dicam, ante omnem creaturam semper cum Deo
Patre esse aeternaliter habuit, de semine tamen
Abrahae nasci temporaliter voluit. Abrahae namque
a Deo Patre dictum est: #In semine tuo benedicentur
omnes gentes terrae.@#
Hujuscemodi etiam promissionis insigne privilegium
beatus David patriarcha promeruit, cui
Deus Pater, incerta et occulta sapientiae suae manifestando,
dixit: #De fructu ventris tui ponam super
sedem meam.@# Hoc ipsum Jeremias propheta asseruit
ubi dicit: #Ecce dies veniunt,@# dicit Dominus, #et suscitabo David germen justum.@#
Hujus
enim nobilissimi germinis magnificentiam, et dulcissimi
fructus sublimitatem et excellentiam, Isaias
propheta considerans, Spiritu sancto praeventus praenuntiabat,
dicens: #In die illa erit germen domus
Domini in magnificentia et fructus terrae sublimis.@#
Hi vero duo, qui prae caeteris patribus de adventu
Salvatoris promissionem apertissime acceperunt, in
descriptione Dominicae generationis, secundum evangelistam
Matthaeum, primum et principalem locum
digne promeruerunt, cujus exordium tale est: #Liber
generationis Jesu Christi, filii David, filii Abraham.@#
His sacris evangelistae verbis conveniunt et prophetarum
oracula et apostolica verba. Quod Mediator
Dei et hominum ex semine Abrahae secundum carnem
natus sit, Isaias propheta manifestissime commendare
studuit, ex persona Dei Patris dicens: #Et
sic, Israel, serve meus, Jacob quem elegi, semen Abraham
amici mei, in quo apprehendi te.@# Et egregius
praedicator in Epistola ad Hebraeos ita scribit, dicens: #Nusquam angelos apprehendit, sed semen Abrahae
apprehendit.@#
Et quod de semine David natus sit, ipse
doctor egregius ad Romanos scribens ita exorsus
est, inquiens: #Paulus, servus Jesu Christi, vocatus
apostolus, segregatus in Evangelium Dei, quod ante
promiserat per prophetas suos in Scripturis sanctis de
Filio suo, qui factus est ei ex semine David secundum
carnem.@# Et ad Timotheum scribens ait: #Memor esto
Dominum Jesum resurrexisse a mortuis ex semine
David, secundum Evangelium meum.@# Quisquis ignorantiae
tenebris liberatus et fidei lumine illustratus,
in Evangelio Filium Dei filium David appellavit, non
solum spirituale, sed etiam corporale lumen recipere
meruit. Vult se Dominus Christus tali nomine
vocari, quia scit non esse aliud nomen in quo possit
mundus salvari. Nos ergo, dilectissimi fratres,
ut ab ipso qui est Salvator mereamur salvari, dicamus
omnes, dicamus singuli: Domine, fili David,
miserere nostri. Amen.
SERMO II. DE EPIPHANIA DOMINI.
O fraterna charitas et Deo grata societas, scire nos
oportet quia praesentis diei festivitas, quae de affectu
Magorum devotionem jam declarabat gentilium, aliis
est etiam decorata mysteriis, ac multiplicibus subnixa
privilegiis, et ideo per totum orbem merito praedicatur
celebris. Hodie namque ministerium virginei
partus, et gaudium Dominici natalis declaratur
aperte, signo novi et perspicui sideris. Claritas enim
Dei, quae, sicut Evangelium loquitur, nato Christo
pastores circumfulsit, de remotis terrae partibus ad
praesepium illud hodie Magos adduxit, in quo Virgo
puerpera Deum infantem posuit. Deus est qui tunc
in homine nascebatur, homo est qui a Deo assumptus,
hodie a Magis adoratur. Miraris forsitan dixisse
me Deum in homine natum, vel hominem a Deo assumptum.
Audi Apostolum dicentem, Vas electionis
Deo plenum. #Deus erat in Christo, mundum reconcilians
sibi.@# De hoc B. Augustinus ita sentit, et in suis
litteris scriptum reliquit. Deus erat in Christo, mundum
reconcilians sibi. Deus occultus ex Deo Patre;
homo manifestus ex homine virgine. Quem cognoverunt
pastores, angelo docente, adoraverunt Magi,
stella nova ducente. Quod pastores angelos vident,
Bethleem adeunt, infantem, ut eis dictum fuerat, in
praesepio positum et pannis involutum inveniunt;
admonet ut illi qui pastores sunt spiritualium ovium | null | c435ecc3-ea5a-4f0f-8310-18103923fd84 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
per coelestis vitae contemplationem, semper Deo adhaereant,
et de Pane illo qui in Bethleem natus est
edant, et subditis ipsum panem vitae ministrent.
Quod Magi novum sidus cernentes ab oriente veniunt,
Regem natum quaerunt, quaerendo cum Maria
matre ejus inveniunt et apertis thesauris suis munera
offerunt, admonet ut fideles omnes per sanctae
conversationis exhibitionem et activae vitae sanctam
operationem semper Deo placere studeant.
Succedunt, dilectissimi fratres, spiritualibus gaudiis
spiritualia gaudia, sacris junguntur solemniis
sacra solemnia. Inde cumulantur fidelibus, si bene
considerant, virtutes et praemia. Doctissimus ille
Gregorius, qui apud Graecos vocatur Theologus, sermonem
faciens de hac solemnitate, ita inchoavit,
dicens: Jesus meus, et iterum mysterium. Non ante
multum temporis spatium celebravimus diem, in
quo die homo factus exivit de virginali utero #tanquam
sponsus procedens de thalamo suo.@# Hodie illum celebramus
diem in quo seipsum manifeste innotuit
mundo. In illo die cantibus angelorum est acclamatus;
in isto die Magorum muneribus est honoratus.
Sicut in illo die ab angelis hominibus bonae voluntatis,
teste Evangelio, est pax annuntiata, ita hodie,
Davidico asserente oraculo, #lux orta est justis et rectis
corde laetitia.@# Si vero rectis corde et justis, pastoribus
videlicet et Magis, Zachariae et Elizabeth,
Simeoni et Annae, et multis aliis mundi salutem devote
praestolantibus, adveniente Christo exorta est
lux et laetitia; injustis et iniquis, Herodi scilicet,
Scribis et Pharisaeis ipsius crudelitati consentientibus,
advenit ingens moeror atque tristitia. Quale
fuit gaudium, dilectissimi fratres, de adventu Christi
justis, et exsultatio, si vultis ad plenum scire,
beati Lucae evangelistae fidelissima et sincera praemonstrabit
descriptio. Qualis e diverso accidit injustis
et iniquis ira et indignatio, hodierna sancti
Evangelii sacra manifestat lectio. Quam timida fuit
de rege nato Herodis iniqui et anhela suspicio, testatur
ad Magos ipsius nefandi subdola et formidolosa
locutio. Dicebat eis: #Ite et interrogate diligenter
de puero,@# etc. Promittit se Christum subdolus
adorare, quem occulte moliebatur occidere, quaerebat
impius interficere, per quem omnis justus desiderat
vivere et sine quo nemo potest subsistere.
Multos interimendo perdidit, sed unum quem quaerebat
invenire non potuit, non intelligens, miser,
contra se dictum: #Non est sapientia, non est prudentia,
non est consilium contra Dominum.@# Et beatus
papa Gregorius adeo concionator festivus, in homilia
praesentis diei, ad exprobrandam calliditatem Herodis
suorumque similium, ita affatus est, dicens: Qui Deum
ficte quaerunt, invenire minime possunt. Quomodo ille
illusus angelo monente, per aliam viam declarat Magorum
reditus. Qualiter post illusionem iratus, parvulorum
ac matrum manifestat luctus et gemitus. Quam tumide
se extulit contra Dominum, declarat mors
pretiosa sanctorum. Quantum sibi malus, quantum
suis pessimus, sui suorumque, ut patrum dicta referam,
infelicissimus demonstrat exitus. Testium
Christi laetitiam, et piorum innocentum exsultationem
et gaudium, Herodis etiam iniquorumque omnium
poenas et interitum Isaias propheta praevidens,
brevi sententia comprehendit, dicens. #Addent mites
in Domino laetitiam, et pauperes homines in sancto
Israel exsultabunt, quoniam defecit qui praevalebat.
Confusus est illusor, et succisi sunt omnes qui vigilabant
super iniquitatem.@#
Quam felix vates qui prophetica auctoritate impios
damnat, et divina promissione pios remunerat, et,
ut ita dicam, utramque partem hominum bonorum
et malorum condigno charactere notat. O propheta
mirabilis, qui ut B. Hieronymus dicit, non tam
propheta dicendus est quam evangelista, qui etiam
omnia nostrae salutis mysteria ad liquidum pandit,
alia adhuc futura vaticinando pronuntiat, alia quasi
jam peracto evangelizando praedicat. Virginem parituram
promittit, virgam de radice Jesse processuram
introducit, parvulum nobis natum asserit, et
filium nobis datum ostendit, et quod ipse sit Deus
talia ei nomina inserendo perdocuit. #Et vocabitur,@#
inquit, #nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus,
Fortis, Pater futuri saeculi, Princeps pacis.@# Quod
super solium David sedeat, et regnum ipsius in judicio
et justitia, modo et in aeternum confirmet et
corroboret, aperta voce declarat. Hierusalem hortatur
ut surgat, lumen suum jam sibi venisse denuntiat;
jubet ut oculos levet et videat, omnes in fide
congregatos sibi jam venisse congaudeat; processuras
gentes in lumine suo, et reges in splendore ortus
sui clara | null | 4fe365d4-776f-4faa-a863-63cae9cb6334 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
voce pronuntiat, quod hodie totus
mundus impletum concelebrat. David nempe rex,
ex quo, ut Cyprianus victoriosissimus dicit, secundum
carnem Christi nativitas oritur, et qui tantam
gratiam meruit, sicut B. Ambrosius scribit, ut ex
ejus familia Virgo eligeretur, quae nobis partu proprio
Christum ederet; in psalmo qui recitatus est,
sacratissimos Epiphaniarum dies devote celebrantibus
favet, et quid unicuique festivitati prospiciat
plenissime intonat. Dominicae incarnationis mysteria
enarrare cupiens, ita exorsus est inquiens. #Descendet
sicut pluvia in vellus,@# etc. Praevidens quoque
tempore nativitatis cum justitia pacem mundo venturam
dicit: #Orietur in diebus ejus justitia, et abundantia
pacis.@# Sciebat enim quia per assumptam humanitatem
decrevit Deus totum sibi subdere mundum, #et dominabitur a mari usque ad mare,@#
etc. Et
quia non solum Judaei, sed etiam gentiles ad fidem
vocandi erant, et nigredine peccatorum tecti, ad
lucem veritatis convertendi, subdidit, dicens: #Coram
illo procident Aethiopes.@# Sacramentum praesentis
diei considerans voce clara pronuntiat dicens: #Reges
Tharsis et insulae munera offerent,@# etc. Adhuc
etiam magnitudinem potestatis ejus admirans, ait: #Et adorabunt eum omnes reges, omnes gentes servient ei.@#
In hujus enim pauperculae nostrae declamationis
exordio, praefati sumus hujus diei festum multis
divinorum mysteriorum privilegiis consecratum,
et ut verum esse sciat vestra fraternitas,
multifarie catholicae fidei commendat auctoritas.
Hodie Christus mundo manifestus apparuit,
hodie baptismatis sacramentum suscepit, et suscipiendo
sua praesentia consecravit. Hodie, ut fides
credentium credit, aquas ad nuptias in vinum convertit.
Fit spiritualiter vinum ex aqua, quoniam
cessante legis littera, fulget per Christum Evangelii
gratia. Baptizatur Christus, renovatur mundus.
Christus baptizatur, vetus homo exuitur, novus homo
induitur. Expellitur ille primus homo de terra
terrenus; secundus induitur de coelo coelestis. Quando
Christus baptizatus est, mysterium sacri baptismatis
consecratum est praesentia totius Trinitatis,
vox Patris intonuit: #Hic est Filius meus dilectus, in
quo mihi complacui;@# in specie columbae Spiritus
sanctus apparuit, et sicut solus filius a beato Joanne
baptizari voluit. De hac vero sententia beatus Hilarius
tam pulchre scribit quam sane sentit. Et licet
tota Trinitas incarnationem Verbi et mysterium
baptismi operata sit, tamen solus filius baptizatus
est a Joanne, sicut solus natus est de Virgine, et
omnes assumptae mortalitatis passiones sine peccato
transcurrit, et secundum divinitatis naturam semper
impassibilis mansit.
Sed ut ad priora redeamus. Est hic dies, ut saepe
diximus, satis per se festivus, sed ideo nimis perspicuus,
quoniam natali Dominico dignoscitur esse
contiguus. Cum Deus in puero adoratur, virginei
partus honor excolitur. Cum homini Deo munera
deferuntur, divini puerperii dignitas adoratur. Dum
Maria cum puero invenitur, vera Christi humanitas
et Dei genitricis praedicatur integritas. Sic enim dicit
evangelista: #Et intrantes domum invenerunt puerum
cum Maria matre ejus, et procidentes adoraverunt
eum et, apertis thesauris suis, obtulerunt ei munera,
aurum, thus, et myrrham.@# Ea quae Magi offerunt
munera, secreta de Christo produnt sacramenta.
Dantes aurum, regem praedicant, thus offerentes,
Deum adorant; myrrham ostendentes, mortalem
agnoscunt. Nos ergo ita credamus Christum assumpsisse
mortalitatem nostram ut per ejus simplam
mortem duplam nostram cognoscamus abolitam.
Quomodo Christus mortalis apparuit, et mortis debitum
solvit, habes scriptum in Isaia: #Sicut ovis ad
occisionem ductus est.@# Et sub persona Jeremiae de
ipso a Judaeis dictum legimus: #Morte turpissima
condemnemus eum.@# De morte turpissima, id est de
morte crucis, Apostolus: #Factus obediens usque ad
mortem, mortem autem crucis.@# Et in alio loco: #Christus
resurgens ex mortuis, jam non moritur;@# et: #Quod
mortuus est peccato, mortuus est semel;@# et: #Quia
mortuus est propter delicta nostra.@# Et B. Petrus de
passione ejus dicit: #Christus passus est pro nobis;
qui cum pateretur, non comminabatur.@# Quomodo
Christum regem esse credamus, divina auctoritate
approbamus. Ipse enim de se dicit in psalmo: #Ego
autem constitutus sum rex ab eo,@# id est a Deo Patre;
et David patriarcha: #Deus, judicium tuum regi da.@#
Et quod sit Rex regum, ipse dicit per Sapientiam: #Per me reges regnant | null | 0ec41d80-71a2-46da-b799-3223fcb58e74 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, et principes legum jura decernunt.@#
Et quod vere sit Christus Deus et Dominus,
testatur per ipsum conditus totus undique mundus.
Ipse enim dicit in Evangelio: #Data est mihi omnis
potestas in coelo et in terra.@# Et Apostolus asserit ei a
Deo Patre datum #nomen quod est super omne nomen,
ut in nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terrestrium
et infernorum.@# Et in alio loco Apostolus: #Quoniam per ipsum, et in ipso creata sunt omnia, et
ipse ante omnes et omnia in ipso constant.@#
Et beatus
evangelista: #Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso
factum est nihil.@# Si omnia per ipsum facta esse et in
ipso constare noscuntur, consequens est ut adventum
omnia cognovisse credantur.
Quid de rationabili creatura, angelica videlicet
et humana dicam? Quae quantum Creatori suo per
cogitationem est vicinior, tantum de adventu ejus
exstitit laetior. Et non solum illa quae rationabilis
est, Deum in carne venisse cognovit, sed etiam
irrationabilis quibusdam nutibus Auctorem suum
ipsum esse declaravit, et ei servitutis obsequium
quodammodo praebuit. Et, ut pauca de multis dicam,
ut majorum tradit auctoritas, eo nascente,
coelum novum sidus produxit. Pedibus ejus mare se
calcabile praebuit, ventus, eo jubente, conticuit; eo
moriente, terra contremuit. Sol radios lucis suae
retraxit, saxa et monumenta patuerunt, mortui surrexerunt,
multi qui tenebantur captivi ab inferis
liberi exierunt. De his Joannes satis convenienter
Chrysostomus. Omne quod est necessario famulatur
ei a quo ut esset accepit originem. Idcirco, fratres,
de divinitate Christi tanta diximus et adhuc dicere
volumus ut, dum illum in praesepio positum, pannis
involutum, humilem hominem inter omnia cernimus,
Deum verum et Dominum super omnia esse
non dubitemus. Illud vero singulare nomen deitatis
quod est Deus, multoties in divinis litteris ad Patrem
refertur, aliquoties ad Filium. Quoties ad Patrem
referatur, nullo modo mens humana potest
colligere, et quod aliquando ad Filium referatur,
multis testimoniis edocemur. Unde est illud: #Deus,
judex justus.@# Cum dicimus, #Deus, judex justus,@# de
Filio dictum esse non dubitamus. Ipse enim dixit: #Pater non judicat quemquam, sed omne judicium dedit
Filio.@#
Et in alio loco Psalmista, postquam dixit;
#Domine,@#
addidit: #Deus salutis meae.@# Jesus #Salvator@#
sive #salutaris@# interpretatur. Item Scriptura clamitat: #Dominus ipse est Deus, Dominus ipse est Deus.@#
Quam frequenter Christus Jesus Dominus vocetur,
omnis pagina divina testatur: #Dominus conterens
bella, Dominus nomen est illi,@# et Psalmista: #Dominus
illuminatio mea et salus mea.@# Illuminatio nostra
est, quia sicut evangelista dixit: #Ipse illuminat omnem
hominem venientem in hunc mundum.@# Et sicut
B. Petrus apostolus ait: #Ipse eduxit nos de tenebris
in admirabile lumen suum.@# Salus nostra est Christus,
sicut idem ipse pastor Ecclesiae dicit, Isaiae usus
testimonio: #Cujus livore sanati sumus.@# Et B. Petrus: #Domine, ad quem ibimus?@#
Et ipse in alio loco: #Domine,
bonum est nos hic esse.@# Et Thomas post resurrectionem
ejus; #Dominus meus et Deus meus.@# Sicut
saepissime Christus Jesus Dominus simul et Deus vocitatur,
ita aliquando rex et Deus, aliquando vero
Dominus et rex appellatur. Rex et Deus, in quinto
psalmo: #Rex meus et Deus meus,@# Dominus et rex,
sicut in vicesimo tertio: #Dominus virtutum ipse est
rex gloriae.@#
His ergo et aliis, fratres dilectissimi, Scripturae
divinae testimoniis eruditi, si credimus Dominum
nostrum Jesum Christum, mediatorem Dei et hominum,
Deique et hominis filium in nostra fuisse carne
mortalem, et praedicamus illum Regem regum, et
adoramus illum Deum deorum, et Dominum dominorum,
recte credendo et bene operando, vitiorum
errores declinando, per justitiae vias incedendo,
carnem nostram cum vitiis et concupiscentiis mortificando,
visibilia contemnendo, invisibilia concupiscendo,
cum illis tribus Magis tres supradictas
species munerum, quotidie spiritualiter ad ejus portamus
praesepium. Cui sit gloria et potestas, honor
et imperium, cum Patre et Spiritu sancto per omnia
saecula saeculorum. Amen
SERMO III. DE PURIFICATIONE SANCTAE DEI GENITRICIS MARIAE.
Omnipotentis Dei Patris | null | 985f80ba-92a5-4b29-bf02-7eb1098e7244 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omnipotens Sermo, a
regalibus sedibus veniens, hominibus homo factus
apparens, indutus amictu corporeo, Mosaicae legis
voluit adimplere decretum, ut antiquae praevaricationis
deleret chirographum. Sicut enim octava die
sui ortus Dominus noster legaliter voluit a parentibus
circumcidi, ita, quaterdeno numero dierum
deducto, cum legalibus hostiis a matre Virgine voluit
in templo praesentari. Circumcisio tunc temporis
ab originali peccato circumcisos purgabat, et
legalis oblatio pueris et matribus purificatione indigentibus
et radice Adae pollutis purificationem
praestabat. Sed nihil horum noster parvulus, nec
ejus sanctissima et mundissima genitrix indigebat.
Vere non indigebat Dei Filius legali circumcisione,
qui non erat carnali admistione concretus, sed
adventu Spiritus sancti et Altissimi virtute, angelo
nuntiante, in utero virginali conceptus. Ipse enim
est lapis, quem Daniel vidit praecisum de monte sine
manibus, Christus videlicet natus de Judaeorum
gente, nullo humano opere interveniente. Non indigebat
etiam Dei genitrix purificatione carnali, quae
concepit non operatione virili, sed virtute Altissimi,
et illustratione Spiritus sancti. Sed ideo voluit se
suamque genitricem decretis legalibus subdere, ne
videretur esse legis contemptor, qui erat utriusque
Testamenti largitor et conditor. Urgebat enim legis
jussio, ut parvulus octava die circumcideretur, et
quadragesimo die, ut dictum est, in templo praesentaretur,
et parentes ejus pro eo par turturum
aut duos pullos columbarum offerrent, si agnum
invenire non possent. In utroque vero animali, praefulgebat
gratia salutaris mysterii. Turtur, ut illi
volunt qui de naturis animalium disputant, castissimum
est animal; columba mansuetissimum et patientissimum.
Bene pro Christo turtur sive columba
offertur, quia ipse est patientiae et mansuetudinis
auctor, ipse virginitatis custos et castitatis amator.
Ipse ad nos veniens, ex Virgine verum corpus assumens,
virginitatem in matre consecravit; pro
nobis moriens patientiae nobis exemplum reliquit.
Sistitur hodie, sicut Lucas refert, praesentia carnis
puer Jesus Domino, qui nunquam per praesentiam
divinitatis a paterno solio discessit. Dives in suo,
pauper in nostro, recolitur hodie praesentatus in
templo, quod olim sibi praeparaverat Davidis
prudentia et Salomonis industria. Jure ab illis
domum sibi condere decrevit, de quorum stirpe matrem
eligere voluit. Convenienter ditissimorum, sapientissimorum
et fortissimorum omnium regum
propagine generatur Dei genitrix et semper virgo,
Maria, quia illum erat paritura, qui est Dei virtus,
sicut apostolus Paulus intonat, et Dei sapientia, et
ut ipse Paulus testatur: #In quo sunt omnes thesauri
sapientiae et scientiae absconditi.@# Erat enim eadem nostra
puerpera, pauper terrena possessione, sed plena
coelesti benedictione. Erat progenita stemmate
regali, sed pauper adeo stipendio temporali. Pauper
rebus, referta divinis muneribus. In tantum pauper
ut agnum, qui pro peccato offerebatur, non haberet;
in tantum dives ut Agnum, peccata mundi tollentem,
salva virginitate, generare posset. Una eademque res
fuit, et quod de paupere matre, et quod de desponsata
Virgine Christus nasci voluit, ut videlicet Virginis
partu divinitas quae erat in homine, usque ad
tempus praefinitum a Deo, diabolo et mundi principibus
celaretur. #Si enim cognovissent, nunquam Dominum
gloriae crucifixissent;@# quod pernecessarium
erat. Si Christus non crucifigeretur, homo non liberaretur.
Ipse enim Dei Filius paulominus minoratus
ab angelis, pro nobis etiam egenus factus est, ut nos
sua paupertate ditaret. O beata paupertas, quae nos
divites reddidit! o felix inopia, quae nos locupletes
effecit! Quanta et qualis est ista paupertas quae ab
angelis nuntiatur, a pastoribus veneratur, a Magis
officiosissime salutatur et adoratur, et cui omne genu
flectitur! Quales et quantas divitias in illo puero
grandaevus ille Simeon justus et timoratus intuitu
mentis agnovit, quem postquam videre meruit, nihil
praeter ipsum concupivit videre, nec etiam in hac
vita desideravit vivere! Nisi cognosceret senex ille
Simeon in Christo et per Christum posse consequi
perpetuam vitam, non tam libenter eo cognito appeteret
temporalem mortem. #Responsum acceperat,@# ut
Lucas Evangelista testatur, #a Spiritu sancto non visurum
se mortem, nisi videret Christum Domini.@#
Postquam Christum Domini secundum promissionem
Spiritus sancti Simeon ille senex vidit, et salutare
lumen mundo venisse cognovit, benedixit Deum et
dixit: #Nunc dimittis, Domine, servum tuum in pace,
quia viderunt oculi mei salutare tuum.@#
Nos ergo, dilectissimi fratres, hujus sanctissimi | null | 65ddb3c3-5c2d-491e-90ac-81f15ab85a21 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
senis Simeonis exemplum sequentes, Dominum Christum
in mundum venisse credamus, ulnis sincerissimae
dilectionis adventus ejus memoriam fideliter
amplectentes, ei utpote membra capiti conjungamur,
ita ut non ab eo separemur, usque dum eum in templo
gloriae suae videre mereamur. Vitam quoque
istam fallacem et caducam fugientes, ad illam quae
vera et permanens est, toto mentis desiderio tendamus,
auxiliante Domino nostro Jesu Christo, qui est,
ut ipse dicit, via, veritas et vita: via, videlicet recte
gradientium; veritas, veritatem amantium; vita,
bene viventium. Qui vivit et regnat cum Patre et
Spiritu sancto per omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO IV. DE INCARNATIONE DOMINICA.
Dominicae incarnationis et nostrae reparationis,
quod fides fidelium hodierna die recolit, sacramentum,
licet granditate sui et excellentia humanum et
angelicum excedat intellectum, tamen quidquid de
eodem potuit vel debuit comprehendere et scire
electorum devotio, totum per antiquos patres, Veteris
videlicet Testamenti patriarchas et vates disposuit
nuntiare, et per apostolos et evangelistas, idoneos
novae legis ministros, dignata est enarrare
divinae dignationis Majestas. Quanta enim et qualia
praefulserunt in serie veteris Instrumenti testimonia,
huic sacro mysterio adeo faventia et apertissime
congruentia, non potest ad plenum colligere nostrae
parvitatis ignorantia. Quidquid vero Evangelia,
apostolorum Epistolae et Actus loquuntur, totum ad
homines Christum per Virginem venisse fatetur. Ex
dictis igitur majorum, catholicorum doctorum cognoscimus,
utriusque Testamenti patres, licet essent
locis et temporibus divisi, unanimiter tamen sensisse
de gloria adventus Dominici. Et ut hoc sine
dubio cognoscamus, beatus papa Gregorius, ad instar
coelestis sideris, quod septem stellis non simul stantibus,
sed simul micantibus, quas divina pagina
Pleiades nominat, divinos auctores ad enarranda
nostrae salutis mysteria, etsi discretos locis et temporibus,
in una tamen fide et veritate refulsisse denuntiat.
Hos non solum stellas, sed etiam coelos, Davidici
sermonis vocat auctoritas, dicens: #Coeli enarrant gloriam
Dei.@# Hi etenim coeli, hae stellae, caeteraque spiritualia
et rationabilia astra verbo lucentia, amore
ardentia, non a se, sed ab auctore suo habuerunt
ut sermone lucerent, dilectione arderent, et ea quae
de ipso senserunt, Spiritu sancto docente, narrarent.
Quorum alii diffusius, alii compendiosius, alii apertius,
alii obscurius de divinis sibi revelatis mysteriis
locuti sunt. Ex quibus sicut inter veteres patres ad
praenuntianda divina beneficia, insigne quoddam nobilissimus
prophetarum privilegium obtinuit Isaias,
ita ad enarranda incarnati Verbi et virginei partus,
arcana mysteria, principalem locum obtinere promeruit
Lucas. Hic vir divinissimus et, ut omnis ejus
descriptio patefecit, omni sapientia et scientia eruditissimus,
non in primis ad ea de quibus magis dicturus
erat, et ad quae ipsius tota tendebat devotio,
ordinem narrationis incipere voluit, sed circumstantia
miracula, generationem videlicet Dominici praecursoris
et ortum, vitam ejus mirabilem, conversationem
sanctam, et inauditam a saeculis in victu et
vestitu abstinentiam, et in omni genere perseverantem
constantiam et constantem perseverantiam, et
ad reprehendenda vitia robustissimam liberalitatem.
Parentum etiam ejus nobilissimam et sine
omni querela justitiam ad liquidum describere
voluit. Postquam vero de his sufficienter dixisse
se credidit, ad disserenda ea quae in voto habebat,
praeeunte lumine coelestis gratiae, se totum dedit,
inquiens: #Missus est angelus Gabriel a Deo in civitatem
Galilaeae, cui nomen Nazareth, ad virginem
desponsatam viro, cui nomen erat Joseph de domo
David, et nomen virginis, Maria.@#
Audivimus, fratres, angelum a Deo Patre ad Virginem
missum, audivimus Virginem novo salutationis
famine salutatam, et in ipsa salutatione, ut Evangelium
loquitur, fuisse turbatam. Audivimus Gabrielem
archangelum verbis consolatoriis, ne timeret
allocutum, eo quod invenisset gratiam apud Dominum,
deinde generaturam et parituram asseruit filium,
quem praecepit ut vocaret Jesum. Hunc esse magnum
et filium Altissimi, sedem David, et domum Jacob,
et regnum sempiternum sine fine secundum humanitatem
adepturum praedixit. Quod semper secundum
divinitatem cum Deo Patre et Spiritu sancto aeternaliter,
antequam mundus fieret, in aeterna sua praescientia
habuit et disposuit. Post consolationis officiosissima
et jucundissima famina, Virgo sanctissima
interrogando et potius in cunctando coepit inquirere
quomodo fieri posset quod angelus insolitam et inauditam
rem tanta auctoritate nuntiare praesumeret;
hujus rei factum, quod natura non habuit, quod
exemplo caruit, Spiritu sancto | null | a4d65c17-0e5c-4f05-99e3-cf0f4f2df005 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
superveniente et virtute
Altissimi obumbrante angelus fieri posse perdocuit.
O inauditum et admirabile singularis humilitatis
exemplum! Ea quae se Dominum et Creatorem
suum concepisse gaudebat et de se nasciturum non
dubitabat, cum posset se cognoscere sine dispendio
suae sincerissimae humilitatis omnium fidelium dominam,
non distulit se vocare Domini sui ancillam,
dicens: #Ecce ancilla Domini, fiat mihi secundum
verbum tuum.@#
Videte, fratres, humilitatem Virginis Verbum
Dei concipientis. Videte obedientiam Domini ad nos
per Virginem venientis. Videte claritatem et dilectionem,
circa humanum genus, Dei Patris angelum
ad Virginem, nomine Mariam, mittentis. Hujus
nobilissimi nominis praedulcis interpretatio claritudinem
meritorum illius atque virtutum aperta ratione
demonstrat. Interpretatur enim Maria #stella maris@#
sive #domina.@# Merito vocatur Domina, quia Dominum
totius creaturae, salva perpetua sua virginitate,
hodierna die concipere et certo tempore gignere
meruit. Cui Deus Pater, ut David patriarcha
testatur in psalmo, dicens: #Data est mihi omnis
potestas in coelo et in terra,@# etc. De quo idem Propheta:
#Domini est terra et plenitudo ejus.@#
Item in
eodem psalmo: #Dominus fortis et potens, Dominus
potens in praelio.@# Et ut illum fortem et potentem
credamus, Gabriel archangelus qui #fortitudo Dei@#
dicitur, nasciturum de Virgine evangelizare debuit,
quem ad debellandum perditionis principem et
mortis imperium destruendum, velut geminae gigantem
substantiae omnipotens Pater unicum Filium
suum transmisit. Consequens etenim est ut Dei
genitrix et semper virgo Maria maris stella vocetur,
quia sicut illi qui inter fluctus maris exercitatione
navigii laborant, stellis sibi Deo auctore famulantibus,
ad portum quietis venire desiderant;
ita quisquis in hujus saeculi periculoso naufragio,
fluctibus perniciosis irruentibus, sive de animae,
sive de corporis vita periclitatur, necesse est ad
contemplationem istius stellae aciem mentis dirigat,
per cujus meritum et gratiam posse se ab omni
periculo liberari non dubitat.
Stellae enim, ut scitis, divino nutu ordinantur
quod in nocte luceant et solem diei praecedant.
Et haec nostra stella splendida et matutina, adhuc
incumbentibus ignorantiae tenebris et jam jamque
Deo propitio deficientibus, praeparabatur, ut per
illam ad nos procederet sol justitiae Christus Deus
noster, de quo scriptum est: #Ecce vir Oriens nomen
ejus.@# Hunc, Zacharia propheta testante, promittebat
se Deus Pater missurum ad illuminationem
fidelium, dicens: #Ecce ego mitto vobis Orientem
servum meum.@# Quis audivit unquam tale? Aut
quis vidit huic simile? Virgo, Dominum paritura,
ancillam se Domini vocat; Deus Pater hominem
nasciturum servum et Orientem appellat. In quantum
homo, servus; in quantum Oriens, Filius coaeternus,
consubstantialis et unicus. De quo Malachias propheta: #Vobis timentibus Deum, orietur sol justitiae.@#
Et Zacharias
in Evangelio: #Visitavit nos Oriens ex alto.@# O
quanta qualisque stella Dei genitrix et semper virgo
Maria exstitit! Ex qua illa claritas, illa lux illudque
lumen, Verbum caro factum ad nos processit. Qui
non solum, ut evangelista Joannes praedicat: #Omnem
hominem venientem in mundum illuminat;@# sed etiam
stellas, lunam et solem et omnem creaturam quam
condidit, regit, disponit et ordinat. Qui vivit et
regnat cum Deo Patre et Spiritu sancto Deus per
omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO V. DE RESURRECTIONE DOMINI
Certissima fiducia est Christianorum divinitus
promissa resurrectio mortuorum. Hanc enim Veritas
repromisit; Veritas autem mentiri non potest.
Vera est igitur de resurrectione corporum promissio
veritatis, quia Veritas quae mentiri non novit,
totum necesse est impleat quod promisit. Hanc
autem resurrectionem corporum, ut futuram certissime
noverimus, ipse Dominus nobis in suo corpore
dignatus est demonstrare. Resurrexit Christus,
ut resurrecturum se non dubitet Christianus. Quod
enim praecessit in capite, sequitur in corpore. Nosse
autem debemus, dilectissimi fratres, duas esse mortes
et duas resurrectiones. Dicitur enim mors prima,
dicitur et secunda. Porro primae mortis duae
sunt partes: una qua peccatrix anima per culpam
discedit a Creatore suo, altera qua, judicante Deo,
excluditur per poenam de corpore suo. Mors autem
secunda ipsa est mors corporis et animae punitio
sempiterna. Per mortem ergo primam, anima
boni et mali hominis ad tempus a suo corpore
separatur. Per mortem vero secundam, anima
solius mali hominis in aeternum cum suo | null | 8c7d4dad-23e5-411c-b88b-7d5e697b9f08 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
corpore
cruciatur. Utraque ergo mors omnem hominem
tenebat obstrictum, quia naturae transgressio
unumquemque peccati propagine tenebat
obnoxium. Venit autem Dei Filius immortalis
et justus, et ut moreretur pro nobis, carnem
mortalem suscepit ex nobis. In qua carne, quia
nullum potuit habere peccatum, sine reatu pertulit
peccati supplicium. Secundam itaque primae
mortis partem, id est solius corporis mortem,
Dei Filius pro nobis accepit, per quam a nobis et
dominationem peccati, et poenam aeternae punitionis
abstersit. Hoc ergo Christus nunc in mundo misericorditer
operatur, his quos ad bene vivendum hortatur,
donans fidem ut recte credant, tribuens charitatem,
ut bonis operibus libenter insistant. In novissimo
vero die, ad hoc eos corpore resuscitare
dignabitur, ut eis aeternam beatitudinem largiatur.
Resuscitati ergo in anima per fidem, dilectissimi
fratres, cum justitia vivamus, ut etiam corpore ad
aeternam laetitiam resurgamus. Sentiemus primae
resurrectionis munus quod nobis largitus est Christus,
ut, cum resurrexerimus corpore, mereamur
cum ipso Salvatore sine fine regnare, quando absorbebitur
mors in victoriam et dabitur fidelibus vera
vita veraque laetitia, cum idem omnipotens Deus
pro meritis fidei atque bonorum operum dabit suis
fidelibus regna coelorum. Qui cum Patre et Spiritu
sancto vivit et regnat Deus per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO VI. DE EADEM RESURRECTIONE DOMINI
Quamvis, fratres dilectissimi, ad hoc nostra esset
intenta devotio, ut ex nostro ministerio procederet
ad vos tenuis quidem vel exigua verbis simplicibus
prolata declamatio, hujus tamen diei venerabile
sacramentum, opportunum nobis et convenientius
indicit silentium. Sed cum de tanta ac tali re loqui
pertimescimus, dat ausum loquendi singularis jucunditas
praesentis diei. Et quia id esse nostri judicatur
officii, licet minus simus idonei, tamen huic sacro
conventui omnino apparere non debemus ingrati.
Invitat nos ad loquendum vestrae charitatis affectus,
ad credendum promptus, ad audiendum devotus, ad
operandum strenuus. Excitant nos ad extollenda
hujus excellentissimi festi sacrosancta mysteria,
circa sepulcrum Domini, terribilia nimis angelorum
obsequia. Admonent idipsum sine defectu agere
gestis suis et dictis ordinis utriusque sanctissimae
personae. Invitant nos ad enarranda hujus diei magnalia
sanctarum mulierum indefectiva studia. Sane
dum Deum quaerimus, ut nostrum desiderium nullus
possit mundialis perturbare defectus; hortatur dignissimus
discipulorum cursus, visu gratissimus,
auditu dulcissimus, visu mirabilis, auditu delectabilis.
Sic enim loquitur Evangelium: #Currebant duo
simul, et ille alius discipulus praecucurrit citius Petro,
et venit prior ad monumentum.@# Quis non desideret
Christum in dexteram Patris sedentem quaerere, et,
ut quaerendo possit invenire, spiritualiter currere,
cum tantos apostolos ad sepulcrum ejus etiam gressu
corporeo delectabiliter recolit cucurrisse? Sed ut
ipse nostrum desiderium adjuvet, unusquisque nostrum
illud de Canticis canticorum, #trahe me post te,
curremus,@# desideranter proclamet, ut postea cum
David et apostolo Paulo bene cucurrisse, legitime certasse,
cursumque consummasse se gaudeat. Ad
quem finem hujuscemodi cursus tendat, suprascripti
versiculi lucide pars ultima notat. Postquam dixit: #Trahe me post te, curremus,@#
addidit, #In odore unguentorum
tuorum.@# In odore unguentorum est currere,
virtutum sancto nos refectos odore, semper ad
auctorem nostrum gressu mentis incedere. Isto vero
laudabili cursu currebant hae devotissimae mulieres,
quae, ut Evangelia narrant, a Galilaea Dominum secutae
fuerant et ad tempus usque passionis ejus, discipulis
etiam discedentibus, ei fideliter adhaerebant.
In odore unguentorum eas et spiritualiter, et secundum
litteram cucurrisse constat, quia, ut Dominici
corporis ungerent membra, sicut Marcus testatur,
emerunt aromata.
Quam pervigil fuit de Dominico corpore sanctarum
mulierum ac sedula inquisitio, manifeste denuntiat,
licet sera, certa tamen inventio. Si vero
laudabilis est ab exordio suae conversationis erga
ipsum Dominum sincerissimae charitatis affectus,
multo laudabilior est circa sepulturam ejus piissimi
obsequii famulatus. Legimus in Evangelio secundum
Lucam, Dominum Christum in quoddam castellum
ab illis officiosissime susceptum. Et ut sanctus Evangelista
narrat, pro resuscitatione fratris sui, Lazari
videlicet, fiducialiter invitatum. Inde ad crucem,
verum usque ad tumulum illae secutae sunt, ut amorem,
quem viventi exhibuerant, jam mortuo, si liceret,
studio humanitatis impenderent. Si dignum
admiratione ducimus quod sanctae mulieres diligenti
cura exsequias mortalitatis ejus celebrant, cujus
doctrina de vitiis ad virtutes, de tenebris ad lucem
reductae fuerant, cujusque | null | f4f4a915-d6d1-4af9-8e2e-9b9146beb3f1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mirabili potentia fratrem
suum Lazarum ex mortuo vivum se recepisse gaudebant,
qui sermo, quae facundia digne possit dicere
quo vel quali quantoque affectu piissima ejusdem
Dei et Domini genitrix, ut sanctus evangelista refert,
ante crucem stabat, et piis oculis exspectans
non pignoris mortem, sed mundi salutem? Non enim
mens concipere, non spiritus ullus agnoscere potest
quo amore, quo desiderio, huc illucque se vertens,
Dominicae passionis et resurrectionis loca circumiens,
quem toto mentis ardore quaerebat, videre
desideraret. Sciebat illum non posse fieri legibus
mortis obnoxium quem sanctus David praevidit inter
mortuos liberum. Sciebat illum a morte nullo modo
posse teneri, quem, nullo interveniente mortis contagio,
salva sua virginitate pro restauratione mundi
sciebat ex se ineffabiliter, et voluisse, et potuisse
nasci. Quaerebat filium cum caeteris in sepulcro, sed
multum dispari voto, et, ut ita dicam, quantum ejus
professio a caeterarum proposito, et quanto fecunda
virginitas a continentiae bono. Aliae quaerebant ut
condirent defectum, illa credebat a Deo Patre jam
de morte reductum.
Ideo, fratres, constantissimum circa sepulturam
Dominicam discipulorum discipularumque Christi
famulatum paucis recitare curavimus, ut exemplis
eorum nosmetipsos ad enarranda pro modulo Dominicae
resurrectionis gaudia excitaremus. Valde enim
indignum est, ut beatus Gregorius dicit, eo die laudes
debitas taceat lingua carnis, quo videlicet die
caro resurrexit Auctoris. Compellit nos etiam pro
sui magnitudine aliquid dicere auctoris tanti gaudii
praeclara resurrectio et de antiquo hoste triumphalis
congressio. Ex hujus congressionis nobili mirabilique
victoria, atrium suum custodiens, fortis ille
armatus, fortiore superveniente, fortiter est superatus;
arma et spolia in quibus confidebat, amisit,
quia inter ipsa initia mundi, et periit primus, et
perdidit. Ille, angelica majestate subnixus, postquam
ad imaginem Dei factum conspexit, malivolo livore
prorupit, non prius alterum dejiciens quam ipse
dejectus, captivus antequam capiens, perditus antequam
perdens, et dum homini gratiam datae immortalitatis
eripit, ipse quoque id quod prius fuerat,
amisit, et, dum vitam mordendo absorbere appetit,
morsus suus mors ei perpetua fuit, sicut per prophetiam
Oseae mortis destructor, vitae largitor et
fortis bellator dixit: #De manu mortis liberabo eos,
de morte redimam vos.@# Et iterum: #Ero mors tua,
o mors; morsus tuus, inferne.@#
Cum ipso igitur mortis auctore hodie mors subacta
detruditur, hodie per Christum vita mortalibus
redditur. Servitus hodie daemoniaca pellitur, libertas
Dominica hodie Christianis conceditur. Hodie
namque divinae propitiationis dignatio singulare
remedium contulit mundo, cum homini perdito tenebris
mortis circumfuso, resurgente Christo, lux
vera refulsit ab alto. Humani etenim generis massa,
quae in ipsa radice suae originis lividi serpentis astutia
et primi hominis culpa miserabiliter fuerat corrupta,
secundi hominis gratia hodie mirabiliter et
misericorditer est restaurata. Superbiendo dejectus
hominem mortis auctor prostravit, humiliando seipsum
hominem hodie vitae largitor erexit. Mortales
nos fecit priorum parentum male suasa praesumptio,
vitae nos hodie reddidit dexterae coelestis mutatio.
Apostata vero angelus ideo irremediabiliter periit,
quia nullam in se peccandi materiam naturaliter habuit,
sed propria sponte contra suum auctorem a
seipso deceptus intumuit. Homini vero idcirco pietas
divina condoluit, quem non proprio tantum, quam
alieno instinctu cecidisse cognovit. Unde pulchre
satis sanctus David in psalmo canit: #Cum ceciderit,
non collidetur, quia Dominus supponit manum suam.@#
Et haec est illa, quam supra diximus, dexterae coelestis
mutatio. Vere, inquam, dexterae coelestis mutatio,
quia inter culpam et gratiam diversus est ordo. Qui
per naturam nos edidit, vitae nos exsules fecit. Qui
per gratiam genuit, vitae consortes effecit.
Audiamus quid primus homo, a paradiso ejectus,
audivit: #Terra tua spinas et tribulos germinabit tibi.@#
Audiamus quid David patriarcha, dandam per Christum
gratiam praevidens, dixit: #Dominus dabit benignitatem,
et terra nostra dabit fructum suum.@# Audiamus
etiam quid Adam ille, mortalis effectus et
auctori inobediens, audivit. Audiamus quid latro,
in cruce pendens et vitam confitens, Christi
pietate promeruit. Illi dictum est: #In sudore vultus
tui vesceris pane tuo;@# isti dictum est: #Hodie
mecum eris in paradiso.@# Timeamus quod, exigente
peccato, in primo parente commeruimus:
Terra es et in terram ibis. Diligamus quod, | null | a999bfa3-b186-44e4-9268-089c3c35dde3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
operante
justitia, Deo Patri a capite nostro pro nobis
dictum esse confidimus: #Pater, volo, ut ubi ego sum,
et ipsi sint mecum.@# Et in alio loco: #Ubi ego sum,
illic et minister meus erit.@# Et illud apostolicum: #Mortui
enim estis, et vita vestra abscondita est cum Christo
in Deo. Cum enim Christus apparuerit vita vestra, tunc
et vos apparebitis cum ipso in gloria.@# Illa videlicet
gloria, de qua Propheta dicit in psalmo: #Satiabor,
cum apparuerit gloria tua.@# Et nos satiemur tot promissionum
refecti dulcedine, qui quondam periclitabamur,
tantarum minarum attriti formidine. Servilis
absit timor, divinus adsit amor. Vetustae servitutis
recedat trepidatio, novae libertatis accedat exsultatio.
Illa, inquam, exsultatio, quam saepedictus Propheta
venturam sibi decantabat in psalmo: #Anima autem
mea exsultabit in Domino, et delectabitur super salutari
suo.@# Et quod specialiter ad spem Dominicae
nostraeque resurrectionis pertineat, praecedens sententia
et subsequens aperte demonstrat. Antiquo
etenim hosti superior versus praecipitium optat quod
ipse humano generi per mortem Christi parabat.
Subsequens vero sententia humani corporis ossa ad
laudem Dei introducit clamantia: #Omnia ossa mea
dicent: Domine, quis similis tui?@# Ac si dicant: Qui
cum a morte surrexeris, spem nobis resurgendi
donabis. #Eripiens inopem de manu fortiorum ejus,
egenum simul ac pauperem a diripientibus eum.@# Propter
quorum gemitus et miserias, in alio psalmo
resurrecturum te esse promittebas. Promisit Dominus
et implevit. Mortuus est et resurrexit. #Mortuus
est propter peccata nostra, resurrexit propter
justificationem nostram.@# Moriamur pro eo, ut resuscitemur
ab eo. #Si compatimur,@# inquit Apostolus, #et
conregnabimus.@#
Credamus Dominum Jesum a Deo Patre resuscitatum
de sepulcro, et gratiam et salutem inveniemus
in auxilio opportuno, testante apostolo Paulo
atque promittente. #Si confessus fueris et credideris
in corde tuo quia Deus illum suscitavit a mortuis, salvus
eris. In quem,@# sicut pastor ille Ecclesiae beatissimus
Petrus dicit, #nunc quoque non videntes creditis,
credentes autem exsultatis laetitia inenarrabili et
glorificata, reportantes finem fidei vestrae, scientes
quod non corruptibilibus argento vel auro redempti
estis de vana vestra conversatione, paternae traditionis,
sed pretioso sanguine, quasi Agni incontaminati
et immaculati, Christi, praecogniti quidem ante constitutionem
mundi, manifestati autem novissimis temporibus
propter vos, qui per ipsum fideles estis in
Deum, qui suscitavit eum a mortuis, et dedit ei gloriam,
ut fides vestra et spes esset in Domino.@# Nos
igitur, tanti auctoris eruditi sententia, credentes in
Christum exsultemus inenarrabili laetitia. Sed in hac
praecipue paschali solemnitate, in qua sicut apostolorum
princeps dicit: Redempti sumus de vana nostra
conversatione incontaminati et immaculati
Agni sacrosancto sanguine. In hoc etiam oportet
nos plurimum gaudere, quia solutum est hodie jugum
captivitatis nostrae, contritus est hodie malleus
universae terrae. #Haec est dies quam fecit Dominus, exsultemus
in ea et laetemur, quoniam laqueus contritus
est et nos liberati sumus.@# Et, secundum Zachariae
vaticinium, de lacu, in quo non erat aqua, in
sanguine testamenti hodie educti sumus. Hoc
ipsum praefigurabat Moyses aspergens tabernaculum
et omnia vasa ministerii sanguine dicens: #Hic sanguis testamenti quod mandavit ad vos Deus.
Omnia pene in sanguine mundantur secundum
legem,@#
et dicit quod #non fit remissio sine sanguinis
effusione,@# aperte demonstrans quia non fieret
peccati abolitio, nisi intercederet Domini nostri Jesu
passio. Et nisi esset ipse pro peccatis oblatio, per
quem nobis datur omnium peccatorum remissio. O
quale sacramentum, quo veniente cessat omne peccatum!
o quale sacrificium, quo redolente fugit
omne delictum! o qualis sacerdos, qui semetipsum
obtulit, ut ingratos servos a perpetua morte, sua
morte faceret liberos! Factos etiam liberos fratres
vocat et filios. Eia, fratres dilectissimi, studeamus
toto mentis affectu esse pacifici, ut mereamur vocari
et esse filii Dei. Faciamus, prout ipse donaverit,
voluntatem Dei, ut potestate accepta possimus
adoptivi fratres ejus fieri, qui secundum fidem et
confessionem primi apostolorum, Petri, est naturalis
et unicus Filius Dei vivi, cum quo vivit et regnat
per infinita saecula Deus, in unitate Spiritus
sancti, qui nos perpetua pace custodiat suumque
Pascha digna veneratione continue celebrare concedat.
Amen | null | 1c8af929-e4bb-4812-afe4-d6db0743167c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
SERMO VII. DE EADEM RESURRECTIONE.
Hodie, dilectissimi fratres, Domino nostro Christo
resurgente atque de subacto tenebrarum principe
triumphum victoriae referente, spes immortalitatis
mundo reddita est, et quod a saeculis difficile incredulis
ac perfidis impossibile videbatur, ope atque
divina miseratione in plenam securitatem conversum
est. In laetitiam mentes redeant, quoniam tempestate
exitialis pressurae ac nube discussa caecitatis antiquae,
tranquillitas aeternae quietis et serenitas divini
luminis effulserunt. Dandae Deo laudes, et beneficia
ejus ac munera tam grandia, ut grandiora esse non
possint, cum gratiarum actione celebranda sunt.
Nos etenim, fratres, qui Deum corde toto, et anima
et virtute diligere debemus, necesse est benedictiones
ejus et laudes semper et ubique cum gloria
praedicemus. Sed nunc magis ac magis fieri convenit
quia exoptatus votis omnium fidelium dies advenit,
et post longae noctis horribilem terraeque caliginem
Domini luce radiatus mundus eluxit. Hujus
enim luminis, perpetuae videlicet claritatis, adventum
ipsiusque adventus sacrosancta mysteria, ab
ipso mundi principio antiquorum Patrum actibus
praesignata, ac multiplicibus vaticiniis perorata verisque
attestationibus promissa eodemque lumine in
homine apparente exhibita, sicut nos colimus et
tenemus in re vera, ita et antiqui Patres colebant
in spe certa. Ita enim in spe certa, ut etiam de his
quae credebant et praedicabant, quaedam sicut erant
ventura nuntiabant, quaedam jam percepisse sibique
jam advenisse gaudebant. Nonne jam patriarcha
David hujus diei laetitiam praesentem se habere credebat
qui dicebat: #Haec est dies quam fecit Dominus,
exsultemus et laetemur in ea?@#
Unde illi aderat in exspectatione hujus die
tanta laetitia talisque exsultatio? Sciebat enim se
per hujus diei sacramentum, de valle lacrymarum
et planctu antiquae plorationis transiturum
ad aeternae beatitudinis gaudium. Sciebat praeterea
se sine dubio in spe resurrectionis Christi,
conscisso diuturnae poenitudinis sacco, vestibus
mortalitatis et corruptionis exui, quas primi parentes
de pellibus consuerant et foliis verecundiam
suam texuerant, et stola immortalitatis et indumento
laetitiae et jucunditatis indui, quae sibi eloquia
divina promiserant. Dicebat etiam se post
revelatam Dominicae resurrectionis gloriam, et
resurgente Christo nobis in saeculi fine promissa
non posse ad ullam tristitiam compungi, sed divinis
cantibus et confessione coelestibus plena laudibus
Domino Deo suo aeternaliter cum gloria famulari,
et idcirco adjuncta personae suae omnium fidelium
massa exsultans, et cantans laudes, et gratias referendo
Domino dicebat: #Convertisti planctum meum
in gaudium mihi, concidisti saccum meum, et circumdedisti
me laetitia. Ut cantet tibi gloria mea, et
non compungar, Domine Deus meus, in aeternum
confitebor tibi.@# Hoc igitur genus confessionis magis
ad praedicandas pertinet misericordias Domini Salvatoris
quam ad detegendas miserias hominis peccatoris,
sicut idem Salvator in Evangelio ostendens
dicit: #Confiteor tibi, Pater coeli et terrae,@# id est,
laudo et glorifico te. Et sanctus in Psalmis: #Confitemini
Domino, quoniam bonus.@# Hujus inaestimabilis
bonitatis, Dominus Jesus Christus minister et
testis, largitor et monstrator factus est. Minister
nascendo, testis moriendo, largitor resurgendo,
monstrator ascendendo. Est enim ipse summi et
aeterni boni, quod idem ipse est, minister cum nascitur,
testis dum patitur, largitor cum de morte
reducitur, monstrator cum in dexteram Patris assumitur.
Haec sunt quatuor specialia divini muneris beneficia,
ex omnibus Dominicis beneficiis excepta,
et per quatuor Evangeliorum libros, et quatuor
evangelicos viros, per quatuor mundi spatia, fidelibus
sunt reserata. Haec cum fideliter credimus et
firmiter retinemus, et digna pro posse veneratione
recolimus, quoniam ex his maxime Domini bonitatem
cognoscimus, consequens est ut, sicut Davidicus
sermo nos admonet, faciamus: #Confitemini Domino,
quoniam bonus, quoniam in aeternum misericordia
ejus.@# Mundus sanguine Christi Deo Patri reconciliatus,
Ecclesia videlicet catholica per totum mundum
diffusa, in saeculum misericordiam ejus praedicat,
dum ab hujus saeculi miseriis ejusdem misericordiae
munere se posse liberari non dubitat. Domini misericordiam
in aeternum omnium plenitudo fidelium
praedicat, dum per Christi resurrectionem, quam
hodie singulari veneratione devotissime celebrat,
ad gloriam venturae resurrectionis et gaudium
aeternae beatitudinis pervenire sine dubio sperat, et
facie ad faciem gloriam videre sui Redemptoris hodierna
festivitate de morte resurgentis. Nos ergo
confiteamur Domino quoniam bonus est, peccata
nostra humiliter accusando, bonitatem illius sublimiter
praedicando. Confiteamur quoniam misericors
est, misericordias ejus sine fine laudando,
ut in hoc saeculo sua nos bonitate | null | 7766c5f3-ff0d-41de-9a17-679a332325b0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
custodiat,
et in aeternum sua misericordia simul et praesentia
perfrui concedat, et praestet ut, sicut in carne,
quam assumpsit ex Virgine matre, intuitu fidei
cernimus resurgentem, ita in divinitate quam habet
ex Deo Patre, facie ad faciem videamus regnantem,
cum eodem Deo Patre et consubstantiali sibi et
coaeterno Spiritu sancto, per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO VIII. DE ASCENSIONE DOMINI SALVATORIS.
Postquam Dominus et Salvator noster sacrosancto
suae passionis mortisque triumpho, abolito peccati
chirographo, contrito mortis aculeo, daemoniacae
crudelitatis destruxit tyrannidem, humanum genus,
quod tenebatur morte captivum, solus inter mortuos
liber morte subacta reddidit liberum. Corpus vero
quod sine peccati discrimine ex Virgine sumpsit
quodque pro nobis assumptae mortalitatis, non necessitate,
sed potestate legibus subdidit, ab inferis
rediens, apostolorum conspectibus resurrectionis
gloria clarificatum et, ut ita dicam, redivivum ostendit.
Mulieri namque se devotissime requirenti, non
absque admirabili ratione et rationabili admiratione
primum apparere dignatus est. Decebat enim
ut sexus, qui primum hominem, diabolo se fallente,
fefellit eique mortis suggessit interitum, prior hominibus
vitae renuntiaret remedium. Et ut ab excellentioribus
argumentum assumam, consequens
erat ut sexus, qui, Christo nascente sine peccati
contagione, salvo suae virginitatis perpetuae signaculo
exstitit praevius, resurgente Christo justificatus
a peccatis perpetuae salutis fieret nuntius. Apostolorum
principi Petro Dominum apparuisse non est
dubium, sed apostolica relatione et evangelica descriptione
creditur esse certissimum. Voluit ei Dominus
prae caeteris apostolis singulariter apparere,
ne desperaret ex negatione. Noluit illum diu remanere
suspectum, ne desperaret se posse percipere
apostolici culminis privilegium. Idcirco illum Dominus
cadere permisit, sicut festivus concionator
Gregorius dixit, ut ex collato sibi munere disceret
qualiter aliis misereri debuisset.
Discipulis vero duobus, discipulabusque duabus,
ipso die quo surrexit a mortuis apparere voluit:
Istis, festive salutando, #Avete,@# dixit; illis secum gradientibus,
et de se dubitantibus sacramenta divinarum
Scripturarum aperuit, et in fractione panis
se vere resurrexisse perdocuit. Deinde quoties tam
sacratissimum et excellentissimum exigebat officium,
generaliter discipulis suis apparuit eisque
pacem, quam per angelos in mundum veniens ventura
praedixit, per semetipsum jam venisse manifestavit,
dicens: #Pax vobis.@# Quibusdam vero discipulis
de se dubitantibus, cicatrices vulnerum suorum
ostendit, corpusque de morte resumptum palpabile
praebuit et de cordibus eorum maculas dubietatis
extersit. Septem quoque discipulis in piscatione
frustra laborantibus Dominus apparere voluit, et
quod erat eis difficile, ipse sua corporali praesentia
et majestate divina fecit esse possibile, ita ut ad
ejus nutum, designato numero caperent et multitudinem
piscium. Quem numerum si videres arithmetica
ratione dispositum, scires in eo non mediocriter
refulsisse mysterium; quod si ad plenum scire te delectat,
apud beatissimum Augustinum satis late patet.
Ut enim in Christo Domino veritas patesceret
resuscitati corporis, ac sine dubio gloria peractae resurrectionis
accedit ad cumulum verae fidei ac sincerissimae
credulitatis solemnitas dignissimae resurrectionis.
Assum enim piscem et favum mellis
comedit, ut in asso pisce ostenderet se passum, et
in favo mellis a Deo Patre vera fide resuscitatum.
Nos enim, fratres charissimi, per amaritudinem
acerbissimae passionis, Dominum Jesum Christum
pervenisse credimus ad gloriam resurrectionis. Hanc
autem resurrectionem Dominici corporis, ut futuram
in nobis certissime noverimus, ipse in corpore suo
dignatus est demonstrare. Resurrexit Christus, ut
resurrecturum se non dubitet Christianus. Processu
vero temporis, peracto mysterio suae resurrectionis,
Dominus Jesus Christus ad coelos ascendit,
ut eo Christianus ascendere se posse confidat, ubi
caput suum se praecessisse non dubitat.
Hujus etenim ascensionis Dominicae nobilitatem
et gloriam, Veteris Instrumenti multo ante multipliciter
praenuntiavit auctoritas, et ipso ascendente
exsultans angelica declaravit sublimitas, evangelicae
etiam descriptionis atque apostolicae praedicationis
per totum orbem narravit satis aperte majestas.
Apostolica vero praedicatio, ut dictum est, mysteria
supradicta vehementer enarrat, cum beatus Petrus
apostolus, omnium de quibus loquitur, idoneum
testem se esse declarat, et apostolica libertate subnixus,
ut propositum est, liberalissimo sermone pronuntiat,
dicens: #Obedire oportet Deo magis quam hominibus.@#
Statim subintulit. Et his cum quibus tunc
res ipsa gerebatur dixit: #Deus patrum nostrorum
suscitavit Jesum, quem vos interemistis suspendentes
in ligno. Hunc Deus, Principem ac Salvatorem, exaltavit
dextera sua, ad dandam poenitentiam Israel et
remissionem peccatorum. Et nos sumus | null | 99861d7a-3100-4c9a-a1bc-a2b78e416d23 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
testes horum
verborum et Spiritus sanctus, quem dedit Deus hominibus
obedientibus sibi.@# Et in alio loco idem pastor
Ecclesiae, Davidico fruitus [fretus] vaticinio, David
igitur, inquit: #Propheta cum esset et sciret quia jurejurando
jurasset illi Deus de fructu lumbi ejus
sedere super sedem ejus, providens locutus est de
resurrectione Christi, quia neque derelictus est in inferno,
neque caro ejus vidit corruptionem. Hunc
Jesum suscitavit Deus, cui omnes nos testes sumus.
Dextera igitur Dei exaltatus, et promissione Spiritus
sancti accepta a Patre, effudit hoc donum quod vos
videtis et auditis. Non enim David ascendit in coelos.@#
Dicit autem ipse: #Dixit Dominus Domino meo: Sede
a dextris meis.@# Paulus denique praedicator egregius,
cum hoc nostrae salutis mysterium auditoribus suis
commendare vellet, affectu optantis et voto orantis
prudentissima et spiritali circumlocutione aggressus
est eos, dicens: #Deus Domini nostri Jesu
Christi, Pater gloriae, det vobis spiritum sapientiae et
revelationis in agnitione ejus, illuminans oculos cordis
vestri, ut sciatis quae sit spes vocationis ejus, et
quae divitiae gloriae haereditatis ejus in sanctis, et quae
sit supereminens magnitudo virtutis ejus in nos, qui
credidimus secundum operationem potentiae virtutis
ejus quam operatus est in Christo, suscitans illum a
mortuis, et constituens ad dexteram suam in coelestibus,
supra omnem principatum, et potestatem, et virtutem,
et dominationem, et omne nomen quod nominatur
non solum in hoc saeculo, sed et in futuro.@#
Et: #Omnia subjecit sub pedibus ejus, et ipsum
dedit caput supra omnem Ecclesiam quae est corpus
ipsius.@# Et ut idem Apostolus ad Timotheum
scribit: #Columna et firmamentum veritatis.@#
Et manifeste: #Magnum est pietatis sacramentum,
quod manifestatum est in carne, justificatum est
in spiritu, apparuit angelis, praedicatum est ingentibus,
creditum est in hoc mundo, assumptum est in gloria,@#
sicut per Marcum et Lucam descriptio intonat evangelica.
Lucas vero cum ad Theophilum scriberet,
dicit se sermonem fecisse #de omnibus quae coepit Jesus
facere et docere, usque in diem qua praecipiens apostolis
per Spiritum sanctum quos elegit, assumptus est.@#
Et Marcus in hodierna lectione, #Dominus,@# inquit, #Jesus, postquam locutus est discipulis suis, assumptus
est in coelum, et sedet a dextris Dei.@#
Quomodo vel qualiter praesentis solemnitatis gaudia,
ascendente Domino, angelica declaravit sublimitas,
non potest ore dicere, non corde concipere humana
fragilitas. Sed tamen illud unum, ut Lucas narrat,
testimonium admirabile atque jucundum, officiis
ecclesiasticis adeo festive recitandum, huic declamatiunculae
dignum duximus inserendum. #Cumque intuerentur
apostoli Dominum euntem in coelum, ecce
duo viri astiterunt juxta illos in vestibus albis, qui et
dixerunt: Viri Galilaei, quid statis aspicientes in
coelum? Hic Jesus qui assumptus est a vobis in coelum,
sic veniet quemadmodum vidistis eum euntem in coelum.@#
Ascendente Domino angeli apparuisse leguntur
in vestibus albis, quia humanum genus, quod fuerat
obtectum tenebris mortiferae caecitatis, per gratiam
Christi meruit percipere indumentum aeternae jucunditatis,
et consortium angelicae dignitatis. Instrumenti
Veteris auctoritatem, ut proposuimus, multo
ante multipliciter praenuntiasse manifestum est, illis
videlicet qui Scripturam sanctam et studiose legunt
et fideliter intelligunt. Quid per Enoch Scriptura
divina clamat translatum, quid per Eliam igneo
curru transvectum, nisi Dominum Christum hodierna
festivitate in dextera paternae majestatis elevatum?
Sicut ipse per Prophetam in psalmo dicit ad Patrem:
#Tenuisti manum dexteram meam, et in voluntate tua
deduxisti me, et cum gloria assumpsisti me.@#
Ecce
illud Domini Salvatoris iter astriferum, sanctus in
psalmo vocari voluit cursum. Quod David cursum
vocat, Salomon in Canticis saltus appellat. #Ecce iste
venit saliens in montibus, transiliens colles.@# Et ille: #A summo coelo egressio ejus, et occursus ejus usque ad
summum ejus.@#
Hunc enim quem David currentem
praecinuit, Salomon salientem praevidit. O prudentissimi
vates, o tantae prolis felicissimi parentes,
cujus meruistis prophetica denuntiatione fieri parentes
et testes! De vestra namque radice Isaias propheta
virgam cum flore processuram praedixit. De
quo ipse alias dicit: #Erit in novissimis diebus praeparatus
mons domus Domini in verticem montium, et
elevabitur super colles.@# Et in alio loco: #Erit germen
domus Domini in magnificentia, et fructus terrae | null | cfbae34d-faa9-4a04-a298-b1267a8aff72 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sublimis.@#
Quem, fratres, intelligere debemus per montem
super verticem montium praeparatum, nisi mediatorem
Dei et hominum, hominem Jesum Christum,
niumm hominum naturam superantem et meritum?
Quem per germen Domini magnificum et gloriosum, et
fructum terrae sublimem, nisi eumdem Dei et hominis
filium, hodierna die super coelos coelorum et dignitatem
omnium angelorum in dextera Dei Patris
assumptum? Ergo, dilectissimi fratres, omnium vitiorum
phantasmata fugientes, cunctarum virtutum charismata
diligentes, ipsum, de quo loquimur, toto cordis
affectu quaeramus, toto mentis ardore diligamus,
passibus dilectionis et fidei sequamur, ut per ipsum
cum ipso ad eum possimus pervenire, qui per ipsum
corruptam generis humani naturam voluit reparare,
et reparatam in ipso, hodierna festivitate ad se dignatus
est revocare. Qui cum eo vivit et regnat in
unitate Spiritus sancti Deus per omnia saecula saeculorum.
Amen.
SERMO IX. IN DIE PENTECOSTES.
Indicibilis et immensa praesentis diei majestas et
gloria, verbo praesidente et linguis faventibus, vi
propriae potestatis exigit ut dicamus pro posse quantum
divina miseratio miseriis humanis consuluit.
Scitis quoniam unumquodque negotium cum fuerit
ad finem deductum, exercentes se quodammodo
compellit in sese colligere simulque revolvere quid
moeroris, quidve laetitiae in ipso actionis itinere contigit
evenisse. Hoc vero permaxime ut fiat, ipsa
eademque res congruum fore dijudicat quatenus ereptus
liberatori gratias referat, et largitori laetitiae
omnibus votis adhaereat, et cum Propheta clamet et
dicat: #Mihi autem Deo adhaerere bonum est, ponere
in Domino Deo spem meam.@# Si nostrae mortalitatis
defectus, et quotidiana delicta, et dubiae vitae praecipites
cursus, sollicita consideratione ad mentem
reducere commonemur, multo magis opera misericordiae
quae circa nostram salutem salutis auctor
exercuit, summa cum veneratione nos recolere convenit.
Videamus saltus quos pro nobis incarnata divinitas
dedit, cogitemus quid Deus in homine gessit,
quid homo a Deo assumptus temporalis apparens
corporaliter pertulit. Quod enim omnia Dominici
adventus mysteria Dei Patris sint voluntate peracta,
nulli dubium quin firmissime teneat fides ecclesiastica.
Quod et Spiritus sanctus Patri et Filio coaeternus
sit cooperator, et auctor ejusdem Filii Dei
assumptae humanitatis, tanti sacramenti exordium
declarat. Christo namque misericorditer ad homines
veniente, Spiritus sanctus in Virginem supervenit.
Christo in Patris dextera magnifice residente, Spiritus
sanctus super apostolos descendit, sicut universalis
Ecclesia in eodem spiritu congregata summa
cum veneratione hodie devotissime recolit. Cum
enim Dominus ac Redemptor noster crucis esset
addictus supplicio, potatus aceto #consummatum est,@#
dixit. Quod duobus modis a nobis intelligi voluit, ac
si diceret: #Consummatum est,@# videlicet Vetus Testamentum,
et initiatum est Novum. Sive, consummatum
est adventus mei mysterium usque ad hanc
quam pro vobis sustineo mortem. In passione siquidem
Domini plurima pietatis ejus opera fuerunt
consummata, nonnulla postmodum etiam consummanda,
sicut post triduum praeclara resurrectio:
processu vero temporis mirabilis ascensio;
et in igneis linguis super apostolos hodierna
die toto mundo spectabilis spiritalis infusio. Hodie
namque Spiritus sancti super apostolos venientis,
manifestissima contestatione, per divinitatis
potestatem completam esse cognoscimus assumptae
humanitatis Christi dispensationem. Si enim, uti
praefati sumus, uniuscujusque negotii causam necessario
ad mentem reducimus, conferentes laeta
cum tristibus, exsultantes nos incommoda evasisse,
prospera adeptos fuisse, quid tam utile, quid tam
consequens quam in hac die, in qua Christi corporalia
finem suscipiunt, et in qua spiritalia charismata
luce clara patescunt, omnia retro peracta,
recapitulando quodammodo recitare pro modulo? Non
enim nos putamus vel dicimus idoneos tantae rei
ministros jactanter, sicut faciebat beatus Apostolus
humiliter ac sapienter, sed ad confirmandam fidem
nostram et ad excitandam devotionem vestram
nostra parvitas dicere censuit quibus modis, ut
supra dictum est, divina miseratio miseriis humanis
consuluit.
Natus est Christus ex incorrupta Virgine, ut humana
corrupta nativitas in spiritalem transferretur
originem. Legalem voluit suscipere circumcisionem,
ut ejusdem legis se demonstraret auctorem, et nos,
exemplo ejus spiritalibus gaudiis circumcisi, id est
coelestibus disciplinis eruditi, ad fabricam coelestis
aedificii inveniamur idonei. Deinde a magis adoratus,
tres significativas suscepit species munerum, ut qui
erat pro nobis mortalis effectus, Rex saeculorum
crederetur et Dominus. Voluit etiam in templo praesentari,
turturem et columbam pro se voluit offerri,
dans nobis exemplum ut, cum ad altare accedimus,
castitatis et innocentiae caeterarumque virtutum
victimas immolemus. Duodennis | null | 66c396f8-afca-4922-a727-3f08a1678c17 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in templo matre
Virgine nesciente remansit, post paululum studio
ferventi cursuque citato requiritur, et, ut Lucas
refert, #in medio doctorum sedens,@# non docens, sed
discens et audiens invenitur. Interrogante autem
matre, cur se ignorante remansit, in domo Patris
sui esse se respondit. Haec etenim puerilia gesta
catholicae fidei sunt firmitate subnixa. Cum vero
Jesus a matre requiritur, procul dubio verus homo
cognoscitur. Dum esse se in domo Patris oportere
testatur, a cunctis fidelibus verus unicus Dei Filius
creditur. In medio doctorum sedens, audiens illos
et interrogans, signat ut nullus nisi perfecta aetate
praedicationis officium assumere praesumat.
Sciendum praeterea quod de infantia Salvatoris
non plus Ecclesiae pietas approbat quam quod divinus
sermo pronuntiat. Infirmitates tamen assumptae
mortalitatis, sicut fides fidelium credit, absque ullo
contagio peccati percucurrit, sed Deus occultus in
homine semper impassibilis mansit, et licet Dei
Filius nullam haberet mundandi vel purificandi necessitudinem,
certo tamen die determinato tempore,
trigesimo videlicet aetatis suae anno, illud singulare
ac singulariter salutare mysterium baptismatis suscepit,
suscipiendo sanctificavit, sanctificando cunctis
fidelibus ut per illud sanctificarentur, ac si
coeleste donativum contradidit. Sed dum baptizandi
possibilitatem ministris Ecclesiae concessit, potestatem
baptizandi quasi quoddam insigne sibi vindicans
reservavit, sicut divina vox B. Joanni homini
magni meriti nuntiavit, quando Christus ad illum
gratia baptizandi venire non distulit. #Super quem
videris,@# inquit, #Spiritum descendentem et manentem
super eum, ipse est qui baptizat.@# Ipse etenim amicus
Sponsi, fidelis humilisque Praecursor, quo inter natos
mulierum, teste Veritate, non surrexit major; baptizans
et baptismum praedicans sicut sacer evangelicus
sermo describit. Ait enim: #Ego quidem vos
baptizo in aqua, qui autem post me venturus est, ipse
vos baptizabit in Spiritu sancto et igni.@#
Quomodo in Spiritu sancto et igni baptizat, hodierna
festivitas satis aperte ac solemniter approbat.
Beato Luca evangelista in Actibus apostolorum
narrante, cognoscimus quia #apparuerunt apostolis
dispertitae linguae tanquam ignis, seditque supra singulos
eorum Spiritus sanctus.@# Idcirco, dilectissimi
fratres, de sacramento baptismatis, hodie vel modicum
dicere libuit, quoniam illud isto in tempore
Christiana religio magis ac magis peragere consuevit.
Baptizatur Christus, et non modo jam patriarcharum
prodigiis, non prophetarum oraculis, sed
voce Patris dilectus Filius approbatur: #Hic est
filius meus dilectus, in quo mihi complacuit.@# De quo
Psalmista: #Rex dilecti, dilecti.@# Et de quo Salomon
in Canticis: #Dilectus ex dilecto.@# Deinde, sancto ducente
Spiritu, desertum petiit, exempto [exacto]
quadragesimali jejunio, ut pote verus homo esuriit,
diaboli tentamenta divina virtute superavit; deinde
angelico, ut verus Dei Filius, usus ministerio, postmodum,
ut Isaias propheta multo ante praecinuit,
terram Zabulon et terram Nephtalim adiit; habitantibus
in regione umbrae mortis et sedentibus in
tenebris lumen veritatis ostendit, semetipsum videlicet
qui dixit: #Ego sum lux mundi,@# et de quo sanctus
Evangelista: #Erat lux vera quae illuminat omnem
hominem venientem in hunc mundum;@# vocatis
discipulis, coelestis disciplinae perfectionem tradidit
eis, octo beatitudinum species disserendo, fontem se
totius beatitudinis esse declaravit. Aperta pronuntiavit
in quibus aedificaremur, obscura proposuit
in quibus excitaremur. Quibusdam vero assumptae
carnis motibus, sed prorsus peccato carentibus
hominis filium se esse demonstrans, insolitis miraculorum
prodigiis divinitus adhibitis, Dei Filium se
esse contestans, et sic humana divinis, divina humanis
conjungendo, ex duabus substantiis in una
persona praedicatur Christus, Deus verus et homo.
Videamus quomodo divinitati famulabatur humanitas,
vel quomodo humanitati favebat divinitas.
Lazarum suscitans, quod est Dei; amicum flevit,
quod est hominis, et sic de caeteris. Sed, ut de multis
pauca referam, Infirmos curans, ingemuit; famelicos
pascens, oculos ad coelum levavit; discipulos alloquens,
in montem ascendit; languidos curans, in
campestribus stetit, esuriens, superavit hostem;
excitatus a somno, pontum jubet esse quietum;
sitiens, Samaritanis propinavit salutem; cum capi
voluit, inimicos retrorsum cadere fecit; moriens,
mortem pertulit et in morte ejus omnis creatura congemuit.
Morte etenim Christi tenebrescunt lumina
coeli, scinduntur velamina templi. Captivos reddit
inferus, rediviva cadavera tellus. In mortis
discrimine hominem agnosce, in virtutis operatione
Deum intellige. Cum enim | null | e9be2e62-1dfa-4493-ae02-ed3c4a1d02a3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a mortuis resurrexit,
saeculo vitam reddidit, suis fidelibus
spem resurgendi concessit. In divinitatis potentia
clausis januis ad discipulos intravit, in resumpto
corpore stigmata passionis palpabilia monstrat,
ostendens quod in eadem carne sumus
resurrecturi et ampliori gloria sine fine victuri. Et ut
nemo diffideret de gloria resurrectionis, carnem
quam Dei Filius ex nobis assumpsit, ad coelos ascendens
collocavit in dexteram Patris, ut eo nos ascensuros
credamus, quo caput nostrum nos praecessisse
cognoscimus. Inde fidelibus hodie in Spiritu
sancto Dei dilectio mittitur, quae per Apostolum
charitas nominatur. #Charitas,@# inquit, #Dei diffusa est
in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus
est nobis.@# Spiritus etenim sanctus, Patri et Filio
coaeternus et consubstantialis, non sicut minor et
nolens transmittitur, sed sicut aequalis propria voluntate
a Deo Patre et Filio mittitur, quia, sicut
Veritas dicit, #Spiritus ubi vult spirat.@#
Obmutescant qui in divinitate Spiritum sanctum
minorem esse somniant, et qui inter creaturas creatum
esse connumerant. Non potest esse minor qui
totius operis divini legitur et creditur esse cooperator.
Nec inter creaturas potest connumerari qui
creator et renovator est totius machinae mundi. Si
creatorem et renovatorem Spiritum sanctum praedico,
desideranter propheticis verbis consentio: #Emitte,@#
inquit, #Spiritum tuum et creabuntur, et renovabis
faciem terrae.@# Si cooperantem totius divini
operis esse pronuntio, ab auctoritate divinae Scripturae
non dissentio. Quando Deus per Verbum fabricam
mundi condidit, Spiritus sanctus super aquas
ferebatur, sicut divina pagina divinis lectoribus
innotescit. Postquam priore gratia invidia diaboli
primis hominibus adempta, pietas divina ad agnitionem
sui hominem pereuntem revocare voluit,
Spiritus sanctus patriarchas edocuit, prophetas implevit,
Dei Filium Virginem parituram angelo nuntiante
obumbravit, super eumdem Christum baptizatum
in specie columbae visibilis apparuit, idem in
igneis linguis super apostolos hodierna festivitate
descendit; et quos puros homines invenit, Deos,
imo et Dei filios per gratiam adoptionis effecit.
Pulchre Spiritus sanctus Deus ac Dominus, creator ac
renovator dicitur, quia quos in baptismo divina regeneratione
recreat, remittendo peccata a contagio
veteris hominis renovat, et in secundi hominis speciem
renovando commutat.
De eodem spiritu per Psalmistam dicitur: #Verbo
Domini coeli firmati sunt, et spiritu oris ejus omnis
virtus eorum.@# Et Salomon de eo: #Omnium artifex
docuit me sapientia.@# Quia sicut Apostolus dicit: #Nemo potest dicere Dominus Jesus, nisi in Spiritu
sancto;@#
et: #Nemo in spiritu Dei loquens, dicit anathema
Jesu.@# O quantus est iste artifex, quam potens,
quam efficax, qui sicut cum Patre et Filio omnia ex
nihilo condidit, ita corrupta potuit reparare, cum
voluit! In illis homiliis quas ad gloriam praesentis
diei duo illi amplissimae auctoritatis describunt
Gregorii, quaedam spiritus opera nitescunt
principalia. Ideo principalia, quoniam a
tantis auctoribus sunt festive prolata. Dicunt quoniam
Spiritus sanctus David citharoedum puerum,
multiplici sua gratia praeditum, provexit
ad regni fastigium. Amos agrestem hominem vellicantem
siccamina, mirabili potentia ditavit auctoritate
prophetica. Petrum peritum piscium
captione, pastorem fecit totius Ecclesiae, Matthaeum
publicum exactorem evangelicum fecit esse scriptorem.
Fecit ex Saulo Paulum, et ex lupo agnum, ex
persecutore doctorem. Fratres, quantum est hominem
de Deo loqui? Quid plus dicam? Dicam tamen
quod sentio. Quidquid est, quidquid fuit, quidquid
unquam esse bene poterit, hujus artificis munere
non carebit. Nam quidquid ordinem servat justitiae,
quidquid profectum praestat prudentiae, quidquid
virtuti cedit victoriam, quidquid honestam facit
temperantiam, quidquid rectum in fide, in spe certum,
in charitate perfectum, totum ab illo initium
et augmentum percipit, qui praesentem diem adventus
sui praesentia mirabiliter consecravit. Cujus
nos gratia gratificati, lumine illustrati, consolatione
consolati, diligamus Dominum nostrum Jesum Christum,
sermones ejus servando, ut digni mereamur
fieri dilectione, adventu et hospitio Dei Patris et
Filii, et ejusdem Spiritus paracleti, ita ut ad nos
tota Trinitas veniat, et templum nos gloriae suae
inhabitando perficiat Deus unus, vivus et verus, qui
absque initio et sine fine per infinita saecula saeculorum
vivit et regnat. Amen.
SERMO X. DE ADMIRABILI PRAECURSORIS CHRISTI JOANNIS BAPTISTAE NATIVITATE.
Ortum Dominici Praecursoris celebrantes, fratres
charissimi, oportet nos fideli devotione perpendere
quantas ob ejus memoriam cum gratiarum actione
laudes Deo debemus | null | c5d3dcb3-470e-40cf-b62c-42148bec7240 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
persolvere. Ad repellendas igitur
et effugandas densissimas ac tetras mortis et
ignorantiae tenebras, quas tenebrarum auctor mundo
infuderat, venturum erat lumen illuminans omnem
mundum. Idcirco consequens erat ut illud ineffabile
et aeternum temporalium et rationabilium numerositas
praecederet lucernarum. Patres dico religionis
antiquae, quorum virtutibus, exemplis et dictis fideles
populi illuminati et docti, discussa perpetuae
caecitatis caligine, eum illud superveniret, si non ex
toto, vel ex parte possent agnoscere. Fuerunt itaque,
ut diximus, lucernae, non a se, nec aliunde,
sed ab illo supremo lumine illuminante, cultores
videlicet coelestium praeceptorum, alii ante legem,
alii sub lege, alii vero judicum, regum et prophetarum
temporibus, Dominicae nativitatis, passionis,
resurrectionis et ascensionis mysteria praeconantes.
Post quos, Domini Praecursor, Joannes effulsit,
qui omnium patriarcharum praeconia et vaticinia
prophetarum luce perspicua deduxit ad publicum.
Hic enim vir sanctus non solum justus, sed
etiam ex parentibus justis exortus. Justus in
praedicatione, justus in omni conversatione, justus
in passione. Cujus nativitatem, justitiam et
sanctitatem, et omnes sacratissimos actus Gabriel
nuntiavit archangelus, stylus ad plenum
descripsit evangelicus. Dignum valde erat ut puer,
tanta praeditus dignitate, tali vocaretur nomine.
Ut enim majorum nostrorum testatur auctoritas,
sive prudentia, Joannes interpretatur #Dei
gratia,@# sive #in quo est gratia.@# Quantae sanctitatis,
quantaeque coelestis gratiae Domini Praecursor ditatus
est munere, humanae scientiae sermo non potest
dicere. Et quia de eo humanae scientiae sermo dicere
non valet, quod de eo et ad eum dictum est silere
non debet. Quid praestatur homini tanto, cum de
illo tantillus loquitur homo? Quid valet ad haec
exiguitas hominis, quoniam de illo summa et ineffabilis
loquitur Trinitas? Loquitur de eo Deus Pater
in psalmo, loquitur idem in Evangelio. In psalmo: #Paravi lucernam Christo meo.@#
De quo sanctus evangelista: #Ille erat lucerna ardens et lucens.@#
In Evangelio: #Super quem videris Spiritum descendentem
et manentem, ipse est qui baptizat.@#
Quaedam vero
testimonia, quae Spiritus sanctus per Isaiam et Jeremiam
in Domini Salvatoris persona specialiter
intonat, ad Praecursorem ejus coeleste magisterium
et sensus catholicus convenienter pertinere denuntiat.
Multo etiam apertius ei Spiritus sanctus testimonium
perhibuit, quo repletus ad adventum genitricis
Domini clausus adhuc matris utero, ut Evangelium
loquitur, non natura praestante, sed gratia
annuente, mirabiliter exsultavit. Ipse enim Dominus
Christus, cui testimonium ille perhibuit, dicens: #Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccatum mundi;@#
tempore suae praedicationis, de illo dixit: #Inter
natos mulierum non surrexit major Joanne Baptista,@#
et quem inter natos mulierum majorem fuisse dixit,
levitatis vitio et voluptate deliciarum carere innotuit,
prophetam et plusquam prophetam eum esse
asseruit, et quem ipse potentia suae divinitatis
tantarum virtutum et gratiarum privilegiis dedicavit,
ut mortalium omnium merita excederet, Angelum
a Deo vocatum, et ad praeparandum iter salutis ante
se missum, prophetae Malachiae oraculo referente,
perdocuit. Si enim angelus Graece, Latine dicitur
nuntius, merito B. Joannes appellatur angelus, qui
nascendo de sterili matre, nuntiabat nasciturum de
Virgine matre, praedicando nuntiabat praedicaturum,
baptizando baptizaturum, patiendo passurum,
ejusque passione genus humanum redempturum.
Qui vivit et regnat cum Deo Patre et Spiritu sancto
per omnia saecula saeculorum. Amen.
SERMO XI. IN VIGILIA APOSTOLORUM PETRI ET PAULI.
In exordio vigiliarum apostolicae solemnitatis
illum puerum citharoedum, David dico regem potentem
et fortissimum Israeliticae plebis ducem,
qui tanta Dei gratia et providentia praeditus est ut
ex ejus propagine Virgo eligeretur, ex qua Dei
Filius corpus nostrae redemptionis susciperet, istum
tantum ac talem cantantem audistis, et cum eo
laetis vocibus et piis affectibus cantastis: #Coeli enarrant
gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat
firmamentum.@# Coelos audivimus, firmamentum
vidimus. Coelos gloriam Dei enarrantes, firmamentum
annuntians. Quaeramus et videamus qui sunt
isti coeli, et quomodo enarrant gloriam Dei, et quod
est firmamentum, et qualiter opera Dei annuntiat.
Non enim introduceret sermo propheticus gloriam
Dei enarrantes coelos, nec opera Dei annuntians
firmamentum, nisi spiritualiter vellet intelligi
apostolos et apostolicos viros super fundamentum
et firmamentum fidei immobiliter constitutos. Si
vero propheticum sermonem ad litteram intelligere
volumus, dicamus quia tunc coeli gloriam Dei
enarrant quando | null | c7ed33e7-87b2-43f0-ab00-baf3dcb7ce32 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
solem et lunam et stellas, in sese
compositas, miro ordine suis temporibus repraesentant,
et firmamentum opera Dei annuntiat, cum
astra coeli in se et lucere et moveri praemonstrat.
Non enim consequenter sic, sed magis intelligere
spiritaliter debemus. Figuram vero magis coeli ac
firmamentum spiritalium doctorum possunt retinere
quam gloriam Dei et opera manuum ejus ad liquidum
demonstrare. Sunt enim haec elementa muta
et irrationabilia, sed coelesti virtute et divina sapientia
rationabiliter et sapienter disposita. Et quia
jam praenuntiati psalmi sensus noster ad litteram,
quae occidit, dignosci non valet, necesse est Spiritus,
qui vivificat, ut spiritaliter intelligamus nos
spiritaliter doceat. Apertissime enim patet spiritales
coelos sanctos fuisse et esse apostolos. Si enim
coelos dicimus quos praestantissimos scimus, in
ordine doctorum per diversa tempora contemporalium
suorum, profecto isti sunt coeli coelorum, isti
sunt doctores doctorum, principes populorum, filii
excussorum, qui, ob meritum magnae fidei Abrahae,
maximi patriarchae, effecti sunt filii, de quibus in
psalmo Spiritus sanctus Ecclesiae loquitur dicens: #Pro patribus suis nati sunt tibi filii; constitues eos
principes super omnem terram.@#
Cum enim Petrum et
Paulum coelos dicimus, non ab illo excelso nomine
alios apostolos excludimus. Omnes ergo apostoli
jure vocantur coeli, per quos mundus agnovit doctrinam
verae fidei. Ergo Petrum et Paulum coelos dicimus
et unumquemque illorum firmamentum fatemur.
Primum videamus qua auctoritate divinarum Litterarum
appellantur coeli, qua assertione Scripturae
firmamentum dicantur; deinde quomodo vel
qualiter gloriam Dei enarrent, quam alte et profunde
opera Dei annuntient. Non enim immerito
coeli vocantur apostoli, Domino dicente per Isaiam: #Coelum mihi sedes est,@#
et iterum Scriptura: #Anima
justi sedes est sapientiae.@# Et si anima justi sedes est
sapientiae, et coelum sedes Dei est, anima Petri et
anima Pauli sedes sunt Dei, et sedes sunt sapientiae,
sicut ipse Paulus asserit Dominum Christum,
Dei virtutem, Deique sapientiam esse, et si super
humilem, et quietum et trementem verba sua Dominus
requiescere se promittit, procul dubio in istis
sedem suae divinitatis constituit, in quibus sedens
et habitans mundum sibi sternit, et per eos fidelibus
populis iter salutis ad [ac] viam verae humilitatis
ostendit. Cognovimus, Scriptura testante, Petrum
et Paulum spiritales esse coelos; videamus illos
enarrantes Dei gloriam, non nostris, sed eorum ipsorum
sacratissimis verbis. Nonne enarrabat Petrus
gloriam Dei, quando dicebat se speculatorem factum
esse coelestis ac divinae magnitudinis, et accepisse
Dominum Jesum a Deo Patre honorem et gloriam
voce delapsa ad eum hujuscemodi a magnifica gloria: #Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi complacui;@#
et: #Hanc vocem nos audivimus de coelo allatam, cum
essemus cum ipso in monte sancto.@#
Nonne firmamentum
erat Petrus cum dicebat: #Obedire oportet Deo
magis quam hominibus?@# Cum enim deos alloqueretur
stans in medio plebis in firmamento verae fidei
dixit: #Viri fratres, vos scitis quod factum est verbum
per universam Judaeam, incipiens enim a Galilaea
post baptismum, quod praedicavit Joannes,
Jesum a Nazareth, quomodo unxit eum Deus Spiritu
sancto et virtute. Qui pertransivit benefaciendo et
sanando omnes oppressos a diabolo, quoniam Deus
erat cum illo; et non est in alio aliquo salus, nec
aliud nomen est sub coelo datum hominibus, in quo
oporteat nos salvos fieri.@# Paulus etiam nihilominus
coelum aut firmamentum fuisse et esse creditur,
cum ab eo dictum fuisse legitur: #O altitudo divitiarum
sapientiae et scientiae Dei, quam incomprehensibilia
sunt judicia ejus, et investigabiles viae ejus!
Quis enim cognovit sensum Domini, aut quis consiliarius
ejus fuit? Quoniam ex ipso, et per ipsum et in
ipso sunt omnia; ipsi honor et gloria in saecula saeculorum.
Amen.@# Et in alio loco: #Quis nos separabit a
charitate Christi? Tribulatio, an angustia, an persecutio,
an fames, an nuditas, an periculum, an gladius?
Certus sum enim quia neque mors, neque vita,
neque angeli, neque principatus, neque virtutes,
neque instantia, neque fortitudo, neque altitudo, neque
profundum, neque creatura alia poterit nos separare a
charitate Dei, quae est in Christo Jesu Domino
nostro.@#
Si quis vult scire vera esse quae breviter proposuimus,
legat studiosius Actus apostolorum et | null | 2e55df90-fe32-49cf-87c2-fb15bb8819b5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Epistolas
amborum, et cum eos invenerit diffusius,
abundantius et manifestius gloriam Dei enarrantes,
et opera manuum ejus annuntiantes, credat certissime
eos firmamentum fuisse et coelos. Non est
Paulus inferior Petro, quamvis ille Ecclesiae fundamentum.
Nam et hic sapiens architectus, sciens
vestigia credentium fundare populorum, nec Paulus,
inquam, indignus apostolorum collegio. Cum primo
quippe facile conferendus, et nulli secundus; nam
qui se imparem nescit, Dei praeveniente gratia fecit
aequalem. Ambo a Christo vocati, ambo in Christo
fideliter conversati, ambo a Christo gloriosissime
coronati. Alter vocatus de littore, alter appellatus
ab aethere. Ille de piscatione, iste de persecutione,
et idcirco duplici sunt digni honore, quia simul laboraverunt
in verbo et praedicatione. Caeterum fratres,
domini, seniores et patres, quorum praedicamus
initium piae conversionis, et fidei et sanctae
conversationis provectum, eorum libet et dicere
admirabilem et praedicabilem exitum. Scimus etenim
Romam, ut ipsa cum toto orbe sibi subdito
gloriatur et praedicat, horum praedicatione edoctam,
horum sanguine consecratam, horum meritis et
praesentia de variis erroribus in unitatem fidei permutatam.
Fuit in conflictu et congressione sanctorum
fides firma, spes certa et victoriosissima charitas;
fuit contra eos impia Neronis crudelitas, et
Simonis Magi nefandissima falsitas; horum insectatione
Petrus cruci affixus, Paulus capite plexus,
alter passus cruce, alter truncatus ense. Idem passionis
locus, par et sepulturae loculus. Meritis fuerunt
aequales, et passione pares, coelestis regni
haeredes, et Christi cohaeredes. Qui quos vocavit,
ut alter istorum asserit, illos et justificavit, et quos
justificavit, illos et magnificavit, et quos magnificavit,
illos et glorificavit. Quorum justitiam incitantes,
et magnitudinem laudando magnificantes, ad illam
gloriam mereamur pertingere, ad quam illos hodierna
die praedicamus et credimus pervenisse.
Amen.
SERMO XII. DE ASSUMPTIONE DEI GENITRICIS MARIAE.
Congrue satis et convenienter videtur a Patribus
fuisse sancitum, ut in memoria Domini Genitricis ea
recitetur evangelica lectio, quae narrat illas duas
mente et carne sorores Dominum Jesum excepisse
hospitio. Cui enim illa venienti in mundum templum
praeparavit virtute coelesti sacratum et perpetuae
virginitati dedicatum, huic istae, ut Evangelium loquitur,
temporalis habitationis praeparaverunt domum,
et piae humanitatis ac sincerissimae charitatis
praebuerunt obsequium. Harum enim vita et actus
ita fuerunt mirabiles et fidelium recordatione celebres,
ut duarum vitarum figuram eas retinere asserant
divinarum litterarum catholici et doctissimi
tractatores. Martha igitur quae curam domus gerebat,
et tanto talique hospiti ejusque discipulis, quae
necessaria erant praebebat, activae vitae figuram, ut
diximus, praeferebat. Per Mariam vero, quae ad pedes
Domini sedens, instantissime sermonis ejus audiebat
colloquia, vita perspicue praemonstrabatur
contemplativa. Eia, fratres charissimi, videamus si
domina nostra in domo Domini et Dei Genitrix, et
semper virgo Maria, utramque vitam ad plenum
exercuit, et activam vitam laudabilem quam opere
Martha excoluit, et contemplativam optimam quam
Maria audiendo et eligendo obtinuit. Sane sicut dilectum
Domini Joannem theologum de humanis et
corporalibus actibus Domini Jesu pauca dixisse, et
multa de natura divinitatis ejus, potentia et majestate
dixisse et scripsisse, teste sacratissima serie descriptionis
ejus cognoscimus; ita Domini Genitricem
non adeo fuisse credimus intentam activae conversationi,
quam se totam contulit divinae conspeculationi.
Non enim ad activam ultra quam matrem
Domini decuit se contraxit, sed toto mentis affectu
et desiderio, ad vitam se contemplativam erexit: et
ne ex toto esset vitae exsors activae, postquam est
electa a Domino, salutata ab angelo, obumbrata a
Spiritu sancto, fecundata Dei verbo, exsurgens de
loco, per iter devium et abrupta montium veniens ut
deferret amicis actualis vitae laboriosum officium,
Zachariae vatis ingreditur domum Elisabeth salutans.
Cognovit in spiritu in sinum ejus nobile pignus
depositum, et in his paucis, ut diximus, Marthae
complevit actum. Si Martha felix, quae activae vitae
praeferebat figuram, quanto magis istae sanctissimae,
de quibus loquimur, personae exstiterunt felices, quae
tantorum gaudiorum et munerum meruerunt fieri
compotes? Quae major potest esse felicitas quam
cum in matre Domini et, ut ita dicam, in aula regali,
in alvo virginali fecunditas regnat et virginitas?
quam cum infecunda et vetusta generat et parit
sterilitas, et cum aetas senectutis et antiquitatis
nomen promeruit novae paternitatis? Et ut B | null | ffca388f-6e1f-44bd-b9a4-6ac07754b507 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Hieronymus
jucundo sermone prosequitur, Joannes
etiam ad introitum Mariae exsultavit et lusit: et
per os Virginis audiebat verba Domini pertonantis,
et de utero matris gestiebat in occursum ejus erumpere.
Quomodo, quantum et qualiter officiis et obsequiis
speculativae vitae cum altera Maria se subdidit,
Gabrielis archangeli profiteatur assertio, sermonis
evangelici prosequatur oratio, quia ad haec narranda
nostrae parvitatis deficit sermo. Unum profecto
scimus, quia omnis ejus vita et actio intenta semper
fuit in Domino. Et sicut de altera Maria dictum est: #Ista optimam partem elegit,@#
quia prima omnium feminarum
Deo virginitatem obtulit; et idcirco promeruit
ut Dei Filius angelo nuntiante ex ea corpus nostrae
redemptionis susciperet. Diximus eam semper
intentam fuisse speculationi divinae, sed oportet nos
hoc ipsum catholicis verbis astruere. Ut enim humano
usu loquar, ubi erat corpore quando a Domino
mittebatur angelus ad eam? utique in domo parentum.
Ubi erat spiritu? vere, ut diximus, in illo divinae
speculationis intuitu. Quid agebat? Sine praejudicio
alicujus irreprehensibiliter vivens, ut suae
professionis proprium erat, orabat, legebat. Quomodo
orabat? Canticum quod cecinit tympanizans,
exclamat: #Magnificat anima mea Dominum.@# Quid
legebat? Forsitan occurrebant ei divinae Scripturae
testimonia ad illud ineffabile sacramentum quod in
ea gerebatur sine dubio pertinentia. Nonne in pignore
quod gerebat illud impleri posse credebat Mosaicum: #Prophetam,@#
inquit, #suscitabit Dominus de
fratribus vestris tanquam meipsum audietis?@# Et multas
alias in aperto cernebat prophetarum sententias,
in quibus tanti sacramenti ac mysterii praemonstrabatur
et ad liquidum declarabatur veritas. Nonne ad
hoc pertinere videbatur illud Jacob patriarchae testimonium
dicentis: #Non auferetur sceptrum de Juda,
et dux de femore ejus, donec veniat qui mittendus est,
et ipse erit exspectatio gentium.@# Quid manifestius quam
quod ille fatebatur Balaam ariolus, ex se falsiloquus,
Dei nutu veridicus: #Orietur,@# inquit, #stella ex Jacob,
et exsurget homo de Israel?@# Sciebat enim Dei
Genitrix in arce divinae contemplationis assumpta,
Davidicis edocta testimoniis, processurum de se
Dominum, tanquam de thalamo suo sponsum eumdemque
speciosum, ut idem propheta praecinuit, prae
filiis hominum. Non enim dubitabat ad se pertinere,
Spiritus sancti illustrata lumine, quod Isaiam prophetam
recolebat dixisse: #Ecce Virgo concipiet et
pariet filium;@# et: #Egredietur virga de radice Jesse,
et flos de radice ejus ascendet.@# Quid apertius? quid
jucundius? et Virginem parituram, et virgam de
radice Jesse processuram nobilissimus prophetarum
pronuntiat.
Placuit igitur inserere huic nostrae declamatiunculae
sententiam psalmi octogesimi sexti quam ad
memoriam Domini Genitricis, et mysterium Dominicae
incarnationis et nativitatis, B. Ambrosius, vir
per cuncta laudabilis et verus assertor fidei catholicae,
adeo festive voluit exponere, et idcirco, ut
dixi, sententiam tanti pontificis pauperculo nostro
operi apponere volui, ut quod digne non potuit persequi
ingenioli nostri paupertas, sententiae tanti
pontificis nobilitet et commendet auctoritas. Ait
enim secundum antiquam interpretationem jam
dictus doctissimus doctor: #Mater Sion dicet: Homo
et homo natus est in ea, et ipse fundavit eam Altissimus.@#
Matrem autem secundum divinitatem habere
non potuit, qui auctor est Matris. Ille factus est non
divina generatione, sed humana. Quia homo factus
est, Deus natus est. Sic et alibi habes: #Puer natus
est nobis, Filius datus est nobis.@# In #Puero@# enim nomen
aetatis, in #Filio@# plenitudo est divinitatis. Factus
ex matre, natus ex patre. Idem tamen et natus et
datus, non diversum, sed unum putes. Unus enim
Dei filius, et natus ex patre, et ortus ex Virgine.
Distanti ordine, sed in uno concurrit nomine, sicut
et praesens lectio docet quia #et homo natus est in ea,
et ipse fundavit eam Altissimus.@# Homo utique corpore,
Altissimus potestate. Etsi Deus et homo diversitate
naturae, idem tamen non alter in utroque. Aliud
ergo speciale naturae suae, aliud nobiscum commune,
sed in utroque unus et in utroque perfectus. Non
igitur mirandum est quia et Dominum eum, et
Christum fecit Deus. Fecit ergo Jesum. Eum utique
qui ex corpore nomen accepit, fecit eum a quo
etiam patriarcha scribit David: #Mater Sion dicet homo,
et homo factus est in ea | null | b8d1f9e6-9c5d-4666-803d-0178d651704c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
:@# dissimilis utique non
divinitate, sed corpore. Nec discretus a Patre, sed
exceptus in munere. Hujus etenim muneris gratiam
angelo nuntiante virgo Maria Dominum concipiendo
promeruit, pariendo obtinuit, et post partum virgo
perpetuo permanens incorruptam possedit. Ejusdem
gratiae muneribus conferta, ut fas est credere, omne
tempus Dominicae infantiae, pueritiae et adolescentiae
cum ipso peregit, et obsequium maternae dulcedinis,
ut vera mater, vero humanitatis suae filio ministravit.
Quae fuerunt illorum inter se colloquia, quam dulcia,
quam amabilia, quando in matre fulgebat virginitas
et laetabatur fecunditas! In filio apparebat humanitas
et latebat divinitas. Quantum vel quale illud erat
Deificum ac virginale consortium? non dico nostrum,
sed omnium hominum prorsus excedit intellectum.
Deinde idem ipse qui erat unigenitus Virginis matris,
cum voluit apparere unicus Dei Patris, tempore
sui baptismatis hoc ipsum ostendit majestas Trinitatis.
Cum Pater auditur in voce, Filius videtur in
nomine, Spiritus dignatus est in specie apparere
columbae. Est enim hujus magnitudinis testis, magnus
prae caeteris homo nomine Joannes a Deo missus.
Iste vero tantus homo, qui hactenus erat Dominicae
incarnationis et nativitatis arcani mirabiliter conscius,
factus est minister mirabilis mysterii hujus.
Nos ergo, fratres, ut corde credamus et ore confiteamur
tres denominativas et discretas personas,
Patris, et Filii, et Spiritus sancti, unius esse divininitatis,
Deitatis, dominationis, essentiae, simplicisque
substantiae, aequalis etiam majestatis, virtutis, honoris,
potestatis, aeternitatis, immensitatis et gloriae,
admoneant nos et doceant veritatis veracissima
verba, prophetarumque, apostolorum et evangelistarum
veridica testimonia. Et ut in tribus personis
summa, simplex, aeterna et incomprehensibilis credatur,
confiteatur et adoretur unitas, summa etiam,
simplex, aeterna et incomprehensibilis credatur,
confiteatur et adoretur Trinitas: invitet nos sanctarum
divinarum Scripturarum sinceritas et catholicorum
Patrum, eorum videlicet fidelis auctoritas nos
doceat, in quorum intellectu et scriptis fidei pietas
et veritas non vacillat. Mysterio itaque baptismatis
peracto ac praesentia totius Trinitatis consecrato,
Dominus Jesus non alieno, sed suo spiritu et propria
voluntate desertum petiit, ubi ad tentandum eum
malignus spiritus invenit. Qui ipsius virtute superatus,
angelis ministrantibus recessit ab eo confusus.
Postea a B. Joanne invenitur, et ob incomparabilem
innocentiam ab eo Agnus Dei mundi peccata
tollens appellatur. Et ne lumen divinitus accensum
sub modio poneret, sed nec diutius celaretur, exivit
ad publicum. Et quia totum invenit mundum peccatis
obnoxium, omnibus medicinae indixit remedium,
et in suo adventu appropinquare dixit regnum coelorum.
Et ut illud Isaiae impleretur vaticinium: #Populus
qui sedebat in tenebris, vidit lucem magnam.
Habitantibus in regione umbrae mortis lux orta est
eis.@# Deinde ipso divinitatis suae lumine praeeunte,
ex diversis hujus vitae conversationibus et officiis,
ut Evangelia loquuntur, discipulos vocavit et ex illis
duodecim elegit, quos et apostolos vocavit, per quos
humano generi salutis iter ostendit. Quorum sacro
conventui et nobili contubernio semper adhaerebat
sanctissima Virgo. Cum illis semper habitabat seseque
Dominicis conspectibus frequenter praesentari
gaudebat. Eam vero optimam partem quam soror
Marthae Maria in spe et figura gerebat, Dei Genitrix
in re vera firmissime retinebat, et cum apostolis
de humanis Christi actibus, ut verius ac specialius
cognoscebat, verius ac specialiter conferebat, ut ab
ea discerent qualiter arcanum tanti mysterii et ipsi
crederent et lucidius aliis enarrarent. Et cum opportunum
fieret, sine omni ambiguitate scriptis mundo
transmitterent. Ipsa vero, ut sanctus evangelista
Joannes refert, Domini miraculis nonnunquam interfuit.
In his et in caeteris divinitatis ejus operibus
et virtutibus ultra quam dici potest gloriabatur. Et
si Maria quondam peccatrix, cui donando peccata
erat propitius, intente audiebat verba ex ore ejus,
quanto magis haec, quae erat mente et corpore sancta,
audiebat ardentius cujus idem ipse et Dominus
erat et filius? Caeterum ut Simeonis justi prophetia
imploretur dicentis: #Et tuam ipsius animam pertransibit
gladius,@# tempore Dominicae passionis cum dilecto
discipulo de ea dictum est: #Ecce mater tua.@#
Circa sepulturam vero Dominicam multo magis
quam mulieres illas sanctas quidem dicunt fuisse
sollicitam, quorum opinionem, ni fallor, astruere
videtur bonus ille Sedulius poeta evangelicus, orator
facundus, scriptor catholicus.
Si enim scire volumus quid Dei Genitrix, post resurrectionem
Domini, antequam ipse coelos ascenderet,
agebat, | null | 7dba1e41-a96b-4990-8cb7-7902bc0d6856 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sine dubio loca Dominicae Nativitatis,
passionis, sepulturae et resurrectionis frequenter
circuiens, invisere cupiebat. In eisdem etiam locis
lacrymas fundebat et sanctissimi oris sui oscula dulcissima
imprimebat. Deinde ad notum sibi refugium,
apostolicum videlicet contubernium, pasta intuitu
Dominicorum locorum cum gaudio remeabat. Credimus
eam interfuisse gaudiis Dominicae Ascensionis,
in die sancto Pentecostes cum sanctis apostolis
percepisse eam gratiam Spiritus sancti, quam constat
esse plenissime habere ab ipsa conceptione
Christi. Si quis vero adhuc studio pietatis vel piae
curiositatis affectu indagare voluerit quid post Ascensionem
Domini egerit, quam sancte et juste
vixerit et cum quibus habitaverit, soli Deo cognitum
esse videtur et Gabrieli archangelo, cui
ejus causa tota commissa esse praedicatur a Domino,
et angelis sibi collaetantibus secumque colloquentibus,
Joanni etiam dilecto Domini discipulo
qui ab ipsa cruce suscepit in sua sollicitudine et
cura, videlicet ut Virgo virgini deserviret, et Domini
matri rependeret servitutis et dilectionis obsequium,
qui eum prae caeteris sua dilectione fecerat
dignum. Beatissimo etenim Petro apostolorum principi
caeterisque apostolis non incognita fuit ejus
purissima vita et actio; sancta quoque et admirabilis
et praedicabilis conversatio. Quippe quia cum
eis semper fuit ab ipsorum conversionis initio, usque
ad illum diem in quo unigenitus Dei Filius,
homo ex ea vera fide genitus, a laboribus hujus
vitae voluit eripere, et ad gloriam sibi a saeculis
praeparatam, ut creditur et praedicatur, super choros
angelorum dignatus est elevare.
Hujus diei laetitiam hodie totus mundus concelebrat,
hodie namque ob venerationem Assumptionis
Domini Genitricis angeli laetantur, virgines gratulantur,
patriarchae et prophetae Deo gratias referunt,
quia praesagia et vaticinia sua per eamdem
Domini Genitricem completa esse cognoscunt, apostoli
et evangelistae tripudiant, cum in carne Dominum
venisse, et de Virgine natum vera fide scriptis
suis pronuntiant. Gloriantur etiam hodie martyres,
Genitricis Domini sui solemnia dignis laudibus celebrantes.
Gaudent summi pontifices, confessores et
doctores catholici, dum per eorum doctrinam fideles
Dei credunt et colunt Dei Filium suscepisse
quod non erat, et non amisisse quod erat; et Genitricem
Domini praedicant virginem peperisse, et
post partum virginem exstitisse. Dicam aliquid
plus, si audeo; dicam fideli praesumptione, dicam
pia temeritate. Totus mundus hodie condigna jubilatione
laetatur et gaudet, tartarus tantummodo
ululat, fremit et submurmurat, quoniam gaudium
et laetitia hujus diei, claustris infernalibus inclusis,
aliquod remedium et refrigerium praestat. Non audent,
ut opinor, ministri tartarei hodie attingere
suos captivos, quos recolunt redemptos illius sanguine,
qui pro mundi salute est dignatus nasci de
Virgine. De cujus Virginis meritis et gloriosissima
hodierna ejus Assumptione, divinae legis interpres,
sanctus videlicet Hieronymus et alii doctores egregii
talia ac tanta potuerunt et voluerunt dicere,
quibus nos nec audemus aliquid, nec debemus adjicere.
Et qui ad plenum vult cognoscere gloriam
solemnitatis hodiernae, legat sermonem quem supradictus
Pater Hieronymus edidit, et ad sanctam
Paulam, et ad Eustochium filiam ejus virginem, et
ad caeteras virgines non solum praesentes, sed etiam
ad superventuras transmisit. In eodem vero sermone
possunt addiscere virgines feminae, et non
solum virgines feminae, sed etiam virgines masculi,
quomodo debeant virginum virgini, virginaliter ac
viriliter militare. Hodie, reverendissimi Patres et
charissimi fratres, domini et seniores, matres et
sorores devotissimae, beatae Dei Genitricis et semper
virginis Mariae celebremus festum, ut per ejus
singulare meritum, et orationes omnium sanctorum
sanctarumque virginum, pium mereamur habere
atque propitium Virginis filium, et virginum sponsum,
Dominum nostrum Jesum Christum. Qui vivit
et regnat cum Deo Patre, et Spiritu sancto, per
omnia saecula saeculorum. Amen.
Dei vero Genitrix, quae hodie ad coelorum gloriam,
super choros angelorum et usque ad summae
divinitatis praesentiam assumpta esse creditur, veneratur
et colitur, ipsa est, ut quidam ex nostris
humili devotione alloquentes soliti sunt dicere: Tu
es enim aula regalis, forma pudoris, id est verecundiae,
quae semper est comes individua integrae
virginitatis et continuae castitatis. Tu es enim post
Deum causa praecipua humanae salutis. Tu mater
singularis, tu virgo perennis. Tu mater intacta, tu
virgo fecunda. Tu mater sine viro, tu virgo sine
exemplo. Tu puerpera sine tuae integritatis dispendio.
Tu tot divinis muneribus functa, tu tantis muneribus
coelestibus compta. Tu tam granditer gratia
Dei es referta, ut per | null | f433a9a4-c90e-48fe-91ff-0c8b69ff0a1c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
florem tui virginalis uteri
omnipotens Pater superaret tenebrarum principem,
mortis auctorem, et amoveret a paradisi aditu
gladium flammeum atque versatilem: et per eum,
quem tua generavit virginitas, coelestis regni fidelibus
aperiret portas, quas clauserat hostis antiqui
calliditas et priorum parentum praesumptuosa temeritas.
Per has itaque portas, ut credit fidelium fidei
firmitas, assumpsit te ad aeternitatis suae solium
cum multitudine angelorum, occurrens tibi festive
ex te incarnata Divinitas, sicut universo orbi hodie
tuae gloriosae Assumptionis repraesentat celebritas.
Nos vero ad hujus pauperculae declamationis cumulum,
non hymnum, sed ad instar hymnorum, tenuem
satis et pauperem composuimus dictionem.
SERMO XIII. DE NATIVITATE BEATAE MARIAE VIRGINIS.
( #Deest init.@# ) partum. Talibus enim obsequiis angelus
intentam invenit atque salutavit. Utpote
virgo verecunda erubuit; a quo confortata, quae
dicebantur credidit, et credendo auctorem nostrae
salutis edidit Jesum Christum Dominum nostrum,
quem patriarchae et prophetae praeviderunt et praedixerunt
de virgine nasciturum. Apostoli viderunt
et praedicaverunt vera fide jam de Virgine natum,
et ipsum factum esse secundum humanitatem, qui
semper erat secundum divinitatem. Quid erat? Quid
factus est? Deus erat, homo factus est. Suscepit
humanitatem, non amisit deitatem. Factus humilis,
mansit sublimis. Natus est homo, non destitit esse
Deus. Natus est parvulus, latens magnus. Qui libenter
amplectitur Deum natum, non horret Virginis
partum. Dicit Deus creator hominis, filius hominis.
Quid est quod te permovet in mea nativitate? Non
sum libidinis conceptus cupiditate, ego matrem de
qua nascerer feci, ego viam meo itineri praeparavi
atque mundavi. Hanc quam despicis, Manichaee,
mater est mea, sed manu fabricata est mea. Si potui
inquinari cum eam facerem, potui inquinari
cum ex ea nascerer. Sicut transitu meo illius non
est corrupta virginitas, sic et mea non est ibi maculata
majestas. Si solis radius cloacae sordes exsiccare
novit, inquinari non novit, quanto magis splendor
lucis aeternae, in quo nihil inquinatum occurrit?
Quocunque radiaverit, mundare potest, ipse pollui
non potest. Stulte, unde sordes in Virgine, ubi non
est concubitus cum homine patre? Unde sordes in
eam quae nec concupiendo [concipiendo] libidinem,
nec pariendo est perpessa dolorem? Unde sordes in
domo ad quam nullus hospes accessit? Solus ad
eam Dominus et fabricator venit; vestem quam non
habebat induit, eamque sicut invenit clausam reliquit.
Sicut ille natus est solus inter mortuos liber,
sic istius ex qua natus est matris pudor solus permansit
integer. Eva inobediens meruit poenam, Maria
obediens consecuta est gratiam. Illa gustans
prohibitum maledicta fuit. Haec credens angelo est
benedicta. Illa nobis mortem contulit, haec vitam
nobis peperit. Quid agis, Manichaee? Christi matrem
opprimis, non Christum defendis. Taceat immunda.
. . . . . quia de mundissima Virgine natus est mundi.
. . . . . . Cui est cum Deo Patre et Spiritu sancto
aequalis honor . . . . . . . nec differens gloria, coaeterna
majestas. Per infinita saecula saeculorum. Amen.
SERMO XIV. ITEM DE NATIVITATE BEATAE MARIAE. [Apud Marten., #Thes. Anecd.@# V, 621, ex ms. codice Silviniacensi.]
Sit igitur nobis tanquam in imagine descripta virginitatis,
vita Mariae, e qua velut speculo refulget
species castitatis et forma virtutis. Hinc sumatis
licet exempla vivendi, ubi tanquam in exemplari magisteria
expressa probitatis, quid corrigere, quid
effugere, quod tenere debeatis ostendunt. Primus
discendi ardor nobilitas est magistri. Quid nobilius
Dei matre? Quid splendidius ea quam splendor elegit?
Quid castius ea quae corpus sine corporis contagione
generavit? Nam de caeteris ejus virtutibus
quid loquar? Virgo erat non solum corpore, sed etiam
mente, quae nullo doli ambitu, sincerum adulteraret
affectum. Corde humilis, verbis gravis, animo prudens,
loquendi parcior, legendi studiosior, non in incerto
divitiarum, sed in parte pauperis spem reponens,
intenta operi, verecunda sermoni, arbitrium mentis
non hominum, sed Deum quaereret. Nulli laedere,
bene velle omnibus, assurgere majoribus natu,
aequalibus non invidere, fugere jactantiam, rationem
sequi, amare virtutem. Quando ista vel vultu laesit
parentes? quando dissensit a propinquis? quando
fastidivit inopem? | null | 66387f63-01c1-4cb5-b825-20e71bddea80 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eos solos solita coetus virorum
invisere, quos misericordia non erubesceret, neque
praeteriret verecundia. Nihil torvum in oculis, nihil
in verbis procax, nihil in actu inverecundum, non
gestu fractior, non incessu solutior, non vox petulantior,
ut ipsa corporis species simulacrum fuerit
mentis, figura probitatis. Bona quippe domus in
ipso vestibulo debet agnosci, ac primo praetendat
ingressu, nihil intus latere tenebrarum, ut mens
nostra nullis repagulis corporalibus impedita, tanquam
lucernae lux intus posita foris luceat. Quid
ergo exsequar, ciborum parcimoniam, officiorum
redundantiam, alterum ultra naturam superfuisse,
alterum pene ipsi naturae defuisse. Illic nulla intermissa
fuisse tempora, hic congeminatos jejuniorum
dies, et si quando reficiendi successisset voluntas,
cibus plerumque habitus, qui mortem arceret, non
delicias ministraret, dormire non prius cupiditas,
quam necessitas fuit. Et tamen cum quiesceret corpus,
vigilaret animus: quae frequenter insomnis aut
lecta repetit, aut somno interrupta continuat, aut
disposita gerit, aut gerenda pronuntiat, prodire
domo nescia, nisi cum ad ecclesiam conveniret.
Et hoc ipsum cum parentibus aut propinquis domestico
operosa secreto, forensi stipata comitatu, nullo
meliore tamen custode quam seipsa, quae incessu
affectuque venerabilis, non tam vestigium pedum
tolleret, quam gradum virtutis attolleret, et tamen
alios habeat virgo membrorum custodes suorum,
morum autem suorum se habeat custodem ipsam.
Plures erunt de quibus discat, si ipsa se doceat quae
virtutis magistras habet, quia quidquid egerit, disciplina
est. Sic Maria intendebat omnibus, quasi a
pluribus moneretur. Sic omnia implebat virtutis
officia, ut non tam disceret quam doceret. Talem
hanc evangelista monstravit, talem angelus reperit,
talem Spiritus sanctus elegit. Quid enim in singulis
morer? ut eam parentes dilexerint, extranei praedicarint,
quae digna fuit ex qua Dei Filius nasceretur.
Haec ad ipsos ingressus angeli inventa domo in penetralibus
sine comite, ne quis intentionem abrumperet
neque obstreperet. Neque enim comites feminas
desiderabat, quae bonas comites cogitationes
habebat, quin etiam sibi minus sola videbatur cum
sola esset. Nam quemadmodum sola, cui tot libri
adessent? tot archangeli, tot prophetae? Denique et
Gabriel eam ubi revisere solebat invenit, et angelum
Maria quasi virum specie mota trepidavit, quasi non
incognitum audito nomine recognovit; ita peregrinata
est in viro, quae non est peregrinata in angelo,
ut agnoscas aures religiosas, oculos verecundos.
Denique salutata obmutuit et appellata respondit.
Sed quae primo turbaverat affectum, postea promisit
obsequium. Quam vero religiosa in propinquas fuerat
Scriptura divina significat. Nam et humilior facta
est, ubi a Deo se cognovit electam, et statim ad cognatam
suam ad montana processit. Non utique ut
exemplo crederet quae jam crediderat oraculo. Beata
enim, inquit, quae credidisti, et tribus mensibus
cum ea mansit. Tanti autem intervallo temporis non
fides quaeritur, sed pietas exhibetur. Et hoc posteaquam
in utero parentis exsiliens puer matrem Domini . . . . . . . . . #Caetera desunt.@#
SERMO XV. DE SANCTA CRUCE [Apud Marten. #ubi supra,@# ex ms. Cluniacensi.]
Post illum singularem, et admirabilem, et toto
mundo praedicabilem, et salutarem Dominicae passionis
triumphum, et ejusdem Domini nostri resurrectionis
gloriam, et sacrosancta festa paschalia, dignissime
satis et convenienter illa dies recolitur
celeberrima, in qua Dominicae passionis ad honorem
et gloriam nominis Dei et ad salutem generis humani
reperiuntur insignia; crux videlicet, in qua nostrae
salutis auctor pependit, et clavi quibus confixum
est illud sacratissimum corpus, quod ex intemerata
Virgine assumere dignatus est Dei Filius ante omnia
tempora saecularia ab ipso Deo Patre ineffabiliter
genitus. Merito igitur celeberrime recolit totius Ecclesiae
fidelis familia per diversa annorum spatia
salutaris patibuli inventionem et exaltationem, quia
per crucem didicit destructum mortis imperium, per
crucem se recolit evasisse perpetuae mortis interitum,
et per crucem se gaudet invenisse aeternae vitae subsidium.
Cum enim Dominicae et victoriosissimae crucis
celebratur inventio, manifestissime Domini crucifixi
recolitur resurrectio; et cum ejusdem crucis
exaltatio colitur, in ea crucifixus Dominus Jesus
Christus ad coelos ascendisse dignoscitur. Ad confirmanda
hujus rei magnalia, quaedam in Scripturis
paria inveniuntur praeconia, ut cum similia junguntur
similibus, in his quae dicuntur de Deo nullus
inveniatur incredulus. Mulier serpentino delusa mendacio
mortem propinavit viro, imo etiam | null | ba3c4b25-54b8-4013-887c-333c6dc50042 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
omni
generi humano: mulierum sanctarum humilis devotio,
angelico asserente sermone veridico, Dominum
resurrexisse apostolico nuntiavit collegio. Audistis
hominem inobedientem per ligni gustum a
paradiso expulsum; audistis latronem confitentem
per humilem confessionem in paradisum inductum.
Lasciva femina divortium male suadendo insinuavit
viam ad inferos, integra virgo iter rectum direxit
ad superos. Mulier corrupta suae propagini mortem
intulit, virgo intemerata humano generi vitam perpetuam
contulit. Maria Magdalena, quondam peccatrix,
de ejusdem resurrectione gaudium attulit;
Helena imperatrix de inventione crucis et caeterorum
insignium Dominicae passionis gaudium et laetitiam
ostendit praesentibus et superventuris fidelium
populis. Maria genitrix Domini, tempore quo
patiebatur unigenitus Filius ejus Dominus, ante
crucem stabat, et piis oculis, ut doctor catholicus
scribit Ambrosius, exspectabat non pignoris mortem,
sed mundi salutem, quam etiam ille vir Sedulius
poeta evangelicus asserit circa Domini sepulturam
plus caeteris mulieribus fuisse sollicitam: Helena
vero econtra princeps Romani imperii ad
inquirenda et reperienda Dominici corporis supplicia
et nostrae salutis insignia, solerter et studiosissime
insistebat, et pio affectu et sincero effectu votis omnibus
laborabat, ut invenire posset quod quaerebat; et
inventum ad honorem et gloriam Domini honorare
gestiebat. Ad quod negotium peragendum adjutorem
habebat strenuissimum filium suum, Romani imperii
principem Constantinum, qui primus inter saeculi
principes cum consilio et studio matris supradictae
et saepedicendae Helenae libertatem et privilegium
Romanae concessit Ecclesiae. Inde coepit praedicari
publice, Domino annuente, et supradicto principe
faciente, nullo contradicente, honor et virtus Christi,
fides et victoria Domini crucifixi per spatia
cuncta mundi quousque tendebat potestas Romani
imperii, et non dicam usque ad terminos Romani
imperii, sed quousque praedicatur majestas divini
et incarnati Verbi, et auctoritas mundi salutaris
sancti Evangelii, quae viva et libera voce
intonat honorem et gloriam crucis et actus et mirabilia
Domini crucifixi. Quid nos miseri, ad laudem
crucis dicere tentamus, et quid indocti fari praesumimus,
qui tanta ac talia a majoribus et melioribus
nostris quotidie dicta cognoscimus, ut et notum et
angelis et hominibus, et omnium fidelium firmissime
credi praedicabat et novi fidelis prudentia? Dei Filius
misericorditer hominem ex Virgine dignatus est
suscipere, homo factus, hominibus voluit apparere, et
per ipsum hominem quem suscepit, genus humanum
a perpetuae mortis interitu voluit liberare, et
de tenebris ad lucem, de morte ad vitam reducere,
et scivit sicut omnia scit, quia non posset corrigi
priorum parentum praesumptio, nisi humanitatem
nostram susciperet divina dignatio; sed semper regnaret
in mundo, ut diximus, priorum parentum
superba temeritas, nec culpa solveretur quae mundo
creverat per illicitum ligni gustum, nisi Christus in
ligno crucis pendens sanguine suo deleret mortalis
praescriptionis chirographum. Necesse est, fratres
charissimi, ut qui se gaudet redemptum Christi sanguine
pretioso, studeat se munire Dominicae crucis
signaculo, et ut B. Hieronymus imperat, ad omnem
actum, ad omnem incessum contra omne periculum
manus pingat crucem, sicut omnes faciunt qui per
crucis mysterium se Deo fideliter dedicant. Et in
alio loco idem orator facundissimus in laudem crucis
luculenter perorat vexilla militum, et purpuras
regum, et diademata Caesarum supplicii salutaris
pictura condecorat. Omnis qui se a tempore Dominicae
passionis pati vel mori pro Christo disposuit,
per crucis supplicium ad Christum pervenire optavit.
Petrus per crucis martyrium optabat pervenire
ad Christum. Idcirco Christus illi praedixit qualiter
ad regnum pervenire debuit: #Cum esses junior cingebas
te,@# inquit, #et ambulabas ubi volebas; cum autem
senueris, extendes manus tuas.@# In extensione manuum
significavit eum adepturum, ut desiderabat, crucis
patibulum. Andreas fideliter praedicavit crucis mysterium,
et per crucis supplicium pervenit ad triumphum.
Paulus vero si non est crucifixus corpore,
crucem Domini gemino affectu, ut beatus papa
Gregorius docet, corde gestabat et corpore, qui dicebat: #Absit mihi gloriari nisi in cruce Domini nostri
Jesu Christi;@#
qui etiam se ideo gaudebat pervenisse
ad scientiae et sapientiae cumulum, cum gloriabatur
nihil se scire nisi Jesum Christum et hunc crucifixum.
Quidquid enim pro Christo quis patitur ad
exemplum Dominicae passionis, causa honoris et
gloriae eadem passio cruciatus vocatur. Illa mulier
de libro Regnorum, quae prophetante Elia ad speciem
crucis duo studuit ligna colligere, ut divinarum litterarum
tractatores volunt, figuram praeferebat Ecclesiae.
Duo enim ligna a muliere jam dicta collecta
ad figuram crucis a Patribus | null | 205d3583-7595-4982-acf2-048565f2e96a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, ut diximus, sunt spiritualiter
intellecta. Ad hujus igitur crucis sacrosancta
mysteria spiritualiter intelligenda illos alloquitur,
et alloquendo admonet Pauli optabilis illa sententia,
quibus inerat et inest amor et studium et honor et
gloria sub ejus consistere disciplina, et ejus desiderant
percipere saluberrima monita: #Det vobis,@# inquit, #Dominus Deus secundum divitias gloriae suae,
virtute corroborari per spiritum ejus in interiorem
hominem, Christum habitare per fidem in cordibus vestris:
in charitate radicati et fundati, ut possitis comprehendere
cum omnibus sanctis quae sit latitudo,
longitudo, sublimitas et profundum
(Ephes. III, 16)
@#,
secundum Apostoli dictum ad crucis Dominicae credimus
pertinere mysterium. Latitudinem crucis a
summitate unius usque ad summitatem brachii
alterius, ut reor, sine periculo simplicis intelligentiae
intelligere possumus. Altitudinem namque a
crucis crepidine usque ad lignum in transverso positum
dicimus secundum majorum seniorum fidele
documentum. Profunditas vero est ultima pars crucis,
quae in terris defixa non potest videri luce corporea.
Sublimitatem credimus esse excellentiam
summae et principalis virtutis, quae est fides in Deo
et de Deo, sine cujus sinceritate et integritate impossibile
est ei placere. Aliter in latitudine bona
opera charitatis, in longitudine perseverantiam
usque in finem, in altitudine spem coelestium praemiorum,
in profundo inscrutabilia judicia Dei possumus
intelligere, ut Patrum refert fidelis et amplissime
opinata relatio. Imperante Helena Augusta cum
Augustissimo ejus filio Constantino, crux inventa
praedicatur et creditur, et regnante Eracleo victoriosissimo
rege et Christianissimo principe ejusdem
Dominicae adoratur et colitur triumphalis et celebris
exaltatio. Nos quid sumus qui aliquid ad laudem
crucis imperiti scientia, indocti sapientia, lingua
balbutiente, vel parum praesumimus dicere? Quot
et quanti et quales illi fuerunt qui de tam grandi
re granditer dicere potuerunt? Ad enarranda eorum
merita et studia non sufficit nostrae parvitatis ignavia,
neque eorum numerositatem nobilium dictionum,
ignorantia obsistente, tenuitas nostrae memoriae
valet etiam quae dicunt ad plenum agnoscere.
Omnes etiam catholici doctores Ecclesiae studuerunt
de mysterio crucis et passionis Dominicae quantum
necesse tunc fuit edicere, alii occultius, alii manifestius,
alii diffusius. Inter quos Joannes Chrysostomus
locutus est multo caeteris abundantius. Multo
post illum tempore eluxit quidam monachus, post
monachum Moguntinae civitatis episcopus, nomine
Rabanus, saeculari scientia affatim eruditus, fide
catholicus, speciali scientia ad plenum edoctus. Hic
tale de laude crucis orditus est opus et texuit, et
texendo perfecit, quo pretiosius ad videndum,
amabilius ad legendum, dulcius ad retinendum, nec
laboriosius ad scribendum potest inveniri nec poterit.
Placuit beatissimi Joannis cognomento Chrysostomi,
regiae civitatis nobilissimi patriarchae, sententiam
de laude crucis huic exiguae declamatiunculae integram
inserere, eo tenore ut quod nostra non potuit
digne enarrare rusticitas, ejus nobilitet simplex
et sublimis auctoritas. Scripsit enim aliquando jam
dictus vir sententiam de cruce Dominica, in qua
allocutus est quemdam suum amicum dicens inter
caetera: « Et si nosse desideras, charissime, virtutem
crucis, et quanta, ut possum, ad ejus laudem
dicere, audi: crux est spes Christianorum, crux
resurrectio mortuorum, crux caecorum dux, crux
desperatorum via, crux claudorum baculus, crux
destructio superborum, crux consolatio pauperum,
crux refrenatio divitum, crux male viventium poena,
crux adversus daemones triumphus, crux devictio
diaboli, crux adolescentium paedagogus, crux sustentatio
inopum, crux spes desperatorum, crux navigantium
gubernator, crux periclitantium portus,
crux obsessorum murus, crux pater orphanorum,
crux defensor viduarum, crux justorum consiliarius,
crux tribulatorum requies, crux parvulorum
custos, crux virorum caput, crux senum finis,
crux lumen in tenebris sedentium, crux regum
magnificentia, crux scutum perpetuum, crux
insensatorum sapientia, crux libertas servorum,
crux imperatorum philosophia, crux lex impiorum,
crux prophetarum praeconatio, crux adnuntiatio
apostolorum, crux martyrum gloriatio, crux monachorum
abstinentia, crux virginum castitas, crux
gaudium sacerdotum, crux Ecclesiae fundamentum,
crux orbis terrae cautela crux templorum destructio,
crux idolorum repulsio, crux scandalum Judaeorum,
crux perditio impiorum, crux invalidorum virtus,
crux aegrotantium medicus, crux emundatio leprosorum,
crux paralyticorum requies, crux esurientium
panis, crux sitientium fons, crux nudorum protectio. »
Sit nobis via, vita, salus Christus crucifixus, qui
nos semper salvet, qui saecula cuncta gubernet. Sit
crux nostrorum omnium virtus et refugium, | null | 9f56df97-9329-4e54-b3a6-f20a0a318704 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
auxiliante
eo qui pro salute hominum tulit crucis supplicium,
qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat
per omnia saecula saeculorum. Amen. | null | b5f65a69-94bd-49f1-8c81-ecf3eb7ab31e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Statutum de defunctis
Decretum est a beatissimo Patre domino Odilone,
una cum consensu et rogatu omnium fratrum Cluniacensium,
ut sicut in ecclesiis Dei quae per orbem
terrarum longe lateque constructae sunt, in die Kalendarum
Novembrium agitur festivitas Omnium
Sanctorum, ita agatur apud nos festivo more conmemoratio
omnium fidelium defunctorum, qui ab
initio mundi fuerunt usque in finem, tali modo.
Ipso die supradicto post capitulum faciant eleemosynam
decanus et cellerarius de pane et vino omnibus
supervenientibus pauperibus, sicut mos est agi in
Coena Domini. Et quidquid ipso die ex refectione
fratrum remanserit ad prandium, ex integro recipiat
eleemosynarius, nisi tantum panem et vinum,
quae post coenam recipiat. Ipso etiam die post vespertinalem
synaxim, pulsentur omnia signa, et agatur
officium pro defunctis. Ad missam vero matutinalem,
festivo more agitur officium, omnia signa
pulsentur. Tractus a duobus fratribus cantetur,
cuncti fratres offerant: privatim et publice missas
celebrent pro requie omnium animarum fidelium, et
duodecim pauperes reficiantur. Et ut hoc decretum
perpetuum vigorem obtineat, volumus et petimus et
praecipimus tam in loco hoc quam in cunctis ad
istum locum pertinentibus servetur. Et si alius
aliquis ex ista nostra fideli inventione sumpserit
exemplum, particeps omnium bonorum efficiatum
votorum. Ergo qualiter omnium memoria Christicolarum
semel in anno agatur monuimus et praecepimus,
dignum profecto ducimus ut pro nostrorum
fratrum animabus, sub almi Benedicti norma in
coenobiis Deo militantibus, in divinis aliquid obsequiis
plus more solito adaugeamus. Necnon ut memoria
chari nostri imperatoris Heinrici cum eisdem
praecipue agatur, constituimus: ut merito debemus,
multis ab ipso ditati opibus. Scilicet ad vigiliam
mortuorum, post psalmum: #Ad Dominum cum tribularer,@#
qui post lectiones recitatur, #Domine, quid
multiplicati sunt,@# dicamus. Ad matutinas vel post, #De profundis; Usquequo Domine.@#
Ad vesperas post #Lauda, anima mea. Nisi quia Dominus. Deus, auribus
nostris.@#
Post #Domine, refugium, Dominus regit me.@#
Ad letaniam, #Judica me, Deus, et discerne.@# Et ita
divina favente gratia, ut praemisimus, eorum agatur
memoria per omnia futura tempora, tam in hoc loco
quam in omnibus ad hunc respicientibus. Auctoritas
divinae legis nos admonet ut in domo Domini,
quae est Ecclesia fidelium, unusquisque devotorum,
pro viribus a Domino sibi collatis, aliquid offerre
studeat, ne scilicet ut piger servus pro talenti absconsione
jure a Domino damnetur, sed potius cum
bono servo pro lucro fideliter multiplicato digna
mercede remuneretur.
Statutum de defunctis
Decretum est a beatissimo Patre domino Odilone,
una cum consensu et rogatu omnium fratrum Cluniacensium,
ut sicut in ecclesiis Dei quae per orbem
terrarum longe lateque constructae sunt, in die Kalendarum
Novembrium agitur festivitas Omnium
Sanctorum, ita agatur apud nos festivo more conmemoratio
omnium fidelium defunctorum, qui ab
initio mundi fuerunt usque in finem, tali modo.
Ipso die supradicto post capitulum faciant eleemosynam
decanus et cellerarius de pane et vino omnibus
supervenientibus pauperibus, sicut mos est agi in
Coena Domini. Et quidquid ipso die ex refectione
fratrum remanserit ad prandium, ex integro recipiat
eleemosynarius, nisi tantum panem et vinum,
quae post coenam recipiat. Ipso etiam die post vespertinalem
synaxim, pulsentur omnia signa, et agatur
officium pro defunctis. Ad missam vero matutinalem,
festivo more agitur officium, omnia signa
pulsentur. Tractus a duobus fratribus cantetur,
cuncti fratres offerant: privatim et publice missas
celebrent pro requie omnium animarum fidelium, et
duodecim pauperes reficiantur. Et ut hoc decretum
perpetuum vigorem obtineat, volumus et petimus et
praecipimus tam in loco hoc quam in cunctis ad
istum locum pertinentibus servetur. Et si alius
aliquis ex ista nostra fideli inventione sumpserit
exemplum, particeps omnium bonorum efficiatum
votorum. Ergo qualiter omnium memoria Christicolarum
semel in anno agatur monuimus et praecepimus,
dignum profecto ducimus ut pro nostrorum
fratrum animabus, sub almi Benedicti norma in
coenobiis Deo militantibus, in divinis aliquid obsequiis
plus more solito adaugeamus. Necnon ut memoria
chari nostri imperatoris Heinrici cum eisdem
praecipue agatur, constituimus: ut merito debemus,
multis ab ipso ditati opibus. Scilicet ad vigiliam
mortuorum, post psalmum: #Ad Dominum cum tribularer,@#
qui post lectiones recitatur, #Domine, quid
multiplicati sunt,@# dicamus. Ad matutinas vel post, #De profundis; | null | fc76d652-9847-4f40-a25e-b1b579c7758f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Usquequo Domine.@#
Ad vesperas post #Lauda, anima mea. Nisi quia Dominus. Deus, auribus
nostris.@#
Post #Domine, refugium, Dominus regit me.@#
Ad letaniam, #Judica me, Deus, et discerne.@# Et ita
divina favente gratia, ut praemisimus, eorum agatur
memoria per omnia futura tempora, tam in hoc loco
quam in omnibus ad hunc respicientibus. Auctoritas
divinae legis nos admonet ut in domo Domini,
quae est Ecclesia fidelium, unusquisque devotorum,
pro viribus a Domino sibi collatis, aliquid offerre
studeat, ne scilicet ut piger servus pro talenti absconsione
jure a Domino damnetur, sed potius cum
bono servo pro lucro fideliter multiplicato digna
mercede remuneretur. | null | 5eec173a-b9b8-4673-99d8-afd1870270fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
PRAEFATIO.
HUGONI et charissimo fratri ALMANNO, ODILO
presbyter, in Domino salutem.
Cum residerem praeterito tempore paschali, in
claustro Romani monasterii, pridie quam patris
nostri Maioli superveniret solemnitas, unus e fratribus,
nomine Joannes, qui, secundum sui nominis
congruam interpretationem, Domini gratiae ditatus
est munere, incoepit inquirere in quo volumine eadem
nocte lectiones deberet adnotare. Ad quem
ego: Consequens est ut in hujus patris memoria
beatissimi patris Gregorii recitentur eloquia, quippe
quia idem pater, dum advixit, eadem studiosissime
frequenter et audivit et legit, et, cum libuit, de eisdem
facundo sermone disseruit. Exempto post modicum
vespertinali officio, ac praefinito diurnae servitutis
tempore, tam ordo quam necessitas invitabat
nos ad stratum accedere. Eram tunc temporis lugens
et deflens non modo damnum rei familiaris,
sed et insolitae calamitatis et inauditae miseriae ingens
periculum, et, quod magis urgebat, totius patriae et
omnium pauperum grande lamentabileque dispendium.
Tanti vero discriminis tantique moeroris
anxia cogitatio perplures jam me noctes insomnem
reddiderat. Sed eadem denique nocte, cum solito
more mordax cogitatio sensibus nostris importune
se vellet ingerere, ut mihi a Domino deposceret consolationis
auxilium, beatum coepi exorare Maiolum.
Post paululum vero mihi suggerere coepit tanti patris
dulcis memoria et quodammodo promittendo
dicere ut, si animum in ejus laudibus occupare satagerem,
coelestis consolationis praesidium quantocius
procul dubio invenire possem. Idcirco, dilectissimi
seniores et fratres, etsi non secundum magnitudinem
sui, tamen secundum parvitatem intellectus
nostri, opus subjectum scribere curavi. Qualecunque
etenim istud opus sit, ignis spiritualis sensus
vestri ut examinet, discernat et corrigat, nostra
fraternitas optat et orat.
INCIPIT TEXTUS LIBELLI.
Post apostolorum et evangelistarum sacrosancta,
divina et salutaria documenta, ac victoriosissima
et invictissima beatorum martyrum gloriosa certamina,
tertio, ut ita dicam, loco, praestitit divina dignatio
Ecclesiae suae nova solatia, luminaria videlicet
amore ardentia, sermone lucentia. Apostolicos dico
sacerdotes et illustrissimos viros, humana scientia
non vane, sed salubriter praeditos, divina sapientia
refertos, per quorum spiritalem intelligentiam et in
divinis litteris perspicacissimam indagationem legis
umbra lucesceret, sermo propheticus, sui profunditate
altissimus suique altitudine profundissimus,
spiritaliter intellectus ad lucem procederet, Evangelici
quoque luminis gloria, virtus ac majestas totius
mundi densissimas effugaret tenebras. Per horum
etenim sincerissimam industriam apostolici
actus exponuntur et commendantur fidelibus. Per
horum devotissimum studium, beatorum martyrum
triumphus Ecclesiae sanctae commendatur et meritum.
Istorum namque fide, sapientia et praedicationis
instantia susurrantium et oblatrantium contra
fidem catholicam murmur compescitur et opprimitur,
schismaticorum strepitus sedatur et os vana
loquentium obstruitur, idolorum potestas destruitur,
gentilium crudelitas superatur, philosophorum insania
contemnitur, conspuitur et annullatur; omnium
haereticorum falsitas, perfidia, infidelitas,
error et rabies veluti fetor fumosus, et fumus fetidissimus,
ut nunquam et nusquam possit apparere,
exsufflatur, et in nihilum resolvitur et exhalatur.
Postquam tales et tantos viros, utpote cives suos,
et Regis sui domesticos aula coelestis laetabunda
suscepit, ex ipsa suprema coelestique republica, divina
censura quarto loco ordine congruo parvulis
Ecclesiae consulere voluit, ita ut gratiam, quam
praestare dignabatur per sublimes et fortes, postmodum
praestaret per humiles et innocentes et simplices.
Deinde coepit monasticus ordo pullulare, et, ut
verius dicamus, reviviscere; quem a beato Helia et
Joanne Baptista novimus processisse, et ita per
apostolicam et conversationem et vitam, et incrementa
virtutum, et exercitia sanctorum spiritualium
Patrum ad nos usque gaudemus pervenisse. Per ipsos
etenim et ab ipsis perfectissime adimpleta est
perfectio illius unius ac specialis evangelici, imo
Dominici praecepti: quod deerat illi adolescenti, de
possessione vitae aeternae apud Salvatorem conquirenti,
respondente sibi eodem Domino Christo ac
dicente: #Si vis perfectus esse, vade et vende omnia
quae habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in
coelo, et veni sequere me (Matth. XIX)
@#.
Inter hujus vero salutiferi praecepti intentissimos
auditores et strenuissimos exsecutores, beatissimus
pater, merito Benedictus et nomine, quasi quoddam
sidus coeleste praeclarus enituit. Qui tantus ac talis,
vita, moribus et miraculis exstitit, ut ejus ortum,
vitam et obitum describendo sanctissimus papa Gregorius,
per omnia vir apostolicus et apostolicae sedis
episcopus, testimonium ei praeberet, qui inter principales
primates Ecclesiae insigne quoddam et principale
privilegium et vitae et doctrina dignoscitur
obtinere | null | dd304dce-dd49-4b11-bce3-02622954320a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Processu vero temporis, post transitum videlicet
supradicti piissimi patris, per beatum Maurum
ejus discipulum omnis pene Gallia ejus institutionis
et religionis suscepit exordium. Deinde per
eum et eos quos ipse ad justitiam erudivit, per plurima
temporum spatia, eadem religio ad cumulum
perfectionis excrevit, eis ab hac vita decedentibus,
justitia rarescente, nequitia crebrescente, et matre
omnium bonarum virtutum disciplina tepescente,
coeperunt studia Patrum piorum deficere, et sicut
per religiosos et fervore sancti Spiritus plenos sanctae
institutionis norma gradatim perfectionis accepit
augmentum, ita per negligentes et desidiosos
paulatim decidit in defectum. Salutaris igitur propositi
perniciosa defectio usque ad tempus illud irrepserat
latitando, quo favente Willelmo Christianissimo
Aquitanorum principe, beatae memoriae abbas,
Berno nomine, in partibus Burgundiae, cespite Matiscensi,
pago qui vocatur Cluniacus, monasterium
coepit construere et, in quantum potuit, in eadem
constructione elaborare studuit et piae devotionis
affectum laborioso certamine ad laudabilem perduxit
effectum. Hujus enim merito et exemplo, plures
tranquillum portum monasterii requirentes convertuntur
de saeculo. Ex quibus omnibus unum excipiendo
recolimus et recolendo excipimus, quem ad
salutem multorum provenisse comperimus.
Fuit vir ille, Odo nomine, vir per cuncta laudabilis,
beatissimi Martini Ecclesiae Turonensis pontificis
fidelis devotissimus, et ejusdem Ecclesiae clericus
et canonicus. Hic etenim vir honestus et humilis,
admodum in regulari exercitatione edoctus, postquam
supradictus pater ab hac luce discessit, ad regimen
abbatiae multorum fidelium electione successit.
Deinde qualiter ad culmen virtutum pervenit, studiis
ejus narrantibus, Romanus orbis edidicit. Huic successit
felicis memoriae, Heymardus nomine, beatae
simplicitatis et innocentiae filius. Hic in augmentatione
praediorum et acquisitione temporalis commodi adeo
studiosus fuit et in observatione satis devotus. Hic et
amissionem temporalis luminis et quidquid sibi adversitatis
accidere potuit absque omni murmuratione et
indignatione patientissime tulit. Hic etenim vir ob meritum
patientiae simplicis et innocentis vitae tanto
talique a Christo ditatus est munere ut, ejus tempore,
ad amorem monastici ordinis auctorem nostrae
salutis beatum Maiolum dignatus sit accersere. In
hujus vero conversionis obsequio, multum valuit
venerabilis viri Hildebranni dulcis collocutio et
spiritalis suggestio. Hic cum esset ex prioribus
Cluniensibus monachis, et ejusdem monasterii praepositus,
bis invitatus ut officium abbatiae susciperet,
sed noluit, quia semper plus obedire quam praecipere
et magis subesse quam praeesse voluit. Putat
me aliquis forsitan desipuisse idcirco quia, cum de
beato Maiolo disponerem scribere, de superioribus
me tanta contigit edixisse. Non enim quis credat
fortuitu accidisse, sed de industria provide factum
esse. Quidquid enim in superioribus de justis et
sanctis hominibus diximus, totum in isto de quo loqui
volumus, vel pleniter, vel ex magna parte redolere
cognovimus.
Fuit vir iste, beatissimus pater noster Maiolus,
praeclaro stemmate ortus ac nobilibus parentibus
pervigili cura ad ipsa infantia nobiliter enutritus.
Procedente pueritiae tempore, addictus est ecclesiasticis
studiis, ut imbueretur litteris spiritalibus.
Superno igitur nutu et divina providentia actum est
ut tam bonae spei puer tunc in divinis actibus arctius
intentus esset, ut totum adolescentiae tempus sine
periculo castitatis transigeret, et ita factum est ut,
per totum vitae suae spatium decus in corpore suo
retineret virgineum. Juvenili jam imminente aetate,
altiora et potiora in divinis, acriora in humanis studiis
et graviora non distulit attentare, et ideo per
utramque exercitatus doctrinam non timuit accedere
Lugdunensem ad aram. Deinde apud hanc
urbem philosophiae nutricem et matrem, et quae
totius Galliae, ex antiquo more et ecclesiastico jure,
non immerito retineret arcem, Antonium, virum
eruditum et prudentem, in liberalibus studiis habere
voluit praeceptorem. Postea vero multo magis
exempla secutus Antonii illius magni et solius Christi
discipuli, quam studia istius Antonii saeculari professione
philosophi. Postea vero a supradicta urbe
ad civitatem Matiscensem a proceribus patriae et civibus
suis, videlicet cognatis et amicis invitatus veniens,
ut erat vir religiosus, religiose aliquantulum
apud illos manens, cujus vita laudabilis et admirabile
studium non potuit latere supradictae civitatis
episcopum. A quo humiliter invitatus, consultu
clericorum et civium, ut in eadem Ecclesia non dedignaretur
administrare archidiaconatus officium.
Vir quippe, ut erat humilitatis gratia praeditus,
parere non distulit quo sibi divinitus per ministerium
pontificis imperari cognovit. Et, ut res postmodum
late patuit, totum illud negotium ad majoris
utilitatis dirigebatur cumulum.
Suscepto denique tantae dignitatis officio, talem
se exhibuit ut Deo | null | cc26cf23-a4b9-4680-9223-b7bc5bdc9587 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
placeret et mundo; non mundo
in maligno posito, sed mundo per sanguinem Christi
reconciliato Deo Patri. Habet enim praedicta
civitas vicinum monasterium, quod multis videtur
spiritalibus studiis decentissime adornatum, ad
quod jam dictus senior, a patre monasterii et fratribus
frequenter accersitus, cum quibus et frequens
habebat colloquium et spiritale contubernium. Inter
ipsa denique dulcissima colloquia et mutua sincerissimae
charitatis obsequia, videntes fratres supradicti
coenobii mentis intuitu ejus angelicam faciem,
audientes cordis auditu mellifluam facundiam,
desiderabant ut eum possent sibi acquirere fratrem,
quem postmodum habere merentur et patrem. Erat
ad hoc intentus grex omnis Dominicus, sed ille
senior Eldebrannus [Hildebrannus], de quo supra
diximus, ut evenire posset elaborabat ardentius.
Generabat jam in eo gratia Domini contemptum
saeculi, secundum et votum fratrum supradicti
coenobii. Quid plura? Deposito ecclesiasticae dignitatis
officio, spreto mundanae nobilitatis supercilio,
relicto saeculari et amicorum et parentum consortio,
ut libere posset servire vero Regi Christo, totum
se subdidit coelesti magisterio. Nec multo post
condicto tempore, certo die ad monasterium veniens
officiosissime suscipitur, regulariter introducitur et,
ut moris est, honorabiliter et charitative tractatur.
Quam grande fuit gaudium inter fratres de ejus adventu,
quam ingens laetitia, quam celebris exsultatio,
non potest ad plenum noster edicere sermo.
Deinceps adfuit ei ad contemptum mundi prompta
voluntas, ad amorem Dei firmissima charitas, ad
dilectionem proximi chara fraternitas, ad perdiscendum
regularis observantiae ordinem nulla difficultas,
et ad exhibendum non solum abbati, sed
etiam fratribus obedientiae bonum celebris alacritas,
et ad dandum omnibus exemplum regnabat in eo
pura simplicitas. Qualis fuit ejus conversatio inter
fratres in initio suae conversationis, apparuit ex
affectu eorumdem fratrum, tempore celeberrimae
suae electionis. Non erat jam necesse ut aliquis
eum ad observantiam regularem instrueret, quem,
ut sanctus evangelista dicit, #unctio gratiae coelestis
de omnibus erudiebat (I Joan. II)
@#.
Coepit interea vita et doctrina tam perfecte clarescere
ut in domo Dei laude fidelium omnium
primum et praecipuum locum meruerit obtinere.
Sic enim placuit Divinitati ut per diversos gradus
humilitatis ascenderet ad culmen monasticae perfectionis,
ut non jam ex aliis unus, sed inter caeteros
et super omnes videretur praecipuus. Sexto
namque anno, ut fertur, conversionis suae a saeculo,
supra nominatus abbas felicis memoriae, domnus
videlicet et pius pater, Haymardus nomine,
cujus monachus beatus erat Maiolus cujusque monitis
et jussionibus tota mentis intentione et corporis
possibilitate parebat semperque parere decreverat,
coepit destitui in terra [interea] tota valetudine
corporis et, quod sibi gravius erat, licet patienter
ferret, amissione temporalis luminis. Et cum jam
se ad occasum vergere praesciret et cognosceret
se non posse diu tanti coenobii tantarumque spiritualium
ovium curam gerere, de ordinatione coepit
monasterii suique successoris electione cum
spiritalibus et religiosis fratribus spiritaliter tractare,
et cum tranquillitate animi patienter disponere.
Facta est autem ab omnibus inquisitio, et
ad quem omnium fratrum tendebat, ad domnum
scilicet Maiolum, pervenit electio. De cujus etenim
electionis negotio, secundum granditatem
sui dicere non sufficio, sed ut eloquio utar brevissimo,
nec ibi nec alibi ad illud officium beato
Maiolo nec potuit nec poterit praestantior inveniri.
Quid plura? Electus advocatur, invitatus restitit,
rogatus contradicit, adjuratus tremiscit, interdictus
quiescit. Proinde laudes Deo referimus quoniam
superavit contradictionis decretum obedientiae praedicabile
documentum. Postremo a fratribus eligitur,
a populo acclamatur, a pontificibus benedicitur, et
a supradicto patre monasterii in loco sublimi celeberrime
collocatur, et a fratribus officiosissime salutatur,
et ab omnibus domnus et abba honoratur
et colitur. Et non solum a suis, sed etiam ab omnibus
qui eum videre et cognoscere potuerunt, ultra
omnes sui temporis homines omni honore et veneratione
est habitus. De cujus ortu et vita, moribus,
miraculis et obitu, majorum nostrorum dicta praeclaro
famine prolata sufficiant. Illi vero qui de magnis
maxima dicere potuerunt, clarissimos ejus actus
et merita a Domino sibi collata magnifice descripserunt.
Ego vero ultimus servorum illius servulus,
non alia, sed ea quae ipsi praefati sunt, stylo paupere
ac brevissimis distinctionibus capitulatim quoquomodo
ausus sum adnotare, secutus Alcuinum, majoris
Caroli imperatoris magistrum, sic et impar eo quantum
peccator justo, illiteratus perito, fari nesciens
facundissimo. Ille summi et incomparabilis viri et
sanctissimi sacer otis Martini Vitam | null | a35a8664-057e-40f8-ac5e-ab058ab828de | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, a Severo Sulpitio
altissimo stylo descriptam, dictis plenioribus
elucidatam, ad nostram nostrorumque similium destinavit
notitiam. Sicut nemo post apostolos beatissimo
aequatur Martino, ita et ego multum me imparem
profiteor Alcuino. Dixit ille, utpote magnus,
magna de magno; dicam ego parvus parva de magno.
Dixit ille de suo Martino sicut de summo sacerdote
et incomparabili viro; dicam ego de Maiolo,
sicut de piissimo patre et abbate sanctissimo, praestantissimo
viro et vere catholico.
Fuit igitur ille clarissimis natalibus ortus, et ex
utroque parente gemina nobilitate coruscus. Hic, ad
illuminationem multorum, ab ipso aeterno Lumine
luminum, velut astrum persplendidum, humanae
conditionis destinatur ad ortum. Fuit enim ipse, nobilis
ut erat, et nobiliter nutritus, et solerter eruditus.
Et ut ab inferioribus ad altiora conscendere
valeamus, erat vir jam dictus, saepe dicendus saepeque
recolendus, ingressu gravis, voce sublimis, ore
facundus, visu jucundus, vultu angelicus, aspectu
serenus, in omni motu, gestu vel actu corporis honestatem
praesentans. Omnium membrorum convenienti
positione decentissime comptus, omnium mortalium
mihi videbatur pulcherrimus. Erat enim fide
firmus, spe certus, gemina charitate refertus, sapientia
clarus, intellectu mirabilis, consilio providus,
robustus fortitudine, spiritalis scientiae assiduus
cultor et charitativae pietatis verus amator. Replevit
eum spiritus timoris Domini: qui, ut David propheta
testatur, #initium sapientiae (Psal. CX)
@# esse dignoscitur,
illius videlicet sapientiae, cujus claritate beatus Maiolus
perfusus, coelestium beatitudinum meruit percipere
munus. Hujus muneris lumine noster Maiolus
accensus, cum pauperibus spiritu pauper voluit
fieri, ut a rege coelorum regno coelesti mereretur
ditari. Cum beatis mitibus studuit mitescere, ut
cum ipsis posset terram viventium possidere. Cum
beatis lugentibus desiderabat filiorum suorum negligentias
et totius mundi discrimina plangere, ut ad
aeternam consolationem cum suis omnibus posset
pervenire. Esurientibus et sitientibus justitiam, eamdem
justitiam esuriendo et sitiendo studuit sociare,
et cum ipsis in coelesti convivio epulari, semper et
spiritalibus deliciis satiari. Studuit ut miseris misericors
esset, ut cum beatis misericordibus misericordiam
a Domino consequi posset. In quantum
homo intentus assidue coelesti desiderio, divinam
contemplationem justis meritis et jugi deprecatione
meruit obtinere, ut cum beatis cor mundum habentibus
dignus mereretur Domini visione. Et, ut
verissime mereretur Dei filius vocari et esse, perfecte
didicit esse pacificus, ut non tantum modo ad
possidendam animam suam haberet patientiam, sed
ut omnes discordantes, ut potuit, ad concordiam
revocaret et pacem. Propter justitiam persecutiones
et passiones ab antiquo hoste et malis hominibus
patienter didicit sustinere, ut beatus propter justitiam
patientibus et spiritu pauperibus ad percipiendum
et possidendum regnum coelorum posset fieri
sociatus (Matth. V, 3-11).
Tribus supradictis adornatus virtutibus, beatissimus
pater Maiolus, et octo ex Evangelio benedictionibus
circumfultus undique, etiam quatuor
cardinales disciplinas ferventi desiderio studuit
acquirere et acquisitas operibus justis incolere, ut
per prudentiam suam suorumque in antea provideret
salutem; per temperantiam, quae alio nomine
vocatur modestia, temperamento justae discretionis
modeste disponeret spiritalia injuncta sibi negotia;
per fortitudinem diabolo vitiisque ejus valeret resistere,
et resistendo, ipsum auctorem malitiae, decertando
legitime, viriliter superare; per justitiam
vero, quae per omnia genera virtutum diffunditur et
earumdem virtutum condimentum esse videtur,
sobrie, et pie et juste vivendo (Tit. II), bonum certamen
certando, cursum consummando, fidem servando,
repositam sibi coronam justitiae ab ipso mereretur
percipere (II Tim. IV), qui est omnium
virtutum largitor et auctor, et ante omnia et super
omnia Deus benedictus in saecula, cujus benedictionis
largitas et clemens benignitas contulit nobis in
munere quo tali tantoque frueremur pastore. In quo
habemus exemplum quod sequamur, et in quo nobis
apposita est forma cui imprimamur, sicut B. Gregorius
de capite nostro Jesu Christo, Domino nostro,
dicit, in cujus corporis propagatione beatus Maiolus,
veluti sanissimum membrum, optimum locum
meruit obtinere. De cujus vita et virtutibus animae
cum quis audierit praescripta praedicamenta retexere,
curabit forsitan de miraculis visibilibus et
corporalibus signis inquirere, quibus astipulatur et
corroboratur fides illorum qui solent dubitare de
meritis et praemiis electorum; quibus B. Gregorii
verbis respondendum est: « Fides non habet meritum,
ubi humana ratio probat experimentum. » Et
ne quis dubitet | null | d9383f03-10f2-4450-b768-22a4291dc78b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
de sanctitate ejus et gloria, discat
ab eis qui eum visu et auditu noverunt qualiter
vixit, qualiter docuit et qualiter plenus dierum,
adornatus virtutibus ab hac luce discessit, et
cum cognoverit eum fidelium attestatione sancte
vixisse, recte docuisse, credat eum procul dubio ad
sanctorum omnium gloriam Christo duce pervenisse.
Quanta per eum Dominus et ante et post
transitum ejus ostendere dignatus est miracula,
testantur volumina a doctissimis viris ordinata sensu
catholico, calamo conscripta rhetorico et in quibusdam
locis metro variata dactylico. Et quia Deus
omnipotens nullum tempus patitur transire sine
testimonio suae benignitatis, ad corrigendas negligentias
nostrae fragilitatis frequenter renovat exempla
sanctitatis. Sed et isto tempore frequentius solito
contigit evenisse.
Inter omnes titulum sanctitatis praeferentes qui
nostris temporibus effulserunt, beatus Maiolus praecipuus
apparuit. De cujus honestis moribus et vitae
honestae virtutibus, a nobis pro tempore pauca dicenda
sunt. Ut vere fatear, fuit ad omnia utilis et per
cuncta laudabilis. Erat enim honestas in actione,
sobrietas in consuetudine, humilitas in prosperitate,
patientia in adversitate. Mansuetis erat affabilis, superbis
terribilis, parcus cum debuit, diffusus ut
decuit. Non diversus in habitu, non confusus in
actu. Quantum ad hominem unus semper et idem.
Devotus imitator sanctorum, et eorum maxime intentus
auditor esse studuit, quorum servituti et disciplinis
ad obediendum et serviendum se subdidit.
Illam septenariam copulam ab apostolo Petro in
ternario et quaternario numero ordine mirifico luculenter
dispositam, non aure surda audiens audiendo
addidicit, et, ut alii discerent, lingua ac manu perdocuit,
ministrans in fide virtutem, in virtute autem
scientiam, in scientia autem abstinentiam, in abstinentia
autem patientiam, in patientia autem pietatem,
in pietate autem amorem fraternitatis, in amore
autem fraternitatis charitatem (II Petr. I). Praeferebat
etiam dialecticis syllogismis, et rhetoricis
argumentis et omnibus ingeniis philosophorum omnium
apostolicae simplicitatis praedicabile documentum,
dicens cum Paulo: #Ego enim didici, in quibus
sum sufficiens; scio et humiliari, scio et abundare.
Ubique et in omnibus institutus sum, et satiari et
esurire, et abundare et penuriam pati. Omnia possum
in eo qui me confortat (Phil. IV)
@#. Tantorum doctorum
et divinorum philosophorum sapientia perdoctus,
et totius ecclesiasticae disciplinae eruditionibus
et virtutibus illustratus, ut de Moyse Ecclesiasticus
sermo loquitur: #Factus est Deo dilectus et hominibus,
et ideo memoria ejus in benedictione est (Eccli.
XLV)
@#. Vere dilectus Deo et hominibus exstitit Pater
Maiolus, quia, per dilectionem Dei et proximi quam
firmiter tenuit, Deo placuit et hominibus; ita studuit
placere hominibus ut Deo non displiceret, ita Deo
ut hominibus prodesset. Placuit Deo, bene vivendo
et recte docendo. Placuit hominibus, pro posse spiritalia
et temporalia eis beneficia exhibendo. Vere
enim memoriam ejus in benedictione cognoscimus
existere, dum recolimus et adhuc perspicue cernimus
per eum et eos quos in Christo genuit aedificia
fabricae coelestis excrevisse, crevisse et crescere. Et
ut pace spiritualium artificum in eadem fabrica laborantium
dicam, unus praecipue refulsit, qui nuper
rebus humanis excessit, et qui plus omnibus nobis,
laboravit, domnus videlicet et abba Willelmus,
de cujus clarissimis actibus et vita laudabili et mirabili
conversatione parvitas nostra non sufficit
quod sentit ad plenum referre.
Quam perspicue beatissimi Maioli ejusque discipulorum
in benedictione existat memoria, respondeant
monasteria ab ipsis alia a fundamentis constructa,
alia de corruptione cum incremento virtutum
ad meliorem statum reducta. Quantum vir iste, de
quo loquimur, Deo placuit, per signa et miracula
quae per meritum ejus Dominus operatus est, hominibus
manifeste dignatus est demonstrare, dum
multorum fidelium, ut fidelissima testatur relatio,
multis diversis infirmitatibus constricti, etiam de
de vita desperantes, ab eo visitati per gratiam Domini
pristinae sanitati sunt redditi. Plures, oculorum
detersa caligine, per meritum ejus clarius coeperunt
videre. Multi diversi generis febribus afflicti, praestante
Domini gratia, ejus orationibus sunt liberati.
Multi, ut ferunt, a veneno serpentium, morsibus
luporum et canum, incursione et illusione daemonum
per Dominicae crucis signaculum dextera ejus expressum
meruerunt recipere salutare remedium.
Multi, in periculis fluminum, ab ictibus fulgurum
et caeteris incommoditatibus ejus sunt liberati intercessionibus.
Aliquando candelae, vel negligentia
cubicularii vel occasione alicujus eventus in noctibus
ante lectum ejus exstinctae, ut testati sunt | null | 4b96295d-a33a-4e29-bc35-b927d0fe196a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
qui
adfuerunt, divinitus sunt lumini restitutae.
Cum esset aliquando in monasterio sanctissimi
martyris Dionysii, et nocturno tempore legeret, ut
sui moris erat, ejusdem martyris et admirabilis
utraque lingua, utraque conditione philosophi, librum
De principatu coelesti, gravi somno superveniente
candela de manu ejus super libri paginam defluit.
Accidit tunc quiddam mirabile et insolitum. Ignis,
naturae suae officium prosequens, lignum [linum]
consumpsit et ceram, paginam dimisit illaesam. Si
non ressuscitavit mortuorum corpora, sunt alia potiora
et clariora quae per eum Dominus patravit miracula. #Si anima plus est quam corpus
(Matth. VI)
@#,
multo major et excellentior est animarum ad vitam
aeternam reparatio quam resuscitatio corporum ad
vitae hujus aerumnas et pericula redeuntium. Quantos
de morte animae et vitiorum voragine suscitavit
et in vias vitae suo exemplo introduxit, eorum numerositas,
soli Deo cognita, dinumerare non sinit.
His et ejuscemodi virtutibus clarus Deo et hominibus
exstitit charus. Multi catholici et honorabiles
clerici, religiosi monachi et reverendi abbates venerabantur
illum ut sanctissimum Patrem. Sancti et
sapientes episcopi tractabant illum ut charissimum
fratrem. Ab imperatoribus et imperatricibus, regibus
et mundi principibus senior appellabatur et dominus.
Honorabatur a pontificibus apostolicae sedis, et
vere erat eo tempore princeps religionis monasticae.
Ille D. Caesar et Maximus Otto eum diligebat pectore
toto. Diligebat eum ejusdem Caesaris conjux, diva
Adaleida imperatrix Augusta, charitate sincerissima
et devotione charissima. Diligebat eum eorum
filius humili devotione, imperator Otto, affectu
et non dissimili voto; Chuonradus, supradictae imperatricis
frater nobilis et pacificus, ejusque Mathildis
nobilissima conjux. Quanto frequentius faciem ejus
cernebant, tanto amplius in ejus amore crescebant.
Quid dicam de nobilissimo Henrico Burgundionum
duce? Quid de Lamberto, illustrissimo viro et nobilissimo
comite? Quid de Willelmo? quid de Ricardo
Aquitanorum et Normanorum fortissimis ducibus?
Quid de Italicis principibus et marchionibus?
Quantum illum Willelmus rector Provinciae
coluit, vita illius et finis ostendit. Per ejus
quoque meritum et fidele obsequium beati Benedicti
percipere meruit habitum.
Archeanbaldus etiam Silviniacensis loci provisor
fidelissimus, inter suos clarissimus, et
adjacentis patriae pater et pauperum tutor fortissimus,
quantum et qualiter exstitit beato Maiolo devotus,
supradictus multimode praedicat locus, ab eo
et ante et post transitum semper dicendi patris aedificiis,
et divitiis et diversorum ornamentorum speciebus
ornatus et nobilitatus, ita ut deceret si tale
quid fecisset aliquis ex regibus. Iste vero, qui nunc
superest, honoris ejus haeres et nominis, bene
tractat locum illum, nullum etiam infert habitatoribus
damnum. Adeo magnificatus et glorificatus est
beatus Maiolus, Domini praeveniente gratia, in conspectu
regum et principum, coram omni populo, ut
possimus dicere de eo sine dubio, quod de Moysis
Dei famulo Ecclesiasticus replicat sermo: #Glorificavit
illum in conspectu regum, et ostendit illi gloriam
suam (Eccli. XLV)
@#. Hugo, rex Francorum, quoties
illum vidit, humili devotione suscepit et cum
magno honore tractavit. Tempore vero suae vocationis,
ad se venire rogavit ea intentione ut monasterium
sancti Dionysii ejus consilio et adjutorio
melius quam tunc erat ordinari posset. Ille
sciens dictum a Domino: #Reddite quae sunt Caesaris
Caesari, et quae sunt Dei Deo (Matth. XXII)
@#; et illud
Apostoli praeceptum: #Deum timete, regem honorificate (I Petr. II)
@#,
ad illud negotium peragendum,
gaudens iter suscepit, usque ad locum Silviniacum
pervenit, ubi, se Deo vocante, plenus dierum
et sanctitate ex hac vita obiit, quinto Idus Maii,
illucescente feria sexta, post celebrationem ipsius
sacratissimae solemnitatis qua Christus Jesus
Dominus noster, subacto mortis principe, ad dexteram
Patris ascendit et fideli suo Maiolo ascendendi
post se iter ostendit. Post cujus transitum, supradictus
rex Hugo, adventus sui praesentia et regalibus
donis, exsequias ejus honoravit et tumulum,
ubi praestante Domino multa patrata sunt et
patrantur miracula, et plurimis plurima praestita
sunt et praestantur beneficia: quorum numerositatem
et magnitudinem non sufficit per ordinem
omnium nostrorum enarrare memoria. Sed ut brevissima
utar conclusione, ad sepulcrum istius sanctissimi
viri de quo loquimur et cujus vitam et
merita charitati fidelium commendare nitimur,
gratia et misericordia Christi a quacunque infirmitate
detenti multi sanati sunt et sanantur infirmi.
Ibi paralytici eriguntur et claudi, ibi febricitantes
et caeci, ibi a | null | 2e54c3e8-67f3-4b8b-9bee-0f0426f0ec9b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
daemonibus possessi mundantur, et
nescimus cujus generis igne terribiliter et miserabiliter
adusti liberantur. Et quisquis ibi devotus
adveniens de quacunque necessitate fideliter
auxilium expetit, voti sui compos effectus redit ad
propria sospes et laetus, praestante Domino nostro
Jesu Christo, qui vivit et regnat in unitate spiritus
sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
Cum enim huic sententiae vellem finem imponere,
in qua de beati Maioli vita et moribus fideli
temeritate et humili praesumptione nisus sum aliquid
dicere, venit in memoria memorabile quoddam
praesagium, quod in genitore illius quorumdam
fidelium relatione audiveram gestum. Quod,
ut quidam referunt, isdem pater frequenter jucundo
sermone solitus erat referre. Sed ego huic operi timebam
inserere, ne alicui videretur incredibile.
Postquam accidentia quaedam, quae temporibus illius
evenire contigit, quibus praesagium illud apertissima
ratione favebat, recolere coepi, indubitanter inde
aliquid dicere disposui. Sed insolitae rei nova materies
contradicebat incipere, quod ob granditatem
sui timebam me non posse perficere. Et cum haec
cogitarem, dicebat ipsa mea cogitatio mihi: Tam
idonee poterit quis referre ingenio alicujus viri boni
delusam crudelissimam rabiem lupi, sicut ille retulit
mansuetudinem et obedientiam leonis, qui scripsit
Vitam B. Hieronymi divinae legis interpretis, doctissimi,
eruditissimi et catholici viri? Imminente itaque
tempore illo quo ab Hispaniae finibus ebulliens
crudelissima Sarracenorum ingens multitudo per iter
navale ad terminos usque Italiae atque Provinciae
pervenit et in utroque regno utriusque ordinis sexus
aetatis hominum strages dedit; deinde monasteria
destruens, urbes, vicos villasque depopulans et sic
per Alpes Julias usque ad juga Penninarum Alpium
rapido cursu pervenit, ibique impietatis suae frena
relaxans, per multorum temporum spatia Christiani
nominis populos diversis infestationibus et calamitatibus
afflixit, alios occidendo, alios capiendo, alios
bonis suis omnibus exspoliando, impietatis suae vota
taliter tyrannica exercitatione complevit; inter caetera
mala quae populus ille nefandissimus gessit,
beatissimum Patrem Maiolum, a liminibus apostolorum
redeuntem, fraude et insidiis cepit, rebus omnibus
exspoliatum, vinculis alligavit, fame et siti
afflixit. Ille vero divinitus absolutus, ad postremum
pecuniis monasterii sui redemptus, de manibus illorum
Domino protegente evasit illaesus, et ejus injusta
captio expulsionis illorum et perpetuae perditionis
fuit occasio. Sicut vero, post passionem Christi, Judaei
sunt a suis exsulati, ita, post captionem servi
illius et fidelissimi ejus famuli Maioli, Sarraceni a
finibus Christianorum sunt expulsi. Et sicut per Titum
et Vespasianum, Romanorum principes, Dominus
a Judaeis vindictam exercuit, ita per Willelmum
illustrissimum virum et Christianissimum principem,
meritis beati Maioli jugum Sarracenorum ab
humeris Christianorum deposuit. Et multa terrarum
spatia, ab eis injuste possessa, ab eorum tyrannica
dominatione potenti virtute eripuit. Sed, his dictis,
necesse est ut ad proposita redeamus.
Quae sunt quae proposuimus? Praesagium quoddam
memorabile, favens accidentiis temporibus beati
Maioli supervenientibus. Quae sunt illa accidentia?
Sarracenorum improvisus adventus, Christianorum
afflictio, monasteriorum et urbium destructio, ipsius
beati Maioli captio, redemptio, et liberatio, et
ejusdem ferocissimae gentis a Christianorum finibus,
Christo auxiliante, dejectio. Quod vel quale est illud
praesagium memorabile? Praecessit enim crudelissimam
infestationem Sarracenorum rabies inaudita luporum
in illis maxime partibus, in quibus post transitum
maris totus Sarracenorum efferbuit impetus.
Diximus pro modulo qualiter liberata est fidelium
multitudo a Sarracenorum persecutione, dicamus pro
posse quo ordine liberata est patria a luporum infestatione.
Fuit eodem tempore quidam miles in illis
partibus, nomine Folcherius, in armis strenuus,
jure haereditario caeterisque bonis et divitiis ditissimus,
et, ut de nobilissima ejus prole diximus, ex
utroque parente gemina nobilitate coruscus, vir magni
consilii, prudentis sagacisque ingenii, pater videlicet
istius sanctissimi Patris nostri, de quo loquimur,
Maioli. In cujus possessione et affinitate supradicta
rabies luporum excrevit quam maxime. In quorum
horum, videlicet luporum, multitudine unus videbatur
caeteris corpore validior, cursu velocior, ad dilacerandum
crudelior, ad devorandum elatior in
tantum ut humanorum corporum membra sua voracitate
deglutiret integra. Tunc vir ille, audiens et
videns quotidie talem pestem tantamque calamitatem
excrescere, non modo suam, sed etiam aliorum
necessitatem coepit intra se tractare et intensissime
cogitare qualiter se suosque cives de tanto talique
periculo potuisset liberare. Tunc demum divino nutu
admonitus, coelesti consilio confortatus, praecepit
sepes erigere, caulas componere, arietes, oves et
agnos in eas | null | 706f9b79-5059-40a2-941e-7fc0268eb233 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
introducere, quod nullus eo tempore
propter luporum rabiem ausus erat facere. Deinde
armis militaribus, lorica videlicet et galea indutus,
desuper totus ovinis pellibus tectus, coepit nocturno
tempore juxta caulas residere ovium.
Facta est autem in una noctium super easdem
caulas ovium incursio luporum. Nutu Dei accidit ut
lupus qui crudelior erat super virum praestolantem
se irrueret; super dorsum ejus saltum dedit, utrosque
pedes super humeros ejus posuit, coepit circumquaque
exquirere unde facilius arietem, qui non
aderat, posset exstinguere. Guttur et collum inveniebat
lorica munitum, caput galea tectum, corpus regio
septum munimine; nulla parte potuit illum nocere.
Vir ille, statim utrasque manus extendens, lupi
pedes ambos arripiens, fortis ut erat, fortiter lupi
membra suis membris astringens, concito cursu ad
socios rediens, quibus diu exspectantibus et tali
agone dubitantibus offertur eorum obtutibus magnus
pro magno munere lupus. Servatur vivus in crastinum,
praesentatur hominibus, quibus fuerat semper
infestus. Occiditur, dilaceratur, et inter ejus viscera
humanorum corporum inveniuntur integra membra.
Occisus trunco suspenditur, et dum unus occiditur,
omnes alii ab illis finibus effugantur. Si quis haec
prudenter intelligi voluerit, aliquid spiritale inde
conjicere poterit. Per luporum rabiem ego credo
denuntiatam Sarracenorum saevitiam. Per illum virum
in laico habitu in multis laudabilem, qui lupum
delusit et deludendo occidit, filium et intelligo praemonstratum,
qui lupo invisibili, antiquo videlicet
hoste, Christi virtute superato, cum suis omnibus
vitiis et illusionibus spreto, coelesti virtute et spiritualibus
armis subacto, multorum fidelium animas,
de potestate ejus, exemplo, doctrina et meritis suis
eripuit, et in viam salutis, vitae, et veritatis et justitiae
introduxit. Ipso praecedente, comitante et subsequente,
qui est via, veritas et vita, Dominus videlicet
Jesus Christus, qui vivit et regnat Deus per
omnia saecula saeculorum. Amen.
PRAEFATIO.
HUGONI et charissimo fratri ALMANNO, ODILO
presbyter, in Domino salutem.
Cum residerem praeterito tempore paschali, in
claustro Romani monasterii, pridie quam patris
nostri Maioli superveniret solemnitas, unus e fratribus,
nomine Joannes, qui, secundum sui nominis
congruam interpretationem, Domini gratiae ditatus
est munere, incoepit inquirere in quo volumine eadem
nocte lectiones deberet adnotare. Ad quem
ego: Consequens est ut in hujus patris memoria
beatissimi patris Gregorii recitentur eloquia, quippe
quia idem pater, dum advixit, eadem studiosissime
frequenter et audivit et legit, et, cum libuit, de eisdem
facundo sermone disseruit. Exempto post modicum
vespertinali officio, ac praefinito diurnae servitutis
tempore, tam ordo quam necessitas invitabat
nos ad stratum accedere. Eram tunc temporis lugens
et deflens non modo damnum rei familiaris,
sed et insolitae calamitatis et inauditae miseriae ingens
periculum, et, quod magis urgebat, totius patriae et
omnium pauperum grande lamentabileque dispendium.
Tanti vero discriminis tantique moeroris
anxia cogitatio perplures jam me noctes insomnem
reddiderat. Sed eadem denique nocte, cum solito
more mordax cogitatio sensibus nostris importune
se vellet ingerere, ut mihi a Domino deposceret consolationis
auxilium, beatum coepi exorare Maiolum.
Post paululum vero mihi suggerere coepit tanti patris
dulcis memoria et quodammodo promittendo
dicere ut, si animum in ejus laudibus occupare satagerem,
coelestis consolationis praesidium quantocius
procul dubio invenire possem. Idcirco, dilectissimi
seniores et fratres, etsi non secundum magnitudinem
sui, tamen secundum parvitatem intellectus
nostri, opus subjectum scribere curavi. Qualecunque
etenim istud opus sit, ignis spiritualis sensus
vestri ut examinet, discernat et corrigat, nostra
fraternitas optat et orat.
INCIPIT TEXTUS LIBELLI.
Post apostolorum et evangelistarum sacrosancta,
divina et salutaria documenta, ac victoriosissima
et invictissima beatorum martyrum gloriosa certamina,
tertio, ut ita dicam, loco, praestitit divina dignatio
Ecclesiae suae nova solatia, luminaria videlicet
amore ardentia, sermone lucentia. Apostolicos dico
sacerdotes et illustrissimos viros, humana scientia
non vane, sed salubriter praeditos, divina sapientia
refertos, per quorum spiritalem intelligentiam et in
divinis litteris perspicacissimam indagationem legis
umbra lucesceret, sermo propheticus, sui profunditate
altissimus suique altitudine profundissimus,
spiritaliter intellectus ad lucem procederet, Evangelici
quoque luminis gloria, virtus ac majestas totius
mundi densissimas effugaret tenebras. Per horum
etenim sincerissimam industriam apostolici
actus exponuntur et commendantur fidelibus. Per
horum devotissimum studium, beatorum martyrum
triumphus Ecclesiae sanctae commendatur et meritum.
Istorum namque fide | null | eadef172-7f05-4ff1-9458-25722745700a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sapientia et praedicationis
instantia susurrantium et oblatrantium contra
fidem catholicam murmur compescitur et opprimitur,
schismaticorum strepitus sedatur et os vana
loquentium obstruitur, idolorum potestas destruitur,
gentilium crudelitas superatur, philosophorum insania
contemnitur, conspuitur et annullatur; omnium
haereticorum falsitas, perfidia, infidelitas,
error et rabies veluti fetor fumosus, et fumus fetidissimus,
ut nunquam et nusquam possit apparere,
exsufflatur, et in nihilum resolvitur et exhalatur.
Postquam tales et tantos viros, utpote cives suos,
et Regis sui domesticos aula coelestis laetabunda
suscepit, ex ipsa suprema coelestique republica, divina
censura quarto loco ordine congruo parvulis
Ecclesiae consulere voluit, ita ut gratiam, quam
praestare dignabatur per sublimes et fortes, postmodum
praestaret per humiles et innocentes et simplices.
Deinde coepit monasticus ordo pullulare, et, ut
verius dicamus, reviviscere; quem a beato Helia et
Joanne Baptista novimus processisse, et ita per
apostolicam et conversationem et vitam, et incrementa
virtutum, et exercitia sanctorum spiritualium
Patrum ad nos usque gaudemus pervenisse. Per ipsos
etenim et ab ipsis perfectissime adimpleta est
perfectio illius unius ac specialis evangelici, imo
Dominici praecepti: quod deerat illi adolescenti, de
possessione vitae aeternae apud Salvatorem conquirenti,
respondente sibi eodem Domino Christo ac
dicente: #Si vis perfectus esse, vade et vende omnia
quae habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in
coelo, et veni sequere me (Matth. XIX)
@#.
Inter hujus vero salutiferi praecepti intentissimos
auditores et strenuissimos exsecutores, beatissimus
pater, merito Benedictus et nomine, quasi quoddam
sidus coeleste praeclarus enituit. Qui tantus ac talis,
vita, moribus et miraculis exstitit, ut ejus ortum,
vitam et obitum describendo sanctissimus papa Gregorius,
per omnia vir apostolicus et apostolicae sedis
episcopus, testimonium ei praeberet, qui inter principales
primates Ecclesiae insigne quoddam et principale
privilegium et vitae et doctrina dignoscitur
obtinere. Processu vero temporis, post transitum videlicet
supradicti piissimi patris, per beatum Maurum
ejus discipulum omnis pene Gallia ejus institutionis
et religionis suscepit exordium. Deinde per
eum et eos quos ipse ad justitiam erudivit, per plurima
temporum spatia, eadem religio ad cumulum
perfectionis excrevit, eis ab hac vita decedentibus,
justitia rarescente, nequitia crebrescente, et matre
omnium bonarum virtutum disciplina tepescente,
coeperunt studia Patrum piorum deficere, et sicut
per religiosos et fervore sancti Spiritus plenos sanctae
institutionis norma gradatim perfectionis accepit
augmentum, ita per negligentes et desidiosos
paulatim decidit in defectum. Salutaris igitur propositi
perniciosa defectio usque ad tempus illud irrepserat
latitando, quo favente Willelmo Christianissimo
Aquitanorum principe, beatae memoriae abbas,
Berno nomine, in partibus Burgundiae, cespite Matiscensi,
pago qui vocatur Cluniacus, monasterium
coepit construere et, in quantum potuit, in eadem
constructione elaborare studuit et piae devotionis
affectum laborioso certamine ad laudabilem perduxit
effectum. Hujus enim merito et exemplo, plures
tranquillum portum monasterii requirentes convertuntur
de saeculo. Ex quibus omnibus unum excipiendo
recolimus et recolendo excipimus, quem ad
salutem multorum provenisse comperimus.
Fuit vir ille, Odo nomine, vir per cuncta laudabilis,
beatissimi Martini Ecclesiae Turonensis pontificis
fidelis devotissimus, et ejusdem Ecclesiae clericus
et canonicus. Hic etenim vir honestus et humilis,
admodum in regulari exercitatione edoctus, postquam
supradictus pater ab hac luce discessit, ad regimen
abbatiae multorum fidelium electione successit.
Deinde qualiter ad culmen virtutum pervenit, studiis
ejus narrantibus, Romanus orbis edidicit. Huic successit
felicis memoriae, Heymardus nomine, beatae
simplicitatis et innocentiae filius. Hic in augmentatione
praediorum et acquisitione temporalis commodi adeo
studiosus fuit et in observatione satis devotus. Hic et
amissionem temporalis luminis et quidquid sibi adversitatis
accidere potuit absque omni murmuratione et
indignatione patientissime tulit. Hic etenim vir ob meritum
patientiae simplicis et innocentis vitae tanto
talique a Christo ditatus est munere ut, ejus tempore,
ad amorem monastici ordinis auctorem nostrae
salutis beatum Maiolum dignatus sit accersere. In
hujus vero conversionis obsequio, multum valuit
venerabilis viri Hildebranni dulcis collocutio et
spiritalis suggestio. Hic cum esset ex prioribus
Cluniensibus monachis, et ejusdem monasterii praepositus,
bis invitatus ut officium abbatiae susciperet,
sed noluit, quia semper plus obedire quam praecipere
et magis subesse quam praeesse voluit. Putat
me aliquis forsitan desipuisse idcirco quia, cum de
beato Maiolo disponerem scribere, de superioribus
me tanta contigit edixisse. Non enim quis credat
fortuitu | null | b4bf97d3-ba64-42ea-89aa-14fea6fb3d7b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
accidisse, sed de industria provide factum
esse. Quidquid enim in superioribus de justis et
sanctis hominibus diximus, totum in isto de quo loqui
volumus, vel pleniter, vel ex magna parte redolere
cognovimus.
Fuit vir iste, beatissimus pater noster Maiolus,
praeclaro stemmate ortus ac nobilibus parentibus
pervigili cura ad ipsa infantia nobiliter enutritus.
Procedente pueritiae tempore, addictus est ecclesiasticis
studiis, ut imbueretur litteris spiritalibus.
Superno igitur nutu et divina providentia actum est
ut tam bonae spei puer tunc in divinis actibus arctius
intentus esset, ut totum adolescentiae tempus sine
periculo castitatis transigeret, et ita factum est ut,
per totum vitae suae spatium decus in corpore suo
retineret virgineum. Juvenili jam imminente aetate,
altiora et potiora in divinis, acriora in humanis studiis
et graviora non distulit attentare, et ideo per
utramque exercitatus doctrinam non timuit accedere
Lugdunensem ad aram. Deinde apud hanc
urbem philosophiae nutricem et matrem, et quae
totius Galliae, ex antiquo more et ecclesiastico jure,
non immerito retineret arcem, Antonium, virum
eruditum et prudentem, in liberalibus studiis habere
voluit praeceptorem. Postea vero multo magis
exempla secutus Antonii illius magni et solius Christi
discipuli, quam studia istius Antonii saeculari professione
philosophi. Postea vero a supradicta urbe
ad civitatem Matiscensem a proceribus patriae et civibus
suis, videlicet cognatis et amicis invitatus veniens,
ut erat vir religiosus, religiose aliquantulum
apud illos manens, cujus vita laudabilis et admirabile
studium non potuit latere supradictae civitatis
episcopum. A quo humiliter invitatus, consultu
clericorum et civium, ut in eadem Ecclesia non dedignaretur
administrare archidiaconatus officium.
Vir quippe, ut erat humilitatis gratia praeditus,
parere non distulit quo sibi divinitus per ministerium
pontificis imperari cognovit. Et, ut res postmodum
late patuit, totum illud negotium ad majoris
utilitatis dirigebatur cumulum.
Suscepto denique tantae dignitatis officio, talem
se exhibuit ut Deo placeret et mundo; non mundo
in maligno posito, sed mundo per sanguinem Christi
reconciliato Deo Patri. Habet enim praedicta
civitas vicinum monasterium, quod multis videtur
spiritalibus studiis decentissime adornatum, ad
quod jam dictus senior, a patre monasterii et fratribus
frequenter accersitus, cum quibus et frequens
habebat colloquium et spiritale contubernium. Inter
ipsa denique dulcissima colloquia et mutua sincerissimae
charitatis obsequia, videntes fratres supradicti
coenobii mentis intuitu ejus angelicam faciem,
audientes cordis auditu mellifluam facundiam,
desiderabant ut eum possent sibi acquirere fratrem,
quem postmodum habere merentur et patrem. Erat
ad hoc intentus grex omnis Dominicus, sed ille
senior Eldebrannus [Hildebrannus], de quo supra
diximus, ut evenire posset elaborabat ardentius.
Generabat jam in eo gratia Domini contemptum
saeculi, secundum et votum fratrum supradicti
coenobii. Quid plura? Deposito ecclesiasticae dignitatis
officio, spreto mundanae nobilitatis supercilio,
relicto saeculari et amicorum et parentum consortio,
ut libere posset servire vero Regi Christo, totum
se subdidit coelesti magisterio. Nec multo post
condicto tempore, certo die ad monasterium veniens
officiosissime suscipitur, regulariter introducitur et,
ut moris est, honorabiliter et charitative tractatur.
Quam grande fuit gaudium inter fratres de ejus adventu,
quam ingens laetitia, quam celebris exsultatio,
non potest ad plenum noster edicere sermo.
Deinceps adfuit ei ad contemptum mundi prompta
voluntas, ad amorem Dei firmissima charitas, ad
dilectionem proximi chara fraternitas, ad perdiscendum
regularis observantiae ordinem nulla difficultas,
et ad exhibendum non solum abbati, sed
etiam fratribus obedientiae bonum celebris alacritas,
et ad dandum omnibus exemplum regnabat in eo
pura simplicitas. Qualis fuit ejus conversatio inter
fratres in initio suae conversationis, apparuit ex
affectu eorumdem fratrum, tempore celeberrimae
suae electionis. Non erat jam necesse ut aliquis
eum ad observantiam regularem instrueret, quem,
ut sanctus evangelista dicit, #unctio gratiae coelestis
de omnibus erudiebat (I Joan. II)
@#.
Coepit interea vita et doctrina tam perfecte clarescere
ut in domo Dei laude fidelium omnium
primum et praecipuum locum meruerit obtinere.
Sic enim placuit Divinitati ut per diversos gradus
humilitatis ascenderet ad culmen monasticae perfectionis,
ut non jam ex aliis unus, sed inter caeteros
et super omnes videretur praecipuus. Sexto
namque anno, ut fertur, conversionis suae a saeculo,
supra nominatus abbas felicis memoriae, domnus
videlicet et pius pater, Haymardus nomine,
cujus monachus beatus erat Maiolus cujusque monitis
et jussionibus tota mentis intentione et corporis | null | 98281f48-f6db-4ac0-8566-27f8513eaaf6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
possibilitate parebat semperque parere decreverat,
coepit destitui in terra [interea] tota valetudine
corporis et, quod sibi gravius erat, licet patienter
ferret, amissione temporalis luminis. Et cum jam
se ad occasum vergere praesciret et cognosceret
se non posse diu tanti coenobii tantarumque spiritualium
ovium curam gerere, de ordinatione coepit
monasterii suique successoris electione cum
spiritalibus et religiosis fratribus spiritaliter tractare,
et cum tranquillitate animi patienter disponere.
Facta est autem ab omnibus inquisitio, et
ad quem omnium fratrum tendebat, ad domnum
scilicet Maiolum, pervenit electio. De cujus etenim
electionis negotio, secundum granditatem
sui dicere non sufficio, sed ut eloquio utar brevissimo,
nec ibi nec alibi ad illud officium beato
Maiolo nec potuit nec poterit praestantior inveniri.
Quid plura? Electus advocatur, invitatus restitit,
rogatus contradicit, adjuratus tremiscit, interdictus
quiescit. Proinde laudes Deo referimus quoniam
superavit contradictionis decretum obedientiae praedicabile
documentum. Postremo a fratribus eligitur,
a populo acclamatur, a pontificibus benedicitur, et
a supradicto patre monasterii in loco sublimi celeberrime
collocatur, et a fratribus officiosissime salutatur,
et ab omnibus domnus et abba honoratur
et colitur. Et non solum a suis, sed etiam ab omnibus
qui eum videre et cognoscere potuerunt, ultra
omnes sui temporis homines omni honore et veneratione
est habitus. De cujus ortu et vita, moribus,
miraculis et obitu, majorum nostrorum dicta praeclaro
famine prolata sufficiant. Illi vero qui de magnis
maxima dicere potuerunt, clarissimos ejus actus
et merita a Domino sibi collata magnifice descripserunt.
Ego vero ultimus servorum illius servulus,
non alia, sed ea quae ipsi praefati sunt, stylo paupere
ac brevissimis distinctionibus capitulatim quoquomodo
ausus sum adnotare, secutus Alcuinum, majoris
Caroli imperatoris magistrum, sic et impar eo quantum
peccator justo, illiteratus perito, fari nesciens
facundissimo. Ille summi et incomparabilis viri et
sanctissimi sacer otis Martini Vitam, a Severo Sulpitio
altissimo stylo descriptam, dictis plenioribus
elucidatam, ad nostram nostrorumque similium destinavit
notitiam. Sicut nemo post apostolos beatissimo
aequatur Martino, ita et ego multum me imparem
profiteor Alcuino. Dixit ille, utpote magnus,
magna de magno; dicam ego parvus parva de magno.
Dixit ille de suo Martino sicut de summo sacerdote
et incomparabili viro; dicam ego de Maiolo,
sicut de piissimo patre et abbate sanctissimo, praestantissimo
viro et vere catholico.
Fuit igitur ille clarissimis natalibus ortus, et ex
utroque parente gemina nobilitate coruscus. Hic, ad
illuminationem multorum, ab ipso aeterno Lumine
luminum, velut astrum persplendidum, humanae
conditionis destinatur ad ortum. Fuit enim ipse, nobilis
ut erat, et nobiliter nutritus, et solerter eruditus.
Et ut ab inferioribus ad altiora conscendere
valeamus, erat vir jam dictus, saepe dicendus saepeque
recolendus, ingressu gravis, voce sublimis, ore
facundus, visu jucundus, vultu angelicus, aspectu
serenus, in omni motu, gestu vel actu corporis honestatem
praesentans. Omnium membrorum convenienti
positione decentissime comptus, omnium mortalium
mihi videbatur pulcherrimus. Erat enim fide
firmus, spe certus, gemina charitate refertus, sapientia
clarus, intellectu mirabilis, consilio providus,
robustus fortitudine, spiritalis scientiae assiduus
cultor et charitativae pietatis verus amator. Replevit
eum spiritus timoris Domini: qui, ut David propheta
testatur, #initium sapientiae (Psal. CX)
@# esse dignoscitur,
illius videlicet sapientiae, cujus claritate beatus Maiolus
perfusus, coelestium beatitudinum meruit percipere
munus. Hujus muneris lumine noster Maiolus
accensus, cum pauperibus spiritu pauper voluit
fieri, ut a rege coelorum regno coelesti mereretur
ditari. Cum beatis mitibus studuit mitescere, ut
cum ipsis posset terram viventium possidere. Cum
beatis lugentibus desiderabat filiorum suorum negligentias
et totius mundi discrimina plangere, ut ad
aeternam consolationem cum suis omnibus posset
pervenire. Esurientibus et sitientibus justitiam, eamdem
justitiam esuriendo et sitiendo studuit sociare,
et cum ipsis in coelesti convivio epulari, semper et
spiritalibus deliciis satiari. Studuit ut miseris misericors
esset, ut cum beatis misericordibus misericordiam
a Domino consequi posset. In quantum
homo intentus assidue coelesti desiderio, divinam
contemplationem justis meritis et jugi deprecatione
meruit obtinere, ut cum beatis cor mundum habentibus
dignus mereretur Domini visione. Et, ut
verissime mereretur Dei filius vocari et esse, perfecte
didicit esse pacificus, ut non tantum modo ad
possidendam animam suam haberet patientiam, sed | null | 5684428d-b5c2-4bcc-819b-794f50a7596e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut omnes discordantes, ut potuit, ad concordiam
revocaret et pacem. Propter justitiam persecutiones
et passiones ab antiquo hoste et malis hominibus
patienter didicit sustinere, ut beatus propter justitiam
patientibus et spiritu pauperibus ad percipiendum
et possidendum regnum coelorum posset fieri
sociatus (Matth. V, 3-11).
Tribus supradictis adornatus virtutibus, beatissimus
pater Maiolus, et octo ex Evangelio benedictionibus
circumfultus undique, etiam quatuor
cardinales disciplinas ferventi desiderio studuit
acquirere et acquisitas operibus justis incolere, ut
per prudentiam suam suorumque in antea provideret
salutem; per temperantiam, quae alio nomine
vocatur modestia, temperamento justae discretionis
modeste disponeret spiritalia injuncta sibi negotia;
per fortitudinem diabolo vitiisque ejus valeret resistere,
et resistendo, ipsum auctorem malitiae, decertando
legitime, viriliter superare; per justitiam
vero, quae per omnia genera virtutum diffunditur et
earumdem virtutum condimentum esse videtur,
sobrie, et pie et juste vivendo (Tit. II), bonum certamen
certando, cursum consummando, fidem servando,
repositam sibi coronam justitiae ab ipso mereretur
percipere (II Tim. IV), qui est omnium
virtutum largitor et auctor, et ante omnia et super
omnia Deus benedictus in saecula, cujus benedictionis
largitas et clemens benignitas contulit nobis in
munere quo tali tantoque frueremur pastore. In quo
habemus exemplum quod sequamur, et in quo nobis
apposita est forma cui imprimamur, sicut B. Gregorius
de capite nostro Jesu Christo, Domino nostro,
dicit, in cujus corporis propagatione beatus Maiolus,
veluti sanissimum membrum, optimum locum
meruit obtinere. De cujus vita et virtutibus animae
cum quis audierit praescripta praedicamenta retexere,
curabit forsitan de miraculis visibilibus et
corporalibus signis inquirere, quibus astipulatur et
corroboratur fides illorum qui solent dubitare de
meritis et praemiis electorum; quibus B. Gregorii
verbis respondendum est: « Fides non habet meritum,
ubi humana ratio probat experimentum. » Et
ne quis dubitet de sanctitate ejus et gloria, discat
ab eis qui eum visu et auditu noverunt qualiter
vixit, qualiter docuit et qualiter plenus dierum,
adornatus virtutibus ab hac luce discessit, et
cum cognoverit eum fidelium attestatione sancte
vixisse, recte docuisse, credat eum procul dubio ad
sanctorum omnium gloriam Christo duce pervenisse.
Quanta per eum Dominus et ante et post
transitum ejus ostendere dignatus est miracula,
testantur volumina a doctissimis viris ordinata sensu
catholico, calamo conscripta rhetorico et in quibusdam
locis metro variata dactylico. Et quia Deus
omnipotens nullum tempus patitur transire sine
testimonio suae benignitatis, ad corrigendas negligentias
nostrae fragilitatis frequenter renovat exempla
sanctitatis. Sed et isto tempore frequentius solito
contigit evenisse.
Inter omnes titulum sanctitatis praeferentes qui
nostris temporibus effulserunt, beatus Maiolus praecipuus
apparuit. De cujus honestis moribus et vitae
honestae virtutibus, a nobis pro tempore pauca dicenda
sunt. Ut vere fatear, fuit ad omnia utilis et per
cuncta laudabilis. Erat enim honestas in actione,
sobrietas in consuetudine, humilitas in prosperitate,
patientia in adversitate. Mansuetis erat affabilis, superbis
terribilis, parcus cum debuit, diffusus ut
decuit. Non diversus in habitu, non confusus in
actu. Quantum ad hominem unus semper et idem.
Devotus imitator sanctorum, et eorum maxime intentus
auditor esse studuit, quorum servituti et disciplinis
ad obediendum et serviendum se subdidit.
Illam septenariam copulam ab apostolo Petro in
ternario et quaternario numero ordine mirifico luculenter
dispositam, non aure surda audiens audiendo
addidicit, et, ut alii discerent, lingua ac manu perdocuit,
ministrans in fide virtutem, in virtute autem
scientiam, in scientia autem abstinentiam, in abstinentia
autem patientiam, in patientia autem pietatem,
in pietate autem amorem fraternitatis, in amore
autem fraternitatis charitatem (II Petr. I). Praeferebat
etiam dialecticis syllogismis, et rhetoricis
argumentis et omnibus ingeniis philosophorum omnium
apostolicae simplicitatis praedicabile documentum,
dicens cum Paulo: #Ego enim didici, in quibus
sum sufficiens; scio et humiliari, scio et abundare.
Ubique et in omnibus institutus sum, et satiari et
esurire, et abundare et penuriam pati. Omnia possum
in eo qui me confortat (Phil. IV)
@#. Tantorum doctorum
et divinorum philosophorum sapientia perdoctus,
et totius ecclesiasticae disciplinae eruditionibus
et virtutibus illustratus, ut de Moyse Ecclesiasticus
sermo loquitur: #Factus est Deo dilectus et hominibus,
et ideo memoria ejus in benedictione est (Eccli.
XLV)
@#. | null | 9a7f9f3c-a04e-48ae-9cc5-52ad1aa11905 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Vere dilectus Deo et hominibus exstitit Pater
Maiolus, quia, per dilectionem Dei et proximi quam
firmiter tenuit, Deo placuit et hominibus; ita studuit
placere hominibus ut Deo non displiceret, ita Deo
ut hominibus prodesset. Placuit Deo, bene vivendo
et recte docendo. Placuit hominibus, pro posse spiritalia
et temporalia eis beneficia exhibendo. Vere
enim memoriam ejus in benedictione cognoscimus
existere, dum recolimus et adhuc perspicue cernimus
per eum et eos quos in Christo genuit aedificia
fabricae coelestis excrevisse, crevisse et crescere. Et
ut pace spiritualium artificum in eadem fabrica laborantium
dicam, unus praecipue refulsit, qui nuper
rebus humanis excessit, et qui plus omnibus nobis,
laboravit, domnus videlicet et abba Willelmus,
de cujus clarissimis actibus et vita laudabili et mirabili
conversatione parvitas nostra non sufficit
quod sentit ad plenum referre.
Quam perspicue beatissimi Maioli ejusque discipulorum
in benedictione existat memoria, respondeant
monasteria ab ipsis alia a fundamentis constructa,
alia de corruptione cum incremento virtutum
ad meliorem statum reducta. Quantum vir iste, de
quo loquimur, Deo placuit, per signa et miracula
quae per meritum ejus Dominus operatus est, hominibus
manifeste dignatus est demonstrare, dum
multorum fidelium, ut fidelissima testatur relatio,
multis diversis infirmitatibus constricti, etiam de
de vita desperantes, ab eo visitati per gratiam Domini
pristinae sanitati sunt redditi. Plures, oculorum
detersa caligine, per meritum ejus clarius coeperunt
videre. Multi diversi generis febribus afflicti, praestante
Domini gratia, ejus orationibus sunt liberati.
Multi, ut ferunt, a veneno serpentium, morsibus
luporum et canum, incursione et illusione daemonum
per Dominicae crucis signaculum dextera ejus expressum
meruerunt recipere salutare remedium.
Multi, in periculis fluminum, ab ictibus fulgurum
et caeteris incommoditatibus ejus sunt liberati intercessionibus.
Aliquando candelae, vel negligentia
cubicularii vel occasione alicujus eventus in noctibus
ante lectum ejus exstinctae, ut testati sunt qui
adfuerunt, divinitus sunt lumini restitutae.
Cum esset aliquando in monasterio sanctissimi
martyris Dionysii, et nocturno tempore legeret, ut
sui moris erat, ejusdem martyris et admirabilis
utraque lingua, utraque conditione philosophi, librum
De principatu coelesti, gravi somno superveniente
candela de manu ejus super libri paginam defluit.
Accidit tunc quiddam mirabile et insolitum. Ignis,
naturae suae officium prosequens, lignum [linum]
consumpsit et ceram, paginam dimisit illaesam. Si
non ressuscitavit mortuorum corpora, sunt alia potiora
et clariora quae per eum Dominus patravit miracula. #Si anima plus est quam corpus
(Matth. VI)
@#,
multo major et excellentior est animarum ad vitam
aeternam reparatio quam resuscitatio corporum ad
vitae hujus aerumnas et pericula redeuntium. Quantos
de morte animae et vitiorum voragine suscitavit
et in vias vitae suo exemplo introduxit, eorum numerositas,
soli Deo cognita, dinumerare non sinit.
His et ejuscemodi virtutibus clarus Deo et hominibus
exstitit charus. Multi catholici et honorabiles
clerici, religiosi monachi et reverendi abbates venerabantur
illum ut sanctissimum Patrem. Sancti et
sapientes episcopi tractabant illum ut charissimum
fratrem. Ab imperatoribus et imperatricibus, regibus
et mundi principibus senior appellabatur et dominus.
Honorabatur a pontificibus apostolicae sedis, et
vere erat eo tempore princeps religionis monasticae.
Ille D. Caesar et Maximus Otto eum diligebat pectore
toto. Diligebat eum ejusdem Caesaris conjux, diva
Adaleida imperatrix Augusta, charitate sincerissima
et devotione charissima. Diligebat eum eorum
filius humili devotione, imperator Otto, affectu
et non dissimili voto; Chuonradus, supradictae imperatricis
frater nobilis et pacificus, ejusque Mathildis
nobilissima conjux. Quanto frequentius faciem ejus
cernebant, tanto amplius in ejus amore crescebant.
Quid dicam de nobilissimo Henrico Burgundionum
duce? Quid de Lamberto, illustrissimo viro et nobilissimo
comite? Quid de Willelmo? quid de Ricardo
Aquitanorum et Normanorum fortissimis ducibus?
Quid de Italicis principibus et marchionibus?
Quantum illum Willelmus rector Provinciae
coluit, vita illius et finis ostendit. Per ejus
quoque meritum et fidele obsequium beati Benedicti
percipere meruit habitum.
Archeanbaldus etiam Silviniacensis loci provisor
fidelissimus, inter suos clarissimus, et
adjacentis patriae pater et pauperum tutor fortissimus,
quantum et qualiter exstitit beato Maiolo devotus,
supradictus multimode praedicat locus, ab eo
et ante et post transitum semper dicendi patris aedificiis,
et divitiis et diversorum ornamentorum speciebus
ornatus et nobilitatus, ita ut deceret si tale
quid fecisset aliquis ex regibus. Iste vero, qui nunc | null | 1b313b4d-515a-4db9-8f24-2e6e3116da47 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
superest, honoris ejus haeres et nominis, bene
tractat locum illum, nullum etiam infert habitatoribus
damnum. Adeo magnificatus et glorificatus est
beatus Maiolus, Domini praeveniente gratia, in conspectu
regum et principum, coram omni populo, ut
possimus dicere de eo sine dubio, quod de Moysis
Dei famulo Ecclesiasticus replicat sermo: #Glorificavit
illum in conspectu regum, et ostendit illi gloriam
suam (Eccli. XLV)
@#. Hugo, rex Francorum, quoties
illum vidit, humili devotione suscepit et cum
magno honore tractavit. Tempore vero suae vocationis,
ad se venire rogavit ea intentione ut monasterium
sancti Dionysii ejus consilio et adjutorio
melius quam tunc erat ordinari posset. Ille
sciens dictum a Domino: #Reddite quae sunt Caesaris
Caesari, et quae sunt Dei Deo (Matth. XXII)
@#; et illud
Apostoli praeceptum: #Deum timete, regem honorificate (I Petr. II)
@#,
ad illud negotium peragendum,
gaudens iter suscepit, usque ad locum Silviniacum
pervenit, ubi, se Deo vocante, plenus dierum
et sanctitate ex hac vita obiit, quinto Idus Maii,
illucescente feria sexta, post celebrationem ipsius
sacratissimae solemnitatis qua Christus Jesus
Dominus noster, subacto mortis principe, ad dexteram
Patris ascendit et fideli suo Maiolo ascendendi
post se iter ostendit. Post cujus transitum, supradictus
rex Hugo, adventus sui praesentia et regalibus
donis, exsequias ejus honoravit et tumulum,
ubi praestante Domino multa patrata sunt et
patrantur miracula, et plurimis plurima praestita
sunt et praestantur beneficia: quorum numerositatem
et magnitudinem non sufficit per ordinem
omnium nostrorum enarrare memoria. Sed ut brevissima
utar conclusione, ad sepulcrum istius sanctissimi
viri de quo loquimur et cujus vitam et
merita charitati fidelium commendare nitimur,
gratia et misericordia Christi a quacunque infirmitate
detenti multi sanati sunt et sanantur infirmi.
Ibi paralytici eriguntur et claudi, ibi febricitantes
et caeci, ibi a daemonibus possessi mundantur, et
nescimus cujus generis igne terribiliter et miserabiliter
adusti liberantur. Et quisquis ibi devotus
adveniens de quacunque necessitate fideliter
auxilium expetit, voti sui compos effectus redit ad
propria sospes et laetus, praestante Domino nostro
Jesu Christo, qui vivit et regnat in unitate spiritus
sancti Deus per omnia saecula saeculorum. Amen.
Cum enim huic sententiae vellem finem imponere,
in qua de beati Maioli vita et moribus fideli
temeritate et humili praesumptione nisus sum aliquid
dicere, venit in memoria memorabile quoddam
praesagium, quod in genitore illius quorumdam
fidelium relatione audiveram gestum. Quod,
ut quidam referunt, isdem pater frequenter jucundo
sermone solitus erat referre. Sed ego huic operi timebam
inserere, ne alicui videretur incredibile.
Postquam accidentia quaedam, quae temporibus illius
evenire contigit, quibus praesagium illud apertissima
ratione favebat, recolere coepi, indubitanter inde
aliquid dicere disposui. Sed insolitae rei nova materies
contradicebat incipere, quod ob granditatem
sui timebam me non posse perficere. Et cum haec
cogitarem, dicebat ipsa mea cogitatio mihi: Tam
idonee poterit quis referre ingenio alicujus viri boni
delusam crudelissimam rabiem lupi, sicut ille retulit
mansuetudinem et obedientiam leonis, qui scripsit
Vitam B. Hieronymi divinae legis interpretis, doctissimi,
eruditissimi et catholici viri? Imminente itaque
tempore illo quo ab Hispaniae finibus ebulliens
crudelissima Sarracenorum ingens multitudo per iter
navale ad terminos usque Italiae atque Provinciae
pervenit et in utroque regno utriusque ordinis sexus
aetatis hominum strages dedit; deinde monasteria
destruens, urbes, vicos villasque depopulans et sic
per Alpes Julias usque ad juga Penninarum Alpium
rapido cursu pervenit, ibique impietatis suae frena
relaxans, per multorum temporum spatia Christiani
nominis populos diversis infestationibus et calamitatibus
afflixit, alios occidendo, alios capiendo, alios
bonis suis omnibus exspoliando, impietatis suae vota
taliter tyrannica exercitatione complevit; inter caetera
mala quae populus ille nefandissimus gessit,
beatissimum Patrem Maiolum, a liminibus apostolorum
redeuntem, fraude et insidiis cepit, rebus omnibus
exspoliatum, vinculis alligavit, fame et siti
afflixit. Ille vero divinitus absolutus, ad postremum
pecuniis monasterii sui redemptus, de manibus illorum
Domino protegente evasit illaesus, et ejus injusta
captio expulsionis illorum et perpetuae perditionis
fuit occasio. Sicut vero, post passionem Christi, Judaei
sunt a suis exsulati, ita, post captionem servi
illius et fidelissimi ejus famuli Maioli, Sarraceni a
finibus Christianorum sunt expulsi. Et sicut per Titum
et Vespasianum, Romanorum principes, Dominus
a Judaeis vindictam | null | ba31f0a9-c89f-4d39-b875-18eac5ad2118 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
exercuit, ita per Willelmum
illustrissimum virum et Christianissimum principem,
meritis beati Maioli jugum Sarracenorum ab
humeris Christianorum deposuit. Et multa terrarum
spatia, ab eis injuste possessa, ab eorum tyrannica
dominatione potenti virtute eripuit. Sed, his dictis,
necesse est ut ad proposita redeamus.
Quae sunt quae proposuimus? Praesagium quoddam
memorabile, favens accidentiis temporibus beati
Maioli supervenientibus. Quae sunt illa accidentia?
Sarracenorum improvisus adventus, Christianorum
afflictio, monasteriorum et urbium destructio, ipsius
beati Maioli captio, redemptio, et liberatio, et
ejusdem ferocissimae gentis a Christianorum finibus,
Christo auxiliante, dejectio. Quod vel quale est illud
praesagium memorabile? Praecessit enim crudelissimam
infestationem Sarracenorum rabies inaudita luporum
in illis maxime partibus, in quibus post transitum
maris totus Sarracenorum efferbuit impetus.
Diximus pro modulo qualiter liberata est fidelium
multitudo a Sarracenorum persecutione, dicamus pro
posse quo ordine liberata est patria a luporum infestatione.
Fuit eodem tempore quidam miles in illis
partibus, nomine Folcherius, in armis strenuus,
jure haereditario caeterisque bonis et divitiis ditissimus,
et, ut de nobilissima ejus prole diximus, ex
utroque parente gemina nobilitate coruscus, vir magni
consilii, prudentis sagacisque ingenii, pater videlicet
istius sanctissimi Patris nostri, de quo loquimur,
Maioli. In cujus possessione et affinitate supradicta
rabies luporum excrevit quam maxime. In quorum
horum, videlicet luporum, multitudine unus videbatur
caeteris corpore validior, cursu velocior, ad dilacerandum
crudelior, ad devorandum elatior in
tantum ut humanorum corporum membra sua voracitate
deglutiret integra. Tunc vir ille, audiens et
videns quotidie talem pestem tantamque calamitatem
excrescere, non modo suam, sed etiam aliorum
necessitatem coepit intra se tractare et intensissime
cogitare qualiter se suosque cives de tanto talique
periculo potuisset liberare. Tunc demum divino nutu
admonitus, coelesti consilio confortatus, praecepit
sepes erigere, caulas componere, arietes, oves et
agnos in eas introducere, quod nullus eo tempore
propter luporum rabiem ausus erat facere. Deinde
armis militaribus, lorica videlicet et galea indutus,
desuper totus ovinis pellibus tectus, coepit nocturno
tempore juxta caulas residere ovium.
Facta est autem in una noctium super easdem
caulas ovium incursio luporum. Nutu Dei accidit ut
lupus qui crudelior erat super virum praestolantem
se irrueret; super dorsum ejus saltum dedit, utrosque
pedes super humeros ejus posuit, coepit circumquaque
exquirere unde facilius arietem, qui non
aderat, posset exstinguere. Guttur et collum inveniebat
lorica munitum, caput galea tectum, corpus regio
septum munimine; nulla parte potuit illum nocere.
Vir ille, statim utrasque manus extendens, lupi
pedes ambos arripiens, fortis ut erat, fortiter lupi
membra suis membris astringens, concito cursu ad
socios rediens, quibus diu exspectantibus et tali
agone dubitantibus offertur eorum obtutibus magnus
pro magno munere lupus. Servatur vivus in crastinum,
praesentatur hominibus, quibus fuerat semper
infestus. Occiditur, dilaceratur, et inter ejus viscera
humanorum corporum inveniuntur integra membra.
Occisus trunco suspenditur, et dum unus occiditur,
omnes alii ab illis finibus effugantur. Si quis haec
prudenter intelligi voluerit, aliquid spiritale inde
conjicere poterit. Per luporum rabiem ego credo
denuntiatam Sarracenorum saevitiam. Per illum virum
in laico habitu in multis laudabilem, qui lupum
delusit et deludendo occidit, filium et intelligo praemonstratum,
qui lupo invisibili, antiquo videlicet
hoste, Christi virtute superato, cum suis omnibus
vitiis et illusionibus spreto, coelesti virtute et spiritualibus
armis subacto, multorum fidelium animas,
de potestate ejus, exemplo, doctrina et meritis suis
eripuit, et in viam salutis, vitae, et veritatis et justitiae
introduxit. Ipso praecedente, comitante et subsequente,
qui est via, veritas et vita, Dominus videlicet
Jesus Christus, qui vivit et regnat Deus per
omnia saecula saeculorum. Amen. | null | f31c70d2-3d37-4a59-be01-6ad833ed2228 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Chronicon
Anno ab Incarnatione Domini 675 obiit sanctus
Emmo Senonensis archiepiscopus. Hic privilegium
libertatis una cum provincialibus episcopis monachis
sancti Petri fecit synodaliter temporibus Chlotarii
regis et Baltechildae matris ejus.
Anno 688 Pippinus Auster major domus regiae
principatum Francorum suscepit. Hujus temporibus
sanctus Vulfrannus Senonum archioraesul Fresiam
praedicare coepit.
Anno 712 obiit Pippinus senior; et filius ejus,
qui dicitur Carolus Martellus, principatum usurpavit.
Anno 721 obiit Beda presbyter, historiographus
Anglorum.
Anno 741 migravit ad Dominum S. Vulfrannus,
et Carolus princeps obiit; quo mortuo Carlomannus
et Pippinus filii ejus principatum suscipiunt.
Anno 750 Pippinus statura pusillus electus est
in regem, et Childericus, qui de stirpe regis Chlodovei
remanserat, tonsoratus. Hic deficit regnum
Chlodovei. His temporibus migravit ad Dominum
sanctissimus Ebbo Senonum archiepiscopus, et sepultus
est in monasterio sancti Petri apostoli, ubi
usque in praesentem diem gloriosis miraculis fulget.
Anno 764 Pippinus rex moritur, et filii ejus
Carolus, qui dicitur imperator Magnus, et Carlomannus,
eliguntur in regno.
Anno 767 Carlomannus obiit.
Anno 804 obiit Alcuinus philosophus, abbas sancti
Martini. Alcuinus et Carolus disputaverunt de
philosophia, qui liber exstat.
Anno 814 obiit Carolus imperator Magnus; et
Ludovicus filius ejus, qui Pius dicitur, regnum
Francorum et imperium Romanorum suscepit.
Anno 828 obiit Hieremias Senonum archiepiscopus.
Hic praecepta imperialia sanctae matris Ecclesiae
Senonum et monasteriis et cellis ad se pertinentibus
obtinuit, ad munimen et defensionem
contra omnes judiciarias potestates.
Anno 833 Hludovicus Pius regnum amisit, et
Lotharius filius ejus usurpavit, eodemque anno
Hludovicus recepit.
Anno 840 obiit Hludovicus Pius imperator.
Anno 841 actum est bellum inter Carolum regem,
qui dicitur Calvus, et Lotharium, et Ludovicum
et Pippinum apud Fontanetum.
Anno 847 translata sunt sanctorum martyrum
corpora, Saviniani, Potentiani, Altini, atque Eodaldi,
in basilica S. Petri a Wenilone archiepiscopo,
VIII Kal. Septemb.
Anno 865 obiit Wenilo archiepiscopus Senonum,
qui Ludovicum fratrem Caroli unxit in regem in
Burgundia. Huic successit Egil abba.
Anno 870 obiit domnus Egil archiepiscopus, qui
privilegium sancto Petro fecit de altare Alsonis
villae. Hic Lothario juniore concedente, et Trejectensium
episcopo jubente, ex ipsius dioecesi, et
monasterio quod dicitur Promia, assumptus, a Carolo
rege in monasterio Flaviniensi abba est constitus.
Postea Senonum archiepiscopus ob sui merita
factus, quiescit in monasterio S. Petri. Quo mortuo,
Ansegisus venerabilis episcopatum suscepit.
Hic Carolum Calvum unxit in regem.
Anno 874 Carolus imperator tertius, qui dicitur
Calvus, filius Hludovici Pii, cum secunda profectione
Romam peteret, III Kal. Octob., in ipso itinere
obiit, et Hludovicus filius ejus regnum suscepit. Hujus
Caroli temporibus facta sunt Capitula in Pontigone
a Leone apocrisiario.
Sancta synodus, quae in nomine Domini, vocatione
domni Joannis ter beatissimi universalis papae,
et jussione domini Caroli perpetui Augusti congregata
est in loco qui vocatur Pontigonis, anno incarnationis
Dominicae 876, indictione IX, regni praefati
invictissimi imperatoris XXXVII, imperii autem primo,
XIII Kal. August., haec capitula quae subtus
annexa sunt instituit:
CAP. I.
Obeunte Hludovico, qui Romani imperii
jura regebat, domnus Joannes ter beatissimus papa
per Jadericum Veliternensem, Formosum Portuensem,
Joannem Arelatinum, necnon per Ansegisum
Senonensem, venerabiles episcopos, domnum Carolum
tunc regem ad limina SS. apostolorum invitavit,
eumque Ecclesiae ipsius defensorem auctoremque
elegit, imperialique diademate coronavit, eumque
prae cunctis solum specialiter eligens, qui Romani
imperii sceptra teneret. Cujus sacris institutionibus
pro debito parentes, quod ipse confirmavit,
pari consensu omnes confirmavimus.
CAP. II.
Sicut domnus Joannes papa sanxit, commonente
et consentiente, ac condecernente domno
ac gloriosissimo Carolo imperatore semper Augusto,
Ansegisum venerabilem episcopum Senonum
suam vicem tenere, et primatum ei Galliae et Germaniae
contulit, in evocanda synodo, et definiendo
canonice, si quaelibet insurrexerint necessaria, et ut
graviora quaelibet ad ipsius notitiam referat; et nos
unanimiter omni devotione laudamus, et ut ita ipse
primatum teneat Galliae et Germaniae decernimus, et
sancimus, cunctique successores ejus in propria urbe.
Anno 878 Joannes papa Romanus ad Gallias
veniens, primo Arelatum navigio advectus, per
Lugdunum, aliasque civitates usque ad Trecassinensem
urbem accessit, ibique cum Hludovico filio
Caroli collocutus ad Italiam repedavit.
Anno 879 obiit | null | 9b58729f-59f6-4a11-94cf-d4c6ee7bb33b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Ludovicus rex Burgundionum,
frater Caroli.
Anno 883 obiit Ansegisus venerabilis Senonum
archiepiscopus, et sepultus est in monasterio S. Petri.
Hic corpora SS. praesulum et confessorum
Leonis, Ursicini, Ambrosii, atque Agricii in monasterio
S. Petri transtulit, et ab urbe Roma caput
S. Gregorii doctoris plumbo inclusum, cum brachio
S. Leonis doctoris deferens, in eodem monasterio
conservandum reposuit. Hujus temporibus corpora
SS. martyrum Sanctiani atque Augustini de villa
quae dicitur Sancceias a fratribus jam dicti loci, et
presbytero ejusdem nomine Eodaldo translata sunt
in eodem monasterio VIII Kal. Jul. Praeterea domnus
Ansegisus, postquam primatum totius Galliae
obtinuit, et superna moderatione secundus papa appellari
meruit, Judaeos certa de causa, et moniales
ab urbe Senonica expulit, et ne ulterius in ea habitaculum
manendi haberent sub anathematis jugulo
interdixit.
Anno 886 obiit Hludovicus, filius Caroli III imperatoris.
Hoc anno, II Kal. Decembr., ascenderunt
Normanni a Parisius Senonis. Et sequenti mense
Maio redierunt in Franciam, jam defuncto Ewrardo
archiepiscopo, et ordinato Walterio in loco ejus.
Qui eodem anno unxit Odonem in regem. Hic privilegium
monachis S. Petri fecit de abbatis electione.
Anno 896 Richardus princeps Burgundiae recepit
Senonas [ #al.,@# Sennis] contra Walterium archiepiscopum
et Warnerium comitem.
Anno 898 obiit Odo rex, et Carolus Simplex regnum
accepit.
Anno 922 Robertus princeps unctus est in regem,
et eo anno XVII Kal. Jul. factum est bellum inter
Carolum et Robertum, ubi interfectus est Robertus.
Carolo vero a caede belli victore revertente, occurrit
illi Heribertus, infidelium nequissimus, et sub fictae
pacis simulatione in castro quod Parrona dicitur,
ut hospitandi gratia diverteret, compulit, et sic eum
dolo captum retinuit. Illic positus Carolus, anno
923 Rodulphum nobilem filium Richardi principis
Burgundionum, una cum consilio Hugonis Magni
Francorum ducis, et procerum Francorum, in regnum
sublimavit. Quo mortuo anno 935 accersiens
una cum Francis Hugo dux Hludovicum filium jam
dicti Caroli, datis sacramentis Otgivae matri ejus, in
regno constituit.
Anno 954 obiit Hludovicus rex, et Lotharius filius
ejus regnum suscepit.
Anno 956 obiit Hugo dux Magnus, et filius ejus
Hugo ducatum suscepit. Et Gislebertus comes Burgundionum
obiit, et honorem ejus cum filia nomine
Leudegarde, ex qua postea a Radulpho Divionensi
pipicus factus est, Otho frater Hugonis ducis recepit.
Aliam vero filiam nomine Werram duxit in
matrimonium Robertus comes Trecasinorum. Mortuo
vero Othone, Ainricus frater ejus ducatum suscepit
Burgundiae.
Anno 986 obiit Lotharius rex, commisso filio suo
Hludovico juvene Hugoni duci, una cum regno.
Anno 987 obiit Hludovicus rex juvenis, qui nihil
fecit, donato regno Hugoni duci, qui eodem anno
rex factus est a Francis. Et eodem anno Robertus
filius ejus regum piissimus rex ordinatus est. Hic
deficit regnum Caroli Magni.
Anno 998 obiit Hugo rex, filio suo Roberto regnante.
Anno 999 obiit Sewinus archiepiscopus, qui jacturam
monasterii sancti Petri, quam Anastasius archiepiscopus
antecessor ejus relevare coeperat, in
pristinum restituit statum: ibique sub districtione
regulari ordinavit abbatem Rainardum, cujus etiam
corpus in eodem monasterio est sepultum. Hic ab
urbe Roma per manum Joannis papae archiepiscopale
pallium, quo antecessores ejus infulati sunt, et
primatum Galliae suscepit. Hic etiam monasterium
sancti Petri Milidunensis ab imo relevavit, et monachos
in illo mittens, abbatem Walterium eis praefecit.
Hic matrem ecclesiam S. Stephani, quae igne
cremata fuerat, ab epistiliis erigens, et ex integro
perficiens, signis et ornamentis ecclesiasticis decoravit,
et adjunctis sibi Milone episcopo Trecassensium
et Eriberto Antissiodorensium, Rocleno quoque
Nivernensium, cum maximo honore dedicavit. Eadem
quoque die ad stipendia clericorum ibidem Deo famulantium
tria altaria sub privilegii testamento delegavit.
Deinde brachium sancti Leonis papae cum
digitis sancti Ebonis ab abbate Rainardo et a fratribus
monasterii S. Petri multa prece obtinens,
auro et gemmis ornavit, et eidem casae Dei contulit.
Pro quibus mutua vicissitudine et pro remedio animae
suae, de altario S. Saviniani, quod XXX passus
a crypta monasterii abest, et de altario S. Sanctiani,
quod est in villa Sanceias, et de altario S. Petri,
quod est in villa quae Alsonus vocatur, et de altario
S. Lupi, quod est in villa quae Naudus | null | 3f81786a-a845-46af-9caf-c7d3ce95d021 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
dicitur, perpetua
privilegia una cum consensu et voluntate papae
Romani et coepiscoporum suorum, sancto Petro
ejusque monachis fecit. Decrevit etiam ut abba
ejusdem monasterii in conventu abbatum vel clericorum
post episcopum primus sedeat, et inter caeteros
ejusdem episcopatus abbates primatum teneat;
ipse autem talem se exhibeat, ut dignus sit tali honore.
Tabulam quoque ex auro et argento ante altare
sancti Stephani construxit, de qua postmodum ante
monasterium facta est turris.
Anno 1002 obiit Ainricus, dux Burgundiae.
Anno 1003 obsedit Robertus rex Antissiodorum,
et vastavit Burgundiam.
Anno 1015 recepit Robertus rex civitatem Senonum,
et Rainardus abba monasterii S. Petri obiit.
Hic monasterium S. Petri ab imo renovavit, et claustra
monasterii cum domibus ad se pertinentibus ex
toto reaedificavit. Tabulam etiam auream et argenteam
ante altare construxit, crucem auream cum
gemmis fabricavit, signis, codicibus, palliis, sacris
vasis, et reliquis ornamentis ecclesiasticis idem monasterium
ditavit. Insuper et regulari tramite monachos
instruens, liberalibus disciplinis edocuit.
Anno 1023 Odorannus monachus, postquam crucifixum
et puteum monasterii fecit, peccatis suis
promerentibus insidias a falsis fratribus perpessus,
Deo propitio vix mortem evasit. Qui apud S. Dionysium
aliquantisper commoratus, cum maximo honore
propriis sedibus est redditus.
Anno 1031 obiit Rotbertus rex pius, qui fuit erga
sanctos Dei supplex, benevolus et devotus, et totius
religionis amator egregius. Hic peractis diversis restaurationibus
ecclesiarum, necnon ornamentis sanctorum
corporum, sanctum corpus sancti Saviniani
auro et gemmis argentoque ornavit. Quod qualiter
actum sit, paucis est disserendum:
Factum est, dum quodam tempore Rotbertus rex
Romam peteret, ut Constantia regina una cum Hugone
filio parvulo Tillo remaneret. Quod ut Berta
regina, dudum causa consanguinitatis a rege repudiata,
comperit, prosecuta est eum, sperans se, faventibus
ad hoc quibusdam aul cis, decreto apostolico
restituturam toro regio. Unde Constantia regina,
timens se amoveri a regio latere, inenarrabili detinebatur
moerore. Quae dum nocte quadam ob hoc
nimiis cogitationum tumultibus pulsata obdormiret,
apparuit ei per visum inenarrabili claritate circumdatus
vir quidam angelicis decoratus canis, in sacerdotali
habitu virgam pastoralem gestans manu.
Quem nimio terrore perterrita dum requireret quisnam
esset, innotuit se esse episcopum, et appellari
Savinianum. Qui et dixit: « Constans esto, Constantia,
quia Deo propitio liberata es ab imminenti
tristitia. » Illa vero de tam praeclara visione perterrita,
facto mane, coepit a circumstantibus clericis
sollicite perquirere si illis in regionibus haberetur
episcopus qui Savinianus diceretur. Quibus ignorantiam
suam profitentibus, unus ex eis, qui in monasterio
S. Petri fuerat nutritus, redeunte rege Aurelianorum
futurus episcopus, nomine Theodericus,
respondit pro omnibus: « Est, domina, in monasterio
S. Petri Savinianus, primus Senonum archiepiscopus,
qui per martyrii triumphum una cum
sociis pervenit ad coelestis regni bravium. Si hujus
martyris devote adieris praesentiam, id quod promisit,
absque dilatione noveris te consecuturam. » At
illa de tanti viri consilio gaudens effecta, citissime
una cum filio expetiit sancti Petri limina, et diutissime
lacrymas fundens ante corpus beati martyris,
totisque viribus se committens ejus fidei, gaudens
remeavit ad propria de visitatione tanti patroni
confortata. Nondum transierat dies tertia, cum subito
adest intempesta nocte legatus regis ante januam,
nuntians in proximo adfuturam ejus praesentiam.
Qui Deo ducente propriis sedibus restitutus,
ut verissima approbaretur promissio martyris, deinceps
propriam conjugem magis quam eatenus dilexit,
et sub ejus nutu omnia jura regalia, et quaecunque
possidere videbatur, manere disposuit. Sed illa minime
oblita promissionis sancti, satagere coepit qualiter
exornaretur corpus ejus gemmis et auro, quod
diu inclusum plumbo ab antiquis Patribus absconditum
fuerat sub arvo. Et regi suggerens sua vota,
Deo auxiliante, ad ea implenda paratum illum invenit
per omnia. Qui accersiens Odorannum ejusdem
loci monachum, qui ad hoc opus perficiendum videbatur
idoneus, commisit una cum regina ejus fidei
tantae pietatis opus. Dederunt igitur Senonis in primis
per manum Waldrici praepositi argenti meri
libras IV. Deinde Senonis per manum Willelmi cubicularii
argenti meri solidos LV. Postea miserunt per
manum Odonis paratgii argenti meri solidos XXXVII.
Miserunt etiam a Parisiis per manum Odoranni monachi
auri solidos XVII et denarios VIII et gemmas
pretiosissimas. His ita patratis, restat ut mirabilia
Dei, quae in fabricis hujus operis oculis nostris | null | 0fc347eb-3142-462e-84b6-ef1a83027d62 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vidimus,
et ex parte manibus contrectavimus, Christi
fidelibus intimemus. Quae silentio tegere, crimen est
admittere.
Igitur occupatus rex variis saeculi curis intermisit
aliquantulum, ad monasterium mittere sumptas
coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit
per Francolinum jam dicto fratri, ut concito
gradu veniret Druis ad suscipiendum munus operis.
At ille vespertina synaxi expleta, et ut mos est monachis
percepta benedictione abbatis, ire perrexit
ad cacumina Druensis castri. Veniens vero post solis
occasum ad sanctae Columbae portum, transfretavit
cum suis Icaunam fluvium. Cumque paululum substitisset
in littore, inter caeteras stellas quibus nox
illustrabatur, vidit quoddam sidus exsurgere, eo quo
aestivo tempore solet horam diei primam sol demonstrare.
Quod exsiliens de sui ortus loco virtute
divina coepit ferri velociter per aera, petens coeli
eminentiora loca, pene usque ad illud punctum quo
ea tempestate solet fieri hora sexta. Quem cum
famulus, equo praeparato cui insidere debebat, hortaretur,
quia nox imminebat, ut ascenderet: « Sustine
me paululum, inquit, et intuere cum tuo socio
mirabilia Dei, quae hactenus non vidi. » Quo miraculo
famuli attoniti, ignorantes quid praesagii praeferret
signaculo crucis se muniunt, et Deo sanctoque
Saviniano pavefacti toto corde se committunt.
Stella vero in loco quo venerat paululum substitit,
et retrogrado cursu ad locum unde venerat in unius
horae spatio iterum rediit; quam pene usque ad
tertiam vigiliam noctis contemplantes, eam inter
caetera sidera implere cursum solitum viderunt
ovantes, et inter se quid demonstraret conferentes.
Quibus animo occurrit, quod coeptum iter prospero
gressu peragerent, et demum voti compotes conciti
ad domum redirent. Dantes praeterea sese maturius
labori coepti itineris, per squalidam Belsam, eo surgente
a mensa pervenerunt ad palatium regis. Praemissa
vero salutatione regis et reginae, ut veracissima
apparerent sideris praesagia: « Suscipiens,
inquit monacho regina, quae sancto Saviniano pro
posse disposuimus ad praesens mittere munera,
festinus revertere ad propria, quia nos summo mane
disposuimus abire alias. » Et statim proferens auri
tredecim solidos ad publicam monetam Aurelianensem
appensos: « Si tibi, inquit, non sufficit monetae
ponderatio, praebeat fidem proprio oculo iterata
propensio. » Quo ponderato, re nihil aliud quam quod
regina praedixerat fuit invenire. Regressus itaque
monachus voti compos ad monasterium, postquam
regis ex parte et reginae dixit abbati et fratribus ave,
protulit auri fulvi sancto Saviniano transmissum munus
de cassilide. Appensum ergo palam omnibus,
per manum Francolini ostiarii et Raimberti cellerarii
regis, trutina urgente inventum est septem
denarios plus habens. Unde stupefactus frater qui
detulerat, et caeteri admirantes, cognoverunt pro
certo quia qui sideris mutatione in eundo dignatus
est ostendere miraculum, et qui ex nihilo fecit
totum mundum, in sacculo fidei ob meritum martyris
concessit exuberare fulvum, sub septiformis numero
spiritus, aurum. Et qui ad redimendum filios
viduae, Elisei intercessu fecit super excrescere oleum,
exigui auri munusculum devotione regis et reginae
fecit maximum. Et caput Christi Deus, qui per prophetam
suum dixit: #Argentum et aurum meum est,@#
quidquid membris suis, id est sanctis martyribus,
confert, alterius non est. Postea dedit rex per manum
Odoranni monachi Senonis auri uncias VIII et
argenti meri solidos XV. In perficiendo vero opere,
ne fieret regi oneri frequens requisitio auri et argenti,
additae sunt de thesauro Ecclesiae quinque unciae
auri, et tres librae argenti meri.
Descripto itaque apparatu Deo dignissimi operis,
operae pretium est exarari miraculum anserino vomere,
quod Dei omnipotentia praesentibus nobis dignata
est agere in sancti martyris translatione.
Optata festivitatis ejus dies, qua ab antiquis Patribus
ejus venerabile corpus una cum sociis in basilica
sancti Petri translatum est, appropinquabat, et rex
aliquantulum Senonis commoratus, redire disponebat
Parisius. Unde evocans archiepiscopum Leothericum,
humiliter postulavit ut monasterium adiret,
et sancti martyris corpus de locello plumbeo, in quo
ab antiquis Patribus positum fuerat, in aurea capsa,
quam illi paraverat, transponeret. At ille sexta feria,
cui succedente die Dominica futura praestolabatur
festivitas, ad monasterium veniens summa cum
veneratione, una cum fratribus monita regis implevit,
corpusque S. Eodaldi, quod cum eo reperit,
cum corpore S. Saviniani ponens, ossa pueri parvuli
cum eo humati reposuit una, et expletis missarum
solemniis edendum abiit. Fratre vero, sub | null | 66d62123-df1b-457c-901d-a0d87780cac1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cujus
arbitrio et providentia totius operis fabrica constabat,
in choro monasterii residente, et imagines argenteas,
quas operculo capsae superponi disposuerat,
cera molli refovente, supervenit ex improviso, duce
puero parvulo, quidam caecus postulans se intromitti
in crypta ubi S. Saviniani repositum erat corpus.
Qui sciscitatus a monacho quis esset, et unde vel
cujus rei gratia advenisset, professus est se esse
rusticum, et in pago Wastinense, in villa quae Fontanas
dicitur, habere habitaculum ad manendum, et
proprio nomine vocari Mainardum; et admonitum
nocte praeterita in somnis, ut ad S. Saviniani praesentiam
veniret, et lumen oculorum ibi reciperet.
Erat enim triennium ex quo lumen amiserat oculorum.
Intromissus itaque ad sanctum diutius oravit,
sed nihil luminis ipsa die percipere meruit. Nimio
vero suavitatis odore, ut ipse dixit, repletus, ad propria
est reversus. Adveniente igitur die Dominica,
adest rex cum suis episcopis et proceribus, abbatibus
quoque et clericis, necnon et populo innumerabili,
ad transvehendum corpus sancti martyris.
Quem suscipiens una cum filio suo Roberto, propriis
scapulis reposuit cum manibus suis illo, ubi in
praesenti veneratur a fidelibus populis. Peracto deinde
solemni officio, et rege recumbente ad mensam, monachisque
edentibus, sedebat ibi saepe factus monachus,
ubi eum perendie sedentem supra scriptus
invenerat caecus. Qui nutu Dei ducente se puero
superveniens, dixit se iterum in somnis admonitum,
ut quantocius repeteret S. Saviniani auxilium. Et
projiciens se solo tenus ante praesentiam sancti, ejus
suffragantibus meritis, visum recepit. Et qui eousque
a parvulo puerulo ducebatur, eo ducente, puer ad
domum revertitur. Rex vero surgens a mensa orationis
causa, ut mos illi erat, solus remansit in
ecclesia. Qui dum oraret, contigit ut saepedictus
frater ecclesiam intraret. Quem aspiciens eminus,
tranquilla manu innuit ut accederet propius. Cui:
« Enarra mihi, inquit, S. Potentianus S. Saviniano
quid fuerit. » At ille, quod socius ejus in itineris labore,
et successor in honore, et collega martyrii
fuerit, humiliter intulit. Tunc rex graviter coepit
conqueri, et pugnis pectus tundere, eo quod eos ab
invicem separasset corpore. Et promittens se eum
socio redditurum, commisit eidem fratri triginta et
tres solidos meri argenti, ut inde inciperet praeparare
scrinium S. Potentiani. Sed dum ista agitabat
agere, praeventus superna vocatione reddidit Deo
debitum patris nostri Adae.
Cui miserere Deus, clemens, pius atque benignus.
Et sanctis junge, cunctipotens Domine.
Petre, memor famuli semper tu sis Odoranni.
Saviniane potens, Odorannum respice clemens.
Anno 1032 obiit Leothericus archiepiscopus. Hic
dedit S. Petro villam quae Arcia dicitur, cum duabus
ecclesiis, S. Michaelis scilicet et sanctae Mariae,
sanctique Ebonis cum appendiciis suis. Et terram de
Tillido, quae reddit solidos II de censu. Hic per manum
Gerberti papae, qui et Sylvester dictus est,
pallium archiepiscopale Romae suscipiens, primatum
etiam Galliae per baculum ejus recepit. Hujus temporibus
corpus sanctae Beatae sororis S. Sanuciani,
quod cum eo minus studiose ab Heriberto canonico
latenter fuerat transpositum, ab Odoranno monacho
meliuscule cum ejus corpore est collecatum, et caput
scrinii eorum auro et argento, quod ipse labore,
ut ita dicam, proprio acquisivit, ornatum. Corpus
S. Serotini, discipuli S. Saviniani, in praesenti capitulo
qualiter vel a quibus in monasterio S. Petri
sit delatum, cur minime scriptum sit, studiosus lector
nequaquam reputet segnitiae nostrae, sed potius
ignorantiae. Praeterea pro certo scimus quod basilica
in qua primum jacuit a Nortmannis eversa et
funditus sit deleta. Corpus vero ejus in monasterio
S. Petri transpositum in pace requiescit, et fulgens
miraculis pie petentibus apud Deum necessaria acquirit.
Chronicon
Anno ab Incarnatione Domini 675 obiit sanctus
Emmo Senonensis archiepiscopus. Hic privilegium
libertatis una cum provincialibus episcopis monachis
sancti Petri fecit synodaliter temporibus Chlotarii
regis et Baltechildae matris ejus.
Anno 688 Pippinus Auster major domus regiae
principatum Francorum suscepit. Hujus temporibus
sanctus Vulfrannus Senonum archioraesul Fresiam
praedicare coepit.
Anno 712 obiit Pippinus senior; et filius ejus,
qui dicitur Carolus Martellus, principatum usurpavit.
Anno 721 obiit Beda presbyter, historiographus
Anglorum.
Anno 741 migravit ad Dominum S. Vulfrannus,
et Carolus princeps obiit; quo | null | d50206a7-9898-4289-bc3d-79c679415036 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mortuo Carlomannus
et Pippinus filii ejus principatum suscipiunt.
Anno 750 Pippinus statura pusillus electus est
in regem, et Childericus, qui de stirpe regis Chlodovei
remanserat, tonsoratus. Hic deficit regnum
Chlodovei. His temporibus migravit ad Dominum
sanctissimus Ebbo Senonum archiepiscopus, et sepultus
est in monasterio sancti Petri apostoli, ubi
usque in praesentem diem gloriosis miraculis fulget.
Anno 764 Pippinus rex moritur, et filii ejus
Carolus, qui dicitur imperator Magnus, et Carlomannus,
eliguntur in regno.
Anno 767 Carlomannus obiit.
Anno 804 obiit Alcuinus philosophus, abbas sancti
Martini. Alcuinus et Carolus disputaverunt de
philosophia, qui liber exstat.
Anno 814 obiit Carolus imperator Magnus; et
Ludovicus filius ejus, qui Pius dicitur, regnum
Francorum et imperium Romanorum suscepit.
Anno 828 obiit Hieremias Senonum archiepiscopus.
Hic praecepta imperialia sanctae matris Ecclesiae
Senonum et monasteriis et cellis ad se pertinentibus
obtinuit, ad munimen et defensionem
contra omnes judiciarias potestates.
Anno 833 Hludovicus Pius regnum amisit, et
Lotharius filius ejus usurpavit, eodemque anno
Hludovicus recepit.
Anno 840 obiit Hludovicus Pius imperator.
Anno 841 actum est bellum inter Carolum regem,
qui dicitur Calvus, et Lotharium, et Ludovicum
et Pippinum apud Fontanetum.
Anno 847 translata sunt sanctorum martyrum
corpora, Saviniani, Potentiani, Altini, atque Eodaldi,
in basilica S. Petri a Wenilone archiepiscopo,
VIII Kal. Septemb.
Anno 865 obiit Wenilo archiepiscopus Senonum,
qui Ludovicum fratrem Caroli unxit in regem in
Burgundia. Huic successit Egil abba.
Anno 870 obiit domnus Egil archiepiscopus, qui
privilegium sancto Petro fecit de altare Alsonis
villae. Hic Lothario juniore concedente, et Trejectensium
episcopo jubente, ex ipsius dioecesi, et
monasterio quod dicitur Promia, assumptus, a Carolo
rege in monasterio Flaviniensi abba est constitus.
Postea Senonum archiepiscopus ob sui merita
factus, quiescit in monasterio S. Petri. Quo mortuo,
Ansegisus venerabilis episcopatum suscepit.
Hic Carolum Calvum unxit in regem.
Anno 874 Carolus imperator tertius, qui dicitur
Calvus, filius Hludovici Pii, cum secunda profectione
Romam peteret, III Kal. Octob., in ipso itinere
obiit, et Hludovicus filius ejus regnum suscepit. Hujus
Caroli temporibus facta sunt Capitula in Pontigone
a Leone apocrisiario.
Sancta synodus, quae in nomine Domini, vocatione
domni Joannis ter beatissimi universalis papae,
et jussione domini Caroli perpetui Augusti congregata
est in loco qui vocatur Pontigonis, anno incarnationis
Dominicae 876, indictione IX, regni praefati
invictissimi imperatoris XXXVII, imperii autem primo,
XIII Kal. August., haec capitula quae subtus
annexa sunt instituit:
CAP. I.
Obeunte Hludovico, qui Romani imperii
jura regebat, domnus Joannes ter beatissimus papa
per Jadericum Veliternensem, Formosum Portuensem,
Joannem Arelatinum, necnon per Ansegisum
Senonensem, venerabiles episcopos, domnum Carolum
tunc regem ad limina SS. apostolorum invitavit,
eumque Ecclesiae ipsius defensorem auctoremque
elegit, imperialique diademate coronavit, eumque
prae cunctis solum specialiter eligens, qui Romani
imperii sceptra teneret. Cujus sacris institutionibus
pro debito parentes, quod ipse confirmavit,
pari consensu omnes confirmavimus.
CAP. II.
Sicut domnus Joannes papa sanxit, commonente
et consentiente, ac condecernente domno
ac gloriosissimo Carolo imperatore semper Augusto,
Ansegisum venerabilem episcopum Senonum
suam vicem tenere, et primatum ei Galliae et Germaniae
contulit, in evocanda synodo, et definiendo
canonice, si quaelibet insurrexerint necessaria, et ut
graviora quaelibet ad ipsius notitiam referat; et nos
unanimiter omni devotione laudamus, et ut ita ipse
primatum teneat Galliae et Germaniae decernimus, et
sancimus, cunctique successores ejus in propria urbe.
Anno 878 Joannes papa Romanus ad Gallias
veniens, primo Arelatum navigio advectus, per
Lugdunum, aliasque civitates usque ad Trecassinensem
urbem accessit, ibique cum Hludovico filio
Caroli collocutus ad Italiam repedavit.
Anno 879 obiit Ludovicus rex Burgundionum,
frater Caroli.
Anno 883 obiit Ansegisus venerabilis Senonum
archiepiscopus, et sepultus est in monasterio S. Petri.
Hic corpora SS. praesulum et confessorum
Leonis, Ursicini, Ambrosii, atque Agricii in monasterio
S. Petri transtulit, et ab urbe Roma caput
S. Gregorii doctoris plumbo inclusum, cum brachio
S. Leonis doctoris deferens, in eodem monasterio
conservandum reposuit. Hujus temporibus corpora
SS. martyrum Sanctiani atque Augustini de villa
quae dicitur Sancceias a fratribus jam dicti loci, et
presbytero ejusdem | null | c29848e2-af89-424b-882b-1410acb7e399 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
nomine Eodaldo translata sunt
in eodem monasterio VIII Kal. Jul. Praeterea domnus
Ansegisus, postquam primatum totius Galliae
obtinuit, et superna moderatione secundus papa appellari
meruit, Judaeos certa de causa, et moniales
ab urbe Senonica expulit, et ne ulterius in ea habitaculum
manendi haberent sub anathematis jugulo
interdixit.
Anno 886 obiit Hludovicus, filius Caroli III imperatoris.
Hoc anno, II Kal. Decembr., ascenderunt
Normanni a Parisius Senonis. Et sequenti mense
Maio redierunt in Franciam, jam defuncto Ewrardo
archiepiscopo, et ordinato Walterio in loco ejus.
Qui eodem anno unxit Odonem in regem. Hic privilegium
monachis S. Petri fecit de abbatis electione.
Anno 896 Richardus princeps Burgundiae recepit
Senonas [ #al.,@# Sennis] contra Walterium archiepiscopum
et Warnerium comitem.
Anno 898 obiit Odo rex, et Carolus Simplex regnum
accepit.
Anno 922 Robertus princeps unctus est in regem,
et eo anno XVII Kal. Jul. factum est bellum inter
Carolum et Robertum, ubi interfectus est Robertus.
Carolo vero a caede belli victore revertente, occurrit
illi Heribertus, infidelium nequissimus, et sub fictae
pacis simulatione in castro quod Parrona dicitur,
ut hospitandi gratia diverteret, compulit, et sic eum
dolo captum retinuit. Illic positus Carolus, anno
923 Rodulphum nobilem filium Richardi principis
Burgundionum, una cum consilio Hugonis Magni
Francorum ducis, et procerum Francorum, in regnum
sublimavit. Quo mortuo anno 935 accersiens
una cum Francis Hugo dux Hludovicum filium jam
dicti Caroli, datis sacramentis Otgivae matri ejus, in
regno constituit.
Anno 954 obiit Hludovicus rex, et Lotharius filius
ejus regnum suscepit.
Anno 956 obiit Hugo dux Magnus, et filius ejus
Hugo ducatum suscepit. Et Gislebertus comes Burgundionum
obiit, et honorem ejus cum filia nomine
Leudegarde, ex qua postea a Radulpho Divionensi
pipicus factus est, Otho frater Hugonis ducis recepit.
Aliam vero filiam nomine Werram duxit in
matrimonium Robertus comes Trecasinorum. Mortuo
vero Othone, Ainricus frater ejus ducatum suscepit
Burgundiae.
Anno 986 obiit Lotharius rex, commisso filio suo
Hludovico juvene Hugoni duci, una cum regno.
Anno 987 obiit Hludovicus rex juvenis, qui nihil
fecit, donato regno Hugoni duci, qui eodem anno
rex factus est a Francis. Et eodem anno Robertus
filius ejus regum piissimus rex ordinatus est. Hic
deficit regnum Caroli Magni.
Anno 998 obiit Hugo rex, filio suo Roberto regnante.
Anno 999 obiit Sewinus archiepiscopus, qui jacturam
monasterii sancti Petri, quam Anastasius archiepiscopus
antecessor ejus relevare coeperat, in
pristinum restituit statum: ibique sub districtione
regulari ordinavit abbatem Rainardum, cujus etiam
corpus in eodem monasterio est sepultum. Hic ab
urbe Roma per manum Joannis papae archiepiscopale
pallium, quo antecessores ejus infulati sunt, et
primatum Galliae suscepit. Hic etiam monasterium
sancti Petri Milidunensis ab imo relevavit, et monachos
in illo mittens, abbatem Walterium eis praefecit.
Hic matrem ecclesiam S. Stephani, quae igne
cremata fuerat, ab epistiliis erigens, et ex integro
perficiens, signis et ornamentis ecclesiasticis decoravit,
et adjunctis sibi Milone episcopo Trecassensium
et Eriberto Antissiodorensium, Rocleno quoque
Nivernensium, cum maximo honore dedicavit. Eadem
quoque die ad stipendia clericorum ibidem Deo famulantium
tria altaria sub privilegii testamento delegavit.
Deinde brachium sancti Leonis papae cum
digitis sancti Ebonis ab abbate Rainardo et a fratribus
monasterii S. Petri multa prece obtinens,
auro et gemmis ornavit, et eidem casae Dei contulit.
Pro quibus mutua vicissitudine et pro remedio animae
suae, de altario S. Saviniani, quod XXX passus
a crypta monasterii abest, et de altario S. Sanctiani,
quod est in villa Sanceias, et de altario S. Petri,
quod est in villa quae Alsonus vocatur, et de altario
S. Lupi, quod est in villa quae Naudus dicitur, perpetua
privilegia una cum consensu et voluntate papae
Romani et coepiscoporum suorum, sancto Petro
ejusque monachis fecit. Decrevit etiam ut abba
ejusdem monasterii in conventu abbatum vel clericorum
post episcopum primus sedeat, et inter caeteros
ejusdem episcopatus abbates primatum teneat;
ipse autem talem se exhibeat, ut dignus sit tali honore.
Tabulam quoque ex auro et argento ante altare
sancti Stephani construxit, de qua postmodum ante
monasterium facta est turris.
Anno 1002 obiit Ainricus, dux Burgundiae.
Anno 1003 obsedit Robertus rex Antissiodorum,
et | null | d2603ff5-23ba-4a62-8e26-46050e0d30f4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vastavit Burgundiam.
Anno 1015 recepit Robertus rex civitatem Senonum,
et Rainardus abba monasterii S. Petri obiit.
Hic monasterium S. Petri ab imo renovavit, et claustra
monasterii cum domibus ad se pertinentibus ex
toto reaedificavit. Tabulam etiam auream et argenteam
ante altare construxit, crucem auream cum
gemmis fabricavit, signis, codicibus, palliis, sacris
vasis, et reliquis ornamentis ecclesiasticis idem monasterium
ditavit. Insuper et regulari tramite monachos
instruens, liberalibus disciplinis edocuit.
Anno 1023 Odorannus monachus, postquam crucifixum
et puteum monasterii fecit, peccatis suis
promerentibus insidias a falsis fratribus perpessus,
Deo propitio vix mortem evasit. Qui apud S. Dionysium
aliquantisper commoratus, cum maximo honore
propriis sedibus est redditus.
Anno 1031 obiit Rotbertus rex pius, qui fuit erga
sanctos Dei supplex, benevolus et devotus, et totius
religionis amator egregius. Hic peractis diversis restaurationibus
ecclesiarum, necnon ornamentis sanctorum
corporum, sanctum corpus sancti Saviniani
auro et gemmis argentoque ornavit. Quod qualiter
actum sit, paucis est disserendum:
Factum est, dum quodam tempore Rotbertus rex
Romam peteret, ut Constantia regina una cum Hugone
filio parvulo Tillo remaneret. Quod ut Berta
regina, dudum causa consanguinitatis a rege repudiata,
comperit, prosecuta est eum, sperans se, faventibus
ad hoc quibusdam aul cis, decreto apostolico
restituturam toro regio. Unde Constantia regina,
timens se amoveri a regio latere, inenarrabili detinebatur
moerore. Quae dum nocte quadam ob hoc
nimiis cogitationum tumultibus pulsata obdormiret,
apparuit ei per visum inenarrabili claritate circumdatus
vir quidam angelicis decoratus canis, in sacerdotali
habitu virgam pastoralem gestans manu.
Quem nimio terrore perterrita dum requireret quisnam
esset, innotuit se esse episcopum, et appellari
Savinianum. Qui et dixit: « Constans esto, Constantia,
quia Deo propitio liberata es ab imminenti
tristitia. » Illa vero de tam praeclara visione perterrita,
facto mane, coepit a circumstantibus clericis
sollicite perquirere si illis in regionibus haberetur
episcopus qui Savinianus diceretur. Quibus ignorantiam
suam profitentibus, unus ex eis, qui in monasterio
S. Petri fuerat nutritus, redeunte rege Aurelianorum
futurus episcopus, nomine Theodericus,
respondit pro omnibus: « Est, domina, in monasterio
S. Petri Savinianus, primus Senonum archiepiscopus,
qui per martyrii triumphum una cum
sociis pervenit ad coelestis regni bravium. Si hujus
martyris devote adieris praesentiam, id quod promisit,
absque dilatione noveris te consecuturam. » At
illa de tanti viri consilio gaudens effecta, citissime
una cum filio expetiit sancti Petri limina, et diutissime
lacrymas fundens ante corpus beati martyris,
totisque viribus se committens ejus fidei, gaudens
remeavit ad propria de visitatione tanti patroni
confortata. Nondum transierat dies tertia, cum subito
adest intempesta nocte legatus regis ante januam,
nuntians in proximo adfuturam ejus praesentiam.
Qui Deo ducente propriis sedibus restitutus,
ut verissima approbaretur promissio martyris, deinceps
propriam conjugem magis quam eatenus dilexit,
et sub ejus nutu omnia jura regalia, et quaecunque
possidere videbatur, manere disposuit. Sed illa minime
oblita promissionis sancti, satagere coepit qualiter
exornaretur corpus ejus gemmis et auro, quod
diu inclusum plumbo ab antiquis Patribus absconditum
fuerat sub arvo. Et regi suggerens sua vota,
Deo auxiliante, ad ea implenda paratum illum invenit
per omnia. Qui accersiens Odorannum ejusdem
loci monachum, qui ad hoc opus perficiendum videbatur
idoneus, commisit una cum regina ejus fidei
tantae pietatis opus. Dederunt igitur Senonis in primis
per manum Waldrici praepositi argenti meri
libras IV. Deinde Senonis per manum Willelmi cubicularii
argenti meri solidos LV. Postea miserunt per
manum Odonis paratgii argenti meri solidos XXXVII.
Miserunt etiam a Parisiis per manum Odoranni monachi
auri solidos XVII et denarios VIII et gemmas
pretiosissimas. His ita patratis, restat ut mirabilia
Dei, quae in fabricis hujus operis oculis nostris vidimus,
et ex parte manibus contrectavimus, Christi
fidelibus intimemus. Quae silentio tegere, crimen est
admittere.
Igitur occupatus rex variis saeculi curis intermisit
aliquantulum, ad monasterium mittere sumptas
coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit
per Francolinum jam dicto fratri, ut concito
gradu veniret Druis ad suscipiendum munus operis.
At ille vespertina synaxi expleta, et ut mos est monachis
percepta benedictione abbatis, ire perrexit
ad cacumina Druensis castri. Veniens vero post solis
occasum ad sanctae Columbae portum, transfretavit
cum suis Icaunam fluvium. | null | 7e97ffa6-fa4a-40e3-9046-01c065ae92d5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Cumque paululum substitisset
in littore, inter caeteras stellas quibus nox
illustrabatur, vidit quoddam sidus exsurgere, eo quo
aestivo tempore solet horam diei primam sol demonstrare.
Quod exsiliens de sui ortus loco virtute
divina coepit ferri velociter per aera, petens coeli
eminentiora loca, pene usque ad illud punctum quo
ea tempestate solet fieri hora sexta. Quem cum
famulus, equo praeparato cui insidere debebat, hortaretur,
quia nox imminebat, ut ascenderet: « Sustine
me paululum, inquit, et intuere cum tuo socio
mirabilia Dei, quae hactenus non vidi. » Quo miraculo
famuli attoniti, ignorantes quid praesagii praeferret
signaculo crucis se muniunt, et Deo sanctoque
Saviniano pavefacti toto corde se committunt.
Stella vero in loco quo venerat paululum substitit,
et retrogrado cursu ad locum unde venerat in unius
horae spatio iterum rediit; quam pene usque ad
tertiam vigiliam noctis contemplantes, eam inter
caetera sidera implere cursum solitum viderunt
ovantes, et inter se quid demonstraret conferentes.
Quibus animo occurrit, quod coeptum iter prospero
gressu peragerent, et demum voti compotes conciti
ad domum redirent. Dantes praeterea sese maturius
labori coepti itineris, per squalidam Belsam, eo surgente
a mensa pervenerunt ad palatium regis. Praemissa
vero salutatione regis et reginae, ut veracissima
apparerent sideris praesagia: « Suscipiens,
inquit monacho regina, quae sancto Saviniano pro
posse disposuimus ad praesens mittere munera,
festinus revertere ad propria, quia nos summo mane
disposuimus abire alias. » Et statim proferens auri
tredecim solidos ad publicam monetam Aurelianensem
appensos: « Si tibi, inquit, non sufficit monetae
ponderatio, praebeat fidem proprio oculo iterata
propensio. » Quo ponderato, re nihil aliud quam quod
regina praedixerat fuit invenire. Regressus itaque
monachus voti compos ad monasterium, postquam
regis ex parte et reginae dixit abbati et fratribus ave,
protulit auri fulvi sancto Saviniano transmissum munus
de cassilide. Appensum ergo palam omnibus,
per manum Francolini ostiarii et Raimberti cellerarii
regis, trutina urgente inventum est septem
denarios plus habens. Unde stupefactus frater qui
detulerat, et caeteri admirantes, cognoverunt pro
certo quia qui sideris mutatione in eundo dignatus
est ostendere miraculum, et qui ex nihilo fecit
totum mundum, in sacculo fidei ob meritum martyris
concessit exuberare fulvum, sub septiformis numero
spiritus, aurum. Et qui ad redimendum filios
viduae, Elisei intercessu fecit super excrescere oleum,
exigui auri munusculum devotione regis et reginae
fecit maximum. Et caput Christi Deus, qui per prophetam
suum dixit: #Argentum et aurum meum est,@#
quidquid membris suis, id est sanctis martyribus,
confert, alterius non est. Postea dedit rex per manum
Odoranni monachi Senonis auri uncias VIII et
argenti meri solidos XV. In perficiendo vero opere,
ne fieret regi oneri frequens requisitio auri et argenti,
additae sunt de thesauro Ecclesiae quinque unciae
auri, et tres librae argenti meri.
Descripto itaque apparatu Deo dignissimi operis,
operae pretium est exarari miraculum anserino vomere,
quod Dei omnipotentia praesentibus nobis dignata
est agere in sancti martyris translatione.
Optata festivitatis ejus dies, qua ab antiquis Patribus
ejus venerabile corpus una cum sociis in basilica
sancti Petri translatum est, appropinquabat, et rex
aliquantulum Senonis commoratus, redire disponebat
Parisius. Unde evocans archiepiscopum Leothericum,
humiliter postulavit ut monasterium adiret,
et sancti martyris corpus de locello plumbeo, in quo
ab antiquis Patribus positum fuerat, in aurea capsa,
quam illi paraverat, transponeret. At ille sexta feria,
cui succedente die Dominica futura praestolabatur
festivitas, ad monasterium veniens summa cum
veneratione, una cum fratribus monita regis implevit,
corpusque S. Eodaldi, quod cum eo reperit,
cum corpore S. Saviniani ponens, ossa pueri parvuli
cum eo humati reposuit una, et expletis missarum
solemniis edendum abiit. Fratre vero, sub cujus
arbitrio et providentia totius operis fabrica constabat,
in choro monasterii residente, et imagines argenteas,
quas operculo capsae superponi disposuerat,
cera molli refovente, supervenit ex improviso, duce
puero parvulo, quidam caecus postulans se intromitti
in crypta ubi S. Saviniani repositum erat corpus.
Qui sciscitatus a monacho quis esset, et unde vel
cujus rei gratia advenisset, professus est se esse
rusticum, et in pago Wastinense, in villa quae Fontanas
dicitur, habere habitaculum ad manendum, et
proprio nomine vocari Mainardum; et | null | 01f53ce5-4365-4335-b584-440cbf8efb8e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
admonitum
nocte praeterita in somnis, ut ad S. Saviniani praesentiam
veniret, et lumen oculorum ibi reciperet.
Erat enim triennium ex quo lumen amiserat oculorum.
Intromissus itaque ad sanctum diutius oravit,
sed nihil luminis ipsa die percipere meruit. Nimio
vero suavitatis odore, ut ipse dixit, repletus, ad propria
est reversus. Adveniente igitur die Dominica,
adest rex cum suis episcopis et proceribus, abbatibus
quoque et clericis, necnon et populo innumerabili,
ad transvehendum corpus sancti martyris.
Quem suscipiens una cum filio suo Roberto, propriis
scapulis reposuit cum manibus suis illo, ubi in
praesenti veneratur a fidelibus populis. Peracto deinde
solemni officio, et rege recumbente ad mensam, monachisque
edentibus, sedebat ibi saepe factus monachus,
ubi eum perendie sedentem supra scriptus
invenerat caecus. Qui nutu Dei ducente se puero
superveniens, dixit se iterum in somnis admonitum,
ut quantocius repeteret S. Saviniani auxilium. Et
projiciens se solo tenus ante praesentiam sancti, ejus
suffragantibus meritis, visum recepit. Et qui eousque
a parvulo puerulo ducebatur, eo ducente, puer ad
domum revertitur. Rex vero surgens a mensa orationis
causa, ut mos illi erat, solus remansit in
ecclesia. Qui dum oraret, contigit ut saepedictus
frater ecclesiam intraret. Quem aspiciens eminus,
tranquilla manu innuit ut accederet propius. Cui:
« Enarra mihi, inquit, S. Potentianus S. Saviniano
quid fuerit. » At ille, quod socius ejus in itineris labore,
et successor in honore, et collega martyrii
fuerit, humiliter intulit. Tunc rex graviter coepit
conqueri, et pugnis pectus tundere, eo quod eos ab
invicem separasset corpore. Et promittens se eum
socio redditurum, commisit eidem fratri triginta et
tres solidos meri argenti, ut inde inciperet praeparare
scrinium S. Potentiani. Sed dum ista agitabat
agere, praeventus superna vocatione reddidit Deo
debitum patris nostri Adae.
Cui miserere Deus, clemens, pius atque benignus.
Et sanctis junge, cunctipotens Domine.
Petre, memor famuli semper tu sis Odoranni.
Saviniane potens, Odorannum respice clemens.
Anno 1032 obiit Leothericus archiepiscopus. Hic
dedit S. Petro villam quae Arcia dicitur, cum duabus
ecclesiis, S. Michaelis scilicet et sanctae Mariae,
sanctique Ebonis cum appendiciis suis. Et terram de
Tillido, quae reddit solidos II de censu. Hic per manum
Gerberti papae, qui et Sylvester dictus est,
pallium archiepiscopale Romae suscipiens, primatum
etiam Galliae per baculum ejus recepit. Hujus temporibus
corpus sanctae Beatae sororis S. Sanuciani,
quod cum eo minus studiose ab Heriberto canonico
latenter fuerat transpositum, ab Odoranno monacho
meliuscule cum ejus corpore est collecatum, et caput
scrinii eorum auro et argento, quod ipse labore,
ut ita dicam, proprio acquisivit, ornatum. Corpus
S. Serotini, discipuli S. Saviniani, in praesenti capitulo
qualiter vel a quibus in monasterio S. Petri
sit delatum, cur minime scriptum sit, studiosus lector
nequaquam reputet segnitiae nostrae, sed potius
ignorantiae. Praeterea pro certo scimus quod basilica
in qua primum jacuit a Nortmannis eversa et
funditus sit deleta. Corpus vero ejus in monasterio
S. Petri transpositum in pace requiescit, et fulgens
miraculis pie petentibus apud Deum necessaria acquirit.
CAP. I.
Obeunte Hludovico, qui Romani imperii
jura regebat, domnus Joannes ter beatissimus papa
per Jadericum Veliternensem, Formosum Portuensem,
Joannem Arelatinum, necnon per Ansegisum
Senonensem, venerabiles episcopos, domnum Carolum
tunc regem ad limina SS. apostolorum invitavit,
eumque Ecclesiae ipsius defensorem auctoremque
elegit, imperialique diademate coronavit, eumque
prae cunctis solum specialiter eligens, qui Romani
imperii sceptra teneret. Cujus sacris institutionibus
pro debito parentes, quod ipse confirmavit,
pari consensu omnes confirmavimus.
CAP. II.
Sicut domnus Joannes papa sanxit, commonente
et consentiente, ac condecernente domno
ac gloriosissimo Carolo imperatore semper Augusto,
Ansegisum venerabilem episcopum Senonum
suam vicem tenere, et primatum ei Galliae et Germaniae
contulit, in evocanda synodo, et definiendo
canonice, si quaelibet insurrexerint necessaria, et ut
graviora quaelibet ad ipsius notitiam referat; et nos
unanimiter omni devotione laudamus, et ut ita ipse
primatum teneat Galliae et Germaniae decernimus, et
sancimus, cunctique successores ejus in propria urbe.
Anno 878 Joannes papa Romanus ad Gallias
veniens, primo Arelatum navigio advectus | null | e92fd322-255b-465a-a1ac-e970ab6ba018 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, per
Lugdunum, aliasque civitates usque ad Trecassinensem
urbem accessit, ibique cum Hludovico filio
Caroli collocutus ad Italiam repedavit.
Anno 879 obiit Ludovicus rex Burgundionum,
frater Caroli.
Anno 883 obiit Ansegisus venerabilis Senonum
archiepiscopus, et sepultus est in monasterio S. Petri.
Hic corpora SS. praesulum et confessorum
Leonis, Ursicini, Ambrosii, atque Agricii in monasterio
S. Petri transtulit, et ab urbe Roma caput
S. Gregorii doctoris plumbo inclusum, cum brachio
S. Leonis doctoris deferens, in eodem monasterio
conservandum reposuit. Hujus temporibus corpora
SS. martyrum Sanctiani atque Augustini de villa
quae dicitur Sancceias a fratribus jam dicti loci, et
presbytero ejusdem nomine Eodaldo translata sunt
in eodem monasterio VIII Kal. Jul. Praeterea domnus
Ansegisus, postquam primatum totius Galliae
obtinuit, et superna moderatione secundus papa appellari
meruit, Judaeos certa de causa, et moniales
ab urbe Senonica expulit, et ne ulterius in ea habitaculum
manendi haberent sub anathematis jugulo
interdixit.
Anno 886 obiit Hludovicus, filius Caroli III imperatoris.
Hoc anno, II Kal. Decembr., ascenderunt
Normanni a Parisius Senonis. Et sequenti mense
Maio redierunt in Franciam, jam defuncto Ewrardo
archiepiscopo, et ordinato Walterio in loco ejus.
Qui eodem anno unxit Odonem in regem. Hic privilegium
monachis S. Petri fecit de abbatis electione.
Anno 896 Richardus princeps Burgundiae recepit
Senonas [ #al.,@# Sennis] contra Walterium archiepiscopum
et Warnerium comitem.
Anno 898 obiit Odo rex, et Carolus Simplex regnum
accepit.
Anno 922 Robertus princeps unctus est in regem,
et eo anno XVII Kal. Jul. factum est bellum inter
Carolum et Robertum, ubi interfectus est Robertus.
Carolo vero a caede belli victore revertente, occurrit
illi Heribertus, infidelium nequissimus, et sub fictae
pacis simulatione in castro quod Parrona dicitur,
ut hospitandi gratia diverteret, compulit, et sic eum
dolo captum retinuit. Illic positus Carolus, anno
923 Rodulphum nobilem filium Richardi principis
Burgundionum, una cum consilio Hugonis Magni
Francorum ducis, et procerum Francorum, in regnum
sublimavit. Quo mortuo anno 935 accersiens
una cum Francis Hugo dux Hludovicum filium jam
dicti Caroli, datis sacramentis Otgivae matri ejus, in
regno constituit.
Anno 954 obiit Hludovicus rex, et Lotharius filius
ejus regnum suscepit.
Anno 956 obiit Hugo dux Magnus, et filius ejus
Hugo ducatum suscepit. Et Gislebertus comes Burgundionum
obiit, et honorem ejus cum filia nomine
Leudegarde, ex qua postea a Radulpho Divionensi
pipicus factus est, Otho frater Hugonis ducis recepit.
Aliam vero filiam nomine Werram duxit in
matrimonium Robertus comes Trecasinorum. Mortuo
vero Othone, Ainricus frater ejus ducatum suscepit
Burgundiae.
Anno 986 obiit Lotharius rex, commisso filio suo
Hludovico juvene Hugoni duci, una cum regno.
Anno 987 obiit Hludovicus rex juvenis, qui nihil
fecit, donato regno Hugoni duci, qui eodem anno
rex factus est a Francis. Et eodem anno Robertus
filius ejus regum piissimus rex ordinatus est. Hic
deficit regnum Caroli Magni.
Anno 998 obiit Hugo rex, filio suo Roberto regnante.
Anno 999 obiit Sewinus archiepiscopus, qui jacturam
monasterii sancti Petri, quam Anastasius archiepiscopus
antecessor ejus relevare coeperat, in
pristinum restituit statum: ibique sub districtione
regulari ordinavit abbatem Rainardum, cujus etiam
corpus in eodem monasterio est sepultum. Hic ab
urbe Roma per manum Joannis papae archiepiscopale
pallium, quo antecessores ejus infulati sunt, et
primatum Galliae suscepit. Hic etiam monasterium
sancti Petri Milidunensis ab imo relevavit, et monachos
in illo mittens, abbatem Walterium eis praefecit.
Hic matrem ecclesiam S. Stephani, quae igne
cremata fuerat, ab epistiliis erigens, et ex integro
perficiens, signis et ornamentis ecclesiasticis decoravit,
et adjunctis sibi Milone episcopo Trecassensium
et Eriberto Antissiodorensium, Rocleno quoque
Nivernensium, cum maximo honore dedicavit. Eadem
quoque die ad stipendia clericorum ibidem Deo famulantium
tria altaria sub privilegii testamento delegavit.
Deinde brachium sancti Leonis papae cum
digitis sancti Ebonis ab abbate Rainardo et a fratribus
monasterii S. Petri multa prece obtinens,
auro et gemmis ornavit, et eidem casae Dei contulit.
Pro quibus mutua vicissitudine et pro remedio animae
suae, de altario S. Saviniani, quod XXX passus
a crypta monasterii abest, et de altario S. Sanctiani,
quod est in villa Sanceias, et de altario | null | 9684daf6-c10b-40a7-9c81-4f748b675bec | latin_170m_raw | null | None | None | None |
S. Petri,
quod est in villa quae Alsonus vocatur, et de altario
S. Lupi, quod est in villa quae Naudus dicitur, perpetua
privilegia una cum consensu et voluntate papae
Romani et coepiscoporum suorum, sancto Petro
ejusque monachis fecit. Decrevit etiam ut abba
ejusdem monasterii in conventu abbatum vel clericorum
post episcopum primus sedeat, et inter caeteros
ejusdem episcopatus abbates primatum teneat;
ipse autem talem se exhibeat, ut dignus sit tali honore.
Tabulam quoque ex auro et argento ante altare
sancti Stephani construxit, de qua postmodum ante
monasterium facta est turris.
Anno 1002 obiit Ainricus, dux Burgundiae.
Anno 1003 obsedit Robertus rex Antissiodorum,
et vastavit Burgundiam.
Anno 1015 recepit Robertus rex civitatem Senonum,
et Rainardus abba monasterii S. Petri obiit.
Hic monasterium S. Petri ab imo renovavit, et claustra
monasterii cum domibus ad se pertinentibus ex
toto reaedificavit. Tabulam etiam auream et argenteam
ante altare construxit, crucem auream cum
gemmis fabricavit, signis, codicibus, palliis, sacris
vasis, et reliquis ornamentis ecclesiasticis idem monasterium
ditavit. Insuper et regulari tramite monachos
instruens, liberalibus disciplinis edocuit.
Anno 1023 Odorannus monachus, postquam crucifixum
et puteum monasterii fecit, peccatis suis
promerentibus insidias a falsis fratribus perpessus,
Deo propitio vix mortem evasit. Qui apud S. Dionysium
aliquantisper commoratus, cum maximo honore
propriis sedibus est redditus.
Anno 1031 obiit Rotbertus rex pius, qui fuit erga
sanctos Dei supplex, benevolus et devotus, et totius
religionis amator egregius. Hic peractis diversis restaurationibus
ecclesiarum, necnon ornamentis sanctorum
corporum, sanctum corpus sancti Saviniani
auro et gemmis argentoque ornavit. Quod qualiter
actum sit, paucis est disserendum:
Factum est, dum quodam tempore Rotbertus rex
Romam peteret, ut Constantia regina una cum Hugone
filio parvulo Tillo remaneret. Quod ut Berta
regina, dudum causa consanguinitatis a rege repudiata,
comperit, prosecuta est eum, sperans se, faventibus
ad hoc quibusdam aul cis, decreto apostolico
restituturam toro regio. Unde Constantia regina,
timens se amoveri a regio latere, inenarrabili detinebatur
moerore. Quae dum nocte quadam ob hoc
nimiis cogitationum tumultibus pulsata obdormiret,
apparuit ei per visum inenarrabili claritate circumdatus
vir quidam angelicis decoratus canis, in sacerdotali
habitu virgam pastoralem gestans manu.
Quem nimio terrore perterrita dum requireret quisnam
esset, innotuit se esse episcopum, et appellari
Savinianum. Qui et dixit: « Constans esto, Constantia,
quia Deo propitio liberata es ab imminenti
tristitia. » Illa vero de tam praeclara visione perterrita,
facto mane, coepit a circumstantibus clericis
sollicite perquirere si illis in regionibus haberetur
episcopus qui Savinianus diceretur. Quibus ignorantiam
suam profitentibus, unus ex eis, qui in monasterio
S. Petri fuerat nutritus, redeunte rege Aurelianorum
futurus episcopus, nomine Theodericus,
respondit pro omnibus: « Est, domina, in monasterio
S. Petri Savinianus, primus Senonum archiepiscopus,
qui per martyrii triumphum una cum
sociis pervenit ad coelestis regni bravium. Si hujus
martyris devote adieris praesentiam, id quod promisit,
absque dilatione noveris te consecuturam. » At
illa de tanti viri consilio gaudens effecta, citissime
una cum filio expetiit sancti Petri limina, et diutissime
lacrymas fundens ante corpus beati martyris,
totisque viribus se committens ejus fidei, gaudens
remeavit ad propria de visitatione tanti patroni
confortata. Nondum transierat dies tertia, cum subito
adest intempesta nocte legatus regis ante januam,
nuntians in proximo adfuturam ejus praesentiam.
Qui Deo ducente propriis sedibus restitutus,
ut verissima approbaretur promissio martyris, deinceps
propriam conjugem magis quam eatenus dilexit,
et sub ejus nutu omnia jura regalia, et quaecunque
possidere videbatur, manere disposuit. Sed illa minime
oblita promissionis sancti, satagere coepit qualiter
exornaretur corpus ejus gemmis et auro, quod
diu inclusum plumbo ab antiquis Patribus absconditum
fuerat sub arvo. Et regi suggerens sua vota,
Deo auxiliante, ad ea implenda paratum illum invenit
per omnia. Qui accersiens Odorannum ejusdem
loci monachum, qui ad hoc opus perficiendum videbatur
idoneus, commisit una cum regina ejus fidei
tantae pietatis opus. Dederunt igitur Senonis in primis
per manum Waldrici praepositi argenti meri
libras IV. Deinde Senonis per manum Willelmi cubicularii
argenti meri solidos LV. Postea miserunt per
manum Odonis paratgii argenti meri solidos XXXVII.
Miserunt etiam a Parisiis per manum Odoranni monachi
auri | null | 7b076afa-4271-4e46-a864-8a68a0e30611 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
solidos XVII et denarios VIII et gemmas
pretiosissimas. His ita patratis, restat ut mirabilia
Dei, quae in fabricis hujus operis oculis nostris vidimus,
et ex parte manibus contrectavimus, Christi
fidelibus intimemus. Quae silentio tegere, crimen est
admittere.
Igitur occupatus rex variis saeculi curis intermisit
aliquantulum, ad monasterium mittere sumptas
coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit
per Francolinum jam dicto fratri, ut concito
gradu veniret Druis ad suscipiendum munus operis.
At ille vespertina synaxi expleta, et ut mos est monachis
percepta benedictione abbatis, ire perrexit
ad cacumina Druensis castri. Veniens vero post solis
occasum ad sanctae Columbae portum, transfretavit
cum suis Icaunam fluvium. Cumque paululum substitisset
in littore, inter caeteras stellas quibus nox
illustrabatur, vidit quoddam sidus exsurgere, eo quo
aestivo tempore solet horam diei primam sol demonstrare.
Quod exsiliens de sui ortus loco virtute
divina coepit ferri velociter per aera, petens coeli
eminentiora loca, pene usque ad illud punctum quo
ea tempestate solet fieri hora sexta. Quem cum
famulus, equo praeparato cui insidere debebat, hortaretur,
quia nox imminebat, ut ascenderet: « Sustine
me paululum, inquit, et intuere cum tuo socio
mirabilia Dei, quae hactenus non vidi. » Quo miraculo
famuli attoniti, ignorantes quid praesagii praeferret
signaculo crucis se muniunt, et Deo sanctoque
Saviniano pavefacti toto corde se committunt.
Stella vero in loco quo venerat paululum substitit,
et retrogrado cursu ad locum unde venerat in unius
horae spatio iterum rediit; quam pene usque ad
tertiam vigiliam noctis contemplantes, eam inter
caetera sidera implere cursum solitum viderunt
ovantes, et inter se quid demonstraret conferentes.
Quibus animo occurrit, quod coeptum iter prospero
gressu peragerent, et demum voti compotes conciti
ad domum redirent. Dantes praeterea sese maturius
labori coepti itineris, per squalidam Belsam, eo surgente
a mensa pervenerunt ad palatium regis. Praemissa
vero salutatione regis et reginae, ut veracissima
apparerent sideris praesagia: « Suscipiens,
inquit monacho regina, quae sancto Saviniano pro
posse disposuimus ad praesens mittere munera,
festinus revertere ad propria, quia nos summo mane
disposuimus abire alias. » Et statim proferens auri
tredecim solidos ad publicam monetam Aurelianensem
appensos: « Si tibi, inquit, non sufficit monetae
ponderatio, praebeat fidem proprio oculo iterata
propensio. » Quo ponderato, re nihil aliud quam quod
regina praedixerat fuit invenire. Regressus itaque
monachus voti compos ad monasterium, postquam
regis ex parte et reginae dixit abbati et fratribus ave,
protulit auri fulvi sancto Saviniano transmissum munus
de cassilide. Appensum ergo palam omnibus,
per manum Francolini ostiarii et Raimberti cellerarii
regis, trutina urgente inventum est septem
denarios plus habens. Unde stupefactus frater qui
detulerat, et caeteri admirantes, cognoverunt pro
certo quia qui sideris mutatione in eundo dignatus
est ostendere miraculum, et qui ex nihilo fecit
totum mundum, in sacculo fidei ob meritum martyris
concessit exuberare fulvum, sub septiformis numero
spiritus, aurum. Et qui ad redimendum filios
viduae, Elisei intercessu fecit super excrescere oleum,
exigui auri munusculum devotione regis et reginae
fecit maximum. Et caput Christi Deus, qui per prophetam
suum dixit: #Argentum et aurum meum est,@#
quidquid membris suis, id est sanctis martyribus,
confert, alterius non est. Postea dedit rex per manum
Odoranni monachi Senonis auri uncias VIII et
argenti meri solidos XV. In perficiendo vero opere,
ne fieret regi oneri frequens requisitio auri et argenti,
additae sunt de thesauro Ecclesiae quinque unciae
auri, et tres librae argenti meri.
Descripto itaque apparatu Deo dignissimi operis,
operae pretium est exarari miraculum anserino vomere,
quod Dei omnipotentia praesentibus nobis dignata
est agere in sancti martyris translatione.
Optata festivitatis ejus dies, qua ab antiquis Patribus
ejus venerabile corpus una cum sociis in basilica
sancti Petri translatum est, appropinquabat, et rex
aliquantulum Senonis commoratus, redire disponebat
Parisius. Unde evocans archiepiscopum Leothericum,
humiliter postulavit ut monasterium adiret,
et sancti martyris corpus de locello plumbeo, in quo
ab antiquis Patribus positum fuerat, in aurea capsa,
quam illi paraverat, transponeret. At ille sexta feria,
cui succedente die Dominica futura praestolabatur
festivitas, ad monasterium veniens summa cum
veneratione, una cum fratribus monita regis implevit,
corpusque S. Eodaldi, quod cum eo reperit,
cum corpore | null | 43026fcb-703d-4505-b8dc-e0f1523245c2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
S. Saviniani ponens, ossa pueri parvuli
cum eo humati reposuit una, et expletis missarum
solemniis edendum abiit. Fratre vero, sub cujus
arbitrio et providentia totius operis fabrica constabat,
in choro monasterii residente, et imagines argenteas,
quas operculo capsae superponi disposuerat,
cera molli refovente, supervenit ex improviso, duce
puero parvulo, quidam caecus postulans se intromitti
in crypta ubi S. Saviniani repositum erat corpus.
Qui sciscitatus a monacho quis esset, et unde vel
cujus rei gratia advenisset, professus est se esse
rusticum, et in pago Wastinense, in villa quae Fontanas
dicitur, habere habitaculum ad manendum, et
proprio nomine vocari Mainardum; et admonitum
nocte praeterita in somnis, ut ad S. Saviniani praesentiam
veniret, et lumen oculorum ibi reciperet.
Erat enim triennium ex quo lumen amiserat oculorum.
Intromissus itaque ad sanctum diutius oravit,
sed nihil luminis ipsa die percipere meruit. Nimio
vero suavitatis odore, ut ipse dixit, repletus, ad propria
est reversus. Adveniente igitur die Dominica,
adest rex cum suis episcopis et proceribus, abbatibus
quoque et clericis, necnon et populo innumerabili,
ad transvehendum corpus sancti martyris.
Quem suscipiens una cum filio suo Roberto, propriis
scapulis reposuit cum manibus suis illo, ubi in
praesenti veneratur a fidelibus populis. Peracto deinde
solemni officio, et rege recumbente ad mensam, monachisque
edentibus, sedebat ibi saepe factus monachus,
ubi eum perendie sedentem supra scriptus
invenerat caecus. Qui nutu Dei ducente se puero
superveniens, dixit se iterum in somnis admonitum,
ut quantocius repeteret S. Saviniani auxilium. Et
projiciens se solo tenus ante praesentiam sancti, ejus
suffragantibus meritis, visum recepit. Et qui eousque
a parvulo puerulo ducebatur, eo ducente, puer ad
domum revertitur. Rex vero surgens a mensa orationis
causa, ut mos illi erat, solus remansit in
ecclesia. Qui dum oraret, contigit ut saepedictus
frater ecclesiam intraret. Quem aspiciens eminus,
tranquilla manu innuit ut accederet propius. Cui:
« Enarra mihi, inquit, S. Potentianus S. Saviniano
quid fuerit. » At ille, quod socius ejus in itineris labore,
et successor in honore, et collega martyrii
fuerit, humiliter intulit. Tunc rex graviter coepit
conqueri, et pugnis pectus tundere, eo quod eos ab
invicem separasset corpore. Et promittens se eum
socio redditurum, commisit eidem fratri triginta et
tres solidos meri argenti, ut inde inciperet praeparare
scrinium S. Potentiani. Sed dum ista agitabat
agere, praeventus superna vocatione reddidit Deo
debitum patris nostri Adae.
Cui miserere Deus, clemens, pius atque benignus.
Et sanctis junge, cunctipotens Domine.
Petre, memor famuli semper tu sis Odoranni.
Saviniane potens, Odorannum respice clemens.
Anno 1032 obiit Leothericus archiepiscopus. Hic
dedit S. Petro villam quae Arcia dicitur, cum duabus
ecclesiis, S. Michaelis scilicet et sanctae Mariae,
sanctique Ebonis cum appendiciis suis. Et terram de
Tillido, quae reddit solidos II de censu. Hic per manum
Gerberti papae, qui et Sylvester dictus est,
pallium archiepiscopale Romae suscipiens, primatum
etiam Galliae per baculum ejus recepit. Hujus temporibus
corpus sanctae Beatae sororis S. Sanuciani,
quod cum eo minus studiose ab Heriberto canonico
latenter fuerat transpositum, ab Odoranno monacho
meliuscule cum ejus corpore est collecatum, et caput
scrinii eorum auro et argento, quod ipse labore,
ut ita dicam, proprio acquisivit, ornatum. Corpus
S. Serotini, discipuli S. Saviniani, in praesenti capitulo
qualiter vel a quibus in monasterio S. Petri
sit delatum, cur minime scriptum sit, studiosus lector
nequaquam reputet segnitiae nostrae, sed potius
ignorantiae. Praeterea pro certo scimus quod basilica
in qua primum jacuit a Nortmannis eversa et
funditus sit deleta. Corpus vero ejus in monasterio
S. Petri transpositum in pace requiescit, et fulgens
miraculis pie petentibus apud Deum necessaria acquirit. | null | 25dc8dbd-d715-4dad-ba73-cad0e4a6443f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
OBSERVATIONES PRAEVIAE.
1.
Savinianum cum Potentiano sociisque fidem
Christianam Senonibus intulisse, ibique martyrio
affectos sepulturam accepisse, nemo est qui ambigat.
Eorum tumulis imposita est ecclesia, ex cujus adytis,
referente Odoranno S. Petri Vivi monacho, « anno
847 translata sunt sanctorum martyrum corpora Saviniani,
Potentiani, Altini, atque Eodaldi in basilica
sancti Petri a Wenilone archiepiscopo VIII Kal.
Septemb. » Odoranno Clarius in Chronico subscribit,
his verbis: « Revelaverunt se sancti Christi martyres
Savinianus, Potentianus, Altinus, Eodaldus,
et Serotinus Weniloni archiepiscopo et Anastasio
abbati; qui levantes eos cum magno honore de ecclesia
ubi sepulti erant, transtulerunt eos in
basilicam beati Petri octavo Kalendas Septembris, »
« quo tempore auditae sunt voces angelicae in coelo. »
2.
Eodem anno quo « Ludovicus, filius Caroli
Simplicis, apud Laudunum unctus est in regem, »
pergit Clarius, « Hungari . . . . pervenientes Senones
civitatem, incenderunt coenobium sancti Petri,
vastantes omnem provinciam. Cernens itaque Sanson
abbas et monachi malum hoc grande, consilio
accepto, detulerunt corpora sanctorum Saviniani et
Potentiani, cum caeteris sanctorum corporibus, et
reliquiarum pignoribus, cum magno honore in ecclesiam
ejusdem abbatiae, infra muros urbis constructam
in honore sancti Petri. Relictum vero est
corpus sancti Serotini in crypta retro altare sancti
Petri. Vastantes igitur pagani cunctam provinciam,
redierunt ad propria, incenso coenobio sancti Petri,
remanente ibi solummodo oratorio sancti Serotini,
quod minime potuerunt incendere. Qualiter autem
Willelmus archiepiscopus corpora horum sanctorum
voluerit retinere, vel qualiter illos reddiderit, in
libello de virtutibus sancti Saviniani plenius invenies. »
Libellus iste ipsissima est historia quam hic
subjicimus.
3.
Sub annum 1015 Leothericus Senonensis archiepiscopus
una cum « abbate Rainardo investigare
coepit ubinam essent recondita corpora sanctorum
Saviniani et Potentiani. A tempore enim Willelmi
archiepiscopi ob timorem paganorum erant abscondita
in antris. Repertis autem eis per notitiam cujusdam
veterani, Martini nomine servi ejusdem
loci, cum omni diligentia condiderunt ea in locellis
plumbeis, plura miracula ibi operante virtute Domini. »
Plumbeorum locellorum, in quibus condita
sanctorum corpora, mentio fit in his actis, ex
quibus narrationem suam Clarium hausisse non
dubium est.
4.
Denique ex eodem auctore, anno 1020 « Ingoni
abbati successit domnus Ermenaldus, in cujus tempore
rex Robertus et Constantia regina composuerunt
sancto Saviniano loculum auro, argento et
gemmis pretiosis ornatum. In quo inseruerunt etiam
cum eo corpus sancti Eodaldi cum ossibus pueri
parvuli una humati in loculo plumbeo, in quo ante
continebantur. In qua translatione quidam caecus
recepit lumen; et pluvia, quae a Pascha Domini non
pluerat, abundanter descendit: et haec translatio
facta est VIII Kal. Septembris. » Hactenus Clarius,
quae auctori nostro consentanea sunt, nisi quod ea
sub Roberti vitae finem contigisse postremis historiae
verbis innuere videtur. Uterque porro sancti Potentiani
reliquias a Wenilone archiepiscopo Hermentrudi
Jotrensi abbatissae concessas silentio praetermisit.
Ita tamen se res habuit, si fragmento a nobis
in saeculi IV parte II, pag. 578, edito fides adhibeatur:
quod quia sequiorem in partem a nonnullis
accipi inaudimus, accuratius retractare visum est.
5.
Nemini venerit in mentem qui mox laudatum
auctorem itemque Odoranni et monachi Antissiodorensis
chronica perlegerit, integrum sancti Potentiani
corpus Hermentrudi abbatissae Jotrensi datum
a Wenilone; neque fragmentum loco laudato editum
id exprimit, sed habet duntaxat #celeberrimum
sancti Potentiani suffragium Hermentrudem a Wenilone
efflagitasse, aegreque obtinuisse, atque ad ejus
monasterium sanctum et incomparabile decus@# illud perlatum
fuisse. Quibus verbis integri sancti Potentiani
corporis translationem designari nunquam voluimus,
sed solummodo aliquam sancti antistitis reliquiarum
partem. Nonnihil vero ex hujus sancti reliquiis Jotrensibus
sanctimonialibus concessum fuisse, praeter
laudatum fragmentum, probant aliqua quoque vetera
monumenta. Primum eruitur ex sequentibus Antissiodorensis
codicis verbis, quae sancti martyris reliquias
Jotro in Burgundiam sub annum 886 delatas
testantur. « Sed paganis, inquit Chronici auctor,
aliquanto post tempore hoc coenobium Jotrense occupantibus,
duae ex monialibus memoratae abbatissae
Hermentrudis affines, imminens evadentes periculum,
ad praesidium sui patris, nomine Norgaldi,
nobilissimi in Burgundia viri atque optimi, confugerunt,
qui paulo post Deo felicem reddidit animam.
Ipsae vero moniales matri suae Rothaidae, et fratribus
Agemberto, Samueli et Algaudo quotidie enarrabant
quanta Deus omnipotens sanctissimi Potentiani meritis
patrare dignaretur miracula: adeo | null | cb703f64-a6ab-4f92-9c1f-28a9bc8ab643 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut ipsi miro
devotionis igne flagrantes de comparando sibi tam
pretioso thesauro nunquam non noctes diesque cogitarent.
Quapropter Samuel et Algaudus Jotrense
monasterium expetunt, negotiumque tanta gerunt
dexteritate, ut a Gisla, nobilissima tunc temporis
ejusdem loci abbatissa, diu desideratum munus impetrarent.
Quod statim, voti compotes, in monasterium
quod sanctissimo praesuli in villa Luciaco
fuerat constructum, maximo cum honore et reverentia
detulerunt. » Hactenus codex Antissiodorensis,
cujus hic textum referimus, non quo Luciacensium
adversus Senonenses vel Jotrenses causae velimus
patrocinari; sed ut inde concessionis factae Jotrensibus
momenta in lucem prodeant.
6.
Aliud argumentum desumitur ex lite Jotrenses
inter virgines ac Senonenses sancti Petri Vivi monachos
orta saeculo XIII, quae novae beati Potentiani, ad
sanctum Petrum quiescentis, translationi occasionem
dedit. Litem hac de re motam contestatur Gautridus
de Colone, monachus sancti Petri Vivi, cum in
tabulis chronologicis, tum in ms. libello De sacris
reliquiis monasterii sancti Petri Vivi, quem optima
manu descriptum, cum serie abbatum, in annum
1289 desinente, servant ejusdem loci ascetae. Gaufridi
verba sunt in tabulis chronologicis. « Anno 1218
in monasterio sancti Petri Vivi reliquiae fere ( #haec
vocula@# fere #observatione digna est@# ) totius corporis
sancti Potentiani ostensae fuerunt coram reverendis
Patribus Petro Senonensi archiepiscopo, Herveo Trecensi
episcopo, et quibusdam aliis praelatis, episcopis
et abbatibus. Dicebant moniales de Jotro quod
corpus beati Potentiani habebant; sed illa die, videlicet
XV Kal. Maii, illi Patres praedicti contrarium
invenerunt. Nam invenerunt corpus praedictum sancti
Potentiani in monasterio sancti Petri Vivi sub
majori altari, retro altare de subter, et cognoverunt
ad plenum per testimonia litterarum quibus erat
fides totaliter adhibenda; et corpus praedictum transtulerunt
cum corpore sancti Altini super majus altare,
in capsam argenteam reliquias apponentes:
concesseruntque omnibus peregrinis ad festum hujus
translationis advenientibus magnas indulgentias per
octo dies post festum, ut in litteris super hoc editis
continetur. » Eadem propemodum Gaufridus ipse
tradit in memorato libello de reliquiis, ex quo haec
decerpere sufficiat: « Et ostensum fuit praedictum
corpus sancti Potentiani super portam abbatiae, et in
ecclesia, cum litteris quibus fides erat totaliter adhibenda;
quia sanctimoniales de Jotro dicebant illud
in suo monasterio conservari: sed in illa die probatum
fuit contrarium, prout in libris de sancti Petri
monasterio continetur. » Petri archiepiscopi aliorumque
praesulum litteras inferius exhibebimus; nunc
vero reliquiarum omnium in monasterio sancti Petri
quiescentium translationes chronicis notis, qua licebit,
afficiendae.
7.
Anno 847 prima reliquiarum detectio Wenilone
pontifice facta est. Paulo post idem aliquot sancti
Potentiani pignora Jotrensibus concessit. Anno 936
eorumdem martyrum corpora in Senonensem urbem
metu Nortmannorum illata sunt. Eadem, cedente
Willelmo archiepiscopo, pristinae sedi non multo
post sunt restituta, et in antris, hanc in rem effossis,
studiose recondita. Dum tamen sacra pignora referrentur,
Bernardus sanctae Mariae archiclavis pallii
sancti Saviniani partem abscissam reluctantibus monachis
eripuit, quae deinceps in ecclesia cathedrali
servata est. Sub annum 1015 visitata sunt in antris
sanctorum corpora, quae Leothericus praesul, adnitente
Rainardo abbate, loculis plumbeis inclusit.
Post annum 1025, Roberto et Constantia suppetias
ferentibus, levatum est sancti Saviniani corpus, et
una cum sancti Eodaldi, itemque alicujus pueri corpore
ditissimam in thecam illatum est. Quae #translatio,@#
referente Clario, #facta est@# VIII #Kal. Septembris.@#
Eumdem sancti Potentiani reliquiis honorem animo
destinabat Robertus rex ex actis hic relatis, quod
morte praeventus effectu caruit. Anno 1228 Petrus
de Corbolio, Senonensis antistes, accitis suffraganeis
episcopis, celebrem ejusdem martyris translationem
adorsus est, quam dato diplomate sic exponit:
« Petrus Dei gratia Senonensis archiepiscopus, Willelmus
Antissiodorensis, Herveus Trecensis, Willelmus
Meldensis, et Willelmus Nivernensis, eadem
gratia episcopi, omnibus ad quos praesentes litterae
pervenerint, perpetuam in Domino salutem. Ne
quandoque dubitationis nubilo veritas offuscetur,
universis praesentibus et futuris notum fieri volumus,
quod IV Kal. Augusti, in ecclesia sancti Petri Vivi
Senonensis, in praesentia nostra facta est revelatio
sanctorum corporum beatorum martyrum Potentiani
et Altini, sociorum beatissimi Saviniani Senonensis
archiepiscopi; quae etiam per manus nostras translata
sunt in quamdam capsam, eodem die, anno Domini
millesimo ducentesimo octavo decimo. Nos
autem de misericordia Jesu Christi, et beatae Mariae
Virginis, et beatorum apostolorum Petri | null | aa72f535-3ebf-44e6-8a27-faefb30dd918 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et Pauli
omniumque sanctorum meritis confidentes, omnibus
Christi fidelibus, qui vere poenitentes suas eleemosynas
charitative eidem ecclesiae contulerint, ab
octavis beatae Mariae Magdalenae usque ad septem
dies sequentes, ob venerationem eorumdem sanctorum,
septem dies de injunctis sibi poenitentiis, vota
fracta, si ad ea redierint, peccata oblita, offensas
patrum et matrum sine manuum injectione, misericorditer
relaxamus. In cujus rei memoriam praesentem
paginam sigillorum nostrorum munimine fecimus
roborari. Datum anno gratiae 1218, III Kal.
Augusti. Durent in perpetuum. »
8.
His litteris suffragantur varii ejusdem loci mss.
codices cum Gaufrido Hirone sancti Petri coenobita,
qui anno 1216 appendicem Clarii Chronico adjecit.
Prostat etiamnum autographum Petri antistitis exemplar,
quod anni 1680 die 19 Octobris, provinciae
nostrae Burgundiae visitator recognovit. Anno 1449,
die 17 Decembris, Ludovicus de Meloduno, Senonensis
antistes, Guerino sancti Remigii Senonensis,
Petro sancti Joannis itidem Senonensis abbatibus,
et Jacobo Hodoardo vicario generali et officiali novam
corporis sancti Potentiani translationem imperavit;
quae procurante Guillelmo Quatranio sancti
Petri abbate hoc die celebrata est. Exstat Innocentii
papae VIII rescriptum, anno 1488 datum, quo sancti
Petri monachis licentiam concedit sacras monasterii
sui reliquias transferendi: qua nescio an usi sint
ante annum 1680, quo praepositi nostri generalis
jussu jam laudatus provinciae Burgundicae visitator
ossa beati Potentiani novam in thecam decentius
ornatam reposuit. Haec chronico ordine repraesentare
visum est. Caeterum quod diem VIII Kal. Septemb.
huic translationi ascribimus, tametsi nullum subjecta
narratio designet, Odorannum et Clarium sequimur
auctores, qui translationem a Wenilone factam
aptant huic diei; imo et Clarius eam quae hic describitur
ad eumdem iterum diem subnotavit. Restat
ut de narrationis hujus scriptore sententiam
nostram promamus.
9.
Videtur is esse Odorannus sancti Petri Vivi monachus,
Chronico apud Chesnium edito celebris. Hic
enim praeter jam laudatum Chronicon, #sexagenarius
anno 1045 alia etiam opuscula sua in unum corpus
collegisse@# dicitur in Chronici suit titulo, qualem procul
dubio ferebat ms. codex unde illud excerptum est;
Ut autem subjectam historiam ipsi potius quam alteri
tribuamus, facit in primis quod media saltem Chronici
pars, quae hanc translationem complectitur,
totidem verbis hic atque ibi exprimatur. Quae sane
res unum eumdemque utriusque operis auctorem
arguit. Deinde cum Odoranni Chronicon nihil hac
translationis historia posterius recenseat, siquidem
alius ejus auctor haberetur, narrationem Chronico
suo insertam verbotenus ab eo desumpsisset Odorannus,
quod plagium cordato viro ( #qualis is erat@# )
impingere non licet. Praeterea translationis ejus pars
magna fuit Odorannus ipse, qui ab rege Constantiaque
regina vocatus in aulam, operi manum admovit.
Quis igitur illo melius rem uti habuerat posteris
mandare potuisset? Ad haec de se utroque loco sic
loquitur, ut Chronicon cum hac Historia conferenti
idem ubique genius spirare videatur. Nisi quod hic
subinde communes in locos divertit, quos, uti nullius
saporis, resecare visum est. Jam verbis suis,
quisquis ille est auctor, loquatur, cujus librum ex
sancti Mariani bibliotheca erutum viro relig. Joanni
Baptiste Oudinet, ordinis Praemonstratensis ejusdem
loci priori, debemus.
INCIPIT HISTORIA TRANSLATIONIS.
CAP. I. #Translatio sanctorum Saviniani, Potentiani sociorumque eorum.@#
Beatorum igitur martyrum sanctissima membra,
Saviniani scilicet et Potentiani sociorumque eorum,
in eadem Salvatoris Domini ecclesia per manus quidem
fidelium convenienti in loco fideliter sepulta
sunt, praeter venerabile corpus Serotini martyris,
quod convenienter a parentibus fuit humatum in alia
basilica seorsum. Dum eorum igitur cineres per
multa annorum spatia in loco eorum quievissent, ut
diligentior eis cultus et reverentia a populis exhiberetur,
notificantur coelitus prudentissimo Senoniensium
Weniloni pontifici et Anastasio abbati coenobii
sancti Petri apostoli, qui, puro exhilaratae mentis
voto, convocatis utriusque sexus millibus populi,
transferre satagunt in basilicam sancti Petri apostolorum
principis sibi contiguam: cujus etiam pro foribus
et in cujus fundis eatenus jacuerant. At domus et
aedificiorum fastigiis excellentior et divinis obsequiis
celebrior habetur, praesertim cum monachorum inibi
degentium sollicitudo solemnibus in ea votis et assiduis
meditationibus regulariter instet. Habita est
autem hujus translationis festivitas tempore quo
nobilissimis Francorum sceptris tres inclyti principes,
augustae recordationis Ludovici Caesaris posteri,
Lotharius scilicet, itemque Ludovicus et Carolus
praeerant, anno quoque regni ipsorum sexto, anno
vero ab Incarnatione Christi octingentesimo quadragesimo
septimo, indictione septima, XIV Kal.
Novembris.
CAP. II | null | 071eea43-9f20-4d5b-b45a-d82fcba42b80 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. #Quod in festivitate eorumdem translationis angelicae voces e coelo auditae sunt.@#
Nec reticendum quod nocte vigiliarum, cujus succedente
die veneranda patrocinia transvehenda fuerant,
voces angelicae ab astris, velut chori psallentes,
humanis auribus intonuerunt. Pontifex namque
ad celebranda vigiliarum solemnia illuc vespertina
synaxi una cum frequentia cleri processerat. Quibus
religiose suppletis, et antistite ad urbem regresso,
coelestes exsequiae per noctis spatia sunt secutae.
Cujus modulationis harmoniam non tantum monachos,
sed et quosdam vulgi ibidem excubantis auditu
percepisse perspicuum est. Verum arbitrantes voces
hujusmodi humanas esse, opinantesque quoslibet
religiosos ad coenobium pro instanti festivitate confluere,
qui tam jucundo strepitu fungerentur, rursumque
stupentes cur intempestivae noctis silentio
adventum maturarent, exploratores circumquaque
dirigere studuerunt ut quorum excubiae essent experirentur.
Missi autem, cum loca vicina perlustrantes
neminem reperirent et nihilominus melodiae suavitatem
sine intermissione audirent, coelestis officii
exsequias esse meminerunt. Ubi evidenti ostenditur
indicio quod angelica societas eorum solemnitatibus
pio favore adesse voluit, quos secum Omnipotentis imperiis
strenue paruisse cognoverat: eorum agendis et
gaudiis indeficientibus interesse festinavit, quos ineffabili
tripudio optimis studiis invigilasse perspexerat.
Possidet deinceps praedicta basilica piorum martyrum
corpora, quorum spiritus aeternae recompensationis
compotes paradisiaca amoenitas continet;
gratulatur pro tantorum Patrum fenore temporaliter
Senonum civitas, pro quorum tripudio Jerusalem
perenniter exsultat coelestis. Ad horum tumbas popularis
aula, preces et vota exposcitura, frequenter
confluit; quia ipsorum interventu et artuum languores
sospitatis levamine recreantur, et cordium
vires perpetuis dapibus saginantur.
CAP. III. #De pallio et capite sancti Saviniani martyris.@#
Cum igitur, ut indicatur supra, corpus hujus pretiosi
martyris Saviniani transmutandum venerabiliter
revolveretur de loco plumbeo, alias transferendum,
repertum est pallium quo erat involutum,
multis labentibus annis, totum ex integro quasi
novum; caput vero illius, quod est decus istius nostrae
patriae, quasi contritum plumbatis dextro in
tempore fuisset. Duae autem percussurae quae fuerunt
plagae gladii, sic sunt adhuc sanguineae, quasi
recens sit ipsa percussio; ita ut a cernentibus non
sine lacrymarum infusione vix intueantur. Quod
autem martyrii coronam vere idem pontifex acceperit,
testimonium illi usque hodie perhibet sanctum
et venerabile caput, et sanguis adhuc recens apparens
per ejusdem capitis percussuram. Porro inventio
corporum sanctorum martyrum Gervasii et Protasii,
quae facta est a sancto Ambrosio episcopo Mediolani,
ut ipse beatus sua propria manu scripsit,
narrat eodem modo in sarcophagis marmoreis ipsos
repertos recenti sanguine perfusos, quasi eo die
ipsorum capita gladio fuissent caesa. Verum caput
nostri martyris tribus percussionibus gladii ictum:
duae usque ad praesens manent cruore sanguineae;
tertia, quae, ut putatur, gloriosam mortem intulit,
nihil habet sanguinei cruoris.
CAP. IV. #De caeco ibi illuminato.@#
Ad tantam solemnitatem cum caetera plebe caecus
quidam venit, qui virtutem martyris in sua illuminatione
persensit: orat namque ut Christus de teste
ostenderet quanti apud se meriti esset, et si ea res
quae fiebat illi placeret, quibus semper enituit miraculis
declararet. Oculi caeci lacrymas fundunt et
in mentis acie fidei lumina surgunt, humilitatis supplicatio
coelum penetrat et divinitatis faciem ad
misericordiam inclinat; miles invictus ducem implorat,
et agit ut et nunc militiae mercedem reddat;
ostendit vulnera, labores enumerat, numerum sudorum
recenset, et quantum sibi pro his debeatur
docet. Proximi caeco in oratione junguntur, et quod
per se nequit, lacrymarum collatione meretur; de
coelo latens medicina dimittitur et oculorum scabies
manu pietatis abstergitur, videns caecus socios contuetur,
et quod dudum desperaverat sese habere
miratur. Salvatoris clementia collaudatur, plebs viri
saluti congratulatur, martyris reverentia in augmentum
dilatatur. Talibus haec dies insignis adjacenti
populo constat esse solemnis.
CAP. V. #De lampade quae ante corpus ejus quasi sponte sua ardere consuevit.@#
De lampade vero, quae ante sacrum ejus corpus
ardere consuevit noctes et dies, et ante aliorum
nobis innumerabilium sanctorum membra in crypta,
quae lapidum volubilitate constructa consistit, et
arcobus sustentata decenter stabilitur, aliquid narrare
ut vox videntium testatur, absurdum non debet
videri. Saepenumero accidere solet ut pigritia custodis
lumen lampadis deficiendo decidat, et deinde
repente illuminata clarificos ignes emittat; et non
tantummodo una hora vel die lucem clarissimam
emittere dicitur, sed trium dierum spatio et totidem
noctium tenebras pellere. Haec igitur lampas sanctorum
divinitus plerumque succenditur et sine infusione
olei, tunc scirpus | null | 8d7b8c94-85be-49b5-a209-b787c33274a4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
clarissimum lumen emittit,
ita ut lucidius splendeat quam caeterae lampades,
quas manus humana oleo superfuso illuminat, libro
liquore madefacto igneque supposito, etc. Nostrorum
quidam fratrum cujus faciem cum nomine novimus,
verum hic obtentu ejus nominatim non designavimus,
causa necessitatis, ut diximus, ejusdem
lucernae exstinguens insufflavit luminaria quadam
die tribus vicibus: quae sic divinitus suae claritatis
per singulas vices recepit lumina, ut quantum incuria
fratris exstinguendo diffinierat, magis illuminans
subministraret coelestis divinitas, etc.
CAP. VI. #De siccitate et pluviae infusione, et de suavitatis odore in sancti Saviniani translatione.@#
Miserationis Dei clementissimam misericordiam,
quam penes regionis nostrae situm pro merito sanctissimi
martyris Saviniani nobis Deus clemens rector
concesserit, arbitror pauculis verbis futurorum
memoriae commendare. A pascha enim Domini, quae
est solemnitas solemnitatum et gloriae decus omnium
Christianorum, non stillaverat penitus de
coelo pluvia, et marcescebat humus crebris scissionibus
fissa usque in diem translationis ejus. Die ergo
quo sublevatum est corpus supradicti martyris de
loco antiquo propriae repausationis, descendit pluviarum
copiosa abundantia et terra privata est siccitate
sua. Datur nunc patenter intelligi quod respexerit
Deus humilitatem pauperum suorum per
martyrem Savinianum, merito sibi gratum, et afflictam
patriam penuria pluviae plene relevaverit
guttarum defluentium inundatione, etc.
CAP. VII. #De suavitatis odore in ejus translatione.@#
Igitur sicut et insignis doctor Paulus dicit: #Christi
bonus odor sumus Deo in omni loco:@# ita iste pretiosus
martyr vita vivens, non solum bono odore
repletus fuit, sapida scilicet doctrina praedicationis
et miraculis mirifice famosus fragravit, sed etiam
in hac sui translatione corporis miro odore redoluit.
Omne etenim hoc monasterium ita odor suavissimus
ad plenum perfuderat, ac si fuissent in eo
omnis generis aromata et universa opobalsama:
nam et infra quindecim dierum spatia omnium
ingredientium intra monasterii septa nares opplebant
redolenti suavitate, sicut et in primo ejus transmutationis
die, etc. Etenim duorum sacerdotum
monachorum corpora et vestes, qui sanctum corpus
de loco plumbeo levando ponere meruerunt in capsa
ubi nunc habetur, plurimis diebus ita fragrabant, ut
nectario odore perfusi putarentur, etc.
CAP. VIII. #De frequenti visione custodum interiorum et exteriorum.@#
Frequens visitatio, et assidua protectio, et manifesta
revelatio huic nostro loco accidisse, a custodibus
qui excubias hujus ecclesiae observare jussi
sunt, enarrata noscuntur. Multoties etenim intempestae
noctis hora, quando gratissimus sopor in
dormiendo solet occupare homines, exterriti custodes
et nimio timore excitati, vigilantibus oculis digni
habiti sunt cernere ea quae mortalibus sunt mutuenda
perspicere. Plerumque enim conspexere luminaribus
praeclarissimis totam ecclesiam resplendere, et innumerabilem
candidatorum turbam utriusque sexus,
episcoporum, clericorum, laicorum, puerorum et
puellarum totius ecclesiae ambitu contineri. Pluribus
namque vicibus vigiles, qui strenue cura sibi commissa
in vigilando excubantes, hoc suburbium nostrum
observare ab ignium periculis et a latronum
insidiis positi noscuntur, cum clamore valido limina
ecclesiae pulsare, et increpative aedituos perterrefacere
ita dicendo visi sunt accurrisse: Utquid somno
nimium praegravati dormitis vino et sopore oppressi?
surgite, surgite, quam velocius opem ferte sacris luminaribus
et sacris sanctorum pignoribus: nam ut
nobis manifestissime videtur, tota ecclesia a sommo
usque ad ima fundamenti coelesti igne comburi videtur.
Cum strepitu ergo pavoris fratribus a strato suo
surgentibus, visiones quam crebre disparuere, et
ignium splendor quodammodo his intrinsecus, et
illis vigilibus exterius paulatim deficere et imminui
decrescendo dum consideratur; timor ab utrisque
aequali sorte removetur. Verum fratres custodes
sacrae basilicae lenis visio sanctorum frequentius
laetificando laetos reddit, et illos forinsecus positos
ignis quasi vivus exterruit; sed post, dum incombustum
templum considerant, laetiores efficiuntur
hac visione mira. Nam sicut antiquo tempore Moyses
dator veteris legis rubum ardere conspexit et non
comburi, ita et ii hoc monasterium incendi metuebant:
sed non erat nocivus ignis, sed visitatio angelicae
virtutis et sanctorum quorum ibidem retinetur
multiplex multitudo indicibilis.
CAP. IX. #De muliere incessibus pedum exacta, et a sanctis martyribus curata.@#
Praeterea ex Milidunensi ( #Melun@# ) oppido quaedam
paupercula puella, nomine Ingelberta, una cum genitrice
propria sanctorum expetiit limina: curriculo
siquidem vecta, quod vilis robur aselli praeducebat,
utpote omni compagum solamine desolata. Victus
enim vestimentique supplemento ostiatim sustentabatur,
tabe centesque doloribus inediaque artus
miserantium alimoniis refovebat. Tanta namque
suggestionis importunitate cunctis erat nota | null | 8bef61e0-d101-4c6c-82c5-1728991b91d7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, quanto
absque multorum juvaminis ope nequibat vivere.
Porro data optione, coepit anhelare de industria
sanctorum martyrum subsidia, quo debilitatis suae
inferrent medelam. Accita itaque matre: « Desidero,
inquit, propitii martyris sancti Saviniani, caeterorumque
sanctorum adire sepulcra; nec demorabor,
inquam, adipisci per illos mei animi vota. » Accensa
illius mater verbis tantam spem peragit
promptius, subillataque obtutibus ipsorum, supplex
cervice adorat cernuo ut adsint ei patrocinando.
Pavimento itaque inhaerens diutius, Deum pietatis
adfore sensit sanctorum interventu. Mox igitur cita
salus praeeunte immanitate doloris, atque innovati
anhelo spiritui gaudet auxilium; vibratur ardens
animus ad plurima, matremque vocat dicens: Adesto,
genitrix laetabunda, quae me tacens ab humo
sustulisti terrulentam. Postquam ergo foeditatem
membrorum virtutis decore mutavit Deus, illustrata
sanctorum juvamine, cucurrit inoffenso pede, matremque
reciprocat continua voce. At illa accelerans
properat factique ignara, quos scabellulos perdidit
inquirit tremula. Uno, inquit illa, sub ictu mihi
divinitus collata est salus; sepsere illam quamplurimi,
spectatque plebem erecta circum fluentem ac
sibi congratulantem: omnium enim connexa opinione
subitam adepta est sanitatem. Publicitus itaque
omnium personat clamor, gratias reterens Deo,
vigente sanctorum martyrum patrocinio.
CAP. X. #De provocata a Senonensibus Nortmannorum inimicitia.@#
Tempore quo Senonensium archipraesulatus Willelmus
fruebatur apice, vir ingenio et astutia strenuus,
gens Nortmannorum exacerbatione dira ejusdem
civium urbis provocata, confinia et proxima
quaeque ipsius regionis acerba depopulavit exaggeratione
hostilitatis. Haec etenim gens vulnifica nefaria
strage populos laniabat. Territi autem nimiae
obstinatione crudelitatis immanitateque persecutionis
concitati circumquaque populi, confugiunt ad
tuitionem urbis.
CAP. XI. #De illatione sanctorum corporum infra urbis muros.@#
Sub ipso tempore regnabat Carolus Simplex; in
Burgundia autem ducatum tenebat Richardus, pater
Rodulfi regis. Tunc temporis praeerat coenobio
beatorum apostolorum Petri et Pauli abbas Samson,
comptor divinae honestatis et amator sacrae religionis.
Is sane conturbatus objectae pressura calamitatis,
humillimam fratrum convocat concionem, ut
queat ab eis salubre consilium experiri. Demum
horum omnium commune consilium visumque est
utile cunctis, quatenus sanctorum martyrum corpora,
Saviniani videlicet et Potentiani, Altini atque
Eodaldi, cum caeteris sanctorum corporibus et reliquiarum
pignoribus, cum maximo honoris augmento
in ecclesia ejusdem abbatiae propria infra muros
urbis constructa transferrentur. Relictum vero est
et decenter tumulatum corpus sancti Serotini martyris
in quodam ejusdem loci tutiori antro. Quo peracto,
jam praefatus praesul dolose machinamenta
aemulationis monachis injecit, commodius inquiens
esse ut transveherentur sanctorum reliquiae intra
moenia sanctae matris Ecclesiae Senonum in honore
sancti Stephani protomartyris constructae. Cogitavit
autem tum piorum fratrum simplicitas ob tenorem
sanctitatis haec peragi exercitia; sed patuerunt
postmodum haec adulationis famina.
CAP. XII. #De urbis obsidione, et oratorio ab igne erepto.@#
Obsessa igitur urbe, quanta caede ecclesias earumque
possessiones vel praedia subruerit, vastaverit,
depopulaverit longum est paginis intimare,
praesertim cum et basilicam sancti Petri mirifico
opere constructam atrocibus flammis cremaverit,
variamque supellectilem cum omnibus utensilibus
diripuerit et prorsus pessumdare studuerit. Heu
proh dolor! nec sine gemitu dicendum! Remanserat
ibidem praefatum oratorium sancti Serotini
martyris divinitus ab igne ereptum; quod dolentes,
plura flammis fomenta ingerunt molimine toto; sed
illaesum servatur ad vegetationem hominum Dei
nutu vivido et merito. Salutifero siquidem interventu
sanctorum scilicet martyrum Saviniani et
Potentiani, Altini atque Eodaldi, ipsius sancti Serotini
martyris intemeratum mausoleum servatur;
quia obligaverat eos amor sincerae dilectionis, nec
patitur sanctorum artuum absentia citato frustrari
solamine quem dudum sociaverat sibi fide charitatis
unicae.
CAP. XIII. #De Nortmannorum reditu ad propria.@#
Demum itaque convictis et necibus diversis pluribus
Nortmannorum enecatis, reliqui ad propria
sunt reversi; accelerantes autem monachi expetierunt
ab episcopo reportari sanctorum corpora,
ignorantes quod per subreptionem illic forent illata.
At ipse torvis eos aspiciens oculis, priusquam eorum
suggestionem audisset, inquit: Ultronei hoc
jus, licet nolentibus vobis, tamen profluente clementia
Dei, cunctis innotescere volumus, et constitutionibus
obligari, quatenus possideat hujus sedis
dignitas horum sanctorum corpora quorum martyrii
tirocinio vegetata luculenter coruscat. Ad hujus calumniosam
ergo assertionis seriem nonnulli provocantur
astutiores clerici, et potentiores proceres
unanimiter asserentes, quatenus illic haberentur
unde viguerunt summi praesules. Ad haec saepe fati
antistitis feralia adduntur verba: Legum enim jura
pontifici cunctis decernenti, clericis quoque divinae
majestatis cultoribus, et venerabilibus quibuscunque
terris | null | 660ba40a-6aa7-4662-9e25-ebfced7ebdc1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et regionibus tantorum martyrum congruit
inservire excubiis; vos agmen vulgale ad coenobitale
propositum una cum rebus omnibus resumptis revertimini,
scientes deinceps nos horum sanctorum
venustari praesentia. Gementium ergo et rogantium
monachorum fragor attollitur, pauperumque terrulenta
corpora gestantium plebiumve utriusque sexus
dolor personat dicentium: Ut quid taliter affligimur?
quibus malis obnoxii ista perpetimur, si ad
communis munimina refugii confugimus, quare traducimur?
quare patronis frustramur nobis a Deo
datis? Ad haec pontifex raptus temeritate pravi
consilii foris muros jussit eos propelli.
CAP. XIV. #De monachorum instanti gemi u et praesulis custodibus ostensaque terribili visione.@#
Memorabilis itaque abbas Samson continuato dolore
et abstinentia pene emoritur: sed et tota congregationis
unanimitas, vigiliis et orationibus jejuniisque
praegravata, eadem patitur incommoda.
Christus igitur, omnium rerum censor aequissimus,
compatiens afflictis, suffragantibus sanctorum quoque
martyrum precibus, non diutius sustulit carere
coenobium tam pretiosae facultatis thesauro. Medio
namque noctis confinio custodes ecclesiae sancti
Stephani conquatiuntur horrore acerrimae concussionis;
citato vero cursu, pontificis aures replent
tremulis clamoribus: O praesul, inquientes, fer nobis
desolatis opem. Haec enim basilica in qua manemus
timendum est ne funditus corruat: fragor
nempe terribilis intus personat, et vibrantia luminaria
immensae claritatis pervolant. Quae superstitio,
inquit episcopus, vestros agrestes perturbavit animos?
vere fallacibus monachorum suggestionibus
decepti vanisque pollicitationum spebus seducti
estis. Sed vox testis veritatis nequit exstingui
atrociori commotionis turbine. Sequenti nocte turbata
missa custodum ab episcopo solertia, fugiensque
prae horroris magnitudine, denegat ibidem amplius
se manere. Jubente episcopo, mox utraque
pars custodum custodiae mancipatur. In hac pernicie
persistens episcopus, utpote versutus moribus, tertia
nocte semetipsum ecclesiae custodem adhibuit,
militum cuneo vallatus ingenti causa verae examinationis;
corusci autem luminis densitate obcaecatus,
coepit vehementer debacchando frendere, et
obnixe ut asportarentur sanctorum corpora proclamare.
CAP. XV. #De revectis sanctorum artubus ab urbe.@#
Convocata denique adest sancti Petri modesta
monachorum phalanx et receptis patronis, ultra
quam credi potest laetissima, cum magno tripudiantium
exsultantiumque choro ad propriam sanctos
deferunt basilicam. Quamobrem archiclavis ejusdem
sedis nomine Bernardus, pestifero invidiae zelo
succensus, abstrahit pallium quo sanctissimi et
apostolici patroni Saviniani tegebatur tumba; arreptoque
artavo in frusta medium secans ait: Si
horum Patrum caremus pignoribus, vel hujus portiunculam
retinebimus. Palliique pars ad posterorum
memoriam adhuc in eadem sede servatur.
Quanto sanctionis augmento hic quippe sacer locus
viguerat omnibus liquido constat, praesertim cum
proprii effusione sanguinis ipsum dedicaverint, et
creberrimis monachorum ibidem degentium exsequiis
habeatur celeberrimus.
CAP. XVI. #De antris ab abbate Samsone constructis.@#
Praeterea venerabilis abbas Samson, solertiori
suo fratrumque praeditus consilio, posterioribus cupiens
sancire salutem, abditiora sanctorum artubus
construxit antra. O laudabile fas piorum Patrum!
Inventum populorum pro salute publica, quis non
disputat hos sophistas esse sagaces et colendos plurimumque
valere, cum memoria sanctorum interventu
longa maneat per tempora? At quanquam tegerentur
sanctorum membra densis specubus, tamen
opinantibus illic adfore plurimis, eorum pio
juvamine sanabantur ab omnibus morbiferis doloribus.
CAP. XVII. #De Guillelmi obitu.@#
Decedente Guillelmo praesule, Gerlannus pontifex
collaudatur, monachile propositum a primaevo infantiae
aevo consecutus, et dogmatibus philosophiae
admodum fulcitus, parentum prosapia mediocris,
sed liberalium artium non segnis sectator enituit.
Recensendum namque inter optima suae sagacitatis
studia arbitramur fore, quod valde diligens saepius
dictum monasterium, ibidem turrim composuit
opere polito. Mundiali cursu demum peracto, migravit
ad astra vocatus, sua mandans tumulari membra
sancti Germani Antisiodorensium in basilica. Heldemannus
in hoc postmodum pontificii electus solio,
almi Dionysii monachus, cunctis nec non Christo
placens, amabilis et dilectus. Hujus in tempore regiminis
Notrannus coenobii sancti Petri praelatus
efferbuit; gazarum qui et conglomerator strenuus
Nevernensium dignitatem praesulatus promeruit
muneribus. Ambitionis autem ejus fastu praegravatum
sancti Petri coenobium, pene venit ad nihilum.
Honestabatur vero illius adhuc in tempore idem
locus, potioribus utrarumque facultatum rebus ditatus
a Deo devota Techilde regina; sed hujus piacula
virtus diluat clementissima. Caeterum Heldemannus
praesul obiit sorte suprema raptus, insertus
in supernis coetibus.
CAP. XVIII. #Quod mortis examine Archembaldus a beato Saviniano perculsus perierit@#
Praesulatus honore Archembaldus sustollitur,
parentum potius quam Dei provocatus examine.
Invectus itaque hic lubricae juventutis furia, probrosae
voluptati dedit operam. Exosam enim divino
cultui solertiam adhibens et | null | 9d028beb-b747-464a-9009-4384b10db81a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
caduca quaeque perituri
aevi amplectens, abbatiam sancti Petri omnibus
namque rerum copiis opulentissimam, ad solum
usque contrivit, ecclesiarum, villarum, terrarumque
optima quaeque vendens et distribuens, reliqua in
proprios usus detinens. Sed hujusce cunctos lamentabiles
excessus propalare longum nefas ducimus:
hoc solum addimus quod famulantium Christo fuerit
insecutor horribilis ac odibilis, et saecularium
amator studiosissimus. Admonitus ergo in noctis
visione biduo a sancto Saviniano aequissimo martyre,
noluit quiescere a nefario opere. Aggrediens
hunc quoque tertio ac nolentem obedire jussis percussit
mucrone invisibili: Non diu, inquiens, tuae
nugas patiemur illecebrosae actionis et desolare
locum nostri effusione cruoris sacratum. Nudus
omni prorsus tegmine vestium, repertus est in refectorio
fratrum, quod sibi vindicans, eorum usibus
impie abstulerat. Aequa directionis nempe censura,
nece subitanea juste illum percussit, qui congregatas
possessiones coenobii ob fratrum subsidia pauperumque
sive confluentium omnium juvamina, nisu
toto contriverat. Nec quisquam arbitretur incongruum
sic illum finire, qui primitus abjecerat curam
pastoralis dignitatis, etc.
CAP. XIX. #De Anastasio pontifice, qualiter eumdem locum coepit restaurare.@#
Abeunte illo tam crudeli interitu, successit in
episcopatu Anastasius, vir honestatis et mirae probitatis.
Pavescens hic quidem teterrimae hujus examen
mortis, efficitur voluntarius reparator saepe
dicti loci. Praeventus autem divino amore, et maxime
ipsius sancti martyris Saviniani congrua visionis
admonitione, coepit ultro terras coenobii inquirere,
pretio redimere, monachos educare, et sacrae
institutionis ibidem normam reformare. Talium
omniumque gratia suffultus, humanam exuit labem
et sanctorum in coelis promeruit societatem, suaque
membra in eadem basilica jacent tumulata.
CAP. XX. #Obeunte Anastasio, quomodo Sewinus successerit.@#
Orbata Senonensis metropolitana urbs patrocinio
hujus, praefertur ad sublimandam praesulatus magnificentiam
Sewinus nobilitate praecipuus et morum
probitate coruscus. Hic praeceptionis sanctae
strenuus obauditor, modesti mores praecessoris
insequi studuit optimos. Porro improba aemulantium
molimina diruit, et Christo placentium amicitias
sinceriter exquisivit: omnia charismata insignia
gestiens amplecti, et malignantium caduca renui.
Dum plura ergo tentat peragi virtutis opera, incurrit
id quod manet obviam veritati; saeva scilicet
antiqui hostis incitamenta, qui veternus fur quomodo
laeta Christi agmina interpellet, lividis seminibus
fervens insequitur. Excitat itaque male commeantium
et irritantium devios sensus clericorum:
civium quoque ejusdem civitatis vehementer adversus
eum infesta decertantes, ac congrua quoque
sanctuarii comprimi gliscentes. Praevius autem tutor
supradictae urbis, quatenus male tumentia simul
revulsa corda internecet, praeferendum se opponit
clypeum ut tuta maneant vestigia subsequentium,
Deique domus defensa praeferatur ad sublimia.
Demum Christi victorioso protectus munimine,
pravorum conatus dulcibus interdum promulcet
eloquiis; aliquando vero minacibus trahit proteritque
increpationibus: intercidunt quoque interim quaeque
poenalia, et pullulant favente Christo prosperitatis
commoda.
CAP. XXI. #Locato Sewino in sede, quomodo ipsum locum ornaverit abbate et monachis, resque proprias reddiderit.@#
Ignescit interea amor nobilitandi sanctorum coenobia,
ac reparandi honorem pristinum eorum quaecunque
fuerant diruta: ardenter quin potius sancti
Petri monasterium ob sanctorum suffragia venustari
disposuit, quod multorum pravitate dolebat eversum
iri. Suae ergo spectabilis exortum prosapia nobilitatis
eidem coenobio praefecit abbatem, nomine
Rainardum, moribus egregium et solertia praeditum,
reddita omnium media parte ejusdem abbatiae rerum.
Hic itaque adolescens strenuae indolis, infulatus
contigui gratia regiminis, vicinos quosque rectores
probitatis actu praecelluit: flammante quidem corde,
utpote nobili, adaptare locum protinus studuit, et
monachos nonnullos sophistico omnium liberalium
artium dogmate insigniri decrevit; hoc summum
omnium praenoscens bonum, quatenus his disciplinis
liberalibus edoctis, et sacrae religionis proposito
informatis, status loci gratior haberetur, et ab omni
magnificaretur.
CAP. XXII. #De homine perjurato super sancti Saviniani altare.@#
Illo quoque in tempore accidit in praefato saepius
coenobio evidens miraculum, quod minime credimus
silentio tegendum. Profanus bonitate quidam namque
homo, nomine Rothberthus, in vicina ortus
villa, cui nomen Masliacus-Major indidit antiquitas,
cupiditate foedatus obscena, illicitum sacramentum
sancti Saviniani perfecit in ecclesia: quamobrem
rabies illico sepsit daemoniaca miseroque cruciatu
in omnium vexabatur praesentia. Adsunt extemplo
nonnulli et alii teterrimi spiritus, sed magistri
criminum humanaeque salutis auspices, qui latenter
incitantes illum in diversum compellunt nefas. Vinctis
denique conviciator brachiis, suorum propitiatione
parentum, scelus ejusdem videlicet agnoscentium,
perducitur sanctorum ad antra martyrum, ne
profundius caperet tremula compago artuum daemoniacarum
querelam debacchationum. Hic nudata
gerens membra, multis | null | c31e975d-f353-41ff-a2d1-c8daa38f5379 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ictibus sauciata, vastare ac
laniare quosque tenentes se ut quibat desiderabat.
Per lacunas siquidem cicatricum eviscerando rejiciebat
sanguinem, et cruentas manus lorisque fessas
dilacerabat, terribiliter inquiens: O Saviniane
praepotens martyr, cur me enecas cruciatibus diris?
Pro certo ergo propinqui profitentur piaculum victi;
ob hocque multiplicia cordis ab imo trahunt suspiria;
quinimo auxiliatricem Christi virtutem per
sanctorum obtentum eorumdem sibi flagitant adfore
propitiam; quatenus ex latebris hujusce obsessi
daemoniaca pestilens vis exeat, et recidiva virtus
Christi polleat. Irretitum eum utique funibus anhelus
eorumdem ibi dimisit nisus de sanctorum juvamine
omnimodis fisus. Furebat vero spiritu fervido,
efflagitans nomen sancti martyris Saviniani dictu
temerario. Nihil sane illius severitate jucundius,
nihil jucunditate severius. Jam vero omne robur
virium cesserat, et divulsas lacertorum compagines
sopor presserat. Ergo illi soporato adest propitiabilis
visio. Vidit ab astris sane descendere insignes
viros, claritatis nimia luce respersos; aggrediuntur
illum modestis plane gressibus, sed minantur duris
increpa ionibus: Cur nostrum, inquientes, efferus
praesumptor intrasti antrum, qui recens nostri
locum effusione sanguinis sacratum violasti ultroneus
conviciator? Horum ergo dum fugeret intuitus
heriles, territus, nec celer, et praemissus splendor
avolaret, et sibi anxio finem subiti inferret periculi,
ceu mortuus perstitit ad haec mitior, reddita piorum
martyrum clementia stupenti et pene emortuo pepercit.
Ob tuorum, dicens, fidem parentum qui te
nobis reliquerunt medendum, jubemus abire sanum.
Mirabile dictu! mox denique nexus quibus manus
habuerat vinctas decidunt, semotusque a pilario
cui ligatus inhaeserat, prorsus recepit totius vegetationem
corporis. At ille quanto sanior, tanto
jucundat frontem vacantem omni nubilo, et in se
patratae virtutis veridicus praeco efficitur cunctis.
Circumstat ergo persultantium coetus, pares camaenas
paribus hymnizans modis rerum Creatori,
cujus dono fiunt cuncta quae miranda videntur,
etc.
CAP. XXIII. #De ipso pontifice, quomodo ante pedes abbatis et monachorum prostratus jacuerit, et res quas adhuc tenebat reddiderit@#
Providus interea pontifex Sewinus, luculentiori
praeconio decoratus virtutum, eidem congratulans
coenobio diffundit vultus laetitiam ab ore hilari et
fida gaudia gerit: tunc omne cordis ipsius ab imo
ludicrum aboffertur, olimque animus nugator Deitatis
efficitur indagator, ac sua inepta vultu probitatis
serio colorat. Enucleatius quippe copiosiusve
effundit, quae manicis tenacibus foverat; quoniam
munerari divi fenore sese non dubitabat. Horret
ferale cupiditatis monstrum, et inops egenusque
rerum mavult obsequi Christo, quam laetaliter sauciatus
obcaecari illecebris gazarum, praesertim urgente
superna admonitione sanctorum martyrum
Saviniani et Potentiani, in solemnitate celeberrima
Joannis et Pauli: qua stupefactus ocius aetherii
clavigeri Petri adiit claustrum, sese profitendo culpabilem
ac facinorosum. Prostratus itaque jacens
coram omnium fratrum obtutibus, voce humillima
indulgentiam efflagitat cernuus; cuncta itaque sua
praefatae abbatiae praedia reddidit, et ad suos necessarios
usus vel pauculam portiunculam retinuit.
Favoralis aura inde monachorum attollitur, sed et
totam perculit urbem Christum collaudantium
congratulatio vehemens, etc.
CAP. XXIV. #Post mortem Sewini quomodo Leothericus successerit, clerum et populum, abbatemque Rainardum et monachos dilexerit.@#
Post hunc ascitum superorum cuneo nutu Deitatis
cunctivido, Leothericus infulatur pontificis
solio, actibus eximius, cujus laudabile culmen honoris
amore sane parato compellimur propalare;
sed facundia abest sagacitatis. Merito sinceritatis
illius crevit plane sacerdotalis gradus, eodemque
monitore praecelluit normale decus sanctae Dei Ecclesiae,
etc. Praeterea miraculorum insignia, quae
illius enituerunt in tempore, longum duximus huic
opusculo innectere. Caeterum crebro fati coenobii
contiguus amator efferbuit, animosius videlicet solertis
rectoris abbatis Rainardi, communis utilia
sectando commode: congaudebat namque probi
praecessoris Sewini hunc bonitate superstitem, et
morum salubritate haeredem. Denique laude dignissimus
Rainardus abbas praelata charitatis virtute
rutilans, sese suosque omni voluptati abdicaverat,
et continentiae lege actitaverat, apostolicae assertionis
ultroneus auditor, sine castimonia inquientis
impossibile esse placere Deo, illiusque philosophi qui
nil ait esse prius meliusve caelibe vita. Et hic specimen
religionis non segniter tenuit, sed reliquisse
quoque bonorum operum speculum praetendens,
aequitatis jura procerumque priscorum instituta flagranti
amplectens nisu, spectabile multis resplenduit
decus, etc. Officinarum quaeque diruta suis cum
utensilibus nobilitando reparavit attentius. Nisus
interea affectionis ejusdem panditur circa sanctorum
celebria festa martyrum, sed crebrius tabescebat,
ignorans qua tegerentur tumba sancti scilicet Saviniani
membra.
CAP. XXV. #De tumulis sanctorum Saviniani sociorumque ejus ab abbate Rainardo et Leotherico archiepiscopo reseratis.@# | null | 4fa29052-314e-4c37-b609-7da87c82b2b6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Beatorum igitur martyrum Saviniani, Potentiani
sociorumque eorum corpora, ab abbate Samsone
venerabiliter tumulata intro in antris ob timorem
paganorum, usque ad domni Leotherici archiepiscopi
et domni Rainardi abbatis tempora ibidem latuerunt:
quam ob rem experiri cupiens dicta seniorum
solertius indicabat seria, praesago praesciens spiritu,
per sanctorum suffragia plura adipisci sanitatum
remedia. Capessunt itaque consilium salubre, quo
reserarentur sanctorum mausolea, qui antris continebantur
in abditioribus. Hoc peracto, extemplo
miri odoris exuberavit fragrantia, certioresque reddidit
de eorumdem praesentia; collaudantes Deum,
recondiderunt ibidem decentius posita VIII Kalendas
Septembris. Quibuscunque autem infirmis vel
imbecillioribus collata est potio, de qua sanctorum
lota sunt ossa, absque mora sanitatis meruerunt
juvamina. Ad illius profecto laudem magnificantur
magnalia, qui tuitione cunctivida regit quidquid
creatum vegetat.
CAP. XXVI. #Qualiter regina Constantia sanctum Savinianum agnoverit.@#
Eodem tempore regnabat Rotbertus regum piissimus.
Hic, peractis diversis restaurationibus ecclesiarum,
nec non ornamentis sanctorum corporum,
corpus sancti Saviniani auro et gemmis argentoque
ornavit: quod qualiter actum sit paucis est disserendum.
Factum est dum quodam tempore Rotbertus
rex Romam peteret, ut Constantia regina, una cum
filio Hugone parvulo Tillo remaneret. Quod ut Berta
regina, dudum causa consanguinitatis a rege repudiata,
comperit, prosecuta est eum, sperans se faventibus
ad hoc quibusdam aulicis regis jussu
apostolico restitui toro regio: unde Constantia
regina timens se amoveri a regio latere, inenarrabili
detinebatur moerore. Quae dum nocte quadam
ad hoc nimiis cogitationum tumultibus pulsata
obdormiret, apparuit ei per visum inenarrabili
claritate circumdatus quidam angelicis decoratus
canis, in sacerdotali habitu, virgam pastoralem
gestans manu. Quem nimio timore perterrita dum
requireret quisnam esset, intonuit se fore episcopum,
et appellari Savinianum, cui et dixit: Constans
esto Constantia; quia Deo propitia liberata es ab
imminenti tristitia. Illa vero de tam praeclara visione
perterrita, facto mane, coepit inquirere sollicite
a circumstantibus clericis si illis in regionibus
haberetur episcopus qui Savinianus diceretur.
Quibus ignorantiam suam profitentibus, unus
ex eis qui in monasterio sancti Petri fuerat nutritus,
redeunte rege Aurelianorum futurus episcopus,
nomine Theodericus, respondit pro omnibus:
Est, domina, in monasterio sancti Petri sanctus
Savinianus, primus metropolitanae urbis Senonum
archiepiscopus, qui per martyrii triumphum una
cum sociis pervenit ad coelestis regni bravium.
Hujus martyris si devota mente adieris praesentiam,
id quod promisit absque dilatione noveris te consecuturam.
At illa, de tanti viri consilio gaudens
effecta, citissime una cum filio expetiit sancti Petri
limina, et diutissime lacrymas fundens ante corpus
beati martyris totisque viribus se committens ejus
fidei, gaudens remeavit ad propria, de visitatione
tanti patroni confortata. Nondum transierat dies
tertia, cum subito adest intempesta nocte legatus
regius ante januam, nuntians in proximo adfuturam
ejus praesentiam, qui Deo ducente propriis sedibus
restitutus, ut veracissima approbaretur promissio
martyris, deinceps propriam conjugem magis quam
eatenus dilexit, et sub ejus nutu omnia jura regalia
et quaecunque possidere videbatur manere disposuit.
Sed illa minime oblita promissionis sancti,
satagere coepit qualiter exornaretur corpus ejus
gemmis et auro, quod diu inclusum plumbo, ab
antiquis patribus absconditum fuerat sub atrio, et
regi suggerens sua vota, Deo auxiliante, ad ea
implenda paratum illum invenit per omnia. Qui
accersiens Odorannum ejusdem loci monachum,
qui ad hoc opus perficiendum videbatur idoneus,
commisit una cum regina ejus fidei tantae pietatis
opus. Dederunt igitur Senonis in primis per manum
Waldrici praepositi argenti meri libras IV; deinde
Senones per manum Willelmi cubicularii argenti
meri solidos LV. Postea miserunt per manum Odonis
Paratgii argenti meri solidos XXXVII; miserunt
etiam ad Parisius per manum Odoranni monachi
auri solidos XVII, et denarios VIII, et gemmas pretiosissimas.
His ita patratis, restat uti mirabilia
Dei, quae in fabricis hujus operis oculisque nostris
vidimus, et ex parte manibus contrectavimus,
Christi fidelibus intimemus: quae silentio tegere
crimen est admittere.
CAP. XXVII. #De Odoranni monachi profectione ad palatium, et auro ab regina accepto in capsae fabricam.@#
Igitur occupatus rex variis saeculi curis, intermisit
aliquantulum ad monasterium mittere sumptus
coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit
per Francolinum jam dicto fratri ut concito gradu
veniret Druis ad suscipiendum munus operis. At ille
vespertina synaxi expleta, et, ut mos est monachis,
percepta benedictione abbatis, ire perrexit ad | null | d7adf809-6de3-4baa-8575-19bfa87bc7ed | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cacumina
Druensis Castri. Veniens vero post solis
occasum ad sanctae Columbae portum, transfretavit
cum suis Icaunam fluvium: cumque paululum substitisset
in littore, inter caeteras stellas quibus nox
illustrabatur vidit quoddam sidus exsurgere eo in
loco quo aestivo tempore solet horam diei primam
sol demonstrare; quod exsiliens de sui ortus loco,
virtute divina coepit ferri velociter per aera, petens
coeli eminentiora loca pene usque ad illud punctum
quo ea tempestate solet fieri hora sexta. Quem cum
famulus, equo praeparato cui insedere debebat, hortaretur,
quia nox imminebat, ut ascenderet: Sustine
me paululum, inquit, et intuere cum tuo socio mirabilia
Dei quae hactenus non vidi. Quo miraculo famuli
attoniti, ignorantes quid praesagii praeferret,
signaculo crucis se muniunt, et Deo sanctoque Saviniano
pavefacti corde se committunt. Stella vero
in loco quo venerat paululum substitit, et retrogrado
cursu ad locum unde venerat in unius horae spatio
iterum rediit. Quam pene usque ad tertiam vigiliam
noctis contemplantes, eam inter caetera sidera implere
cursum solitum viderunt ovantes, et inter se
quid demonstraret conferentes; quibus animo occurrit
quod coeptum iter prospero gressu peragerent,
et demum voti compotes concite ad domum redirent.
Dantes propterea sese maturius labori coepti itineris,
per squalidam Belsam, eo surgente a mensa, pervenerunt
ad palatium regis. Praemissa vero salutatione
regis et reginae, ut veracissima apparerent sideris
praesagia: Suscipiens, inquit monacho regina, quae
sancto Saviniano pro posse disposuimus ad praesens
mittere munera, festinus revertere ad propria; quia
nos summo mane disposuimus abire alias. Et statim
proferens auri tredecim solidos ad publicam monetam
Aurelianensem appensos: Si, inquit, tibi
non sufficit mea ponderatio, praebeat fidem proprio
oculo iterata propensio: quo ponderatore nihil aliud
quam quod regina praedixerat fuit invenire. Regressus
itaque monachus voti compos ad monasterium,
postquam regis ex parte et reginae dixit abbati et
fratribus ave, protulit auri fulvi sancto Saviniano
transmissum munus de cassilide. Appensum ergo
palam omnibus per manum Francolini ostiarii et
Raimberti cellerarii regis, trutina vergente, inventum
est septem denarios plus habens. Unde stupefactus
frater qui detulerat, et caeteri admirantes,
cognoverunt pro certo quia qui sideris mutatione
in eundo dignatus est ostendere miraculum, et qui
ex nihilo fecit totum mundum, in sacculo fidei ob
meritum martyris concessit exuberare fulvum sub
septiformis numero spiritus aurum. Et qui ad redimendum
filios viduae, Elisei intercessu, fecit superexcrescere
oleum, exigui auri munusculum devotione
regis et reginae fecit maximum: et caput
Christi Deus, qui per prophetam suum dixit: Argentum
et aurum meum, quidquid membris suis, id est
sanctis martyribus, confert, alterius non est. Postea
dedit rex per manum Odoranni monachi Senonis
auri uncias VIII et argenti meri solidos XV. In perficiendo
vero opere, ne fieret regi oneri frequens requisitio
auri et argenti, additae sunt de thesauro ecclesiae
quinque unciae auri, et tres librae argenti
meri.
CAP. XXVIII. #De sancti Saviniam translatione, et miraculis coram Rotberto rege factis.@#
Descripto itaque apparatu Deo dignissimi operis,
operae pretium est exarari miraculum scripturae vomere
quod Dei omnipotentia praesentibus nobis dignatus
est agere in sancti martyris translatione. Optata
festivitatis ejus dies, qua ab antiquis Patribus
ejus venerabile corpus una cum sociis in basilica
sancti Petri translatum est, appropinquabat: et rex
aliquantulum Senonis commoratus redire disponebat
Parisius; unde vocans archiepiscopum Leothericum,
humiliter postulavit ut monasterium adiret
et sancti martyris corpus de locello plumbeo, in
quo ab antiquis Patribus positum fuerat, in aurea
capsa quam illi paraverat transponeret. At ille sexta
feria, cui succedente die Dominica futura praestolabatur
festivitas, ad monasterium veniens, summa
cum veneratione una cum fratribus monita regis
implevit; corpusque sancti Eodaldi quod cum eo
reperit cum corpore sancti Saviniani ponens, ossa
pueri parvuli cum eo humati reposuit una, et, expletis
missarum solemniis, edendum abiit. Fratre vero,
sub cujus arbitrio et providentia totius operis fabrica
constabat, in choro monasterii residente, et imagines
argenti, quod operculo capsae superponi disposuerat,
cera molli refovente, supervenit ex improviso,
ductore puero parvulo, quidam caecus postulans se
intromitti in crypta ubi sancti Saviniani repositum
erat corpus. Qui sciscitatus a monacho quis esset,
et unde esset, vel cujus rei gratia advenisset, professus
est se esse rusticum, et in pago Wastinense, | null | b94689ea-fe0e-4248-a978-c215f8a84350 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in villa quae Fontanas dicitur, habere habitaculum
ad manendum et proprio nomine vocari Mainardum,
et admonitum nocte praeterita in somnis ut ad sancti
Saviniani praesentiam veniret et lumen oculorum
ibi reciperet. Erat enim triennium ex quo lumen
amiserat oculorum. Intromissus itaque ad sanctum,
diutius oravit; sed nihil luminis ipsa die percipere
meruit. Nimio vero suavitatis odore, ut ipse dixit,
repletus, ad propria est reversus. Adveniente igitur
die Dominica, adest rex cum suis episcopis et proceribus,
abbatibus quoque et clericis, nec non et populo
innumerabili ad transvehendum corpus martyris.
Quem suscipiens una cum filio suo Rotberto
propriis scapulis, reposuit cum manibus suis in illo
loco ubi in praesenti veneratur a fidelibus populis.
Peracto deinde solemni officio, et rege recumbente
ad mensam monachisque edentibus, sedebat ibi
saepe dictus monachus ubi eum perindie sedentem
supra scriptus invenerat caecus; qui nutu Dei ducente
se puero superveniens, dixit se iterum in
somnis admonitum ut quantocius expeteret sancti
Saviniani auxilium, et projiciens se solotenus ante
praesentiam sancti, ejus suffragantibus meritis, visum
recepit, et qui eo usque a parvulo puerulo ducebatur,
eo ducente, puer ad domum revertitur. Rex vero
surgens a mensa orationis causa, ut mos illi erat,
solus remansit in ecclesia: qui dum oraret, contigit
ut saepe dictus frater ecclesiam intraret: quem aspiciens
eminus tranquilla manu innuit ut accederet
propius. Cui: Enarra mihi, inquit, sanctus Potentianus
sancto Saviniano quid fuerit. At ille quod
socius ejus in itineris labore, et successor in honore,
et collega martyrii fuerit humiliter intulit. Tunc
rex graviter coepit conqueri, et pugnis pectus tundere,
eo quod eos ab invicem separasset corpore,
et promittens se eum socio redditurum, commisit eidem
fratri XXX et tres solidos meri argenti, ut inde
inciperet praeparare scrinium sancti Potentiani. Sed
dum ista cogitabat agere, praeventus superna vocatione
reddidit Deo debitum patris nostri Adae.
OBSERVATIONES PRAEVIAE.
1.
Savinianum cum Potentiano sociisque fidem
Christianam Senonibus intulisse, ibique martyrio
affectos sepulturam accepisse, nemo est qui ambigat.
Eorum tumulis imposita est ecclesia, ex cujus adytis,
referente Odoranno S. Petri Vivi monacho, « anno
847 translata sunt sanctorum martyrum corpora Saviniani,
Potentiani, Altini, atque Eodaldi in basilica
sancti Petri a Wenilone archiepiscopo VIII Kal.
Septemb. » Odoranno Clarius in Chronico subscribit,
his verbis: « Revelaverunt se sancti Christi martyres
Savinianus, Potentianus, Altinus, Eodaldus,
et Serotinus Weniloni archiepiscopo et Anastasio
abbati; qui levantes eos cum magno honore de ecclesia
ubi sepulti erant, transtulerunt eos in
basilicam beati Petri octavo Kalendas Septembris, »
« quo tempore auditae sunt voces angelicae in coelo. »
2.
Eodem anno quo « Ludovicus, filius Caroli
Simplicis, apud Laudunum unctus est in regem, »
pergit Clarius, « Hungari . . . . pervenientes Senones
civitatem, incenderunt coenobium sancti Petri,
vastantes omnem provinciam. Cernens itaque Sanson
abbas et monachi malum hoc grande, consilio
accepto, detulerunt corpora sanctorum Saviniani et
Potentiani, cum caeteris sanctorum corporibus, et
reliquiarum pignoribus, cum magno honore in ecclesiam
ejusdem abbatiae, infra muros urbis constructam
in honore sancti Petri. Relictum vero est
corpus sancti Serotini in crypta retro altare sancti
Petri. Vastantes igitur pagani cunctam provinciam,
redierunt ad propria, incenso coenobio sancti Petri,
remanente ibi solummodo oratorio sancti Serotini,
quod minime potuerunt incendere. Qualiter autem
Willelmus archiepiscopus corpora horum sanctorum
voluerit retinere, vel qualiter illos reddiderit, in
libello de virtutibus sancti Saviniani plenius invenies. »
Libellus iste ipsissima est historia quam hic
subjicimus.
3.
Sub annum 1015 Leothericus Senonensis archiepiscopus
una cum « abbate Rainardo investigare
coepit ubinam essent recondita corpora sanctorum
Saviniani et Potentiani. A tempore enim Willelmi
archiepiscopi ob timorem paganorum erant abscondita
in antris. Repertis autem eis per notitiam cujusdam
veterani, Martini nomine servi ejusdem
loci, cum omni diligentia condiderunt ea in locellis
plumbeis, plura miracula ibi operante virtute Domini. »
Plumbeorum locellorum, in quibus condita
sanctorum corpora, mentio fit in his actis, ex
quibus narrationem suam Clarium hausisse non
dubium est.
4.
Denique ex eodem auctore, anno 1020 « Ingoni
abbati successit domnus Ermenaldus, in cujus tempore
rex Robertus et Constantia regina composuerunt
sancto Saviniano loculum auro, argento et
gemmis | null | 0eb654e6-8dd0-4e9b-baa0-1fb81b4bf077 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
pretiosis ornatum. In quo inseruerunt etiam
cum eo corpus sancti Eodaldi cum ossibus pueri
parvuli una humati in loculo plumbeo, in quo ante
continebantur. In qua translatione quidam caecus
recepit lumen; et pluvia, quae a Pascha Domini non
pluerat, abundanter descendit: et haec translatio
facta est VIII Kal. Septembris. » Hactenus Clarius,
quae auctori nostro consentanea sunt, nisi quod ea
sub Roberti vitae finem contigisse postremis historiae
verbis innuere videtur. Uterque porro sancti Potentiani
reliquias a Wenilone archiepiscopo Hermentrudi
Jotrensi abbatissae concessas silentio praetermisit.
Ita tamen se res habuit, si fragmento a nobis
in saeculi IV parte II, pag. 578, edito fides adhibeatur:
quod quia sequiorem in partem a nonnullis
accipi inaudimus, accuratius retractare visum est.
5.
Nemini venerit in mentem qui mox laudatum
auctorem itemque Odoranni et monachi Antissiodorensis
chronica perlegerit, integrum sancti Potentiani
corpus Hermentrudi abbatissae Jotrensi datum
a Wenilone; neque fragmentum loco laudato editum
id exprimit, sed habet duntaxat #celeberrimum
sancti Potentiani suffragium Hermentrudem a Wenilone
efflagitasse, aegreque obtinuisse, atque ad ejus
monasterium sanctum et incomparabile decus@# illud perlatum
fuisse. Quibus verbis integri sancti Potentiani
corporis translationem designari nunquam voluimus,
sed solummodo aliquam sancti antistitis reliquiarum
partem. Nonnihil vero ex hujus sancti reliquiis Jotrensibus
sanctimonialibus concessum fuisse, praeter
laudatum fragmentum, probant aliqua quoque vetera
monumenta. Primum eruitur ex sequentibus Antissiodorensis
codicis verbis, quae sancti martyris reliquias
Jotro in Burgundiam sub annum 886 delatas
testantur. « Sed paganis, inquit Chronici auctor,
aliquanto post tempore hoc coenobium Jotrense occupantibus,
duae ex monialibus memoratae abbatissae
Hermentrudis affines, imminens evadentes periculum,
ad praesidium sui patris, nomine Norgaldi,
nobilissimi in Burgundia viri atque optimi, confugerunt,
qui paulo post Deo felicem reddidit animam.
Ipsae vero moniales matri suae Rothaidae, et fratribus
Agemberto, Samueli et Algaudo quotidie enarrabant
quanta Deus omnipotens sanctissimi Potentiani meritis
patrare dignaretur miracula: adeo ut ipsi miro
devotionis igne flagrantes de comparando sibi tam
pretioso thesauro nunquam non noctes diesque cogitarent.
Quapropter Samuel et Algaudus Jotrense
monasterium expetunt, negotiumque tanta gerunt
dexteritate, ut a Gisla, nobilissima tunc temporis
ejusdem loci abbatissa, diu desideratum munus impetrarent.
Quod statim, voti compotes, in monasterium
quod sanctissimo praesuli in villa Luciaco
fuerat constructum, maximo cum honore et reverentia
detulerunt. » Hactenus codex Antissiodorensis,
cujus hic textum referimus, non quo Luciacensium
adversus Senonenses vel Jotrenses causae velimus
patrocinari; sed ut inde concessionis factae Jotrensibus
momenta in lucem prodeant.
6.
Aliud argumentum desumitur ex lite Jotrenses
inter virgines ac Senonenses sancti Petri Vivi monachos
orta saeculo XIII, quae novae beati Potentiani, ad
sanctum Petrum quiescentis, translationi occasionem
dedit. Litem hac de re motam contestatur Gautridus
de Colone, monachus sancti Petri Vivi, cum in
tabulis chronologicis, tum in ms. libello De sacris
reliquiis monasterii sancti Petri Vivi, quem optima
manu descriptum, cum serie abbatum, in annum
1289 desinente, servant ejusdem loci ascetae. Gaufridi
verba sunt in tabulis chronologicis. « Anno 1218
in monasterio sancti Petri Vivi reliquiae fere ( #haec
vocula@# fere #observatione digna est@# ) totius corporis
sancti Potentiani ostensae fuerunt coram reverendis
Patribus Petro Senonensi archiepiscopo, Herveo Trecensi
episcopo, et quibusdam aliis praelatis, episcopis
et abbatibus. Dicebant moniales de Jotro quod
corpus beati Potentiani habebant; sed illa die, videlicet
XV Kal. Maii, illi Patres praedicti contrarium
invenerunt. Nam invenerunt corpus praedictum sancti
Potentiani in monasterio sancti Petri Vivi sub
majori altari, retro altare de subter, et cognoverunt
ad plenum per testimonia litterarum quibus erat
fides totaliter adhibenda; et corpus praedictum transtulerunt
cum corpore sancti Altini super majus altare,
in capsam argenteam reliquias apponentes:
concesseruntque omnibus peregrinis ad festum hujus
translationis advenientibus magnas indulgentias per
octo dies post festum, ut in litteris super hoc editis
continetur. » Eadem propemodum Gaufridus ipse
tradit in memorato libello de reliquiis, ex quo haec
decerpere sufficiat: « Et ostensum fuit praedictum
corpus sancti Potentiani super portam abbatiae, et in
ecclesia, cum litteris quibus fides erat totaliter adhibenda;
quia sanctimoniales de Jotro dicebant illud
in suo monasterio conservari: sed in illa die probatum
fuit contrarium, prout in libris de sancti Petri
monasterio continetur. » Petri archiepiscopi aliorumque
praesulum litteras inferius exhibebimus; nunc | null | 2be0faa9-081b-45de-b45d-52459fe6f171 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vero reliquiarum omnium in monasterio sancti Petri
quiescentium translationes chronicis notis, qua licebit,
afficiendae.
7.
Anno 847 prima reliquiarum detectio Wenilone
pontifice facta est. Paulo post idem aliquot sancti
Potentiani pignora Jotrensibus concessit. Anno 936
eorumdem martyrum corpora in Senonensem urbem
metu Nortmannorum illata sunt. Eadem, cedente
Willelmo archiepiscopo, pristinae sedi non multo
post sunt restituta, et in antris, hanc in rem effossis,
studiose recondita. Dum tamen sacra pignora referrentur,
Bernardus sanctae Mariae archiclavis pallii
sancti Saviniani partem abscissam reluctantibus monachis
eripuit, quae deinceps in ecclesia cathedrali
servata est. Sub annum 1015 visitata sunt in antris
sanctorum corpora, quae Leothericus praesul, adnitente
Rainardo abbate, loculis plumbeis inclusit.
Post annum 1025, Roberto et Constantia suppetias
ferentibus, levatum est sancti Saviniani corpus, et
una cum sancti Eodaldi, itemque alicujus pueri corpore
ditissimam in thecam illatum est. Quae #translatio,@#
referente Clario, #facta est@# VIII #Kal. Septembris.@#
Eumdem sancti Potentiani reliquiis honorem animo
destinabat Robertus rex ex actis hic relatis, quod
morte praeventus effectu caruit. Anno 1228 Petrus
de Corbolio, Senonensis antistes, accitis suffraganeis
episcopis, celebrem ejusdem martyris translationem
adorsus est, quam dato diplomate sic exponit:
« Petrus Dei gratia Senonensis archiepiscopus, Willelmus
Antissiodorensis, Herveus Trecensis, Willelmus
Meldensis, et Willelmus Nivernensis, eadem
gratia episcopi, omnibus ad quos praesentes litterae
pervenerint, perpetuam in Domino salutem. Ne
quandoque dubitationis nubilo veritas offuscetur,
universis praesentibus et futuris notum fieri volumus,
quod IV Kal. Augusti, in ecclesia sancti Petri Vivi
Senonensis, in praesentia nostra facta est revelatio
sanctorum corporum beatorum martyrum Potentiani
et Altini, sociorum beatissimi Saviniani Senonensis
archiepiscopi; quae etiam per manus nostras translata
sunt in quamdam capsam, eodem die, anno Domini
millesimo ducentesimo octavo decimo. Nos
autem de misericordia Jesu Christi, et beatae Mariae
Virginis, et beatorum apostolorum Petri et Pauli
omniumque sanctorum meritis confidentes, omnibus
Christi fidelibus, qui vere poenitentes suas eleemosynas
charitative eidem ecclesiae contulerint, ab
octavis beatae Mariae Magdalenae usque ad septem
dies sequentes, ob venerationem eorumdem sanctorum,
septem dies de injunctis sibi poenitentiis, vota
fracta, si ad ea redierint, peccata oblita, offensas
patrum et matrum sine manuum injectione, misericorditer
relaxamus. In cujus rei memoriam praesentem
paginam sigillorum nostrorum munimine fecimus
roborari. Datum anno gratiae 1218, III Kal.
Augusti. Durent in perpetuum. »
8.
His litteris suffragantur varii ejusdem loci mss.
codices cum Gaufrido Hirone sancti Petri coenobita,
qui anno 1216 appendicem Clarii Chronico adjecit.
Prostat etiamnum autographum Petri antistitis exemplar,
quod anni 1680 die 19 Octobris, provinciae
nostrae Burgundiae visitator recognovit. Anno 1449,
die 17 Decembris, Ludovicus de Meloduno, Senonensis
antistes, Guerino sancti Remigii Senonensis,
Petro sancti Joannis itidem Senonensis abbatibus,
et Jacobo Hodoardo vicario generali et officiali novam
corporis sancti Potentiani translationem imperavit;
quae procurante Guillelmo Quatranio sancti
Petri abbate hoc die celebrata est. Exstat Innocentii
papae VIII rescriptum, anno 1488 datum, quo sancti
Petri monachis licentiam concedit sacras monasterii
sui reliquias transferendi: qua nescio an usi sint
ante annum 1680, quo praepositi nostri generalis
jussu jam laudatus provinciae Burgundicae visitator
ossa beati Potentiani novam in thecam decentius
ornatam reposuit. Haec chronico ordine repraesentare
visum est. Caeterum quod diem VIII Kal. Septemb.
huic translationi ascribimus, tametsi nullum subjecta
narratio designet, Odorannum et Clarium sequimur
auctores, qui translationem a Wenilone factam
aptant huic diei; imo et Clarius eam quae hic describitur
ad eumdem iterum diem subnotavit. Restat
ut de narrationis hujus scriptore sententiam
nostram promamus.
9.
Videtur is esse Odorannus sancti Petri Vivi monachus,
Chronico apud Chesnium edito celebris. Hic
enim praeter jam laudatum Chronicon, #sexagenarius
anno 1045 alia etiam opuscula sua in unum corpus
collegisse@# dicitur in Chronici suit titulo, qualem procul
dubio ferebat ms. codex unde illud excerptum est;
Ut autem subjectam historiam ipsi potius quam alteri
tribuamus, facit in primis quod media saltem Chronici
pars, quae hanc translationem complectitur,
totidem verbis hic atque ibi exprimatur. Quae sane
res unum eumdemque utriusque operis auctorem
arguit. Deinde cum Odoranni Chronicon nihil hac
translationis historia posterius recenseat, siquidem
alius ejus auctor haberetur, narrationem Chronico
suo insertam verbotenus ab eo | null | 1a39464d-2751-4bf2-80ec-c34574cd1a8a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
desumpsisset Odorannus,
quod plagium cordato viro ( #qualis is erat@# )
impingere non licet. Praeterea translationis ejus pars
magna fuit Odorannus ipse, qui ab rege Constantiaque
regina vocatus in aulam, operi manum admovit.
Quis igitur illo melius rem uti habuerat posteris
mandare potuisset? Ad haec de se utroque loco sic
loquitur, ut Chronicon cum hac Historia conferenti
idem ubique genius spirare videatur. Nisi quod hic
subinde communes in locos divertit, quos, uti nullius
saporis, resecare visum est. Jam verbis suis,
quisquis ille est auctor, loquatur, cujus librum ex
sancti Mariani bibliotheca erutum viro relig. Joanni
Baptiste Oudinet, ordinis Praemonstratensis ejusdem
loci priori, debemus.
1.
Savinianum cum Potentiano sociisque fidem
Christianam Senonibus intulisse, ibique martyrio
affectos sepulturam accepisse, nemo est qui ambigat.
Eorum tumulis imposita est ecclesia, ex cujus adytis,
referente Odoranno S. Petri Vivi monacho, « anno
847 translata sunt sanctorum martyrum corpora Saviniani,
Potentiani, Altini, atque Eodaldi in basilica
sancti Petri a Wenilone archiepiscopo VIII Kal.
Septemb. » Odoranno Clarius in Chronico subscribit,
his verbis: « Revelaverunt se sancti Christi martyres
Savinianus, Potentianus, Altinus, Eodaldus,
et Serotinus Weniloni archiepiscopo et Anastasio
abbati; qui levantes eos cum magno honore de ecclesia
ubi sepulti erant, transtulerunt eos in
basilicam beati Petri octavo Kalendas Septembris, »
« quo tempore auditae sunt voces angelicae in coelo. »
2.
Eodem anno quo « Ludovicus, filius Caroli
Simplicis, apud Laudunum unctus est in regem, »
pergit Clarius, « Hungari . . . . pervenientes Senones
civitatem, incenderunt coenobium sancti Petri,
vastantes omnem provinciam. Cernens itaque Sanson
abbas et monachi malum hoc grande, consilio
accepto, detulerunt corpora sanctorum Saviniani et
Potentiani, cum caeteris sanctorum corporibus, et
reliquiarum pignoribus, cum magno honore in ecclesiam
ejusdem abbatiae, infra muros urbis constructam
in honore sancti Petri. Relictum vero est
corpus sancti Serotini in crypta retro altare sancti
Petri. Vastantes igitur pagani cunctam provinciam,
redierunt ad propria, incenso coenobio sancti Petri,
remanente ibi solummodo oratorio sancti Serotini,
quod minime potuerunt incendere. Qualiter autem
Willelmus archiepiscopus corpora horum sanctorum
voluerit retinere, vel qualiter illos reddiderit, in
libello de virtutibus sancti Saviniani plenius invenies. »
Libellus iste ipsissima est historia quam hic
subjicimus.
3.
Sub annum 1015 Leothericus Senonensis archiepiscopus
una cum « abbate Rainardo investigare
coepit ubinam essent recondita corpora sanctorum
Saviniani et Potentiani. A tempore enim Willelmi
archiepiscopi ob timorem paganorum erant abscondita
in antris. Repertis autem eis per notitiam cujusdam
veterani, Martini nomine servi ejusdem
loci, cum omni diligentia condiderunt ea in locellis
plumbeis, plura miracula ibi operante virtute Domini. »
Plumbeorum locellorum, in quibus condita
sanctorum corpora, mentio fit in his actis, ex
quibus narrationem suam Clarium hausisse non
dubium est.
4.
Denique ex eodem auctore, anno 1020 « Ingoni
abbati successit domnus Ermenaldus, in cujus tempore
rex Robertus et Constantia regina composuerunt
sancto Saviniano loculum auro, argento et
gemmis pretiosis ornatum. In quo inseruerunt etiam
cum eo corpus sancti Eodaldi cum ossibus pueri
parvuli una humati in loculo plumbeo, in quo ante
continebantur. In qua translatione quidam caecus
recepit lumen; et pluvia, quae a Pascha Domini non
pluerat, abundanter descendit: et haec translatio
facta est VIII Kal. Septembris. » Hactenus Clarius,
quae auctori nostro consentanea sunt, nisi quod ea
sub Roberti vitae finem contigisse postremis historiae
verbis innuere videtur. Uterque porro sancti Potentiani
reliquias a Wenilone archiepiscopo Hermentrudi
Jotrensi abbatissae concessas silentio praetermisit.
Ita tamen se res habuit, si fragmento a nobis
in saeculi IV parte II, pag. 578, edito fides adhibeatur:
quod quia sequiorem in partem a nonnullis
accipi inaudimus, accuratius retractare visum est.
5.
Nemini venerit in mentem qui mox laudatum
auctorem itemque Odoranni et monachi Antissiodorensis
chronica perlegerit, integrum sancti Potentiani
corpus Hermentrudi abbatissae Jotrensi datum
a Wenilone; neque fragmentum loco laudato editum
id exprimit, sed habet duntaxat #celeberrimum
sancti Potentiani suffragium Hermentrudem a Wenilone
efflagitasse, aegreque obtinuisse, atque ad ejus
monasterium sanctum et incomparabile decus@# illud perlatum
fuisse. Quibus verbis integri sancti Potentiani
corporis translationem designari nunquam voluimus,
sed solummodo aliquam sancti antistitis reliquiarum
partem. Nonnihil | null | f643e992-fa99-40e0-b73f-9903bfe4fa05 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vero ex hujus sancti reliquiis Jotrensibus
sanctimonialibus concessum fuisse, praeter
laudatum fragmentum, probant aliqua quoque vetera
monumenta. Primum eruitur ex sequentibus Antissiodorensis
codicis verbis, quae sancti martyris reliquias
Jotro in Burgundiam sub annum 886 delatas
testantur. « Sed paganis, inquit Chronici auctor,
aliquanto post tempore hoc coenobium Jotrense occupantibus,
duae ex monialibus memoratae abbatissae
Hermentrudis affines, imminens evadentes periculum,
ad praesidium sui patris, nomine Norgaldi,
nobilissimi in Burgundia viri atque optimi, confugerunt,
qui paulo post Deo felicem reddidit animam.
Ipsae vero moniales matri suae Rothaidae, et fratribus
Agemberto, Samueli et Algaudo quotidie enarrabant
quanta Deus omnipotens sanctissimi Potentiani meritis
patrare dignaretur miracula: adeo ut ipsi miro
devotionis igne flagrantes de comparando sibi tam
pretioso thesauro nunquam non noctes diesque cogitarent.
Quapropter Samuel et Algaudus Jotrense
monasterium expetunt, negotiumque tanta gerunt
dexteritate, ut a Gisla, nobilissima tunc temporis
ejusdem loci abbatissa, diu desideratum munus impetrarent.
Quod statim, voti compotes, in monasterium
quod sanctissimo praesuli in villa Luciaco
fuerat constructum, maximo cum honore et reverentia
detulerunt. » Hactenus codex Antissiodorensis,
cujus hic textum referimus, non quo Luciacensium
adversus Senonenses vel Jotrenses causae velimus
patrocinari; sed ut inde concessionis factae Jotrensibus
momenta in lucem prodeant.
6.
Aliud argumentum desumitur ex lite Jotrenses
inter virgines ac Senonenses sancti Petri Vivi monachos
orta saeculo XIII, quae novae beati Potentiani, ad
sanctum Petrum quiescentis, translationi occasionem
dedit. Litem hac de re motam contestatur Gautridus
de Colone, monachus sancti Petri Vivi, cum in
tabulis chronologicis, tum in ms. libello De sacris
reliquiis monasterii sancti Petri Vivi, quem optima
manu descriptum, cum serie abbatum, in annum
1289 desinente, servant ejusdem loci ascetae. Gaufridi
verba sunt in tabulis chronologicis. « Anno 1218
in monasterio sancti Petri Vivi reliquiae fere ( #haec
vocula@# fere #observatione digna est@# ) totius corporis
sancti Potentiani ostensae fuerunt coram reverendis
Patribus Petro Senonensi archiepiscopo, Herveo Trecensi
episcopo, et quibusdam aliis praelatis, episcopis
et abbatibus. Dicebant moniales de Jotro quod
corpus beati Potentiani habebant; sed illa die, videlicet
XV Kal. Maii, illi Patres praedicti contrarium
invenerunt. Nam invenerunt corpus praedictum sancti
Potentiani in monasterio sancti Petri Vivi sub
majori altari, retro altare de subter, et cognoverunt
ad plenum per testimonia litterarum quibus erat
fides totaliter adhibenda; et corpus praedictum transtulerunt
cum corpore sancti Altini super majus altare,
in capsam argenteam reliquias apponentes:
concesseruntque omnibus peregrinis ad festum hujus
translationis advenientibus magnas indulgentias per
octo dies post festum, ut in litteris super hoc editis
continetur. » Eadem propemodum Gaufridus ipse
tradit in memorato libello de reliquiis, ex quo haec
decerpere sufficiat: « Et ostensum fuit praedictum
corpus sancti Potentiani super portam abbatiae, et in
ecclesia, cum litteris quibus fides erat totaliter adhibenda;
quia sanctimoniales de Jotro dicebant illud
in suo monasterio conservari: sed in illa die probatum
fuit contrarium, prout in libris de sancti Petri
monasterio continetur. » Petri archiepiscopi aliorumque
praesulum litteras inferius exhibebimus; nunc
vero reliquiarum omnium in monasterio sancti Petri
quiescentium translationes chronicis notis, qua licebit,
afficiendae.
7.
Anno 847 prima reliquiarum detectio Wenilone
pontifice facta est. Paulo post idem aliquot sancti
Potentiani pignora Jotrensibus concessit. Anno 936
eorumdem martyrum corpora in Senonensem urbem
metu Nortmannorum illata sunt. Eadem, cedente
Willelmo archiepiscopo, pristinae sedi non multo
post sunt restituta, et in antris, hanc in rem effossis,
studiose recondita. Dum tamen sacra pignora referrentur,
Bernardus sanctae Mariae archiclavis pallii
sancti Saviniani partem abscissam reluctantibus monachis
eripuit, quae deinceps in ecclesia cathedrali
servata est. Sub annum 1015 visitata sunt in antris
sanctorum corpora, quae Leothericus praesul, adnitente
Rainardo abbate, loculis plumbeis inclusit.
Post annum 1025, Roberto et Constantia suppetias
ferentibus, levatum est sancti Saviniani corpus, et
una cum sancti Eodaldi, itemque alicujus pueri corpore
ditissimam in thecam illatum est. Quae #translatio,@#
referente Clario, #facta est@# VIII #Kal. Septembris.@#
Eumdem sancti Potentiani reliquiis honorem animo
destinabat Robertus rex ex actis hic relatis, quod
morte praeventus effectu caruit. Anno 1228 Petrus
de Corbolio, Senonensis antistes, accitis suffraganeis
episcopis, celebrem ejusdem martyris translationem
adorsus est, quam dato diplomate sic exponit: | null | 4a052a8f-8148-44e8-90ba-df0b74d262fd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
« Petrus Dei gratia Senonensis archiepiscopus, Willelmus
Antissiodorensis, Herveus Trecensis, Willelmus
Meldensis, et Willelmus Nivernensis, eadem
gratia episcopi, omnibus ad quos praesentes litterae
pervenerint, perpetuam in Domino salutem. Ne
quandoque dubitationis nubilo veritas offuscetur,
universis praesentibus et futuris notum fieri volumus,
quod IV Kal. Augusti, in ecclesia sancti Petri Vivi
Senonensis, in praesentia nostra facta est revelatio
sanctorum corporum beatorum martyrum Potentiani
et Altini, sociorum beatissimi Saviniani Senonensis
archiepiscopi; quae etiam per manus nostras translata
sunt in quamdam capsam, eodem die, anno Domini
millesimo ducentesimo octavo decimo. Nos
autem de misericordia Jesu Christi, et beatae Mariae
Virginis, et beatorum apostolorum Petri et Pauli
omniumque sanctorum meritis confidentes, omnibus
Christi fidelibus, qui vere poenitentes suas eleemosynas
charitative eidem ecclesiae contulerint, ab
octavis beatae Mariae Magdalenae usque ad septem
dies sequentes, ob venerationem eorumdem sanctorum,
septem dies de injunctis sibi poenitentiis, vota
fracta, si ad ea redierint, peccata oblita, offensas
patrum et matrum sine manuum injectione, misericorditer
relaxamus. In cujus rei memoriam praesentem
paginam sigillorum nostrorum munimine fecimus
roborari. Datum anno gratiae 1218, III Kal.
Augusti. Durent in perpetuum. »
8.
His litteris suffragantur varii ejusdem loci mss.
codices cum Gaufrido Hirone sancti Petri coenobita,
qui anno 1216 appendicem Clarii Chronico adjecit.
Prostat etiamnum autographum Petri antistitis exemplar,
quod anni 1680 die 19 Octobris, provinciae
nostrae Burgundiae visitator recognovit. Anno 1449,
die 17 Decembris, Ludovicus de Meloduno, Senonensis
antistes, Guerino sancti Remigii Senonensis,
Petro sancti Joannis itidem Senonensis abbatibus,
et Jacobo Hodoardo vicario generali et officiali novam
corporis sancti Potentiani translationem imperavit;
quae procurante Guillelmo Quatranio sancti
Petri abbate hoc die celebrata est. Exstat Innocentii
papae VIII rescriptum, anno 1488 datum, quo sancti
Petri monachis licentiam concedit sacras monasterii
sui reliquias transferendi: qua nescio an usi sint
ante annum 1680, quo praepositi nostri generalis
jussu jam laudatus provinciae Burgundicae visitator
ossa beati Potentiani novam in thecam decentius
ornatam reposuit. Haec chronico ordine repraesentare
visum est. Caeterum quod diem VIII Kal. Septemb.
huic translationi ascribimus, tametsi nullum subjecta
narratio designet, Odorannum et Clarium sequimur
auctores, qui translationem a Wenilone factam
aptant huic diei; imo et Clarius eam quae hic describitur
ad eumdem iterum diem subnotavit. Restat
ut de narrationis hujus scriptore sententiam
nostram promamus.
9.
Videtur is esse Odorannus sancti Petri Vivi monachus,
Chronico apud Chesnium edito celebris. Hic
enim praeter jam laudatum Chronicon, #sexagenarius
anno 1045 alia etiam opuscula sua in unum corpus
collegisse@# dicitur in Chronici suit titulo, qualem procul
dubio ferebat ms. codex unde illud excerptum est;
Ut autem subjectam historiam ipsi potius quam alteri
tribuamus, facit in primis quod media saltem Chronici
pars, quae hanc translationem complectitur,
totidem verbis hic atque ibi exprimatur. Quae sane
res unum eumdemque utriusque operis auctorem
arguit. Deinde cum Odoranni Chronicon nihil hac
translationis historia posterius recenseat, siquidem
alius ejus auctor haberetur, narrationem Chronico
suo insertam verbotenus ab eo desumpsisset Odorannus,
quod plagium cordato viro ( #qualis is erat@# )
impingere non licet. Praeterea translationis ejus pars
magna fuit Odorannus ipse, qui ab rege Constantiaque
regina vocatus in aulam, operi manum admovit.
Quis igitur illo melius rem uti habuerat posteris
mandare potuisset? Ad haec de se utroque loco sic
loquitur, ut Chronicon cum hac Historia conferenti
idem ubique genius spirare videatur. Nisi quod hic
subinde communes in locos divertit, quos, uti nullius
saporis, resecare visum est. Jam verbis suis,
quisquis ille est auctor, loquatur, cujus librum ex
sancti Mariani bibliotheca erutum viro relig. Joanni
Baptiste Oudinet, ordinis Praemonstratensis ejusdem
loci priori, debemus.
INCIPIT HISTORIA TRANSLATIONIS.
CAP. I. #Translatio sanctorum Saviniani, Potentiani sociorumque eorum.@#
Beatorum igitur martyrum sanctissima membra,
Saviniani scilicet et Potentiani sociorumque eorum,
in eadem Salvatoris Domini ecclesia per manus quidem
fidelium convenienti in loco fideliter sepulta
sunt, praeter venerabile corpus Serotini martyris,
quod convenienter a parentibus fuit humatum in alia
basilica seorsum. Dum eorum igitur cineres per
multa annorum spatia in loco eorum quievissent, ut
diligentior eis cultus et reverentia a populis exhiberetur,
notificantur coelitus prudentissimo Senoniensium
Weniloni pontifici et Anastasio abbati coenobii
sancti Petri | null | b8c78d54-2500-4f20-9d83-99eb9dc17a84 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
apostoli, qui, puro exhilaratae mentis
voto, convocatis utriusque sexus millibus populi,
transferre satagunt in basilicam sancti Petri apostolorum
principis sibi contiguam: cujus etiam pro foribus
et in cujus fundis eatenus jacuerant. At domus et
aedificiorum fastigiis excellentior et divinis obsequiis
celebrior habetur, praesertim cum monachorum inibi
degentium sollicitudo solemnibus in ea votis et assiduis
meditationibus regulariter instet. Habita est
autem hujus translationis festivitas tempore quo
nobilissimis Francorum sceptris tres inclyti principes,
augustae recordationis Ludovici Caesaris posteri,
Lotharius scilicet, itemque Ludovicus et Carolus
praeerant, anno quoque regni ipsorum sexto, anno
vero ab Incarnatione Christi octingentesimo quadragesimo
septimo, indictione septima, XIV Kal.
Novembris.
CAP. II. #Quod in festivitate eorumdem translationis angelicae voces e coelo auditae sunt.@#
Nec reticendum quod nocte vigiliarum, cujus succedente
die veneranda patrocinia transvehenda fuerant,
voces angelicae ab astris, velut chori psallentes,
humanis auribus intonuerunt. Pontifex namque
ad celebranda vigiliarum solemnia illuc vespertina
synaxi una cum frequentia cleri processerat. Quibus
religiose suppletis, et antistite ad urbem regresso,
coelestes exsequiae per noctis spatia sunt secutae.
Cujus modulationis harmoniam non tantum monachos,
sed et quosdam vulgi ibidem excubantis auditu
percepisse perspicuum est. Verum arbitrantes voces
hujusmodi humanas esse, opinantesque quoslibet
religiosos ad coenobium pro instanti festivitate confluere,
qui tam jucundo strepitu fungerentur, rursumque
stupentes cur intempestivae noctis silentio
adventum maturarent, exploratores circumquaque
dirigere studuerunt ut quorum excubiae essent experirentur.
Missi autem, cum loca vicina perlustrantes
neminem reperirent et nihilominus melodiae suavitatem
sine intermissione audirent, coelestis officii
exsequias esse meminerunt. Ubi evidenti ostenditur
indicio quod angelica societas eorum solemnitatibus
pio favore adesse voluit, quos secum Omnipotentis imperiis
strenue paruisse cognoverat: eorum agendis et
gaudiis indeficientibus interesse festinavit, quos ineffabili
tripudio optimis studiis invigilasse perspexerat.
Possidet deinceps praedicta basilica piorum martyrum
corpora, quorum spiritus aeternae recompensationis
compotes paradisiaca amoenitas continet;
gratulatur pro tantorum Patrum fenore temporaliter
Senonum civitas, pro quorum tripudio Jerusalem
perenniter exsultat coelestis. Ad horum tumbas popularis
aula, preces et vota exposcitura, frequenter
confluit; quia ipsorum interventu et artuum languores
sospitatis levamine recreantur, et cordium
vires perpetuis dapibus saginantur.
CAP. III. #De pallio et capite sancti Saviniani martyris.@#
Cum igitur, ut indicatur supra, corpus hujus pretiosi
martyris Saviniani transmutandum venerabiliter
revolveretur de loco plumbeo, alias transferendum,
repertum est pallium quo erat involutum,
multis labentibus annis, totum ex integro quasi
novum; caput vero illius, quod est decus istius nostrae
patriae, quasi contritum plumbatis dextro in
tempore fuisset. Duae autem percussurae quae fuerunt
plagae gladii, sic sunt adhuc sanguineae, quasi
recens sit ipsa percussio; ita ut a cernentibus non
sine lacrymarum infusione vix intueantur. Quod
autem martyrii coronam vere idem pontifex acceperit,
testimonium illi usque hodie perhibet sanctum
et venerabile caput, et sanguis adhuc recens apparens
per ejusdem capitis percussuram. Porro inventio
corporum sanctorum martyrum Gervasii et Protasii,
quae facta est a sancto Ambrosio episcopo Mediolani,
ut ipse beatus sua propria manu scripsit,
narrat eodem modo in sarcophagis marmoreis ipsos
repertos recenti sanguine perfusos, quasi eo die
ipsorum capita gladio fuissent caesa. Verum caput
nostri martyris tribus percussionibus gladii ictum:
duae usque ad praesens manent cruore sanguineae;
tertia, quae, ut putatur, gloriosam mortem intulit,
nihil habet sanguinei cruoris.
CAP. IV. #De caeco ibi illuminato.@#
Ad tantam solemnitatem cum caetera plebe caecus
quidam venit, qui virtutem martyris in sua illuminatione
persensit: orat namque ut Christus de teste
ostenderet quanti apud se meriti esset, et si ea res
quae fiebat illi placeret, quibus semper enituit miraculis
declararet. Oculi caeci lacrymas fundunt et
in mentis acie fidei lumina surgunt, humilitatis supplicatio
coelum penetrat et divinitatis faciem ad
misericordiam inclinat; miles invictus ducem implorat,
et agit ut et nunc militiae mercedem reddat;
ostendit vulnera, labores enumerat, numerum sudorum
recenset, et quantum sibi pro his debeatur
docet. Proximi caeco in oratione junguntur, et quod
per se nequit, lacrymarum collatione meretur; de
coelo latens medicina dimittitur et oculorum scabies
manu pietatis abstergitur, videns caecus socios contuetur,
et quod dudum desperaverat sese habere
miratur. Salvatoris clementia collaudatur, plebs viri
saluti congratulatur, martyris reverentia in augmentum
dilatatur. Talibus haec dies insignis adjacenti
populo constat esse solemnis. | null | 789f6c49-4f40-4e65-8d56-5556561fc78f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
CAP. V. #De lampade quae ante corpus ejus quasi sponte sua ardere consuevit.@#
De lampade vero, quae ante sacrum ejus corpus
ardere consuevit noctes et dies, et ante aliorum
nobis innumerabilium sanctorum membra in crypta,
quae lapidum volubilitate constructa consistit, et
arcobus sustentata decenter stabilitur, aliquid narrare
ut vox videntium testatur, absurdum non debet
videri. Saepenumero accidere solet ut pigritia custodis
lumen lampadis deficiendo decidat, et deinde
repente illuminata clarificos ignes emittat; et non
tantummodo una hora vel die lucem clarissimam
emittere dicitur, sed trium dierum spatio et totidem
noctium tenebras pellere. Haec igitur lampas sanctorum
divinitus plerumque succenditur et sine infusione
olei, tunc scirpus clarissimum lumen emittit,
ita ut lucidius splendeat quam caeterae lampades,
quas manus humana oleo superfuso illuminat, libro
liquore madefacto igneque supposito, etc. Nostrorum
quidam fratrum cujus faciem cum nomine novimus,
verum hic obtentu ejus nominatim non designavimus,
causa necessitatis, ut diximus, ejusdem
lucernae exstinguens insufflavit luminaria quadam
die tribus vicibus: quae sic divinitus suae claritatis
per singulas vices recepit lumina, ut quantum incuria
fratris exstinguendo diffinierat, magis illuminans
subministraret coelestis divinitas, etc.
CAP. VI. #De siccitate et pluviae infusione, et de suavitatis odore in sancti Saviniani translatione.@#
Miserationis Dei clementissimam misericordiam,
quam penes regionis nostrae situm pro merito sanctissimi
martyris Saviniani nobis Deus clemens rector
concesserit, arbitror pauculis verbis futurorum
memoriae commendare. A pascha enim Domini, quae
est solemnitas solemnitatum et gloriae decus omnium
Christianorum, non stillaverat penitus de
coelo pluvia, et marcescebat humus crebris scissionibus
fissa usque in diem translationis ejus. Die ergo
quo sublevatum est corpus supradicti martyris de
loco antiquo propriae repausationis, descendit pluviarum
copiosa abundantia et terra privata est siccitate
sua. Datur nunc patenter intelligi quod respexerit
Deus humilitatem pauperum suorum per
martyrem Savinianum, merito sibi gratum, et afflictam
patriam penuria pluviae plene relevaverit
guttarum defluentium inundatione, etc.
CAP. VII. #De suavitatis odore in ejus translatione.@#
Igitur sicut et insignis doctor Paulus dicit: #Christi
bonus odor sumus Deo in omni loco:@# ita iste pretiosus
martyr vita vivens, non solum bono odore
repletus fuit, sapida scilicet doctrina praedicationis
et miraculis mirifice famosus fragravit, sed etiam
in hac sui translatione corporis miro odore redoluit.
Omne etenim hoc monasterium ita odor suavissimus
ad plenum perfuderat, ac si fuissent in eo
omnis generis aromata et universa opobalsama:
nam et infra quindecim dierum spatia omnium
ingredientium intra monasterii septa nares opplebant
redolenti suavitate, sicut et in primo ejus transmutationis
die, etc. Etenim duorum sacerdotum
monachorum corpora et vestes, qui sanctum corpus
de loco plumbeo levando ponere meruerunt in capsa
ubi nunc habetur, plurimis diebus ita fragrabant, ut
nectario odore perfusi putarentur, etc.
CAP. VIII. #De frequenti visione custodum interiorum et exteriorum.@#
Frequens visitatio, et assidua protectio, et manifesta
revelatio huic nostro loco accidisse, a custodibus
qui excubias hujus ecclesiae observare jussi
sunt, enarrata noscuntur. Multoties etenim intempestae
noctis hora, quando gratissimus sopor in
dormiendo solet occupare homines, exterriti custodes
et nimio timore excitati, vigilantibus oculis digni
habiti sunt cernere ea quae mortalibus sunt mutuenda
perspicere. Plerumque enim conspexere luminaribus
praeclarissimis totam ecclesiam resplendere, et innumerabilem
candidatorum turbam utriusque sexus,
episcoporum, clericorum, laicorum, puerorum et
puellarum totius ecclesiae ambitu contineri. Pluribus
namque vicibus vigiles, qui strenue cura sibi commissa
in vigilando excubantes, hoc suburbium nostrum
observare ab ignium periculis et a latronum
insidiis positi noscuntur, cum clamore valido limina
ecclesiae pulsare, et increpative aedituos perterrefacere
ita dicendo visi sunt accurrisse: Utquid somno
nimium praegravati dormitis vino et sopore oppressi?
surgite, surgite, quam velocius opem ferte sacris luminaribus
et sacris sanctorum pignoribus: nam ut
nobis manifestissime videtur, tota ecclesia a sommo
usque ad ima fundamenti coelesti igne comburi videtur.
Cum strepitu ergo pavoris fratribus a strato suo
surgentibus, visiones quam crebre disparuere, et
ignium splendor quodammodo his intrinsecus, et
illis vigilibus exterius paulatim deficere et imminui
decrescendo dum consideratur; timor ab utrisque
aequali sorte removetur. Verum fratres custodes
sacrae basilicae lenis visio sanctorum frequentius
laetificando laetos reddit, et illos forinsecus positos
ignis quasi vivus exterruit; sed post, dum incombustum
templum considerant, laetiores efficiuntur
hac visione mira. Nam | null | 4fd2f5b4-a396-48a5-833b-8903cae94b2f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sicut antiquo tempore Moyses
dator veteris legis rubum ardere conspexit et non
comburi, ita et ii hoc monasterium incendi metuebant:
sed non erat nocivus ignis, sed visitatio angelicae
virtutis et sanctorum quorum ibidem retinetur
multiplex multitudo indicibilis.
CAP. IX. #De muliere incessibus pedum exacta, et a sanctis martyribus curata.@#
Praeterea ex Milidunensi ( #Melun@# ) oppido quaedam
paupercula puella, nomine Ingelberta, una cum genitrice
propria sanctorum expetiit limina: curriculo
siquidem vecta, quod vilis robur aselli praeducebat,
utpote omni compagum solamine desolata. Victus
enim vestimentique supplemento ostiatim sustentabatur,
tabe centesque doloribus inediaque artus
miserantium alimoniis refovebat. Tanta namque
suggestionis importunitate cunctis erat nota, quanto
absque multorum juvaminis ope nequibat vivere.
Porro data optione, coepit anhelare de industria
sanctorum martyrum subsidia, quo debilitatis suae
inferrent medelam. Accita itaque matre: « Desidero,
inquit, propitii martyris sancti Saviniani, caeterorumque
sanctorum adire sepulcra; nec demorabor,
inquam, adipisci per illos mei animi vota. » Accensa
illius mater verbis tantam spem peragit
promptius, subillataque obtutibus ipsorum, supplex
cervice adorat cernuo ut adsint ei patrocinando.
Pavimento itaque inhaerens diutius, Deum pietatis
adfore sensit sanctorum interventu. Mox igitur cita
salus praeeunte immanitate doloris, atque innovati
anhelo spiritui gaudet auxilium; vibratur ardens
animus ad plurima, matremque vocat dicens: Adesto,
genitrix laetabunda, quae me tacens ab humo
sustulisti terrulentam. Postquam ergo foeditatem
membrorum virtutis decore mutavit Deus, illustrata
sanctorum juvamine, cucurrit inoffenso pede, matremque
reciprocat continua voce. At illa accelerans
properat factique ignara, quos scabellulos perdidit
inquirit tremula. Uno, inquit illa, sub ictu mihi
divinitus collata est salus; sepsere illam quamplurimi,
spectatque plebem erecta circum fluentem ac
sibi congratulantem: omnium enim connexa opinione
subitam adepta est sanitatem. Publicitus itaque
omnium personat clamor, gratias reterens Deo,
vigente sanctorum martyrum patrocinio.
CAP. X. #De provocata a Senonensibus Nortmannorum inimicitia.@#
Tempore quo Senonensium archipraesulatus Willelmus
fruebatur apice, vir ingenio et astutia strenuus,
gens Nortmannorum exacerbatione dira ejusdem
civium urbis provocata, confinia et proxima
quaeque ipsius regionis acerba depopulavit exaggeratione
hostilitatis. Haec etenim gens vulnifica nefaria
strage populos laniabat. Territi autem nimiae
obstinatione crudelitatis immanitateque persecutionis
concitati circumquaque populi, confugiunt ad
tuitionem urbis.
CAP. XI. #De illatione sanctorum corporum infra urbis muros.@#
Sub ipso tempore regnabat Carolus Simplex; in
Burgundia autem ducatum tenebat Richardus, pater
Rodulfi regis. Tunc temporis praeerat coenobio
beatorum apostolorum Petri et Pauli abbas Samson,
comptor divinae honestatis et amator sacrae religionis.
Is sane conturbatus objectae pressura calamitatis,
humillimam fratrum convocat concionem, ut
queat ab eis salubre consilium experiri. Demum
horum omnium commune consilium visumque est
utile cunctis, quatenus sanctorum martyrum corpora,
Saviniani videlicet et Potentiani, Altini atque
Eodaldi, cum caeteris sanctorum corporibus et reliquiarum
pignoribus, cum maximo honoris augmento
in ecclesia ejusdem abbatiae propria infra muros
urbis constructa transferrentur. Relictum vero est
et decenter tumulatum corpus sancti Serotini martyris
in quodam ejusdem loci tutiori antro. Quo peracto,
jam praefatus praesul dolose machinamenta
aemulationis monachis injecit, commodius inquiens
esse ut transveherentur sanctorum reliquiae intra
moenia sanctae matris Ecclesiae Senonum in honore
sancti Stephani protomartyris constructae. Cogitavit
autem tum piorum fratrum simplicitas ob tenorem
sanctitatis haec peragi exercitia; sed patuerunt
postmodum haec adulationis famina.
CAP. XII. #De urbis obsidione, et oratorio ab igne erepto.@#
Obsessa igitur urbe, quanta caede ecclesias earumque
possessiones vel praedia subruerit, vastaverit,
depopulaverit longum est paginis intimare,
praesertim cum et basilicam sancti Petri mirifico
opere constructam atrocibus flammis cremaverit,
variamque supellectilem cum omnibus utensilibus
diripuerit et prorsus pessumdare studuerit. Heu
proh dolor! nec sine gemitu dicendum! Remanserat
ibidem praefatum oratorium sancti Serotini
martyris divinitus ab igne ereptum; quod dolentes,
plura flammis fomenta ingerunt molimine toto; sed
illaesum servatur ad vegetationem hominum Dei
nutu vivido et merito. Salutifero siquidem interventu
sanctorum scilicet martyrum Saviniani et
Potentiani, Altini atque Eodaldi, ipsius sancti Serotini
martyris intemeratum mausoleum servatur;
quia obligaverat eos amor sincerae dilectionis, nec
patitur sanctorum artuum absentia citato frustrari
solamine quem dudum sociaverat sibi fide charitatis
unicae.
CAP. XIII. #De Nortmannorum reditu ad propria.@#
Demum itaque convictis et necibus diversis pluribus
Nortmannorum enecatis, reliqui ad propria
sunt | null | b015b081-4c3c-4e34-a482-774de8662260 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
reversi; accelerantes autem monachi expetierunt
ab episcopo reportari sanctorum corpora,
ignorantes quod per subreptionem illic forent illata.
At ipse torvis eos aspiciens oculis, priusquam eorum
suggestionem audisset, inquit: Ultronei hoc
jus, licet nolentibus vobis, tamen profluente clementia
Dei, cunctis innotescere volumus, et constitutionibus
obligari, quatenus possideat hujus sedis
dignitas horum sanctorum corpora quorum martyrii
tirocinio vegetata luculenter coruscat. Ad hujus calumniosam
ergo assertionis seriem nonnulli provocantur
astutiores clerici, et potentiores proceres
unanimiter asserentes, quatenus illic haberentur
unde viguerunt summi praesules. Ad haec saepe fati
antistitis feralia adduntur verba: Legum enim jura
pontifici cunctis decernenti, clericis quoque divinae
majestatis cultoribus, et venerabilibus quibuscunque
terris et regionibus tantorum martyrum congruit
inservire excubiis; vos agmen vulgale ad coenobitale
propositum una cum rebus omnibus resumptis revertimini,
scientes deinceps nos horum sanctorum
venustari praesentia. Gementium ergo et rogantium
monachorum fragor attollitur, pauperumque terrulenta
corpora gestantium plebiumve utriusque sexus
dolor personat dicentium: Ut quid taliter affligimur?
quibus malis obnoxii ista perpetimur, si ad
communis munimina refugii confugimus, quare traducimur?
quare patronis frustramur nobis a Deo
datis? Ad haec pontifex raptus temeritate pravi
consilii foris muros jussit eos propelli.
CAP. XIV. #De monachorum instanti gemi u et praesulis custodibus ostensaque terribili visione.@#
Memorabilis itaque abbas Samson continuato dolore
et abstinentia pene emoritur: sed et tota congregationis
unanimitas, vigiliis et orationibus jejuniisque
praegravata, eadem patitur incommoda.
Christus igitur, omnium rerum censor aequissimus,
compatiens afflictis, suffragantibus sanctorum quoque
martyrum precibus, non diutius sustulit carere
coenobium tam pretiosae facultatis thesauro. Medio
namque noctis confinio custodes ecclesiae sancti
Stephani conquatiuntur horrore acerrimae concussionis;
citato vero cursu, pontificis aures replent
tremulis clamoribus: O praesul, inquientes, fer nobis
desolatis opem. Haec enim basilica in qua manemus
timendum est ne funditus corruat: fragor
nempe terribilis intus personat, et vibrantia luminaria
immensae claritatis pervolant. Quae superstitio,
inquit episcopus, vestros agrestes perturbavit animos?
vere fallacibus monachorum suggestionibus
decepti vanisque pollicitationum spebus seducti
estis. Sed vox testis veritatis nequit exstingui
atrociori commotionis turbine. Sequenti nocte turbata
missa custodum ab episcopo solertia, fugiensque
prae horroris magnitudine, denegat ibidem amplius
se manere. Jubente episcopo, mox utraque
pars custodum custodiae mancipatur. In hac pernicie
persistens episcopus, utpote versutus moribus, tertia
nocte semetipsum ecclesiae custodem adhibuit,
militum cuneo vallatus ingenti causa verae examinationis;
corusci autem luminis densitate obcaecatus,
coepit vehementer debacchando frendere, et
obnixe ut asportarentur sanctorum corpora proclamare.
CAP. XV. #De revectis sanctorum artubus ab urbe.@#
Convocata denique adest sancti Petri modesta
monachorum phalanx et receptis patronis, ultra
quam credi potest laetissima, cum magno tripudiantium
exsultantiumque choro ad propriam sanctos
deferunt basilicam. Quamobrem archiclavis ejusdem
sedis nomine Bernardus, pestifero invidiae zelo
succensus, abstrahit pallium quo sanctissimi et
apostolici patroni Saviniani tegebatur tumba; arreptoque
artavo in frusta medium secans ait: Si
horum Patrum caremus pignoribus, vel hujus portiunculam
retinebimus. Palliique pars ad posterorum
memoriam adhuc in eadem sede servatur.
Quanto sanctionis augmento hic quippe sacer locus
viguerat omnibus liquido constat, praesertim cum
proprii effusione sanguinis ipsum dedicaverint, et
creberrimis monachorum ibidem degentium exsequiis
habeatur celeberrimus.
CAP. XVI. #De antris ab abbate Samsone constructis.@#
Praeterea venerabilis abbas Samson, solertiori
suo fratrumque praeditus consilio, posterioribus cupiens
sancire salutem, abditiora sanctorum artubus
construxit antra. O laudabile fas piorum Patrum!
Inventum populorum pro salute publica, quis non
disputat hos sophistas esse sagaces et colendos plurimumque
valere, cum memoria sanctorum interventu
longa maneat per tempora? At quanquam tegerentur
sanctorum membra densis specubus, tamen
opinantibus illic adfore plurimis, eorum pio
juvamine sanabantur ab omnibus morbiferis doloribus.
CAP. XVII. #De Guillelmi obitu.@#
Decedente Guillelmo praesule, Gerlannus pontifex
collaudatur, monachile propositum a primaevo infantiae
aevo consecutus, et dogmatibus philosophiae
admodum fulcitus, parentum prosapia mediocris,
sed liberalium artium non segnis sectator enituit.
Recensendum namque inter optima suae sagacitatis
studia arbitramur fore, quod valde diligens saepius
dictum monasterium, ibidem turrim composuit
opere polito. Mundiali cursu demum peracto, migravit
ad astra vocatus, sua mandans tumulari membra
sancti Germani Antisiodorensium in basilica. Heldemannus
in hoc postmodum pontificii electus solio,
almi Dionysii monachus, cunctis nec non Christo
placens, amabilis et dilectus. Hujus | null | a1c1984d-1f06-4a3f-adf6-2d965825024f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in tempore regiminis
Notrannus coenobii sancti Petri praelatus
efferbuit; gazarum qui et conglomerator strenuus
Nevernensium dignitatem praesulatus promeruit
muneribus. Ambitionis autem ejus fastu praegravatum
sancti Petri coenobium, pene venit ad nihilum.
Honestabatur vero illius adhuc in tempore idem
locus, potioribus utrarumque facultatum rebus ditatus
a Deo devota Techilde regina; sed hujus piacula
virtus diluat clementissima. Caeterum Heldemannus
praesul obiit sorte suprema raptus, insertus
in supernis coetibus.
CAP. XVIII. #Quod mortis examine Archembaldus a beato Saviniano perculsus perierit@#
Praesulatus honore Archembaldus sustollitur,
parentum potius quam Dei provocatus examine.
Invectus itaque hic lubricae juventutis furia, probrosae
voluptati dedit operam. Exosam enim divino
cultui solertiam adhibens et caduca quaeque perituri
aevi amplectens, abbatiam sancti Petri omnibus
namque rerum copiis opulentissimam, ad solum
usque contrivit, ecclesiarum, villarum, terrarumque
optima quaeque vendens et distribuens, reliqua in
proprios usus detinens. Sed hujusce cunctos lamentabiles
excessus propalare longum nefas ducimus:
hoc solum addimus quod famulantium Christo fuerit
insecutor horribilis ac odibilis, et saecularium
amator studiosissimus. Admonitus ergo in noctis
visione biduo a sancto Saviniano aequissimo martyre,
noluit quiescere a nefario opere. Aggrediens
hunc quoque tertio ac nolentem obedire jussis percussit
mucrone invisibili: Non diu, inquiens, tuae
nugas patiemur illecebrosae actionis et desolare
locum nostri effusione cruoris sacratum. Nudus
omni prorsus tegmine vestium, repertus est in refectorio
fratrum, quod sibi vindicans, eorum usibus
impie abstulerat. Aequa directionis nempe censura,
nece subitanea juste illum percussit, qui congregatas
possessiones coenobii ob fratrum subsidia pauperumque
sive confluentium omnium juvamina, nisu
toto contriverat. Nec quisquam arbitretur incongruum
sic illum finire, qui primitus abjecerat curam
pastoralis dignitatis, etc.
CAP. XIX. #De Anastasio pontifice, qualiter eumdem locum coepit restaurare.@#
Abeunte illo tam crudeli interitu, successit in
episcopatu Anastasius, vir honestatis et mirae probitatis.
Pavescens hic quidem teterrimae hujus examen
mortis, efficitur voluntarius reparator saepe
dicti loci. Praeventus autem divino amore, et maxime
ipsius sancti martyris Saviniani congrua visionis
admonitione, coepit ultro terras coenobii inquirere,
pretio redimere, monachos educare, et sacrae
institutionis ibidem normam reformare. Talium
omniumque gratia suffultus, humanam exuit labem
et sanctorum in coelis promeruit societatem, suaque
membra in eadem basilica jacent tumulata.
CAP. XX. #Obeunte Anastasio, quomodo Sewinus successerit.@#
Orbata Senonensis metropolitana urbs patrocinio
hujus, praefertur ad sublimandam praesulatus magnificentiam
Sewinus nobilitate praecipuus et morum
probitate coruscus. Hic praeceptionis sanctae
strenuus obauditor, modesti mores praecessoris
insequi studuit optimos. Porro improba aemulantium
molimina diruit, et Christo placentium amicitias
sinceriter exquisivit: omnia charismata insignia
gestiens amplecti, et malignantium caduca renui.
Dum plura ergo tentat peragi virtutis opera, incurrit
id quod manet obviam veritati; saeva scilicet
antiqui hostis incitamenta, qui veternus fur quomodo
laeta Christi agmina interpellet, lividis seminibus
fervens insequitur. Excitat itaque male commeantium
et irritantium devios sensus clericorum:
civium quoque ejusdem civitatis vehementer adversus
eum infesta decertantes, ac congrua quoque
sanctuarii comprimi gliscentes. Praevius autem tutor
supradictae urbis, quatenus male tumentia simul
revulsa corda internecet, praeferendum se opponit
clypeum ut tuta maneant vestigia subsequentium,
Deique domus defensa praeferatur ad sublimia.
Demum Christi victorioso protectus munimine,
pravorum conatus dulcibus interdum promulcet
eloquiis; aliquando vero minacibus trahit proteritque
increpationibus: intercidunt quoque interim quaeque
poenalia, et pullulant favente Christo prosperitatis
commoda.
CAP. XXI. #Locato Sewino in sede, quomodo ipsum locum ornaverit abbate et monachis, resque proprias reddiderit.@#
Ignescit interea amor nobilitandi sanctorum coenobia,
ac reparandi honorem pristinum eorum quaecunque
fuerant diruta: ardenter quin potius sancti
Petri monasterium ob sanctorum suffragia venustari
disposuit, quod multorum pravitate dolebat eversum
iri. Suae ergo spectabilis exortum prosapia nobilitatis
eidem coenobio praefecit abbatem, nomine
Rainardum, moribus egregium et solertia praeditum,
reddita omnium media parte ejusdem abbatiae rerum.
Hic itaque adolescens strenuae indolis, infulatus
contigui gratia regiminis, vicinos quosque rectores
probitatis actu praecelluit: flammante quidem corde,
utpote nobili, adaptare locum protinus studuit, et
monachos nonnullos sophistico omnium liberalium
artium dogmate insigniri decrevit; hoc summum
omnium praenoscens bonum, quatenus his disciplinis
liberalibus edoctis, et sacrae religionis proposito
informatis, status loci gratior haberetur, et ab omni
magnificaretur.
CAP. XXII. #De homine perjurato super sancti Saviniani altare.@#
Illo quoque in | null | c3858386-3343-4a2e-8cad-c7839f757a3d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tempore accidit in praefato saepius
coenobio evidens miraculum, quod minime credimus
silentio tegendum. Profanus bonitate quidam namque
homo, nomine Rothberthus, in vicina ortus
villa, cui nomen Masliacus-Major indidit antiquitas,
cupiditate foedatus obscena, illicitum sacramentum
sancti Saviniani perfecit in ecclesia: quamobrem
rabies illico sepsit daemoniaca miseroque cruciatu
in omnium vexabatur praesentia. Adsunt extemplo
nonnulli et alii teterrimi spiritus, sed magistri
criminum humanaeque salutis auspices, qui latenter
incitantes illum in diversum compellunt nefas. Vinctis
denique conviciator brachiis, suorum propitiatione
parentum, scelus ejusdem videlicet agnoscentium,
perducitur sanctorum ad antra martyrum, ne
profundius caperet tremula compago artuum daemoniacarum
querelam debacchationum. Hic nudata
gerens membra, multis ictibus sauciata, vastare ac
laniare quosque tenentes se ut quibat desiderabat.
Per lacunas siquidem cicatricum eviscerando rejiciebat
sanguinem, et cruentas manus lorisque fessas
dilacerabat, terribiliter inquiens: O Saviniane
praepotens martyr, cur me enecas cruciatibus diris?
Pro certo ergo propinqui profitentur piaculum victi;
ob hocque multiplicia cordis ab imo trahunt suspiria;
quinimo auxiliatricem Christi virtutem per
sanctorum obtentum eorumdem sibi flagitant adfore
propitiam; quatenus ex latebris hujusce obsessi
daemoniaca pestilens vis exeat, et recidiva virtus
Christi polleat. Irretitum eum utique funibus anhelus
eorumdem ibi dimisit nisus de sanctorum juvamine
omnimodis fisus. Furebat vero spiritu fervido,
efflagitans nomen sancti martyris Saviniani dictu
temerario. Nihil sane illius severitate jucundius,
nihil jucunditate severius. Jam vero omne robur
virium cesserat, et divulsas lacertorum compagines
sopor presserat. Ergo illi soporato adest propitiabilis
visio. Vidit ab astris sane descendere insignes
viros, claritatis nimia luce respersos; aggrediuntur
illum modestis plane gressibus, sed minantur duris
increpa ionibus: Cur nostrum, inquientes, efferus
praesumptor intrasti antrum, qui recens nostri
locum effusione sanguinis sacratum violasti ultroneus
conviciator? Horum ergo dum fugeret intuitus
heriles, territus, nec celer, et praemissus splendor
avolaret, et sibi anxio finem subiti inferret periculi,
ceu mortuus perstitit ad haec mitior, reddita piorum
martyrum clementia stupenti et pene emortuo pepercit.
Ob tuorum, dicens, fidem parentum qui te
nobis reliquerunt medendum, jubemus abire sanum.
Mirabile dictu! mox denique nexus quibus manus
habuerat vinctas decidunt, semotusque a pilario
cui ligatus inhaeserat, prorsus recepit totius vegetationem
corporis. At ille quanto sanior, tanto
jucundat frontem vacantem omni nubilo, et in se
patratae virtutis veridicus praeco efficitur cunctis.
Circumstat ergo persultantium coetus, pares camaenas
paribus hymnizans modis rerum Creatori,
cujus dono fiunt cuncta quae miranda videntur,
etc.
CAP. XXIII. #De ipso pontifice, quomodo ante pedes abbatis et monachorum prostratus jacuerit, et res quas adhuc tenebat reddiderit@#
Providus interea pontifex Sewinus, luculentiori
praeconio decoratus virtutum, eidem congratulans
coenobio diffundit vultus laetitiam ab ore hilari et
fida gaudia gerit: tunc omne cordis ipsius ab imo
ludicrum aboffertur, olimque animus nugator Deitatis
efficitur indagator, ac sua inepta vultu probitatis
serio colorat. Enucleatius quippe copiosiusve
effundit, quae manicis tenacibus foverat; quoniam
munerari divi fenore sese non dubitabat. Horret
ferale cupiditatis monstrum, et inops egenusque
rerum mavult obsequi Christo, quam laetaliter sauciatus
obcaecari illecebris gazarum, praesertim urgente
superna admonitione sanctorum martyrum
Saviniani et Potentiani, in solemnitate celeberrima
Joannis et Pauli: qua stupefactus ocius aetherii
clavigeri Petri adiit claustrum, sese profitendo culpabilem
ac facinorosum. Prostratus itaque jacens
coram omnium fratrum obtutibus, voce humillima
indulgentiam efflagitat cernuus; cuncta itaque sua
praefatae abbatiae praedia reddidit, et ad suos necessarios
usus vel pauculam portiunculam retinuit.
Favoralis aura inde monachorum attollitur, sed et
totam perculit urbem Christum collaudantium
congratulatio vehemens, etc.
CAP. XXIV. #Post mortem Sewini quomodo Leothericus successerit, clerum et populum, abbatemque Rainardum et monachos dilexerit.@#
Post hunc ascitum superorum cuneo nutu Deitatis
cunctivido, Leothericus infulatur pontificis
solio, actibus eximius, cujus laudabile culmen honoris
amore sane parato compellimur propalare;
sed facundia abest sagacitatis. Merito sinceritatis
illius crevit plane sacerdotalis gradus, eodemque
monitore praecelluit normale decus sanctae Dei Ecclesiae,
etc. Praeterea miraculorum insignia, quae
illius enituerunt in tempore, longum duximus huic
opusculo innectere. Caeterum crebro fati coenobii
contiguus amator efferbuit, animosius videlicet solertis
rectoris abbatis Rainardi, communis utilia
sectando commode: congaudebat namque probi
praecessoris Sewini hunc bonitate superstitem, et
morum salubritate haeredem. Denique laude dignissimus
Rainardus abbas praelata charitatis virtute
rutilans | null | c00004db-6b19-44a9-a800-eee0183d4cc7 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sese suosque omni voluptati abdicaverat,
et continentiae lege actitaverat, apostolicae assertionis
ultroneus auditor, sine castimonia inquientis
impossibile esse placere Deo, illiusque philosophi qui
nil ait esse prius meliusve caelibe vita. Et hic specimen
religionis non segniter tenuit, sed reliquisse
quoque bonorum operum speculum praetendens,
aequitatis jura procerumque priscorum instituta flagranti
amplectens nisu, spectabile multis resplenduit
decus, etc. Officinarum quaeque diruta suis cum
utensilibus nobilitando reparavit attentius. Nisus
interea affectionis ejusdem panditur circa sanctorum
celebria festa martyrum, sed crebrius tabescebat,
ignorans qua tegerentur tumba sancti scilicet Saviniani
membra.
CAP. XXV. #De tumulis sanctorum Saviniani sociorumque ejus ab abbate Rainardo et Leotherico archiepiscopo reseratis.@#
Beatorum igitur martyrum Saviniani, Potentiani
sociorumque eorum corpora, ab abbate Samsone
venerabiliter tumulata intro in antris ob timorem
paganorum, usque ad domni Leotherici archiepiscopi
et domni Rainardi abbatis tempora ibidem latuerunt:
quam ob rem experiri cupiens dicta seniorum
solertius indicabat seria, praesago praesciens spiritu,
per sanctorum suffragia plura adipisci sanitatum
remedia. Capessunt itaque consilium salubre, quo
reserarentur sanctorum mausolea, qui antris continebantur
in abditioribus. Hoc peracto, extemplo
miri odoris exuberavit fragrantia, certioresque reddidit
de eorumdem praesentia; collaudantes Deum,
recondiderunt ibidem decentius posita VIII Kalendas
Septembris. Quibuscunque autem infirmis vel
imbecillioribus collata est potio, de qua sanctorum
lota sunt ossa, absque mora sanitatis meruerunt
juvamina. Ad illius profecto laudem magnificantur
magnalia, qui tuitione cunctivida regit quidquid
creatum vegetat.
CAP. XXVI. #Qualiter regina Constantia sanctum Savinianum agnoverit.@#
Eodem tempore regnabat Rotbertus regum piissimus.
Hic, peractis diversis restaurationibus ecclesiarum,
nec non ornamentis sanctorum corporum,
corpus sancti Saviniani auro et gemmis argentoque
ornavit: quod qualiter actum sit paucis est disserendum.
Factum est dum quodam tempore Rotbertus
rex Romam peteret, ut Constantia regina, una cum
filio Hugone parvulo Tillo remaneret. Quod ut Berta
regina, dudum causa consanguinitatis a rege repudiata,
comperit, prosecuta est eum, sperans se faventibus
ad hoc quibusdam aulicis regis jussu
apostolico restitui toro regio: unde Constantia
regina timens se amoveri a regio latere, inenarrabili
detinebatur moerore. Quae dum nocte quadam
ad hoc nimiis cogitationum tumultibus pulsata
obdormiret, apparuit ei per visum inenarrabili
claritate circumdatus quidam angelicis decoratus
canis, in sacerdotali habitu, virgam pastoralem
gestans manu. Quem nimio timore perterrita dum
requireret quisnam esset, intonuit se fore episcopum,
et appellari Savinianum, cui et dixit: Constans
esto Constantia; quia Deo propitia liberata es ab
imminenti tristitia. Illa vero de tam praeclara visione
perterrita, facto mane, coepit inquirere sollicite
a circumstantibus clericis si illis in regionibus
haberetur episcopus qui Savinianus diceretur.
Quibus ignorantiam suam profitentibus, unus
ex eis qui in monasterio sancti Petri fuerat nutritus,
redeunte rege Aurelianorum futurus episcopus,
nomine Theodericus, respondit pro omnibus:
Est, domina, in monasterio sancti Petri sanctus
Savinianus, primus metropolitanae urbis Senonum
archiepiscopus, qui per martyrii triumphum una
cum sociis pervenit ad coelestis regni bravium.
Hujus martyris si devota mente adieris praesentiam,
id quod promisit absque dilatione noveris te consecuturam.
At illa, de tanti viri consilio gaudens
effecta, citissime una cum filio expetiit sancti Petri
limina, et diutissime lacrymas fundens ante corpus
beati martyris totisque viribus se committens ejus
fidei, gaudens remeavit ad propria, de visitatione
tanti patroni confortata. Nondum transierat dies
tertia, cum subito adest intempesta nocte legatus
regius ante januam, nuntians in proximo adfuturam
ejus praesentiam, qui Deo ducente propriis sedibus
restitutus, ut veracissima approbaretur promissio
martyris, deinceps propriam conjugem magis quam
eatenus dilexit, et sub ejus nutu omnia jura regalia
et quaecunque possidere videbatur manere disposuit.
Sed illa minime oblita promissionis sancti,
satagere coepit qualiter exornaretur corpus ejus
gemmis et auro, quod diu inclusum plumbo, ab
antiquis patribus absconditum fuerat sub atrio, et
regi suggerens sua vota, Deo auxiliante, ad ea
implenda paratum illum invenit per omnia. Qui
accersiens Odorannum ejusdem loci monachum,
qui ad hoc opus perficiendum videbatur idoneus,
commisit una cum regina ejus fidei tantae pietatis
opus. Dederunt igitur Senonis in primis per manum
Waldrici praepositi argenti meri libras IV; deinde
Senones per manum Willelmi cubicularii argenti
meri solidos LV. Postea miserunt per manum Odonis
Paratgii argenti meri solidos XXXVII; miserunt
etiam ad Parisius per manum Odoranni monachi
auri solidos XVII | null | a2015a3b-bc62-4919-825f-42a3629f5e9c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, et denarios VIII, et gemmas pretiosissimas.
His ita patratis, restat uti mirabilia
Dei, quae in fabricis hujus operis oculisque nostris
vidimus, et ex parte manibus contrectavimus,
Christi fidelibus intimemus: quae silentio tegere
crimen est admittere.
CAP. XXVII. #De Odoranni monachi profectione ad palatium, et auro ab regina accepto in capsae fabricam.@#
Igitur occupatus rex variis saeculi curis, intermisit
aliquantulum ad monasterium mittere sumptus
coepti operis. Tranquillitate vero percepta, mandavit
per Francolinum jam dicto fratri ut concito gradu
veniret Druis ad suscipiendum munus operis. At ille
vespertina synaxi expleta, et, ut mos est monachis,
percepta benedictione abbatis, ire perrexit ad cacumina
Druensis Castri. Veniens vero post solis
occasum ad sanctae Columbae portum, transfretavit
cum suis Icaunam fluvium: cumque paululum substitisset
in littore, inter caeteras stellas quibus nox
illustrabatur vidit quoddam sidus exsurgere eo in
loco quo aestivo tempore solet horam diei primam
sol demonstrare; quod exsiliens de sui ortus loco,
virtute divina coepit ferri velociter per aera, petens
coeli eminentiora loca pene usque ad illud punctum
quo ea tempestate solet fieri hora sexta. Quem cum
famulus, equo praeparato cui insedere debebat, hortaretur,
quia nox imminebat, ut ascenderet: Sustine
me paululum, inquit, et intuere cum tuo socio mirabilia
Dei quae hactenus non vidi. Quo miraculo famuli
attoniti, ignorantes quid praesagii praeferret,
signaculo crucis se muniunt, et Deo sanctoque Saviniano
pavefacti corde se committunt. Stella vero
in loco quo venerat paululum substitit, et retrogrado
cursu ad locum unde venerat in unius horae spatio
iterum rediit. Quam pene usque ad tertiam vigiliam
noctis contemplantes, eam inter caetera sidera implere
cursum solitum viderunt ovantes, et inter se
quid demonstraret conferentes; quibus animo occurrit
quod coeptum iter prospero gressu peragerent,
et demum voti compotes concite ad domum redirent.
Dantes propterea sese maturius labori coepti itineris,
per squalidam Belsam, eo surgente a mensa, pervenerunt
ad palatium regis. Praemissa vero salutatione
regis et reginae, ut veracissima apparerent sideris
praesagia: Suscipiens, inquit monacho regina, quae
sancto Saviniano pro posse disposuimus ad praesens
mittere munera, festinus revertere ad propria; quia
nos summo mane disposuimus abire alias. Et statim
proferens auri tredecim solidos ad publicam monetam
Aurelianensem appensos: Si, inquit, tibi
non sufficit mea ponderatio, praebeat fidem proprio
oculo iterata propensio: quo ponderatore nihil aliud
quam quod regina praedixerat fuit invenire. Regressus
itaque monachus voti compos ad monasterium,
postquam regis ex parte et reginae dixit abbati et
fratribus ave, protulit auri fulvi sancto Saviniano
transmissum munus de cassilide. Appensum ergo
palam omnibus per manum Francolini ostiarii et
Raimberti cellerarii regis, trutina vergente, inventum
est septem denarios plus habens. Unde stupefactus
frater qui detulerat, et caeteri admirantes,
cognoverunt pro certo quia qui sideris mutatione
in eundo dignatus est ostendere miraculum, et qui
ex nihilo fecit totum mundum, in sacculo fidei ob
meritum martyris concessit exuberare fulvum sub
septiformis numero spiritus aurum. Et qui ad redimendum
filios viduae, Elisei intercessu, fecit superexcrescere
oleum, exigui auri munusculum devotione
regis et reginae fecit maximum: et caput
Christi Deus, qui per prophetam suum dixit: Argentum
et aurum meum, quidquid membris suis, id est
sanctis martyribus, confert, alterius non est. Postea
dedit rex per manum Odoranni monachi Senonis
auri uncias VIII et argenti meri solidos XV. In perficiendo
vero opere, ne fieret regi oneri frequens requisitio
auri et argenti, additae sunt de thesauro ecclesiae
quinque unciae auri, et tres librae argenti
meri.
CAP. XXVIII. #De sancti Saviniam translatione, et miraculis coram Rotberto rege factis.@#
Descripto itaque apparatu Deo dignissimi operis,
operae pretium est exarari miraculum scripturae vomere
quod Dei omnipotentia praesentibus nobis dignatus
est agere in sancti martyris translatione. Optata
festivitatis ejus dies, qua ab antiquis Patribus
ejus venerabile corpus una cum sociis in basilica
sancti Petri translatum est, appropinquabat: et rex
aliquantulum Senonis commoratus redire disponebat
Parisius; unde vocans archiepiscopum Leothericum,
humiliter postulavit ut monasterium adiret
et sancti martyris corpus de locello plumbeo, in
quo ab antiquis Patribus positum fuerat, in aurea
capsa quam illi paraverat transponeret. At ille sexta
feria, cui succedente die Dominica futura praestolabatur
festivitas, ad monasterium veniens, summa
cum | null | 05fe46b4-9091-4f0a-92d6-684b1d8abe1c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
veneratione una cum fratribus monita regis
implevit; corpusque sancti Eodaldi quod cum eo
reperit cum corpore sancti Saviniani ponens, ossa
pueri parvuli cum eo humati reposuit una, et, expletis
missarum solemniis, edendum abiit. Fratre vero,
sub cujus arbitrio et providentia totius operis fabrica
constabat, in choro monasterii residente, et imagines
argenti, quod operculo capsae superponi disposuerat,
cera molli refovente, supervenit ex improviso,
ductore puero parvulo, quidam caecus postulans se
intromitti in crypta ubi sancti Saviniani repositum
erat corpus. Qui sciscitatus a monacho quis esset,
et unde esset, vel cujus rei gratia advenisset, professus
est se esse rusticum, et in pago Wastinense,
in villa quae Fontanas dicitur, habere habitaculum
ad manendum et proprio nomine vocari Mainardum,
et admonitum nocte praeterita in somnis ut ad sancti
Saviniani praesentiam veniret et lumen oculorum
ibi reciperet. Erat enim triennium ex quo lumen
amiserat oculorum. Intromissus itaque ad sanctum,
diutius oravit; sed nihil luminis ipsa die percipere
meruit. Nimio vero suavitatis odore, ut ipse dixit,
repletus, ad propria est reversus. Adveniente igitur
die Dominica, adest rex cum suis episcopis et proceribus,
abbatibus quoque et clericis, nec non et populo
innumerabili ad transvehendum corpus martyris.
Quem suscipiens una cum filio suo Rotberto
propriis scapulis, reposuit cum manibus suis in illo
loco ubi in praesenti veneratur a fidelibus populis.
Peracto deinde solemni officio, et rege recumbente
ad mensam monachisque edentibus, sedebat ibi
saepe dictus monachus ubi eum perindie sedentem
supra scriptus invenerat caecus; qui nutu Dei ducente
se puero superveniens, dixit se iterum in
somnis admonitum ut quantocius expeteret sancti
Saviniani auxilium, et projiciens se solotenus ante
praesentiam sancti, ejus suffragantibus meritis, visum
recepit, et qui eo usque a parvulo puerulo ducebatur,
eo ducente, puer ad domum revertitur. Rex vero
surgens a mensa orationis causa, ut mos illi erat,
solus remansit in ecclesia: qui dum oraret, contigit
ut saepe dictus frater ecclesiam intraret: quem aspiciens
eminus tranquilla manu innuit ut accederet
propius. Cui: Enarra mihi, inquit, sanctus Potentianus
sancto Saviniano quid fuerit. At ille quod
socius ejus in itineris labore, et successor in honore,
et collega martyrii fuerit humiliter intulit. Tunc
rex graviter coepit conqueri, et pugnis pectus tundere,
eo quod eos ab invicem separasset corpore,
et promittens se eum socio redditurum, commisit eidem
fratri XXX et tres solidos meri argenti, ut inde
inciperet praeparare scrinium sancti Potentiani. Sed
dum ista cogitabat agere, praeventus superna vocatione
reddidit Deo debitum patris nostri Adae.
CAP. I. #Translatio sanctorum Saviniani, Potentiani sociorumque eorum.@#
Beatorum igitur martyrum sanctissima membra,
Saviniani scilicet et Potentiani sociorumque eorum,
in eadem Salvatoris Domini ecclesia per manus quidem
fidelium convenienti in loco fideliter sepulta
sunt, praeter venerabile corpus Serotini martyris,
quod convenienter a parentibus fuit humatum in alia
basilica seorsum. Dum eorum igitur cineres per
multa annorum spatia in loco eorum quievissent, ut
diligentior eis cultus et reverentia a populis exhiberetur,
notificantur coelitus prudentissimo Senoniensium
Weniloni pontifici et Anastasio abbati coenobii
sancti Petri apostoli, qui, puro exhilaratae mentis
voto, convocatis utriusque sexus millibus populi,
transferre satagunt in basilicam sancti Petri apostolorum
principis sibi contiguam: cujus etiam pro foribus
et in cujus fundis eatenus jacuerant. At domus et
aedificiorum fastigiis excellentior et divinis obsequiis
celebrior habetur, praesertim cum monachorum inibi
degentium sollicitudo solemnibus in ea votis et assiduis
meditationibus regulariter instet. Habita est
autem hujus translationis festivitas tempore quo
nobilissimis Francorum sceptris tres inclyti principes,
augustae recordationis Ludovici Caesaris posteri,
Lotharius scilicet, itemque Ludovicus et Carolus
praeerant, anno quoque regni ipsorum sexto, anno
vero ab Incarnatione Christi octingentesimo quadragesimo
septimo, indictione septima, XIV Kal.
Novembris.
CAP. II. #Quod in festivitate eorumdem translationis angelicae voces e coelo auditae sunt.@#
Nec reticendum quod nocte vigiliarum, cujus succedente
die veneranda patrocinia transvehenda fuerant,
voces angelicae ab astris, velut chori psallentes,
humanis auribus intonuerunt. Pontifex namque
ad celebranda vigiliarum solemnia illuc vespertina
synaxi una cum frequentia cleri processerat. Quibus
religiose suppletis, et antistite ad urbem regresso,
coelestes exsequiae per noctis spatia sunt secutae.
Cujus modulationis harmoniam non tantum monachos,
sed et quosdam vulgi ibidem excubantis auditu
percepisse | null | 60ad82f6-3c09-46d8-b8de-676145435ef1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
perspicuum est. Verum arbitrantes voces
hujusmodi humanas esse, opinantesque quoslibet
religiosos ad coenobium pro instanti festivitate confluere,
qui tam jucundo strepitu fungerentur, rursumque
stupentes cur intempestivae noctis silentio
adventum maturarent, exploratores circumquaque
dirigere studuerunt ut quorum excubiae essent experirentur.
Missi autem, cum loca vicina perlustrantes
neminem reperirent et nihilominus melodiae suavitatem
sine intermissione audirent, coelestis officii
exsequias esse meminerunt. Ubi evidenti ostenditur
indicio quod angelica societas eorum solemnitatibus
pio favore adesse voluit, quos secum Omnipotentis imperiis
strenue paruisse cognoverat: eorum agendis et
gaudiis indeficientibus interesse festinavit, quos ineffabili
tripudio optimis studiis invigilasse perspexerat.
Possidet deinceps praedicta basilica piorum martyrum
corpora, quorum spiritus aeternae recompensationis
compotes paradisiaca amoenitas continet;
gratulatur pro tantorum Patrum fenore temporaliter
Senonum civitas, pro quorum tripudio Jerusalem
perenniter exsultat coelestis. Ad horum tumbas popularis
aula, preces et vota exposcitura, frequenter
confluit; quia ipsorum interventu et artuum languores
sospitatis levamine recreantur, et cordium
vires perpetuis dapibus saginantur.
CAP. III. #De pallio et capite sancti Saviniani martyris.@#
Cum igitur, ut indicatur supra, corpus hujus pretiosi
martyris Saviniani transmutandum venerabiliter
revolveretur de loco plumbeo, alias transferendum,
repertum est pallium quo erat involutum,
multis labentibus annis, totum ex integro quasi
novum; caput vero illius, quod est decus istius nostrae
patriae, quasi contritum plumbatis dextro in
tempore fuisset. Duae autem percussurae quae fuerunt
plagae gladii, sic sunt adhuc sanguineae, quasi
recens sit ipsa percussio; ita ut a cernentibus non
sine lacrymarum infusione vix intueantur. Quod
autem martyrii coronam vere idem pontifex acceperit,
testimonium illi usque hodie perhibet sanctum
et venerabile caput, et sanguis adhuc recens apparens
per ejusdem capitis percussuram. Porro inventio
corporum sanctorum martyrum Gervasii et Protasii,
quae facta est a sancto Ambrosio episcopo Mediolani,
ut ipse beatus sua propria manu scripsit,
narrat eodem modo in sarcophagis marmoreis ipsos
repertos recenti sanguine perfusos, quasi eo die
ipsorum capita gladio fuissent caesa. Verum caput
nostri martyris tribus percussionibus gladii ictum:
duae usque ad praesens manent cruore sanguineae;
tertia, quae, ut putatur, gloriosam mortem intulit,
nihil habet sanguinei cruoris.
CAP. IV. #De caeco ibi illuminato.@#
Ad tantam solemnitatem cum caetera plebe caecus
quidam venit, qui virtutem martyris in sua illuminatione
persensit: orat namque ut Christus de teste
ostenderet quanti apud se meriti esset, et si ea res
quae fiebat illi placeret, quibus semper enituit miraculis
declararet. Oculi caeci lacrymas fundunt et
in mentis acie fidei lumina surgunt, humilitatis supplicatio
coelum penetrat et divinitatis faciem ad
misericordiam inclinat; miles invictus ducem implorat,
et agit ut et nunc militiae mercedem reddat;
ostendit vulnera, labores enumerat, numerum sudorum
recenset, et quantum sibi pro his debeatur
docet. Proximi caeco in oratione junguntur, et quod
per se nequit, lacrymarum collatione meretur; de
coelo latens medicina dimittitur et oculorum scabies
manu pietatis abstergitur, videns caecus socios contuetur,
et quod dudum desperaverat sese habere
miratur. Salvatoris clementia collaudatur, plebs viri
saluti congratulatur, martyris reverentia in augmentum
dilatatur. Talibus haec dies insignis adjacenti
populo constat esse solemnis.
CAP. V. #De lampade quae ante corpus ejus quasi sponte sua ardere consuevit.@#
De lampade vero, quae ante sacrum ejus corpus
ardere consuevit noctes et dies, et ante aliorum
nobis innumerabilium sanctorum membra in crypta,
quae lapidum volubilitate constructa consistit, et
arcobus sustentata decenter stabilitur, aliquid narrare
ut vox videntium testatur, absurdum non debet
videri. Saepenumero accidere solet ut pigritia custodis
lumen lampadis deficiendo decidat, et deinde
repente illuminata clarificos ignes emittat; et non
tantummodo una hora vel die lucem clarissimam
emittere dicitur, sed trium dierum spatio et totidem
noctium tenebras pellere. Haec igitur lampas sanctorum
divinitus plerumque succenditur et sine infusione
olei, tunc scirpus clarissimum lumen emittit,
ita ut lucidius splendeat quam caeterae lampades,
quas manus humana oleo superfuso illuminat, libro
liquore madefacto igneque supposito, etc. Nostrorum
quidam fratrum cujus faciem cum nomine novimus,
verum hic obtentu ejus nominatim non designavimus,
causa necessitatis, ut diximus, ejusdem
lucernae exstinguens insufflavit luminaria quadam
die tribus vicibus: quae sic divinitus suae claritatis
per singulas vices recepit lumina, ut quantum incuria
fratris exstinguendo diffinierat, magis illuminans
subministraret coelestis divinitas, etc.
CAP. VI | null | a75cbfd6-9699-410c-ba2d-70eb4a08c2b0 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. #De siccitate et pluviae infusione, et de suavitatis odore in sancti Saviniani translatione.@#
Miserationis Dei clementissimam misericordiam,
quam penes regionis nostrae situm pro merito sanctissimi
martyris Saviniani nobis Deus clemens rector
concesserit, arbitror pauculis verbis futurorum
memoriae commendare. A pascha enim Domini, quae
est solemnitas solemnitatum et gloriae decus omnium
Christianorum, non stillaverat penitus de
coelo pluvia, et marcescebat humus crebris scissionibus
fissa usque in diem translationis ejus. Die ergo
quo sublevatum est corpus supradicti martyris de
loco antiquo propriae repausationis, descendit pluviarum
copiosa abundantia et terra privata est siccitate
sua. Datur nunc patenter intelligi quod respexerit
Deus humilitatem pauperum suorum per
martyrem Savinianum, merito sibi gratum, et afflictam
patriam penuria pluviae plene relevaverit
guttarum defluentium inundatione, etc.
CAP. VII. #De suavitatis odore in ejus translatione.@#
Igitur sicut et insignis doctor Paulus dicit: #Christi
bonus odor sumus Deo in omni loco:@# ita iste pretiosus
martyr vita vivens, non solum bono odore
repletus fuit, sapida scilicet doctrina praedicationis
et miraculis mirifice famosus fragravit, sed etiam
in hac sui translatione corporis miro odore redoluit.
Omne etenim hoc monasterium ita odor suavissimus
ad plenum perfuderat, ac si fuissent in eo
omnis generis aromata et universa opobalsama:
nam et infra quindecim dierum spatia omnium
ingredientium intra monasterii septa nares opplebant
redolenti suavitate, sicut et in primo ejus transmutationis
die, etc. Etenim duorum sacerdotum
monachorum corpora et vestes, qui sanctum corpus
de loco plumbeo levando ponere meruerunt in capsa
ubi nunc habetur, plurimis diebus ita fragrabant, ut
nectario odore perfusi putarentur, etc.
CAP. VIII. #De frequenti visione custodum interiorum et exteriorum.@#
Frequens visitatio, et assidua protectio, et manifesta
revelatio huic nostro loco accidisse, a custodibus
qui excubias hujus ecclesiae observare jussi
sunt, enarrata noscuntur. Multoties etenim intempestae
noctis hora, quando gratissimus sopor in
dormiendo solet occupare homines, exterriti custodes
et nimio timore excitati, vigilantibus oculis digni
habiti sunt cernere ea quae mortalibus sunt mutuenda
perspicere. Plerumque enim conspexere luminaribus
praeclarissimis totam ecclesiam resplendere, et innumerabilem
candidatorum turbam utriusque sexus,
episcoporum, clericorum, laicorum, puerorum et
puellarum totius ecclesiae ambitu contineri. Pluribus
namque vicibus vigiles, qui strenue cura sibi commissa
in vigilando excubantes, hoc suburbium nostrum
observare ab ignium periculis et a latronum
insidiis positi noscuntur, cum clamore valido limina
ecclesiae pulsare, et increpative aedituos perterrefacere
ita dicendo visi sunt accurrisse: Utquid somno
nimium praegravati dormitis vino et sopore oppressi?
surgite, surgite, quam velocius opem ferte sacris luminaribus
et sacris sanctorum pignoribus: nam ut
nobis manifestissime videtur, tota ecclesia a sommo
usque ad ima fundamenti coelesti igne comburi videtur.
Cum strepitu ergo pavoris fratribus a strato suo
surgentibus, visiones quam crebre disparuere, et
ignium splendor quodammodo his intrinsecus, et
illis vigilibus exterius paulatim deficere et imminui
decrescendo dum consideratur; timor ab utrisque
aequali sorte removetur. Verum fratres custodes
sacrae basilicae lenis visio sanctorum frequentius
laetificando laetos reddit, et illos forinsecus positos
ignis quasi vivus exterruit; sed post, dum incombustum
templum considerant, laetiores efficiuntur
hac visione mira. Nam sicut antiquo tempore Moyses
dator veteris legis rubum ardere conspexit et non
comburi, ita et ii hoc monasterium incendi metuebant:
sed non erat nocivus ignis, sed visitatio angelicae
virtutis et sanctorum quorum ibidem retinetur
multiplex multitudo indicibilis.
CAP. IX. #De muliere incessibus pedum exacta, et a sanctis martyribus curata.@#
Praeterea ex Milidunensi ( #Melun@# ) oppido quaedam
paupercula puella, nomine Ingelberta, una cum genitrice
propria sanctorum expetiit limina: curriculo
siquidem vecta, quod vilis robur aselli praeducebat,
utpote omni compagum solamine desolata. Victus
enim vestimentique supplemento ostiatim sustentabatur,
tabe centesque doloribus inediaque artus
miserantium alimoniis refovebat. Tanta namque
suggestionis importunitate cunctis erat nota, quanto
absque multorum juvaminis ope nequibat vivere.
Porro data optione, coepit anhelare de industria
sanctorum martyrum subsidia, quo debilitatis suae
inferrent medelam. Accita itaque matre: « Desidero,
inquit, propitii martyris sancti Saviniani, caeterorumque
sanctorum adire sepulcra; nec demorabor,
inquam, adipisci per illos mei animi vota. » Accensa
illius mater verbis tantam spem peragit
promptius, subillataque obtutibus ipsorum, supplex
cervice adorat cernuo ut adsint ei patrocinando.
Pavimento itaque inhaerens diutius, Deum pietatis
adfore | null | 1ee1e30a-2d33-4acd-b50d-d8049ad90372 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sensit sanctorum interventu. Mox igitur cita
salus praeeunte immanitate doloris, atque innovati
anhelo spiritui gaudet auxilium; vibratur ardens
animus ad plurima, matremque vocat dicens: Adesto,
genitrix laetabunda, quae me tacens ab humo
sustulisti terrulentam. Postquam ergo foeditatem
membrorum virtutis decore mutavit Deus, illustrata
sanctorum juvamine, cucurrit inoffenso pede, matremque
reciprocat continua voce. At illa accelerans
properat factique ignara, quos scabellulos perdidit
inquirit tremula. Uno, inquit illa, sub ictu mihi
divinitus collata est salus; sepsere illam quamplurimi,
spectatque plebem erecta circum fluentem ac
sibi congratulantem: omnium enim connexa opinione
subitam adepta est sanitatem. Publicitus itaque
omnium personat clamor, gratias reterens Deo,
vigente sanctorum martyrum patrocinio.
CAP. X. #De provocata a Senonensibus Nortmannorum inimicitia.@#
Tempore quo Senonensium archipraesulatus Willelmus
fruebatur apice, vir ingenio et astutia strenuus,
gens Nortmannorum exacerbatione dira ejusdem
civium urbis provocata, confinia et proxima
quaeque ipsius regionis acerba depopulavit exaggeratione
hostilitatis. Haec etenim gens vulnifica nefaria
strage populos laniabat. Territi autem nimiae
obstinatione crudelitatis immanitateque persecutionis
concitati circumquaque populi, confugiunt ad
tuitionem urbis.
CAP. XI. #De illatione sanctorum corporum infra urbis muros.@#
Sub ipso tempore regnabat Carolus Simplex; in
Burgundia autem ducatum tenebat Richardus, pater
Rodulfi regis. Tunc temporis praeerat coenobio
beatorum apostolorum Petri et Pauli abbas Samson,
comptor divinae honestatis et amator sacrae religionis.
Is sane conturbatus objectae pressura calamitatis,
humillimam fratrum convocat concionem, ut
queat ab eis salubre consilium experiri. Demum
horum omnium commune consilium visumque est
utile cunctis, quatenus sanctorum martyrum corpora,
Saviniani videlicet et Potentiani, Altini atque
Eodaldi, cum caeteris sanctorum corporibus et reliquiarum
pignoribus, cum maximo honoris augmento
in ecclesia ejusdem abbatiae propria infra muros
urbis constructa transferrentur. Relictum vero est
et decenter tumulatum corpus sancti Serotini martyris
in quodam ejusdem loci tutiori antro. Quo peracto,
jam praefatus praesul dolose machinamenta
aemulationis monachis injecit, commodius inquiens
esse ut transveherentur sanctorum reliquiae intra
moenia sanctae matris Ecclesiae Senonum in honore
sancti Stephani protomartyris constructae. Cogitavit
autem tum piorum fratrum simplicitas ob tenorem
sanctitatis haec peragi exercitia; sed patuerunt
postmodum haec adulationis famina.
CAP. XII. #De urbis obsidione, et oratorio ab igne erepto.@#
Obsessa igitur urbe, quanta caede ecclesias earumque
possessiones vel praedia subruerit, vastaverit,
depopulaverit longum est paginis intimare,
praesertim cum et basilicam sancti Petri mirifico
opere constructam atrocibus flammis cremaverit,
variamque supellectilem cum omnibus utensilibus
diripuerit et prorsus pessumdare studuerit. Heu
proh dolor! nec sine gemitu dicendum! Remanserat
ibidem praefatum oratorium sancti Serotini
martyris divinitus ab igne ereptum; quod dolentes,
plura flammis fomenta ingerunt molimine toto; sed
illaesum servatur ad vegetationem hominum Dei
nutu vivido et merito. Salutifero siquidem interventu
sanctorum scilicet martyrum Saviniani et
Potentiani, Altini atque Eodaldi, ipsius sancti Serotini
martyris intemeratum mausoleum servatur;
quia obligaverat eos amor sincerae dilectionis, nec
patitur sanctorum artuum absentia citato frustrari
solamine quem dudum sociaverat sibi fide charitatis
unicae.
CAP. XIII. #De Nortmannorum reditu ad propria.@#
Demum itaque convictis et necibus diversis pluribus
Nortmannorum enecatis, reliqui ad propria
sunt reversi; accelerantes autem monachi expetierunt
ab episcopo reportari sanctorum corpora,
ignorantes quod per subreptionem illic forent illata.
At ipse torvis eos aspiciens oculis, priusquam eorum
suggestionem audisset, inquit: Ultronei hoc
jus, licet nolentibus vobis, tamen profluente clementia
Dei, cunctis innotescere volumus, et constitutionibus
obligari, quatenus possideat hujus sedis
dignitas horum sanctorum corpora quorum martyrii
tirocinio vegetata luculenter coruscat. Ad hujus calumniosam
ergo assertionis seriem nonnulli provocantur
astutiores clerici, et potentiores proceres
unanimiter asserentes, quatenus illic haberentur
unde viguerunt summi praesules. Ad haec saepe fati
antistitis feralia adduntur verba: Legum enim jura
pontifici cunctis decernenti, clericis quoque divinae
majestatis cultoribus, et venerabilibus quibuscunque
terris et regionibus tantorum martyrum congruit
inservire excubiis; vos agmen vulgale ad coenobitale
propositum una cum rebus omnibus resumptis revertimini,
scientes deinceps nos horum sanctorum
venustari praesentia. Gementium ergo et rogantium
monachorum fragor attollitur, pauperumque terrulenta
corpora gestantium plebiumve utriusque sexus
dolor personat dicentium: Ut quid taliter affligimur?
quibus malis obnoxii ista perpetimur, si ad
communis munimina refugii confugimus, quare traducimur?
quare patronis frustramur nobis a Deo
datis? Ad haec pontifex raptus temeritate pravi
consilii foris muros jussit eos propelli | null | ac209f56-6a88-44e4-9455-1452e897c875 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
CAP. XIV. #De monachorum instanti gemi u et praesulis custodibus ostensaque terribili visione.@#
Memorabilis itaque abbas Samson continuato dolore
et abstinentia pene emoritur: sed et tota congregationis
unanimitas, vigiliis et orationibus jejuniisque
praegravata, eadem patitur incommoda.
Christus igitur, omnium rerum censor aequissimus,
compatiens afflictis, suffragantibus sanctorum quoque
martyrum precibus, non diutius sustulit carere
coenobium tam pretiosae facultatis thesauro. Medio
namque noctis confinio custodes ecclesiae sancti
Stephani conquatiuntur horrore acerrimae concussionis;
citato vero cursu, pontificis aures replent
tremulis clamoribus: O praesul, inquientes, fer nobis
desolatis opem. Haec enim basilica in qua manemus
timendum est ne funditus corruat: fragor
nempe terribilis intus personat, et vibrantia luminaria
immensae claritatis pervolant. Quae superstitio,
inquit episcopus, vestros agrestes perturbavit animos?
vere fallacibus monachorum suggestionibus
decepti vanisque pollicitationum spebus seducti
estis. Sed vox testis veritatis nequit exstingui
atrociori commotionis turbine. Sequenti nocte turbata
missa custodum ab episcopo solertia, fugiensque
prae horroris magnitudine, denegat ibidem amplius
se manere. Jubente episcopo, mox utraque
pars custodum custodiae mancipatur. In hac pernicie
persistens episcopus, utpote versutus moribus, tertia
nocte semetipsum ecclesiae custodem adhibuit,
militum cuneo vallatus ingenti causa verae examinationis;
corusci autem luminis densitate obcaecatus,
coepit vehementer debacchando frendere, et
obnixe ut asportarentur sanctorum corpora proclamare.
CAP. XV. #De revectis sanctorum artubus ab urbe.@#
Convocata denique adest sancti Petri modesta
monachorum phalanx et receptis patronis, ultra
quam credi potest laetissima, cum magno tripudiantium
exsultantiumque choro ad propriam sanctos
deferunt basilicam. Quamobrem archiclavis ejusdem
sedis nomine Bernardus, pestifero invidiae zelo
succensus, abstrahit pallium quo sanctissimi et
apostolici patroni Saviniani tegebatur tumba; arreptoque
artavo in frusta medium secans ait: Si
horum Patrum caremus pignoribus, vel hujus portiunculam
retinebimus. Palliique pars ad posterorum
memoriam adhuc in eadem sede servatur.
Quanto sanctionis augmento hic quippe sacer locus
viguerat omnibus liquido constat, praesertim cum
proprii effusione sanguinis ipsum dedicaverint, et
creberrimis monachorum ibidem degentium exsequiis
habeatur celeberrimus.
CAP. XVI. #De antris ab abbate Samsone constructis.@#
Praeterea venerabilis abbas Samson, solertiori
suo fratrumque praeditus consilio, posterioribus cupiens
sancire salutem, abditiora sanctorum artubus
construxit antra. O laudabile fas piorum Patrum!
Inventum populorum pro salute publica, quis non
disputat hos sophistas esse sagaces et colendos plurimumque
valere, cum memoria sanctorum interventu
longa maneat per tempora? At quanquam tegerentur
sanctorum membra densis specubus, tamen
opinantibus illic adfore plurimis, eorum pio
juvamine sanabantur ab omnibus morbiferis doloribus.
CAP. XVII. #De Guillelmi obitu.@#
Decedente Guillelmo praesule, Gerlannus pontifex
collaudatur, monachile propositum a primaevo infantiae
aevo consecutus, et dogmatibus philosophiae
admodum fulcitus, parentum prosapia mediocris,
sed liberalium artium non segnis sectator enituit.
Recensendum namque inter optima suae sagacitatis
studia arbitramur fore, quod valde diligens saepius
dictum monasterium, ibidem turrim composuit
opere polito. Mundiali cursu demum peracto, migravit
ad astra vocatus, sua mandans tumulari membra
sancti Germani Antisiodorensium in basilica. Heldemannus
in hoc postmodum pontificii electus solio,
almi Dionysii monachus, cunctis nec non Christo
placens, amabilis et dilectus. Hujus in tempore regiminis
Notrannus coenobii sancti Petri praelatus
efferbuit; gazarum qui et conglomerator strenuus
Nevernensium dignitatem praesulatus promeruit
muneribus. Ambitionis autem ejus fastu praegravatum
sancti Petri coenobium, pene venit ad nihilum.
Honestabatur vero illius adhuc in tempore idem
locus, potioribus utrarumque facultatum rebus ditatus
a Deo devota Techilde regina; sed hujus piacula
virtus diluat clementissima. Caeterum Heldemannus
praesul obiit sorte suprema raptus, insertus
in supernis coetibus.
CAP. XVIII. #Quod mortis examine Archembaldus a beato Saviniano perculsus perierit@#
Praesulatus honore Archembaldus sustollitur,
parentum potius quam Dei provocatus examine.
Invectus itaque hic lubricae juventutis furia, probrosae
voluptati dedit operam. Exosam enim divino
cultui solertiam adhibens et caduca quaeque perituri
aevi amplectens, abbatiam sancti Petri omnibus
namque rerum copiis opulentissimam, ad solum
usque contrivit, ecclesiarum, villarum, terrarumque
optima quaeque vendens et distribuens, reliqua in
proprios usus detinens. Sed hujusce cunctos lamentabiles
excessus propalare longum nefas ducimus:
hoc solum addimus quod famulantium Christo fuerit
insecutor horribilis ac odibilis, et saecularium
amator studiosissimus. Admonitus ergo in noctis
visione biduo a sancto Saviniano aequissimo martyre,
noluit quiescere a nefario opere. Aggrediens
hunc quoque tertio ac nolentem obedire | null | 1c412bab-7aad-4009-9192-f24330f16c13 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
jussis percussit
mucrone invisibili: Non diu, inquiens, tuae
nugas patiemur illecebrosae actionis et desolare
locum nostri effusione cruoris sacratum. Nudus
omni prorsus tegmine vestium, repertus est in refectorio
fratrum, quod sibi vindicans, eorum usibus
impie abstulerat. Aequa directionis nempe censura,
nece subitanea juste illum percussit, qui congregatas
possessiones coenobii ob fratrum subsidia pauperumque
sive confluentium omnium juvamina, nisu
toto contriverat. Nec quisquam arbitretur incongruum
sic illum finire, qui primitus abjecerat curam
pastoralis dignitatis, etc.
CAP. XIX. #De Anastasio pontifice, qualiter eumdem locum coepit restaurare.@#
Abeunte illo tam crudeli interitu, successit in
episcopatu Anastasius, vir honestatis et mirae probitatis.
Pavescens hic quidem teterrimae hujus examen
mortis, efficitur voluntarius reparator saepe
dicti loci. Praeventus autem divino amore, et maxime
ipsius sancti martyris Saviniani congrua visionis
admonitione, coepit ultro terras coenobii inquirere,
pretio redimere, monachos educare, et sacrae
institutionis ibidem normam reformare. Talium
omniumque gratia suffultus, humanam exuit labem
et sanctorum in coelis promeruit societatem, suaque
membra in eadem basilica jacent tumulata.
CAP. XX. #Obeunte Anastasio, quomodo Sewinus successerit.@#
Orbata Senonensis metropolitana urbs patrocinio
hujus, praefertur ad sublimandam praesulatus magnificentiam
Sewinus nobilitate praecipuus et morum
probitate coruscus. Hic praeceptionis sanctae
strenuus obauditor, modesti mores praecessoris
insequi studuit optimos. Porro improba aemulantium
molimina diruit, et Christo placentium amicitias
sinceriter exquisivit: omnia charismata insignia
gestiens amplecti, et malignantium caduca renui.
Dum plura ergo tentat peragi virtutis opera, incurrit
id quod manet obviam veritati; saeva scilicet
antiqui hostis incitamenta, qui veternus fur quomodo
laeta Christi agmina interpellet, lividis seminibus
fervens insequitur. Excitat itaque male commeantium
et irritantium devios sensus clericorum:
civium quoque ejusdem civitatis vehementer adversus
eum infesta decertantes, ac congrua quoque
sanctuarii comprimi gliscentes. Praevius autem tutor
supradictae urbis, quatenus male tumentia simul
revulsa corda internecet, praeferendum se opponit
clypeum ut tuta maneant vestigia subsequentium,
Deique domus defensa praeferatur ad sublimia.
Demum Christi victorioso protectus munimine,
pravorum conatus dulcibus interdum promulcet
eloquiis; aliquando vero minacibus trahit proteritque
increpationibus: intercidunt quoque interim quaeque
poenalia, et pullulant favente Christo prosperitatis
commoda.
CAP. XXI. #Locato Sewino in sede, quomodo ipsum locum ornaverit abbate et monachis, resque proprias reddiderit.@#
Ignescit interea amor nobilitandi sanctorum coenobia,
ac reparandi honorem pristinum eorum quaecunque
fuerant diruta: ardenter quin potius sancti
Petri monasterium ob sanctorum suffragia venustari
disposuit, quod multorum pravitate dolebat eversum
iri. Suae ergo spectabilis exortum prosapia nobilitatis
eidem coenobio praefecit abbatem, nomine
Rainardum, moribus egregium et solertia praeditum,
reddita omnium media parte ejusdem abbatiae rerum.
Hic itaque adolescens strenuae indolis, infulatus
contigui gratia regiminis, vicinos quosque rectores
probitatis actu praecelluit: flammante quidem corde,
utpote nobili, adaptare locum protinus studuit, et
monachos nonnullos sophistico omnium liberalium
artium dogmate insigniri decrevit; hoc summum
omnium praenoscens bonum, quatenus his disciplinis
liberalibus edoctis, et sacrae religionis proposito
informatis, status loci gratior haberetur, et ab omni
magnificaretur.
CAP. XXII. #De homine perjurato super sancti Saviniani altare.@#
Illo quoque in tempore accidit in praefato saepius
coenobio evidens miraculum, quod minime credimus
silentio tegendum. Profanus bonitate quidam namque
homo, nomine Rothberthus, in vicina ortus
villa, cui nomen Masliacus-Major indidit antiquitas,
cupiditate foedatus obscena, illicitum sacramentum
sancti Saviniani perfecit in ecclesia: quamobrem
rabies illico sepsit daemoniaca miseroque cruciatu
in omnium vexabatur praesentia. Adsunt extemplo
nonnulli et alii teterrimi spiritus, sed magistri
criminum humanaeque salutis auspices, qui latenter
incitantes illum in diversum compellunt nefas. Vinctis
denique conviciator brachiis, suorum propitiatione
parentum, scelus ejusdem videlicet agnoscentium,
perducitur sanctorum ad antra martyrum, ne
profundius caperet tremula compago artuum daemoniacarum
querelam debacchationum. Hic nudata
gerens membra, multis ictibus sauciata, vastare ac
laniare quosque tenentes se ut quibat desiderabat.
Per lacunas siquidem cicatricum eviscerando rejiciebat
sanguinem, et cruentas manus lorisque fessas
dilacerabat, terribiliter inquiens: O Saviniane
praepotens martyr, cur me enecas cruciatibus diris?
Pro certo ergo propinqui profitentur piaculum victi;
ob hocque multiplicia cordis ab imo trahunt suspiria;
quinimo auxiliatricem Christi virtutem per
sanctorum obtentum eorumdem sibi flagitant adfore
propitiam; quatenus ex latebris hujusce obsessi
daemoniaca pestilens vis exeat, et recidiva virtus
Christi polleat. Irretitum | null | d9a67cf3-da54-4683-8f3e-6921b31570b3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eum utique funibus anhelus
eorumdem ibi dimisit nisus de sanctorum juvamine
omnimodis fisus. Furebat vero spiritu fervido,
efflagitans nomen sancti martyris Saviniani dictu
temerario. Nihil sane illius severitate jucundius,
nihil jucunditate severius. Jam vero omne robur
virium cesserat, et divulsas lacertorum compagines
sopor presserat. Ergo illi soporato adest propitiabilis
visio. Vidit ab astris sane descendere insignes
viros, claritatis nimia luce respersos; aggrediuntur
illum modestis plane gressibus, sed minantur duris
increpa ionibus: Cur nostrum, inquientes, efferus
praesumptor intrasti antrum, qui recens nostri
locum effusione sanguinis sacratum violasti ultroneus
conviciator? Horum ergo dum fugeret intuitus
heriles, territus, nec celer, et praemissus splendor
avolaret, et sibi anxio finem subiti inferret periculi,
ceu mortuus perstitit ad haec mitior, reddita piorum
martyrum clementia stupenti et pene emortuo pepercit.
Ob tuorum, dicens, fidem parentum qui te
nobis reliquerunt medendum, jubemus abire sanum.
Mirabile dictu! mox denique nexus quibus manus
habuerat vinctas decidunt, semotusque a pilario
cui ligatus inhaeserat, prorsus recepit totius vegetationem
corporis. At ille quanto sanior, tanto
jucundat frontem vacantem omni nubilo, et in se
patratae virtutis veridicus praeco efficitur cunctis.
Circumstat ergo persultantium coetus, pares camaenas
paribus hymnizans modis rerum Creatori,
cujus dono fiunt cuncta quae miranda videntur,
etc.
CAP. XXIII. #De ipso pontifice, quomodo ante pedes abbatis et monachorum prostratus jacuerit, et res quas adhuc tenebat reddiderit@#
Providus interea pontifex Sewinus, luculentiori
praeconio decoratus virtutum, eidem congratulans
coenobio diffundit vultus laetitiam ab ore hilari et
fida gaudia gerit: tunc omne cordis ipsius ab imo
ludicrum aboffertur, olimque animus nugator Deitatis
efficitur indagator, ac sua inepta vultu probitatis
serio colorat. Enucleatius quippe copiosiusve
effundit, quae manicis tenacibus foverat; quoniam
munerari divi fenore sese non dubitabat. Horret
ferale cupiditatis monstrum, et inops egenusque
rerum mavult obsequi Christo, quam laetaliter sauciatus
obcaecari illecebris gazarum, praesertim urgente
superna admonitione sanctorum martyrum
Saviniani et Potentiani, in solemnitate celeberrima
Joannis et Pauli: qua stupefactus ocius aetherii
clavigeri Petri adiit claustrum, sese profitendo culpabilem
ac facinorosum. Prostratus itaque jacens
coram omnium fratrum obtutibus, voce humillima
indulgentiam efflagitat cernuus; cuncta itaque sua
praefatae abbatiae praedia reddidit, et ad suos necessarios
usus vel pauculam portiunculam retinuit.
Favoralis aura inde monachorum attollitur, sed et
totam perculit urbem Christum collaudantium
congratulatio vehemens, etc.
CAP. XXIV. #Post mortem Sewini quomodo Leothericus successerit, clerum et populum, abbatemque Rainardum et monachos dilexerit.@#
Post hunc ascitum superorum cuneo nutu Deitatis
cunctivido, Leothericus infulatur pontificis
solio, actibus eximius, cujus laudabile culmen honoris
amore sane parato compellimur propalare;
sed facundia abest sagacitatis. Merito sinceritatis
illius crevit plane sacerdotalis gradus, eodemque
monitore praecelluit normale decus sanctae Dei Ecclesiae,
etc. Praeterea miraculorum insignia, quae
illius enituerunt in tempore, longum duximus huic
opusculo innectere. Caeterum crebro fati coenobii
contiguus amator efferbuit, animosius videlicet solertis
rectoris abbatis Rainardi, communis utilia
sectando commode: congaudebat namque probi
praecessoris Sewini hunc bonitate superstitem, et
morum salubritate haeredem. Denique laude dignissimus
Rainardus abbas praelata charitatis virtute
rutilans, sese suosque omni voluptati abdicaverat,
et continentiae lege actitaverat, apostolicae assertionis
ultroneus auditor, sine castimonia inquientis
impossibile esse placere Deo, illiusque philosophi qui
nil ait esse prius meliusve caelibe vita. Et hic specimen
religionis non segniter tenuit, sed reliquisse
quoque bonorum operum speculum praetendens,
aequitatis jura procerumque priscorum instituta flagranti
amplectens nisu, spectabile multis resplenduit
decus, etc. Officinarum quaeque diruta suis cum
utensilibus nobilitando reparavit attentius. Nisus
interea affectionis ejusdem panditur circa sanctorum
celebria festa martyrum, sed crebrius tabescebat,
ignorans qua tegerentur tumba sancti scilicet Saviniani
membra.
CAP. XXV. #De tumulis sanctorum Saviniani sociorumque ejus ab abbate Rainardo et Leotherico archiepiscopo reseratis.@#
Beatorum igitur martyrum Saviniani, Potentiani
sociorumque eorum corpora, ab abbate Samsone
venerabiliter tumulata intro in antris ob timorem
paganorum, usque ad domni Leotherici archiepiscopi
et domni Rainardi abbatis tempora ibidem latuerunt:
quam ob rem experiri cupiens dicta seniorum
solertius indicabat seria, praesago praesciens spiritu,
per sanctorum suffragia plura adipisci sanitatum
remedia. Capessunt itaque consilium salubre, quo
reserarentur sanctorum mausolea, qui antris continebantur
in abditioribus. Hoc peracto, extemplo
miri odoris exuberavit fragrantia, certioresque reddidit
de eorumdem praesentia; | null | 8634f42e-9ef3-4479-95ae-031b0d6cab7a | latin_170m_raw | null | None | None | None |