Search is not available for this dataset
text
stringlengths 0
31.2k
| en
stringlengths 1
6.69k
⌀ | id
stringlengths 1
36
| dataset_id
stringclasses 4
values | source
null | filename
stringlengths 4
78
| title
stringclasses 360
values | author
stringclasses 53
values |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
curiose antiquorum voluminum arcana rimatus,
frequentius Martialem comperiebam ab antiquis
pronuntiatum esse apostolum. Animadverti quoque
Paulum et Barnabam, Silam et Timotheum, esse
apostolos, non de duodecim, non de septuaginta
duobus. Perspexi quia Timotheus discipulus
Pauli a Hieronymo dicitur apostolus. Marcus
etiam et Lucas, Silas atque Onesimus, et alii quidam
per veteres scripturas dicuntur apostoli, et memoria
illis apostolica exhibetur. Sic, Deo revelante,
patenter intelligere coepi vere illum esse apostolum,
qui, genere Hebraeus, Domini discipulus, Domini in
coena minister, Domini insufflatione Spiritu sancto
repletus, a Domino potestate ligandi atque solvendi
sublimatus, a Domino ad praedicandum missus, fructificator
maximus in officio apostolatus existere meruit;
et hanc regulam rationabilem, et auctoritatis
antiquorum plenam, et Dei voluntate inspiratam,
deinceps judicavi, et ex eo defendere totis viribus
coepi, quod totis viribus ante ignorans persequebar.
Nam et episcopus noster Engolismensis Hugo, vir
undequaque doctissimus, qui ante hos quadraginta
annos migravit, cujus successor ante hos quatuordecim
annos est defunctus, in quadam sua editione
de Martiale haec locutus est: « Illis, inquit, temporibus
civitas Lemovica ante omnes et super omnes
Galliarum urbes eminebat, arcem regni Aquitanici
tenens: et pervenit ad eam beatus Martialis, qui a
Domino per legationem B. Petri gentibus Aquitanicis
est destinatus apostolus. Qui, dum ad Burdigalam
urbem ad praedicandum Vasconibus proficisceretur,
transitum per civitatem Engolismam
habuit. Et diu illic demoratus, Engolismensem
populum ad Deum vivum convertit, ejusque primum
episcopum nomine Ausonium, ex ipsa patria
oriundum, quem ipse baptizaverat, ordinavit. »
Et cum quidam ex concilio dicerent: « Cur Dionysius,
qui longe post Martialem in Galliam venit,
in libro Actuum apostolorum nominatur, cum Martialis
nominatim non ibi exprimitur? » Ille respondit:
« Quia Dionysius gentilis discipulus Pauli fuit, et
Lucas comes Pauli erat, qui in illo libro plus gesta
Pauli, quae vidit, enarrat. Sed de nominibus eorum
qui tunc in praedicatione floruerunt, quid nobis vel
controversiae vel utilitatis attingat non video, cum
plures nominentur ibi, vel in Epistolis Pauli, quorum
memoriam in festivitatibus minime novimus. De Jasone
illo antiquo discipulo, de Philippo evangelista,
de Apollo, de Epaphra, sive de aliis ibi nominatim
expressis, nos quidem eorum mentionem per singula,
quamvis speciatim, sive nesciamus sive omittamus,
illi tamen populi, quibus patroni dati sunt,
certum est memoriam eorum non segniter venerari.
Nam, etsi Martialis memoria apud quasdam gentes
annua speciatim non agatur, nobis tamen Occidentalibus,
qui ejus adventu illuminati sumus coelesti
claritate, qui eum in coelo et terra patronum occiduis
gentibus esse scimus, non ignobili recordatione semper
pro opportunitatibus habenda est gaudiorum.
Porro autem de Dionysio Areopagita, qui in Actibus
apostolorum memoratur, putare solebam ipsum esse
qui in Galliam cum Rustico et Eleutherio post decessum
apostolorum Petri et Pauli et Martialis venit,
donec nuper contigit mihi fortuito legere commentarium
Bedae super libro Actuum apostolorum, ubi
ita scriptum est (BEDA in Act. XVII): Dionysius iste
Areopagita ipse est qui postea Corinthiorum episcopus
factus, gloriosissime Ecclesiam rexit, et eloquio
clarus multos libros ad utilitatem Ecclesiae scripsit.
--Hujus Dionysii Hieronymus in Chronico suo mentionem
faciens dixit: « Dionysius Corinthiorum
episcopus, eloquio clarus, sub Antonino floruit imperatore,
quo tempore Polycarpus discipulus Joannis
evangelistae passus est: sub Trajano vero, qui
quintus post Vespasianum imperavit, Joannes apostolus
in pace quievit, et Clemens papa, in mare
mersus, martyrio coronatus est. » Hujus Dionysii
Gregorius in quadam homilia meminit, dicens (GREGOR. homil. XIV in Evang.):
« Fertur Dionysius
ille antiquus venerabilis Pater Areopagita
dicere, quod ex minoribus angelorum agminibus
foris ad explenda ministeria vel visibiliter vel invisibiliter
mittuntur. » Hic autem de Francia Dionysius,
unde fuerit oriundus, in passione sancti Marcelli
fideliter memorari mihi videtur: sic enim ibi
habetur: « Puer quidam Marcellus sub doctrina
beati Sixti erudiebatur, cumque suppliciis Sixtum
episcopum videret puer macerari, coepit timere.
Tunc sanctus Laurentius corroborans aetatis ejus
infantiam, ait ad eum: Marcelle, genitor tuus
Aegeas noluit Christum credere, nam mater tua
Marcellina, et fratres tui Saturninus et Dionysius,
jubente sancto Clemente papa urbis Romae, partibus
Galliarum, ut ad fidem Christianam gentes | null | 36d53b24-2074-4be1-80c6-32d38f5159aa | latin_170m_raw | null | None | None | None |
instruerent,
directi sunt. Vade ad eos, ut non pereas
in manu Decii. » Et infra dicitur: « Profectus
Marcellus cum Anastasio commilitone Christiano,
ut iret ubi erat frater suus Saturninus episcopus,
pervenit usque ad Argentomagum, ubi, a praeside
comprehensus, inquisitus est unde esset, aut de
qua provincia vel civitate huc venisset, puer respondit:
Christianus sum, ab urbe Roma exivi, et
propero ad civitatem Tolosam, ubi fratres mei
Saturninus et Dionysius commorantur. Cui Heraclius
praeses ait: Dic mihi vocabulum patris vel
matris tuae. Puer respondit: Pater meus Aegeas,
et mater mea Marcellina nuncupati sunt. » --Sed
si velint episcopi, ipsa passio in concilium eorum
potest sine mora deferri. Haec mihi non discrepare
videntur a scriptura quae penes nos Engolismae de
Dionysii gestis habetur. Ibi enim legitur quod Clemens
quemdam Philippum ordinaverit episcopum, et
Hispaniae destinaverit ad praedicandum; Dionysio
vero verbi divini semina gentibus tradidit erroganda;
quem in Galliam misit, sociosque ei Saturninum,
Marcellinum et Lucianum, atque Rusticum et
Eleutherium adhibuit. Qui cum simul pervenissent
ad portum Arelatensium civitatis, Marcellinus in
Hispaniam abiit, Saturninus autem Tolosam profectus
est, et Dionysius cum Rustico et Eleutherio Parisios
adierunt. Lucianus vero presbyter ad Belvacensem
profectus est urbem. Julianus quoque Cenomanensis,
ut in gestis ejus reperimus, genere Romanus
fuit. Saturninus autem, ut passio ejus docet tempore
Diocletiani et Maximiani, Decio Germanico et Grato
consulibus, passus est. Verum nonnullos audio interdum
movere quomodo non discrepet illud quod
apud Tolosam gesta ejus de tempore narrant, videlicet
si in tempore Diocletiani et Maximiani, consulatu
vero Decii Germanici et Grati, primo Tolosam
advenit, vel, quod verius esse mihi videtur, tempore
Decii, secundum passionem supradicti Marcelli, et
sub ipsorum principium tempore passus est, quomodo
a Petro apostolo episcopus ordinatus et Tolosam
missus est? namque a passione B. Petri, quae,
secundum puram veritatem Hieronymi, tricesimo
septimo a resurrectione Domini, hoc est decimo
tertio Neronis anno, exstitit, usque in primum annum
Decii, fuerunt anni numero 182, et a primo
Decii anno usque in primum Diocletiani annum,
fuerunt anni 32. Fuerunt a resurrectione Domini
usque in ultimum annum Diocletiani anni numero
265.
Ad hanc vocem cum in concilio a quibusdam de
Chronicae concordia, propter adventum Martialis in
Aquitaniam, subtilis inquisitio a clericis fieret, ille
Engolismensis clericus adjunxit, dicens: « Hieronymi
Chronica quae mentiri non potest, si placet, in concilium
deferatur, et super hac quaestione diligenter
perspiciatur. » Itaque perscrutato libro locutus est:
« Licet, inquiens, Beda in commentario super Actus
apostolorum dicat Petrum quarto Claudii anno Romam
venisse, et tricesimo nono anno post resurrectionem
Domini passum esse, tamen, secundum Hieronymi
Chronicam subtiliter supputatam, ita invenitur quod
decimo octavo anno Tiberii Dominus passus est; post
Tiberium vero regnavit Caius, et post eum Claudius,
cujus imperii secundo anno venerunt Romam princeps
apostolorum Petrus, et condiscipulus ejus Martialis;
ipsius autem Claudii quarto anno Marcus in
Aegypto, Martialis in Gallia, Dominum praedicare
coeperunt. Post Claudium, qui imperavit annis 13,
mensibus 7, diebus 28, suscepit jura principalia
Nero, nihilominus annis 13, mensibus 7, diebus 28;
nam 13 plenis annis regnavit, et quarto decimo
plusquam medio mortuus est. Hujus imperii primo,
rex Galliarum Stephanus Romam cum legionibus
Gallorum ad eum perrexit, quemadmodum litteris
per veredarios ei fuerat jussum. Ipsius quoque Neronis
anno secundo, Paulus apostolus primitus venit
Romam, hoc est quarto decimo anno post adventum
B. Petri: necdum enim fuerat Paulus Romae, quando
Stephanus ad Neronem profectus est. Missus
est autem vinctus Romam Paulus a Festo praeside
Judaeae, quia Caesarem appellaverat. Item anno primo
Tiberii, Herodes tetrarcha apud Judaeos coepit
regnare, qui regnavit per annos 24, id est usque ad
primum annum Caii Caligulae, qui fuit successor
Tiberii, sub quo Herode Dominus passus est, fuitque
frater Archelai, id est filius illius Herodis sub quo
Christus natus est. Post Herodem vero tetrarcham
regnavit Agrippa annis septem. Ipse est Herodes
qui Jacobum occidit, et Petrum comprehendit; et ab
angelo percussus est. Cujus Herodis anno quinto,
hoc est Claudii Caesaris secundo, Petrus et Martialis, | null | 166f39b6-96d3-4126-b583-64949ada1802 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ut jam diximus, primo venerunt Romam. Post
Agrippam Herodem, regnavit filius ejus alter Agrippa
annis 26, hoc est usque in secundum annum Vespasiani,
quando Judaeorum regnum defecit. Post
Neronem quippe imperavit Vespasianus, cujus tertio
anno imperii Martialis apud Lemovicam quievit.
Supervixit Petro quatuor annis. Anno enim 37 a
resurrectione Domini, ut jam diximus, hoc est
decimo tertio anno Neronis imperii, Petrus passus
est; et anno quadragesimo post resurrectionem Domini,
hoc est tertio anno Vespasiani, Martialis
assumptus est. Haec omnia ita diligenter supputantur,
ut, si secundum quosdam tricesimo nono
anno post resurrectionem Domini Petrus passus est,
ergo Martialis Petro supervixit uno integro anno, et
crastina die, hoc est prima alterius incipientis anni
die, coelos cum Christo ascendit. Atque ipso anno
quo basilicam, in qua ipse membris quiescit, in
honore Petri apostoli dedicavit, post duos menses
dierum temporalem mortem suscepit. Si autem juxta
Hieronymum Petrus tricesimo septimo a resurrectione
Domini, hoc est decimo tertio Neronis passus est
anno, igitur Martialis Petro quatuor annis supervixit. »
Haec et his similia de convenientia annorum cum satisfactum
esset, et ille Engolismensis clericus iterum
diceret quia nihil mirum si Martialem Lucas nomine
proprio non exprimit, cum illorum septuaginta duorum
nomina non ostendat, atque Petri adventum in
Antiochiam et Romam nullo modo scribat, iterum
Odolricus Pater allocutus est concilium, dicens: « Ne
quis forte nos dicat nunc novum fateri apostolum,
et hactenus non auditum: de apostolatus ejus antiquitate,
eo quod jam olim praeoccupatus ab antiquis
et testificatus fuerit, iterum perhibebo testimonium
verum, o venerabiles episcopi. Ecce duo sacerdotes
ex fratribus nostris coram adsunt, quos
olim hac ipsa de causa in Britanniam misi, ut Anglorum
a Gregorio, ut reor, praefixam legem annosam
diligentius perscrutarentur, et omni submoto
mendacio ad nos referrent. Qui cum ad Anglos pervenissent,
tam in Martyrologiis eorum quam in litaniis
Martialem ab antiquitate reperiebant apostolum
scriptum. Ad quoddam autem magnum devenientes
monasterium, in quo primus Anglorum episcopus
requiescit corpore Augustinus (compererunt enim
ibi non haberi librum de actibus beati Martialis),
per litanias tamen atque Martyrologia in eodem
loco invenerunt eumdem patronum nomine apostolico
decoratum. At cum a patre monasterii perquirerent,
dicentes: « Ut quid Martialem in vestris
litaniis praedicatis apostolum, cum ejus gesta dicatis
non haberi penes vos? » ille respondit:
« Quia ab illo, inquit, tempore, quo primo in hac
provinca Christi nomen auditum est, a patribus
hoc nostris observatum est, quorum nullatenus
immutare possumus traditionem. Scimus quippe
doctores nostros priores de Gregorii profluxisse
magisterio; attamen saepius inter nos conferre
indagando solemus quis iste est apostolus cujus
vocabulum in Evangeliis et in Actibus apostolicis
minime intuemur. Et quoniam, gestorum ejus
auctoritatem non habentes, de eo non parum
haesitabamus, ideo nomen ejus crebro a memoria
apostolica eradere putabamus. Sed econtra cum
animadverteremus quia antiqui patres nostri non
incassum hunc nobis scripserunt apostolum, idcirco
nullo ausu ejus vocabulum a serie apostolorum
abolere audebamus. Vos autem peregrini
Galli, qui de ejus estis apostolatu, qui nobis ejus
actus enuntiatis, a nostris cordibus de eo omnem
omnimodis dubitationem abjecistis, et hac de re
dudum creberrime Deo supplicabamus certos nos
reddi. Nec in adventu vestro derelicti spe nostra
videmur; imo exsultandum nobis est de tam
egregiae virtutis Domini nostri Jesu Christi discipulo. »
Multa alia testimonia penes eamdem
gentem Anglorum de hujus auctoritatis vetustate
testes veraces narraverunt nobis sese comperisse.
Illud quoque mihi memorandum est quod ante hos
septem annos rex Anglorum duci Aquitaniae
regalia munera misit, simulque codicem litteris
aureis scriptum, in quo nomina sanctorum distincta
cum imaginibus continebantur. Quod volumen jam
olim in concilio Pictavensi, dum hac eadem de re
quaestio esset, idem dux Willelmus, litteris edoctus,
in testimonium antiquitatis pontificibus ostendit.
Erat enim ibi Martialis in aliorum apostolorum catalogo
positus. Qui peritissimus princeps dicebat
archiepiscopo Burdigalensi, et aliis qui ibidem aderant
episcopis: « Conjicere, inquiens, possumus
quam egregiae auctoritatis sit beatus Aquitanorum
patronus, de quo Gregorius in illa sui laboris
gente hanc legem tradidit observandam. Nimirum
imperitorum est dubitare de quo sanctus papa
Gregorius non dubitavit. Videtis ecce, o episcopi,
in hoc codice, qui apud Anglos scriptus est, praetermissum
esse Timotheum, et Cleopham | null | d7c81a79-c182-41c1-8ddf-444b0eecfc55 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, et Silam,
et alios, quorum nomina in Evangeliis, et in Actibus
apostolicis sive in epistolis Pauli leguntur, quos
apostolos dicitis praeter duodecim esse; non tamen
praetermissum esse illum nostrum patronum, qui
primus Galliarum fuit episcopus, cujus nomen in
Evangeliis reticetur, ut scilicet vere illum Dei
fuisse sciamus discipulum in carne, et cum duodecim
prioribus electis discipulis maximam a
Deo accepisse apostolatus gratiam, hanc gentem
occiduam possidendi signum apostolatus in aeternum.
Hoc autem in Martiale fieri videmus, quod
etiam in Barnaba, Luca et Marco et antiqui faciebant,
et moderni hactenus faciunt. Nam eorum
alii memoriam de confessoribus, non de apostolis,
agunt, ea tantum causa quia non sunt de
duodecim, alii autem rectius arbitrantes, non de
confessoribus, sed de apostolis eorum agunt recordationem,
eosque apostolos praedicant; ideo
quia, de Israel genere secundum carnem procreati,
ad praedicandum ab aliis apostolis missi
sunt. Ita et qui Martialis mentionem de confessore
agunt, idcirco agere videntur, quia non fuerit
unus de duodecim. Qui vero ejus de apostolo recordantur,
rectius autumant, quia, quanquam unus non
sit de duodecim, ex genere tamen Abrahae, hoc est
de tribu Benjamin, ortus, Dominum in carne videns,
ejus fuit discipulus. Omne etiam donum
gratiarum cum duodecim a Domino accipere
promeruit. De caetero a Domino per beatum Petrum
ad praedicandum Galliis missus est, ubi clara habet
apostolatus signa: praedicationis quippe fructificatio
maxima illi inter alios apostolos exstitisse probatur;
siquidem, praeter Paulum et illos duodecim,
nescimus tanta copia fructificasse alium apostolorum,
quanta Martialis praedicando fructificavit.
« Haec et his similia cum super his dux perorasset,
ejusque verbo nullus contraire quivisset, quidam
clericorum de eruditis ait ad eos qui sedebant
in concilio: Non ignoramus quia Matthias de
septuaginta duobus dudum fuerit, et post per
constituentem Petrum unus de duodecim exstiterit.
Verum alter, quem sors in duodenario non accepit,
nihilominus tamen de eorum ordine qui exceptis
duodecim erant, apostolus permansit. Ipse
est enim postea dictus Judas apostolus, qui tunc
Joseph Justus sive Barsabas dicebatur. Ipse denique
est qui cum Sila apostolo ab aliis apostolis
missus est: unde Hieronymus divinae legis interpres
scribit, dicens: Silas quoque et Judas ab
apostolis apostoli appellati sunt. Si ab apostolis
illi appellati apostoli sunt, ergo vere apostoli erant;
priores enim apostoli eos quos apostolos vocabant,
non incassum apostolos existimabant; nec appellassent,
nisi essent. Praeterea Paulus apostolus, in
quo Christus loquebatur, exceptis undecim, non
appellaret apostolos, nisi vere apostoli exceptis
undecim essent. Non in vanum quippe, neque
mendaciter aliquod verbum locutus est Paulus: #Apparuit,@#
inquit, #undecim, deinde apostolis omnibus (I Cor. XV)
@#.
Haec propter quosdam protuli, qui in
concilio verbum ventilant, dicentes: Quid enim,
si Martialis apostolus tunc erat, utquid minime in
locum Judae ponebatur, quando Matthias eligebatur?
Sciant itaque non solum Matthiam, sed cum
eo et Barsabam ab apostolis electos et statutos, et
occulta sorte Matthiam, ut in locum Judae esset,
assumptum; quatenus non jam undecim, sed
duodecim primi testes resurrectionis Domini
essent: Barsabam vero apostolico nomine minime
caruisse, quia alii praeter duodecim jampridem
ad apostolatus officium destinati fuerant, dicente
Domino: #Ite, ecce ego mitto vos sicut agnos
inter lupos (Luc. X)
@#. Sane quis dixerit Martialem
non fuisse resurrectionis Domini testem? Nunquid
non Barsabas, quia unus erat de septuaginta duobus,
sicut et Matthias, sicut apostolus tunc erat,
ita deinceps apostolus fuit? Nonne ipse est, ut jam
dixi, qui nunc dicitur Judas apostolus cum Sila
apostolo? Etenim, quemadmodum Matthias prius
erat apostolus de septuaginta duobus, dehinc autem
unus de duodecim fuit, ita et Barsabas, ut apostolus
erat, apostolus permansit, licet non de duodecim.
Eodem modo et Martialis, si unus de septuaginta
duobus fuit, ergo tunc et apostolus erat,
et demum apostolus permansit, translato Matthia
in duodecimum. Ut autem quidam ait, apostolus
non numeri sed officii nomen est. Re autem vera
illi statuti sunt duo ad supplendum duodenarium
ordinem, qui a baptismate Joannis usque in diem
ascensionis opera Domini viderant, perfectae aetatis
existentes. Si enim ipse Dominus non | null | 89718964-82c0-457b-90fd-8bef1d91a1ef | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ante tricesimum
aetatis est exorsus praedicare annum, quanto
magis discipulos duodecim oportebat non ante
aetatem perfectam testes Domini publicos Judaeis
esse? Porro si Martialis, quando Dominus ascendit
in coelum, necdum vicesimum aetatis annum attigegerat,
quid in eo praejudicare possumus, quod minime
in locum Judae substitutus fuerit, praesertim
cum anteriores duodecim testes vel grandaevi vel
perfectae essent aetatis, hic autem nondum impletam
corporis aetatem haberet? Si autem David,
cum adhuc esset adolescens, a Domino electus in
regnum, et eo jubente consecratione regia unctus
est, tamen non ante regnare coepit quam triginta
aetatis compleret annos, quid mirum si
Martialis aetate adhuc adolescens unctionem sancti
Spiritus in potestate ligandi atque solvendi,
et caetera gratiarum charismata ad officium apostolicum
pertinentia, cum aliis a Domino accepit
apostolis? Ubi jam enim pervenit ut integrae esset
aetatis, hoc est annorum triginta, per beati Petri
legationem Aquitanicae gentilitatis apostolatum
efficacissimo opere a Domino suscepit. Quod autem
Dominus jussit Petro ut dirigeret Martialem
ad praedicandum provinciis Galliarum, idem est
simillimum illi quo doctoribus Antiochiae degentibus
ait Spiritus sanctus: #Segregate mihi Paulum
et Barnabam in opus quo assumpsi eos. At illi orantes
et jejunantes imposuerunt eis manus, et dimiserunt
eos (Act. II)
@#. Et sicut illi missi fuerunt a
Spiritu sancto, quamvis per ministerium discipulorum,
sic Martialis missus est a Domino in Galliam,
licet per legationem et consultum beati Petri.
Qui, vocante et eligente se Domino, aetatis quindecim
annos impleverat tantummodo, tribusque
cum eo permansit, id est usque ad passionem et
ascensionem, post adventum denique sancti Spiritus
super apostolos in Sion, annos quinque
apud Judaeam fecit, et post cum Petro Antiochiae
septem permansit: at vero dehinc sequenti
anno, imperante Domino, Aquitaniam introivit,
in qua per viginti octo annos praedicationi institisse
cognoscitur: siquidem tertio Vespasiani
anno migravit. » His igitur verbis aemulorum
pertinacia cum pullulans esset facile exstincta,
omnesque peritorum acclamassent satis fuisse conveniens
aetatis perfectionem, in illis qui duodecim
apostoli priores electi sunt, exstitisse: interim in illo
concilio Pictavensi super hoc capitulo cessatum est.
Subjunxit etiam idem venerandus senior qui haec
perorabat, dicens: « Quid multa necesse, dilectissimi?
Nil profecto hic obesse conspicitis, quam
illam minus congruam multorum consuetudinem,
non ratione perspicacem, sed incuria, ut
assolet, torpente, penes plures inveteratam. Quo
autem modo haec quae in multis invaluit traditio,
ex quo videamus fonte, descendit. Nostrorum equidem
patrum non incerta didicimus relatione quia
longe olim, imo ab ipsius discipuli Domini tempore,
quo, imperante Vespasiano, in pace occubuit, usque
in tempora nepotum Caroli Augusti, quando in monasticum
canonicalis ordo, facientibus Pippino et
Carolo fratribus, filiis Ludovici, in quo ego rector
sum loco, permutatus est, eumdem, Christi discipulum
passim per Aquitaniam priores nostri cum
aliis recitabant apostolis, ejusque de apostolo mentionem
recolebant, donec juniores, quasi melius zelando,
imo deterius sapiendo, coeperunt novitatem
inferre, dicentes: Licet nobis patronum Aquitaniae
de loco apostolorum, in quo nunc ultimus
est, transmutare, ut sit nobis honorabilior, si
primum in confessorum serie eum dicamus; sit
nobis principium confessorum, non extremitas
apostolorum: eligimus ut sit primus ante omnes
confessores, quam ultimus in apostolis. Hoc
itaque arbitrio humano nulla ratione fulto, paulatim
usque ad haec tempora nostra talis increvit mos,
non tamen in omnibus locis. Nonnullae quippe Ecclesiae
hodieque hac in re antiquiorem retinere
videntur observantiam, quam licet alii permutassent
in terris, nullatenus tamen potuere ejus imminuere
neque obscurare gloriam in coelis, ubi ingens apostolicum
decus, in glorioso rutilans apostolorum
choro, ante conspectum majestatis gloriae Dei perenniter
possidet. Si ergo priora et antiquiora patrum,
secundum veritatem et rationabilem auctoritatem,
Deo inspirante, recuperamus instituta, olim
humanis adinventionibus ablata atque depravata,
idque agimus renovando magis quam novitatem
praesumptivam tradendo, utquid culpamur velut
transgressores paternorum terminorum, de quibus
scriptum est: #Ne transgrediaris terminos antiquos
quos posuerunt patres tui? (Prov. XXII.)
@# Cur, inquam,
durum id aliquibus videbitur, si rectam veritatis lineam
sequimur, si perspicaciores patres antiquos
hac in re imitemur, si minus acutos non sectari
dignum ducamus? Nonne hic pater Azenerius, atque
Benedictus rector monasterii Clusae Sancti Michaelis,
pluresque alii | null | 1f059a22-bcff-4d2e-b762-ebea8f678630 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
doctissimi et reverentissimi
abbates et episcopi, tam praesentes quam absentes,
una cum Romana apostolica sede, huic sententiae
testificantur nobiscum, bonumque id ac justum
Deoque beneplacitum ducunt? Cur autem multorum
opinioni incaute aurem praebendo obscurare, imo,
quod absit! infalsare tanti gesta patroni videbimur?
Qua enim ratione possumus eum negare fuisse discipulum
Domini, eumque in carne secutum? Sed
quisnam temere inficiari audeat eum a Domino ad
praedicandum missum, nec non et ligandi solvendique
cum aliis apostolis potestate promotum; partemque
gentilitatis enormem in occiduo climate
specialem in sorte apostolatus, Christo jubente ac
donante, beatoque Petro consultum praebente, suscepisse?
Omnia haec de illo abnuunt, qui eum aut
non credunt esse apostolum, aut, si credunt, non
libenter suscipiunt. Illi, inquam, haec denegare videntur,
qui eum non quemadmodum Joannem
evangelistam, sed velut Silvestrum papam, aut
unum de his qui Dominum in carne non secuti sunt, vel
non viderunt, simpliciter confessorem autumant. »
Tunc quidam, moribus et aetate grandaevus, ex
episcopis qui sedebant in concilio, Albiensis videlicet
Ecclesiae pastor Aemilius, facto silentio, dixit:
« Hunc Aquitanicae patriae coruscum illuminatorem,
qui ad hanc plagam patres nostros venit primus
salvare, quem Christus Dominus et beatus Petrus,
alter imperans ut magister et Dominus discipulum
et servum, alter exhortans ut condiscipulus et compropinquus
condiscipulum et compropinquum, ad
salutem et lumen gentium Galliarum, in tenebris et
umbra mortis sedentium, direxerunt, justissimum
et dignissimum esse omnimodis censemus ut, quo
magis possumus, excellentiori habeamus honore, secundum
tamen rectam veritatis normam. Haec, inquam,
in eo teneamus quae non sint ultra veritatem:
et quod verum et clarissimum illic est nec
praetermittentes nec excedentes, quo eum mage valemus
honoremus. Si enim vere a Domino ad praedicandum
missus est, si discipulus ejus in carne
fuit, si unus de illis est quibus dictum est: #Beati
oculi qui vident quae vos videtis (Luc. X)
@#; qui eum
negat apostolum, profecto constat quia veritatem
praetermittit, imo impugnat. Si autem ita diceretur
apostolus, ut de origine Israel discipulus Domini
non esset, nec a Domino potestatem ligandi ac solvendi
accepisset, ultra veritatem fieret transcensio.
Ut si quis eum unum de duodecim dicat fuisse, ultra
veritatem pertransit; qui vero ita eum dicit
apostolum, tanquam a Domino missum, non de
duodecim, sed de septuaginta duobus unum, sive
tanquam Paulum et Barnabam, qui post Domini
ascensionem electi apostoli exstiterunt: hic veritatem
neque contemnit, neque transcendit, verum,
nec ad laevam nec ad sinistram devians, per viam
rectam justitiae graditur. Igitur si pars aliqua probabilis
antiquissimorum Patrum comperitur eum
dixisse apostolum, et nomen ejus cum aliis pronuntiasse
apostolis, bonum mihi videtur nos eorum
indubitanter tramitem tenere, ut posteri nostri callem
directum deinceps assuescere ipsum non cunctentur. »
Haec et his similia eo dicente, alius ex episcopis,
videlicet Isembertus Pictavensis Ecclesiae rector,
coepit explanare, dicens: « Qui de hoc verbo controversiam
parit, nodum in scirpo quaerit. Nos non
sumus Ebionitae, qui non recipiunt praeter duodecim
apostolos, et Paulum quasi transgressorem legis
repudiant. Sufficit ad confodiendos adversarios hoc
telum acutissimum, hoc est sola beati Hieronymi
sententia. Item mucrone validissimo Pauli apostoli,
nulla arte aut vi unquam retundendo, omnis pars
contentiosa perimenda est. Ait Paulus quia #apparuit
Dominus undecim, deinde apostolis omnibus (I Cor.
XV)
@#, ut sciamus apostolos fuisse omnes quos Dominus
in carne adhuc degens misit ad praedicandum.
Ait Hieronymus, ut in praesenti recitatum est lectione:
Omnes qui Dominum in carne viderunt,
eumque postea praedicaverunt, fuerunt apostoli,
et caetera. Liquido constat quia Martialis Dominum
in carne vidit, et eum postea praedicavit. Bonum
est eum dici apostolum, quamvis non malum sit
dici confessorem. Nam et apostolus Petrus si dicatur
confessor, malum non est, cum confessio veritatis
semper sit communis per os omnium sanctorum,
tam in Veteri quam Novo Instrumento. Cum hunc
autem patronum bonum sit confessorem dici, melius
tamen est eum praedicari et apostolum, ne latere
videatur sub modio claritas ejus, qua Domini discipulus
et sortis apostolicae unus esse praedicatur.
Qui autem contentiose eum dicit confessorem, ideo
non bonum esse mihi videtur, quia | null | 1de1ff01-a81a-45ef-af7a-30c782d55ef6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quasi negare
videtur ejus proprium, et inimicitias in Ecclesia parit.
Ne igitur scissura in Ecclesia Dei hac fieri possit occasione,
summopere est providendum ut omnes consono
corde et ore unum id quod melius est pronuntient.
Sola quae obesse videtur auribus consuetudo,
in melius accipiatur, et schisma ac murmuratio
atque dubietas prorsus a nostro communi coetu aboleatur.
Quod si quis contraire praesumpserit huic
pacificae concordiae, de contentiosis et schismaticis
unus judicetur. »
Ad haec venerandus ait Jordanus: #Multa, charissimi,
ante hos annos hac de re facta est inquisitio,
quousque haec altercatio ad aures apostolicae sanctae
Romanae sedis perveniret. Super quo Dominus Joannes
papa exemplar epistolae nobis est dignatus destinare,
magnopere testificans apostolatus ejus gloriam,
et redarguens omnes qui eum contradicunt esse apostolum.
Quae epistola sacra conservata in promptu
habetur, in qua facile claret testimonium verum Romanae
sedis.@#
Cui Bituricensis archiepiscopus Aimo respondens,
dixit: « Textum epistolae papae Joannis omnibus
Galliarum episcopis directae, ante hos quindecim
dies in concilio Bituricensi, ubi plures episcopi congregati
eramus, coram nobis recitare fecimus; ubi
multa doctorum turba interfuit, qui, hanc disceptationem
sub magna discretione examinantes, invenerunt
sanum esse quod Joannes papa in Romana
sede, et vos in hac quae prima omnium Ecclesiarum
Galliae est, sancto Spiritu afflante, de hac justissima
re instituistis. Nemo denegat eum fuisse unum de
septuaginta duobus. Illis autem Dominus dixit: #Ite, ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos
(Luc.
X)
@#. Constat ergo quos Dominus dixit apostolos, quia
vere apostoli sunt. Et hunc protoducem Galliae
semper plures antiquorum non cum confessoribus,
sed cum apostolis pronuntiasse visi sunt. Itaque,
plurimo doctorum choro persuadente, coram omni
populo, in majori ecclesia Bituricensi, testimonium
perhibuimus beato Martiali quia apostolus veritatis
est. Curavimus enim ne Romanae apostolicae sedis
decreto et imperio repugnaremus. In testimonium
vero veritatis, in eodem concilio tomum scribere
rogavimus, quem manibus corroboravimus nostris,
quatenus omnibus sit notum nos de hac re a Romana
sede minime velle desciscere, quia non oportet.
Porro verbum idem dum in Ecclesiae totius
conspectu concionaretur, illicio omnis populus quasi
vir unus una voce Dominum benedixit, pro sui
gloria patroni. Sicut igitur Romana testificatur Ecclesia,
cui contradicere nefas est, et quemadmodum
in praedicto Bituricensi testificati sumus concilio,
ita in praesenti concione generali hanc sententiam
justam et necessariam sanctae Ecclesiae
testificamur esse. »
Tunc Deo amabilis Jordanus respondit: #Hoc
equidem verbum, qualiter ante hos annos, hoc est in
primo anno dedicationis hujus Lemovicensis basilicae
Redemptoris nostri, quam hodie exsultanter haec civitas
nobiscum recolit, viventibus tunc doctissimo rege
Francorum Roberto, et Gauzleno metropolitano praedecessore
vestro, haec sedes Lemovica non sine enormi
auctoritate divina receperit, paucis memorare libet.
Post multas enim hujus capituli altercationes, aliis
assentientibus, aliis vero repugnantibus, cum super
hac re factae multae essent litaniae, ut hoc verbum,
nisi Dei esset bona voluntas, in concordia hujus
sedis minime resideret, advenit synodalis ad hanc
ecclesiam conventus, ubi tertia die synodi omnis sacerdotum
generalitas, ac caeterorum clericorum numerositas,
una nobiscum nobilium virorum et legis
doctorum adjuncta multitudine, credo Deo gubernante,
unum cor et unam voluntatem hora diei tertia
suscepit; taliterque omnibus inspiratum est, ut pacifice,
et libenter, atque voluntarie, bona obedientia,
haec susciperetur ab omnibus sententia, deincepsque
immutabiliter per nostram dioecesin observaretur.
Et bene placuit omnibus qualiter hanc Deo beneplacitam
voluntatem acciperemus, ut, quemadmodum
multitudini novitas videbatur, ita contra hanc altera
quidem res nova, sed magnifica et gloriosa, adversus
omnes aemulos confirmaretur. Aggregato itaque maximo
populorum conventu, sacratissimum corpus
patroni a suo levavimus tumulo, et piissimo obsequio
transtulimus super hoc sanctum altare, quod in honorem
protomartyris Stephani ipse consecravit. Facta
sunt haec Dominica Resurrectionis die@#, #in ipsa solemnitate
inventionis corporis beati Stephani, atque
hujus sancti templi consecrationis, quod idem patronus
primum in omni Gallia Deo dedicavit, dirutis,
quae in hoc loco pridem gentilitas coluerat, simulacris.
Quae res ita nobis convenire visa est, ut, sicut ille
vivens hanc suam sedem totius Aquitanicae gentis
fontem baptismi et illuminationis evangelicae fecerat,
ita corpore suo eamdem visitando perlustrans, isthic
nobis hujus daret initium observationis, hocque institutum
membra in reliquum conservandum | null | 33f0b5b6-2f22-4210-ae72-16aab3608a02 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
non cunctarentur,
quod exordium in capite suo sumebat. Super
hoc itaque altare eodem die mysteria in gloria apostolatus
ejus solemniter celebravimus. Quod semper
in reliquum celebrare tam hic quam per omnes nostrae
dioecesis ecclesias et monasteria mandavimus, ut
videlicet ulterius non in confessoris, sed in apostoli
recordatione memoria patroni ab omnibus concorditer
fieret. Hanc etiam diem statuimus habendam in recordatione
omnibus annis, qua ad suam sedem egregius
pastor translatus est, qua etiam die cathedra
ejus, hoc est ordinatio, sive initium episcopatus ejus
est. Non quod eadem die consecratus sit in episcopum
(nam die ascensionis Domini consecrationem
episcopalem cum aliis episcopis a Domino accepit,
quando elevatis manibus benedixit discipulis Dominus,
et ferebatur in coelum), sed sicut est cathedra beati
Petri Antiochiae, itemque cathedra Romae, non quod
tunc consecratus sit episcopus, qui a Domino jam olim
consecrationem susceperat pontificalem, sed quia tunc
primum in illa die apud easdem ecclesias sedit, ad
suscipiendum super populum Dei regimen pastorale:
ita in hac die, quae est tertia mensis Augusti dies,
hanc domum de fano daemonum fecit Christi templum,
et in ipsa Ecclesia hac primum sedit, suscipiens
in populo curam et regimen pastoris: quem
duo sacerdotes Dei, Austriclinianus et Alpinianus,
discipuli ejus, inthronizasse creduntur in hujus ecclesiae
cathedra, in testamento veritatis, ut ubi duo vel
tres congregati essent in nomine Salvatoris, in medio
eorum ibi Dominus esset. Nam et beatum Petrum
Linus et Cletus discipuli ejus sacerdotes, imo cum eis
idem beatus Martialis condiscipulus ejusdem beati
Petri, apud primam Romanam Ecclesiam inthronizasse
creduntur: quae ecclesia prima, ut quidam dicunt,
est apud titulum qui vocatur Ad primum, et
est in honore levitae Stephani primi martyris; ut alii
autem ferunt, est apud Lateranis, quia ibi patriarchium
est. Altera ergo die, quae est post dedicationem
hujus sacrosanctae basilicae, sive inventionem reliquiarum
protomartyris Stephani, translatio patroni ad
suam sedem, sive festivitas cathedrae ejus, ex eo tempore
celebrari solita est in hac eadem sancta Lemovicensi
ecclesia. Eodem vero die, consummatis cum tripudio
mysteriis, et de apostolica commemoratione instituta
foederato cum pace inter se universo clero et
populo, sacratissimum patroni corpus ad proprium
retulimus monumentum. Posuimus autem sub anathemate
eos qui in nostra dioecesi ulterius hanc inquietare
praesumerent sententiam@#. #Post multum
vero temporis, cum in nonnullis per Galliam ecclesiis
de hoc verbo murmur fieret, et quidam dicerent.
« Quomodo potest apostolus esse qui in Evangeliis non
dicitur, sed nec in Actibus apostolorum manifestatur? »
alii vero putarent nunquam hactenus dictum
id esse, sed noviter a nobis primum, quod absit! usurpatum
esse, iterumque gravis altercatio pullularet,
Deo dispensante, directa est nobis super hac re epistola
ab apostolicae Romanae sedis papa Joanne. Tunc
unanimi consulto decretum fecimus, ut propter hoc
verbum iterum aut suscipiendum aut non suscipiendum,
congregatio episcoporum atque peritorum virorum
ad hanc urbem colligeretur. Si ergo decernitis
hanc non suscipi debere sententiam, nec a me ultra
suscipienda est, sed magis impugnanda. Si autem suscipitis,
et ego ita suscipio, sicut ante susceperam, ut
quicunque nostrae dioecesis in eo scandalum generare
ulterius praesumpserit, tam vestra quam nostra coerceatur
animadversione.@#
Tunc archiepiscopus ait: « Sicut jam dixi, et
iterum nunc palam omnibus dico, quemadmodum
Romana Ecclesia suscipit, et suscipi per textum
epistolae mandat, et hanc ipsam rem Bituricense
concilium nuperrime collaudavit, sic laudo hoc bonum
esse, et in pace suscipio, et hujus sancti concilii
fraternitatem absque schismate suscipere id
obsecro et exhortor. Si quis autem exhortationi nostrae
non acquieverit, habeat judicem Deum, uniuscujusque
conscientiae testem. Verumtamen comprovinciales
nostros necesse est, nisi susceperint, admoniti
[ #for.@# admoneri ut] obediant Romanae sedi capiti
suo, severa auctoritate nostra compulsi. »
Ad haec Jordanus venerabilis ait: #Ut video, quia
hoc verbum in bona voluntate Dei a nobis cum pace
suscipitur, gratias agimus Jesu Christo Domino Salvatori
nostro; et benedictus Deus, qui hanc sanctam
Lemovicensem Ecclesiam sacerdotio beati Martialis
nobilitavit, et hanc gentem occiduam ejus fructifera
praedicatione ab idolorum servitute ad veram libertatem
retraxit. Ipsi Patri Domini nostri gratiarum
actiones offerimus, qui noluit lucernam ardentem sub
modio occultari, nec civitatem supra montem positam
abscondi; sed quod ab antiquitate patres nostri | null | 2b7fb890-1a31-44fa-bd94-9298ffd57ed9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
priores
probantur praeoccupasse, nunc eventilatum prudenter
in diebus nostris, largiri nobis dignatur luce
clarius apparere. Vere coelum et terra transibunt, sed
verba et promissa Dei non praeteribunt. Et si beatus
Martialis lux mundi a Domino vocatus est, eadem
promissio Domini impossibile est quin compleatur in
eo, qui officio apostolatus et praedicationis claruit lumine
magno. Ideoque in nomine ipso, jure rutilat
fulgore apostolico.@#
Iterum conversus ad archiepiscopum, locutus est,
dicens: #Jam, si placet, venerabilis pater, absolvatur
hodiernum concilium, ne populus festivus taedio morae
nostrae gravetur. Crastina enim et tertia die de aliis
disputaturi Deo erimus auxiliante. Nunc ergo simul
omnes ad ecclesiam Salvatoris nostri procedamus, ubi
nos multus exspectat populus, stationem ibi festam
agamus et sacrificium pro solemnitate unus ex nobis
Deo offerat. Nos quoque reliqui illic circumstabimus,
et populum de praesenti concilio admonebimus, et pacificis
benedictionem, bella volentibus maledictionem,
secundum legem Domini proponemus.@#
Ad hunc sermonem de sedibus suis surrexerunt
episcopi, et cum timore Dei processerunt, ascendentes
ad locum templi, ad audienda solemnia sacrosanctae
basilicae. Rogante vero venerabili Jordano,
metropolita Bituricensis sacro usus pallio ad celebranda
sancta accedit. Inter laudes autem, quae τρόποι
Graeco nomine dicuntur a conversione vulgaris
modulationis, dum versus sanctae Trinitatis a cantoribus
exclamaretur, illico omnes episcopi, cum
archiepiscopo et diaconibus caeterisque ministris, ad
maximum altare pariter accedentes oraverunt, mutuamque
tam sibi quam ministris altaris pacem, ut
mos est, dederunt; deinde per circuitum altaris in
sedibus praeparatis resederunt. Angelico interea
hymno cum tropis, id est festivis laudibus, ornatissime
expleto, primam orationem de solemnitate ecclesiae
dedit archiepiscopus; secundam, audiente
omni ecclesia, de beati Martialis commemoratione
annexuit. Quae oratio in hunc modum continetur:
#Omnipotens sempiterne Deus, qui beatum Martialem
apostolum ecclesiae tuae sanctae praeesse voluisti,
quaesumus, nobis, ejus suffragantibus meritis, pietatis
tuae gratiam largiaris.@#
Quam orationem idcirco praesertim palam omnibus
voluit protulisse, ut testimonii apostolatus beati patroni
clarus assertor liquido patesceret. Quae oratio,
cum Secreta, et Praefatione, et ea quae dicitur ad
complendum, idcirco Gregoriana esse dicitur, quia
a Joanne papa Romano ad Lemovicenses directa
jamdudum fuerat.
Post Evangelium denique lectum, facto in plebe
silentio, Jordanus pontifex, conversa facie ad plebem,
astans coram altari in eminentiori loco, sic
alloqui coepit populum, dicens: #Audivimus, dilectissimi,
verba sancti Evangelii: « Quia venit Filius hominis
quaerere et salvum facere quod perierat (Luc.
XIX)
@#. » #Ideo enim Salvator dicitur esse Dominus noster
Jesus Christus; quia omnes peccantes vult ad salutem
revocare, dicente Apostolo: « Fidelis sermo,
quia Christus Jesus venit in mundum peccatores salvos
facere, quorum primus ego sum (I Tim. I)
@#. » Cumque
de fide Zacchaei, qui defraudata reddidit in quadruplum,
paucis dixisset, atque ad milites, depraedantes,
sive per calumniam vel potentiam res sanctuarii
et pauperum turbam opprimentes, ut fidelem
Zacchaeum imitantes ea juste restituerent quibus
rapuerant, retraxisset sermonem, ad ultimum adjecit,
dicens: #Ecce propter vestram pacem, dilectissimi,
hic adsunt pastores Ecclesiarum, sancti fratres nostri
episcopi, qui ad sublevandum onus mei ponderis, et
vos salvandos atque pacificandos, dignati sunt ad hanc
urbem convenisse, sequentes Domini nostri Jesu Christi
exemplum, qui venit « quaerere et salvum facere
quod perierat. » Qua de una re cum illis moneo vos,
obtestans in Domino Jesu, quatenus nemo vestrum illis
inobtemperans existere praesumat, nemo sese a concilio
isto excusando subducat, sed omnes principes et capita
populorum ex Lemovicensi provincia in crastinum et
tertium diem ad nos cum pace conveniant, et nullus a
nostro coetu communi secedat, nisi a nobis voluntario
animo jussus. Convenientibus autem ad concilium,
nemo alteri propter aliquas inimicitias nocere praesumat,
sive in facultatibus, sive in domo ejus, neque dum
hic steterit, neque dum ad propria redierit, neque ante
septem dies postquam regressus fuerit. Nemo in hac
congregatione seditionem generet, neque extra urbem:
nullus aliquid per vim rapiat; nullus, ut assolet, quasi
propter justas querelas, pugnam inire constituat; nullus
hic expeditionem neque equitatum ineat aliquando
agendum. Sed nihil aliud hic quam pacem quispiam
inquirat, si forte pax nobis | null | fe0338a3-58f9-471c-a378-ec46c80364c6 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a Domino tribuatur quieta,
quia hic conventus proprie conventus Domini est, ad
inquirendam pacem, ad consolandam sanctam Dei
Ecclesiam.@#
#Haec qui observaverit, tanquam filio pacis, imo Dei
a Domino nostro Jesu Christo, et sanctis apostolis
ejus, absolutionem conferimus peccatorum, et benedictionem
aeternam, ut sicut Dominus beato Petro, et
huic beato Martiali, ad cujus sacratissimum corpus
assistimus, caeterisque apostolis virtutem atque potestatem
ligandi atque solvendi tribuere dignatus est, ita
a peccatorum nexibus absolvere dignetur eos qui de
pace et justitia Deo et nobis, qui ejus vice, licet indigni,
fungimur, obedire festinaverint. Qui autem pacem
nostram non susceperint, tanquam non Deum, sed
diabolum sequentes, huic damnationi, quam modo
coram recitare jubebimus, subjacebunt. Pax autem
nostra ad nos revertetur, sicut Dominus in Evangelio
ait: « Si fuerit filius pacis, requiescet super illum pax
vestra; sin autem, ad vos revertetur (Luc. X)
@#. » Tunc
jubentibus episcopis, idem qui evangelium pronuntiaverat
diaconus, sic in tomo chartae excelsa voce
maledictionem coram populo in tribunali ante altare
legere coepit, dicens:
« #Excommunicatio in seditiosos.@# Ex auctoritate Dei
Patris omnipotentis, et Filii, et Spiritus sancti, et
sanctae Dei genitricis Mariae, sanctique Petri apostolorum
principis, et beati Martialis, et aliorum
apostolorum, atque omnium sanctorum Dei. Nos
episcopi, in nomine Dei specialiter congregati, Aymo
archiepiscopus Bituricensis, Jordanus antistes Lemovicensis,
Stephanus Aniciensis, Renco Arvernensis,
Ragamundus Mimatensis, Aemilius Albiensis,
Deusdedit Caturcensis, Isembertus Pictavensis, Arnaldus
Petracoricensis, Roho Engolismensis: excommunicamus
illos milites de isto episcopatu Lemovicensi,
qui pacem et justitiam episcopo suo
firmare, sicut ipse exigit, nolunt aut noluerunt.
Maledicti ipsi et adjutores eorum in malum: maledicta
arma eorum, et caballi illorum: erunt cum
Cain fratricida, et cum Juda traditore, et cum Dathan
et Abiron, qui vivi introierunt in infernum. Et
sicut hae lucernae exstinguuntur in oculis vestris, ita
gaudium eorum exstinguetur in conspectu sanctorum
angelorum, nisi ante mortem ad satisfactionem
atque emendationem sive poenitentiam dignam venerint
in judicium episcopi sui. »
Omnes episcopi et presbyteri candelas ardentes in
manibus tenentes, mox eas in terram projicientes
exstinxerunt. Ad quod verbum cor populi valde expavit,
et omnes clamaverunt, dicentes: « Sic exstinguat
Deus laetitiam eorum qui pacem et justitiam
suscipere nolunt. »
His dictis, dominus Jordanus ait ad populum: #Haec verba maledictionis eodem dicta sunt tenore nuperrime
in sancto concilio Bituricensi in adversarios
pacis. Quemadmodum autem inter Bituricenses, Deo
donante, pax firmata est, ita inter Lemovicenses pacem
fieri optamus.@#
Post haec singuli episcoporum, et
ultimus archiepiscopus, de pace populum monuere,
dicentes: « Sicut pastor vester ecce praedixit vobis
de pace, ita nos ejus dicta firmamus uno corde, et
uno consensu, ex auctoritate Salvatoris Jesu Christi
Domini nostri, et beati Petri, atque beati Martialis,
sanctorumque aliorum apostolorum, quibus proprie
a Domino collata est potestas ligandi atque solvendi.
Quidquid hic pastor vobis a Deo datus confirmat,
confirmamus, et quidquid destruit, destruimus;
ligamus quos ipse ligat, benedicimus quibus benedicit. »
His et hujusmodi peroratis, facto silentio, cum ad
horam confractionis Dominici corporis ventum esset,
atque ex more archiepiscopus benedictionem populo
funderet, super beati Martialis nomine mentionem
interseruit, ita dicens: « Benedicat et custodiat vos
omnipotens Deus, domumque hanc sui muneris [numinis]
praesentia illustrare, atque suae pietatis oculos
super eam die ac nocte dignetur aperire. Amen.
Concedatque propitius ut omnes qui ad solemnitatem
anniversariam dedicationis hujus basilicae hodierna
die convenistis, intercedente beato Martiale
apostolo, et caeteris sanctis suis, quorum reliquiae
hic pio venerantur amore, vobiscum hinc veniam
peccatorum vestrorum reportare valeatis. Amen.
Quatinus eorum interventu ipsi templum sancti Spiritus,
in quo sancta Deus Trinitas jugiter habitare
dignetur, effici, et post hujus vitae labentis excursum
ad gaudia aeterna feliciter pervenire mereamini, » #et caetera quae in episcopali benedictione proferri solitum
est.@#
Secundus tamen benedictionis ille versus in
eo codice, sicut et in nonnullis aliis, nomen beati
Joannis evangelistae inscriptum continebat; verum,
ut dixi, ob loci festivitatis opportunitatem, convenienter
et consulto haec circumstantium peritorum
assensu ab archiepiscopo in beati Martialis proprietate
et | null | 9a6dd2c5-f795-4777-a4f1-7abd1bd7a9a3 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
gloria dicta sunt. Quod valde placuit omni
Ecclesiae summo amore et tripudio. Certissimum
quippe tenemus ea placere Spiritui sancto, quae
plurimorum fidelium consensu in unam voluntatem
conveniunt, juxta quod scriptum est: #Multitudinis
autem credentium erat cor unum et anima una (Act. IV)
@#.
Claudente luce diem, finitis vespertinis solemniis,
Aemilius pontifex, veneranda canitie angelicus, in
eadem basilica, hanc, propter patrocinium beati
Martialis, benedictionem dedit populo, dicens:
« Omnis qui vos in apostolicis tribuit consistere
fundamentis, benedicere vos dignetur, beati Martialis
apostoli sui intervenientibus meritis, » #etc. quae
sequuntur.@# Consilio autem inito, episcopi semetipsos
altrinsecus monuerunt ut, tarditate remota, crastino
valde mane, quod illuxit sexta feria, ad concilium
iterato cogerentur in unum. Quod qualiter actum sit,
sequenti lectione paucis perstringendo reservabimus,
postulantes Dominum ut utilia quae oculis ipsi
vidimus, et auribus praesentes audivimus, memoriae
nostrae suggerere ad litteris mandandum dignetur
Deus et Dominus noster Jesus Christus, cum quo
est gloria Patri una cum Spiritu sancto, per immortalia
saecula sempiterna. Amen.
SESSIO II. #Celebrata@# XIII #Kalendas Decembris.--Inserta est enarratio rerum in concilio Lemovicensi@# I #anno 1019 gestarum.@#
Secundo interea concilii die, post anniversariam
Dominicae basilicae solemnitatem excursam, surgentes
episcopi ad psallendum ante lucem, atque cum
aurora lucis daret primum initium ipsi diei, altaris
mysterium Domino persolventes, valde mane, antequam
clarius illucesceret, ad basilicam sanctae sedis
aggregati, congruenti et disposito ordine intraverunt
ad concilium. Litaniam imposuit illis tribus diebus
jam dictus domnus Azenerius, venerabilis pater
monasteriorum sancti Martini Masciacensis, Sanctique
Benedicti Floriacensis, qui una cum antistite
Bituricensi ad concilium Lemovicense advenerat. In
quibus litaniis beatum Martialem inter aliorum apostolorum
nomina enuntiavit per singulos dies. Nam
haec illi et suis antiqua inerat consuetudo, sicut
ipse cunctis in concilio publice praedicabat. Erat
autem apprime liberalium artium peritus, qui dicebat
valde fieri inconveniens, eum qui potestatem
ligandi et solvendi a Redemptore cum aliis apostolis
acceperat, inter eos sanctos qui non acceperant
praedicari. Licet enim omnes episcopi potestatem
habeant ligandi et solvendi, non tamen eam a Christo
privatim alii acceperunt, nisi tantummodo illi
qui eum in carne beatis oculis viderunt et secuti
sunt, et ab eo ad praedicandum missi sunt; dicente
Domino: #Sicut misit me Pater, et ego mitto vos. Hoc
cum dixisset, insufflavit, et dixit eis: Accipite Spiritum
sanctum: quorum remiseritis peccata, remittuntur
eis; et quorum retinueritis, retenta sunt (Joan.
XX)
@#. Porro cum orassent omnes in unum, et ab
archidiacono data esset congrua lectio, et deinde
consequenti ordine ab eo qui verbum declamatorie
jubentibus episcopis fecit, doctrina ex Scripturis
divinis et de fide catholica promulgata esset: iterum
inter episcopos sermo habitus est de veritate
requirenda, et usque ad mortem observanda, de
fallacia notanda et ad nihilum redigenda, de justitia,
de pace, de Patrum statutis inviolabiliter tenendis.
In primis itaque, antequam de aliquibus inter
episcopos confabulatio fieret, exstitit ex majoribus
quidam qui archiepiscopo diceret: « Quosdam, charissime
Pater, ex clericorum ordine in hac sede et
in hac urbe modo esse deprehendimus, qui non ratione,
sed levitate vestris non obsequi parant verbis,
quibus hesterno concilio agitatum est de beato
Martiale Aquitaniae doctore, ut potius inter apostolos
quam inter confessores pronuntiari ab omnibus
recte debeatur. Super qua re quidam adhuc, velut
novitatis nacti occasionem, murmurant in angulis. »
Cui archiepiscopus ita respondit: « Nullus nostrum
ignorat, hesterno [die] coram omnibus rationabiliter
esse definitum, quod beati Martialis legationis testimonium
ab antiquis praeoccupatum et testificatum
sit; et quia, sicut caput nostrum Romana
sancta apostolica sedes comprobat, ita nos ejus
membra hoc idem debemus suscipere, et omni veneratione
amplecti; et quia qui potestatem ligandi
atque solvendi proprie a Christo, in terris in
carne adhuc degente, acceperunt, absque dubio
apostoli sunt; et quia nemo contradicere vero
potest, beatum Martialem a Christo in terris in carne
adhuc degente potestatem ligandi et solvendi cum
reliquis apostolis accepisse. Sancti etiam doctores et
patres nostri antiqui, columnae Ecclesiae fortiores,
proclamant omnes qui Dominum in carne viderunt,
eumque postea praedicaverunt, fuisse apostolos appellatos.
Et quis negaverit | null | 86f75bb7-1cdc-4fd3-b125-758e87f74514 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
beatum patronum istum
vidisse Dominum in carne, et eum postea praedicasse?
Paulus quoque doctor gentium alios, exceptis undecim,
scribit esse apostolos, dicens: #Apparuit Dominus
undecim; deinde apostolis omnibus (I Cor. XV)
@#,
hoc est septuaginta duobus, de quibus indubitanter
unum esse credimus beatum Martialem. Nam et cum
Dominus diceret: #Nonne vos duodecim elegi? (Joan.
VI.)
@# nunquid dixit: Nonne vos duodecim apostolos
elegi? Potius subauditur, #discipulos,@# teste Joanne
evangelista, qui ait: #Multi discipulorum ejus abierunt
retro, et jam non cum illo ambulabant (Ibid.)
@#. Dixit
ergo Jesus ad duodecim, subauditur, #discipulos.
Nonne vos duodecim,@# subintelligitur, #discipulos, elegi?@#
Et profecto constat multitudinem fuisse discipulorum
Domini, illosque specialiter fuisse apostolos, quos
ipse Dominus elegit, et misit ad praedicandum.
Nonne electi ad praedicandum fuerunt illi de
quibus Lucas ait evangelista: #Designavit Dominus
et alios septuaginta duos, et misit illos, dicens:
Ite, ecce ego mitto vos sicut agnos inter lupos (Luc. X)
@#.
Sed quia contendunt de beato Dionysio et
aliis Patribus antiquis Galliarum, nunquid Dionysius
et Saturninus, genere gentiles, ab ipso Jesu, antequam
in coelos ascenderet, acceperunt potestatem
ligandi et solvendi cum his qui Dominum in carne
viderunt et secuti sunt? Nunquid usque hodie inveniuntur,
quia de novitate causantur, nomina Dionysii
et Saturnini scripta uspiam per litanias inter
apostolorum nomina? Liquido constat vero quia per
antiquissimos codices, penes innumeros locos et
gentes longinquas, beatus Martialis una cum aliis
apostolis scriptus est. Apostolus ergo sit nobis, quia
et erat antiquis. Quod denique de beatis Dionysio et
Saturnino dixi, eodem modo dictum puta de Ursino,
de Austremonio, de Fronto genere Petracorico, de
Juliano Cenomanensi, genere Romano, et de aliis
qui apostolos viderunt in carne vel videre potuerunt,
qui tam a beato Petro quam a beato Clemente,
sive successoribus ejus, in Galliam post beatum
Martialem praedicare missi sunt. Illi non specialiter
a Christo, sed ab eis qui illos in episcopatus ordine
consecrarunt, potestatem ligandi solvendique acceperunt,
quemadmodum et ego ipsam potestatem non
meo merito, sed gratia Dei, ab eo qui mihi gratiam
tribuit episcopatus, consecratore meo, praesente videlicet
domno Jordano, hujus sanctae sedis Lemovicensis
pastore, accepi. Sed quid adhuc plura recapitulari
opus sit, de quibus jam et ab antiquis Patribus,
et a sancta Romana et apostolica sede, et nuper a
concilio Bituricensi, et hic hesterna peritorum disputatione
plenius ad ordinem perfectum definitum est?
Nihil itaque jam aliud restat quam ut a nobis hic in
conspectu concilii publica damnentur excommunicatione,
quicunque clerici de omnibus comprovincialibus
nostris ulterius post hoc concilium repugnanti
animo beatum Martialem, doctorem primum
Aquitaniae, in alio quam in apostolorum ordine et
memoria enuntiaverint. »
Et cum austero vultu metropolitanus ligamentum
damnationis vellet ab ore proferre, sic domnus Jordanus
locutus est ei, dicens: #Petimus auctoritatem
vestram, venerabilis pater, ut hodie hoc judicium
suspendatis a clericis hujus sanctae sedis. Adhuc enim,
secundum Dominicam vocem, corripiam eos hodie
inter me et ipsos solos. Si me audierint, lucratus
ero fratres meos; si autem non me audierint, adhibebo
mecum adhuc unum vel duos ex praesentibus coepiscopis
fratribus nostris, ut in ore duorum vel trium testium
stet omne verbum. Quod si eos non audierint,
dicam ecclesiae, publico praesenti concilio, ut omnes
audiant in testimonium. Si autem Ecclesiam, hoc est
sanctum praesens concilium, non audierint, erunt mihi
sicut ethnicus et publicanus, et tunc verbo vestrae auctoritatis
ligate eos, tanquam non hominibus, sed
Spiritui sancto inobedientes. Namque, ut ait Augustinus,
Spiritus sanctus, qui quondam per apostolos
loquebatur, nunc etiam per nos loqui dignatur, quoties
de divinis disserentes veritatem loquimur.@#
His verbis primatis credens archiepiscopus: « Ergo,
inquit, caetera quae ad concilium pertinent, Domino
opem ferente, discutiantur. »
Cumque de regulis ecclesiasticis diutius explicassent,
ait domnus Jordanus: #Bene placet ut Bituricensis
concilii capitula in promptu afferantur, si forte
Lemovicensibus haec ipsa tantummodo coaptentur, an
aliter clero nostro placeant, sive alia opportune superadjiciantur.
Non enim una eademque lex omnibus
Ecclesiis sive populis | null | 372d1d76-7349-4cf9-a3fa-71694c5d621e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sive civitatibus, sive gentibus,
semper potest congruere, sed quaedam pro qualitate
locorum, et gentis, et animorum, quamvis diverso
tamen congruenti ordine, in consuetudinem deducuntur.
Nihil quippe obest diversa locorum consuetudo,
si tamen ratione sive auctoritate fulciatur. Plus
tamen ratio quam auctoritas praevalere debet, nam
gentiles pro majorum suorum auctoritate, nulla tamen
subnixi ratione, idola colunt. Quia quaedam auctoritas
sine ratione videtur esse, ratio vero per semetipsam
auctoritatis dignitatem accommodat. Atque ideo
multorum majorum auctoritas saepe in melius commutata,
sive penitus neglecta est, quia minus ratione
fulcitur. Gravis autem culpa est, si quis pro arbitrio
auctoritatem, quae rationis plena est, contemnere praesumit.
Rationabilis itaque auctoritas, sive ratio cum
auctoritate, et auctoritas cum ratione, semper ut sese
dignam praebeat et excellat necesse est. Diversarum
igitur consuetudinum usus et observantia per populos,
per loca, nisi fidei, spei, et charitati contraria sint,
nihil officere Christianae dignitati videntur; imo illa
consuetudo semper ad religionem prodesse creditur,
quae tum pro loco, tum pro tempore, pro necessitate,
pro dignitate, pro ratione, pro auctoritate, unanimi
voluntate fratribus in unum habitantibus bene complacere
videtur. Quid enim? Nunquid canonici monachos
pro duodecim lectionibus, vel monachi canonicos
pro novem numero reprehendere possunt? Utraque
enim ratione et auctoritate firma sunt; ter quatuor pro
quatuor mundi partibus sanctae Trinitati subjectis,
ter autem ternis pro novem angelorum ordinibus
sanctae Trinitati gloriam dantibus. Duodecim
comprobavit ille vir spiritu omnium justorum plenus
sanctusque papa Gregorius, prius monachus,
postea apostolicus. Novem traditae sunt a discipulo
beati Petri Ignatio martyre, qui per novenarium numerum
lectiones et psalmos ab angelorum choris prolata
audivit in coelo, deinde a Nicaeno concilio, deinde ab
ipso sancto Gregorio hic numerus in psalmis et lectionibus
atque responsoriis observatus est. Quid etiam Orientalibus
vel Occidentalibus clericis usus barbam radendi
vel non radendi officere ad religionem videtur?
Isti enim Petrum apostolum auctorem hujus consuetudinis
habent; et cum auctoritate hanc tenent rationem,
rationabile esse dicentes clericos a laicis, sicut
in vita, ita in corporis habitu differre. Quocirca hic
mos ad religionem nobis potius prodesse quam obesse
perspicitur. Illi autem barbam non radendi morem
eligunt, Paulum sive Jacobum fratrem Domini apostolos
in auctoritatem sibi assumentes. Qui cum auctoribus
rationem adjungunt (fieri quippe oportet rationabile
obsequium nostrum), rationabile dicentes
clericos sicut et laicos decorem in facie servare virilem,
juxta dignitatem humanae conditionis a Deo
creatam, quae solum virum barbam propter decorem
habere voluit, et in vertice solummodo capitis clericatus
signum praemonstrare; aliam adjungunt sibi
rationem, quia Dominus noster Nazaraeus et intonsus
esse voluit, ferrum super caput ejus non ascendit,
coronam spineam duntaxat in vertice dignatus est
pati. Ad cujus instar clericorum corona in vertice,
ferro incidente figuratur, ut regnum et sacerdotium
Christi etiam in clericorum capitibus rasura ipsa praemonstretur.
Ita sicut super hac re nostra consuetudo
auctoritatem, simulque rationem et religionis habet
augmentum: sic etiam penes Graecos, illorum talis a
nostra dissidens consuetudine consuetudo, auctoritatem
una cum ratione et religionis continet fructum.
Et hac in re neque illi nos, neque nos possumus reprehendere
illos: sicut de fidelibus qui carnibus vescebantur,
ait apostolus: « Qui non manducat, manducantem
non spernat; et qui manducat non manducantem
non judicet. Qui enim manducat, Domino manducat;
et qui non manducat, Domino non manducat (Rom. XIV)
@#.
» #Qui porro auctoritatem observant cum
ratione, recte possunt reprehendere illos qui sine ratione
custodiunt auctoritatem: hi autem istos nullo
modo. Qua de re qui beatum doctorem Aquitaniae
inter confessores proponunt, auctoritatem habentes
majorum sine ratione, dicentes sic proposuerunt. Qui
ante nos fuerunt illi et illi, merito reprehenduntur ab
his qui cum auctoritate rationem ostendunt; proponentes
eum una cum aliis apostolis, et dicentes: « Illi
et illi antiqui patres apud illa authentica loca, et
Romana apostolica sedes, illique peritissimi viri, eum
proposuerunt in apostolorum ordine. » Rationabile
autem est ut ille qui inter alios a Domino accepit virtutem
praedicandi Evangelium, potestatem ligandi et
solvendi, scientiam omnium linguarum, et signaculum
apostolatus habet Galliam, ideoque apostolus
est, merito cum ipsis apostolis proponatur, et
memoria ejus de gloria apostolatus semper confirmetur.
Isti | null | bffa87a3-ed55-469b-aed1-150c570764b5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ergo illos, non illi istos, super hac re arguere
juste poterunt. Haec idcirco dixi ne diversorum diversae
consuetudines et leges, si rationem habent,
scandala generent. Observandum equidem nobis
magnopere est ante omnia et super omnia, uti mandatum
Dei, et non nostras traditiones, populo observandas
tradamus: et nihil nisi Scripturarum divinarum
auctoritate fultum agendum statuamus; nihilque
de cordibus, nihil extra praeceptum Domini, et sanctorum
Patrum, quod absit, constituere, docere, vel
jubere praesumamus. Quae vero aliis trademus, primi
nos ea ipsi faciamus, ne simus de illis super cathedram
Moysi sedentibus, super quibus Salvator ad
turbas et ad discipulos suos, ait: « Dicunt enim, et
non faciunt (Matth. XXIII)
@#; » #et iterum: « Digito autem
suo nolunt ea movere (ibid.)
@#. »
His dictis, conversus archiepiscopus ad eum qui
ad dexteram suam super aliam cathedram sedebat,
sacris vestibus ornatum Azenerium abbatem, dixit
ad eum: « Rogamus, charissime, ut, sicut domnus
Jordanus pontifex jubet, capitula Bituricensis concilii,
velut vos ipsi, qui interfuistis, audistis, huic
sancto concilio coram exponatis. »
Tunc ipse enuntiare coepit, dicens:
Haec sunt capitula, super quibus hoc tempore depravata
erat S. Bituricensis mater ecclesia. Itaque
Patrum sequentes vestigia, statuerunt, qui praesentes
ibi fuerunt episcopi, Aymo Bituricensis, Stephanus
Aniciensis, Renco Arvernensis, Ragamundus
Mimatensis, Aemilius Albiensis, Deusdedit Cadurcensis,
haec servanda ab ecclesiis sibi commissis.
« In primis, ut per omnes, » etc. ( #Vide concil.
Bituric. an.@# 1031.
Talia senior cum perorasset, ait domnus Jordanus: #Omnia nobis haec bene placent; tantum de corpore
Domini mutando, propter presbyteros qui omnibus Dominicis
diebus ad ecclesias suas nequeunt adesse, placet
ita temperanter institui, ut ab omnibus valeat
inexcusabiliter observari. Quae enim in Ecclesia instituuntur,
sic debent fieri moderata, ut absque importabili
fasce ab omnibus portentur, et qualiter animae
salventur, et quod facit Ecclesia, absque murmuratione
faciat, et ne inobedientia locum inveniat. Itaque placet
ut corpus Domini in anno per duodecim terminos renovetur
in omnibus illis ecclesiis ubi incessanter custodiri
solet, hoc est, in pascha, in pentecoste, in Nativitate
sancti Joannis, ad Vincula sancti Petri, in
Assumptione sanctae Mariae, in festivitate sancti Michaelis,
in omnium sanctorum, in sancti Andreae, in
Natali Domini, in Hypapante, in Quadragesima, in
media Quadragesima. His enim distinctionibus anni
omnes presbyteri ad proprias possunt recurrere ecclesias,
et ipsum corpus Domini, quod mutatur, non nisi
a mundis Ecclesiae ministris sumatur. Monasteria vero
monachorum regularia, quia diligentius et nitidius
omnia ad cultum altaris procurant, in abbatum suorum
arbitrio de his, sicut de aliis regulis, permittimus.
Illi enim nostris legibus constringi non debent, qui
ultra nos per arctam et angustam portam vitae ingredi
appetunt, qui voluntatem propriam frangunt, qui
jugum ab adolescentia portant, qui episcoporum jussis
summopere in omnibus obediunt. Tales, inquam, legibus
non oportet subjici conciliorum, nisi forte reprehensioni
vel contemptui patuerint. Sic Apostolus ait:
« Justo lex non est posita, sed injustis, et non subditis,
impiis et peccatoribus, sceleratis et contaminatis, patricidis
et matricidis, homicidis, fornicatoribus,
masculorum concubitoribus, plagiariis, mendacibus,
perjuris, et si quid aliud sanae doctrinae adversatur,
quae est secundum Evangelium gloriae beati Dei quod
creditum est mihi
(I Tim. I)
@# » #Nam et abbates regulares
non ideo ad synodum venire cogo hujus sedis,
ut arguantur, sed ut mihi de rebus ecclesiasticis moderandis
consultum praebeant, quatenus ipsi spirituales
viri, dum mihi per diversas multorum curas disperso
opem ferunt ad sublevandum onus, in retributione
coronae mecum participentur. De cultu enim ecclesiastico
et reverentia corporis Domini, probavi ipse oculis
meis regulares per Lemovicinum monachos altaria et
codices, vestimenta, calices, linteamina, et cuncta
quae ad altare pertinent, mundissima quotidie et cum
reverentia servare.@#
Cumque de his et aliis hujuscemodi, plura dicerentur,
et archiepiscopo omnibusque placerent, accusatores
justi exstiterunt ex senioribus, qui dicerent
in concilio: « In loco Sancti Petri Bellocensis [ #corr.@#
Bellilocensis] monasterii, sancta Ecclesia Lemovicensis
vim | null | e2bb8eae-c9bf-4456-8454-3deabd397c4d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
patitur. Hic siquidem locus in ordine regulari
quondam fuit illustris, nunc autem ita a saecularibus
conculcatus est, ut super monachos ipsius
monasterii dominetur abbas saecularis et absque monachi
habitu. »
Clamaverunt omnes qui erant in concilio: « Hoc
magna destructio est, ut caecus videntes ducat, stultus
sapientes doceat. Hac enim in re disciplina moritur,
locus hypocrisis monachis datur, occasio propria
possidendi monachis subripitur, per quae decepti
perire possunt. Capite morbido totum corpus inutile
est, et pro tali destructione locorum Dei, ira super
populos a facie Dei egreditur. »
Tunc requisiti monachi supradicti monasterii,
astantes in conspectu episcoporum, dixerunt: « Ordinetur
nobis abbas idoneus secundum regulam, et
in pace erimus: lugentibus enim nobis iste super
nos tyrannidem arripuit. Ut autem praesentibus episcopis
sit notum, Rodulphus, archiepiscopus quondam
Bituricensis, monasterium ipsum tempore Caroli
regis in fundo suo construxit, et praediis suis
multisque donis satis superque nobilitavit. Post cujus
transitum ad coelos longo excurso tempore, occasione
reperta, comes Tolosanus coenobium ipsum
suae potestati addixit, et comiti Petracoricensi in
beneficio largitus est. Ille quoque vicecomiti Combornensi
concessit, qui nunc nobis laicalem personam
imposuit, ea de causa quia Bernardus monachus
Solemniacensis, et postea episcopus Cadurcensis, nobis
vero abbas, antecessor ejus, avunculus ejus exstitit. »
Dixerunt episcopi: « Ecclesiastica officia non secundum
carnis originem, sed secundum meritorum
virtutem, distribui oportet. »
Cumque ille clericus, non monachus, abbas, saeculari
nobilitate ac generositate magnus, mox vocatus
in concilium ante episcopos reus astaret, genibus
positis, et super hac re judicaretur secundum canones,
ita respondit: « O reverentissimi Patres, hanc, rogo,
justo judicio corrigite rem, et libenter consentio. »
Dixerunt Patres: « Idoneum ex regularibus monachis
aliquem adducito ante domnum Jordanum,
ut ipse cum regulariter ordinet abbatem ad regendum
ipsum locum; et tu extrinsecus non dissipator,
sed defensor et provisor loci adesse memento. »
Itaque episcopi, postquam de his diu locuti essent,
primati Lemovicensi sub testimonio concilii
et Willelmi ducis Aquitanorum hoc taliter commiserunt
negotium, ut usque ad Natalis Domini
festivitatem, quae in sexta hebdomada exspectabatur,
ordinaret in eo loco dignum pastorem secundum
regulam. Quod si contradicentes reperiret qui id
fieri non permitterent, et ipsos et ipsum locum excommunicatione
canonica ligaret, donec idem locus
ad pristinam revocaretur dignitatem.
Quibusdam vero sciscitantibus si qui monachorum
forte de eodem saeculari loco ad alium regularem
transmigrare vellent, utrum eis liceret, eruditi qui
aderant, recte sapere tales judicabant. « Tales, inquiunt,
Deo placere student. Nam si perfectus est
qui inter malos bonus est, tamen bonorum consortium
adipisci laudabile et perutile est. Quia sicut
Spiritus sanctus per Psalmistam ait: #Cum sancto
sanctus eris, et cum viro innocente innocens eris, et
cum electo electus eris, cum perverso autem perverteris (Psal. XVII)
@#.
Et rursum Apostolus: #Corrumpunt
mores bonos colloquia mala (I Cor. XV)
@#. Rursus
Scriptura ait: #Qui tetigerit picem, inquinabitur ab
ea; et qui communicaverit superbo, induet superbiam (Eccli. XIII)
@#.
Nam si lilium inter spinas lucet, tamen
gravatur a spinis et gloriosius crescit inter amoena
quam inter spineta. Nam et ipse regularis abbas si
contigerit ut super saeculares ordinetur monachos,
nec eos ab illicitis potuerit deflectere, nec habuerit
bonos qui eum adjuvent ut patienter toleret malos,
satius est eos derelinquere, et secum solum habitare,
quam eorum incorrigibili mordacitate, cordis
tranquillitatem amittere. Et juxta Dominicam vocem,
melius est ei luscum vel claudum in vitam intrare,
quam duos oculos, vel duos pedes habentem, mitti
in gehennam, hoc est, melius est se solum lucrari
quam cum pravis, quos inutiliter amat, detrimentum
pati. De talibus loquitur Spiritus sanctus per prophetam,
dicens: #Fili hominis, increduli et subversores
sunt tecum, et cum scorpionibus habitas (Ezech. II)
@#.
Et item Job: #Frater fui draconum et socius struthionum (Job XXX)
@#.
Et David: #Quis dabit mihi pennas
sicut columbae, et volabo, et requiescam? (Psal. LIV.)
@#
Certe beatus Benedictus saeculares vel agrestes monachos,
qui eum veneno necare conati sunt, ideo deseruit, | null | 7e3ba07e-579b-4d4c-8d81-6e2b764bf24e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ne mentis suae tranquillum oculum eorum
pessima foeditate turbidaret. Ut enim sancti Patres
dixerunt, quidquid pacem vel tranquillitatem cordis,
qua Deum assidue cogitare debemus, perturbare potest,
quamvis utile, quamvis necessarium sit, abjici
oportet; quolibet quippe vitio cor perturbatum Deum
cogitare non potest. Haec dicentes, non eos damnamus
qui inter pseudomonachos boni aliquoties vel
cum pravis majoribus necessario degunt, si tamen
illud adimplent quod scriptum est: #Quae dicunt facite,
quae autem faciunt facere nolite (Matth. XXIII)
@#;
et item: #Sicut lilium inter spinas, sic amica mea inter
filias (Cant. II)
@#. Et periculis in falsis fratribus Apostolus
exercitatus est, et praecepta pastoris in omnibus
adimplere, etiamsi ipse, quod absit, aliter agat.
Et in talium exemplo beatus Petrus Lot in testimonium
assumit, dicens: #Et justum Lot a nefandorum
conversatione eruit, habitantem inter eos qui de
die in diem animam justam iniquis operibus cruciabant (II Petr. II)
@#.
Nec de solis monachis, verum
etiam generaliter de omnibus Christianis, qui boni
inter malos conversantur, haec dicta sunt. De talibus
item Paulus ad discipulos ait: #In medio nationis
pravae et perversae, inter quos lucetis sicut luminaria
in mundo (Philip. II)
@#. Hinc Joannes Pergami Ecclesiae: #Scio,@#
inquit, #ubi habitas, ubi sedes est Satanae,
et tenes nomen meum, et non negasti fidem meam (Apoc. II)
@#.
Ergo, sicut Gregorius ait, bonus non est
qui malos tolerare recusat. Et tanto magis mali tolerandi
sunt, quanto et amplius abundant. Regulares
autem monachos dicimus, qui illicita nolentes, non
suo sed alieno imperio vivunt; quibus omnia in medium
conferuntur communia, nec aliquid habent
quod abbas non dederit aut permiserit. Potest autem,
quamlibet difficile contingere possit, regularis unus
inter plures agrestes conversari, si tamen ab illicitis
sese continet; si his quae sibi ad hujus vitae usus
congruunt, permittente aut dante eo qui sibi praeest,
contentus fuerit: juxta quod Apostolus loquitur, dicens: #Habentes victum, et tegumentum, his contenti
sumus
(I Tim. VI)
@#. Saeculares autem monachos illos
dicimus quos regulares monachi in die judicii judicabunt,
sicut Ninivitae, vel regina Austri, dicente
Domino, Judaeos incredulos damnabunt; vel apostoli
duodecim tribus Israel duodecim judicabunt, quia
illis credentibus illi credere noluerunt. Sic isti illos
judicabunt quia istis regulariter viventibus, illi regulariter
vivere noluerunt. In capitibus ergo justis
monasteria eriguntur et vigent, in vitiosis ruunt et
languent. Episcopus itaque, ad cujus dioecesin pertinent
monasteria, et abbates, atque Christiani vicini,
nisi prohibuerint indignos in pastoralem curam
ingredi, malum in illos respicit, sicut bona merces
a Deo illos exspectat, si familiae Dei dignos constituant
dispensatores. »
Haec et his similia cum mystico et utili audientibus
sermone de sublimiori proposito edissertata
essent, ait domnus Jordanus: #Ago Deo gratias quia
in dioecesi Lemovicensi plura monasteria recto tramite
incedunt, et boni odoris de se exempla latius diffundunt,
sicut Apostolus ait: « Christi bonus odor sumus
Deo, in his qui salvi fiunt, et in his qui pereunt (II Cor. II)
@#.
» #Hos quippe, qui praesentes huic sancto
concilio intersunt, abbates Lemovicenses laudo, et
testificor in Domino Jesu quia cum sibi subditis regulariter
agentes lucrandis animabus potius invigilant
quam de caducis rebus et transitoriis curent.
Dignum est enim ut quicunque suscipiunt animas
regendas, praeparent se ad rationem reddendam. In
primis denique familiam beati Martialis in hac urbe,
et Cambonense monasterium beatae Valeriae possessionem
beati Martialis, et alia quae ei jure possessionis
perpetuae ab antiquis subjacent temporibus monasteria,
non ignoro regulariter vivere. Nihilominus Solemniacum
atque Usercam coenobia nobilissima, monasteria
quoque in hac urbe Sancti Martini et Augustini,
necnon et congregationem virginum in basilica beatae
Dei genitricis, et alias servorum Dei per Lemovicinum
congregationes, gaudeo sancti ordinis reverentiam regulariter
observare. Quantum denique in oculis omnipotentis
Domini ad intercedendum pro salute populorum
congregationes valeant servorum Dei, beatus
Gregorius de congregatione sanctimonialium locutus,
ostendit, inquiens: « Inter tot Longobardorum gladios
his nostris temporibus Roma nequaquam subsistere
posset, nisi virginum sanctimonialium in hac urbe
Romana congregationes suis orationibus tantae hostilitati
resisterent. » | null | 62bed68b-48db-4671-8465-231bb2338966 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Et item: « Ideo, inquit, providendum
nobis monasteriis ancillarum Dei, quatenus
eis abundanter subsidia ministremus: ne qua forte
penuria gravatae, a suo proposito vel aliquantulum
succumbant. » Nam monasteria monachorum idem
Gregorius per universum mundum libera et quieta esse
volebat, ut si quem episcoporum comperisset aliqua
ratione ea excommunicare vel inquietare, graviter in
eos vindicaret, quod in epistolis suis facile perspici
poterit. Nos quoque monasteria servorum Dei defensa,
quieta et tuta esse desideramus, tanti Patris vestigia
sequendo. Verumtamen si culpa superbiae vel inobedientiae
in abbatibus inventa fuerit, eam canonice insequi
oportet. Hoc dixi propter abbatem monasterii
Usercensis, quem dicunt hoc anno instituta sancti
concilii contempsisse. Quidam enim narraverunt nobis
quia excommunicatum vicecomitem Albuciensem interfectum
in praeda ipse apud suum monasterium sepelierit,
super qua re, si vera est, cor meum contristatur.
Omnes enim noverunt in sanctis conciliis sic institutum
ut si quis ab episcopo suo excommunicatus, interfectus
aut obitu proprio mortuus absque reconciliatione fuerit,
nullatenus Christianorum sepultura sepeliatur, nisi
episcopus, satisfacientibus pro eo amicis vel parentibus,
absolutionem et licentiam ex hoc concesserit. Sed neque
pro eo oretur, nec facultas ejus in eleemosynam
suscipiatur, quousque ab episcopo absolvatur. Simili
modo si vulneratus ad mortem quilibet de excommunicatis
fuerit, vel infirmitate ad exitum correptus, poenitentiam
ex corde petierit, vel esse monachus quaesierit,
poenitentia ejus suscipiatur quidem, et viaticum ei pro
misericordia tribuatur; nullatenus tamen sepeliatur,
neque post mortem pro eo oretur, donec ab episcopo
suo absolvatur. Dicente enim beato Gregorio in Dialogorum
libro secundo: « Tantam Ecclesiae suae
Christus largitus est virtutem, ut etiam qui in hac
carne adhuc vivunt, jam carne solutos absolvere valeant,
quos vivos ligaverant. Dicente Domino ad Petrum:
Quodcunque solveris super terram, erit solutum
et in coelis (Matth. XVI)
@#. » #Nam sanctus Benedictus
duas sanctimoniales, et unum ex fratribus, qui
ligati obierant, post mortem absolvit. Idemque papa
Gregorius medicum fratrem in ipso exitu vitae ligavit,
nec eum consolari in fine, nec pro eo orare permisit,
sed nec eum in coemeterio ecclesiae sepeliri sivit; quem
tamen longe post mortem pro misericordia absolvit, et
pro eo orare instituit. Verumtamen valde horrendum
est, ut beatus papa scribit, cum quis irreconciliatus a
saeculo exit. Praeterea si quem episcopus ligat, alius
absolvere se putat, et ipse decipitur qui eum suscipit,
et qui suscipitur perit, et hac occasione falsae pietatis
concilia Patrum destruuntur, et Deus contemnitur, et
pax de Ecclesia expellitur. Siquidem ille qui excommunicatum
suscipit, idcirco simul cum eo perit, quia
similem sortitur excommunicationis vindictam: et,
ut beatus Petrus in scriptura beati Clementis ait, quicunque
excommunicato consentit, vel in colloquio participatur,
unus et ipse est de illis qui Ecclesiam Dei
destruunt.@#
Cumque in concilio a quibusdam interrogaretur
utrum observanda est excommunicatio ei, quem
aliquando forte injuste et absque culpa pontifex ligat,
Odolricus Pater sic ait: « Quemadmodum beatus
Gregorius attestatur, cujus auctoritas minime sperni
potest, si pastor ligat aliquem aut juste aut injuste,
aut ob culpam aut sine culpa, observanda est excommunicatio,
ne is qui injuste forsitan ligatur, ipsam
excommunicationem ex alia culpa mereatur. Neque
ovis pastorem suum temere reprehendat, ne ex ipsa
tumidae reprehensionis superbia culpa quae non erat
fiat. Dicit autem de episcopis quia ipsi se hac potestate
privant qui vel odio vel gratia, et non secundum
meritum causae, ligant vel solvunt. »
Ad haec pontifex adjecit, dicens: #Presbyter qui
excommunicatum scienter suscipit, ideo ab ordine
deponitur, quia semetipsum excommunicat qui excommunicato
consentit.@#
Tunc episcopi dixerunt: « Statuimus canonice ut
qui amplius excommunicatum nesciens susceperit, et
postea probaverit, ad poenitentiam mox recurrat in
conspectu et judicio episcopi sui. Qui autem scienter
id egerit, sive in vita, sive in morte, sive aliquid
de facultate damnati in eleemosynam probatus fuerit
suscepisse, ab ordine presbyter cesset, nec gradum
recipiat, nisi satisfactus, ab episcopo suo sacris vestimentis
reinduatur. Si presbyter non est, communione
eucharistiae et audientia missae privetur usque ad reconciliationem
episcopi. Quando autem episcopus presbyterum
deposuerit, sic agat: Jubeat eum prius indui
omnibus sacerdotalibus indumentis, deinde manu sua
auferat ei manipulum, deinde casulam, | null | e73a1bf9-02fe-44d1-b3a6-ea55d2afd7dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
deinde mediam
stolam de collo reflectat ei inter scapulas sub
latere dextro, et depositus est a presbyteratu in
diaconatum. Quando quemlibet excommunicaverit,
eat publice ad ostium ecclesiae et ostium pro eo
claudat. Dum absolverit, ambulet cum eo usque ad
portas ecclesiae, et aperiat ei ut ingrediatur. Aliter
autem nullus excommunicatus ecclesiam ingrediatur,
quia nefarium et illicitum est. Presbyteri autem, de
ignotis causis; episcopi, de notis excommunicare est,
ne episcopi vilescat potestas. »
His dictis, cum accusatum abbatem inquirerent
quid responderet, ille respondit domino primati:
« Domine, inquit, Pater, de hac re, qua accusor,
veritas vobis nuntiata non est. Absit a me ut absque
vestra licentia aliquando suscipiam excommunicatum.
Ordo enim noster quanto sublimior est, tanto
subjectior et promptior ad obediendum episcopis ut
sit, necesse est. In episcopis enim ipsum Deum honoramus,
vel contemnimus, sicut ipse ait: #Qui vos audit,
me audit; et qui vos spernit, me spernit (Luc. X)
@#. Ecce
idoneos testes adhibeo, quia ille vicecomes excommunicatus,
postquam praedando interfectus est
(comites enim praedantes, excommunicati palam in
omnibus conciliis sunt) me ignorante a militibus
suis ad monasterium nostrum deportatus est, cujus
corpus neque suscepimus, neque sepelivimus, sed
sine officio sacro retro ultra aquam revehi jussimus,
ubi milites ipsi, nullo clericorum astante, sepelierunt
illud. »
Quo audito, episcopi judicaverunt, dicentes: « Si
ita est, nec ille excommunicatus sepultus est, nec
abbas monasterii culpabilis judicari potest. »
Tunc episcopus Cadurcensis coepit enarrare, dicens:
« Nuperrime, post concilium Bituricense,
quidam de excommunicatis eques in nostra dioecesi
interfectus est, quem ego, rogantibus amicis et propinquis
ejus, nullatenus solvere volui, ut caeteri
metum haberent; gravem enim culpam praedantis
habuerat. Itaque sine sacerdotis obsequio a militibus
apud quamdam ecclesiam Sancti Petri, non me jubente,
sepultus est. Mane autem facto, corpus ejus
longe extra coemeterium projectum, et nudum super
faciem terrae inventum est; tumulus autem, ubi
sepulturam habuerat, intactus ita ut dimissus pridem
fuerat repertus est. Quem iterum milites aperuere,
et nihil in eo aliud nisi vestes quibus involutum
fuerat, invenerunt. Rursus cadaver ibidem
sepeliunt, et diligenter tumulum sub enormi pondere
terrae et lapidum claudunt, sed die altero
projectum cadaver et tumulum intactum ut supra
aspiciunt. Quinquies sepeliunt, toties eodem dejectum
tenore contuentur. Tanto demum victi stupore,
corpus longe a coemeterio ecclesiae terra obruunt.
Quo terrore perculsi principes militiae, pacem nobis,
velut optabamus, firmare nequaquam distulerunt. »
Ad haec respondit concilium: « Quid hoc aliud est
nisi quia sub oculis hominum arbiter omnium affirmat
Ecclesiae suae auctoritatem, quia excommunicati
sepultura Christianorum juste ab episcopis segregantur?
Tales enim negant fidem, dum latrocinia
potius quam pacem sectantur. Non enim Christiani
dicendi sunt, de quibus ait Apostolus: #Confitentur
se nosse Deum, factis autem negant (Tit. I)
@#. Item
Jacobus: #Fides sine operibus mortua est (Jac. II)
@#.
Certe Dathan et Abiron pro pastorum suorum contemptu
perierunt de medio multitudinis. Ita in episcopo
suo Deum contemnens, juste insepultus ab Ecclesia
disjungitur, si in excommunicationis vinculo
eum contingat oppetere mortem. »
Odolricus interea venerabilis Pater familiae beati
Martialis, sedens in cathedra juxta primatem Lemovicensem,
sacris ut erat indutus ornamentis, dare
coepit consilium episcopis, dicens: « Hic vos, charissimi,
decernere oportet medicinam quam contra
generalem morbum adhibeatis. Si enim de pace tenenda,
sicut est vestra voluntas, principes militiae
Lemovicensis vobis obstiterint, quid contra ista sit
agendum? » Dixerunt episcopi: Hac in re petimus,
charissime, ipse date consultum. Quibus ille: « Nisi
de pace acquieverint, ligate omnem terram Lemovicensem
publica excommunicatione, eo videlicet
modo ut nemo nisi clericus aut pauper mendicans,
aut peregrinus adveniens, aut infans a bimatu, et
infra, in toto Lemovicino sepeliatur, nec in alium
episcopatum ad sepeliendum portetur. Divinum officium
per omnes ecclesias latenter agatur, et baptismus
petentibus tribuatur. Circa horam tertiam signa
sonent in ecclesiis omnibus, et omnes proni in faciem
preces pro tribulatione et pace fundant. Poenitentia
et viaticum in exitu mortis tribuatur. Altaria
per omnes ecclesias | null | 6342447d-33cc-4012-b04c-bd7853a3b94e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sicut in Parasceve nudentur, et
cruces et ornamenta abscondantur, quia signum luctus
et tristitiae omnibus est. Ad missas tantum,
quas unusquisque sacerdotum januis ecclesiarum
obseratis fecerit, altaria induantur, et iterum post
missas nudentur. Nemo in ipsa excommunicatione
uxorem ducat. Nemo alteri osculum det. Nemo clericorum
aut laicorum, vel habitantium, vel transeuntium,
in toto Lemovicino carnem comedat, neque
alios cibos quam illos quibus in Quadragesima
vesci licitum est. Nemo laicorum aut clericorum
tondeatur neque radatur, quousque districti principes,
capita populorum, per omnia sancto obediant
concilio. Si quis vero probatus fuerit aliquo modo
hujus vinculi violator, non recipiatur, nisi cum digna
poenitentia. Magnopere enim episcoporum excommunicatio
est observanda, ne forte plus irascatur furor
Domini super nos et super populum. »
Tunc interrogatum est in concilio utrum uni aut
duobus primoribus, si obedierint, debeat ab episcopo
ignosci, sine omnibus aliis, an non? Quod Aemilius
pontifex et Azenerius abbas hoc modo enodaverunt,
respondentes: « Si de centum impiis praeter unum
nequimus revocare, ipsum solum cum gaudio debemus
suscipere. »
Odolricus autem Pater sic respondit: « Si una
de centum perditis ad salutem lucratur, gaudium est
eoram angelis Dei. Si quis denique post mortem inobediendi
ad obediendum episcopo festinat, jam a
Deo interius vivificatur, ideoque eum absolvi necesse
est. Nam de his qui ad poenitentiam compunctos non
suscipiunt, obduratos vero aut terrore aut amore
saeculari absolvunt, sic Spiritus sanctus per prophetam
dicit: #Mortificabant animas quae non moriuntur,
et vivificabant animas quae non vivunt (Ezech. XIII)
@#.
Et rursum: #Vae his qui dicunt bonum malum, et
malum bonum, ponentes lucem tenebras, et tenebras
lucem (Isa. V)
@#. Si ergo vel unus ex primoribus principibus
vobis obedierit, caeteri vero omnes attrita
fronte rebelles exstiterint, pacificum suscipite in
pace Christi eique in omnibus opem ferte, et terram
honoremque ejus in absolutione gaudentem et liberum
esse permittite; caeterae autem partes Lemovicensis
terrae quae rebelles principes habent, in
supradicto relinquantur anathemate usque ad dignam
correctionem, ut sit inter bonum et malum
differentia, ac si inter lucem et tenebras.
Quod si omnes majores potestates Lemovicenses
pacem consenserint, ut omnia sint absoluta, et
aliqui de privatis militibus sive minoribus principibus,
inventi fuerint concilio inobedientes, hi tales
ita privatim excommunicentur, ut sint segregati a
communione corporis et sanguinis Domini; in ecclesiam
intrandi nullam habeant licentiam: cum Christianis
non comedant, neque bibant, neque ambulent;
linum non induant, carnem non comedant,
vinum non bibant; non tondeantur neque radantur:
ad nullas orationes proficisci praesumant; si infirmi
fuerint, non visitentur a clerico: morientes in ipsa
excommunicatione, non sint de loco levati in quo
mortui fuerint, nec cooperiantur ligno, neque petra,
neque aliqua munitione: substantiam eorum nullus
pro animabus eorum in eleemosynam accipiat. »
Dictum in concilio est: « Si quis de episcopis aliquoties
timore, vel amore, vel pecunia se inflexerit,
ut secundum concilium non distringat per justitiam
illum quem distringere debet, et potest, sive absolverit
vivum vel mortuum, quem absolvere non debet,
aut in aliquo probatus fuerit violare concilium,
quod ipse cum aliis episcopis instituit, ab ipsis episcopis
deponatur usque ad spatium temporis, quod
ipsi episcopi concorditer judicabunt. » Dixerunt
episcopi omnes: « Placet nobis haec propositio, et
sic fiat. Similiter fiat de illo episcopo, qui excommunicatum
alterius episcopi susceperit vivum, sive
mortuum, vel in episcopatu suscipi a quoquam permiserit
vel consenserit. »
Interea cum talia episcopi sermocinarentur, querimonia
in concilio commota est a dicentibus: « In
monasterio Beati Martialis sursum in Pascha et
Pentecoste baptismus agitur, et ibi servi a dominis
suis libertate donantur. Haec volunt clerici hujus
sedis non amplius alibi quam in hac sede administrari. »
His opposita sunt ista a sanum sapientibus, qui
sic responderunt: « In oratorio Sancti Joannis Baptistae,
quod est ad meridiem, sursum secus Salvatoris
basilicam, fontes ab antiquis temporibus praeparati
sunt, et tantummodo in Pascha et Pentecoste
ibi semper solet agi baptismus; aliis vero tempori
bus per totum annum in ecclesia Sancti Michaelis,
de illa superiori parochia baptizantur infantes; nec
ullo modo pro his haec sancta sedes hactenus querelas | null | 2bef1847-608e-4c5c-9297-b1f69e802fba | latin_170m_raw | null | None | None | None |
commovit, Parochiani siquidem Sancti Petri
ecclesiae Cairogensis, et quicunque ex principibus
ex omni Lemovicino volunt, filios suos ad scrutinium
in Quadragesima, et baptizandos in Pascha, sive in
Pentecoste, ad hanc deferunt sedem. Parochiam
vero ecclesiae Sancti Michaelis, et ecclesiae Sanctae
Mariae de Arenis, et aliarum ecclesiarum, quae basilicae
Beati Martialis subjectae sunt, et quicunque de
principibus ex toto Lemovicino, sive de externis
Aquitaniae civitatibus voluerint, filios suos baptizandos
sursum ad Redemptoris aulam dirigunt. Denique
semper fuit consuetudo ut quicunque voluerunt, sursum
aut ante altare Redemptoris, aut ante corpus
beati Martialis, servos suos libertati darent. Quod
ergo usque ad nos semper licitum, nec amplius prohibitum,
quo pacto nunc amodo illicitum erit? Verum
justo judicio judicent praesentes episcopi quid
hac in re aequum sit. »
Dixerunt episcopi: « Beato Martiali privilegium
suum ab antiquis statutum auferre nefarium est.
Haec autem sedes beati Martialis caput et mater
omnium Galliae ecclesiarum est, quia prima ante
omnes alias in Gallia exstitit Deo consecrata; ideo
que Lemovicenses omnes ecclesiae praesertim huic
tanquam capiti proprio, in omnibus honorem exhibeant.
Ipsa autem sedes et mater, nullatenus a filiabus
suis caeteris ecclesiis justa antiquitus concessa
tollat instituta, nec eis impendi honorem debitum
prohibeat. Gaudere enim pontifex et assensum praebere
debet, ut Ecclesiae sibi subjectae in honore antiquo
perseverent. Itaque in Beati Martialis monasterio,
sicut antiquitus solitum erat, propter ordinem
paschalem non negligendum, qui mentes carnalium
ad altiora trahit, et propter trinas litanias, et propter
stationem ad fontes, recte opportunum est
celebrari baptismum, de tribus non minus infantibus,
in Pascha solummodo et Pentecoste. Simili
ratione fieri congruum est in aliis monasteriis et
ecclesiis, ubi ab antiquis diebus exerceri id solitum
est, ita tamen ut major numerus baptizandorum sit
apud hanc matrem ecclesiam. Et hi qui in aliis
ecclesiis apud hanc civitatem baptizantur, ipso die
coram episcopo ad confirmationem in hac sede cum
luminaribus exhibeantur. Ubi enim cereus paschalis
consecratur et baptismus agitur, ibi honestius paschalis
ordo perficitur, et tres litaniae, quae in Sabbatis
Paschae et Pentecostes nulla ratione praetermitti
possunt, ne, quod absit, auctoritas Spiritus sancti
vilescat, aptius persolvuntur. Post sex enim lectiones,
septena fit in choro a pluribus simul cantoribus
solemniter indutis. Deinde cum terna ipsi cantores
et sacerdotes ac caeteri ministri procedunt ad fontes.
Facto vero baptismo de tribus tantum infantibus
(nam caeteri, si plus fuerint, ab alio presbytero qui
ibi remanserit baptizantur) cum terna a fontibus
regrediuntur, qui ad chorum, ad chorum; et qui ad
altare, ad altare, cum cereis nondum luminatis, sonantibus
interim omnibus signis. Finita enim ipsa
terna, et cessantibus metallinis clangoribus, mox
hymnus angelorum a sacerdote excelsa voce profertur,
illuminata jam omni ecclesia, ex quo cantores
clamaverint: #Accendite.@#
« Haec de baptismo satis sint. Nunc de servorum
libertate dicendum, quia hanc agere licitum est vel
apud hanc sedem, vel ante corpus beati Martialis,
vel ad quamcunque ecclesiam Domini elegerint coram
testibus, vel ante corpus defuncti proximi, sicut
saepe per plures civitates fieri videmus; ita sane
ut hujus sedis nominativus cancellarius libertatem
scribat. Nam et apud regale palatium, vel in quocunque
loco rex fuerit, coram rege libertates legitimas
fieri cernimus: imo lex Salica continet ut
ubicunque servi dominus voluerit, potest servum
relaxare. »
His dictis, cum quidam de praedicatione ad populum,
et de indicendis jejuniis et litaniis pro opportunitate
temporum dicerent, quod haec apud sedem
duntaxat debeant institui et edici, dixerunt episcopi:
« Praedicatio non solum apud sedem, sed etiam per
omnes ecclesias assiduanda est, ubi hanc dare strenuum
doctorem Domini voluntas inspirat; etenim
adeo gemendum est, quia valde rari sunt in messe
Dei operarii. Et si multi sunt qui bona audiant, sed
rari sunt qui dicant. Nam omnes sacerdotes quibus
parochia commissa est, omnibus Dominicis et festivis
diebus admonere praedicando populum debent,
secundum illud: #Argue, obsecra, increpa (II Tim.
IV)
@#. Quia sacerdos, si sine praedicationis sonitu incedit,
interminatione divina mortis reus est; episcopus autem
quos doctos ad officium viderit et idoneos, non tantum
jussu sed etiam rogatu ad tam sublime opus incitare
debet. Quod officium sive | null | b52e7ae3-b052-40da-b81e-6ffa4e4966f2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
monachus sive clericus
suscipere nequaquam potest, nisi in gradum
lectoris fuerit ab episcopo ordinatus. Porro de litaniis
indicendis, sive jejuniis, sic in libro Capitulorum
Caroli insertum est: Quando tribulatio super populum
venerit, sive mortalitatis, sive hostilitatis,
sive famis, aut intemperantiae aeris, vel si quid
hujusmodi, et non fuerimus praesentes, nullus
nostrum exspectet edictum, sed mutuo se exhortantes
clerici, sive monachi, una cum populo festinent
in litaniis vel jejuniis misericordiam Domini
super regnum nostrum inclinare. Igitur si
talia sine sedis consultu, necessitate, non temeritate,
vel, quod absit, typho superbiae, ab alia ecclesia
instituta fuerint, nihil est quod indignentur clerici
sedis. Tamen ita cuncta concordantia moderentur
in invicem inter omnes vicinas congregationes, ut
pax et unitas inter sedem et alias ecclesias permaneat
inconvulsa. »
Episcopus autem Petracoricensis de quodam canonico
suo tantum clerico, qui uxorem duxerat, inquirendo
proposuit, dicens ut judicarent quid de eo
ageretur. Ad hoc verbum in concilio responsum est:
« Canones judicent. Quomodo enim nostro possumus
arbitrio judicare quidquam, cum omnia a
prioribus judicata sint? nihil quippe dicendum quod
non prius dictum sit. »
Tunc lecti sunt Canones apostolorum, ubi in capitulo
27 ita dicitur: « #Qui clerici debeant conjugibus
copulari.@# --Innuptis qui ad clerum provecti sunt,
praecipimus ut, si voluerint, uxores accipiant, sed
lectores cantoresque tantummodo. » Et iterum dictum
est: « Canones Toletani et hoc judicant ut in
monasteriis nutriti cum venerint ad annos adolescentiae,
detur eis optio libera utrum velint vovere
propositum an inter laicos esse. Qui voluerint,
uxores ducant; qui autem propositum in sua potestate
relicti voverint, non ultra eis ad saeculum licet
respicere. Nam concilium Bituricense, sicut audivimus,
judicavit ut qui clericaturam suam dimittit,
ab aliis clericis separetur. »
Item de abbatibus quibusdam proposita quaestio
est, qui majoribus festis capellanum et plures diaconos
ad celebrandam missam, sicut episcopi, habent;
et consulte tractatum est hoc non pro usurpatione,
sed honore solemnitatis fieri; nec solum abbatibus,
sed etiam aliis sacerdotibus apud plures ecclesias,
ubi magni numeri congregationes monachorum aut
canonicorum sunt, propter solemnitatis reverentiam
exhiberi licitum videtur. Non tamen plus quam tres
diaconi abbatibus vel reliquis sacerdotibus in solemnitatibus
adhibentur. Episcopis autem aliquando
tres, aliquoties quinque, nonnunquam septem diaconi
pro opportunitate festivitatum et ad omnes publicas
missas praesto sint. Nam in monasterio Beati
Martialis, notum est semper antiquum morem servatum
hodieque servari, et nunquam debere praetermitti,
scilicet in Pascha et eminentioribus per annum
festis tres diaconos et capellanum ministrare abbati
in publica missa, aliis autem diebus sive minoribus
festis capellanum tantummodo et unum diaconem.
Tunc accusabantur quidam qui propter presbyterii
gradum pecuniam dederant, et alii qui duas
uxores ante diaconatum habuerant; alii autem qui
in clericatu sibi virilia amputaverant; alii vero qui
in laicali ordine homicidium fecerant, et postea
monachi facti, gradum diaconii susceperant. Dictum
de his in concilio est: « Nulla his misericordia potest
tribui, quin omnes deponantur. Si enim quos sancti
Patres damnant, absolvimus, falsam eis misericordiam
et aeternam mortem impendimus. »
Tunc Canones apostolorum prolati sunt, ubi capitulo
30 legitur: « Si quis episcopus, presbyter aut
diaconus, per pecunias hanc obtinuerit dignitatem,
dejiciatur et ipse et ordinator ejus, et a communione
modis omnibus abscindatur, sicut ego Petrus
Simonem Magum dejeci. » Item capitulo 31: « Si
quis episcopus, saecularibus potestatibus usus, episcopatum
vel ecclesiam per illos obtinuerit, deponatur
et segregetur, et omnes qui illi communicant. »
Item capitulo 17: « Si quis post baptisma secundis
nuptiis fuerit copulatus, aut concubinam habuerit,
non potest esse episcopus, non diaconus, aut prorsus
ex numero eorum qui ministerio sacro deserviunt. »
Item capitulo 18: « Si quis viduam vel ejectam
acceperit, aut ancillam, vel aliquam de his
quae publicis mancipantur spectaculis, non potest esse
episcopus, non presbyter, non diaconus, nec ex
numero eorum qui ad altare deserviunt. » Item capitulo
21: « Eunuchus si per insidias hominum factus
est, vel si in persecutione sunt ejus amputata virilia,
vel si ita natus est, et est dignus, efficiatur episcopus. »
Item capitulo 22: « Si | null | 381caa2a-baf2-4728-ad13-e19b99a22837 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quis abscidit semetipsum,
id est si quis amputavit sibi virilia, non fiat
clericus, quia suus [sui ipsius] homicida est, et Dei
conditionis inimicus. » (cap. 23.) « Si quis, cum clericus
fuerit, absciderit semetipsum, omnino damnetur,
quia suus homicida est. » (cap. 24.) « Laicus
semetipsum abscindens, annis tribus communione
privetur, quia suae vitae insidiator exstitit. » De homicidis
vero dictum est: « Ut si quis voluntarius,
et non per necessitatem, fecerit homicidium, et
postea monachus fuerit factus, ad gradus altaris
promoveri non potest. Monachi enim qui ad gradus
provehuntur ecclesiasticos, summopere providendum
est abbati illos episcopo offerenti, ut idonei et
probati sint, juxta quod sanctus Benedictus ait:
Si quis abbas sibi presbyterum vel diaconum ordinari
petierit, de suis eligat qui dignus sit sacerdotio
fungi. » Nam ille qui adhuc vivens est,
qui Stephanum episcopum dolo occidit, cum non
inveniret pro tanto crimine poenitentiam Cluniacum
coenobium petiit, monachus ibi effectus est. Qui legere
et cantare tanquam peritus clericus sciens, ab
Odilone abbate cogitabatur offerri episcopo ad gradus
altaris. At prudenter tractans venerandus abbas,
litteris directis ad papam Romanum consultum expostulat,
et crimen monachi intimat, cui apostolicus
talia remandat: « Impossibile est talem ad aliquem
gradum provehi, nec etiam offerre potest oblationem
ad manus sacerdotis, ne forte pro eo uno in
plures furor Domini descendat; sed nec communionem
sanctam accipere potest: in exitu autem
vitae pro misericordia ei viaticum detur. Nihil hic
aliud quam luctum agat, si forte illic misericordiam
inveniat. Ita hactenus ille vivat, permanens
in poenitentiae luctu, non offerens, non communicans. »
Item inquisitum est de temporibus ordinum
quia nonnulli ex episcopis per totum annum ordinationes
nunc faciunt, quod priores episcopi
non faciebant. Revoluta sunt ergo Patrum statuta;
et inventum quia graduum ordinationes
recte fiunt per mensem Martium et Junium, Septembrem
quoque atque Decembrem Sabbato videlicet
in duodecim Lectionibus, quando jejunia Quatuor
Temporum aguntur. Ubi si tanta multitudo fuerit
ordinandorum, ut Sabbato non possit omnes episcopus
consecrare, in crastina Dominica usque ad
horam sextam a mane qui superfuerint debent ordinari.
Alias autem nullo modo, nisi causa grandis
necessitatis, de diaconatu tantum vel presbyteratu
oportet ordinationes agi. Et hoc in nulla festivitate,
nisi Dominica die, quam tamen jejunium generale
in Sabbato praecesserit. Nam et ipse episcopus ordinari
non potest, nisi in Dominica die, circa horam
diei tertiam. De sancto autem Gregorio constat
quia nunquam nisi in mense Martio ordinationes
egit. Beatus vero Petrus apostolus in mense Decembrio,
et non aliubi; in Junio autem tantummodo
beatus . . . . . . . . porro in Septembri et non alio
beatus . . . . .
Rursum in concilio conquisitum [ #for.,@# conquestum],
est de excommunicatis Aquitanigenis, qui
ignorantibus episcopis suis a Romano papa poenitentiam
et absolutionem accipiunt, et hac de causa
pax et concilium in Aquitania destruitur, dum quos
isti juste ligant, ille injuste absolvit. Ad haec venerandus
Engelricus canonicus Sanctae Mariae Aniciensis
ecclesiae, coepit explicare, dicens: « Stephanus Arvernensis
praesul ante hos annos Pontium comitem
Arvernensem excommunicatione obstrinxit, pro
uxore legitima, quam dimiserat, et aliam duxerat.
Quem cum nulla ratione vellet absolvere, nisi
emendatum, comes Romae a domno papa absolutionem
accepit, ignorante papa eum excommunicatum.
Quod graviter episcopus ferens, conquisitorias
[ #corr.,@# conquestorias] litteras Romam apostolico
misit; cui ille in hunc modum remisit epistolam.
Quod nescienter egi, frater charissime, non mea,
sed tua est culpa. Scis enim quia quicunque de
universa Dei Ecclesia, quae est in toto orbe terrarum,
ad me causa remedii recurrit, impossibile
est mihi ejus curam negligere, dicente Domino
ad beatum specialiter Petrum: #Petre, pasce oves
meas (Joan. XXI)
@#. Quo ergo modo sedes apostolica
poterit ejicere aliquem de medela, nisi rationabili
causa? Debueras certe mihi, antequam
illa mortua [morbida] ovis Romam veniret, ejus
causam tuis innotescere apicibus; et ego eam
omnimodo abjicerem, tuamque firmando auctoritatem,
eam anathematis ictu repercuterem. Profiteor
quippe omnibus consacerdotibus meis ubique
terrarum, adjutorem me et consolatorem
potius esse quam contradictorem. Absit enim
schisma | null | dc1ef3e7-9d0f-4b3d-b07e-74c7f0d1b423 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
a me et a coepiscopis meis. Itaque illam
poenitentiam et absolutionem, quam tuo excommunicato
ignoranter dederam, et ille fraudulenter
accepit, irritam facio et cassam, ut de illa nihil
aliud speret quam maledictionem quoad satisfactum
tu juste absolvas. »
Dicebant ergo episcopi ad invicem: « Frustra haec
querela adversus caput nostrum mutire audet:
apostolicus enim absque culpa est, et potius nos
culpabiles sumus, nisi litteris nostris ei notum faciamus,
de quibus nolumus ut absolvantur. Cum
ergo tales deceperint apostolicum, ut fraudulenter
absolvantur ab eo, irrita est eis illa absolutio,
ideoque nec ab eo nec a nobis confirmanda. » Quidam
autem in concilio dixit: « Vidi nuper de episcopo
Engolismensi, qui praesens est, quod dico.
Quidam ex suis parochianis excommunicatus ab eo,
dum satisfacere nollet, non poterat impetrare ab eo
poenitentiam. Qui sine licentia episcopi sui papae Romano
subripuit poenitentiae legem, et litteras ex
nomine ejus episcopo detulit in Coena Domini, quibus
episcopum rogabat apostolicus quatenus illi
poenitentiam, quam imposuerat affirmaret. Episcopus
vero, intelligens fraudem, ait homini: Versa
vice, quod ego postulare debueram ab apostolico,
apostolicus postulat a me. Non credere possum
hoc mandatum ab eo exortum, hoc tibi nihil
utile est, et donec aut a me vel ab hujus sedis archidiacono,
me jubente, accipias poenitentiam,
permane in excommunicatione. Et ejecit cum
foras de ecclesia. »
Et dixerunt episcopi: « Hoc ab ipsis apostolicis
Romanis et caeteris Patribus cautum tenemus,
ut parochiano suo episcopus si poenitentiam imponit,
eumque papae dirigit, ut judicet utrum sit an
non poenitentia digna pro tali reatu, potest eam
confirmare auctoritas papae, aut levigare, aut superadjicere.
Judicium enim totius Ecclesiae maxime
in apostolica Romana sede constat. Item si episcopus
parochianum suum cum testibus vel litteris
apostolico ad poenitentiam accipiendam direxerit,
ut multoties pro gravissimis fieri solet reatibus, in
quibus episcopi ad dignam haesitant poenitentiam
imponendam, hic talis licenter a papa remedium
sumere potest. Nam inconsulto episcopo suo, ab
apostolico poenitentiam et absolutionem nemini accipere
licet. Sane, ut exempli causa aliquid dicatur,
beatus Martialis Aquitaniae apostolus Stephano
regi Galliarum, qui sub Nerone Galliam usque ad
montes Pyrenaeos regendi habebat potestatem, pro
virginis Valeriae interfectione caeterisque reatibus
jam poenitentiam indixerat, jam fonte baptismatis,
quo cuncta delentur admissa, ipsum purificaverat.
Attamen quia necesse principi fuit ut Romam cum
legionibus Galligenis, jubente Nerone, properaret,
praemonente, ut credimus, beato Martiale, beatum
Petrum apostolum adiit et pro virginis interfectione
ab eo se absolvi postulavit. Illa profecto principis
absolutio a beato Petro, confirmatio illius fuit absolutionis
et poenitentiae, quam ei beatus Martialis
indixerat. Certe beatus Petrus si sciret illum esse
a beato Martiale excommunicatione obligatum, potius
eum damnaret quam absolveret. Sic apostolici
Romani episcoporum omnium sententiam confirmare,
non dissolvere debent, quia sicut membra
caput suum sequi, ita caput membra sua necesse
est non contristari. Referam vero ad aedificationem
quod dudum de illo milite contigit Vascone qui,
jubente duce Vasconum Sancio, seniorem suum
decollavit, invitus tamen, et errore ducis perterritus
id egit, interminante irato duce, et dicente:
Nisi istum occideris, occidam te. » Uno ergo ictu
seniorem proprium decollavit, et gravissimo dolore
repletus, ad episcopum suum poenitentiae causa
recucurrit. Cui ille compassus dixit: « Debueras
pro seniore tuo mortem suscipere, antequam illi
manus aliquo modo inferres, et martyr Dei pro
tali fide fieres, sed gravissimum reatum egisti,
et nobis inauditum. Nescio tibi consilium ferre
poenitentiae, sed vade quantocitius ad papam
Romanum. Si tibi ille poenitentiam concedit, et
ego gaudeo, et confirmo; si te ille abjecerit, nunquam
nec a me nec ab aliquo invenies poenitentiam. »
Quod ille concitus implevit, et cum
testibus detulit secum litteras episcopi sui. Et cum
apostolicus secunda paschali feria apud Sanctum
Petrum sacra agens post evangelium resedisset,
coepit ille reus ante eum in conspectu totius Ecclesiae
gravissime plorans et suspirans exclamare,
dicens: « Poenitentiam volo, domine; poenitentiam
volo, domine. » Et apostolicus, qui dextra laevaque
ei assistebant ait: « Requirite pro qua culpa. »
Ille inquisitus nihil aliud dicebat: « Creatorem
meum offendi, Creatorem meum offendi. » Cui
apostolicus: « | null | 840c0e65-2925-4535-b53e-5bd807bc84db | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Cur, inquit, episcopum tuum non
expetebas? » Et ille: « Episcopus meus me misit
ad te. » Tunc testes apostolico suggesserunt culpam
eique litteras episcopi protulerunt. Sic apostolicus
episcopo qui a dextris ejus stabat locutus
est, dicens; « Recogita auctoritatem divinam,
quali poenitentia hic mortuus possit vivificari. »
Et episcopus ait: « Dominus dicit in Evangelio: #Omnis qui reliquerit domum, vel fratres, vel sorores,
aut patrem, aut matrem, aut uxorem, aut filios,
aut agros, propter nomen meum, centuplum
accipiet
(Matth. XIX)
@# . . . . . »
Caetera desiderantur. | null | c55a1120-59c6-4da6-8435-d057546c1c42 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA PRIMA. AD ARCHIDIACONOS LEODIENSES (Anno 1030.) #De agendi ratione erga excommunicatos.@#
GERARDUS, gratia Dei, licet immeritus, episcopus,
sanctae Leodiensis Ecclesiae archidiaconis, illud
supplere moribus inoffensis, quod exivit praerogativa
nominis.
Quoniam quidem semper de charitatis vestrae
actibus fraterna affectione sollicitor, salvo charitatis
proposito vos monere cupio, ne aliquam irrationabilem
novitatem usurpare velitis, per quam ab
ecclesiasticae et apostolicae institutionis consuetudine
discrepare videamini, in eo specialiter quod prophetica
et evangelica auctoritate, necnon apostolica
et sanctorum patrum traditione firmiter et irrefragabiliter
confirmatum est; videlicet ne eos qui, ab
ipsis cunabulis totum vitae suae spatium in pravis
actibus consummantes, et adversum sanctam Dei
Ecclesiam vesano furore intumescentes, nequaquam
a suae malitiae proposito mansuescere potuerunt, sed
nec ulla rerum conversione, etiam in ipso suae vitae
exitu, ullam poenitudinis correctionem praetendentes,
indurati et excommunicati, cum ipsa pravae
voluntatis intentione finem vitae acceperunt, et justo
judicio a sanctae matris gremio exclusi, et fidelibus
debito privati sunt sepulcro, eos, inquam, absolutionis
gratia donandos, et inter fideles indivisa
communitate sepeliendos judicetis. Quod quidem non
temere a vobis fieri confido, si unde consecrationem
honoris accipitis, inde legem totius vestrae observantiae
sumere velitis, et beati Petri apostoli sedes,
quae vobis sacerdotalis mater est dignitatis, ecclesiasticae
vobis sit magistra rationis. Ad quam vos
promovere pro exiguitatis meae sollicitudine, praesentis
occasione temporis, si quidem sustinetis, moneor,
praemissis paucis quidem, sed non vitandis
sententiis, ex propheticis evangelicis decretis. Nam
quid apertius contra hujusmodi aut quid efficacius
occurrere poterit, quam illud quod per Ezechielem
prophetam Dominus increpando denuntiat: « Si
averterit justus, inquiens, se a justitia sua, et fecerit
iniquitatem, secundum abominationes quas operari
solet impius, nunquid vivet? omnes justitiae ejus
quas fecerat non recordabuntur; in praevaricatione
sua, qua praevaricatus est, et in peccato quo peccavit,
in ipsis morietur. » Et paulo post: « In injustitia
sua, inquit, quam operatus est, morietur (Ezech.
XVIII). » Unde vobis aestimandum propono, si illi
praeteritae justitiae, quae fortasse aliquae fuerant, nihil
proficiunt ad evacuandam sequentium malorum
maculam, quanto minus, imo nihil, huic illae, quae
nullae quidem fuerant in omni vita, cui certe nullum
tempus praeteriit a malitiae studiis alienum! Sed ipse
Dominus prophetarum, et Mediator Dei et hominum,
a beato Petro interrogatus de peccante fratre, modum
correctionis sub hoc fine conclusit ut, si per se solum
moneri non posset, unum aut duos adhibendos
putaret, quibus minime proficientibus, continuo
Ecclesiae commonendum deputaret; quam si minus
audiret, fore sicut ethnicum et publicanum. Cui sententiae
continuo subjunxit: « Amen dico vobis,
quaecunque alligaveritis super terram, erunt ligata
et in coelo; » Et iterum: « Dico vobis quia, si duo
ex vobis consenserint super terram, de omni re
quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo (Matth. XVIII).
»
Quod igitur ex sententia Veritatis in coelo ligatum
est per eos qui, auctore Deo, principatum superni
judicii sortiuntur, ut vice Dei ligandi auctoritatem
accipiant; quis tam praecipitatae mentis atque
exorbitatae intelligentiae est, ut ligationis hujus censuram
irritam, non dicam facere, sed confiteri praesumat.
Verum, quia saepe accidere solet ut erga quemlibet
proximum odio aut gratia moveatur pastor, inde recte
per prophetam dicitur: « Mortificabant animas quae
non moriuntur, et vivificabant animas quae non vivunt (Ezech. XIII).
» Unde beatus Gregorius in homiliis
suis (hom. 26, in Evang.): « Non morientem,
inquit, mortificat, qui justum damnat, et non
victurum vivificare nititur, qui reum supplicio absolvere
conatur. » Causae ergo pensandae sunt, et tunc
ligandi atque solvendi potestas exercenda. Videndum
itaque quae culpa, aut quae sit poenitentia subsecuta
post culpam, ut quos omnipotens Deus per
compunctionis gratiam visitat, illos pastoris sententia
absolvat. Tunc enim vera est absolutio praesidentis,
cum interni arbitrium sequitur judicis. Quod
bene quatriduani mortui resuscitatio illa significat,
quae videlicet monstrat quia prius mortuum Dominus
vocavit et vivificavit, dicens: « Lazare, veni foras: »
et postmodum qui vivens egressus fuerat, a discipulis
est solutus. Illum porro discipuli viventem solvunt,
quem magister resuscitaverat mortuum. | null | 1ee356bf-0ec7-4940-b8ad-7812cd83f05d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Si
enim discipuli Lazarum mortuum solverent, Factorem
magis ostenderent quam virtutem. Ex qua consideratione
intuendum est quod illos nos debemus
per pastoralem auctoritatem solvere, quos Auctorem
nostrum cognoscimus per resuscitantem gratiam vivificare.
Quo contra considerandum est nostro non
posse arbitrio solvi, quos internus arbiter nullo spiritu
satisfactionis animavit. Quid autem ipse dilectus
Domini Joannes de talibus dicat audiamus, ipse
inquam, qui ait: « Omnis qui odit fratrem suum
homicida est (I Joan. III). Haec est, inquit, fiducia
quam habemus ad Deum, quia, quodcunque petierimus
secundum voluntatem ejus, audit nos. Scimus
etiam quia petitiones habemus quas postulamus ab
eo. Qui scit peccare fratrem suum peccatum non ad
mortem, petit, et dabit ei vitam peccanti non ad
mortem. » Et continuo subjungit: « Est peccatum ad
mortem, non pro illo dico ut roget quis (I Joan. V). »
Ac si aperte dicat: quia orare quidem pro peccato
non ad mortem, voluntatis ejus est qui non vult
mortem peccatoris. Et hoc consequenter approbat,
cum dicit: « quia audit nos. » Quod autem contra
intulit: « Est peccatum ad mortem, non pro illo dico
ut roget quis, » profecto vult intelligi quia pro hujusmodi
orare, divino est potius judicio repugnare,
sicut ait beatus Augustinus: « Pro aperte impiis orare,
quid aliud est quam Deum ad iracundiam provocare? »
Nam et ipse per prophetam Dominus dicit: « Unumquemque
in viis suis judicabo (Ezech. XXXIII). » Et
alibi: « Qualem te invenero, talem te judicabo. » Et
beatus Gregorius in Dialogo suo dicit (lib. IV, c. 39)
quia qualis hinc quisque egreditur, talis in judicio
praesentatur: licet, paulo post, quasdam leviores
pas, ut est otiosus sermo immoderatus risus, posse
relaxari dicat. Et Scriptura dicit: « Lignum si ceciderit
ad austrum, aut ad aquilonem, in quocunque
loco ceciderit, ibi erit (Eccle. XI). » Quale igitur sit
pro hujusmodi orare, Psalmista per spiritum terribiliter
insonuit, dicens: « Oratio ejus fiat in peccatum (Psal. CVIII).
» Et Dominus sub specie plebis
Judaicae, pro talibus prophetam ab oratione compescit,
dicens: « Ne assumas laudem pro eis et orationem (Jer. VII).
» Caeterum quid Apostolus in prima
Epistola ad Corinthios scribat, sane notum vobis
esse non dubium est: « Scripsi, inquit, vobis in
Epistola, ne commisceamini fornicariis; non utique
fornicariis hujus mundi, aut avaris, aut rapacibus;
alioquin debueratis de hoc mundo exisse. » Deinde
subinfert: « Si is qui frater nominatur, est fornicator
aut rapax, cum hujusmodi nec cibum sumere (I Cor. V).
» Qua in re pensandum est, si Apostolus
tam districta animadversione horum consortia devitanda
moneat, quanam nostri arbitrii spe illum communioni
fidelium restituendum aestimemus, qui, usque
ad ipsum vitae exitum, nullo unquam malitiae
genere caruit, qui nunquam a seditionibus, ab effusione
sanguinis, ab incendiis, nunquam a sacrilegiis,
nunquam etiam manus a rapinis continuit; quin potius
in ipso vitae extremo, pleno ventre rapinis, spiritum
vacuum justitiae alimentis emisit, qui manifesto
Dei judicio percussus, nec confessionis venialem
gratiam meruit, nec viaticum salutis percepit;
quem nos quidem, culpis exigentibus, frequenti monitione
ad satisfactionem vocatum, sed obstinatius
repugnantem, apostolicae auctoritatis virga percusseramus;
unde nec in extremo mortis positus, veniae
mentionem aut signum ostendit? Unde, ne diutius
vos moremur, animadvertat charitas vestra quid de
iisdem excommunicatis et ita defunctis Leo papa
in decretalibus suis dicat (epist. 92, c. 6, ad
Rustic.): « Horum, inquit, judicio Dei causa reservanda
est, in cujus manu fuit ut talium obitus usque
ad communionis remedium differretur. Nos autem
quibus viventibus non communicavimus, mortuis
communicare non possumus. »
Sed fortasse cuilibet subripi potest ut absolutionis
mercedem et sepulturae aut pecunia aut praediis in
usibus ecclesiae contraditis quaerendam arbitretur,
asserens ex hujusmodi rebus palatia stare, ecclesias
instaurari. Sed hanc ejus sententiam qualiter Ambrosius
Autbertus refellat, paucis audite. « His, inquit,
qui talia dicunt nos veraciter respondemus
quia inde magis palatia ruunt, ecclesiae subvertuntur,
unde secundum vestram | null | 9f9e7fb8-71ae-466a-97cc-fef522979f58 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sententiam stare videntur.
Inde gens super gentem venit, inde regnum
in regnum consurgit; inde clades, inde fames, inde
excidia, inde oriuntur discrimina; et unde terrenus
dominus placatur, inde Dominus coelestis ad iracundiam
provocatur. » Verum quoniam non latet notitiam
vestram, quosdam sub obtentu aequi et recti,
praetendere tale aliquid factum a modernis senioribus;
idcirco vos, fratres mei, et inter vos domnum
Joannem charissimum nostrum singulariter convenio,
ne hanc malae consuetudinis normam tanquam ab auctoribus
sibi servandam ascribat. Non enim auctores
dicendi sunt qui non ea quae a Domino et sanctis
patribus tradita sancta Ecclesia retinet, sed, libitu
suo, quaecunque voluntati occurrunt, servanda instituunt.
Consideret potius quid Dominus Scribis et
Pharisaeis jurgantibus, quod discipuli ejus transgrederentur
praecepta seniorum, responderit: « Quare,
inquiens, et vos transgredimini mandatum Dei propter
traditionem vestram? » Et paulo post: « Sine
causa, inquit, colunt me, docentes doctrinas et praecepta
hominum (Matth. XV). » Sed si fortasse objicitis,
vestrum parochianum fuisse, et ea gratia liberam
absolvendi potestatem vobis vindicatis; de
hoc in Meldensi concilio quid sancitum sit in medium
proferatur, quod est hujusmodi. « De his qui
infra parochiam beneficium aut haereditatem habent,
et alterius episcopi parochiani sunt, et dum de loco
ad locum iter faciunt, rapinas et depraedationes peragunt,
placuit nobis ut excommunicentur, nec ante
ex parochia exeant, quam quae perpetrarunt digne
emendent; quorum excommunicatio seniori eorum,
et proprio episcopo significanda est, ne eos recipiant
antequam illuc redeant ubi rapinam fecerunt, et
omnia pleniter emendent. »
Verum de hoc satis ad praesens dictum. Jam vos
fraternae charitatis amore hortamur et petimus ut,
quia huc usque a vobis et a loco isto bonus usus et
cuncta quae ad generalem ecclesiasticae dignitatis
observantiam pertinent, servata sunt, quod residuum
temporis est, summa curetis vigilantia ne antiquae
religionis nobilitas aliqua adinventionis novitate imposturetur
; sed ne seniori vestro, fratri autem
et gratia Dei coepiscopo nostro, aliquid praeter
aequum et bonum, quod fortasse ille adhuc minus
providit, suaderi delectet, quod nos quidem jure
incusamusa vobis non adeo curatum, pro Erleboldo
scilicet, quem, ut ipsi nos tis, nos, a seniore vestro et
fratre nostro commoniti, excommunicavimus, ob
incestum quod cum sanctimoniale commiserat, atque
pro aliis malis quae in nostro episcopio multa
perpetraverat, quem nunc frater noster absolutum
ad communionem sine nostro consilio et monitu
suscepit. Sed parochiani nostri, quos pro ecclesiis
quas incenderant, et rapinis quas exercuerant,
a communione sequestraveramus, de nostra parochia
in vestram, id est in Niviellam, nobis reclamantibus,
sublati, ad sepulturam admissi sunt. Vestri
etiam, de quibus apud vos planctum habuimus,
pro incendiis quoque et aliis culpis similiter a nobis
excommunicati, tamen, nec satisfactione purgati, nec
absolutione donati, in eodem loco adhuc jacent sepulti
.
EPISTOLA II. AD ADALBERONEM LAUDUNENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De Adalberonis in Laudunensem sedem successoris delectu.@#
Domino ADALBERONI, sanctae Laudunensis Ecclesiae
episcopo, GERARDUS, gratia Dei coepiscopus.
Et si huc usque vario de vobis plebis rumore nihil
movebamur, dum quidem et ecclesiasticae disciplinae
cultibus, et publicae administrationis actibus, haud
mediocriter sapere videbamus; nunc tamen stupor
quidam mentem nostram perturbat et, ut ita dicam,
pene exanimat, cum a vobis tam mirandum atque
inusitatum nefas in sancta Ecclesia esse audimus, ut
videlicet unius regimen Ecclesiae duobus cedat pastoribus,
et vos eligendae successionis vobis arbitrium
ascribatis. Quod quidem nec in omni Veteris
Testamenti canone, aut apostolica Ecclesia, ipsi
bene scitis nulli donatum fuisse. Verum et si aliquem
ex sanctis per spiritum de successore praenuntiasse
audivimus, non nostrum est in exemplum trahere,
quia, ut ait beatus Gregorius (Moral. lib. VI):
« Miracula Dei non sunt in exemplum trahenda, sed
admiranda. » Precamur igitur charitatem vestram,
ne tanto dispendium honoris, mutando propositum
aestimetis, quanto divinae ordinationi contraire formidetis;
neve Scripturam vobis, sed vos Scripturae
submittatis: ne, nimis amando sententiam vestram,
posteris relinquatis occasionem usurpandi sacerdotii,
cui revera succedet materia seditionis. Nihil enim
defuturum arbitramus, si hujusmodi usus increverit,
ut sedes Ecclesiae venales existant, et summa sacerdotii
mercaturae compendiis venundetur | null | 7323c837-e826-4a50-b884-0f0d8c416282 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sicque
pecuniosus quisque ad culmen pastoralis regiminis
aspiret. Quod autem charitatis fraternae affectu vobis
dicimus, precamur ne indignari debeatis.
EPISTOLA III. AD EBALUM REMENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 1031.) #De eadem re.@#
EBALO archiepiscopo GERARDUS, nullius meriti coepiscopus.
Quoniam quamdam exsecrandae usurpationis novitatem
infra dioecesim vestram coalescere audivimus,
videlicet ut una Ecclesia duos habeat episcopos,
et alter alterum ad instituendum sibi successorem
liberum habeat arbitrium, quod sane nullius
auctoritatis constat pondus habuisse, videmur jam
intueri quoddam quasi barathrum patens, de quo
fumus temerariae usurpationis erumpens portendit
quoddam schismatis incendium futurum, per quod,
subeuntibus dissidiis, Ecclesia a suae pacis unitate
solvatur. Nos vero quoniam nullum vos huic sententiae
praebuisse assensum audivimus, gratias agimus
Deo, de cujus hoc vobis munere venit ne vos in
hoc haeresis praecipitium pertrahere quis potuerit.
Quare paternitatem vestram praemonemus, obtestantes
per eum qui nos pastores in Ecclesia sua,
licet indignos, esse voluit, ne unquam vos huic
adinventioni, quae quidem contra Spiritus sancti
ordinationem et totius est Ecclesiae catholicae institutionem,
consensum praebeatis. Quod autem nuper
nos convenire velle vos ad colloquendum mandastis,
illud vestrae voluntati reservavimus, et maturius
agendum censemus, quia inde tanta sanctae Dei Ecclesiae
discrimina oriuntur, unde negligentius ejus
commodis in commune consulimus.
EPISTOLA IV. AD BEROLDUM SUESSIONENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De eadem re.@#
BEROLDO, nomine et merito episcopo, GERARDUS,
nullius meriti coepiscopus, quidquid ad beate vivendum
praestantius
Quoniam quamdam exsecrandae consuetudinis novitatem
infra sanctam Ecclesiam coalescere audivimus,
videlicet ut una Ecclesia duos habeat episcopos,
et unus alterum ad instituendum sibi successorem
liberum habeat arbitrium, quod sane nullius auctoritatis
constat pondus habuisse, videmur jam intueri
quoddam barathrum patens, de quo fumus temerariae
usurpationis erumpens portendit quoddam
schismatis incendium futurum, per quod, subeuntibus
dissidiis, Ecclesia a suae pacis unitate solvatur.
Verum, quoniam, si in hanc rem assensum adhuc
praebuistis, nondum auditur a nobis, fraternitatem
vestram praemonemus, obtestantes per eum qui nos
Ecclesiae suae ministros et pastores esse voluit, ut, si
hoc vestro constat esse consilio, divinae ordinationi
cedendum potius aestimetis, quam proprio arbitrio
impendatis; ne tam vos carnalis amor in sinistrum
rapiat, quam spiritualis fervor in zelum rectitudinis
accendat. Sin autem, nunquam vos in hoc haeresis
praecipitium quis pertrahat, ut huic adinventioni, quae
quidem contra Spiritus sancti ordinationem et totius
est Ecclesiae catholicae institutionem, consensum
praestetis.
EPISTOLA V. AD LEDUINUM ABBATEM SANCTI VEDASTI. (Anno 1031.) #De incendio ecclesiae cathedralis Atrebatensis.@#
GERARDUS, nomine non merito episcopus, LEDUINO
abbati et omni congregationi sancti Patris nostri
Vedasti, sub eo degenti, et omnibus hanc paginam
devote legentibus, et vita et pax a Deo multiplicetur,
qui est vita et gloria cunctis in se credentibus.
Quoniam sanctae matris Ecclesiae cognovimus vos
esse filium, imitando patrem vestrum, misericordem
Deum, qui ad suae bonitatis similitudinem vos sibi
in adoptionem procreavit filium, Deo et charitati
vestrae gratulamur multum. Prae caeteris enim filiis
eidem Ecclesiae matri ad praesens, Dei judicio, afflictae,
per compassionem animi honorem exhibuistis
debitum. Legimus enim, in libris Regum, David
regem et prophetam benedixisse viros Jabes Galaad,
qui Saul regem sepelierunt, quamvis dejectum et a
Deo reprobatum, dicentem: « Benedicti vos a Domino,
quia fecistis misericordiam cum domino vestro
Saul et sepelistis eum (II Reg. II). » Si enim
illi benedictionem a rege et propheta David promeruerunt,
qui quamvis dejecto et a Deo reprobato
Sauli misericordiam fecerunt, multo magis vos qui
fecistis misericordiam cum domina vestra omnium
matre, sancta videlicet Ecclesia. Si enim Dei Patris
charitas ostenditur in Filio, qui per mortem carnis
animam suam posuit pro genere humano, ejusdem
Filii imago monstratur et in illo qui necessitatem
patienti suo miseretur proximo. Si vero hoc charitatis
commercium ei conceditur qui consolatur
proximum, quanto magis illi qui honoravit misericorditer
Ecclesiam, generalem matrem fidelium, et
insuper Mariam genitricem Dei Redemptoris omnium?
Sed, ne diu meae mentis vobis celetur affectus, non
longis vobis patefaciam sermonibus. Subrepit namque
mihi plus solito timor et dolor, qui, licet sit
mihi per usum vetus, fit tamen semper per augmentum
novus. Nam si aliquando meipsum secundum
qualitatem vitae aspicio, | null | 1c1b09f4-4a37-452d-9b5d-b7e4af14d981 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in amaritudine versor,
quia in bonis deficio, in malis perduro. Si quando
vero ad ea quae in mundo sunt perspicienda mentis
oculum attollo, cuncta quia in maligno sunt posita
video. Quanto mundus feriatur gladio, quibus populus
intereat percussionibus manifeste considero, ac
per hoc adhuc majora venire timeo, quia nostro
sacerdotali peccato fieri confiteor, sicut scriptum
est, testante beato Petro apostolo: « Quoniam tempus
est ut incipiat judicium de domo Dei (I Petr.
IV). » Et in Ezechiele: « A sanctuario meo incipite (Ezech. IX).
» Verbi gratia, veluti in praesenti Sanctae
Mariae Atrebatensium manifestum est ecclesia,
quam, III Kal. Augusti, ignis adveniens de coelo totam
combussit, videntibus cunctis. Unde timeo nimium
divinae animadversionis hoc fuisse judicium
venientis super filios hominum, ut, sicut olim ante
adventum Domini, ob signum misericordiae, eo in
loco alba vellera duo leguntur cecidisse: ita, ob significationem
ultionis divinae, quae ventura est super
diffidentiae filios, ignis veniret cum sulphure; qui
terrendo moneret electos, ut possent a facie arcus
fugere, et exureret impios et peccatores, qui Christo
semper detrahunt filiis Ecclesiae. Solent enim de
nobis dicere, ministris Ecclesiae: Hi sunt pastores
populi, qui non vere pastores sunt, sed lupi, comedunt
enim peccata populi, quia fructus ecclesiae in
stipendio quotidiano percipiunt; sed nec orationis
studio, nec praedicationis verbo, nihil penitus insudant,
ac per hoc, quidquid adversitatis sit in saeculo,
videlicet mortalitatis, pestilentiae, famis, dicunt
promereri, et incipere a sanctuario. Et vere a
sanctuario, quia, secundum illud vaticinium Jeremiae:
« Dispersi sunt lapides sanctuarii in capite
omnium platearum (I Thren. IV). » Sed sive sit haereticus
sive falsus Christianus qui haec opponit
fidelibus, ei respondeatur quod ait in Epistola sua
beatus Petrus: « Si haec primum a nobis, quis
eorum finis qui non credunt Evangelio Dei? Et si
justus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt? (I Petr. IV).
» Et iterum, quod ait Dominus
Galilaeis in Evangelio, qui ei nuntiaverant quia
sanguinem suorum miscuerat Pilatus cum sacrificiis
idolorum. Quibus respondens dixit: « Putatis quod
hi Galilaei prae omnibus Galilaeis peccatores fuerunt,
qui talia passi sunt? Non, dico vobis; sed, nisi
poenitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. »
Et iterum, quod ait de decem et octo supra quos
turris in Siloa cecidit, et eos occidit: « Putatis quod
ipsi debitores fuerunt praeter omnes habitantes in
Hierusalem? Non dico vobis; sed, si poenitentiam
non egeritis, omnes similiter peribitis (Luc. XIII). »
Quid plura? Haec namque, fratres charissimi, secundum
Evangelium Dei, et apostolum Petrum
eorum respondenda sunt stultitiae, propter fidelitatem
et honorem Ecclesiae, et tamen non possumus
negare quia vera sunt multa quae de nobis quotidie
insultando student diffamare. Sicut enim ait beatus
Gregorius (Homil. 17 in Evang.): « Mundus est
plenus sacerdotibus, sed tamen in messe Dei rarus
invenitur. » Et iterum: « Qualis populus, talis sacerdos. »
Unde necessarium duximus ut, quia per vitae
nostrae exemplum grex Christi proruit ad interitum,
per vitae nostrae meritum revocetur ad Christum,
praedicando illud evangelicum, ut faciant omnes
poenitentiam qui ceciderunt per culpam. Vos ergo,
fratres charissimi, qui jam saeculo renuntiastis,
stantes in portu Domini, subvenite nobis laborantibus
in mari, orantes Deum orationibus et jejuniis
ne veniat super nos judicium irae Dei.
EPISTOLA VI. AD FULCONEM AMBIANENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De episcopo Tarvanensi inique expulso.@#
Domino Ambianensium episcopo FULCONI, GERARDUS,
gratia Dei Cameracensium episcopus, et
hujus vitae innocentiam et coelestis cum angelis
gloriam.
Quod confrater noster Tarvanensium episcopus
Drogo a comite Balduino tantis injuriis impulsatur,
plorandum est non solum nobis confratribus suis,
verum etiam cunctis fidelibus Christianis. Quod
certe, ut audivimus, non aliter quam ille qui patitur,
fraternae intuitu charitatis aegre portamus. Quis
enim tam saevus aut duricors, qui sedem ecclesiasticam
vivo pastore non defleat viduatam? Ergo monemus
vos, in Dei nomine, atque precamur, ut fratri
dejecto, quocunque modo potestis, succurrere satagatis.
Nullus enim, Deo gratias, melius potest, | null | b471260a-9e33-4b04-aa3f-014d5133201d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et
certe debetis, quia olim vester fuit clericus, ac
vestro suffragio ad tantae dignitatis gratiam sublimatus;
decet enim vos meminisse, quam obnoxius
sit et canonicis et apostolicis sanctionibus quicunque
episcopum quemlibet naufragantem distulerit adjuvare,
si possit. Vestram itaque charitatem humiliter
imploramus ut, domno archiepiscopo, una cum
fratribus caeteris coepiscopis convocatis, ad suffragium
fratris regem fortiter excitetis; quippe hoc
ei intimantes quia, si sanctam Ecclesiam mutilari
permittet, coelestis ira regnum suum discindet
.
EPISTOLA PRIMA. AD ARCHIDIACONOS LEODIENSES (Anno 1030.) #De agendi ratione erga excommunicatos.@#
GERARDUS, gratia Dei, licet immeritus, episcopus,
sanctae Leodiensis Ecclesiae archidiaconis, illud
supplere moribus inoffensis, quod exivit praerogativa
nominis.
Quoniam quidem semper de charitatis vestrae
actibus fraterna affectione sollicitor, salvo charitatis
proposito vos monere cupio, ne aliquam irrationabilem
novitatem usurpare velitis, per quam ab
ecclesiasticae et apostolicae institutionis consuetudine
discrepare videamini, in eo specialiter quod prophetica
et evangelica auctoritate, necnon apostolica
et sanctorum patrum traditione firmiter et irrefragabiliter
confirmatum est; videlicet ne eos qui, ab
ipsis cunabulis totum vitae suae spatium in pravis
actibus consummantes, et adversum sanctam Dei
Ecclesiam vesano furore intumescentes, nequaquam
a suae malitiae proposito mansuescere potuerunt, sed
nec ulla rerum conversione, etiam in ipso suae vitae
exitu, ullam poenitudinis correctionem praetendentes,
indurati et excommunicati, cum ipsa pravae
voluntatis intentione finem vitae acceperunt, et justo
judicio a sanctae matris gremio exclusi, et fidelibus
debito privati sunt sepulcro, eos, inquam, absolutionis
gratia donandos, et inter fideles indivisa
communitate sepeliendos judicetis. Quod quidem non
temere a vobis fieri confido, si unde consecrationem
honoris accipitis, inde legem totius vestrae observantiae
sumere velitis, et beati Petri apostoli sedes,
quae vobis sacerdotalis mater est dignitatis, ecclesiasticae
vobis sit magistra rationis. Ad quam vos
promovere pro exiguitatis meae sollicitudine, praesentis
occasione temporis, si quidem sustinetis, moneor,
praemissis paucis quidem, sed non vitandis
sententiis, ex propheticis evangelicis decretis. Nam
quid apertius contra hujusmodi aut quid efficacius
occurrere poterit, quam illud quod per Ezechielem
prophetam Dominus increpando denuntiat: « Si
averterit justus, inquiens, se a justitia sua, et fecerit
iniquitatem, secundum abominationes quas operari
solet impius, nunquid vivet? omnes justitiae ejus
quas fecerat non recordabuntur; in praevaricatione
sua, qua praevaricatus est, et in peccato quo peccavit,
in ipsis morietur. » Et paulo post: « In injustitia
sua, inquit, quam operatus est, morietur (Ezech.
XVIII). » Unde vobis aestimandum propono, si illi
praeteritae justitiae, quae fortasse aliquae fuerant, nihil
proficiunt ad evacuandam sequentium malorum
maculam, quanto minus, imo nihil, huic illae, quae
nullae quidem fuerant in omni vita, cui certe nullum
tempus praeteriit a malitiae studiis alienum! Sed ipse
Dominus prophetarum, et Mediator Dei et hominum,
a beato Petro interrogatus de peccante fratre, modum
correctionis sub hoc fine conclusit ut, si per se solum
moneri non posset, unum aut duos adhibendos
putaret, quibus minime proficientibus, continuo
Ecclesiae commonendum deputaret; quam si minus
audiret, fore sicut ethnicum et publicanum. Cui sententiae
continuo subjunxit: « Amen dico vobis,
quaecunque alligaveritis super terram, erunt ligata
et in coelo; » Et iterum: « Dico vobis quia, si duo
ex vobis consenserint super terram, de omni re
quamcunque petierint, fiet illis a Patre meo (Matth. XVIII).
»
Quod igitur ex sententia Veritatis in coelo ligatum
est per eos qui, auctore Deo, principatum superni
judicii sortiuntur, ut vice Dei ligandi auctoritatem
accipiant; quis tam praecipitatae mentis atque
exorbitatae intelligentiae est, ut ligationis hujus censuram
irritam, non dicam facere, sed confiteri praesumat.
Verum, quia saepe accidere solet ut erga quemlibet
proximum odio aut gratia moveatur pastor, inde recte
per prophetam dicitur: « Mortificabant animas quae
non moriuntur, et vivificabant animas quae non vivunt (Ezech. XIII).
» Unde beatus Gregorius in homiliis
suis (hom. 26, in Evang.): « Non morientem,
inquit, mortificat, qui justum damnat, et non
victurum vivificare nititur, qui reum supplicio absolvere
conatur. » Causae ergo pensandae sunt, et tunc
ligandi atque solvendi potestas exercenda. Videndum
itaque quae culpa, aut quae | null | 72ff9238-20e9-4442-b00c-c3f687471121 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sit poenitentia subsecuta
post culpam, ut quos omnipotens Deus per
compunctionis gratiam visitat, illos pastoris sententia
absolvat. Tunc enim vera est absolutio praesidentis,
cum interni arbitrium sequitur judicis. Quod
bene quatriduani mortui resuscitatio illa significat,
quae videlicet monstrat quia prius mortuum Dominus
vocavit et vivificavit, dicens: « Lazare, veni foras: »
et postmodum qui vivens egressus fuerat, a discipulis
est solutus. Illum porro discipuli viventem solvunt,
quem magister resuscitaverat mortuum. Si
enim discipuli Lazarum mortuum solverent, Factorem
magis ostenderent quam virtutem. Ex qua consideratione
intuendum est quod illos nos debemus
per pastoralem auctoritatem solvere, quos Auctorem
nostrum cognoscimus per resuscitantem gratiam vivificare.
Quo contra considerandum est nostro non
posse arbitrio solvi, quos internus arbiter nullo spiritu
satisfactionis animavit. Quid autem ipse dilectus
Domini Joannes de talibus dicat audiamus, ipse
inquam, qui ait: « Omnis qui odit fratrem suum
homicida est (I Joan. III). Haec est, inquit, fiducia
quam habemus ad Deum, quia, quodcunque petierimus
secundum voluntatem ejus, audit nos. Scimus
etiam quia petitiones habemus quas postulamus ab
eo. Qui scit peccare fratrem suum peccatum non ad
mortem, petit, et dabit ei vitam peccanti non ad
mortem. » Et continuo subjungit: « Est peccatum ad
mortem, non pro illo dico ut roget quis (I Joan. V). »
Ac si aperte dicat: quia orare quidem pro peccato
non ad mortem, voluntatis ejus est qui non vult
mortem peccatoris. Et hoc consequenter approbat,
cum dicit: « quia audit nos. » Quod autem contra
intulit: « Est peccatum ad mortem, non pro illo dico
ut roget quis, » profecto vult intelligi quia pro hujusmodi
orare, divino est potius judicio repugnare,
sicut ait beatus Augustinus: « Pro aperte impiis orare,
quid aliud est quam Deum ad iracundiam provocare? »
Nam et ipse per prophetam Dominus dicit: « Unumquemque
in viis suis judicabo (Ezech. XXXIII). » Et
alibi: « Qualem te invenero, talem te judicabo. » Et
beatus Gregorius in Dialogo suo dicit (lib. IV, c. 39)
quia qualis hinc quisque egreditur, talis in judicio
praesentatur: licet, paulo post, quasdam leviores
pas, ut est otiosus sermo immoderatus risus, posse
relaxari dicat. Et Scriptura dicit: « Lignum si ceciderit
ad austrum, aut ad aquilonem, in quocunque
loco ceciderit, ibi erit (Eccle. XI). » Quale igitur sit
pro hujusmodi orare, Psalmista per spiritum terribiliter
insonuit, dicens: « Oratio ejus fiat in peccatum (Psal. CVIII).
» Et Dominus sub specie plebis
Judaicae, pro talibus prophetam ab oratione compescit,
dicens: « Ne assumas laudem pro eis et orationem (Jer. VII).
» Caeterum quid Apostolus in prima
Epistola ad Corinthios scribat, sane notum vobis
esse non dubium est: « Scripsi, inquit, vobis in
Epistola, ne commisceamini fornicariis; non utique
fornicariis hujus mundi, aut avaris, aut rapacibus;
alioquin debueratis de hoc mundo exisse. » Deinde
subinfert: « Si is qui frater nominatur, est fornicator
aut rapax, cum hujusmodi nec cibum sumere (I Cor. V).
» Qua in re pensandum est, si Apostolus
tam districta animadversione horum consortia devitanda
moneat, quanam nostri arbitrii spe illum communioni
fidelium restituendum aestimemus, qui, usque
ad ipsum vitae exitum, nullo unquam malitiae
genere caruit, qui nunquam a seditionibus, ab effusione
sanguinis, ab incendiis, nunquam a sacrilegiis,
nunquam etiam manus a rapinis continuit; quin potius
in ipso vitae extremo, pleno ventre rapinis, spiritum
vacuum justitiae alimentis emisit, qui manifesto
Dei judicio percussus, nec confessionis venialem
gratiam meruit, nec viaticum salutis percepit;
quem nos quidem, culpis exigentibus, frequenti monitione
ad satisfactionem vocatum, sed obstinatius
repugnantem, apostolicae auctoritatis virga percusseramus;
unde nec in extremo mortis positus, veniae
mentionem aut signum ostendit? Unde, ne diutius
vos moremur, animadvertat charitas vestra quid de
iisdem excommunicatis et ita defunctis Leo papa
in decretalibus suis dicat (epist. 92, c. 6, ad
Rustic.): « Horum, inquit, judicio Dei causa reservanda
est, in cujus manu fuit ut talium obitus usque | null | ffed8240-b64d-4a0f-9bfb-6c22b5af0bfc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ad communionis remedium differretur. Nos autem
quibus viventibus non communicavimus, mortuis
communicare non possumus. »
Sed fortasse cuilibet subripi potest ut absolutionis
mercedem et sepulturae aut pecunia aut praediis in
usibus ecclesiae contraditis quaerendam arbitretur,
asserens ex hujusmodi rebus palatia stare, ecclesias
instaurari. Sed hanc ejus sententiam qualiter Ambrosius
Autbertus refellat, paucis audite. « His, inquit,
qui talia dicunt nos veraciter respondemus
quia inde magis palatia ruunt, ecclesiae subvertuntur,
unde secundum vestram sententiam stare videntur.
Inde gens super gentem venit, inde regnum
in regnum consurgit; inde clades, inde fames, inde
excidia, inde oriuntur discrimina; et unde terrenus
dominus placatur, inde Dominus coelestis ad iracundiam
provocatur. » Verum quoniam non latet notitiam
vestram, quosdam sub obtentu aequi et recti,
praetendere tale aliquid factum a modernis senioribus;
idcirco vos, fratres mei, et inter vos domnum
Joannem charissimum nostrum singulariter convenio,
ne hanc malae consuetudinis normam tanquam ab auctoribus
sibi servandam ascribat. Non enim auctores
dicendi sunt qui non ea quae a Domino et sanctis
patribus tradita sancta Ecclesia retinet, sed, libitu
suo, quaecunque voluntati occurrunt, servanda instituunt.
Consideret potius quid Dominus Scribis et
Pharisaeis jurgantibus, quod discipuli ejus transgrederentur
praecepta seniorum, responderit: « Quare,
inquiens, et vos transgredimini mandatum Dei propter
traditionem vestram? » Et paulo post: « Sine
causa, inquit, colunt me, docentes doctrinas et praecepta
hominum (Matth. XV). » Sed si fortasse objicitis,
vestrum parochianum fuisse, et ea gratia liberam
absolvendi potestatem vobis vindicatis; de
hoc in Meldensi concilio quid sancitum sit in medium
proferatur, quod est hujusmodi. « De his qui
infra parochiam beneficium aut haereditatem habent,
et alterius episcopi parochiani sunt, et dum de loco
ad locum iter faciunt, rapinas et depraedationes peragunt,
placuit nobis ut excommunicentur, nec ante
ex parochia exeant, quam quae perpetrarunt digne
emendent; quorum excommunicatio seniori eorum,
et proprio episcopo significanda est, ne eos recipiant
antequam illuc redeant ubi rapinam fecerunt, et
omnia pleniter emendent. »
Verum de hoc satis ad praesens dictum. Jam vos
fraternae charitatis amore hortamur et petimus ut,
quia huc usque a vobis et a loco isto bonus usus et
cuncta quae ad generalem ecclesiasticae dignitatis
observantiam pertinent, servata sunt, quod residuum
temporis est, summa curetis vigilantia ne antiquae
religionis nobilitas aliqua adinventionis novitate imposturetur
; sed ne seniori vestro, fratri autem
et gratia Dei coepiscopo nostro, aliquid praeter
aequum et bonum, quod fortasse ille adhuc minus
providit, suaderi delectet, quod nos quidem jure
incusamusa vobis non adeo curatum, pro Erleboldo
scilicet, quem, ut ipsi nos tis, nos, a seniore vestro et
fratre nostro commoniti, excommunicavimus, ob
incestum quod cum sanctimoniale commiserat, atque
pro aliis malis quae in nostro episcopio multa
perpetraverat, quem nunc frater noster absolutum
ad communionem sine nostro consilio et monitu
suscepit. Sed parochiani nostri, quos pro ecclesiis
quas incenderant, et rapinis quas exercuerant,
a communione sequestraveramus, de nostra parochia
in vestram, id est in Niviellam, nobis reclamantibus,
sublati, ad sepulturam admissi sunt. Vestri
etiam, de quibus apud vos planctum habuimus,
pro incendiis quoque et aliis culpis similiter a nobis
excommunicati, tamen, nec satisfactione purgati, nec
absolutione donati, in eodem loco adhuc jacent sepulti
.
EPISTOLA II. AD ADALBERONEM LAUDUNENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De Adalberonis in Laudunensem sedem successoris delectu.@#
Domino ADALBERONI, sanctae Laudunensis Ecclesiae
episcopo, GERARDUS, gratia Dei coepiscopus.
Et si huc usque vario de vobis plebis rumore nihil
movebamur, dum quidem et ecclesiasticae disciplinae
cultibus, et publicae administrationis actibus, haud
mediocriter sapere videbamus; nunc tamen stupor
quidam mentem nostram perturbat et, ut ita dicam,
pene exanimat, cum a vobis tam mirandum atque
inusitatum nefas in sancta Ecclesia esse audimus, ut
videlicet unius regimen Ecclesiae duobus cedat pastoribus,
et vos eligendae successionis vobis arbitrium
ascribatis. Quod quidem nec in omni Veteris
Testamenti canone, aut apostolica Ecclesia, ipsi
bene scitis nulli donatum fuisse. Verum et si aliquem
ex sanctis per spiritum de successore praenuntiasse
audivimus, non nostrum est in exemplum trahere,
quia, ut ait beatus Gregorius (Moral. lib. VI | null | dc8a851a-2d50-4556-bcd6-9947a8a95f10 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
):
« Miracula Dei non sunt in exemplum trahenda, sed
admiranda. » Precamur igitur charitatem vestram,
ne tanto dispendium honoris, mutando propositum
aestimetis, quanto divinae ordinationi contraire formidetis;
neve Scripturam vobis, sed vos Scripturae
submittatis: ne, nimis amando sententiam vestram,
posteris relinquatis occasionem usurpandi sacerdotii,
cui revera succedet materia seditionis. Nihil enim
defuturum arbitramus, si hujusmodi usus increverit,
ut sedes Ecclesiae venales existant, et summa sacerdotii
mercaturae compendiis venundetur, sicque
pecuniosus quisque ad culmen pastoralis regiminis
aspiret. Quod autem charitatis fraternae affectu vobis
dicimus, precamur ne indignari debeatis.
EPISTOLA III. AD EBALUM REMENSEM ARCHIEPISCOPUM. (Anno 1031.) #De eadem re.@#
EBALO archiepiscopo GERARDUS, nullius meriti coepiscopus.
Quoniam quamdam exsecrandae usurpationis novitatem
infra dioecesim vestram coalescere audivimus,
videlicet ut una Ecclesia duos habeat episcopos,
et alter alterum ad instituendum sibi successorem
liberum habeat arbitrium, quod sane nullius
auctoritatis constat pondus habuisse, videmur jam
intueri quoddam quasi barathrum patens, de quo
fumus temerariae usurpationis erumpens portendit
quoddam schismatis incendium futurum, per quod,
subeuntibus dissidiis, Ecclesia a suae pacis unitate
solvatur. Nos vero quoniam nullum vos huic sententiae
praebuisse assensum audivimus, gratias agimus
Deo, de cujus hoc vobis munere venit ne vos in
hoc haeresis praecipitium pertrahere quis potuerit.
Quare paternitatem vestram praemonemus, obtestantes
per eum qui nos pastores in Ecclesia sua,
licet indignos, esse voluit, ne unquam vos huic
adinventioni, quae quidem contra Spiritus sancti
ordinationem et totius est Ecclesiae catholicae institutionem,
consensum praebeatis. Quod autem nuper
nos convenire velle vos ad colloquendum mandastis,
illud vestrae voluntati reservavimus, et maturius
agendum censemus, quia inde tanta sanctae Dei Ecclesiae
discrimina oriuntur, unde negligentius ejus
commodis in commune consulimus.
EPISTOLA IV. AD BEROLDUM SUESSIONENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De eadem re.@#
BEROLDO, nomine et merito episcopo, GERARDUS,
nullius meriti coepiscopus, quidquid ad beate vivendum
praestantius
Quoniam quamdam exsecrandae consuetudinis novitatem
infra sanctam Ecclesiam coalescere audivimus,
videlicet ut una Ecclesia duos habeat episcopos,
et unus alterum ad instituendum sibi successorem
liberum habeat arbitrium, quod sane nullius auctoritatis
constat pondus habuisse, videmur jam intueri
quoddam barathrum patens, de quo fumus temerariae
usurpationis erumpens portendit quoddam
schismatis incendium futurum, per quod, subeuntibus
dissidiis, Ecclesia a suae pacis unitate solvatur.
Verum, quoniam, si in hanc rem assensum adhuc
praebuistis, nondum auditur a nobis, fraternitatem
vestram praemonemus, obtestantes per eum qui nos
Ecclesiae suae ministros et pastores esse voluit, ut, si
hoc vestro constat esse consilio, divinae ordinationi
cedendum potius aestimetis, quam proprio arbitrio
impendatis; ne tam vos carnalis amor in sinistrum
rapiat, quam spiritualis fervor in zelum rectitudinis
accendat. Sin autem, nunquam vos in hoc haeresis
praecipitium quis pertrahat, ut huic adinventioni, quae
quidem contra Spiritus sancti ordinationem et totius
est Ecclesiae catholicae institutionem, consensum
praestetis.
EPISTOLA V. AD LEDUINUM ABBATEM SANCTI VEDASTI. (Anno 1031.) #De incendio ecclesiae cathedralis Atrebatensis.@#
GERARDUS, nomine non merito episcopus, LEDUINO
abbati et omni congregationi sancti Patris nostri
Vedasti, sub eo degenti, et omnibus hanc paginam
devote legentibus, et vita et pax a Deo multiplicetur,
qui est vita et gloria cunctis in se credentibus.
Quoniam sanctae matris Ecclesiae cognovimus vos
esse filium, imitando patrem vestrum, misericordem
Deum, qui ad suae bonitatis similitudinem vos sibi
in adoptionem procreavit filium, Deo et charitati
vestrae gratulamur multum. Prae caeteris enim filiis
eidem Ecclesiae matri ad praesens, Dei judicio, afflictae,
per compassionem animi honorem exhibuistis
debitum. Legimus enim, in libris Regum, David
regem et prophetam benedixisse viros Jabes Galaad,
qui Saul regem sepelierunt, quamvis dejectum et a
Deo reprobatum, dicentem: « Benedicti vos a Domino,
quia fecistis misericordiam cum domino vestro
Saul et sepelistis eum (II Reg. II). » Si enim
illi benedictionem a rege et propheta David promeruerunt,
qui quamvis dejecto et a Deo reprobato
Sauli misericordiam fecerunt, multo magis vos qui
fecistis misericordiam cum domina vestra omnium
matre, sancta videlicet Ecclesia. Si enim Dei Patris
charitas ostenditur in Filio, qui per mortem carnis
animam suam posuit pro genere humano, ejusdem
Filii imago monstratur et in illo qui necessitatem
patienti suo | null | c6aafd5c-35ab-4822-be97-467bc472e34e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
miseretur proximo. Si vero hoc charitatis
commercium ei conceditur qui consolatur
proximum, quanto magis illi qui honoravit misericorditer
Ecclesiam, generalem matrem fidelium, et
insuper Mariam genitricem Dei Redemptoris omnium?
Sed, ne diu meae mentis vobis celetur affectus, non
longis vobis patefaciam sermonibus. Subrepit namque
mihi plus solito timor et dolor, qui, licet sit
mihi per usum vetus, fit tamen semper per augmentum
novus. Nam si aliquando meipsum secundum
qualitatem vitae aspicio, in amaritudine versor,
quia in bonis deficio, in malis perduro. Si quando
vero ad ea quae in mundo sunt perspicienda mentis
oculum attollo, cuncta quia in maligno sunt posita
video. Quanto mundus feriatur gladio, quibus populus
intereat percussionibus manifeste considero, ac
per hoc adhuc majora venire timeo, quia nostro
sacerdotali peccato fieri confiteor, sicut scriptum
est, testante beato Petro apostolo: « Quoniam tempus
est ut incipiat judicium de domo Dei (I Petr.
IV). » Et in Ezechiele: « A sanctuario meo incipite (Ezech. IX).
» Verbi gratia, veluti in praesenti Sanctae
Mariae Atrebatensium manifestum est ecclesia,
quam, III Kal. Augusti, ignis adveniens de coelo totam
combussit, videntibus cunctis. Unde timeo nimium
divinae animadversionis hoc fuisse judicium
venientis super filios hominum, ut, sicut olim ante
adventum Domini, ob signum misericordiae, eo in
loco alba vellera duo leguntur cecidisse: ita, ob significationem
ultionis divinae, quae ventura est super
diffidentiae filios, ignis veniret cum sulphure; qui
terrendo moneret electos, ut possent a facie arcus
fugere, et exureret impios et peccatores, qui Christo
semper detrahunt filiis Ecclesiae. Solent enim de
nobis dicere, ministris Ecclesiae: Hi sunt pastores
populi, qui non vere pastores sunt, sed lupi, comedunt
enim peccata populi, quia fructus ecclesiae in
stipendio quotidiano percipiunt; sed nec orationis
studio, nec praedicationis verbo, nihil penitus insudant,
ac per hoc, quidquid adversitatis sit in saeculo,
videlicet mortalitatis, pestilentiae, famis, dicunt
promereri, et incipere a sanctuario. Et vere a
sanctuario, quia, secundum illud vaticinium Jeremiae:
« Dispersi sunt lapides sanctuarii in capite
omnium platearum (I Thren. IV). » Sed sive sit haereticus
sive falsus Christianus qui haec opponit
fidelibus, ei respondeatur quod ait in Epistola sua
beatus Petrus: « Si haec primum a nobis, quis
eorum finis qui non credunt Evangelio Dei? Et si
justus vix salvabitur, impius et peccator ubi parebunt? (I Petr. IV).
» Et iterum, quod ait Dominus
Galilaeis in Evangelio, qui ei nuntiaverant quia
sanguinem suorum miscuerat Pilatus cum sacrificiis
idolorum. Quibus respondens dixit: « Putatis quod
hi Galilaei prae omnibus Galilaeis peccatores fuerunt,
qui talia passi sunt? Non, dico vobis; sed, nisi
poenitentiam habueritis, omnes similiter peribitis. »
Et iterum, quod ait de decem et octo supra quos
turris in Siloa cecidit, et eos occidit: « Putatis quod
ipsi debitores fuerunt praeter omnes habitantes in
Hierusalem? Non dico vobis; sed, si poenitentiam
non egeritis, omnes similiter peribitis (Luc. XIII). »
Quid plura? Haec namque, fratres charissimi, secundum
Evangelium Dei, et apostolum Petrum
eorum respondenda sunt stultitiae, propter fidelitatem
et honorem Ecclesiae, et tamen non possumus
negare quia vera sunt multa quae de nobis quotidie
insultando student diffamare. Sicut enim ait beatus
Gregorius (Homil. 17 in Evang.): « Mundus est
plenus sacerdotibus, sed tamen in messe Dei rarus
invenitur. » Et iterum: « Qualis populus, talis sacerdos. »
Unde necessarium duximus ut, quia per vitae
nostrae exemplum grex Christi proruit ad interitum,
per vitae nostrae meritum revocetur ad Christum,
praedicando illud evangelicum, ut faciant omnes
poenitentiam qui ceciderunt per culpam. Vos ergo,
fratres charissimi, qui jam saeculo renuntiastis,
stantes in portu Domini, subvenite nobis laborantibus
in mari, orantes Deum orationibus et jejuniis
ne veniat super nos judicium irae Dei.
EPISTOLA VI. AD FULCONEM AMBIANENSEM EPISCOPUM. (Anno 1031.) #De episcopo Tarvanensi inique expulso.@#
Domino Ambianensium episcopo FULCONI, GERARDUS,
gratia Dei Cameracensium episcopus, et
hujus vitae innocentiam et coelestis cum angelis
gloriam.
Quod confrater noster Tarvanensium episcopus
Drogo a comite Balduino | null | dea542ed-8307-4752-b79e-f94c22be430a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tantis injuriis impulsatur,
plorandum est non solum nobis confratribus suis,
verum etiam cunctis fidelibus Christianis. Quod
certe, ut audivimus, non aliter quam ille qui patitur,
fraternae intuitu charitatis aegre portamus. Quis
enim tam saevus aut duricors, qui sedem ecclesiasticam
vivo pastore non defleat viduatam? Ergo monemus
vos, in Dei nomine, atque precamur, ut fratri
dejecto, quocunque modo potestis, succurrere satagatis.
Nullus enim, Deo gratias, melius potest, et
certe debetis, quia olim vester fuit clericus, ac
vestro suffragio ad tantae dignitatis gratiam sublimatus;
decet enim vos meminisse, quam obnoxius
sit et canonicis et apostolicis sanctionibus quicunque
episcopum quemlibet naufragantem distulerit adjuvare,
si possit. Vestram itaque charitatem humiliter
imploramus ut, domno archiepiscopo, una cum
fratribus caeteris coepiscopis convocatis, ad suffragium
fratris regem fortiter excitetis; quippe hoc
ei intimantes quia, si sanctam Ecclesiam mutilari
permittet, coelestis ira regnum suum discindet
. | null | 12886f12-f5f2-41f5-a87a-bf77f8e36326 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. GREGORII PAPAE VI BULLA PRO FARFENSI COENOBIO EJUSQUE ABBATE ALMERICO. (Anno 1045-6.)[Muratori, #Rer. Ital. Script.@# II, II, p. 443.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, abbati
ALMERICO, omnibusque fratribus sibi subjectis
monasterii Farfae, salutem et apostolicam benedictionem.
Notum sit omnibus episcopis, ducibus, marchionibus,
comitibus, majoribus et minoribus in orbe
Romano degentibus, quod abbas Farfae coenobii,
scilicet Almericus, deprecatus est nostram celsitudinem
ac charitatem cum grege sibi commisso, quatenus
quae ordinaverunt atque constituerunt sancti
antiqui pontifices in Farfensi coenobio beatae Mariae
semper virginis, confirmaremus. Itaque ea confirmamus
et corroboramus, videlicet ut a qualicunque
episcopo placuerit abbati vel monachis ejusdem
monasterii sacrari suas ecclesias ac monachos
ordinari suos, nostra licentia praeceptoque fiat;
et, ut verius credatur, nostro sigillo in perpetuum
corroboramus. Si quis autem huic nostro praecepto
contrarius exstiterit, vel violaverit, X libras auri in
apostolicae aulae thesauris, et X in beatae Mariae Virginis
persolvat. Et hoc constituimus non tantum in
comitatu Abinensi, sed et in Marchia, et in omnibus
cellis supradicto coenobio subjectis, vel ubicunque
aliquam possidet possessionem ecclesiasticam. Clerici
quoque degentes in ecclesiis ejusdem coenobii,
hac libertate utentes, sacros ordines similiter recipiant
a qualicunque episcopo abbati placuerit Farfensi;
verumtamen hoc jubemus quatenus hi ordines
fiant a bonis et a catholicis episcopis. Bene
valete.
II. GREGORII VI EPISTOLA AD OMNES CHRISTIANOS. (Anno 1045-6.) #Missas ter in anno se celebraturum spondet pro iis qui se collaturos statuerant annuam pecuniam pro sartis tectis templorum Romanae urbis.@# [Mansi, #Concil.@# tom. 19, col. 611.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
qui Christiana fide censentur, et B. apostolorum
principis sedem Ecclesiarum omnium matrem
recognoscunt, salutem et absolutionem omnium
peccatorum per benedictionem et merita BB. Petri
et Pauli principum apostolorum.
Notum vobis fieri volumus, fratres charissimi,
quod a sancta Romana Ecclesia communi matre,
omnium magistra et domina, non solum splendor
sanctae religionis universum mundum illuminavit,
sed etiam multis indigentibus per diversas partes
terrae necessaria pietate distribuit: modo vero,
peccatis non tantum nostris sed etiam multarum
gentium exigentibus, et in religione friguit, et terrenas
opes majori ex parte amisit. Nonnulli etiam
imperatores, reges et principes, aliorum ordinum
personae, misera cupiditate capti, maternam maledictionem
incurrere non timentes, ejus possessiones
invaserunt, distraxerunt, et in proprios usus redegerunt:
qui, etiam gladio anathematis percussi, et
more infelicis Judae sacrilegii vinculo strangulati,
ne ad poenitentiam redirent, desipuerunt. Hinc igitur
inopia, devastationes, latrocinia, rapinae, contra
ipsum Ecclesiae caput, beatum videlicet Petrum,
et in ejus quasi visceribus exortae sunt. Proinde
propria ipsius ecclesia, et B. Pauli, quae illorum
corporibus per totum orbem refulgent, et suo odore
suaque pietate omnes ad se gentes provocant, jam
jam heu! proh dolor! ruinam minantur. Unde nos,
utcunque meritis pauperes, nec rebus quidem divites,
coepimus, ut tanto periculo Deo adjuvante succurrere,
manumque adjutorii ad instaurandum praebere
possemus. Hoc autem religiosi clerici videntes,
et laici quamplurimi, quos Guillelmus gloriosus
Aquitaniae dux ad nostrum auxilium incitare coepit,
unoquoque anno de suis rebus oblationes largiri
disposuerunt, ad hoc specialiter ut ea quae in ejus
propria ecclesia sunt necessaria restaurentur et
aedificentur, quatenus omnipotens Dominus, et eorum
meritis et speciali sanctae Romanae Ecclesiae
oratione, per veram poenitentiam eos ad eam fidem instaurare
[dignetur], quam in baptismo Domino promiserunt,
et, coelestis patriae ruinam restituens, in aeterna
beatitudine eos collocet. Quorum nos videntes devotionem
et laudabilem erga communem matrem
dilectionem, tam per nos quam etiam per successores
nostros ter in anno cum omnibus Romanis
Ecclesiis generaliter missam celebrare, et septies
illorum specialiter memoriam inter sacra missarum
solemnia habere promisimus; ut omnipotens Dominus,
meritis Dei Genitricis, quae singulari pietate
Romanam semper tuetur Ecclesiam, et beatorum
apostolorum Petri et Pauli auctoritate,
omnium sanctorum maxime Romae quiescentium
oratione, a cunctis eos peccatis absolvat, et ad vitam
aeternam perducat.
III. GREGORII PAPAE VI EPISTOLA AD ROLANDUM ECCLESIAE FLORENTINAE PRAEPOSITUM. (Anno 1046.) #Ecclesiae Florentinae canonicis ecclesiam S. Donnini ea lege donat, ut | null | d0b5eaee-5aa0-4ea7-9b80-243fdb53fab1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quotannis auri solidum palatio [Lateranensi] pendant.@# [Ughelli, #Italia sacra,@# III, 65.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, ROLANDO
Florentinae canonicae praeposito, tuisque successoribus
perpetuam in Domino salutem.
Oportet bene merentibus digna rependere beneficia,
et illos accumulare donis, quorum devota constat
esse servitus. Tu autem, fili charissime, quia
parum aliquid decrevisti a nobis exposcere, libenter
et ipsi decrevimus annuere: etenim multum laboris
multumque ponderis jamjam sustinuisti pro nobis,
adeo ut non parvis sed magnis etiam muneribus
dignus inveniaris. Tua vero petitio est ut ecclesia
S. Donnini, posita in comitatu Florentino juxta fluvium
Arnum, in episcopatu S. Joannis, in territorio
plebis S. Martini in Brozzo, juris nostrae S. R. E., cum
omnibus ejusdem pertinentiis, ubicunque inveniri
possunt, concedatur ab apostolatu nostro vobis vestrisque
successoribus canonicis in vestra canonica
servituris in perpetuum. Quod scilicet satis nobis
videatur parum, quia non potest esse servitus adaequata.
Concedimus igitur tam vobis quam vestrae
canonicae vestrisque successoribus canonicis in aedem
canonica servituris ecclesiolam ipsam S. Donnini,
cum omnibus suis pertinentiis, suisque reditibus,
ubicunque ei lege et ratione competere possunt,
ita tamen ut singulis quibusque annis pensionem
exinde nostro palatio inferatis solidum
auri unum, statuentes apostolica censura ne ullus
nostrorum successorum pontificum, aut ulla magna
parvaque persona, contra hoc nostrum parvum donum
agere praesumat. Quod si fecerit, non solum
anathemati subjiciat nostro, sed etiam damnum
trium librarum auri per olvat, cujus dimidium nostro
palatio inferatur, reliquum vero vobis debeatur.
Si quis vero hujus nostrae praeceptionis cautus observator
exstiterit, benedictione nostra largius redundet.
Scripta per manum Joannis, scriniarii et notarii
nostri Lateranensis palatii. Bene valete. Datum XII
Kal. Martii, per manus Petri diaconi, bibliothecarii
et cancellarii sanctae apostolicae sedis, anno pontific.
D. Gregorii papae VI primo, ind. XIV.
IV. BULLA GREGORII VI PRO MONASTERIO S. QUINTINI DE MONTE, IN CONCILIO ROMANO LATA.
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, GUALERANNO
abbati sancti Quintini montis tuisque successoribus
perpetuam in Domino salutem.
Si, justis petitionibus praestabiles, voto piorum assensum
praebemus, voluntati Domini nos militare
credimus. Ergo notum sit universis catholicae matris
Ecclesiae filiis quod misit ad nos filius noster,
Henricus scilicet rex Francorum, paternitatem nostram
humiliter obsecrans ut quamdam cellam in
pago Viromandensi sitam, in honore sanctae Trinitatis
ac sancti Quintini martyris constructam, apostolicae
auctoritatis praesidio muniremus, quam, suggerentibus
Rotberti militis bonae memoriae filiis, qui
eamdem abbatiolam jure beneficii possident, ad
sacrae religionis cultum venerabilem erigere conatus
est, ac regiae potestatis praecepto corroborari
nisus est. Quorum petitioni congaudentes, ecclesiastici
vigoris manum ereximus, et, ex ea qua fulcimur
apostolica auctoritate, praecipimus ut praefatam abbatiam
nemo unquam saecularium possideat, neque
ex rebus ejusdem ecclesiae quidquam sibi aliquis
usurpet, non rex, non comes, non episcopus, neque
quilibet princeps quacunque potestate praeditus, villam,
aut mansum, vel campum, sive consuetudines,
seu districtiones terrae praetitulatae abbatiae appendentis,
in dominium sibi subripiat, nisi forte tuendi
ac defendendi causa, et hoc nonnisi ejusdem loci
regularis abbatis fiet permissione. Si quis vero pro
hac adipiscenda pecuniam vel quodlibet munus regi
aut cuilibet principi dederit sive promiserit, subinferendae
maledictioni subjacebit. Sit igitur eidem
ecclesiae abbas secundum regulam sancti Benedicti
constitutus, et monachi regulari districtione subjecti,
quos de rebus ejusdem ecclesiae aliquod dispendium
perpeti cum omni imperio prohibemus. Res
vero ejusdem ecclesiae sunt: In pago Viromandensi
villa una, quae dicitur Aisiolcurt ( #Arizecourt@# ), et in
ipso pago, in villa Curticulas ( #Courcelles@# ) nuncupata,
mansi septem. In Hadoniscurte mansus unus. In
Duriaco medietas ecclesiae. Molendinus de Bellisasis
( #Belles aises@# ) cum aqua et suis adjacentiis; in suburbio
Perronae viginti septem curtilli cum molendino
et vineis; in Perronella ecclesia cum hospitibus. In
Tegerihamo mansi duo; in villa sanctae Radegundis
mansi tres. Villa, quae Vivarius ( #Vivier@# ) dicitur, cum
suis appendiciis. In Alania ( #Alaine@# ) mansi duo. In
Dodonico ( #Douln@# ) molendinus unus cum tertia parte
prati. In pago Suessionico, in villa quae Alamans
vocatur, mansi duo cum alodio Witberti | null | 009d7b2c-e6e7-4d35-854b-e79d1ebefa1c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. In Wadoniscurte
mansi duo. Deinde ea quae a praedicto Rotberto
ad restaurationem saepedictae abbatiae sunt
haec: alodium de Baillos ( #Barlex@# ). Item alodium de
Tiliaco. Similiter alodium de Ostricurt ( #Estricourt@# )
cum ecclesia, et alodium Barderi. Scaincurt ( #Esquincourt@# )
quinque hospites cum terra et silva. Frigilcurt
( #Frigicourt@# ) cum appendiciis suis. Salicellus
cum silva. Curcellis ( #Courcelles@# ) deinde cum omnibus
appendiciis suis. Ecclesia de Buriaco ( #Buires@# ).
Item ecclesia de Sterpiniaco ( #Esterpigny@# ) cum aqua
piscatoria et aqua de Sebodiscula ( #Sopotecluse@# ).
Ecclesia de Asciniaco ( #Assigny@# ). Pons Huberti. In
Frisia mansus unus cum aqua. In villa Atheis
( #Athies@# ) molendinus unus cum tribus hospitibus.
Apud Liniacum mansi duo. In Guitardi curte mansus
unus. In Habelinicurte ( #Ablincourt@# ) mansus unus.
Haec itaque et his similia, et si qua alia eadem
Domino opitulante acquirere sibi potuerit, apostolica
fulta auctoritate licenter et sine aliqua contradictione
possidebit. Si quis vero contra hujus apostolici
privilegii tutelam aliquid sinistri molitus fuerit,
et ex his quae dicta sunt aliqua pervertere voluerit,
hunc cum auxilio Domini nostri Jesu Christi, et adjutorio
beatae Mariae semper virginis, genitricis ejusdem
Domini nostri Jesu Christi, faventibus nobis
omnium coelestium virtutum beatissimis spiritibus,
et annuentibus sanctorum patriarcharum et prophetarum
agminibus, et auctoritate beatissimi Petri
apostolorum principis cum omnibus apostolis et
discipulis Domini, martyrum etiam sive confessorum
ac virginum ad hoc suffragantibus meritis, cum
assensu comprovincialium pontificum, et hujus sanctae
sedis suffraganeis episcopis, excommunicamus
et anathematizamus, et a liminibus sanctae Dei Ecclesiae
sequestrantes ab omni Christianorum societate
separamus, ut, sub hujus anathematis vinculo
perennaliter innodatus, sit anathema maranatha
constrictus vinculis hujus nostrae praeceptionis. Qui
autem eidem monasterio bene egerit, benedictione
nostra redundet, pro eo quod nostrum praeceptum
conservavit illaesum. Scriptum per manus Joannis,
primiscrinii nostri Lateranensis palatii, indict. XIV.
Bene valete.
Datum IV Kal. Martii, per manum Petri diaconi
bibliothecarii et cancellarii sacri Lateranensis palatii,
anno primo domni Gregorii universalis papae,
indict. XIV.
I. GREGORII PAPAE VI BULLA PRO FARFENSI COENOBIO EJUSQUE ABBATE ALMERICO. (Anno 1045-6.)[Muratori, #Rer. Ital. Script.@# II, II, p. 443.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, abbati
ALMERICO, omnibusque fratribus sibi subjectis
monasterii Farfae, salutem et apostolicam benedictionem.
Notum sit omnibus episcopis, ducibus, marchionibus,
comitibus, majoribus et minoribus in orbe
Romano degentibus, quod abbas Farfae coenobii,
scilicet Almericus, deprecatus est nostram celsitudinem
ac charitatem cum grege sibi commisso, quatenus
quae ordinaverunt atque constituerunt sancti
antiqui pontifices in Farfensi coenobio beatae Mariae
semper virginis, confirmaremus. Itaque ea confirmamus
et corroboramus, videlicet ut a qualicunque
episcopo placuerit abbati vel monachis ejusdem
monasterii sacrari suas ecclesias ac monachos
ordinari suos, nostra licentia praeceptoque fiat;
et, ut verius credatur, nostro sigillo in perpetuum
corroboramus. Si quis autem huic nostro praecepto
contrarius exstiterit, vel violaverit, X libras auri in
apostolicae aulae thesauris, et X in beatae Mariae Virginis
persolvat. Et hoc constituimus non tantum in
comitatu Abinensi, sed et in Marchia, et in omnibus
cellis supradicto coenobio subjectis, vel ubicunque
aliquam possidet possessionem ecclesiasticam. Clerici
quoque degentes in ecclesiis ejusdem coenobii,
hac libertate utentes, sacros ordines similiter recipiant
a qualicunque episcopo abbati placuerit Farfensi;
verumtamen hoc jubemus quatenus hi ordines
fiant a bonis et a catholicis episcopis. Bene
valete.
II. GREGORII VI EPISTOLA AD OMNES CHRISTIANOS. (Anno 1045-6.) #Missas ter in anno se celebraturum spondet pro iis qui se collaturos statuerant annuam pecuniam pro sartis tectis templorum Romanae urbis.@# [Mansi, #Concil.@# tom. 19, col. 611.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, omnibus
qui Christiana fide censentur, et B. apostolorum
principis sedem Ecclesiarum omnium matrem
recognoscunt, salutem et absolutionem omnium
peccatorum per benedictionem et merita BB. Petri
et Pauli principum apostolorum.
Notum vobis fieri volumus, fratres charissimi,
quod a sancta Romana Ecclesia communi matre,
omnium magistra et domina, non solum splendor
sanctae religionis universum mundum illuminavit, | null | 26b764e3-2f7c-48c1-aac0-f253c4194c7d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
sed etiam multis indigentibus per diversas partes
terrae necessaria pietate distribuit: modo vero,
peccatis non tantum nostris sed etiam multarum
gentium exigentibus, et in religione friguit, et terrenas
opes majori ex parte amisit. Nonnulli etiam
imperatores, reges et principes, aliorum ordinum
personae, misera cupiditate capti, maternam maledictionem
incurrere non timentes, ejus possessiones
invaserunt, distraxerunt, et in proprios usus redegerunt:
qui, etiam gladio anathematis percussi, et
more infelicis Judae sacrilegii vinculo strangulati,
ne ad poenitentiam redirent, desipuerunt. Hinc igitur
inopia, devastationes, latrocinia, rapinae, contra
ipsum Ecclesiae caput, beatum videlicet Petrum,
et in ejus quasi visceribus exortae sunt. Proinde
propria ipsius ecclesia, et B. Pauli, quae illorum
corporibus per totum orbem refulgent, et suo odore
suaque pietate omnes ad se gentes provocant, jam
jam heu! proh dolor! ruinam minantur. Unde nos,
utcunque meritis pauperes, nec rebus quidem divites,
coepimus, ut tanto periculo Deo adjuvante succurrere,
manumque adjutorii ad instaurandum praebere
possemus. Hoc autem religiosi clerici videntes,
et laici quamplurimi, quos Guillelmus gloriosus
Aquitaniae dux ad nostrum auxilium incitare coepit,
unoquoque anno de suis rebus oblationes largiri
disposuerunt, ad hoc specialiter ut ea quae in ejus
propria ecclesia sunt necessaria restaurentur et
aedificentur, quatenus omnipotens Dominus, et eorum
meritis et speciali sanctae Romanae Ecclesiae
oratione, per veram poenitentiam eos ad eam fidem instaurare
[dignetur], quam in baptismo Domino promiserunt,
et, coelestis patriae ruinam restituens, in aeterna
beatitudine eos collocet. Quorum nos videntes devotionem
et laudabilem erga communem matrem
dilectionem, tam per nos quam etiam per successores
nostros ter in anno cum omnibus Romanis
Ecclesiis generaliter missam celebrare, et septies
illorum specialiter memoriam inter sacra missarum
solemnia habere promisimus; ut omnipotens Dominus,
meritis Dei Genitricis, quae singulari pietate
Romanam semper tuetur Ecclesiam, et beatorum
apostolorum Petri et Pauli auctoritate,
omnium sanctorum maxime Romae quiescentium
oratione, a cunctis eos peccatis absolvat, et ad vitam
aeternam perducat.
III. GREGORII PAPAE VI EPISTOLA AD ROLANDUM ECCLESIAE FLORENTINAE PRAEPOSITUM. (Anno 1046.) #Ecclesiae Florentinae canonicis ecclesiam S. Donnini ea lege donat, ut quotannis auri solidum palatio [Lateranensi] pendant.@# [Ughelli, #Italia sacra,@# III, 65.]
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, ROLANDO
Florentinae canonicae praeposito, tuisque successoribus
perpetuam in Domino salutem.
Oportet bene merentibus digna rependere beneficia,
et illos accumulare donis, quorum devota constat
esse servitus. Tu autem, fili charissime, quia
parum aliquid decrevisti a nobis exposcere, libenter
et ipsi decrevimus annuere: etenim multum laboris
multumque ponderis jamjam sustinuisti pro nobis,
adeo ut non parvis sed magnis etiam muneribus
dignus inveniaris. Tua vero petitio est ut ecclesia
S. Donnini, posita in comitatu Florentino juxta fluvium
Arnum, in episcopatu S. Joannis, in territorio
plebis S. Martini in Brozzo, juris nostrae S. R. E., cum
omnibus ejusdem pertinentiis, ubicunque inveniri
possunt, concedatur ab apostolatu nostro vobis vestrisque
successoribus canonicis in vestra canonica
servituris in perpetuum. Quod scilicet satis nobis
videatur parum, quia non potest esse servitus adaequata.
Concedimus igitur tam vobis quam vestrae
canonicae vestrisque successoribus canonicis in aedem
canonica servituris ecclesiolam ipsam S. Donnini,
cum omnibus suis pertinentiis, suisque reditibus,
ubicunque ei lege et ratione competere possunt,
ita tamen ut singulis quibusque annis pensionem
exinde nostro palatio inferatis solidum
auri unum, statuentes apostolica censura ne ullus
nostrorum successorum pontificum, aut ulla magna
parvaque persona, contra hoc nostrum parvum donum
agere praesumat. Quod si fecerit, non solum
anathemati subjiciat nostro, sed etiam damnum
trium librarum auri per olvat, cujus dimidium nostro
palatio inferatur, reliquum vero vobis debeatur.
Si quis vero hujus nostrae praeceptionis cautus observator
exstiterit, benedictione nostra largius redundet.
Scripta per manum Joannis, scriniarii et notarii
nostri Lateranensis palatii. Bene valete. Datum XII
Kal. Martii, per manus Petri diaconi, bibliothecarii
et cancellarii sanctae apostolicae sedis, anno pontific.
D. Gregorii papae VI primo, ind. XIV.
IV. BULLA GREGORII VI PRO MONASTERIO S. QUINTINI DE MONTE, IN CONCILIO ROMANO LATA.
GREGORIUS episcopus, servus servorum Dei, GUALERANNO
abbati sancti Quintini montis tuisque successoribus
perpetuam | null | 11cbae76-75d8-4080-9a88-ddcb61fb93fc | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in Domino salutem.
Si, justis petitionibus praestabiles, voto piorum assensum
praebemus, voluntati Domini nos militare
credimus. Ergo notum sit universis catholicae matris
Ecclesiae filiis quod misit ad nos filius noster,
Henricus scilicet rex Francorum, paternitatem nostram
humiliter obsecrans ut quamdam cellam in
pago Viromandensi sitam, in honore sanctae Trinitatis
ac sancti Quintini martyris constructam, apostolicae
auctoritatis praesidio muniremus, quam, suggerentibus
Rotberti militis bonae memoriae filiis, qui
eamdem abbatiolam jure beneficii possident, ad
sacrae religionis cultum venerabilem erigere conatus
est, ac regiae potestatis praecepto corroborari
nisus est. Quorum petitioni congaudentes, ecclesiastici
vigoris manum ereximus, et, ex ea qua fulcimur
apostolica auctoritate, praecipimus ut praefatam abbatiam
nemo unquam saecularium possideat, neque
ex rebus ejusdem ecclesiae quidquam sibi aliquis
usurpet, non rex, non comes, non episcopus, neque
quilibet princeps quacunque potestate praeditus, villam,
aut mansum, vel campum, sive consuetudines,
seu districtiones terrae praetitulatae abbatiae appendentis,
in dominium sibi subripiat, nisi forte tuendi
ac defendendi causa, et hoc nonnisi ejusdem loci
regularis abbatis fiet permissione. Si quis vero pro
hac adipiscenda pecuniam vel quodlibet munus regi
aut cuilibet principi dederit sive promiserit, subinferendae
maledictioni subjacebit. Sit igitur eidem
ecclesiae abbas secundum regulam sancti Benedicti
constitutus, et monachi regulari districtione subjecti,
quos de rebus ejusdem ecclesiae aliquod dispendium
perpeti cum omni imperio prohibemus. Res
vero ejusdem ecclesiae sunt: In pago Viromandensi
villa una, quae dicitur Aisiolcurt ( #Arizecourt@# ), et in
ipso pago, in villa Curticulas ( #Courcelles@# ) nuncupata,
mansi septem. In Hadoniscurte mansus unus. In
Duriaco medietas ecclesiae. Molendinus de Bellisasis
( #Belles aises@# ) cum aqua et suis adjacentiis; in suburbio
Perronae viginti septem curtilli cum molendino
et vineis; in Perronella ecclesia cum hospitibus. In
Tegerihamo mansi duo; in villa sanctae Radegundis
mansi tres. Villa, quae Vivarius ( #Vivier@# ) dicitur, cum
suis appendiciis. In Alania ( #Alaine@# ) mansi duo. In
Dodonico ( #Douln@# ) molendinus unus cum tertia parte
prati. In pago Suessionico, in villa quae Alamans
vocatur, mansi duo cum alodio Witberti. In Wadoniscurte
mansi duo. Deinde ea quae a praedicto Rotberto
ad restaurationem saepedictae abbatiae sunt
haec: alodium de Baillos ( #Barlex@# ). Item alodium de
Tiliaco. Similiter alodium de Ostricurt ( #Estricourt@# )
cum ecclesia, et alodium Barderi. Scaincurt ( #Esquincourt@# )
quinque hospites cum terra et silva. Frigilcurt
( #Frigicourt@# ) cum appendiciis suis. Salicellus
cum silva. Curcellis ( #Courcelles@# ) deinde cum omnibus
appendiciis suis. Ecclesia de Buriaco ( #Buires@# ).
Item ecclesia de Sterpiniaco ( #Esterpigny@# ) cum aqua
piscatoria et aqua de Sebodiscula ( #Sopotecluse@# ).
Ecclesia de Asciniaco ( #Assigny@# ). Pons Huberti. In
Frisia mansus unus cum aqua. In villa Atheis
( #Athies@# ) molendinus unus cum tribus hospitibus.
Apud Liniacum mansi duo. In Guitardi curte mansus
unus. In Habelinicurte ( #Ablincourt@# ) mansus unus.
Haec itaque et his similia, et si qua alia eadem
Domino opitulante acquirere sibi potuerit, apostolica
fulta auctoritate licenter et sine aliqua contradictione
possidebit. Si quis vero contra hujus apostolici
privilegii tutelam aliquid sinistri molitus fuerit,
et ex his quae dicta sunt aliqua pervertere voluerit,
hunc cum auxilio Domini nostri Jesu Christi, et adjutorio
beatae Mariae semper virginis, genitricis ejusdem
Domini nostri Jesu Christi, faventibus nobis
omnium coelestium virtutum beatissimis spiritibus,
et annuentibus sanctorum patriarcharum et prophetarum
agminibus, et auctoritate beatissimi Petri
apostolorum principis cum omnibus apostolis et
discipulis Domini, martyrum etiam sive confessorum
ac virginum ad hoc suffragantibus meritis, cum
assensu comprovincialium pontificum, et hujus sanctae
sedis suffraganeis episcopis, excommunicamus
et anathematizamus, et a liminibus sanctae Dei Ecclesiae
sequestrantes ab omni Christianorum societate
separamus, ut, sub hujus anathematis vinculo
perennaliter innodatus, sit anathema maranatha
constrictus vinculis hujus nostrae praeceptionis. Qui
autem eidem monasterio bene egerit, benedictione
nostra redundet, pro eo quod nostrum praeceptum
conservavit illaesum. Scriptum per manus Joannis,
primiscrinii nostri Lateranensis palatii, indict. XIV.
Bene valete.
Datum IV Kal. Martii, per manum Petri diaconi
bibliothecarii et | null | c789c406-3cb4-4084-9f77-27ac361e9d8c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cancellarii sacri Lateranensis palatii,
anno primo domni Gregorii universalis papae,
indict. XIV. | null | 1478d4de-6d0a-42f0-9583-755ecff5bdfe | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Guidonis privilegium Odilae abbatissae Parthenonis S. Petri concessum.@# (Anno 1035.)[Dom. MARLOT, #Metropolis Remensis,@# II, 84.]
In nomine Dei. Amen.
Ego Vido, Remorum archiepiscopus, notum fieri
volo omnibus Christianis fidei cultoribus, futuris atque
praesentibus, nostrae conventionis commune
statutum quod de altari Sancti Stephani fecimus cum
Sancti Petri abbatissa Odila, et sanctimonialibus. Defuncto
Dodone, venit in nostra manu et potestate
supradictum altare; abbatissa vero, audita morte
Dodonis, quam citius potuit, adiit praesentiam nostrae . . . . .
familiaritatis et ut saepe dictum altare sancto
Petro concederem impersonaliter, requisivit.
Tali tenore praebuimus assensum petitioni abbatissae
et sanctimonialium ut, quandiu in hoc saeculo vita
comite fuerimus, memoria nostri fieret unaquaque
hora in orationibus earum.
Postquam suprema dies, subtracto lumine, nostros
clauserit oculos, annuatim, sicut conventio fuit, anniversarium
nostrum recoletur ab illis, ita ut in illo die
pro animae nostrae remedio celebretur vigilia et defunctorum
fiat commendatio, convocatis duodecim
presbyteris, totidem missae eodem die canantur, et
pro anima nostra in refectorio satientur pauperes
triginta, ob memoriam nostri in unum congregentur,
et, ut dictum est, pro supradicto altari in nomine
Christi reficiantur, quia scriptum est: #Quod uni ex
minimis meis fecistis, mihi fecistis.@# Et ut hoc nostrae
auctoritatis scriptum quod fecimus inconcussum
maneat cunctis diebus nostra auctoritate omnino
corroboramus. Insuper et sancti Petri, regni coelorum
clavigeri, cui praedictum altare contulimus,
hoc scriptum nos ipsi firmavimus, manuque fidelium
nostrorum roborari fecimus.
Actum Remis, regnante rege Henrico an. VIII,
episcopatus domni Guidonis an. II.
Sig. Harduini archidiaconi.
Sig. Richardi archidiaconi.
Sig. Conranni decani.
Sig. Alberti camerarii.
Sig Alberici.
Sig. Harduini hujus loci praepositi.
Oldaricus ad vicem Harduini cancellani scripsit et
subscripsit.
II. #Charta Widonis archiepiscopi, qua Remigianis confert altare de Crusciniano.@# (Anno 1040.)[D. MARLOT, #Metropolis Remensis,@# II, 85.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Ego
Wido, Dei gratia Remorum archiepiscopus, notificare
cupio Ecclesiae nostrae, tam praesentibus quam futuris
fidelibus, qualiter a domino abbate Theodorico
caeterisque oratus et exoratus altare de villa quae
Crusciniacus dicitur pro animae meae remedio
S. Remigii tradiderim coenobio, ad Dei gloriam,
beati quoque Patris et antecessoris nostri Remigii
amorem, evidenter considerans par esse justis petitionibus
acquiescere, Dominumque honorari in
sancti sui confessoris veneratione. Non enim dignum
judicavi rem petitam denegando Francorum
apostolo atque patrono, refragari, cujus patrocinio
nos speramus semper et ubique protegi. Ne autem
inconsulta in altari tradito putetur temeritas,
consensu atque consilio Beroldi Suessionensis episcopi,
clericorum etiam ac laicorum nostrorum
instinctu, praedictum altare Sancto Remigio tradidi
possidendum jure perenni, tali permissione habita
ut, una persona defuncta, a loci abbate praesentetur
altera, cui altare reddatur absque omni pecunia,
talisque sit personarum substitutio per saecula. Ita
tamen ut pro respectu denarios octodecim, sicut reliqua
altaria, tam mihi quam successoribus meis,
solvat in synodo annua. Hujus conventionem traditionis
volens permanere inviolabilem scripto studio
destinavi posteris ad conservationem. Quinimo auctoritate
Dei omnipotentis Patris, et Filii, et Spiritus
sancti, nec non beatae Mariae virginis, sancti quoque
Remigii omniumque sanctorum suffragantibus meritis,
excommunicamus praefatae conventionis violatorem,
testibus his praesentibus.
Widone archiepiscopo.
Albrico praeposito.
Constantino decano.
Beroldo episcopo.
Guntranno chorepiscopo.
Richardo, Odalrico, etc.
Actum est Remis, anno Dominicae incarnationis
1040, indict. VIII, regnante Henrico rege ann. XII,
episcopatus domini Widonis VII. Testes Gerardus,
Erlebaldus, Henricus, Bernaerus, Boso, Rainaldus,
Varinus. Vauterannus cancellarius scripsit + et subscripsit.
.
III. #Concordia Widonis archiepiscopi Remensis cum Ricardo abbate S. Vitonis Virdunensis.@# (Anno 1040.)[VARIN, #Archives administratives de la ville de Reims,@# p. 206, ex chartulario S. Vitonis Virdun.]
Ego Wido, Dei munere Remorum archiepiscopus,
innotescere volo cunctis praesentibus et futuris Ecclesiae
nostrae fidelibus quod altare de Wivariis tradiderim
coenobio B. Petri, sanctique Vitonis in
suburbio Virdunensi, in dando annexa occasione hujusmodi:
Richardus abbas et fratres ejusdem coenobii
questi sunt apud me quod antecessor meus
dominus Aebalus injuste | null | c6f7b313-f12c-4978-8796-f0bc44653ffd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
abstulerit monetam Mosomensem
de coenobio supradicto, quam legaliter
tenebant ex dono imperatoris Henrici, interventu
quoque Herimanni comitis cujus beneficium exstiterat.
Hanc enim suae monetae Remensi conjunxerat.
De qua re saepius conventus a domno abbate Richardo
ac fratribus ejus, cum renuissem reddere
quam repetebant monetam, ne viderer mutilare nostrae
utilitatis commodum, et monetam Remensem
imminuendo viliorem facere, habito consilio cum
clericis fidelibus et laicis nostris pro restauratione
monetae Mosomensis, et quia Deus honoratur in
servitiis, personae ab eis praesentatae altare supradictum
tradidi, dato tenore hujusce privilegii, ut,
persona defuncta, alteri personae ad opus monachorum
altare reddatur absque omni pecunia, talisque
sit personarum successio per saecula. Hoc
decretum auctoritatis nostrae praecepti conscriptione
studuimus confirmare, ne quis amodo praesumat
violare; sed et si quis tentaverit, videat ne sibi januas
coeli clauserit, quod janitoris injuriam, res
ejus auferens, inciderit.
Datum anno incarnationis Domini 1040, indict.
VIII. Actum Remis, regnante Henrico rege anno
secundo, episcopatus domni Widonis anno VII.
Odalricus cancellarius scripsit et subscripsit.
IV. #Widonis archiepiscopi Remensis charta de altari Germereii pro coenobio Mosomensi.@# (Anno 1043.)[MABILL. #De re diplom.@# II, 603, ex autographo.]
+ In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
Notum sit omnibus tam praesentibus quam etiam
futuris fidelibus, quod ego Wido Remorum archiepiscopus,
favente Odone archidiacono, pariterque
canonicorum conventu, precatu quoque domni Rodulfi
abbatis caeterorumque fratrum, concesserim
quoddam altare in villa quae dicitur Germereium
abbatiae sanctae Mariae Mosomensis, ob remedium
animae meae, eo vero tenore, ut, defuncta ipsius
altaris persona, alia ab abbate, quamcunque voluerit,
praesentata absque aliquo munere canonice
restituatur. Et ut hoc firmum et stabile in perpetuum
maneat, violatorem et infractorem hujus rei
jaculo anathematis percutimus, et vinculo excommunicationis
alligamus.
+ Signum Widonis Remorum praesulis.
Signum Odonis archidiaconi. S. Albrici praepositi.
S. Warini archidiaconi. S. Constantii decani.
S. Richardi cantoris. S. Richeri presbyteri. S. Alberti.
S. Rotgeri. S. Gerardi. S. Erlebardi. S. Hugonis.
S. Widrici. S. Odonis. S. Sigeberti. S. Herimanni.
S. Leuvini. S. Hugonis. S. Manasse.
S. Roderici. S. Rotberti.
Actum Remis anno incarnationis Dominicae 1043,
indict. XI, regnante Henrico rege Francorum anno
XVII, episcopatus vero domni Widonis archiepiscopi
anno XI. Odalricus cancellarius scripsit.
V. #Guido archiepiscopus Remensis confirmat donum Manassis nepotis sui Herimaro abbati Sancti Remigii de quibusdam terris, in confinio castri beati Remigii sitis, praesenti charta, a nobilibus vicinis subscripta.@# (Anno 1053.)[D. MARLOT, #Metropol. Rem.,@# II, 110.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Est in
confinio castri sancti Remigii terra adjacens vicinitati
terrarum adjacentium in villa sancti Remigii ex
parte quae a Viridate dicitur ( #Vrilly@# ), de possessione
cujusdam vicedomini Remensis qui dicebatur Manasses
Calvus, nepos Widonis archiepiscopi. Volens
ergo dominus abbas Herimarus quoddam mansionile
ibi prope memoratam villam construere, nomine
Tollensviam, pro eo quod viam abstulerit quae
perinde solita erat fieri, quia contigua et immista erat
ipsa terra reliquis terris Sancti Remigii, ne aliquando
paterentur aliquod scandalum homines easdem colentes
a domino possessore ipsius terrae, de qua
supra retulimus, petivit in praesentia domni archipraesulis
Widonis ab ipso Manasse Calvo dari Sancto
Remigio eam pro remedio animae suae et animarum
filiorum suorum. Ipse autem noluit hoc facere nisi
ea conditione ut darentur sibi centum solidi quotannis
vitae suae, et post mortem suo haeredi. Herimarus
autem, consilio habito cum Manasse comite
qui tunc praesens aderat, et cum reliquis casatis ex
praecepto ejusdem archipraesulis memorati, noluit
assentire ut daret ei memoratum pretium, scilicet
centum solidos, nisi quandiu viveret. Denique hortatu
omnium qui aderant, imo prece et imperio
avunculi sui supra taxati archipraesulis, ad ultimum
consentit ut haberet centum solidos quoad viveret,
post mortem vero suam et terram et denarios sanctus
Remigius jure quieto possideret. Hanc igitur
conventionem in praesentia sua litteris commendare
praecepit domnus Wido archipraesul, et ut per succedentia
temporum curricula inconvulsa maneret,
archiepiscopalis auctoritatis sigillo cum clericorum
et laicorum qui adfuerunt testimonio corroboravit. | null | 9b88984a-751e-4662-a010-cd0c973e593d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
#Signum domni Widonis archipraesulis.@#
#Signum Odonis archidiaconi.@#
#Signum Herimari abbatis,@# etc.
Laicorum vero signum Manassae comitis. Signum
Rogeri comitis. Signum Rainoldi Suessionici comitis.
Signum Widonis militis.
Acta est haec Remis, in ecclesia Sanctae Mariae,
anno incarnationis Domini 1053, indict. VI, regnante
Henrico rege Francorum anno XXIV, archiepiscopatus
autem Widonis an. XX. Odalricus cancellarius
scripsit.
I. #Guidonis privilegium Odilae abbatissae Parthenonis S. Petri concessum.@# (Anno 1035.)[Dom. MARLOT, #Metropolis Remensis,@# II, 84.]
In nomine Dei. Amen.
Ego Vido, Remorum archiepiscopus, notum fieri
volo omnibus Christianis fidei cultoribus, futuris atque
praesentibus, nostrae conventionis commune
statutum quod de altari Sancti Stephani fecimus cum
Sancti Petri abbatissa Odila, et sanctimonialibus. Defuncto
Dodone, venit in nostra manu et potestate
supradictum altare; abbatissa vero, audita morte
Dodonis, quam citius potuit, adiit praesentiam nostrae . . . . .
familiaritatis et ut saepe dictum altare sancto
Petro concederem impersonaliter, requisivit.
Tali tenore praebuimus assensum petitioni abbatissae
et sanctimonialium ut, quandiu in hoc saeculo vita
comite fuerimus, memoria nostri fieret unaquaque
hora in orationibus earum.
Postquam suprema dies, subtracto lumine, nostros
clauserit oculos, annuatim, sicut conventio fuit, anniversarium
nostrum recoletur ab illis, ita ut in illo die
pro animae nostrae remedio celebretur vigilia et defunctorum
fiat commendatio, convocatis duodecim
presbyteris, totidem missae eodem die canantur, et
pro anima nostra in refectorio satientur pauperes
triginta, ob memoriam nostri in unum congregentur,
et, ut dictum est, pro supradicto altari in nomine
Christi reficiantur, quia scriptum est: #Quod uni ex
minimis meis fecistis, mihi fecistis.@# Et ut hoc nostrae
auctoritatis scriptum quod fecimus inconcussum
maneat cunctis diebus nostra auctoritate omnino
corroboramus. Insuper et sancti Petri, regni coelorum
clavigeri, cui praedictum altare contulimus,
hoc scriptum nos ipsi firmavimus, manuque fidelium
nostrorum roborari fecimus.
Actum Remis, regnante rege Henrico an. VIII,
episcopatus domni Guidonis an. II.
Sig. Harduini archidiaconi.
Sig. Richardi archidiaconi.
Sig. Conranni decani.
Sig. Alberti camerarii.
Sig Alberici.
Sig. Harduini hujus loci praepositi.
Oldaricus ad vicem Harduini cancellani scripsit et
subscripsit.
II. #Charta Widonis archiepiscopi, qua Remigianis confert altare de Crusciniano.@# (Anno 1040.)[D. MARLOT, #Metropolis Remensis,@# II, 85.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Ego
Wido, Dei gratia Remorum archiepiscopus, notificare
cupio Ecclesiae nostrae, tam praesentibus quam futuris
fidelibus, qualiter a domino abbate Theodorico
caeterisque oratus et exoratus altare de villa quae
Crusciniacus dicitur pro animae meae remedio
S. Remigii tradiderim coenobio, ad Dei gloriam,
beati quoque Patris et antecessoris nostri Remigii
amorem, evidenter considerans par esse justis petitionibus
acquiescere, Dominumque honorari in
sancti sui confessoris veneratione. Non enim dignum
judicavi rem petitam denegando Francorum
apostolo atque patrono, refragari, cujus patrocinio
nos speramus semper et ubique protegi. Ne autem
inconsulta in altari tradito putetur temeritas,
consensu atque consilio Beroldi Suessionensis episcopi,
clericorum etiam ac laicorum nostrorum
instinctu, praedictum altare Sancto Remigio tradidi
possidendum jure perenni, tali permissione habita
ut, una persona defuncta, a loci abbate praesentetur
altera, cui altare reddatur absque omni pecunia,
talisque sit personarum substitutio per saecula. Ita
tamen ut pro respectu denarios octodecim, sicut reliqua
altaria, tam mihi quam successoribus meis,
solvat in synodo annua. Hujus conventionem traditionis
volens permanere inviolabilem scripto studio
destinavi posteris ad conservationem. Quinimo auctoritate
Dei omnipotentis Patris, et Filii, et Spiritus
sancti, nec non beatae Mariae virginis, sancti quoque
Remigii omniumque sanctorum suffragantibus meritis,
excommunicamus praefatae conventionis violatorem,
testibus his praesentibus.
Widone archiepiscopo.
Albrico praeposito.
Constantino decano.
Beroldo episcopo.
Guntranno chorepiscopo.
Richardo, Odalrico, etc.
Actum est Remis, anno Dominicae incarnationis
1040, indict. VIII, regnante Henrico rege ann. XII,
episcopatus domini Widonis VII. Testes Gerardus,
Erlebaldus, Henricus, Bernaerus, Boso, Rainaldus,
Varinus. Vauterannus cancellarius scripsit + et subscripsit.
.
III. #Concordia Widonis archiepiscopi Remensis cum Ricardo abbate S. Vitonis Virdunensis.@# (Anno 1040.)[VARIN, # | null | 55149c11-af1b-443b-8803-3b3ec3572ff8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Archives administratives de la ville de Reims,@# p. 206, ex chartulario S. Vitonis Virdun.]
Ego Wido, Dei munere Remorum archiepiscopus,
innotescere volo cunctis praesentibus et futuris Ecclesiae
nostrae fidelibus quod altare de Wivariis tradiderim
coenobio B. Petri, sanctique Vitonis in
suburbio Virdunensi, in dando annexa occasione hujusmodi:
Richardus abbas et fratres ejusdem coenobii
questi sunt apud me quod antecessor meus
dominus Aebalus injuste abstulerit monetam Mosomensem
de coenobio supradicto, quam legaliter
tenebant ex dono imperatoris Henrici, interventu
quoque Herimanni comitis cujus beneficium exstiterat.
Hanc enim suae monetae Remensi conjunxerat.
De qua re saepius conventus a domno abbate Richardo
ac fratribus ejus, cum renuissem reddere
quam repetebant monetam, ne viderer mutilare nostrae
utilitatis commodum, et monetam Remensem
imminuendo viliorem facere, habito consilio cum
clericis fidelibus et laicis nostris pro restauratione
monetae Mosomensis, et quia Deus honoratur in
servitiis, personae ab eis praesentatae altare supradictum
tradidi, dato tenore hujusce privilegii, ut,
persona defuncta, alteri personae ad opus monachorum
altare reddatur absque omni pecunia, talisque
sit personarum successio per saecula. Hoc
decretum auctoritatis nostrae praecepti conscriptione
studuimus confirmare, ne quis amodo praesumat
violare; sed et si quis tentaverit, videat ne sibi januas
coeli clauserit, quod janitoris injuriam, res
ejus auferens, inciderit.
Datum anno incarnationis Domini 1040, indict.
VIII. Actum Remis, regnante Henrico rege anno
secundo, episcopatus domni Widonis anno VII.
Odalricus cancellarius scripsit et subscripsit.
IV. #Widonis archiepiscopi Remensis charta de altari Germereii pro coenobio Mosomensi.@# (Anno 1043.)[MABILL. #De re diplom.@# II, 603, ex autographo.]
+ In nomine Patris, et Filii, et Spiritus sancti.
Notum sit omnibus tam praesentibus quam etiam
futuris fidelibus, quod ego Wido Remorum archiepiscopus,
favente Odone archidiacono, pariterque
canonicorum conventu, precatu quoque domni Rodulfi
abbatis caeterorumque fratrum, concesserim
quoddam altare in villa quae dicitur Germereium
abbatiae sanctae Mariae Mosomensis, ob remedium
animae meae, eo vero tenore, ut, defuncta ipsius
altaris persona, alia ab abbate, quamcunque voluerit,
praesentata absque aliquo munere canonice
restituatur. Et ut hoc firmum et stabile in perpetuum
maneat, violatorem et infractorem hujus rei
jaculo anathematis percutimus, et vinculo excommunicationis
alligamus.
+ Signum Widonis Remorum praesulis.
Signum Odonis archidiaconi. S. Albrici praepositi.
S. Warini archidiaconi. S. Constantii decani.
S. Richardi cantoris. S. Richeri presbyteri. S. Alberti.
S. Rotgeri. S. Gerardi. S. Erlebardi. S. Hugonis.
S. Widrici. S. Odonis. S. Sigeberti. S. Herimanni.
S. Leuvini. S. Hugonis. S. Manasse.
S. Roderici. S. Rotberti.
Actum Remis anno incarnationis Dominicae 1043,
indict. XI, regnante Henrico rege Francorum anno
XVII, episcopatus vero domni Widonis archiepiscopi
anno XI. Odalricus cancellarius scripsit.
V. #Guido archiepiscopus Remensis confirmat donum Manassis nepotis sui Herimaro abbati Sancti Remigii de quibusdam terris, in confinio castri beati Remigii sitis, praesenti charta, a nobilibus vicinis subscripta.@# (Anno 1053.)[D. MARLOT, #Metropol. Rem.,@# II, 110.]
In nomine sanctae et individuae Trinitatis. Est in
confinio castri sancti Remigii terra adjacens vicinitati
terrarum adjacentium in villa sancti Remigii ex
parte quae a Viridate dicitur ( #Vrilly@# ), de possessione
cujusdam vicedomini Remensis qui dicebatur Manasses
Calvus, nepos Widonis archiepiscopi. Volens
ergo dominus abbas Herimarus quoddam mansionile
ibi prope memoratam villam construere, nomine
Tollensviam, pro eo quod viam abstulerit quae
perinde solita erat fieri, quia contigua et immista erat
ipsa terra reliquis terris Sancti Remigii, ne aliquando
paterentur aliquod scandalum homines easdem colentes
a domino possessore ipsius terrae, de qua
supra retulimus, petivit in praesentia domni archipraesulis
Widonis ab ipso Manasse Calvo dari Sancto
Remigio eam pro remedio animae suae et animarum
filiorum suorum. Ipse autem noluit hoc facere nisi
ea conditione ut darentur sibi centum solidi quotannis
vitae suae, et post mortem suo haeredi. Herimarus
autem, consilio habito cum Manasse comite
qui tunc praesens aderat, et cum reliquis casatis ex
praecepto ejusdem archipraesulis memorati, noluit
assentire ut daret ei memoratum pretium, scilicet
centum solidos, nisi quandiu viveret. | null | a897350e-2db3-49b6-93b3-973442652f44 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Denique hortatu
omnium qui aderant, imo prece et imperio
avunculi sui supra taxati archipraesulis, ad ultimum
consentit ut haberet centum solidos quoad viveret,
post mortem vero suam et terram et denarios sanctus
Remigius jure quieto possideret. Hanc igitur
conventionem in praesentia sua litteris commendare
praecepit domnus Wido archipraesul, et ut per succedentia
temporum curricula inconvulsa maneret,
archiepiscopalis auctoritatis sigillo cum clericorum
et laicorum qui adfuerunt testimonio corroboravit.
#Signum domni Widonis archipraesulis.@#
#Signum Odonis archidiaconi.@#
#Signum Herimari abbatis,@# etc.
Laicorum vero signum Manassae comitis. Signum
Rogeri comitis. Signum Rainoldi Suessionici comitis.
Signum Widonis militis.
Acta est haec Remis, in ecclesia Sanctae Mariae,
anno incarnationis Domini 1053, indict. VI, regnante
Henrico rege Francorum anno XXIV, archiepiscopatus
autem Widonis an. XX. Odalricus cancellarius
scripsit. | null | 0af59294-f28d-4a48-9af4-df46de101c90 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
EPISTOLA PRIMA AD JOANNEM XIX PAPAM.
[Vide in JOANNE XIX, ad an. 1038, Patrologiae
tom. CXLI.]
EPISTOLA II. AD EIQUOCUM SACRI PALATII VESTARARIUM.[Mabill. Annal. ord. S. Bened. IV. 729]
Domno illo sacri palatii vestarario, primo senatori,
necnon unico Romanorum duci EIQUOCO, suus
nominetenus abbas continuae fidelitatis servitium.
Quos verae charitatis connexio ligat, longinqua
locorum spatia nequaquam separant: quapropter
celsitudini vestrae notescat me, licet longinquum
corpore, mente tamen et spiritu vobis semper adesse;
et non solum meipsum, sed et confratres meos sancto
Benigno sedulo servientes, imo etiam ipsum seniorem
nostrum salutem vestram in omni prosperitate sanctis
orationibus fovere praesentialiter, quo me non
immemorem beneficiorum vestrorum vita comite in
proximo habebitis in servitium vestrum. Caeterum
quoniam in vobis multum confidimus, quidquid nobis
acciderit, fiducialiter manifestantes deposcimus ut, si
aliquis noster vicinus aemulus aliquid machinari contra
locum nostrum apud dominum papam voluerit,
vos, sicut bene potestis, hos fieri prohibeatis. Nos
enim nihil injustum petimus, sed antiquam legem
loci nostri salvam insepultam, quam innixe conantur
transferre, volumus. Sic vobis quondam notus, modo
notior exstet, quem bene si cures, nos facies memores.
EPISTOLA III. AD CANONICOS LUGDUNENSES. (Circa an. 1051.)[Gal. Christ., tom. IV. append., pag. 8.]
HALINARDUS indignus episcopus dominis Lugdunensibus
canonicis orationum suffragium.
Vestrae fraternitati notum fiat me carnis ergastulo
exuendum in proximo, quapropter absentialiter praesens
solotenus supplico communiter miserando indulgeatis
quidquid negligentiae in vobis contraxi.
Namque si Dominus, quod facere potens est. praesentem
mihi vitam concesserit, omne mei studium
vestro profectui assidue invigilabit. Ad haec de substituendo
mihi pastore fidele do vobis consilium;
nolite deinceps sicut hactenus hac de causa diversa
et extera perlustrare loca; sed praemissis precibus
atque jejuniis Omnipotentis clementiam deposcite,
ut qui potens est suscitare filios Abrahae ex vobis se
dignum praeficiat praelatum. Huic autem officio secundum
hujus temporis qualitatem idoneus esse videtur
Vin. praepositus: quem si ad id praelaturae, ut spero,
non potueritis flectere, sum enim testis suae conscientiae . . .
hortor mihi succedere. Tandem omnia
vere . . . velle et disponere. Ad haec tibi, charissime
Ponci Senescalle, omnigena supplico prece quatenus
bonorum meorum partem B. Stephano, partem vero
Athanacensi monasterio pro meae animae salute tribuas,
sum enim illis multum debitor. Porro ecclesiam
de Veisa omnibus interdico ut nemo ibi habitet,
vel laboret, aut divinum opus faciat praeter Athanacensis,
donec eamdem ecclesiam et terras quiete
possideant sicut Rotbertus illis convenit. Deinde ipsi
R. per fidem quam mihi spopondit mando quatenus
octo unciarum auri medietatem, quarum mihi obnoxius
est B. Stephano et alteram Athanacensibus
pro mea redemptione seu gratia offerat. Interdico
etiam et anathematizo auctoritate Dei Patris omnipotentis,
et B. Petri omniumque sanctorum necnon
mea, ut nemo contrarius existat Athanacensibus
propter pecuniam Judaeorum ibidem dudum interfectorum.
Valete.
EPISTOLA PRIMA AD JOANNEM XIX PAPAM.
[Vide in JOANNE XIX, ad an. 1038, Patrologiae
tom. CXLI.]
EPISTOLA II. AD EIQUOCUM SACRI PALATII VESTARARIUM.[Mabill. Annal. ord. S. Bened. IV. 729]
Domno illo sacri palatii vestarario, primo senatori,
necnon unico Romanorum duci EIQUOCO, suus
nominetenus abbas continuae fidelitatis servitium.
Quos verae charitatis connexio ligat, longinqua
locorum spatia nequaquam separant: quapropter
celsitudini vestrae notescat me, licet longinquum
corpore, mente tamen et spiritu vobis semper adesse;
et non solum meipsum, sed et confratres meos sancto
Benigno sedulo servientes, imo etiam ipsum seniorem
nostrum salutem vestram in omni prosperitate sanctis
orationibus fovere praesentialiter, quo me non
immemorem beneficiorum vestrorum vita comite in
proximo habebitis in servitium vestrum. Caeterum
quoniam in vobis multum confidimus, quidquid nobis
acciderit, fiducialiter manifestantes deposcimus ut, si
aliquis noster vicinus aemulus aliquid machinari contra
locum nostrum apud dominum papam voluerit,
vos, sicut bene potestis, hos fieri prohibeatis. Nos
enim nihil injustum petimus, sed antiquam legem
loci nostri salvam insepultam, quam innixe conantur
transferre, volumus. Sic vobis quondam notus, modo
notior exstet, quem bene si cures, nos facies memores.
EPISTOLA III. AD CANONICOS LUGDUNENSES. (Circa an. 1051 | null | 46a7f993-47e2-4535-bbbc-4ae59d256915 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.)[Gal. Christ., tom. IV. append., pag. 8.]
HALINARDUS indignus episcopus dominis Lugdunensibus
canonicis orationum suffragium.
Vestrae fraternitati notum fiat me carnis ergastulo
exuendum in proximo, quapropter absentialiter praesens
solotenus supplico communiter miserando indulgeatis
quidquid negligentiae in vobis contraxi.
Namque si Dominus, quod facere potens est. praesentem
mihi vitam concesserit, omne mei studium
vestro profectui assidue invigilabit. Ad haec de substituendo
mihi pastore fidele do vobis consilium;
nolite deinceps sicut hactenus hac de causa diversa
et extera perlustrare loca; sed praemissis precibus
atque jejuniis Omnipotentis clementiam deposcite,
ut qui potens est suscitare filios Abrahae ex vobis se
dignum praeficiat praelatum. Huic autem officio secundum
hujus temporis qualitatem idoneus esse videtur
Vin. praepositus: quem si ad id praelaturae, ut spero,
non potueritis flectere, sum enim testis suae conscientiae . . .
hortor mihi succedere. Tandem omnia
vere . . . velle et disponere. Ad haec tibi, charissime
Ponci Senescalle, omnigena supplico prece quatenus
bonorum meorum partem B. Stephano, partem vero
Athanacensi monasterio pro meae animae salute tribuas,
sum enim illis multum debitor. Porro ecclesiam
de Veisa omnibus interdico ut nemo ibi habitet,
vel laboret, aut divinum opus faciat praeter Athanacensis,
donec eamdem ecclesiam et terras quiete
possideant sicut Rotbertus illis convenit. Deinde ipsi
R. per fidem quam mihi spopondit mando quatenus
octo unciarum auri medietatem, quarum mihi obnoxius
est B. Stephano et alteram Athanacensibus
pro mea redemptione seu gratia offerat. Interdico
etiam et anathematizo auctoritate Dei Patris omnipotentis,
et B. Petri omniumque sanctorum necnon
mea, ut nemo contrarius existat Athanacensibus
propter pecuniam Judaeorum ibidem dudum interfectorum.
Valete. | null | f8b7f454-e5e0-4c18-bb96-756bf56feb3d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
De corpore et sanguine Christi contra Berengarium
Hugo, Lingonensis episcoporum minimus, BERENGARIO,
in quibusdam reverentissimo sacerdoti, Deum
sapere.
Rerum existentium, virorum acutissime, naturam,
si bene perspiceres, si Patrum sententias, non tam
exili quam pravo studio, scrutareris, sacramentum
corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi non
ita crederes celebratum ut corpus esse diceres, et
incorporeum praedicares. Perinde, si perpenderes
quod amplitudo divinae potentiae sensuum excedat
circos, nec possit sensualiter ambiri quod in vos
informet sensus, os nimis extensum contraheres,
contractum corrigeres, correctum denique contineres.
Dicis enim, nimis extense loquens, in hujusmodi
sacramento, corpus Christi sic esse ut panis et vini
natura et essentia non mutetur; corpusque, quod
dixeras crucifixum, intellectuale constituis. In
quo evidentissime patet quod incorporeum confiteris.
Qua in re, universalem Ecclesiam scandalizas,
ipsumque tuum offendis auctorem, qui palpabile obtulit
quod incorporeum affirmas. Namque si panis
et vini natura et essentia reali principalitate, post
consecrationem, persistunt, translatum nihil potest
intelligi, et si quod adjunctum est sola fit intellectus
potentia, revera non capitur quomodo, vel unde,
vel idem sit quod adhuc non subsistit. Est enim
intellectus essentiarum discussor, non opifex; judex,
non institutor. Et quamvis rerum vel monstret vel
figuret imagines, nullum corpus materiali producit
exordio. At si panis et vini sacramentum, ob solam
salutis potentiam, cum nato et passo unum atque
idem est; similiter auctori nihil refert hoc sacramentum
eodem judicio, eadem intelligentia baptismum
vel esse, vel dicere, vel quidquid in sacramentis
salubriter celebratur, sicut patet in plurimis;
velut, si procul justitiae aliquem dixeris eumdem
cum regibus, hoc ipsum ad patricium referas,
hoc ad Caesarem, si velis. Quod si hoc modo Christi
corpus applicas ad sacramentum, inde quod haec
communis virtus, haec publica fortitudo, commune
et publicum malum sit. Porro autem, si ex sua essentia
vel natura non habent salutis potentiam, habent
ejus contrarium, sicque, dum in sua natura
permanserit, erit impotens sacramentum. Per quod
evidenter consequitur corpus Christi sic esse imbecille,
si panem, qui in sua natura permanserit, dixerit
corpus esse. Quapropter necesse est ut aut
panem omnino a sua natura dejicias, aut ipsum
Christi corpus dicere non praesumas. Quod si forte
dixeris et suam naturam retinere, et tamen non esse
impotens sacramentum, contra rationem loqueris;
si cui naturam conferes, inhaerentiam [ #al., inhaerentia]@#
tollis. Omnes enim res, dum in sua natura
consistunt, ab inhaerentibus naturae non recedunt.
Quid ergo de aqua in vinum conversa dicis? Dices in
sua natura mansisse, et tamen vinum esse, aut
dices non esse vinum; sicut nec panis [ #al.,@# panem]
corpus nisi saporis potentiam. Quodcunque horum
dicas mirabiliter furis, profundissime fundis, solitarius
hauris. Attritum dicit quod incorruptibilis #al.,@#
incorruptibile] est, facisque consequentiam,
quam quaedam destruunt elementa. Putas enim, non
bene intelligens, attrita quaeque consequenter corrumpi.
Sed vide quia ignis plagatus non corrumpitur,
et aer non doluit a sagitta. Quod si ipsum dixeris
augmentari eo quod in dies immolatur, lechythum
non dices non minui, cum ex eo quotidie caperetur.
Si vero non imminutum protuleris, et sumptum
et integrum confiteris. Ergo si hoc potuit
Elias, quare hoc non potuit et Deus? Frumentum
mulieris Sarephtenae hujusmodi azymis praesignavit;
hoc ipsi praesignaverunt panes, millibus satiatis,
totitas [ #al.,@# deitas] non solum servata est. Verum
etiam bissenos redundavit in cophinos. Quos qualiter
gratuitos [ #al.,@# gustatos], vel unde augmentatos,
si dixeris, per eamdem hoc esse potentiam respondemus;
tuaque de ipsis confessio fides est sacramenti
certissima. Natura etenim stabilis, per longaevos
obtentus, libertatem constantiae pactumque
virtutis, quo dominatur, in rebus plerumque per
quem obtinet, solvit [ #al.,@# perobtinet solum]. Alioquin,
nisi ita concederes, videatur [ #al.,@# videretur]
invicto obstare Deo. Quod sibi auferre non potest
qui ibi [ #al.,@# tibi] concesserit quae de Christi corporis
sacramento praesumptuose suades. Qua in re alios
quidem vincis, sed ipsorum furorem armas, qui
divinae potentiae detrahentes naturam rerum factione
[ # | null | 10106e19-1dec-41b2-9b53-3f09572e782d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
al.,@# factricem] dicunt. Proinde, o in cunctis
aliis reverentissime vir, assume tibi fidem, quia #justus ex fide vivit
(Rom. I, 17)
@#, et fide mundantur
corda, sicut scriptum est: Mundans fide corda
eorum. Et quae in mysteriis ideo tenenda maxime
est, quia, sicut alibi scribitur, ipsa mentis dubietas
licet bonae vitae sit, qui accipit, excludit, ne ad ejus
sacramenti intelligentiam pertingat. Quod tecum
saepius revolvendo, ne ultra, quaeso, argumenteris
de omnipotentia divina. Sicut enim non capis quomodo
Verbum caro factum sit, sic non potes capere
quomodo panis iste mutetur in carnem, et vinum in
sanguinem transformetur, nise te docuerit omnipotentiae
fides. Alioquin luctaris cum Deo; sed non in
brachiis patriarchae; sed neque cum aurora imo
etiam tota tua haec luctatio nocturna est, magis
quam videtur esse insidiose luctantis quam amicabiliter
amplexantis. Quae nimirum luctatio non
solum non meretur, sed perdit; et non a merito
erroris immunis est, quasi durare nolueris [ #al.,@#
volueris] currendo incurret mortem. Propter quod
philosophiae tuae suadeo tenere quod scriptum est.
Tolle, inquit, luctatori coronam, lentus jacebit in
stadio. Desiste ergo fore erroris miles, desiste impugnare
coeleste mysterium, perpende quod Dei
voluntas, et verbum omni naturae supereminet, et,
qui in facturis potens est, potentem transformare
credas, sicut scriptum est: #Mutabis ea, et mutabuntur (Psal. CI)
@#.
Dei enim velle pro facto est. Exue
igitur erroris involucrum, et casto fidei velamine
in mentem para. Memorare quod in Ambrosio legitur
de sacramentis (lib. De initiandis, cap. 9), #quia
corpus quod conficimus ex Virgine est;@# cum dicit
quia ex virgine est, partum dicit, et non alicui simile,
sicut tu per potentiam judicas. Hoc certe intellexi,
cum ad te de mysteriis sermonem adorsus, fidem
tuam curiosus [ #al.,@# curiosius] investigarem, quam
longe sis a testibus tuis Ambrosio scilicet et Augustino,
a te quidem appellatis, sed ipsis non
ita testantibus, probare paratus sum, cum eos
per eosdem tuis assertionibus videam refragari,
eisque maxime quibus te per eos auctorizas. Ipsi
enim vere liberi, ab errore non quasi velamen
habentes malitiae in suis significantibus sonis,
hoc coeleste convivium nulli comparant, nulli simile
dicunt; sed sicut alter eorum dicit Deum
suis vocibus, et non alienis assertionibus aestimandum,
per cujus distribuendum verbum, ex edibili
sacramento carnis et sanguinis efficientiam de
spirituali secreto procedere, nec ipsam carnem
aliam, nec ipsum alium sanguinem, quam unde incarnatus
apparuit plane, et simpliciter crediderim,
sicut semel accipiens formam servi, sicut pro nobis
quotidie hanc in se suscipiens creaturam, faciens
suum corpus occulta quadam recreando potentia;
sicut dicit beatus Augustinus in libro quarto [ #al.,@# tertio]
de Trinitate (lib. III de Trinit., c. 4, t. III); ubi Paulum
apostolum Christum significando praedicasse
commemorat. « Corpus, inquit, Christi et sanguinem
dicimus, sed illud tantum quod fructibus
terrae acceptum et prece mystica consecratum, rite
sumimus ad salutem spiritualem, in memoriam pro
nobis Dominicae passionis, operante invisibiliter Spiritu
Dei; » sicut scriptum est in libro Sapientiae. #Creatura,@#
inquit, #Factori deserviens extenditur in
tormentum adversus injustos, et lenior fit ad benefaciendum
his qui in te confidant. Propter quod et tunc
in omnia se transfigurans omnium nutrici gratiae tuae
deserviebat ad voluntatem horum qui te desiderabant (Sap. XVI)
@#.
Quod exemplum, licet ab alienis assumptionibus
vel conversionibus, aptum sit, sicut cum
formae visibiles ab incorporeis assumuntur, vel cum
rerum conversiones fiunt, sicut aquae verae in vinum
verum. Huic maxime [ #al.,@# tamen maxime] convenit
sacramento, in quo panis et vini creatura Deo sic
deservire probatur ut perseverantiam quam exhibuerat
naturae, invisibili celeritate permutet, et se
in omnia transfigurans, hoc est in eum, in quo omnia
sunt, aut qui omnium est homo Christus. Corpus
ejus ipso Recreatore [ #al.,@# Creatore] fiat, quod extendatur
in tormentum judicii adversus injustos, hoc
est in eos qui indigne suscipiunt, et lene ad ipsos
sit, qui in virtute et veritate | null | 19f5c7db-bf60-49fb-8be1-66961fb2f314 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mysterii sibi vitam
invenire confidunt.
Per hoc autem quod dicit ad voluntatem horum
qui te desiderabant, doceri oportet eos qui vitae sacramenta
desidiose et ignoranter accipiunt. Ac per
hoc non ei corporantur, in quem ipsa transeunt sacramenta. #Sedens quidem,@#
sicut in Salomone legimus #ad mensam potentis, scito quoniam talia oportet
te praeparare.@#
Quod exponens sanctus Augustinus
dicit (tract. 84 in Evang. Joan.): « Quae est mensa
magna, nisi unde accipimus corpus Christi et sanguinem?
Quid est scito quoniam talia te oportet
praeparare, nisi quod beatus Joannes exponit? » #Sicut
Christus pro nobis animam posuit, sic et nos debemus
pro fratribus animas ponere (I Joan. III)
@#. Ad hoc
salutare convivium cum desiderio currendum est,
quia Christus hoc ipsum cum desiderio celebravit,
sicut ipse in Evangelio ad discipulos suos dixit: #Desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum
antequam patiar
(Luc. XXII)
@#. Ad hanc mensam Judaeos
Augustinus invitans in libro contra genera hostium (lib. contra quinque genera hostium seu de quinque
haeresibus, c. 7),
sic dicit: « Saevistis, o Judaei,
occidistis, sanguinem Christi fudistis. Quid facere
nunc habetis, nisi ut credentes baptizemini; et bibatis
habetis, nisi ut credentes baptizemini; et bibatis
sanguinem quem effudistis? Non est quod
horreatis, fusus est sanguis medici, et factum est
medicamentum phrenetici. » Sicut Augustinus de
Paulo phreneticum patienter toleravit, sustinuit
me ferientem se, donavit mihi feriri per se. Quid
tibi, quaeso, vile est in ipsa quae in Christi corpus
transit creatura? Nam et corpus quod Christus
sumpsit ex virgine per naturam quidem corruptibili,
et si non corrupta per coitum, ex eodem
exstitit elemento, ex quo fructus sacramentorum
processit. Licet enim Virgo peperisset, non sicut
genuit nata est, nec a virginibus descendit parentibus,
sed ea conditione nascendi quae cunctis mortalibus
perseverat. Aliter paritura defluxit, et Verbum
incarnatum non ex alia quam ex terrena substantia
generavit, sicut Augustinus dicit in libro De verbis
Domini: « Adveniens, inquit, divinitas in uterum
virginis Mariae auctoritate illa qua Adam in paradiso
de limo terrae formavit, carnem sibi ex substantia
ipsius Mariae fabricavit. » Ex hac ipsa materia
ipsos quoque sacramentorum fructus novimus procreari,
quos catholice oblatos, secreta deitatis potentia,
per sanctum et invisibilem Spiritum carnem
Christi, et sanguinem fieri confitemur. Unde iterato
apud Augustinum habetur: « Quis, inquit, ea facit,
nisi qui dixit ut haec terra produceret, et in eodem
verbo suo, quae creavit, et regit, atque agit. » Dei
namque incommutabile Verbum, humiliter concarnatum,
mortalibus, sicut nos inhabiles, et minus idoneos
per sacramentorum fidem in novam transtulit
creaturam, quod nemo videre potest, nisi [ #al.,@# qui
non nisi] qui non distinctiones membrorum in nobis
considerat; sic ipsam mysteriorum materiam summa
sibi corporavit [ #al.,@# concorporavit] virtute; quod
ideo invisibiliter est credendum quia invisibiliter est
factum. Sicut enim Verbum Dei in carne invisibile
fuit, quod tamen factum erat, sic ista ipsa caro quia
jam in verbo consistit, quodammodo invisibilis facta,
quodam iterum necessario pioque consilio ad gustus
suffragium panis et vini quibusdam qualitatibus,
occultatur. Sed spiritualibus oculis ipsa carnis veritas
non negatur. Alioquin fides tanti mysterii deperisset,
si cruor in calice fieret manifestus, et si in
macello Christo [ #al.,@# Christi] ruberet sua caro, rarus
in terris ille qui hoc non abhorreret. Sed cum vita
aeterna non nisi edenti promittatur, perpetuarent
morti, qui Christum non coenassent. Sicut enim medicus
fastidienti aegro austeram potionem per alienas
dulcedines temperando saporat, tantoque intentius,
quanto eam amplius novit profuturam; sic noster
Procurator, et providus conviva prandium suae carnis
coaptavit horrentibus, ut, prioris creaturae vultibus
reservatis, ex formae visione animosius caperetur.
Similiter cum tantum Deus esset in sua immortali
essentia providens humanum genus non posse
reparari, si non moreretur per carnem, qui mori per
divinitatem non poterat, occultavit se nostrae carnis
amictu, et per assumpta membra passus est sine
visione sermonis; quem, nemo licet viderit, ut reor,
non dicet defuisse.
Qua in re sicut haberet immortalem et invisibilem
per corpus disposuisse mori | null | 23776f2a-fb5d-4c58-97d8-c66e30b95c92 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, sic ipsum ejus
corpus ingustabile per naturam, per formam, per
speciem manducabile contulit, ne abhorrendo
cruentum ipsa jejunitas condemnaret, quos liberatos
morte refectio sacrosancta satiaret. Quid enim tam
optabile devenit in habitum quam ipso pasci, ipso
refici pane, qui tanta virtute nos saginat, ut Christo
corporati [ #al.,@# concorporati] medullitus adipemur,
et homo interior spiritualiter pinguescat? Ad istum
capiendum, comedendum, nutrimur. Per istum
lactamur fide, pascimur specie [ #forte@# spe]. Per
ipsum jam filii Dei sumus, sicut scriptum est: Filii
Dei sumus per gratiam, per fidem, per sacramentum,
per sanguinem Christi, per redemptionem
Salvatoris. Cibus immortalis, et sanctus, per quem
nos vegetemur [ #al.,@# vegetamur] et ille non minuitur.
Panis iste, sicut lux plurium oculos pascens,
et tamen tanta est quanta erat. Sacramentum fidelium,
quod soli agnoscunt fideles, tunc unicuique
vita est; si quod in sacramentum visibiliter sumitur
in ipsa veritate spiritualiter bibatur; aliter non
satiaretur mens; aliter non recrearetur anima,
sicut Augustinus dicit: « Omnino non satiaret me
Deus, nisi promitteret se ipsum Deum. » Ergo ubi
est ista promissio, #Panis,@# inquit, #quem ego dabo
caro mea est pro mundi vita? (Joan. VI, 52.)
@# Sed
dices panis hic, sed non Deus promittitur. Audi
iterum: #Ego sum,@# inquit, #panis vivus, qui de coelo
descendi (Ibid., 51)
@#. Vivus est, et vivos facit. Nam
iterato sic habes: #Si quis manducaverit ex hoc pane,
vivet in aeternum (Ibid., 52)
@#. Audisti quia vita est. Sed
quae vita? vita distinguibilis, discretibilis, distans.
Quare? quia perpes, quia aeterna, quia salubris, quia
corruptionis nescia, quia felicitatis plena. Per quod
aeterne, per quod salubriter, per quod sine corruptione,
per quod feliciter vivitur. Nonne hoc optabiliter
amandum, amando, colendo credendum est? In
his etiam a nostra differt. Activa enim nec perpes,
nec colenda; exterminabilis est enim, sicut Augustinus
dicit: Vita, inquit, ista vapor est ad modicum
apparens, deinceps exterminabitur; et alibi: Vita
hominis, et si longa, quasi gutta una ad universum
mare. Item ipse, ipsi dies non stant, tu quare cum
illis vis stare? quid tibi ulterius si contra, si aliter,
si secus, si ex adverso credideris? Nunquid enim
vera non sunt, quae a veritate procedunt; aut ipsa
nos fefellit? Absit! Imo tu perturbas veritatem;
et quasi mentitam redarguis; nec vereris Scripturam
dicentem quod ea, quae Veritas repromisit,
sine aspectu credenda sint: ipsa enim dicit: #hoc
est corpus meum (Matth. XXVI, 26)
@#. Concedis dixisse,
sed repugnare non cessas. Dicis enim corpus,
et non corpus, suum, et non suum. Quomodo
enim dicas, vel non dicas, superius dixisse
me puto. Idcirco dictum puta (AUGUSTIN. serm.
2, de verb. Apost., c. 1, 10): « Sacramentum fidelium
agnoscunt fideles, audientes autem quid
aliud quam quod audiunt? Erit homini illi mores,
non vita, qui mendaces putaverit vitam? » verba
namque vitae sunt; quia Vita haec dixit: et vita
ipsa sunt, et Veritas haec dixit: et vera ipsa sunt,
et quibus loquitur, quia ipse est Verbum Patris.
Cur enim scandalizat te species quae remansit, ut
reor, si te cruentasset occisus, scandalum majus
esset, sicut dicit Joannes Chrysostomus ( #Homil. de
proditione Judae,@# sub finem): « Erubesces, » inquit,
« oblationis arcana, occisus propositus est Christus. »
Ita quidem nunc mysterium tecum est, nunc operta
mysterio. Si enim per fidem non ambulas in quo erit
mysterium? #Per fidem enim ambulamus, et non per
speciem (II Cor. V, 7)
@#. Aliter enim non venitur ad
aram, quae et sacerdos et sacrificium est. In Christo
enim haec omnia. Ipse enim est sublime altare Patris (Hebr. XIII, 10),
sicut scriptum est: Putasne aliud
esse altare ubi | null | 1b9e3350-1e7a-471c-9c76-32c94f4f321c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Christus pontifex astitit, quam corpus
suum per quod, et in quod Deo Patri vota fidelium,
et fides offeruntur? Unde et Psalmista: #Introibo
ad altare Dei@# mei (Psal. XLII, 4). Sed et de quo
diceret, adjunxit: #ad Deum qui laetificat juventutem
meam.@# Hoc et apud Ambrosium (libro IV de Sacramentis,
cap. 2): « forma, inquit, corporis altare est,
et corpus Christi est in altari. » Ipse enim est sacerdos
sicut Scriptura dicit: Terribile est, inquit,
immundum accedere ad ea. Ubi sacerdos est, #qui
potestatem habet corpus, et animam perdere in gehennam (Matth. X, 28)
@#;
et illud Psalmistae: #Tu es
sacerdos in aeternum (Psal. CIX, 4)
@#; et Paulus, hic
autem eo quod maneat in aeternum sempiternum
habet sacerdotium. Unde et idem: #Talem,@# inquit, #habemus sacerdotem, qui consedit ad dexteram magnitudinis
in excelsis
(Hebr. VII, 1)
@#. Ut enim ostenderet
se esse sacrificium: #ideo ingrediens mundum dicit:
Hostiam et oblationem noluisti, corpus autem aptasti
mihi: tunc dixi: Ecce venio. In capite libri scriptum
est de me ut facerem voluntatem tuam (Hebr. X, 5-7)
@#.
In ipsa voluntate sicut Apostolus dicit: #Sanctificati
sumus per oblationem corporis Christi Jesu (Ibid., 10)
@#.
Sed ut nihil deficeret omnino venienti ad Christum,
ipse est tabernaculum, huic soli servatum mysterio,
ut omnia essent sub gratia per plenitudinem pietatis.
Necesse de caetero qui laniaret aliud pro [ #al.,@# per]
se quam ipsum in quo finis sacrificiorum est; per
quem non solum nos reservamur ad vitam, verum
etiam omnia illa quae in sacrificium dabantur. Nullis
enim jam synagoga, nullis fumant idola carnibus,
plebs [ #al.,@# ista] ipsarum victimarum, cum plebe
salva est: In quo enim cessavit unctio, cessavit et
victima. Caliga igitur, et quodammodo caecus sis, ut
videas quem non videbas, et sicut per bonum pudorem
visus tibi exterior premitur, ut quae videt, non
videat; sic per Dei timorem acumen tuae sublimitatis
occultes ab occurrente errore, ne forensis aspectus
per exteriora mysterii fallat mentem, et castos
intellectus pravae intentionis adulatio [ #al.,@# adulterio]
corrumpat: nec praesumas singulariter sentire,
quod universitas non assentit, quia, sicut in Ambrosio
legimus, non solum singulorum [ #al.,@# angelorum],
verum et universitatis ista mysteria sunt, et ob
hoc commune debent habere judicium secundum
catholicos et canonicos sensus, quos extra ipse sentis
ideoque forensem duxi, eo quod extra communes
oculos, de hujusmodi videas, sicut mecum in tuo
discubio contulisti. Expertus loquor, audisse contigit,
nam non crederem. Abjecta unitate, de parte
extolleris.
De corpore et sanguine Christi contra Berengarium
Hugo, Lingonensis episcoporum minimus, BERENGARIO,
in quibusdam reverentissimo sacerdoti, Deum
sapere.
Rerum existentium, virorum acutissime, naturam,
si bene perspiceres, si Patrum sententias, non tam
exili quam pravo studio, scrutareris, sacramentum
corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi non
ita crederes celebratum ut corpus esse diceres, et
incorporeum praedicares. Perinde, si perpenderes
quod amplitudo divinae potentiae sensuum excedat
circos, nec possit sensualiter ambiri quod in vos
informet sensus, os nimis extensum contraheres,
contractum corrigeres, correctum denique contineres.
Dicis enim, nimis extense loquens, in hujusmodi
sacramento, corpus Christi sic esse ut panis et vini
natura et essentia non mutetur; corpusque, quod
dixeras crucifixum, intellectuale constituis. In
quo evidentissime patet quod incorporeum confiteris.
Qua in re, universalem Ecclesiam scandalizas,
ipsumque tuum offendis auctorem, qui palpabile obtulit
quod incorporeum affirmas. Namque si panis
et vini natura et essentia reali principalitate, post
consecrationem, persistunt, translatum nihil potest
intelligi, et si quod adjunctum est sola fit intellectus
potentia, revera non capitur quomodo, vel unde,
vel idem sit quod adhuc non subsistit. Est enim
intellectus essentiarum discussor, non opifex; judex,
non institutor. Et quamvis rerum vel monstret vel
figuret imagines, nullum corpus materiali producit
exordio. At si panis et vini sacramentum, ob solam
salutis potentiam, | null | 4fe71e1d-505a-4614-b414-73d941a7df52 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
cum nato et passo unum atque
idem est; similiter auctori nihil refert hoc sacramentum
eodem judicio, eadem intelligentia baptismum
vel esse, vel dicere, vel quidquid in sacramentis
salubriter celebratur, sicut patet in plurimis;
velut, si procul justitiae aliquem dixeris eumdem
cum regibus, hoc ipsum ad patricium referas,
hoc ad Caesarem, si velis. Quod si hoc modo Christi
corpus applicas ad sacramentum, inde quod haec
communis virtus, haec publica fortitudo, commune
et publicum malum sit. Porro autem, si ex sua essentia
vel natura non habent salutis potentiam, habent
ejus contrarium, sicque, dum in sua natura
permanserit, erit impotens sacramentum. Per quod
evidenter consequitur corpus Christi sic esse imbecille,
si panem, qui in sua natura permanserit, dixerit
corpus esse. Quapropter necesse est ut aut
panem omnino a sua natura dejicias, aut ipsum
Christi corpus dicere non praesumas. Quod si forte
dixeris et suam naturam retinere, et tamen non esse
impotens sacramentum, contra rationem loqueris;
si cui naturam conferes, inhaerentiam [ #al., inhaerentia]@#
tollis. Omnes enim res, dum in sua natura
consistunt, ab inhaerentibus naturae non recedunt.
Quid ergo de aqua in vinum conversa dicis? Dices in
sua natura mansisse, et tamen vinum esse, aut
dices non esse vinum; sicut nec panis [ #al.,@# panem]
corpus nisi saporis potentiam. Quodcunque horum
dicas mirabiliter furis, profundissime fundis, solitarius
hauris. Attritum dicit quod incorruptibilis #al.,@#
incorruptibile] est, facisque consequentiam,
quam quaedam destruunt elementa. Putas enim, non
bene intelligens, attrita quaeque consequenter corrumpi.
Sed vide quia ignis plagatus non corrumpitur,
et aer non doluit a sagitta. Quod si ipsum dixeris
augmentari eo quod in dies immolatur, lechythum
non dices non minui, cum ex eo quotidie caperetur.
Si vero non imminutum protuleris, et sumptum
et integrum confiteris. Ergo si hoc potuit
Elias, quare hoc non potuit et Deus? Frumentum
mulieris Sarephtenae hujusmodi azymis praesignavit;
hoc ipsi praesignaverunt panes, millibus satiatis,
totitas [ #al.,@# deitas] non solum servata est. Verum
etiam bissenos redundavit in cophinos. Quos qualiter
gratuitos [ #al.,@# gustatos], vel unde augmentatos,
si dixeris, per eamdem hoc esse potentiam respondemus;
tuaque de ipsis confessio fides est sacramenti
certissima. Natura etenim stabilis, per longaevos
obtentus, libertatem constantiae pactumque
virtutis, quo dominatur, in rebus plerumque per
quem obtinet, solvit [ #al.,@# perobtinet solum]. Alioquin,
nisi ita concederes, videatur [ #al.,@# videretur]
invicto obstare Deo. Quod sibi auferre non potest
qui ibi [ #al.,@# tibi] concesserit quae de Christi corporis
sacramento praesumptuose suades. Qua in re alios
quidem vincis, sed ipsorum furorem armas, qui
divinae potentiae detrahentes naturam rerum factione
[ #al.,@# factricem] dicunt. Proinde, o in cunctis
aliis reverentissime vir, assume tibi fidem, quia #justus ex fide vivit
(Rom. I, 17)
@#, et fide mundantur
corda, sicut scriptum est: Mundans fide corda
eorum. Et quae in mysteriis ideo tenenda maxime
est, quia, sicut alibi scribitur, ipsa mentis dubietas
licet bonae vitae sit, qui accipit, excludit, ne ad ejus
sacramenti intelligentiam pertingat. Quod tecum
saepius revolvendo, ne ultra, quaeso, argumenteris
de omnipotentia divina. Sicut enim non capis quomodo
Verbum caro factum sit, sic non potes capere
quomodo panis iste mutetur in carnem, et vinum in
sanguinem transformetur, nise te docuerit omnipotentiae
fides. Alioquin luctaris cum Deo; sed non in
brachiis patriarchae; sed neque cum aurora imo
etiam tota tua haec luctatio nocturna est, magis
quam videtur esse insidiose luctantis quam amicabiliter
amplexantis. Quae nimirum luctatio non
solum non meretur, sed perdit; et non a merito
erroris immunis est, quasi durare nolueris [ #al.,@#
volueris] currendo incurret mortem. Propter quod
philosophiae tuae suadeo tenere quod scriptum est.
Tolle, inquit, luctatori coronam, lentus jacebit in
stadio. Desiste ergo fore erroris miles, desiste impugnare
coeleste mysterium, perpende quod Dei
voluntas, et verbum omni naturae supereminet, et,
qui in facturis potens est, potentem transformare
credas, sicut | null | 8bdb4d73-61da-4402-aca6-64cffb958c5c | latin_170m_raw | null | None | None | None |
scriptum est: #Mutabis ea, et mutabuntur (Psal. CI)
@#.
Dei enim velle pro facto est. Exue
igitur erroris involucrum, et casto fidei velamine
in mentem para. Memorare quod in Ambrosio legitur
de sacramentis (lib. De initiandis, cap. 9), #quia
corpus quod conficimus ex Virgine est;@# cum dicit
quia ex virgine est, partum dicit, et non alicui simile,
sicut tu per potentiam judicas. Hoc certe intellexi,
cum ad te de mysteriis sermonem adorsus, fidem
tuam curiosus [ #al.,@# curiosius] investigarem, quam
longe sis a testibus tuis Ambrosio scilicet et Augustino,
a te quidem appellatis, sed ipsis non
ita testantibus, probare paratus sum, cum eos
per eosdem tuis assertionibus videam refragari,
eisque maxime quibus te per eos auctorizas. Ipsi
enim vere liberi, ab errore non quasi velamen
habentes malitiae in suis significantibus sonis,
hoc coeleste convivium nulli comparant, nulli simile
dicunt; sed sicut alter eorum dicit Deum
suis vocibus, et non alienis assertionibus aestimandum,
per cujus distribuendum verbum, ex edibili
sacramento carnis et sanguinis efficientiam de
spirituali secreto procedere, nec ipsam carnem
aliam, nec ipsum alium sanguinem, quam unde incarnatus
apparuit plane, et simpliciter crediderim,
sicut semel accipiens formam servi, sicut pro nobis
quotidie hanc in se suscipiens creaturam, faciens
suum corpus occulta quadam recreando potentia;
sicut dicit beatus Augustinus in libro quarto [ #al.,@# tertio]
de Trinitate (lib. III de Trinit., c. 4, t. III); ubi Paulum
apostolum Christum significando praedicasse
commemorat. « Corpus, inquit, Christi et sanguinem
dicimus, sed illud tantum quod fructibus
terrae acceptum et prece mystica consecratum, rite
sumimus ad salutem spiritualem, in memoriam pro
nobis Dominicae passionis, operante invisibiliter Spiritu
Dei; » sicut scriptum est in libro Sapientiae. #Creatura,@#
inquit, #Factori deserviens extenditur in
tormentum adversus injustos, et lenior fit ad benefaciendum
his qui in te confidant. Propter quod et tunc
in omnia se transfigurans omnium nutrici gratiae tuae
deserviebat ad voluntatem horum qui te desiderabant (Sap. XVI)
@#.
Quod exemplum, licet ab alienis assumptionibus
vel conversionibus, aptum sit, sicut cum
formae visibiles ab incorporeis assumuntur, vel cum
rerum conversiones fiunt, sicut aquae verae in vinum
verum. Huic maxime [ #al.,@# tamen maxime] convenit
sacramento, in quo panis et vini creatura Deo sic
deservire probatur ut perseverantiam quam exhibuerat
naturae, invisibili celeritate permutet, et se
in omnia transfigurans, hoc est in eum, in quo omnia
sunt, aut qui omnium est homo Christus. Corpus
ejus ipso Recreatore [ #al.,@# Creatore] fiat, quod extendatur
in tormentum judicii adversus injustos, hoc
est in eos qui indigne suscipiunt, et lene ad ipsos
sit, qui in virtute et veritate mysterii sibi vitam
invenire confidunt.
Per hoc autem quod dicit ad voluntatem horum
qui te desiderabant, doceri oportet eos qui vitae sacramenta
desidiose et ignoranter accipiunt. Ac per
hoc non ei corporantur, in quem ipsa transeunt sacramenta. #Sedens quidem,@#
sicut in Salomone legimus #ad mensam potentis, scito quoniam talia oportet
te praeparare.@#
Quod exponens sanctus Augustinus
dicit (tract. 84 in Evang. Joan.): « Quae est mensa
magna, nisi unde accipimus corpus Christi et sanguinem?
Quid est scito quoniam talia te oportet
praeparare, nisi quod beatus Joannes exponit? » #Sicut
Christus pro nobis animam posuit, sic et nos debemus
pro fratribus animas ponere (I Joan. III)
@#. Ad hoc
salutare convivium cum desiderio currendum est,
quia Christus hoc ipsum cum desiderio celebravit,
sicut ipse in Evangelio ad discipulos suos dixit: #Desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum
antequam patiar
(Luc. XXII)
@#. Ad hanc mensam Judaeos
Augustinus invitans in libro contra genera hostium (lib. contra quinque genera hostium seu de quinque
haeresibus, c. 7),
sic dicit: « Saevistis, o Judaei,
occidistis, sanguinem Christi fudistis. Quid facere
nunc habetis, nisi ut credentes baptizemini; et bibatis
habetis, nisi ut credentes baptizemini; et bibatis
sanguinem quem effudistis? Non est quod
horreatis, fusus est sanguis medici, et factum est
medicamentum phrenetici. | null | b945b0fc-f9a2-4585-8c2c-52c5cf017df4 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
» Sicut Augustinus de
Paulo phreneticum patienter toleravit, sustinuit
me ferientem se, donavit mihi feriri per se. Quid
tibi, quaeso, vile est in ipsa quae in Christi corpus
transit creatura? Nam et corpus quod Christus
sumpsit ex virgine per naturam quidem corruptibili,
et si non corrupta per coitum, ex eodem
exstitit elemento, ex quo fructus sacramentorum
processit. Licet enim Virgo peperisset, non sicut
genuit nata est, nec a virginibus descendit parentibus,
sed ea conditione nascendi quae cunctis mortalibus
perseverat. Aliter paritura defluxit, et Verbum
incarnatum non ex alia quam ex terrena substantia
generavit, sicut Augustinus dicit in libro De verbis
Domini: « Adveniens, inquit, divinitas in uterum
virginis Mariae auctoritate illa qua Adam in paradiso
de limo terrae formavit, carnem sibi ex substantia
ipsius Mariae fabricavit. » Ex hac ipsa materia
ipsos quoque sacramentorum fructus novimus procreari,
quos catholice oblatos, secreta deitatis potentia,
per sanctum et invisibilem Spiritum carnem
Christi, et sanguinem fieri confitemur. Unde iterato
apud Augustinum habetur: « Quis, inquit, ea facit,
nisi qui dixit ut haec terra produceret, et in eodem
verbo suo, quae creavit, et regit, atque agit. » Dei
namque incommutabile Verbum, humiliter concarnatum,
mortalibus, sicut nos inhabiles, et minus idoneos
per sacramentorum fidem in novam transtulit
creaturam, quod nemo videre potest, nisi [ #al.,@# qui
non nisi] qui non distinctiones membrorum in nobis
considerat; sic ipsam mysteriorum materiam summa
sibi corporavit [ #al.,@# concorporavit] virtute; quod
ideo invisibiliter est credendum quia invisibiliter est
factum. Sicut enim Verbum Dei in carne invisibile
fuit, quod tamen factum erat, sic ista ipsa caro quia
jam in verbo consistit, quodammodo invisibilis facta,
quodam iterum necessario pioque consilio ad gustus
suffragium panis et vini quibusdam qualitatibus,
occultatur. Sed spiritualibus oculis ipsa carnis veritas
non negatur. Alioquin fides tanti mysterii deperisset,
si cruor in calice fieret manifestus, et si in
macello Christo [ #al.,@# Christi] ruberet sua caro, rarus
in terris ille qui hoc non abhorreret. Sed cum vita
aeterna non nisi edenti promittatur, perpetuarent
morti, qui Christum non coenassent. Sicut enim medicus
fastidienti aegro austeram potionem per alienas
dulcedines temperando saporat, tantoque intentius,
quanto eam amplius novit profuturam; sic noster
Procurator, et providus conviva prandium suae carnis
coaptavit horrentibus, ut, prioris creaturae vultibus
reservatis, ex formae visione animosius caperetur.
Similiter cum tantum Deus esset in sua immortali
essentia providens humanum genus non posse
reparari, si non moreretur per carnem, qui mori per
divinitatem non poterat, occultavit se nostrae carnis
amictu, et per assumpta membra passus est sine
visione sermonis; quem, nemo licet viderit, ut reor,
non dicet defuisse.
Qua in re sicut haberet immortalem et invisibilem
per corpus disposuisse mori, sic ipsum ejus
corpus ingustabile per naturam, per formam, per
speciem manducabile contulit, ne abhorrendo
cruentum ipsa jejunitas condemnaret, quos liberatos
morte refectio sacrosancta satiaret. Quid enim tam
optabile devenit in habitum quam ipso pasci, ipso
refici pane, qui tanta virtute nos saginat, ut Christo
corporati [ #al.,@# concorporati] medullitus adipemur,
et homo interior spiritualiter pinguescat? Ad istum
capiendum, comedendum, nutrimur. Per istum
lactamur fide, pascimur specie [ #forte@# spe]. Per
ipsum jam filii Dei sumus, sicut scriptum est: Filii
Dei sumus per gratiam, per fidem, per sacramentum,
per sanguinem Christi, per redemptionem
Salvatoris. Cibus immortalis, et sanctus, per quem
nos vegetemur [ #al.,@# vegetamur] et ille non minuitur.
Panis iste, sicut lux plurium oculos pascens,
et tamen tanta est quanta erat. Sacramentum fidelium,
quod soli agnoscunt fideles, tunc unicuique
vita est; si quod in sacramentum visibiliter sumitur
in ipsa veritate spiritualiter bibatur; aliter non
satiaretur mens; aliter non recrearetur anima,
sicut Augustinus dicit: « Omnino non satiaret me
Deus, nisi promitteret se ipsum Deum. » Ergo ubi
est ista promissio, #Panis,@# inquit, #quem ego dabo
caro mea est pro mundi vita? (Joan. VI, 52.)
@# Sed
dices panis hic, sed non Deus promittitur. Audi | null | a740e9cf-681f-4675-bc0b-fd8f65efd5dd | latin_170m_raw | null | None | None | None |
iterum: #Ego sum,@# inquit, #panis vivus, qui de coelo
descendi (Ibid., 51)
@#. Vivus est, et vivos facit. Nam
iterato sic habes: #Si quis manducaverit ex hoc pane,
vivet in aeternum (Ibid., 52)
@#. Audisti quia vita est. Sed
quae vita? vita distinguibilis, discretibilis, distans.
Quare? quia perpes, quia aeterna, quia salubris, quia
corruptionis nescia, quia felicitatis plena. Per quod
aeterne, per quod salubriter, per quod sine corruptione,
per quod feliciter vivitur. Nonne hoc optabiliter
amandum, amando, colendo credendum est? In
his etiam a nostra differt. Activa enim nec perpes,
nec colenda; exterminabilis est enim, sicut Augustinus
dicit: Vita, inquit, ista vapor est ad modicum
apparens, deinceps exterminabitur; et alibi: Vita
hominis, et si longa, quasi gutta una ad universum
mare. Item ipse, ipsi dies non stant, tu quare cum
illis vis stare? quid tibi ulterius si contra, si aliter,
si secus, si ex adverso credideris? Nunquid enim
vera non sunt, quae a veritate procedunt; aut ipsa
nos fefellit? Absit! Imo tu perturbas veritatem;
et quasi mentitam redarguis; nec vereris Scripturam
dicentem quod ea, quae Veritas repromisit,
sine aspectu credenda sint: ipsa enim dicit: #hoc
est corpus meum (Matth. XXVI, 26)
@#. Concedis dixisse,
sed repugnare non cessas. Dicis enim corpus,
et non corpus, suum, et non suum. Quomodo
enim dicas, vel non dicas, superius dixisse
me puto. Idcirco dictum puta (AUGUSTIN. serm.
2, de verb. Apost., c. 1, 10): « Sacramentum fidelium
agnoscunt fideles, audientes autem quid
aliud quam quod audiunt? Erit homini illi mores,
non vita, qui mendaces putaverit vitam? » verba
namque vitae sunt; quia Vita haec dixit: et vita
ipsa sunt, et Veritas haec dixit: et vera ipsa sunt,
et quibus loquitur, quia ipse est Verbum Patris.
Cur enim scandalizat te species quae remansit, ut
reor, si te cruentasset occisus, scandalum majus
esset, sicut dicit Joannes Chrysostomus ( #Homil. de
proditione Judae,@# sub finem): « Erubesces, » inquit,
« oblationis arcana, occisus propositus est Christus. »
Ita quidem nunc mysterium tecum est, nunc operta
mysterio. Si enim per fidem non ambulas in quo erit
mysterium? #Per fidem enim ambulamus, et non per
speciem (II Cor. V, 7)
@#. Aliter enim non venitur ad
aram, quae et sacerdos et sacrificium est. In Christo
enim haec omnia. Ipse enim est sublime altare Patris (Hebr. XIII, 10),
sicut scriptum est: Putasne aliud
esse altare ubi Christus pontifex astitit, quam corpus
suum per quod, et in quod Deo Patri vota fidelium,
et fides offeruntur? Unde et Psalmista: #Introibo
ad altare Dei@# mei (Psal. XLII, 4). Sed et de quo
diceret, adjunxit: #ad Deum qui laetificat juventutem
meam.@# Hoc et apud Ambrosium (libro IV de Sacramentis,
cap. 2): « forma, inquit, corporis altare est,
et corpus Christi est in altari. » Ipse enim est sacerdos
sicut Scriptura dicit: Terribile est, inquit,
immundum accedere ad ea. Ubi sacerdos est, #qui
potestatem habet corpus, et animam perdere in gehennam (Matth. X, 28)
@#;
et illud Psalmistae: #Tu es
sacerdos in aeternum (Psal. CIX, 4)
@#; et Paulus, hic
autem eo quod maneat in aeternum sempiternum
habet sacerdotium. Unde et idem: #Talem,@# inquit, #habemus sacerdotem, qui consedit ad dexteram magnitudinis
in excelsis
(Hebr. VII, 1)
@#. Ut enim ostenderet
se esse sacrificium: #ideo ingrediens mundum dicit:
Hostiam et oblationem noluisti, corpus autem aptasti
mihi: tunc dixi: Ecce venio. In capite libri scriptum
est de me ut facerem voluntatem tuam (Hebr. X, 5-7)
@#.
In ipsa voluntate sicut Apostolus dicit: #Sanctificati
sumus per oblationem corporis Christi Jesu | null | cf4fdf18-d2aa-4be2-9266-2e95da4ae5e1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
(Ibid., 10)
@#.
Sed ut nihil deficeret omnino venienti ad Christum,
ipse est tabernaculum, huic soli servatum mysterio,
ut omnia essent sub gratia per plenitudinem pietatis.
Necesse de caetero qui laniaret aliud pro [ #al.,@# per]
se quam ipsum in quo finis sacrificiorum est; per
quem non solum nos reservamur ad vitam, verum
etiam omnia illa quae in sacrificium dabantur. Nullis
enim jam synagoga, nullis fumant idola carnibus,
plebs [ #al.,@# ista] ipsarum victimarum, cum plebe
salva est: In quo enim cessavit unctio, cessavit et
victima. Caliga igitur, et quodammodo caecus sis, ut
videas quem non videbas, et sicut per bonum pudorem
visus tibi exterior premitur, ut quae videt, non
videat; sic per Dei timorem acumen tuae sublimitatis
occultes ab occurrente errore, ne forensis aspectus
per exteriora mysterii fallat mentem, et castos
intellectus pravae intentionis adulatio [ #al.,@# adulterio]
corrumpat: nec praesumas singulariter sentire,
quod universitas non assentit, quia, sicut in Ambrosio
legimus, non solum singulorum [ #al.,@# angelorum],
verum et universitatis ista mysteria sunt, et ob
hoc commune debent habere judicium secundum
catholicos et canonicos sensus, quos extra ipse sentis
ideoque forensem duxi, eo quod extra communes
oculos, de hujusmodi videas, sicut mecum in tuo
discubio contulisti. Expertus loquor, audisse contigit,
nam non crederem. Abjecta unitate, de parte
extolleris. | null | 161f1289-6958-478a-b5d7-ba669ec9e753 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
I. #Litterae Jordani Lemovicensis episcopi, quibus multa confert capitulo Lemovicensi.@#
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, ego
Jordanus, Dei gratia Lemovicae sedis episcopus,
humanae fragilitatis considerans casum, de meo
alodio quod haereditario mihi successit, pro remedio
animae meae parentumque meorum Marbodi et
Odolgardae uxoris ejus, et patri meo Geraldo et
uxore Odolgardae dono atque concedo S. Stephano
ad sedem Lemovicae civitatis, et ad canonicos
ejusdem sedis in alodum in communia ad canonicos,
sine omnium hominum contradictione, scilicet
castello novo turrem superiorem et [ #quod@# domniono #vulgo dicitur@#
donjon] ubi sedet, et domos, et
illas pleiduras quae ad meam pertinent divisionem,
pratum superiore ad fontem, silvam quae dicitur
Serra, quartam partem capellae S. Michaelis et
S. Quintini cum omni terra quae ad capellam pertinent,
curtae de Cursatea sicut est de fevum
comitis Pictaviensis. Ipse Willelmus comes totum
illum fevum dedit mihi in alodum extra episcopatum.
Si quis vero hanc supradictam donationem
contradixerit, aut calumniare voluerit, anathema
sit, et cum Dathan et Abiron in infernum demergatur.
Signum Jordani episcopi, qui hanc chartam
firmavit et scribere jussit. Haec charta facta est mense
Februario, regnante Henrico rege Francorum, et
Guillelmo duce Aquitanorum.
II. #Concordia inita inter Jordanum episcopum Lemovicensem, et Willelmum comitem Pictaviensem.@#
Credimus non latere peritos priscae constitutionis,
quod summus opifex totius creationis ea conditione
legis fabricam efficiavit hominis, quatenus cunctis
praeesset animantibus quae moventur in terris. Omnes
homines natura aequales genuit, sed amplifica
Dei dispositione, cum quaeque suo juri subjecta tenere
quivisset, non natura accommodante, sed variante
meritorum ordine, alios aliis culpa postposuit.
Imo reges, comites, praesules aliis hominibus dominando
praeesse coeperunt, sicut dicit Psalmista: #Imposuisti
homines super capita nostra (Psal. LXV, 12)
@#;
et beatus papa Gregorius: #Gratia Dei supra homines
sumus.@# His testimoniis Willelmus comes Pictaviensis
confirmatus, causa pacis Lemovicam venit civitatem,
et firmata pace in praesentia nobilium clericorum
vel laicorum, tale cum episcopo Jordano, habuit
conventum. Si comes Pictaviensis in episcopatum
Lemovicae sedis mitteret episcopum, nullo
modo esset factum [ #f.,@# facturus] sine electione et
sine consilio S. Stephani canonicorum, et sine consilio
Aimirici de Niolio, cum uno filio suo, si vivus
erit, vel mortuus fuerit, cum duobus suis filiis,
similiter cum duobus filiis Alduini de Nobiliaco
si vivi erunt; si mortui sunt cum consilio illorum qui
tenent istas turres de Niolio et de Nobiliaco. Propter
commendamentum episcopi, haec electio non sit
facta propter lucrum terrenum, neque propter alicujus
amicitiam, sed ad salutem S. Stephani Lemovicae
sedis, illis scientibus; et ille episcopus qui venerit
post Jordanum episcopum, faciat talem securitatem
et firmitatem qualem fecit Jordanus episcopus, et
sui antecessores, ad canonicos S. Stephani de episcopatu
et de communia illorum; aut talem securitatem
qualem ipsi inter se elegerint, et sine forcia.
Comes Willelmus cum Jordano episcopo et cum
canonicis S. Stephani tale habuit conventum cum
juramento, ut de episcopatu nihil daret nec minoraret,
nec suus successor qui post eum veniret; et
si de hoc conventu congregatione Sancti Stephani
male minasset, et in adjutorium infra XI dies contra
illos homines non fuisset qui male fecissent, ac
congregatione Sancti Stephani ut essent absoluti
quod in sua fidelitate non starent, hujus rei propter
adjutorium, comes Willelmus dedit obsides Aimiricum
de Roncum, Albertum de Cambo; et si isti
mortui fuerint, alios in locum illorum restaurent
tantum valentes; et propter conventum et electionem
episcopatus isti sunt obsides: Willelmus de
Roca, Guillelmus de Kartes, Ugo de Lacella, Geraldus
de Volvent, filius Raimundi, Vivian de Brederio,
Petrus de Niort; et si aliquis illorum mortuus
fuerit, infra quindecim dies, si comes Pictaviensis
submonitus fuerit, restauretur; et ille qui eos
submonuerit, damnum non habet; et si ita non
attendit infra XV dies postquam submoniti fuerint,
in Castellum S. Stephani se mittant intus [ #forte@#
quod] clausum est muro et fossato sine malo ingenio,
et inde non exeant sine absolutione quinque
clericorum qui sunt obsides . . . comitem Pictaviensem
si vivi sunt, et si mortui sunt, propter absolutionem
eorum | null | 5e4b4292-023a-4433-86f3-4a47c43035a1 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
qui honorem illum tenent, cum consilio aliorum
quinque clericorum qui sunt in loco, et ad salutem
S. Stephani, illis scientibus et de submonitione
non vetant.
Facta est ista charta tertio Nonas Aug., regnante
Hinrico rege Francorum Willelmo duce Aquitanorum,
Jordano episcopo Lemovicae sedis; qui istam
chartam scribere et firmare jusserunt.
I. #Litterae Jordani Lemovicensis episcopi, quibus multa confert capitulo Lemovicensi.@#
In nomine sanctae et individuae Trinitatis, ego
Jordanus, Dei gratia Lemovicae sedis episcopus,
humanae fragilitatis considerans casum, de meo
alodio quod haereditario mihi successit, pro remedio
animae meae parentumque meorum Marbodi et
Odolgardae uxoris ejus, et patri meo Geraldo et
uxore Odolgardae dono atque concedo S. Stephano
ad sedem Lemovicae civitatis, et ad canonicos
ejusdem sedis in alodum in communia ad canonicos,
sine omnium hominum contradictione, scilicet
castello novo turrem superiorem et [ #quod@# domniono #vulgo dicitur@#
donjon] ubi sedet, et domos, et
illas pleiduras quae ad meam pertinent divisionem,
pratum superiore ad fontem, silvam quae dicitur
Serra, quartam partem capellae S. Michaelis et
S. Quintini cum omni terra quae ad capellam pertinent,
curtae de Cursatea sicut est de fevum
comitis Pictaviensis. Ipse Willelmus comes totum
illum fevum dedit mihi in alodum extra episcopatum.
Si quis vero hanc supradictam donationem
contradixerit, aut calumniare voluerit, anathema
sit, et cum Dathan et Abiron in infernum demergatur.
Signum Jordani episcopi, qui hanc chartam
firmavit et scribere jussit. Haec charta facta est mense
Februario, regnante Henrico rege Francorum, et
Guillelmo duce Aquitanorum.
II. #Concordia inita inter Jordanum episcopum Lemovicensem, et Willelmum comitem Pictaviensem.@#
Credimus non latere peritos priscae constitutionis,
quod summus opifex totius creationis ea conditione
legis fabricam efficiavit hominis, quatenus cunctis
praeesset animantibus quae moventur in terris. Omnes
homines natura aequales genuit, sed amplifica
Dei dispositione, cum quaeque suo juri subjecta tenere
quivisset, non natura accommodante, sed variante
meritorum ordine, alios aliis culpa postposuit.
Imo reges, comites, praesules aliis hominibus dominando
praeesse coeperunt, sicut dicit Psalmista: #Imposuisti
homines super capita nostra (Psal. LXV, 12)
@#;
et beatus papa Gregorius: #Gratia Dei supra homines
sumus.@# His testimoniis Willelmus comes Pictaviensis
confirmatus, causa pacis Lemovicam venit civitatem,
et firmata pace in praesentia nobilium clericorum
vel laicorum, tale cum episcopo Jordano, habuit
conventum. Si comes Pictaviensis in episcopatum
Lemovicae sedis mitteret episcopum, nullo
modo esset factum [ #f.,@# facturus] sine electione et
sine consilio S. Stephani canonicorum, et sine consilio
Aimirici de Niolio, cum uno filio suo, si vivus
erit, vel mortuus fuerit, cum duobus suis filiis,
similiter cum duobus filiis Alduini de Nobiliaco
si vivi erunt; si mortui sunt cum consilio illorum qui
tenent istas turres de Niolio et de Nobiliaco. Propter
commendamentum episcopi, haec electio non sit
facta propter lucrum terrenum, neque propter alicujus
amicitiam, sed ad salutem S. Stephani Lemovicae
sedis, illis scientibus; et ille episcopus qui venerit
post Jordanum episcopum, faciat talem securitatem
et firmitatem qualem fecit Jordanus episcopus, et
sui antecessores, ad canonicos S. Stephani de episcopatu
et de communia illorum; aut talem securitatem
qualem ipsi inter se elegerint, et sine forcia.
Comes Willelmus cum Jordano episcopo et cum
canonicis S. Stephani tale habuit conventum cum
juramento, ut de episcopatu nihil daret nec minoraret,
nec suus successor qui post eum veniret; et
si de hoc conventu congregatione Sancti Stephani
male minasset, et in adjutorium infra XI dies contra
illos homines non fuisset qui male fecissent, ac
congregatione Sancti Stephani ut essent absoluti
quod in sua fidelitate non starent, hujus rei propter
adjutorium, comes Willelmus dedit obsides Aimiricum
de Roncum, Albertum de Cambo; et si isti
mortui fuerint, alios in locum illorum restaurent
tantum valentes; et propter conventum et electionem
episcopatus isti sunt obsides: Willelmus de
Roca, Guillelmus de Kartes, Ugo de Lacella, Geraldus
de Volvent, filius Raimundi, Vivian de Brederio,
Petrus de Niort; et si aliquis illorum mortuus
fuerit, infra quindecim dies, si comes Pictaviensis
submonitus fuerit, restauretur; et ille qui eos
submonuerit, damnum non habet; et si ita non | null | 3a7d34e2-7295-4a74-81f9-ed8f7fbaed0b | latin_170m_raw | null | None | None | None |
attendit infra XV dies postquam submoniti fuerint,
in Castellum S. Stephani se mittant intus [ #forte@#
quod] clausum est muro et fossato sine malo ingenio,
et inde non exeant sine absolutione quinque
clericorum qui sunt obsides . . . comitem Pictaviensem
si vivi sunt, et si mortui sunt, propter absolutionem
eorum qui honorem illum tenent, cum consilio aliorum
quinque clericorum qui sunt in loco, et ad salutem
S. Stephani, illis scientibus et de submonitione
non vetant.
Facta est ista charta tertio Nonas Aug., regnante
Hinrico rege Francorum Willelmo duce Aquitanorum,
Jordano episcopo Lemovicae sedis; qui istam
chartam scribere et firmare jusserunt. | null | 4172e3ed-a669-4faa-bd6b-f3b72da2b017 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Planctus de transitu Odilonis
Ad fletus voces extendat chorda sonoras,
Organa cunctorum vertantur sorte modorum.
Plangite, vos populi, vos linguae sidera coeli,
Proruat in tenebras resplendens orbita solis,
Deficiant plene radiantia cornua lunae,
Lugeat et mundus protenso corpore totus:
Nunc terras, pelagus, montes, silvasque ciebo:
Quadrupedes, bipedes, reptantia cuncta movebo.
Condoleant Patrem subtractum nunc Odilonem
Conciso plausu, pungantur viscera fletu,
Et variis lacrymas profundant vocibus istas:
Odilo, dulce decus, venturi gloria secli,
Odilo, dulce decus, fraternae pacis amicus,
Odilo, dulce decus, meritorum lampade clarus.
Tu fessis requies, languentibus es medicina,
Debilium baculus, miserorum maxima virtus:
Splendida quo facies abiit, quo sermo recessit
Aureus, humanos componens optime mores?
Quo tua sancta manus, fulgorus denique visus
Quo jacet in spatio, vel quo requiescit in antro?
#Ratio, ad haec respondens, ait:@#
Ordine funereo clauduntur membra sepulcro
Foedere perpetuo, lex est mortalibus ista:
Naturae genitor, rerum plasmator et auctor
Jussit in occiduas morientes ire tenebras.
Tendit ad occasum quidquid lucis capit ortum,
Doctus et indoctus aequali sorte recedunt,
Divitis et modici similem mors suscipit umbra,
Vertitur in cinerem cineris compago soluta:
Quod nequit absolvi, debet patienter haberi.
#Revelatio doloris, et consolatio mortis.@#
Musa, mihi causas memora, quo tristia solvam
Deponens lacrymas steriles, et gaudia sumam.
Odilo non moritur, sed mortis funera spernit:
Odilo non moritur, sed vitam duxit honestam.
Odilo non moritur, sed vitam morte recepit.
Regnat in aeternum gaudens se cernere Christum
Quem coluit, docuit, quaesivit, glorificavit,
Cujus gloria crux fuit, et Christus crucifixus.
Virgo Maria, tuo quantum servivit honori!
Te mundi Dominam, coelorum necne benignam,
Omnibus in votis tenuit, praeeligit, amavit
Firmiter, atque Deum recolens de te generatum,
Extorsit lacrymas sibi, quod tua sancta mamilla,
Quam lactasse Deum coelum stupet, orbis adorat!
Illi quam fuerit pia circumcisio Christi,
Quae teneris membris influxit vulnera cultri,
Testes sunt gemitus, oculorum lumine fusi:
Hacque die merito carnis dissolvitur antro,
Compatitur Christo, radians jam vivit in illo,
Christo commoritur, cum Christo denique surgit.
#Ex eadem die Dominus Willelmus ab hac luce migravit.@#
Hisdem decessit Willelmus sorte Kalendis,
Magnus et ipse Pater monachorum Divionensis.
Hi fuerant monachi Mayoli denique sancti,
Uno florentes in tempore, corpore mundo,
Unius et fidei, verae pietatis amici.
Junxit utrosque fides, similes habuere recessus,
Gloria non dispar, eadem sequiturque corona.
#Hic dilecto lectulus praeparatur, et diversae species mysticae offeruntur.@#
Odilo dilectus, nunc candidus et rubicundus,
Securo incessu sequitur vestigia Christi;
Floridus et niveus defertur lectulus illi
Quem tegit alta cedrus, redolensque cupressus adornat:
Sparguntur violae, sternuntur lilia quaeque.
Tum videas roseos illum sibi pingere flores,
Et varias herbas oculis spectare benignis.
Balsama non desunt, et aromata multa teruntur,
Nardus, myrrha, nitent, et fortia cinnama flagrant,
Omnibus et primis copulantur fistula [frustula] crucis
Unguentis aloes, stactus, et maxima cyprus.
Mille sunt species, plures variantur odores,
Nectareusque sapor coelum replet altius ipsum.
#Hic sponso conjungitur.@#
Odilo deliciis his utitur, et renovatur,
Proximus et sponso resplendet lumine claro:
Oscula jam celebrat, et sponsae foedera firmat.
Cantica nunc resonant, paschalia tympana ludunt,
Jam videt in facie laetus Dominumque Deumque.
#Dilectus turri comparatur, et mysticis armis munitur.@#
Odilo, dum vixit, virtutum sparsit odores,
Turris erat fortis, clypeus munita supernis,
Quam circumcingebant propugnacula septem,
Fortia pendebant ex illis arma virorum,
Nullus et hanc hostis potuit superare malignus.
#Dilectus quaeritur.@#
Quo pascis recubans, votorum chare meorum?
#Hic invenitur.@#
Meridiana tenes, ut sol sublimia tangis.
#Dilecto ferculum offertur.@#
Mysticus et Salomon tibi fercula sancta ministrat
Libanus haec praestat nullius sorde putrescens:
Argento solidae fabricantur namque columnae:
Aurea fit requies, ascensum purpura nescit,
Denique constrantur medio pietatis amore.
#Qualiter musice concinat.@#
Alternis modulis nunc epithalamia cantas,
Dulcibus et rhythmis per mystica dogmata curris.
#Quam suaviter dicat se requiescere.@# | null | 1cdb959e-e26c-4ee5-8566-5eb410847f26 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Illius optata jam nunc requiesco sub umbra:
Quem volui, colui, quaesivi, semper amavi;
Ipsius atque mihi dulcescit gutture fructus,
Cujus amor propriis membris nunc pulvere lectis
Concedit gratos nimia dulcedine somnos.
#Ad filias Hierusalem, ne evigilare faciant dilectum.@#
Hierusalem natae, contestor, pacis amicae,
Praestetis requiem sibi, nec prohibete jacere,
Donec ipse velit, et donec transeat umbra,
Adveniatque dies cui nox succedere nescit.
#Hic excitatus resurgit.@#
Odilo supremum spectat de morte triumphum;
Jam renitet prima, servatur et altera palma,
Coelis divisis, cum venerit arbiter orbis
Cernere cunctorum causas actusque virorum:
Tunc crucis indicium parebit et omnibus altum,
Quam Dominus Jesus suspensus morte sacravit.
Angelicus coetus tunc formidabit, et omnis
Coelorum virtus resonans tremefacta silebit;
Splendens sol fugiet, pallescens luna recedet:
Corpora de tumulis procedent tunc reseratis;
Gloria sanctorum segregatur sorte malorum:
Nam bonus ad lucem, pravusque resurget ad ignem:
Odilo tuncque novus coelesti lumine clarus,
Sanctorum medius incedet, et obvius ibit,
Agmine multorum vallatus commilitonum,
Quos Domino verbis, exemplis consociavit.
#Precatio pro dilecto.@#
Virgo Maria, tuum miserans tunc collige servum,
Et Baptista potens, tu respice te recolentem:
Spiritus angelicus rapiat hunc hoste fugato.
Petre beate, piam coelo sibi prospice sedem,
Qui tibi devotus semper fuit officiosus.
Coetus apostolicus Domini splendore beatus,
Testes purpurei coelorum cardine summi,
Ordo sacerdotum, dux et lumen populorum,
Virgineusque chorus in Christo sanctificatus,
Intercessores habeat vos Odilo noster,
Quo simul in coelis per saecula gaudeat. Amen.
#Epilogus salutationis.@#
Odilo, vive, vale, toto mihi charior orbe,
Lucidior vitro, fulgenti clarior auro,
Vultu conspicuo, niveo candente capillo,
Candidior cygno, rubeo formosior astro.
Te, bone, dum recolo, lacrymarum rore madesco,
Qui tibi praecipui nodis cingebar amoris.
Quam celebres oculi pietatis fonte repleti,
In me quot gemitus sunt dulces saepe retecti!
Quem similem quaeram? quem similem teneam?
Tum pax et requies, vitae spes certa manebat,
Portus eras tranquillus de pelago redeunti.
Turris eras, de qua terrentes respiciebam,
Antidotum salubre, quo cuncta venena fugabam:
Tu pes, tuque manus, et in omnibus omnia factus.
Et ne multiplices causer producere versus,
Odilo jam valeas, Jotsaldi jam memor esto,
Almaniique tui votis pie semper adesto.
Planctus de transitu Odilonis
Ad fletus voces extendat chorda sonoras,
Organa cunctorum vertantur sorte modorum.
Plangite, vos populi, vos linguae sidera coeli,
Proruat in tenebras resplendens orbita solis,
Deficiant plene radiantia cornua lunae,
Lugeat et mundus protenso corpore totus:
Nunc terras, pelagus, montes, silvasque ciebo:
Quadrupedes, bipedes, reptantia cuncta movebo.
Condoleant Patrem subtractum nunc Odilonem
Conciso plausu, pungantur viscera fletu,
Et variis lacrymas profundant vocibus istas:
Odilo, dulce decus, venturi gloria secli,
Odilo, dulce decus, fraternae pacis amicus,
Odilo, dulce decus, meritorum lampade clarus.
Tu fessis requies, languentibus es medicina,
Debilium baculus, miserorum maxima virtus:
Splendida quo facies abiit, quo sermo recessit
Aureus, humanos componens optime mores?
Quo tua sancta manus, fulgorus denique visus
Quo jacet in spatio, vel quo requiescit in antro?
#Ratio, ad haec respondens, ait:@#
Ordine funereo clauduntur membra sepulcro
Foedere perpetuo, lex est mortalibus ista:
Naturae genitor, rerum plasmator et auctor
Jussit in occiduas morientes ire tenebras.
Tendit ad occasum quidquid lucis capit ortum,
Doctus et indoctus aequali sorte recedunt,
Divitis et modici similem mors suscipit umbra,
Vertitur in cinerem cineris compago soluta:
Quod nequit absolvi, debet patienter haberi.
#Revelatio doloris, et consolatio mortis.@#
Musa, mihi causas memora, quo tristia solvam
Deponens lacrymas steriles, et gaudia sumam.
Odilo non moritur, sed mortis funera spernit:
Odilo non moritur, sed vitam duxit honestam.
Odilo non moritur, sed vitam morte recepit.
Regnat in aeternum gaudens se cernere Christum
Quem coluit, docuit, quaesivit, glorificavit,
Cujus gloria crux fuit, et Christus crucifixus.
Virgo Maria, tuo quantum servivit honori!
Te mundi Dominam, coelorum necne benignam,
Omnibus in votis tenuit, praeeligit, | null | c40af3fc-3472-477c-be67-dad3cd948663 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
amavit
Firmiter, atque Deum recolens de te generatum,
Extorsit lacrymas sibi, quod tua sancta mamilla,
Quam lactasse Deum coelum stupet, orbis adorat!
Illi quam fuerit pia circumcisio Christi,
Quae teneris membris influxit vulnera cultri,
Testes sunt gemitus, oculorum lumine fusi:
Hacque die merito carnis dissolvitur antro,
Compatitur Christo, radians jam vivit in illo,
Christo commoritur, cum Christo denique surgit.
#Ex eadem die Dominus Willelmus ab hac luce migravit.@#
Hisdem decessit Willelmus sorte Kalendis,
Magnus et ipse Pater monachorum Divionensis.
Hi fuerant monachi Mayoli denique sancti,
Uno florentes in tempore, corpore mundo,
Unius et fidei, verae pietatis amici.
Junxit utrosque fides, similes habuere recessus,
Gloria non dispar, eadem sequiturque corona.
#Hic dilecto lectulus praeparatur, et diversae species mysticae offeruntur.@#
Odilo dilectus, nunc candidus et rubicundus,
Securo incessu sequitur vestigia Christi;
Floridus et niveus defertur lectulus illi
Quem tegit alta cedrus, redolensque cupressus adornat:
Sparguntur violae, sternuntur lilia quaeque.
Tum videas roseos illum sibi pingere flores,
Et varias herbas oculis spectare benignis.
Balsama non desunt, et aromata multa teruntur,
Nardus, myrrha, nitent, et fortia cinnama flagrant,
Omnibus et primis copulantur fistula [frustula] crucis
Unguentis aloes, stactus, et maxima cyprus.
Mille sunt species, plures variantur odores,
Nectareusque sapor coelum replet altius ipsum.
#Hic sponso conjungitur.@#
Odilo deliciis his utitur, et renovatur,
Proximus et sponso resplendet lumine claro:
Oscula jam celebrat, et sponsae foedera firmat.
Cantica nunc resonant, paschalia tympana ludunt,
Jam videt in facie laetus Dominumque Deumque.
#Dilectus turri comparatur, et mysticis armis munitur.@#
Odilo, dum vixit, virtutum sparsit odores,
Turris erat fortis, clypeus munita supernis,
Quam circumcingebant propugnacula septem,
Fortia pendebant ex illis arma virorum,
Nullus et hanc hostis potuit superare malignus.
#Dilectus quaeritur.@#
Quo pascis recubans, votorum chare meorum?
#Hic invenitur.@#
Meridiana tenes, ut sol sublimia tangis.
#Dilecto ferculum offertur.@#
Mysticus et Salomon tibi fercula sancta ministrat
Libanus haec praestat nullius sorde putrescens:
Argento solidae fabricantur namque columnae:
Aurea fit requies, ascensum purpura nescit,
Denique constrantur medio pietatis amore.
#Qualiter musice concinat.@#
Alternis modulis nunc epithalamia cantas,
Dulcibus et rhythmis per mystica dogmata curris.
#Quam suaviter dicat se requiescere.@#
Illius optata jam nunc requiesco sub umbra:
Quem volui, colui, quaesivi, semper amavi;
Ipsius atque mihi dulcescit gutture fructus,
Cujus amor propriis membris nunc pulvere lectis
Concedit gratos nimia dulcedine somnos.
#Ad filias Hierusalem, ne evigilare faciant dilectum.@#
Hierusalem natae, contestor, pacis amicae,
Praestetis requiem sibi, nec prohibete jacere,
Donec ipse velit, et donec transeat umbra,
Adveniatque dies cui nox succedere nescit.
#Hic excitatus resurgit.@#
Odilo supremum spectat de morte triumphum;
Jam renitet prima, servatur et altera palma,
Coelis divisis, cum venerit arbiter orbis
Cernere cunctorum causas actusque virorum:
Tunc crucis indicium parebit et omnibus altum,
Quam Dominus Jesus suspensus morte sacravit.
Angelicus coetus tunc formidabit, et omnis
Coelorum virtus resonans tremefacta silebit;
Splendens sol fugiet, pallescens luna recedet:
Corpora de tumulis procedent tunc reseratis;
Gloria sanctorum segregatur sorte malorum:
Nam bonus ad lucem, pravusque resurget ad ignem:
Odilo tuncque novus coelesti lumine clarus,
Sanctorum medius incedet, et obvius ibit,
Agmine multorum vallatus commilitonum,
Quos Domino verbis, exemplis consociavit.
#Precatio pro dilecto.@#
Virgo Maria, tuum miserans tunc collige servum,
Et Baptista potens, tu respice te recolentem:
Spiritus angelicus rapiat hunc hoste fugato.
Petre beate, piam coelo sibi prospice sedem,
Qui tibi devotus semper fuit officiosus.
Coetus apostolicus Domini splendore beatus,
Testes purpurei coelorum cardine summi,
Ordo sacerdotum, dux et lumen populorum,
Virgineusque chorus in Christo sanctificatus,
Intercessores habeat vos Odilo noster,
Quo simul in coelis per saecula gaudeat. Amen.
#Epilogus salutationis.@#
Odilo, vive, vale, toto mihi charior orbe,
Lucidior vitro, fulgenti clarior auro,
Vultu conspicuo, niveo candente capillo,
Candidior cygno, rubeo formosior astro.
Te, bone, dum recolo, lacrymarum rore madesco | null | 3ab9c955-4674-48b5-80ad-b121bbba3039 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
Qui tibi praecipui nodis cingebar amoris.
Quam celebres oculi pietatis fonte repleti,
In me quot gemitus sunt dulces saepe retecti!
Quem similem quaeram? quem similem teneam?
Tum pax et requies, vitae spes certa manebat,
Portus eras tranquillus de pelago redeunti.
Turris eras, de qua terrentes respiciebam,
Antidotum salubre, quo cuncta venena fugabam:
Tu pes, tuque manus, et in omnibus omnia factus.
Et ne multiplices causer producere versus,
Odilo jam valeas, Jotsaldi jam memor esto,
Almaniique tui votis pie semper adesto. | null | b2fdf184-af44-4cd7-8a4e-5d7205f6f9c2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
INCIPIUNT CAPITULA VITAE SEQUENTIS.
CAPITULA LIBRI PRIMI.
#Prologus Jotsaldi monachi ad Stephanum pontificem.@#
#Item praefatio vel deploratio ex transitu ejusdem Patris.@#
#De generis ejus nobilitate.@#
CAP. I. #Qualiter Deo militare coeperit in sua ipsius
pueritia.@#
II. #Quomodo Maioli sancti se conjunxerit societati.@#
III. #Qualiter deseruit hujus saeculi pompam.@#
IV. #Qualiter sanctus Maiolus illum elegerit successorem
sibi.@#
V. #De habitu corporis ejus, et quod nihil in eo fucatum
vel affectatum fuit.@#
VI. #Quod in eo quatuor virtutes principales refulserint.@#
VII. #De justitia, vel quod a pontificibus, regibus, ducibus,
vel imperatoribus maximo fuit amore dilectus.@#
VIII. #Quod in pauperes munificus fuit.@#
IX. #Qualiter binis pueris jam defunctis indumenta
praestitit, vel sepulturae eos tradidit.@#
X. #De clerico contagio leprae maculato.@#
XI. #Quam hospes fuit, et quamplures diversae aetatis
diversi generis Christo acquisivit.@#
XII. #De fortitudine.@#
XIII. #De temperantia, et renovatione suorum locorum.@#
XIV. #De transitu ejus quomodo terram ejus beatus
spiritus deseruit, coelosque petivit.@#
XV. #Commendatio animae.@#
XVI. #Qualiter sanctus vir apparuerit cuidam monacho.@#
XVII. #De simili visione.@#
CAPITULA LIBRI SECUNDI.
CAP. I. #Quomodo quondam puer liberatus sit divinitus
a gravissima infirmitate.@#
II. #De caeco illuminato.@#
III. #De aqua in vinum conversa.@#
IV. #De furto apud Papiam invento.@#
V. #Item de alio simili furto.@#
VI. #De transmeatione profundissimae Ticinensis aquae,
et accensione lucernae.@#
VII. #De simili miraculo.@#
VIII. #De paucis pisciculis plurimis refectis.@#
IX. #De exuberatione vini in parvo vasculo in monte
Aventino.@#
X. #De quodam homine a febribus liberato.@#
XI. #De utribus in usus pauperum evacuatis, et iterum
divinitus impletis.@#
XII. #De vase vitreo confracto et solidato.@#
XIII. #De quadam visione cujusdam eremitae.@#
XIV. #De revelatione domni Benedicti papae.@#
XV. #De quodam puero ab infirmitate gutturis sanato.@#
XVI. #De libris et aliis supellectilibus aqua infectis et
minime laesis.@#
XVII. #De quodam puerulo monacho a gravissima infirmitate
liberato.@#
XVIII. #De libro et vasis repertis.@#
XIX. #De quodam potente a dolore oculi liberato.@#
XX. #De clerico a morbo brachii curato.@#
XXI. #De quodam mente capto sive daemoniaco sanato.@#
XXII. #De quodam muto sanato.@#
XXIII. #De quodam parvulo vasculo a vino exinanito,
et virtute sancti postmodum pleno reperto.@#
CAPITULA LIBRI TERTII.
CAP. I. #De quadam puella insana, surda et muta
sanata.@#
II. #De homine surdo et muto liberato.@#
III. #Item de alio muto.@#
IV. #De quodam paralytico simul et muto curato.@#
V. #De presbytero muto.@#
VI. #De caeco illuminato.@#
VII. #Item de caeca sanata.@#
VIII. #Item de alio caeco illuminato.@#
IX. #De quodam insano ad mentem revocato.@#
X. #De quodam paralytico.@#
XI. #De hydropico liberato.@#
XII. #Item de alio hydropico.@#
XIII. #De quadam contracta sanata.@#
XIV. #Item de alia simili modo sanata.@#
XV. #De quadam paupercula simili modo curata.@#
XVI. #De quodam captivo a vinculis liberato.@#
XVII. #De quodam mente capto sancto.@#
INCIPIT PROLOGUS JOTSALDI MONACHI #AD STEPHANUM PONTIFICEM@# DE VITA ET VIRTUTIBUS SANCTI ODILONIS ABBATIS.
Reverendo Patri STEPHANO, secundum sui nominis
interpretationem pontificali gloria coronato, ultimus
servus servorum Dei, nomine tantum monachus,
JOTSALDUS, quidquid in utraque vita jucundius.
Antiquorum philosophorum studia scriptis et monumentis
extulerunt priorum suorum laudes et memorias,
talibus indiciis sperantes se facere immortales,
quos noverant fuisse mortales. Deinde gradu
secundo regula ecclesiastica, tanto dicendorum materia
sublimior, quanto spei certioris directior,
sanctorum virorum praeclara describit opera, ut
succedentes et futuri habeant semper quorum sequantur
exempla, totumque ad illum referatur, a quo
virtus et prudentia datur, a quo etiam derivatur
fortitudo et sapientia. Ad | null | cd7bd5e3-e9ae-4882-8d32-28fcd40b5524 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
horum formam ego, quantilluscunque
homuncio, nutritus magni Odilonis
magisterio, informatusque beneficio, quemadmodum
Hieronymus de Blaesilla et Nepotiano, epitaphium
quoddam volui de morte virtutibusque ejus
inscribere, et veluti flores ad sepulcrum ejus spargere,
quae introeuntibus praestent aliquid suavitatis et gratiae,
redoleantque secundum sui speciem quantulocunque
odore. In hoc vero devotionem animi mei
offero, et altiora describere volentibus materiam
praesto, non occasionem agendi id melius subripio.
Quod opus tibi, sancte praesul, ideo mittere disposui,
quia te nepotem ipsius, et per illum ad sacerdotii
gloriam accersitum novi; confidens tuo complacere
judicio, quidquid in laudibus ejus descripserit cultus
vel incultus sermo.
ITEM PRAEFATIO VEL DEPLORATIO EX TRANSITU EJUSDEM PATRIS.
Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem
lacrymarum, et plorabo desolationem, non unius
hominis, neque duorum vel trium, sed multorum
populorum promiscui sexus, diversae conditionis,
diversae aetatis, diversi ordinis! Plorabo, inquam,
vastitatem nobilissimae congregationis, amplae familiae,
destitutae dormitione sui patris Odilonis: de
cujus visceribus, de cujus magisterio et virtutibus,
quasi quibusdam vinculis et funibus religata dependebat,
et, ut ita dicam, indissolubilibus amoris nexibus
complexa sustentabatur. Quid agis, gravissimarum
lacrymarum excitator, et tantae calamitatis
delator [ #Mss.@# 2, desolator]? Erumpe et clama in auribus
promiscuae multitudinis, dicens: Quomodo
decessit miserorum adjutor? Quomodo siluit moerentium
opportunus consolator? vel quo abiit plurimorum
monachorum desiderabilis auriga innumerabiliumque
populorum discretus moderator et rector?
O quam incertus humanae conditionis status!
o quam mutabilis rerum mortalium cursus! Dum
putavimus eum esse nobis in communi vita socium,
tenemus defunctum, et quem sperabamus praesentem,
dolemus absentem. Si tamen dolendus est, qui
dolorem evasit; si lugendus est, qui de luctu ad
gaudium, de tenebris ad lucem, de poena ad requiem,
et de morte transivit ad vitam. Quid agimus, anima?
Quo nos convertemus? Si intemperantius exaggerare
dolorem coeperimus, timeo ne acies mentis
reverberetur, et id quod de virtutibus ejus volumus
inscribere, immoderato dolore perturbati, minime
prosequamur. Sed primo de carnis ejus nobilitate,
quae in titulis sanctorum virorum pro additamento
laudis ponitur, dicamus, et postmodum, sensim per
vestigia virtutum ejus incedentes, quasi quibusdam
gradibus ad iteratos lugubres luctus funeris veniamus.
Praecepta rhetorum sunt, ut majores ejus qui
laudandus est memorentur, et eorum altius gesta
repetantur; sicque ad ipsum per gradus sermo perveniat,
quo videlicet avitis paternisque virtutibus
illustrior fiat, et aut non degenerasse a bonis, aut
mediocres ipse ornasse videatur. Nos carnis bona
quae semper et ipse contempsit, in animae laudibus
non requiramus; tamen quia non de mediocris nobilitatis
sanguine descendit, quod possumus in laudibus
ejus assumamus. Exstitit pater ejus inter proceres
Arvernorum nobilissimus, vir in armis strenuus,
possessionibus et divitiis locupletissimus, in
consilio providus, et in omni morum honestate suo
tempore nulli secundus, qui etiam privilegio auctoritatis
et gratiae, Major Beraldus vocabatur ab omnibus.
Fidei virtute ita praecipuus, ut quod alii
difficile sacramentis, hoc iste inviolatum custodiret
simplicibus verbis. Longe se habebat actus aliter
ejus et habitus, quam modo videri possit in quovis
principe quilibet actionis modus. Fuit illi uxor,
Girberga nomine, non degener natalibus et moribus.
Quae quantae continentiae, quantae castitatis, et cujus
voluntatis fuerit sub marito, post mortem ejus omnibus
fuit in aperto. Nam relicta patria, relictis
propinquis et filiis, et magnis fundi possessionibus
atque divitiis, tanquam alia Paula secuta est Christum,
et apud monasterium sancti Joannis Augustiduno
positum, sanctimonialium suscepit locum, et
religionis habitum. Quam laudabile ibi duraverit
propositum, quamque dulcis et utilis omnibus ibi
deinceps ejus vita fuerit, et quam glorioso exitu
vitam finierit, paucis quae supererant cum gemitu
narrare audivi. Fuerunt denique istis alii filii potentes
et nobiles, et in suo ordine quantum ad mundanam
gloriam nulli inferiores. Quaedam etiam non
praetereunda filia, nomine Blismodis, abbatissa, quae
in sancta virginitate, nocte et die Deo serviens,
prope centenarium explevit annorum numerum. His
ita breviter descriptis, ad illum quem celebriter
commendat nobilitas mentis et celsitudo generis
stylum vertamus.
IN NOMINE DEI SUMMI INCIPIT VITA EJUSDEM PATRIS.
CAP. I.-- #Qualiter Deo militare coeperit in sua ipsius pueritia.@# | null | 9921602e-3fae-432a-a49b-5d51cc4f1ce8 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Igitur Odilo vir beatissimus, nobilitatis stemmate
procreatus, inter ipsa primordia tanquam alter Isaac
Christo consecratus, et Brivate ( #Brioude@# ) apud sanctum
Julianum gloriosum martyrem clericali sorte
est donatus. Delectabatur in ipsa pueritia, humilitate,
castitate, innocentia et puritate, et prout
aetas admittebat, misericordiae operibus insistebat.
Superabat coaetaneos sapientia et moribus, ita ut
jam non puer, sed senex maturitate, non tempore,
ab omnibus putaretur. Decursis itaque puerilibus
annis, ubi robur juventutis succedere coepit, tacitus
secum deliberat, ut Aegyptias ollas desereret, et per
media mundi discrimina, terras repromissionis
intraret. Jesu bone, quam suavis tua vocatio, quamque
dulcis tui spiritus inspiratio! qui mox ut
mentem pulsaverit, aestus fornacis Babyloniae in
amorem transformas coelestis patriae. Ecce enim cor
nostri juvenis, dum subito pulsas, mutas, et in veros
amplexus Salomonis mirabiliter accendis.
CAP. II.-- #Quomodo Maioli sancti se conjunxerit societati.@#
Certe dum talia meditatur in animo, magnus ille
Maiolus, per totum pene mundum famosus, Arvernorum
fines ingreditur. Et divina dispositione is de
quo loquimur, ante eum adducitur. Qui considerans
in eo praestantem elegantiam corporis et nobilitatem
generis, magnum quiddam et divinum oculis interioribus
in eo praevidens, totus in ejus amorem illabitur,
et vicissim inter eos ignis divinae charitatis
magis magisque accenditur. Fit inter eos familiare
colloquium, junior seniori suum prodit desiderium;
senex ut praemeditata perficiat, modis quibus potuit
junioris instruit animum.
CAP. III.-- #Qualiter deseruit hujus saeculi pompam.@#
His ita inter se dispositis, senex ad propria revertitur,
sollicitudo juvenis ad ea perficienda quae coeperat,
praeparatur. Non multis itaque interjectis
spatiis, novus miles tanquam Benedictus Romuleas,
deserit et iste Brivatenses seu Anicienses ( #le Puy@# )
arces. Despicit patrias opes, propinquos et fratres,
et quasi antiquus Abraham de Ur Chaldaeorum
egrediens, Cluniacum quasi quemdam terrae repromissionis
requirit introitum, et veteri iterum deposita
sarcina, monachicum suscipit indumentum. Jesu
bone! quam jucundum erat tunc videre ovem mundano
vellere detonsam, de lavacro baptismatis iterum
ascendentem, cum gemellis fetibus dilectionis
utriusque procedentem, nihil sterile secum portantem
nihilque vanum meditantem! Jam sumpto habitu
videres nostram ovem inter alias primam opere,
extremam ordine, aeternae viriditatis pascua requirere,
lucernarum ministeria concinnare, infantum
custodiendorum excubias observare, pavimenta
verrere et quaeque vilia officia humiliter peragere.
Sed non diu latuit margarita, non diu potuit occultari
in privato loco fortis athleta.
CAP. IV.-- #Qualiter sanctus Maiolus illum elegerit successorem sibi.@#
Evolutis post haec fere quatuor annis, sanctus
Maiolus post multos pro Christo desudatos labores
de tenebris Aegypti egreditur, transitoque maris periculo
Jerusalem ingreditur, atque in aeterna pace a
Christo collocatur. Instante vero mortis articulo
domnum Odilonem sibi successorem eligit atque
proprias oves Domino et sibi reliquit. Qui reluctans,
et ultra quam credi possit invitus, communi omnium
voto, communi omnium sententia ad injunctum officium
ordinatur, et tanquam alter Moyses Dei populo praeficitur.
Quid agis Deo, dilecta anima? Quid reluctaris?
Quid adhuc vis stare post parietem, et respicere per
cancellos et fenestras? Egredere jam ad diffusam
lucem, egredere. Loquitur tibi sponsus tanquam ad
sponsam, in Canticis canticorum: #Surge, propera,
amica mea, formosa mea, et veni (Cant. II, 10)
@#, videlicet
aperte dicens: Surge de stratu quietis, in
quo tuimet solius curam agere quaeris, propera et
veni, ad impendendam etiam proximis curam salutis,
per studium sedulae praedicationis. Ostende mihi
faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis. Vox
enim tua dulcis, et facies tua decora. Suscepto itaque
regiminis officio, magis ac magis sanctorum
conformabatur exemplo, et in omnibus coelesti adornabatur
magisterio. Praelucebat in eo quoddam
insigne documentum, quod subjectis imitandum esset
et timendum; et qualis esset interius, relucens in eo
gratia declarabat exterius. Habitus enim mentis, ut
ante nos dictum est, in corporis statu cernitur. Et
quia ita est, nunc de ipsius corporis positione,
pauca dicamus.
CAP. V.-- #De habitu corporis ejus, et quod nihil in eo fucatum vel affectatum fuit.@#
Erat mediocris in eo statura. Vultus ipse plenus
auctoritatis et gratiae; mansuetis hilaris | null | 1c4560ad-6758-4d40-a5d7-c55f93171734 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et blandus,
superbis vero et offensis, ut vix sufferri posset, terribilis.
Macie validus, pallore ornatus, canitie decoratus.
Oculi illius veluti quodam splendore fulgentes,
intuentibus et terrori erant et admirationi, lacrymis
assidui, quia saepius aderat virtus compunctionis.
Renitebat etiam in ipsius motu, gestu, incessu, species
auctoritatis, pondus gravitatis tranquillitatisque
vestigium. Occursus illius quasi quidam gratissimae
jucunditatis radius, et insolitae delectationis eventus.
Vox illi virilis, et ita plena decoris, ut mentes audientium
non mediocriter demulceret dulcedine
modulationis. Sermo illius plenus suavitatis et gratiae,
prout ratio causarum se habebat, medie temperatus;
nec modum progrediens loquendi, nec
minus pro tempore improvidus disserendi. Nihil in eo
fucatum, nihil affectatum; sed natura mirabiliter
reddebat eum corporis positione et ordine vitae
quadratum. Et quamvis, secundum beatum Ambrosium,
in pulchritudine corporis locum virtutis non
ponamus, gratiam tamen non excludimus. His vero
omissis, ad compositionem morum ejus, quibus per
divinam gratiam adornatus exstitit, redeamus.
CAP. VI.-- #Quod in eo quatuor virtutes principales refulserint.@#
In quantum humana aestimatio se habet, quatuor
in sancto viro principales non mediocriter relucebant
virtutes, prudentia, justitia, fortitudo et temperantia.
Prudentiam philosophi definiunt in veri
investigatione consistere, et scientiae plenioris cupiditate.
Quo genere virtutis ita enituit, ut non diebus
neque noctibus a veri investigatione cessaret.
Semper ei liber divinae contemplationis in manibus,
semper ei sermo de Scripturis assiduus, et ad aedificationem
cunctorum labor continuus. Ut Hieronymus
Eustochium instruit, faciem dormientis interdum
pagina sancta suscipiebat, evigilantem iterata
lectio recreabat. Nihil ei in hac vita dulcius,
nihil amabilius fuit. Lectioni oratio jugis succedebat.
Qui gemitus, quae suspiria, vel affluentia lacrymarum,
et praecipue in illo sancto sacrificio Agni
immaculati erat, Spiritus sanctus auctor ipsius muneris
et gratiae novit. Rem miram dicturus sum, et
certe veram. Cum saepius illum psallentem in stratu
somnus exciperet, tamen psalmus ab ore dormientis
non recedebat, ut si nescires, vigilare eum putares.
Evigilans vero ita psalmum cum festinatione arripiebat,
quasi non intermisisset. Loquebatur credo
tunc cum sponsa in Canticis canticorum: #Ego dormio
et cor meum vigilat (Cant. V, 2)
@#. In Scripturis
quam fuerit eruditus, et in sermone facundus, quamque
etiam in recta fide catholicus, testantur sermones
ejus, et multiplices epistolae, quas, tanquam
favos dulcedinis pinguissimae, videas redolere odore
prudentis eloquentiae, decoreque suavitatis et gratiae.
CAP. VII.-- #De justitia, vel quod a pontificibus, regibus, ducibus, vel imperatoribus maximo fuit amore dilectus.@#
Justitia est, ut volunt philosophi, quae suum
cuique tribuit, alienum non vindicat, utilitatem
propriam negligit, ut communem aequitatem custodiat.
Haec omnia in illo non mediocriter, sed profuse
noveris reluxisse. Omnibus enim aetatibus,
personis, et conditionibus, prout justitiae fuit, debitum
honorem exhibuit; et omnibus ita se gratum
praebuit, ut non aliter quam angelus, si ita dicendum
est, imo quia ita dicendum est, cunctis charus
exstiterit. Principibus et potestatibus Christianis
secundum apostolicam sententiam in nullo restitit,
sed ita amicabilem et officiosum se reddidit, ut
tanquam alter Joseph ab omnibus amaretur et
celebriter veneraretur. Concurrat in hunc amorem
Rotbertus rex Francorum; accedat Adeleida mater
Ottonum; veniat Henricus imperator Romanorum;
intersint Conradus et Henricus, videlicet pater et
filius, Caesares et ipsi nobiles invicti: quorum omnium
amicitiis, officiis et imperialibus muneribus
ita magnificatus est, ut sibi et illis cor unum et
anima fuerit. Quid etiam Stephanus rex Hungrorum,
sive Sancius rex Hesperidum populorum, qui
quamvis eum praesentialiter non viderint, tamen ad
famam sanctitatis ejus intercurrentibus legatis et
reciprocis litteris, astrinxerunt illum sibi beneficiis
et copiosis muneribus, commendantes se humiliter
orationibus illius et suffragiis. Fuit etiam in
remotis partibus occidentalium alter Sancius, Pampulanorum
episcopus, qui ita sibi in amicitiis adhaesit
et copiosis muneribus deservivit, ut ad eum
etiam de tam longinquis regionibus veniret, et monachum
se ab eo fieri decerneret. Quem intantum
dulcis memoriae Odilo dilexit, ut etiam moriens de
eo mentionem faceret, et post mortem suam ad
eum visitandum, cum exuviis vestimentorum suorum
duos fratres mitteret, qui illi finem vitae suae
nuntiarent, et antiquam amicitiam sibi | null | 5e28cc39-4c09-4549-b656-045ce2d0c088 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
mortuo
conciliarent, et rursum eamdem viventibus renovarent.
Non praetereundi sunt etiam illi Domini
sacerdotes et apostolici viri, Silvester, Benedictus,
Joannes, et in ultimis piae memoriae Clemens, quorum
gratiam ita promeruit, ut tanquam ex fratribus unus
exstiterit. Quae enim persona undecunque locorum
non cuperet habere Odilonem tanquam alterum
Salomonem amicum et patrem, et pro se apud Deum
intercessorem? Gaudebat Italia cum Odilonis aderat
praesentia, et praecipue familiaris sibi Papia, cujus
prece et industria, temporibus Henrici et Conradi
imperatorum liberata est ab excidio gladii et periculo
incendii. Laetabatur etiam urbs Roma, mundi
domina, tanti viri conturbernio, frequentata saepius
sanctorum apostolorum amore et desiderio. Officiales
etiam et clerici, sive monachi, ita sibi applaudebant
venienti, ut tanquam de suis charissimum
fratrem haberent amore vehementi. Haec ideo in
partes justitiae posuimus, ut aperte monstraremus
illum proprium cuique tribuisse, et idcirco omnium
gratiam et amorem promeruisse, et ut etiam omnibus
declararetur, quia necesse erat ut quem Deus
perfuderat gratia, ab omnibus amaretur. Bene itaque
de eo omnes in commune senserunt, quia ubique
cunctis et amori et honori fuit. Jam vero de inferioribus
seniores honorabat ut patres, juniores ut fratres,
anus ut matres, virgines ut sorores; omnes
tamen aestimans sibi superiores, cunctis in commune
praebebat familiare consortium et salutare
colloquium. Nulli onerosus, nulli importunus, nullius
honoris cupidus, alienum non vindicabat, imo
magis quod suum erat hilariter alteri concedebat.
Utilitatem propriam negligebat, ut communem
aequitatem custodiret. Benevolentiam et liberalitatem,
quae etiam et ipsae partes sunt beneficentiae,
sive justitiae, ita retinebat, ut in eis nostris
temporibus in suo ordine singulariter solus reluceret.
Omnibus enim in commune volebat benefacere;
sed quibus poterat liberaliter liberalis existebat.
Plus gaudebat datis quam acceptis, sciens
illud felicitatis, istud indigentiae esse, et secundum
Dominicae Veritatis sententiam, beatius esse dare
quam accipere.
CAP. VIII.-- #Quod in pauperes munificus fuit.@#
In pauperes ita munificus erat, ut aliquando non
dispensatorem sed profusum largitorem videres.
Etenim magis delectabatur in faciendis eleemosynis,
quam aliquis gratulari possit in acquirendis pecuniis.
Et quid dicam? Caecorum baculus, esurientium
cibus, spes miserorum, solamen lugentium fuit. Et
quid dicam? Misericordiae visceribus ultra quam
dici possit affluebat, et, quantum in se erat, nullum
a beneficio misericordiae excludebat. Et sicut in
epitaphio Sabiniani papae legitur:
Hic hominum vitia blando sermone removit:
Nec culpis judex, sed medicina fuit.
Erat certe in hac virtute intantum diffusus, ut ab
imprudentibus in officio hujusce virtutis dijudicaretur
nimius. Sed ille ad hoc objectum eleganter
alludere solitus erat. « Ego, inquit, magis volo de
misericordia misericorditer judicari, quam de crudelitate
crudeliter damnari. » Ut enim ait Ambrosius:
Bonus [ #Mss.,@# bonum] est misericors homo,
qui dum aliis subvenit sibi consulit, et in alieno
remedio vulnera sua curat. Agnoscit enim se esse
hominem, qui novit ignoscere: et vias Christi sequitur,
qui, carne suscepta, maluit in hunc mundum
Redemptor venire quam judex. Unde et iste
vir sanctus, ut praediximus, malebat esse culparum
medicina quam judex. At hoc aliquoties quod offerebatur,
libentissime accipiebat, ut haberet quod
pauperibus distribueret. Implebatur semper in eo
quod dicitur in Evangelio: #Omni habenti dabitur, et
abundabit (Matth. XIII, 12)
@#. Vidimus enim multoties
marsupium illius ita exinanitum, ut quod daret fratribus
non haberet, cum subito ex insperato veniebat
sibi sufficiens benedictio, unde sedaretur pertentium
vociferatio. Et ne generaliter haec prosequendo,
ejus aliqua misericordiae opera specialiter
ignorare videamur, quaedam hic sunt inserenda,
satis memoratu digna, quae fidem praebeant etiam
his quae nominatim non sunt ponenda.
CAP. IX.-- #Qualiter binis pueris jam defunctis indumenta praestitit, vel sepulturae eos tradidit.@#
Quodam tempore cum ad sanctum Dionysium
Parisius pergeret, et per publicum iter incederet,
offendit duos pueros famis et frigoris supplicio occubuisse,
et sub oculis omnium, dictu miserabile!
nudos et insepultos in media via jacere. Erat enim
eo tempore fames valida, quae sui magnitudine pene
totas Galliarum sive Aquitaniae oppresserat provincias.
Compunctus itaque vir sanctus tali horrore,
equo desilivit, substitit, pollinctores mercede quaesivit.
Lanea veste, | null | 7904c4a3-e034-4aff-807c-772a1aa0f75d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
quam vulgo staminiam vocant, a
dorso abstracta, illorum nuditatem propriis manibus
cooperuit, sepelivit, debitum mortuis obsequium
persolvit, sicque coeptum iter tenuit. Si
Martinus per totum orbem celebratur in dimidia
tunica pauperi divisa, cur non et iste secundum
sui speciem celebris habeatur in tunica integra, non
uni vivo, sed duobus mortuis data? Multa proferri
possint similia, nisi succumberent nostrae parvitatis
ingenia. Sed tamen ne silentio premantur omnia,
tunc tali temporis, et deinceps per multos annos
incumbente miseria, in usus pauperum confregit
plurima vasa ecclesiastica et ornamenta insignia,
inter quae etiam imperialem Henrici imperatoris
coronam, indignum judicans talia denegare
pauperibus Christi, pro quibus effusus est sanguis
Christi. In thesauris Ecclesiae pauperibus datis
divinis et humanis oraculis Laurentius praedicatur
mirabilis; cui licet istum aequiparare non
audeamus, tamen cunctis quos vidimus moderni
temporis hominibus (quod sine praejudicio
cujusquam dixerim) in suo ordine in hac
virtute praeferimus. Consuluit quibus potuit, et
quibus per se non valuit, alios ut misererentur
rogavit. Cum enim non sufficeret tam acerbae famis
praedictis temporibus omnium miseriis subvenire,
vidimus eum vicos et ecclesias quas poterat circuire,
ad eleemosynas faciendas principes, divites,
mediocres suadere, dulcibus sermonibus ad
misericordiam provocare, eisque inde plenissimam
peccatorum remissionem libera voce de coelis repromittere.
Ita vir sanctus quos non sufficiebat
alere sumptibus, juvabat apud illos quos poterat
sermonibus misericordiam suadentibus. Certe tali
consultu multa millia pauperum cognovimus famis
et mortis evasisse periculum. Nullius miseriam
praeterivit, nullius necessitatem despexit, nullius
infirmitatem exhorruit.
CAP. X.-- #De clerico contagio leprae maculato.@#
Denique quidam sanctae Dei Genitricis Aniciensis
ecclesiae clericus, secundum carnem nobilissimus,
leprae contagio maculatus, privatum sibi veluti
tantae corruptioni necessarium juxta Ligerim
fluvium quemdam elegerat locum monasteriolo
quod dicitur Volta contiguum. Quo adveniens
Dei famulus et hoc agnoscens, infirmo compatitur,
solatiari illi in quibus necesse erat, fratribus imperat.
Requirit vero ipse miserabilis sancti viri privatum
colloquium, et ut ad se accedat humiliter
rogat per internuntium. Quod sanctus facere non
recusavit, recolens Dominicae humilitatis exemplum,
qui etiam non rogatus venire voluit ad centurionis
servum. Dum vero ad eum pervenitur,
illius non exhorrescens miseriam, nobis qui videbamus
valde mirantibus, in oscula ruit, amplexatur,
et diu cum illo familiare colloquium participatur.
O virum per omnia laude dignum! qui magis
in homine naturae diligebat praerogativam, quam
alicujus morbi expavescebat accidentem miseriam.
CAP. XI.-- #Quam hospes fuit, et quamplures diversae aetatis, diversi generis Christo acquisivit.@#
In suscipiendis hospitibus festivus erat et jocundus.
Nihil unquam sibi deesse liberalis confidebat
animus, sed in abundantia benedictionis Christi
omnibus largiter erat profusus. Munditiam integritatis
ita inviolabilem custodivit, ut Spiritus sancti
mereretur fieri domicilium et castissimae puritatis
receptaculum. Humilitatis etiam tanta in eo fuit
perfectio, ut ne ad modicum quidem notaretur in
illo superbiae vestigium. Innocentia in illo non mediocriter
reluxit. Ex suo affectu pensabat omnes;
et sicut ille erat alienus a felle malitiae, ita etiam
aestimabat alios nullius doli peste corrumpi posse.
Honestatis decore ita pollebat, ut in omni sua actione
hujus virtutis pulchritudine, tanquam cujusdam
fulgoris resplenderet lumine. Nihil enim inhonestum,
nihil indecorum illa sancta anima videre vel
audire volebat. Veritatem corde retinebat, et ore
proferebat; mendacium vero tanquam pestiferum
morbum modis omnibus cavebat. Humanae etiam
laudis favores non requirebat, neque gloriam suam
in ore hominum ponebat. Si quando vero a confratribus
vel episcopis more ecclesiastico officiosis
obsequiis suscipiebatur vel honorabatur, testor
Jesum advocatum animae ejus, quia talia parvipendebat,
et veluti quoddam nullius momenti pretium
computabat. Tamen quia hoc sine scandalo plurimorum
declinare non poterat, exterius quidem fraternum
obsequium suscipiebat, sed interius a proposito
humilis rigoris non discedebat. Conventus fratrum
fortiter tenuit, donec ad ipsa mortis extrema
pervenit. O quam jocundus inter alios procedebat,
quam festivus in illo sancto choro medius stabat, a
dextris et a sinistris prospiciens coronam novellae
plantationis, memor illius versiculi Davidici carminis: #Filii tui sicut novellae olivarum, in circuitu
mensae tuae
(Psal. CXXVII)
@#. Et quanto magis augebatur
numerus fratrum, tanto magis quibusdam signis
et certis indiciis declarabat sui animi gaudium. Et
quia multoties videbat quibusdam id oneri esse, solitus
erat dicere: « Nolite, fratres | null | e68e1927-dc1c-4ee8-9c49-91b516c4ea26 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, in augmentatione
gregis contristari. Cujus enim nutu et vocatione
congregantur, ejus providentia et miseratione gubernabuntur. »
Multorum enim monachorum pater
exstitit, quos de diversis conditionibus, diversis
aetatibus et temporibus Domino acquisivit. Alios
namque in pueritia, alios in juventute, alios in senectute
accepit; et quamvis diversis ad eum venerint
temporibus, tamen sub una moderatione discretionisque
virtute, materna charitate, paterna sollicitudine
fovit, nutrivit et ex multis partibus disparibusque
moribus in unum corpus collegit. Quocunque
exibat, quocunque procedebat, tanta sequebatur
eum frequentia fratrum, ut jam non ducem et principem,
sed revera putares eum esse archangelum
monachorum. Hoc enim nomine censebat eum appellandum
in suis sermonibus et epistolis Fulbertus
ille sibi praecordialis amicus, Carnotensis episcopus,
in sanctitate laudabilis, in sapientia mirabilis, in
cujus morte studium philosophiae in Francia periit,
et gloria sacerdotum pene cecidit.
CAP. XII.-- #De fortitudine.@#
Jam de fortitudine animi ejus, vel corporis pauca
dicturi, etiam virtutis illius definitionem, juxta veterum
aestimationem adhibere debemus. Fortitudo
est animum supra periculi metum agere, nihilque
nisi turpia timere, tolerare fortiter adversa, vel
prospera. Hac itaque fretus virtute, quam fortis
fuerit in repellendis inimicorum insidiis, quam patiens
in tolerandis, dictu videtur difficile. Cerneres
in illo hoc privilegium patientiae; quia his qui laeserant,
tanquam alter David, majorem rependebat
beneficii gratiam, et his qui oderant potiorem conservabat
benevolentiam. Non valebant hunc adversa
dejicere, nec prospera elevare. O quantas
infestationes, et quam gravissimas insectationes a
domesticis et extraneis ipsa sancta anima sustinuit;
et praeter has, quam duras corporis poenas in jejuniis,
in vigiliis, in orationibus ipse sibi adscivit, et,
quod jam libere dicendum est post navigantis felicitatem,
quibusdam vinculis et nexibus ferreis, solo
Deo teste, membra sua ita damnaverat, ut vix humana
caro hoc tolerare potuerit. Cilicium ei semper
asperrimum interius adhaerebat, desuper vero
mediocri et communi veste indutus apparebat. Multiplices
etiam et diversos labores sustinuit pro pace
Ecclesiarum, pro statu suorum locorum, pro utilitate
proximorum et propriis periculis quaesivit tranquillitatem
universorum. Scis et tu misericors et miserator
hominum, Jesu Christe, ad comprobandam
ejus patientiam quam gravissimos dolores et acerbos
cruciatus dederis sibi in occulto: et tamen in
his invictum tenuit animum, tanquam bona terra
fructum reddens in patientia, dicens se majora
mereri quam patiebatur supplicia. Animarum redemptor,
Domine, qui ad hoc percutis ut sanes, ad
hoc mortificas ut vivifices, secundum multitudinem
illius praeteritorum dolorum, succedant sibi consolationes
tuarum sanitatum et laetitia coelestium
gaudiorum.
CAP. XIII.-- #De temperantia et renovatione suorum locorum.@#
Temperantia, quae ultima in catalogo propositarum
virtutum est, in sui definitione modum et ordinem servat
eorum quae dicenda sunt, vel agenda. In quo virtutis
officio tantum valuit, ut in omnibus actionibus et
imperiis modum teneret, ordinem servaret, et discretus
mirabiliter existeret. Jejunia in aurigae modum,
secundum beatum Hieronymum, pro lassitudine et
viribus corporis moderabatur; et sic apposita quaeque
libabat, ut et superstitionem fugeret, et continentiam
reservaret. Cultus ipse nec munditiis, nec
sordibus notabilis erat. Gravitatem morum hilaritate
frontis temperabat. In corrigendis vitiis pro
modo et tempore severus, in remittendis gratiosus,
et in utroque aequa lance libratus. Hae
vero quas proposuimus in eo relucebant virtutes,
et in has concurrebant caeterae omnes. Tota
enim cerneres in illo exempla virtutum. Ita in singulis
eminebat, quasi caeteras non haberet; ita
omnes retinebat, ut nulla deesset; ita etiam affabilem
se et benevolum subjectis exhibebat, ut
magis vellet diligi quam timeri, magis prodesse
quam praeesse. Quis unquam de hoc viro quod
displiceret audivit? quis audivit ut crederet? quis
credidit ut non magis se ipsum malignitatis et infamiae
denotaret? Ipse enim sibi auctoritatem dabat,
qui in omnibus suis actibus vel actionibus
euformis et compositus coram Deo et hominibus
apparebat. Et praeter haec interiora, fuerunt in eo
extrinsecus gloriosa studia in aedificiis sanctorum
locorum construendis, renovandis, et ornamentis
undecunque acquirendis. Demonstrat hoc Cluniacus
suus principalis locus, in cunctis aedificiis interius
et exterius, praeter parietes ecclesiae, ab ipso studiose
renovatus, et ornamentis multipliciter adornatus:
ubi etiam in novissimis suis claustrum construxit,
colomnis marmoreis ex ultimis partibus
illius | null | 9c2b6332-9f6d-4065-bdaa-1caff9f56dc5 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
provinciae, ac per rapidissimos Durentiae Rhodanique
cursus, non sine magno labore advectis
mirabiliter decoratum: de quo solitus erat gloriari,
ut jucundi erat habitus, invenisse se ligneum et
relinquere marmoreum, ad exemplum Octaviani
Caesaris, quem describunt historiae Romam invenisse
lateritiam et reliquisse marmoream. Incoepit
etiam ciborium super altare sancti Petri, cujus columnas
vestivit ex argento cum nigello, pulchro
opere decoratas. Jam vero de omnibus monasteriis
suis quid Paterniacus ob Dei Genitricis amorem,
sibi delectabilis locus? Romanum monasterium
a fundo constructum, locus sancti Victoris Genevensis,
praeter suam antiquam et nobilem ecclesiam
ex toto etiam suo tempore constructus, Carus locus,
Amberta valde celebris ecclesia, Rivis ex toto, Celsinanias,
Silviniacus, translata Firmitas, monasterium
sancti Saturnini, apud Papiam sancti Maioli
nobilissimus locus, et praeter haec diversarum ecclesiarum
multiplex numerus, haec omnia illius industria
suo tempore in aedificiis, in possessionibus et
ornamentis amplissime dilatata creverunt. Construxit
etiam in ultimis vitae suae in praediolo genitorum
suorum quoddam monasterium, Volta ( #la Voute@# ) a
revolutione aquae circumcurrentis nuncupatum, studioso
opere decoratum, quod de redditibus suorum
amicorum antiquorum et parentum, prout potuit,
ad serviendum Deo haereditavit, et competentibus
libris vel ornamentis decenter adornavit. Si inimici
subsanaverint, vel amici reprehenderint me haec
superflue posuisse, noverint profecto, noverint haec
omnia ad virtutes animi ejus spectare, et pro talibus
patrocinia sanctorum feliciter promeruisse atque
coronam beatae retributionis jam a Domino percepisse.
Quid jam, agimus anima? cur tam prolixas
circumlocutionis moras innectimus? sic differre volumus
mortem, et vitam facere longiorem, quasi
timeamus venire ad ultimum. Manet adhuc illa sententia
primo homini data: #Terra es, et in terram
ibis (Gen. III, 19)
@#. Quotquot post hanc venerunt,
omnes praeterierunt, et mortis legem persolverunt.
Mortui sunt patriarchae, prophetae et apostoli, reges,
imperatores, principes, majores et minores; quotquot
habuerunt initium nascendi, habent conditionem
moriendi; excepti sunt Elias et Enoch, et
ipsi in suo ordine, temporibus Antichristi morituri.
Moritur Filius Dei; aliter nos, aliter ille; ille potestate,
nos conditione; ille voluntate, nos necessitate,
quamvis et ipse necessitate, quia pro
nostra liberatione. Nisi enim ille moreretur, nos
non resurgeremus; moritur ille, ut nos post mortem
vitam speraremus aeternam.
CAP. XIV.-- #De transitu ejus. Quomodo terram ejus beatus spiritus deseruit coelosque petivit.@#
In extremis itaque vitae suae felicis memoriae Odilo
per quinquennium novis iterum et gravissimis cruciatibus
coepit vehementer affligi. Qui cum jam mortem
vicinam sentiret, sanctorum apostolorum limina
adiit, eo voto, ea spe, ut ibi sub tantorum apostolorum
protectione debitum mortis exsolveret, sicut semper
in votis habuerat. Sed quia non est in hominis potestate
via ejus, aliter se res habuit quam speravit.
Mansit itaque ibi per quatuor menses, gravissima
corporis detentus infirmitate. Aderat sibi dulcis memoriae
Clementis papae, de quo supra memoravimus,
desiderabilis collocutio, et apostolicae reverentiae
benedictio: frequens etiam monachorum et clericorum
grata visitatio, inter quos saepius revisebat
domnus Laurentius archiepiscopus de Malfia,
vir per omnia sanctissimus, in Scripturis utriusque
linguae, Graecae videlicet et Latinae, facundissimus,
istiusque nostri Patris familiarissimus: quorum
uterque animus conglutinabatur individui amore
spiritus. Postquam vero contra spem convaluit,
fultus sanctorum apostolorum suffragiis, et munitus
benedictionibus apostolicis ad propria rediit; Cluniacum
venit, et ibi per totum fere annum semetipsum,
in quantum infirmitas concessit, jejuniis,
orationibus et vigiliis vehementer afflixit; fratres
ibi manentes et supervenientes piis exhortationibus
instruxit, et velocem sui corporis depositionem
imminere praedixit. Decreverat post haec ut monasteria
sua et cellas circuiret, fratres visitaret, paternis
admonitionibus instruendo ad meliora provocaret,
et sic demum quocunque secederet, ibi suam sollicitus
vocationem exspectaret. Hoc opere incoepto,
Silviniacum venitur, quo praedecessor suus sanctus
Maiolus moritur et sepultus requiescit. Ibi itaque
non paucis diebus commoratus, cum instaret jam
adventus Dominicae Nativitatis, et ipse tanquam vox
praecurrens, de die in diem populo tantae festivitatis
gaudia in suo sermone publice denuntiaret, subito
illi sui diuturni cruciatus, et antiquissimi dolores
simul ad vitalia congregantur, et de ejus vita, heu,
proh dolor, desperatur! Ut est ecclesiasticae consuetudinis,
fratres cum psalmis ante | null | 511891a7-45c1-4cab-a277-c8946ae0393f | latin_170m_raw | null | None | None | None |
eum veniunt, secundum
apostolicam sententiam oratio fidei super
eum celebratur, mysterium vivifici corporis et sanguinis
sumitur, pax fratribus praebetur, et ad ultimum
illa salutifera crux nostrae redemptionis, et
imago crucifixi Domini nostri ad orandum praesentatur.
O Domine Jesu! in illa hora quae suspiria, qui
gemitus fuerunt! quae recordatio et confessio delictorum,
quae glorificatio tuae majestatis, quae invocatio
tui nominis, et quae memoria tuae passionis et
nostrae redemptionis! Ita enim suspensis oculis, et
lacrymarum imbribus plenis contemplabatur et compatiebatur
tui vultus imaginem, quasi iterum te videret
crucifigi et mori. Astabat tibi totus suspensus
cum Maria matre, pertransiebatque animam illius
acerrimae compunctionis gladius. Nescio corporeis
an incorporeis oculis respiciebat e latere inimicum
insidiatorem humani generis, qui nec ab ipso Domino
conatus suae fraudis abstinuit, contra se
stare. Videres illum, et libero clamore audires
quibusdam terribilibus contradictionibus eum increpare,
et ut a se longe recederet imperialibus
verbis jubere. Et ut verbis ipsius loquar: « Tibi,
inquit, humani generis inimice, interdico per virtutem
Domini mei Jesu Christi et per vexillum
sanctae crucis, averte a me machinas tuas, occultas
et apertas insidias, quia crux Domini mei vita
mihi, mors tibi. Crux Domini mei mecum est,
quem semper adoro, semper benedico et nunc in
manibus ejus spiritum meum commendo. His ita
expletis, appropinquabat jam solemnitas Dominicae
Nativitatis, in quibus diebus solemne sibi in vita
sua fuerat, ut magis gratiosus et officiosus appareret.
Vigilia vero adveniente, in capitulo cum fratribus
procedit; nuntium coelestis oraculi et venturae
festivitatis audit; genua flectit, adorat, orationem
terminat. Post haec tam festive et luculenter,
ut nunquam melius ante in vita sua fecerat, sermonem
perorat, de sua morte dolentes fratres consolando
relevat, de Dei misericordia sperare post
mortem suam denuntiat, deinde cum illis gaudiis
tantae festivitatis interesse sollicitus procurat. Sed
quia jam pene exanimis in majori ecclesia sancti
Petri, quo conventus fratrum conveniebat, interesse
non poterat, in ecclesia Dei genitricis et virginis
Mariae, aliquibus fratribus secum detentis, quasi
quidam festivus praecentor, psalmos et antiphonas
imponebat, benedictiones dabat, et quaeque officia
tantae festivitati congruentia, oblitus corporeae infirmitatis,
laetus persolvebat. Jucundus enim et
festivus, festive, non jam per speculum et in aenigmate,
sed facie ad faciem, Dominum venientem
suscipere volebat, et ad hoc toto desiderio suspirabat.
Erat certe sollicitus valde, ne minus imparatum
se inveniret jam imminens divinae vocationis
exitus. Viribus itaque corporis ex toto pene deficientibus,
per totam solemnitatem bajulorum manibus
per singulas horas dierum ac noctium, et celebrationes
missarum ad ecclesiam defertur. vivificis
semper mysteriis recreatur, et diem suae vocationis
circa festivitatem Dominicae Circumcisionis imminere
pro certo testatur; memorans illius perfectissimi
viri domni Willelmi abbatis Divionensis in
eadem sancta Circumcisione obitum, qui propterea
eadem die coronam accepit divinae remunerationis,
quia semper pie compatiebatur tenera vulnera Dominici
cruoris, videlicet secundum Hieronymum,
injuriam Circumcisionis. Simili modo et iste in
humanitate Salvatoris, eamdem habebat qualitatem
affectionis. Igitur utrique uno eodemque afficiebantur
pietatis genere, simili quoque de hoc mundo
vocantur solemnitatis tempore, non dispari etiam
in coelis refulgent claritate. Fuerunt enim inter se,
dum viverent, amici indissolubiles, in sancta professione
aequales, et in omni morum honestate non
dispares. Suspensus itaque tali exspectatione, totum
illud tempus pene sine cibo et potu transigebat. Et
mirum in modum rem privatam et communem, ac si
nihil pateretur, disponebat, et de corporis sui compositione
vel sepultura, laetus et alacer, quomodo
fieret commendabat.
Advenerat sancti Silvestri pontificis festivitas, et
vigilia exspectatae Cicrcumcisionis, cum subito ante
lucem magis ac magis urgeri coepit ad extrema mortis.
Mysterium corporis et sanguinis Domini cum festinatione
requirit, fideliter agnoscit, devotus sumit;
iterum crux adoratur, iterum diabolus repellitur, et
ne ad se funestus propinquare audeat, imperialibus
verbis iteratis prohibetur. Succedente vero die,
contra malignorum spirituum illusiones cogitationumque
pessimarum incursiones, pro scuto fidei
symbolum coram omnibus legitur; Augustinus exponens
introducitur, intente auditur, in sermone
etiam cum astantibus replicatur. In longum diem
lectio prolongatur, atque in ultimo certamine positus
animus, in virtute fidei solidatur, morsque inter
haec paulatim claustra carnis irrumpens ingreditur.
Fratres ante eum venientes denuo salutantur, paternis | null | 050dace6-4809-4f1d-b5cc-ee1daabb6caf | latin_170m_raw | null | None | None | None |
exhortationibus et benedictionibus instruuntur,
muniuntur, et ut de vocatione sua solliciti sint
admonentur. Consultus de successore: Hoc, inquit,
in Dei dispositione et electione fratrum committo.
Post haec ad vesperum dies trahitur, vespertina officia
a fratribus persolvuntur, et ipse bajulorum
manibus ante sanctum altare Dei genitricis Mariae
cum lecto defertur. Rem miram! psalmos imponit,
cum psallentibus moriens psallit; et sicut ad tale
spectaculum doloris, cum a fratribus in tristitia
mortis ejus positis aliqua psallendo negliguntur, ab
illo emendantur, et quod ab illis obliviscitur ab illo
recordatur. His expletis, ut fratres exirent innuit, et
ipse aliquandiu in oratione mansit. Postmodum
quando voluit, ad domum reportatur. Quidnam
ageret conventus fratrum sollicitus requirit. Erat
enim Sabbatum. Nox jam interveniebat, et ipse de
mandato abluendorum pedum, ne hora prolongaretur
a fratribus, sollicitus erat. Cum inter ista spiritus
ejus in mortem resolvitur, subito pene exanimis
redditur, inter manus tenetur; cilicium a fratribus
festinanter in terra sternitur, cineres sparguntur,
et sanctum corpus superponitur. Tandem
resumpto spiritu, ubi esset quemdam fratrum suae
senectutis bajulum, nomine Bernardum, requirit.
Quo dicente, domine in cinere et cilicio, Deo gratias
respondit. Deinde si infantes et conventus fratrum
adessent sollicitus interrogat. Cui cum responsum
esset omnes praesto adesse: tandem respiciens
crucem astantem, visus oculorum in illam dirigit,
et motu labiorum quaedam ultimae orationis verba
sub silentio profert. Et ita sine ulla concussione
corporis, et sine aliqua habitudine incompositae
affectionis, clausis oculis in pace quievit. Corpus
ejus a fratribus, quibus ipse jusserat et quemadmodum
ordinaverat, lavatur, aromatizatur, componitur,
in gestatorio sibi consueto collocatur; ante
sanctum altare ad ecclesiam defertur, et per triduum
propter fratres undecunque ad sepulturam
concurrentes reservatur. Jam vero ad exsequias
funeris ejus, non dico solum villa, sed pene tota
provincia venit. Videres hinc alios dolere, hinc alios
gaudere, et tamen omnes flere. Flebant alii prae
gaudio tanto donati patrono; flebant alii prae dolore
tanti Patris destituti solatio. Jam vero post triduum,
expletis de more exsequiis, cum magno psallentium
choro, discipulorum suorum manibus ad sepulcrum
in eamdem ecclesiam defertur, et decenter in loculo
novo de petra exciso, ut decebat, sepelitur.
Decessit vero vir sanctus nocte Circumcisionis Domini
nostri Jesu Christi, in prima vigilia noctis, quae
etiam Dominica habebatur, aetatis suae anno octogesimo
septimo, ordinationis vero quinquagesimo sexto,
anno etiam Dominicae incarnationis millesimo quadragesimo
nono.
CAP. XV.-- #Commendatio animae.@#
Nunc jam, Domine Jesu, illius animam tibi commendamus,
quem defunctum tenere non possumus.
Gaudemus quia tale munus ex te habuimus; dolemus
quod tam cito amisimus. Absentiam ejus ferre
non possumus, sed in hoc consolamur, quia esse
tecum eum speramus. Cur enim, Domine, non tecum
sit ibi qui hic nunquam voluit a te separari? Quis
unquam illo magis te dilexit? quis illo magis te
secundum suum velle et posse glorificavit? Pro te
cum dolentibus dolens exstitit, pro te multos labores
sustinuit, pro te pauperibus multa ministravit. Et
quid dicam, Domine? Licet sanguinem pro te non
fuderit, tamen martyrii fructu non carebit; quia
hoc si necesse esset totis viribus ferret [ #ms.@# 1 vellet],
et quia hoc esse non potuit, ipsi sui diuturni
cruciatus et labores passionibus sanctorum tuorum
reddentur aequales. Si quid, Domine, virtutis et
gratiae in eo refulsit, totum de tuo et suo fuit, de
tuo per gratiam, de suo per voluntariam obedientiam.
Tua gratia praecessit, illius operis effectus
successit. Jam animarum sanctarum susceptor, Fili
Dei Jesu Christe, laborum illius sis perpetuus remunerator,
et sis nostri in illo et per illum clementissimus
consolator, qui vivis et regnas in saecula
saeculorum, amen.
CAP. XVI.-- #Qualiter sanctus vir apparuerit cuidam monacho.@#
Eadem vero nocte qua vir sanctus discessit, quidam
frater, Gregorius nomine, Ninivita natione,
simplicis naturae et innocentissimae vitae, illo,
sicut diximus, in ecclesiam deportato, lassitudine
et infirmitate gravatus, ad proprium stratum in
eamdem domum, in qua sanctus obierat, rediit, et
se quieti dedit; qui necdum in somnum plene resolutus,
eumdem Patrem sibi astare | null | f767a595-3f63-417c-939f-bfb789b5608a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vidit. At ille
praesumptibili voce: Quid agis, inquit, domine?
Ipse vero: Bene, frater, et optime, respondit. Nam
Dominus meus Jesus Christus per semetipsum dignatus
est venire ad servum suum; sed in hora
meae discessionis ibi in angulo, ostendebat autem
quasi digito locum; vidi trucem et valde terribilem
figuram, quae me sui horrore et ingenti deformitate
terrere voluit; sed Domino mihi praesente, nocere
non potuit. Haec dicens recessit. Frater vero
inde surgens, quae audierat et viderat fratribus qui
ibi tunc aderant, et nobis postmodum in veritate
narravit.
CAP. XVII. #De simili visione.@#
Succedente vero Quadragesima, domnus Laurentius
archiepiscopus, de quo supra diximus, Romae
moritur. Aderat devotus in exsequiis ejus quidam
clericus, Albero nomine, natione Teutonicus, genere
nobilissimus, patri Odiloni dum viveret familiarissimus,
qui cum domno papa Leone, sibi proximo
parente, Romam advenerat ea tempestate. Is
itaque, memorato archiepiscopo defuncto et ad ecclesiam
deportato, lassitudine cogente, se sopori
dedit in quodam ejusdem ecclesiae angulo, cum
subito adhuc pene vigilanti, Odilo vir beatus apparuit.
Cui cum ille tremens et pavidus amicabili
voce diceret: Domine, quando huc et cur advenisti?
Ad exsequias, inquit, fratris nostri domni Laurentii
archiepiscopi veni: quibus expletis, hinc
recedens quin viderem te praeterire nolui. His dictis,
visio disparuit. Ipse vero postmodum haec nobis
et pluribus aliis in veritate narravit.
Epitaphium jam terminetur, ne mentibus audientium
longae orationis fastidium generetur. Verumtamen
in calce sermonis compendiose dicatur, Odilonem
ex multo tempore terminum vitae sibi optasse,
sed secundum Apostolum, subditorum cogente necessitate,
per Dei gratiam tam diu in carne mansisse.
Erat certe praesens vita sibi taedium, et mori
lucrum. Usque ad effusionem lacrymarum multoties
dolebat coaetaneos et juniores suos praecessisse, et
se dolorum videre miseriam superstitem remansisse.
Videbatur sibi inter alios esse peregrinus, quia paucorum
illi discretus et moderatus consentiebat affectionis
habitus. Compungebatur saepius, quia de
mundo pene recesserat totius honestatis decus, et
ingenitae bonitatis virtus. Heu me! quia incolatus
meus prolongatus est, cum David frequenter canebat,
et secundum Apostolum dissolvi et cum Christo
esse multo melius eligebat. Quia ergo jam recessit
ut voluit, luctus funeris ejus cum sermone
claudatur, et requies ejus in Jerusalem omnibus
diebus iterum atque iterum imprecetur, et per omnia
saecula saeculorum repetatur. Amen.
Odilo cum Christo tu vivas semper in alto:
Odilo perpetuam capias tu sancte coronam.
Odilo virgineus temet praecedat et agnus:
Currere post valeas, laetus vestigia tangas,
Illius unguenti pleno perfusus odore,
Quo recreat mentes [ #ms.@# 1, animas] diffuso nomine sanctas,
Quo caput ipsa Dei perfudit odore Maria,
Ex se peccatrix, divino munere felix.
INCIPIT PROLOGUS IN LIBRO SECUNDO.
In superiore libro, vel potius denominato epitaphio,
de moribus patris Odilonis, et animi virtutibus,
etsi non ad plenum, tamen secundum quod
potuimus diximus. Signorum vero inquisitoribus,
et meritum cujusque in miraculi novitate metientibus
id dicendum est, quia divinae dilectionis
praerogativa ponitur, non in ostensione signorum,
sed in perfectione virtutum. Neque enim miracula
vel signa nos Deo commendant, sed virtutes operum
perfectos esse demonstrant. Cum et Judas simul
cum apostolis signa fecerit, et reprobi in die judicii
foris a regno exclusi, dicant: #Domine, nonne in nomine
tuo prophetavimus, et in tuo nomine multa signa
fecimus? (Matth. VI.)
@# Et ipse Dominus in Evangelio
sanctis apostolis a praedicatione redeuntibus dicat: #Nolite in hoc gaudere, quia daemonia subjecta sunt
vobis; sed in hoc gaudete, quia nomina vestra scripta
sunt in coelis
(Luc. X, 20)
@#. Cum ergo haec ita sint,
vanum est pro magno ducere, quod constat reprobos
aliquando cum electis habere. Tamen ne noster
Odilo ab hac etiam gratia excludatur, dicenda sunt
pauca de multis, quae Dominus noster ad laudem et
gloriam suam, et ad illius meritum hominibus commendandum,
ante mortem, et post mortem dignatus
sit demonstrare.
INCIPIT LIBER SECUNDUS.
CAP. I.-- #Quomodo quondam puer liberatus sit divinitus a gravissima infirmitate.@#
In exordio vero virtutum ejus, dicendum est quid
illi contigerit cum adhuc puer esset | null | 9411b0e6-8235-4f3f-9adb-133ba1f74591 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, quod ne cui
videatur incredibile, ab ipsis agnovi quibus ipse
solitus erat narrare. Dum adhuc puerulus in domo
patris nutriretur, antequam etiam scholis daretur,
contigit ut membrorum omnium pene virtute privaretur,
incedendique vel per se movendi ei possibilitas
negaretur. Accidit vero quadam die familiam
patris ejus de loco ad locum mutari, et infantem
sub custodia nutricis servulorum ministerio bajulari.
Cumque in medio itinere ad quamdam ecclesiam
in honore Dei genitricis Mariae consecratam
divertissent, deposuerunt puerulum cum sarcinulis
ante ostium ejusdem ecclesiae. Erant autem domus
adjacentes eidem basilicae, in quibus necesse erat
illis quaedam victualia quaerere. Dum vero diutius
in his implicarentur, videns se puer solum relictum,
inspiratione divina attractus, coepit tentare si quo
modo ad ostium posset accedere, et ecclesiam Dei
Genitricis intrare. Itaque virtute qua poterat, manibus
et pedibus reptando, ostium attigit, ecclesiam
intravit, ad altare usque pervenit, pallam altaris
manibus arripuit; deinde summo conamine brachiis
in altum protensis surgere conabatur, sed nodis
diu male ligatis retinebatur. Vicit tandem [ #al. cod.,@#
tamen] divina virtus, redintegrans pueri languidos
artus, atque mirabili modo Dei Genetricis interventu
surgit, et stat super pedes sanus, et in circuitu
altaris hac illacque discurrit. Clientes vero postmodum
ad sarcinas redeuntes, et puerum non invenientes,
mirati valde coeperunt illum ubique locorum
requirere; et non invento, nimis inter se
conturbati, tandem casu ecclesiam introeunt, vagantem
et discurrentem per ecclesiam conspiciunt,
divinae virtutis potentiam recognoscunt, puerum
laetabundi in ulnis accipiunt, quo tendebant perveniunt
atque parentibus incolumem et sanum cum
magna laetitia reddunt. Ostendebat jam Dominus
in puero, quam gratus et acceptus sibi deberet
esse in futuro, quem necdum pene loquentem,
vel aliqua discernentem, misericorditer liberavit
a tantae contractionis vinculo. Erat autem
praesagium Dei Genitricis ecclesia, quam
ipse dum ad liberam scientiam et aetatem pervenit,
omnibus votis dilexit, coluit atque pro
viribus in omni vita sua glorificavit. Refertur etiam
quod jam adultus aetate, in ecclesiam simili modo
in honore Dei Genitricis consecratam intraverit, et
nullo alio nisi Deo teste, semetipsum collo mancipatum
eidem altari tradiderit dicens: O piissima virgo
et mater Salvatoris omnium saeculorum, ab
hodierna die et deinceps me in tuo servitio habeto,
atque in omnibus meis causis, misericordissima
advocatrix, mihi semper adesto. Post Deum enim
a modo nihil tibi praepono, et ultroneus in aeternum
meipsum, tanquam proprium servum, tuo mancipatui
trado. Haec de pueritia ejus dicta sufficiant, nunc
veniendum est ad illa quae, jam in perfectiori aetate
positus et regimine abbatiae decoratus, Domino
cooperante fecerit. Verum plurima quae in prima
fronte dicturus sum ipse non vidi, sed duobus monachis
ejus, Petro videlicet monasterii sancti Maioli,
quod apud Papiam est praeposito, viro scilicet religioso
et Syro cujusdam monasterii abbate, per
adnotationem fratris Bosonis, mirae simplicitatis et
innocentiae monachi, sicut rogaveram dum hoc opus
inciperem, referentibus agnovi. Fuerunt enim praedicti
fratres probabiles viri, patris Odilonis admodum
familiarissimi, secretorum etiam illius in pluribus
conscii, et itineris vel laboris per multa
tempora socii. Quapropter ea quae ab illis referuntur,
tanto credibilia sunt, quanto illos certissime constat
narrare illa quae oculis viderunt, auribus audierunt,
manibus etiam tractaverunt, atque ut certo tempore
nobis et multis nota fierent, prudenti memoriae
commendaverunt. Ideo vero hanc nostram relationem
probabilium virorum testimoniis cingimus, ne
ab aemulis gratia cujusquam falsae adulationis haec
finxisse judicemur. Sicut enim Gallus in Sulpicii
Severi et Posthumiani dialogo refert de Martino,
non indiget ut mendaciis asseratur Odilo, quem
Christus jam, ut pia fide credimus, glorificavit in
coelo, atque diversis virtutum signis celebriter
commendat in mundo. Absit enim me nisi visa et
experta, et a fidelibus personis sive idoneis testibus
relata, de tanto viro aliquid mendaciter fingere vel
narrare.
CAP. II.-- #De caeco illuminato.@#
Exiens quodam tempore beatissimus pater Odilo a
Cluniaco celeberrimo loco, devenit ad quemdam sui
juris locum, non longe ab eodem monasterio situm,
nomine Besorniacum [ #al.,@# Bersoniacum]. More sibi
consueto ecclesiam petiit, ut Christo Domino persolveret
vota orationum: inde se domum recepit, quae
ipsi ecclesiae contigua videtur. Accenso autem igne,
quia frigus erat, coepit sedendo gelidos artus calefacere.
Postmodum | null | 74a28658-4033-47b3-97ad-77b2b70fd96d | latin_170m_raw | null | None | None | None |
vero oculorum orbes hac illacque
volvens, conspicit eminus puerum, cujus faciei effigiem
pulchra manus superni opificis decoram effecerat.
Interrogat quis esset. Aiunt circumstantes:
Servitutis vinculo in vestro, domine, servitio annexus
tenetur. Et sanctus: Quomodo, inquit? Filius
est, inquiunt, villici vestri, qui licet videatur decorus
aspectu, caret tamen oculorum visu. Tacuit
Deifer heros, et animum ad spem reformans, Altitonantis
clementiam tacita prece invocat. Et advocans
parvulum, damnatis caecitate oculis signum
imprimens Dominicae crucis, quae natura minus dederat,
virtutum Deo cooperante, illico accommodat.
Moxque videntem remittit ad propria ovantem.
Amabat enim pueros, non lasciviam sectans, sed
aetatis innocentiam pie in illis amplexans . . . . . . . . . . . . . . #talium est enim regnum coelorum
(Matth. XIX)
@#. Quis
loquetur magnalia Dei, fratres charissimi? Cernimus
namque impleri veridicum dictum Christi: #Qui credit
in me, opera quae ego facio et ipse faciet (Joan.
V, 36)
@#. Egit quidem simile opus potens Salvatoris
dextera, commorans in carne humana: et nunc
eodem insigni miraculo servum suum magnificare
dignatus est in nostri temporis aevo, ut facile quis
perdiscere queat, quanti aestimandus sit qui opere
consimili, Domino saeculorum rege cooperante, meruit
sublimari.
CAP. III.-- #De aqua in vinum conversa.@#
Degebat aliquando sanctus Odilo in quodam suo
coenobio, quod nuncupatur Aurea vallis, loco scilicet
religioso, et fratrum illic commanentium sanctitate
famoso. Aderat ille primus dies jejuniorum, quae
Domini Pascha praecedunt, in quo et cineris super
capita impositio suscipitur, et arduae inceptio
abstinentiae a fidelibus inchoatur. Dei itaque cultor
consuetum morem explere cupiens, cum jam hora
diei nona fratres, modico cibo percepto, lectioni
vacarent, clam cinere impleto pugillo consedit ad
mensam, et coepit secundum Psalmigraphi dictum,
pane simul cum cinere fessum corpus reficere. Innuit
vero cuidam fratri, ut sibi aquae potum deferret,
quo imbecilles artus arido edulio sustentaret.
Attulit ille quod jusserat. Ut vero applicuit labiis,
ecce saporem odor aquae contulit vini, substitit ille,
et quasi ignarus, iterum fratri ut aquam deferret,
innuit manu. Qui miratus se aquam obtulisse significavit.
Tandem evacuato vase, iterum idem aqua
plenum detulit Patri. Attigit ille summotenus ore,
denuo vinum pro aqua coepit redolere. Vir ergo
beatus Dei pietatem erga se persentiscens, humili
devotione quod Deus miserat sumere non recusavit.
Ecce . . . . . . . . . in Cana Galileae convivantibus de aqua
vinum exhibuit. Nunc vero famulo suo sponte se
atterere volenti, pallentem lympham in vini saporem
convertit. Quali vero cordis jubilo, vel qua
mentis fiducia aestimandus est tunc tripudiasse, cum
ita de se Deum curare cognovisset? Potuit tunc Psalmistae
verbis concinere: #Dominus sollicitus est mei,@#
vel sicut alibi dicitur, #Dominus curam habet mei.@#
CAP. IV.-- #De furto apud Papiam invento.@#
Eo tempore quo Heinricus rex ad arcem Romani
imperii festinabat, ut de regno ad imperium promoveretur,
comitabatur cum eo beatissimus Odilo, et
gloriosissimae Virginis adorandum partum utrique
celebraverunt apud Papiam, ditissimum Italiae oppidum.
Expletis itaque illius diei sacris hymnorum
officiis, consedit senior cum fratribus ad mensam,
ut sumptis ciborum dapibus, amissas revocarent
vires. Erant autem discumbentes multi, atque obsequentes
non pauci; inter quos quidam fraudis possessor
se velle obsequi simulans, captabat oculis
quomodo aliquid quiret furari. Cernens igitur mappam
operosam super viri Dei mensam, illectus cupiditate
lethifera anhelabat patrare, quod cupiverat
iniqua mente. Postquam ergo exempta est fames
epulis mensaeque sunt remotae, illis sua curantibus,
ille malignus casu repertam mappam subito rapuit,
et discessit festinato, gaudens de inventa praeda, et
ignarus quanta sibi in proximo futura erant membrorum
detrimenta. Altera vero die hora competenti
apposita mensa, requiritur quod deerat. Orto
inter clientes de amissa mappa querelarum murmure,
dapsilis Pater hoc parvipendens: Afferte,
inquit, aliam, et ne tale aliud ulterius accidat solliciti
estote in posterum . . . . . . . . postmodum beato viro
simul cum rege, malignus ille rem male sublatam
detulit in forum venalium rerum; sed distrahi nullo
modo potuit, quia hoc ille iniquus possidere non
meruit | null | b7dbc457-8937-4df2-8398-f6e362d72c55 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. Semel, bis terque frustra conatus, tandem
rubore frontis confusus casam repetit inanis: et
ecce divina ultio scelestum facinus in injuriam sui
servi perpetratum extemplo vindicat. Subito enim
manibus pedibusque arefactis, miser et miserabilis
simul cum furto sancti Maioli [ #supple@# ad ecclesiam]
defertur, in terram ponitur, mappa vero sursum
appenditur. Fit concursus populi, constipatur ecclesia
multitudine innumerabili, meritum Odilonis
quale sit agnoscitur, et beatus Maiolus ut opem misero
ferat omnium votis exoratur. Tandem divina
pietas inolitis miserationibus miserum erigit, brachia
manusque nativo humore perfundit, bases ejus
et plantas consolidat, isque cum omni populo Deum
magnificans, ad propria remeat.
CAP. V.-- #Item de alio simili furto.@#
Alterius etiam furis effera mens simile direptionis
damnum supradicto Patri inferre molita est. Morabatur
namque jam fatus Pater in denominata Papia
civitate, cum ecce in una noctium quidam fur ingressus
stabulum equorum, abegit unum, quem prae
caeteris perspexerat optimum, et cujus tergo vir
beatus sedere solitus erat. Sed quia in eadem urbe
non solum homo Dei, verum etiam quae sui juris
erant nota videbantur, veritus ibidem morari, confugit
ad Laudense oppidum, ut illic de venditione
equi cupitum acquiereret pretium. Verum quia Deus
semper suorum curam gerit, omnium cernentium
corda ita obstrusa sunt, ut nullius ad emendum
adhiberetur convenientia. Quod cernens ille malevolus,
tactus poenitudine cordis et pervidens se
nequiter egisse, confestim rediit ad locum suae fraudis
conscium, et moerentibus famulis repraesentat
equum fraude subductum. Nuntiatur hoc viro Dei.
Agit ille grates summo rerum opifici, et ne quid
molestiae inferatur latroni, imperiosa prece saevientium
mitigat voluntates. Non enim erat avidus
vindictae, sed nimia cordis benignitate, bona pro
malis semper studebat recompensare. Secundum
beati Pauli apostoli, qui vas electionis dicitur, admonitionem,
nulli malum pro malo alicui volebat
unquam reddere, sed omnibus in commune benefacere.
CAP. VI.-- #De transmeatione profundissimae Ticinensis aquae, et accensione lucernae.@#
Ea tempestate, qua regnum Italiae quidam nobilis
Arduinus arripuerat, et ille magnus Henricus, inter
caeteros clarissimus, regni monarchiam consentientibus
Italiae principibus, jam in eodem solo Italico
positus affectabat; supradictus Pater transiens
per Italiam, devenit ad quamdam aquam, quae moenia
Papiae praeterfluens, ab australi parte, mutuato
a se nomine dat vocari Ticinum. Hanc ergo festinanter
transire cupiebat; sed navigium deerat, quo
tantae altitudinis flumen transvadari posset. Confidens
itaque de Deo, cui tota mente adhaerebat, vocat
unum ex famulis, cui nomen Wolveno, et in nomine
Domini jubet eum per alta fluminis haud dubie incedere.
Mirum dictu! sed tamen omnia possibilia
sunt credenti, obedivit illico famulus, et subsequitur
post eum dominus, et ita cum omni comitatu absque
subsidio cymbae, sine aliqua laesione, Christo ductore,
ventum est ad ripam ulteriorem. Impleta est
tunc prophetia sancti Habacuch dicentis: #Viam fecisti
in mari equis tuis, in luto aquarum multarum (Habac. III, 15)
@#.
Quid vero mirabilius, vel laude
dignius videtur? Quondam populus Israeliticus inter
divisiones maris per siccum transivit; nunc vero
beatus pater Odilo super ipsas undas aequoris viam
sulcavit. Sed quia utrumque Dei munus est, de
utroque a nobis Deus magnificandus est. Hoc cernentes
qui ibi aderant, putaverunt consuetum aquae
transitum, et ascensis equis id tentare conati sunt;
sed priusquam prima vestigia sonipedum ripam
tangerent, pene submergerentur, nisi confestim
retroacti gradum pressissent. Viso tanto miraculo,
unus ex circumstantibus accurrit ad genua sancti
viri, orans ut hospitio suae domus uti dignaretur:
cui vir beatus libenter assensum dedit, vergebatur
enim jam dies ad occasum. Veniens itaque cum suis
ad domum, et charitate illius hominis refectus, dormitum
perrexit. In noctis vero medio, jam beato
viro soporato, repente ventus aspirans per rimas
domus quae patebant, suo flatu lucernam exstinxit.
Expergefactus cubicularius qui ante eum cubitabat,
nomine Deodatus, atque exterritus, doluit tenebras
irrepsisse, ubi se lucem meminerat reliquisse. Exsilivit
a lectulo, et nesciens quo lumen peteret,
sumpta fidei audacia, coepit Deum orare, dicens: O
lumen divinum, qui totum illustras mundum, audi
me immeritum [ #al. cod.,@# miserum], et per Odilonem
tuum depelle ab hac domo horrores tenebrarum | null | 04531486-f941-4512-b301-44f2c4f67324 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.
Nec mora, lux ab aethere fusa illum laetitia et securitate,
et domum luminis perfudit claritate. Et ne
cui ista incredibilia videantur, o viri fideles et Christiani
fratres, Creatoris est miranda potentia, qui
devotos ejus animos cernens, taliter illum glorificare
voluit, ut lux meritorum ipsius per orbis climata
diffunderetur.
CAP. VII.-- #De simili miraculo.@#
Memorialis dies divinae visitationis et humanae
salutis, festivitas videlicet Dominicae Nativitatis appropinquabat,
et sanctus Dei Odilo primos dies Adventus
Dominici apud Paterniacum, delectabile sibi
coenobium, celebraverat. Inde gressum movens, et
per montana paulatim iter faciens, pervenit ad
quemdam vicum, nomine Leodonium [ #Lons-le-Saunier@# ],
ubi conficitur sal, humanorum ciborum
condimentum. Festinabat enim pio desiderio beatae
Virginis partum apud Cluniacum, virtutis et religionis
habitaculum, celebrare. Advenerat autem
domnus Petrus ab Italia, et in ejus obsequium gradiebatur,
in cujus solatio valde pius Pater gratulabatur.
Hospitati igitur in praedicto vico, praecepit
senior suis, ut essent diluculo parati, et primo mane
proficiscerentur, ut diurna itione [ #ms.,@# diurnatione]
peracta, possent attingere ad monasterium sancti
Marcelli. Imminebat namque ille dies quartae
feriae, in qua et solemne jejunium, et electio Dei
matris in Ecclesia praeconatur. Illic ergo cupiebat
festivum coelestis oraculi legatum beatae Virgini
directum audire pariter et celebrare. Facto
itaque mane carpebant iter, cum jam coelum
nubibus praetectum diffunderet terris immensitatem
imbrium impelleretque incommoditates aurarum
; sed fortem viri Dei animum a statu sui
desiderii haec aspera revocare nequiverunt. Quinimo
confortabat socios ne animos frangerent, sed viam
constanter explerent. Qui enim non patiebatur vinci
a voluptate, invictum se praestabat a labore, quia
manebat liber ab omni animi perturbatione. Laborioso
igitur itinere cum plurimo spatio diei confecto,
venerunt ad quoddam flumen, quod ita intumuerat,
ut ultra littoris terminum protensum intransmeabile
videretur. Comites vero circumcirca
discurrentes, et plurima conantes, meabilem transitum
minime reperiebant. Tunc Christi famulus spem
in Deum ponens, vocat unum ex famulis, nomine
Arbaldum. Videtur, inquit, mihi per hanc partem
fluminis inesse cursum meandi. Ergo in Dei nomine
securus ingredere, et experiendo disce utrum et
nos queamus transire. Ille nihil moratus, agit imperata,
transit flumen, et allabitur ad ripam ulteriorem,
et emissa voce clamat se omnes sequi posse.
Et senior: Non, inquit, sed te ad nos oportebit redire.
Transvadavit ille iterum interventu Patris,
aequoris evadens periculum. Praecede ergo, inquit,
nos in nomine Domini. Ad lineam itaque cuncti
ingredientes, transierunt gurgitem vastum, aquis
usque ad partes femorum irrigati; viro autem Dei,
sicut testati sunt qui adfuerunt, neque usque ad
corrigiam calceamenti aqua potuit diffundi. Ex infusione
itaque aquarum, nimioque algore constricti
omnes socii, tandem profunda nocte venerunt ad
locum diu flagitatum, eximii martyris Marcelli honore
dicatum. Facta oratione petierunt domum, et
sedentes circa ignem copiosum, alii se calefacere,
pars coeperunt vestes mutare. Quorum gravem laborem
cernens dulcissimus Pater incaluit cordis, et
dictis amicis afflicta pectora mulcet.
O quondam fortes per multa pericula fratres!
Ne vestra vestris frangatis pectora rebus,
Per varios casus per tot discrimina rerum
Tendimus ad regnum coeli, sedesque beatas.
Durate, et haec olim meminisse juvabit.
Credite meae parvitati, beata Dei mater, ob cujus
obsequium convenistis, hujus vestri laboris erit pia
remuneratrix. Post haec cibo sumpto, fessos artus
somni quiete refocillarunt. In crastinum autem completis
officiis ecclesiasticis, omnipotentis Dei dono,
cibo et laetitia corda fratrum implevit ac deinde
Cluniacum pervenit.
CAP. VIII.-- #De paucis pisciculis plurimis refectis.@#
Lutetiae Parisiorum proximum est monasterium,
sancti Dionysii martyris gloriosi corporis honore
praeclarum, qui locus a Francorum regibus
Hugone et Rotberto, viro Dei Odiloni fuerat commissus,
ut monachali ordine et doctrina regularis
vitae proveheretur in melius. In quo coenobio aliquando
Dei famulus commanens, vitae pabulum et
salutis haustum facundo ore suis auditoribus ministrabat.
Quadragesimale tempus effluxerat, et dies
mysticae coenae nec non et salutiferae passionis Christi
desierant, cum lux laetitiae, triumphus videlicet
Dominicae resurrectionis, mundo irradiaret. Esus
vero piscium in tanta diei solemnitate patri fratribusque
deerat. Gerebat tunc officium praepositurae
senior Ivo, amicabilis homo, qui bene meritum Patris | null | fe33f25e-41a6-413a-b8a4-0b49711a260e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
observare et colere studebat; quique valde
moestum gestiens animum quod sterilitas aquarum
sibi non praeberet affluentiam piscium: actitabat
enim ut undecunque acquireret ejusmodi edulium,
sed quaecunque agitabantur minime ad profectum
proficiebant. Divina enim providentia id agebatur,
ut in nova festivitate novus hospes gurgitis novo
etiam homini, secundum Apostolum spiritu mentis
suae de die in diem renovato, Dei munere mitteretur.
Sub ipso itaque magnae diei crepusculo, completo a
fratribus celebriter matutinali officio, praedictus Ivo
fidem possidens in Deo, de meritis Patris praesumens,
movit gressum ab ecclesia, et ad famulorum
tendit habitacula. Piscandi gnaros vocat, multa cum
eis conquaeritat, super capiendis piscibus multa inculcat,
nunc pium Odilonem venisse, nunc diem Dominicae
resurrectionis adesse, nunc fratres melodiarum
cantu fatigatos fore. Imperat demum in Christi
virtute, ut Sequanam fluvium retibus expetant. Ite,
inquit, et meritum Odilonis interpellate nomenque
Christi invocate: credo enim quia non frustrabitur
spes vestra. Id sine mora fidissima clientum turba
dant fluvio rete; fluvius ex improviso reddit piscem
magnitudine enormem, vocabulo sturionem, in quo
fluminis gurgite piscis vix unquam ferebatur a piscatoribus
captus esse. Redeunt ergo onusti qui abierant
vacui. Praesentatur novus piscis, quem non
praedictus fluvius dare solebat, sed Christi largiflua
manus suo servo direxerat. Quod videlicet inopinatum
miraculum in tanta admiratione est a sancto
Patre habitum, ut etiam infantes scholae, quibus erat
invisus et incognitus tantae enormitatis piscis, ad
videndum venire praeciperet, et ad glorificationem
Dei omnipotentis super hoc beneficio seniores cum
juvenibus et pueris magis ac magis accenderet.
Agitur dies solemnis pro gloria Dominicae resurrectionis.
Laetantur heroes novitate rei peractae meritis
tanti viri.
Est prope sanctum Dionysium monasteriolum in
honore sancti Martini consecratum, et vulgariter
ad Publicam Stratam dictum: in quo videlicet
loco fratres, qui in praedicto sancti Dionysii monasterio
causa infirmitatis vel fatigationis manere non
possunt, aliquando secedunt. Quadam itaque die vir
sanctus fatigatus adveniens, monasterium declinans,
causa repausationis illuc divertit. Quod agnoscentes
illius monasterii majoris procuratores, mittunt sibi
quaeque necessaria, sed de piscibus, nusquam enim
reperiri apud eos valebant, valde parva munuscula.
Interea dum vir Domini privatam requiem se putat
habere, ecce subito, sicut ad eum semper frequentia
monachorum quocunque locorum veniebat, credo
duo abbates cum pluribus monachis accedunt. Quos
cum gaudio suscepit, et in longum cum eis sermonem
protraxit, atque ad ultimum ut secum pranderent,
invitavit. Accedens vero ad coquos et infertores
ciborum, inquirit quid haberent unde suos
quos invitaverat hospites reficere posset. At illi caetera
quidem utcunque se habere, de piscibus vero
pene nihil esse, quod tantae multitudini valeret sufficere.
Pueri, inquit vir sanctus, illi vestram super
hoc sollicitudinem committite, qui de quinque panibus
et duobus piscibus quinque millia hominum valuit
satiare, et ita nobis hospitibusque nostris plenissimam
refectionem praeparate. Haec dicens
abscessit; illi vero quod jussum fuerat, diligentius
ut possunt procurarunt. Quid morer? Ventum est ad
mensam, omnes ordinata sede recumbunt. Mira
dicturus sum, sicut in veritate testantur qui praesentes
fuerunt. Dum a coquis pisces ministrantur, et ab
infertoribus ad mensam fratribus inferuntur, ita in
manibus comedentium, sive ministrantium illa parvitas
piscium vel aliorum ciborum coepit excrescere,
ut abundanter et superabundanter omnes inde haberent,
et multa servitoribus remanerent. Tandem
finito convivio: Pueri, inquit vir sanctus, parva
promisistis, et multa dedistis; famem timuistis, et
superabundanter refecistis. Tantum videte ut de
plenitudine nostrae refectionis vobis aliquid servetis.
At illi nimia cordis laetitia exhilarati, respondent:
Adhuc, domine, nobis multa supersunt, quae nobis
et aliis si supervenerint, sufficere possunt. Et si
deinceps vestra sanctitas aliqua suadere voluerit, ad
credendum in cordibus nostris nulla difficultas erit.
Ecce enim contra spem nostrae pusillanimitatis contigit,
quod vestra de Deo praesumens fiducia repromisit
[ #al. cod.,@# non diffidit]. Ad haec vir sanctus:
Non haec, inquit, mea fides, sed vestra obedientia,
et meritum hospitum nostrorum promeruit, ut quod
sumpsimus pro charitate, divina operante benedictione,
valeret nobis omnibus sufficere. Verumtamen
nobis et vobis in illo spes est semper ponenda,
apud quem omnia sunt possibilia quae hominibus
sunt impossibilia.
CAP. IX.-- #De exuberatione vini in parvo vasculo in monte Aventino | null | d3546564-302e-4126-99ab-49943750b409 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.@#
Huic etiam non dissimile miraculum alio tempore
contigit evenisse. In Romulea urbe, quae sui magnitudine
et formositate, nec non et apostolica dignitate
arcem totius retinet orbis, reverendus senior
Odilo uno in tempore morabatur. Habebat autem
hospitium in monasterio sacrae puerperae Virginis,
quod est situm in Aventino monte, qui prae
caeteris illius urbis montibus aedes decoras habens,
et suae positionis culmen in altum tollens, aestivos
fervores aurarum algore tolerabiles reddit, et habilem
in se habitationem facit. Ovibus autem spiritualibus
intra septa ejusdem coenobii accubantibus ministrabat
vitae pascua abbas quidam, Armo nomine,
beato viro speciali annexus amore. Una igitur dierum
veniens domnus Odilo ad mensam, interrogat
an tale vinum in promptu haberet, quod suae imbecillitati
accommodum foret. Intimant hi quibus
cura erat commissa, minime hujusmodi habere, quod
sibi utile valeret esse. Conversus autem homo Dei ad
praefatum abbatem, qui suo lateri assidebat: O,
inquit, bone vir, si habes quod possit esse utillimum,
confer inde mihi charitativum subsidium.
Ille hilari vultu placidoque animo jubet illico afferri
quantum esset suae voluntati. Tunc Pater: Hoc nostrum
vasculum licet videatur exiguum, modo deferatur
plenum. Studebat enim in suis semper
esse largus, in alienis vero parcus. Allatum est
modicum vas mero plenum, prae se ponit et coepit
more pincernae illud expendi sibi et abbati juxta
recumbenti, et quandiu prandium moras habuit,
uterque prout libuit hausit. Alii vero fratres, qui
erant vegetiores viribus, alterius liquoris utebantur
potu, cui tamen non inerat similis saporis
gustus. Jam epulae defecerant, et a mensa surgendum
erat, cum illud vas, velut inexhaustum, videbatur
adhuc retinere meri pusillum. Tunc verae
pietatis amator blande subridens: Non, inquit,
fratres mei, integram charitatem erga vos modo
habui. Accepto confestim parvo holovitreo infudit
merum, et singulis pro benedictione largitur potum.
Accidit tunc res stupenda. Cum enim essent fratres
fere duodecim, haustis secundum numerum poculis,
vinum illico ultra fluere desivit. Laetantibus
vero inter se fratribus, et quod evenerat stupentibus,
prudentissimus senior infit: Hospes iste
noster uberibus eximiae dilectionis abundare fecit
in exiguo vase vinum praestitae charitatis. Ita opus
per se divinitus factum, alterius religione attestabatur
actitatum. Excellebat enim in illo pura humilitas,
per quam, sicut Apostolus dicit, omnes sibi
superiores seque inferiorem arbitrabatur.
CAP. X.-- #De quodam homine a febribus liberato.@#
Inclyta post haec Urbe relicta, incedens per aggerem
publicum venit ad Taurinense ( #Turin@# ) oppidum,
ubi quidam patiens ardores febrium per ablutionem
manuum ejus orat sibi dari remedium.
Occulte igitur a ministris obtentum recipit infirmus
sine mora sanctitatis beneficium, collaudans aeterni
Patris unicum Dominum Jesum Christum. Sed ne
ad aures Patris perveniretur, alto silentio ab omnibus
occultatur.
CAP. XI.-- #De utribus in usus pauperum evacuatis, et iterum divinitus impletis.@#
Inde ad Alpes Jovinas tendens, jamque arduum
iter conscendens, obviat egenorum turba, quae tota
simul strepebat, ut praeberet stipem necessariam.
Illico munificentissimus Pater jussit exinaniri utres
vino, et egentium dari desiderio; et statim hoc sine
dilatione perficitur. Non multo post aderat competens
hora, qua cibi perceptionem exigebat fragilis
natura. Discumbunt itaque cuncti, et ecce utres
vino vacui, reperiuntur salubri liquore pleni. Obstupescunt
omnes, et pro tanto munere divinae
majestati persolvunt solemnes gratiarum actiones.
CAP. XII.-- #De vase vitreo confracto et solidato.@#
Cum in Pannonia simul cum domno abbate Hugone
essem, quadam die cum venerabili viro
Richardo episcopo, patris Odilonis nutrito et monacho,
coepi de virtutibus ejusdem Patris collocutionem
habere, et ego illum, si qua nosset, ut mihi
panderet, sollicitus eram inquirere. Fuit enim sibi
ipse episcopus valde familiarissimus, et per multa
tempora suorum secretorum conscius itinerisque
vel laboris socius. Erat vero inter alia mentio de
vase quodam confracto, et orationibus Patris, ut
fertur, consolidato: unde ego adhuc incertus, ab
illo rei veritatem inquirebam sollicitus. At ille:
Recolis, inquit, frater, illam contentionem Alberici
episcopi Cumani, quam habuit cum Odilone,
senioris Odilonis nepote, de abbatia Bremetensi? Et
ego: Recolo certe et bene reminiscor. Dum illa,
inquit, contentio esset, quadam die ego et praedictus
episcopus | null | c3b60313-5b35-4906-8bc9-d05b52e370f9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
in via simul pergentes, et de multis ad
invicem colloquentes, inter caetera coepi eum arguere,
cur supradictam abbatiam injuste sibi praesumpsisset
acquirere, cum sciret illam primum ab
imperatore Conrado traditam esse praedicti Patris
Odilonis ordinationi: et inter alia ei coepi opponere
sanctitatem viri, et quia multum audiebantur ab
illo laudabilia fieri, inter quae etiam fama erat de
redintegratione cujusdam vasis vitrei confracti.
Hoc, inquam, me, respondit Albericus, melius
quam te scire fateor; et quia te ex hoc incertum
video, ne deinceps sis dubius, audi veritatem apertius.
Et ego: Libenter, inquam, audiam, et diligentius
animo recondam. At ille: Quodam tempore,
ille tuus senior, quem dicis, et abbas ad curiam
Henrici imperatoris mei senioris venerat; et
dum ibi maneret, accidit quadam die ut in mensa
imperatoris vas pretiosissimum vitreum Alexandrini
generis cum pigmentis tritis ante eum poneretur.
Ille vero advocans me et Landulfum [ #ms.,@#
Laudulfum], postea Taurinensem episcopum, praecepit
ut ipsum vas cum pulvere pigmentorum ad
mensam senioris Odilonis deferremus, et ei gratia
corporeae salutis daremus. Nos vero, sicut imperator
jusserat, vas detulimus, coram abbate ex parte
Caesaris posuimus, et sicut decebat, humiliter inclinavimus.
At ille humiliter recipiens, vase retento,
praecepit nos redire, et tempore constituto iterum
pro vasculo repetendo redire. Nobis vero redeuntibus,
sicut humanae curiositatis est novas et inconsuetas
res libenter velle inspicere, coeperunt inter
se monachi vas manibus attrectare, alter alteri de
manu ad manum tradere: cum ecce de manibus
vas labitur, et, ut erat fragile, labendo confringitur.
Quod agnoscens vir Deo amabilis, non leviter
contristatus ait: Fratres, non bene fecistis, quia
pro tali vestra negligentia, juvenibus clericis, sub
quorum custodia vas a vobis confractum positum
erat, gratiam imperatoris fortasse abstulistis; sed
ne illis damnum eveniat qui immunes sunt a culpa,
accedamus ad ecclesiam, et Domini super hoc imploremus
misericordiam. Ad cujus imperium ad ecclesiam
concurrunt, psalmis et orationibus incumbunt,
et ne nobis inde innocentibus damnum eveniat,
unusquisque pro nobis sollicitus exorat. Finita
vero oratione, vir sanctus vas sibi confractum praesentari
jubet, oculis inspicit, manibus attrectat: et
ecce nihil rupturae vel confractionis recognoscit.
Indignatus vero circa monachos: Quid, inquit, vobis,
fratres, videbatur? credo, certe visus vester
nescio qua caligine detinebatur. Fingebatis fallaciter
fracturam vasculi, cum ecce inde nulla conspiciantur
signa periculi. Fratres vero haec videntes,
attoniti stupore miraculi, nihil inde audebant loqui.
Post haec tempore constituto, ego cum socio pro vase
repetendo venimus, et a bajulo illius requisivimus.
Qui advocans me in partem vas reddidit, et ut imperatori
pro magno munere redderem suasit. Quem
percunctatus cur talia diceret, per ordinem cuncta
quae acciderant narravit. Ego vero gratulabundus
cum socio redii, imperatori quae agnoveram sub
silentio retuli, et super hoc miraculo magno illum
replevi admirationis gaudio et insolitae delectationis
jubilo. Supra modum enim eum diligebat illiusque
consiliis humiliter adhaerebat. De quo etiam talia
agnoscens, magis ac magis omni veneratione dignum
habebat. Haec ita mihi Albericus ecclesiae Cumanae
episcopus in veritate narravit, quae etiam a
pluribus aliis personis vera esse pro certo agnovi.
CAP. XIII.-- #De quadam visione cujusdam eremitae.@#
Retulit mihi etiam domnus Richardus episcopus
quamdam visionem, quam et ego quondam audieram,
sed tunc animo minime retinebam. Quodam tempore,
inquit, vir quidam religiosus de pago Rotenensi
( #Rodez@# ) oriundus ab Jerosolymis revertebatur.
Transiens autem mare, quod a Sicilia versus
Thessalonicam protenditur, pertulit cum pluribus
aliis gravissimum ventum in medio positus. Qui navim
impellens, appulit ad quamdam insulam sive
rupem, ubi quidam servus Dei reclusus manebat:
ubi aliquandiu tranquillitatem maris exspectans
praedictus vir commoratus, coepit cum illo servo
Dei de multis collocutionem habere. Inquisitus
vero a viro Dei unde genus duceret, Aquitanum se
esse respondit. Tunc idem homo Dei sciscitatus est
si quoddam monasterium quod nominaretur Cluniacum,
et Odilonem ejusdem loci abbatem nosset.
At ille respondit: Novi, et bene novi, et hoc quare
percuncteris scire cupio. Dicam tibi, inquit, et ut
animo recondas quae audieris admoneo. Vicina loca
sunt nobis, ex semetipsis manifesto Dei judicio | null | ce55b795-08d3-454b-b973-700afb8c2fb9 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
,
gravissima eructantia ignis incendia, in quibus animae
peccatorum ad tempus statutum diversa luunt supplicia.
Sunt vero ad eorum semper renovanda tormenta
multitudo daemonum deputata, qui eorum poenas
de die in diem restaurantes, intolerabiles magis
ac magis exaggerant dolores. Quos tamen saepius audivi
lamentantes, et non parvam querimoniam facientes,
quia orationibus religiosorum hominum, et
eleemosynis pauperum, quae fiunt per diversa loca
sanctorum, multoties per Dei misericordiam ab eorum
poenis liberarentur animae damnatorum. Inter
caetera vero mentionem et maximam querimoniam
noveris illos praecipue fecisse de illa Cluniacensi
congregatione, et ipsius abbate. Quapropter per
Deum te admoneo, si ad tuos cum prosperitate habueris
reditum, ut haec omnia quae a me audisti nota
facias praedictae congregationi, et ex mea parte denunties,
quatenus magis ac magis insistant orationibus,
vigiliis et eleemosynis pro requie [ #Thuan.,@# redemptione]
animarum in poenis positarum, ut per haec
gaudium multiplicetur in coelo, et damnum sive luctus
inferatur diabolo. Regressus itaque vir praedictus
ad patriam, haec per ordinem sancto Patri et fratribus
nuntiare studuit. Quod audientes, admirationem
non parvam cum maxima cordis laetitia sumpserunt,
Domino gratias egerunt, orationes orationibus
addiderunt, eleemosynas eleemosynis apposuerunt,
et pro requie defunctorum instanter laborare
studuerunt. Hac igitur occasione sanctus Pater generale
propositum per omnia monasteria sua constituit,
ut sicut in capite Kalendarum Novembrium
festivitas agitur Omnium Sanctorum, ita etiam insequenti
die, memoria generaliter ageretur pro requie
omnium fidelium animarum; privatim et publice
missae cum psalmis et eleemosynis celebrarentur,
omnibus supervenientibus pauperibus eleemosyna
multipliciter daretur: quatenus per haec jacturam
sibi provenire magis ac magis doleret adversarius,
et e contrario gratularetur sub spe misericordiae in
hoc laborans Christianus.
CAP. XIV.-- #De revelatione domni Benedicti papae.@#
Cum semper observare visiones et somnia vanissimum
sit, tamen plerumque fides adhibenda est his
quae eveniunt divina dispositione, aut manifestatione
praeteritarum rerum, aut ostensione futurorum.
De his habemus tam in veteribus, quam in novis tot
exempla pene quot volumina. Quapropter huic nostro
operi inserere dignum duximus, quamdam visionem
memoratu dignam, multis adhuc viventibus luce
clarius cognitam, per quam conjicere possumus,
quantam apud Deum is de quo sermo est adhuc in
mundo superstes promeruit gratiam. Praeerat quondam
apostolicae sedi senior Benedictus, in Romana
nobilitate praecipuus, prudenti ingenio solertissimus,
et quantum ad mundanum culmen attinet, urbanis
causis aptissimus. Qui beatum Odilonem clara
affectione diligebat, et summo studio excolebat;
et quoties arcis Romanae moeniis sui praesentiam vir
beatus intulisset, larga liberalitate necessitudinum
juvamen exhibebat. Hic ergo mortalis vitae curriculo
jam decurso, corpus terrae animam supernae remisit
potestati. Regimen vero sedis apostolicae adeptus
est Joannes, sibi affinis carnis germanitate. Multum
tempus effluxerat cum praenominati praesulis
anima, non adepta lucis aeternae consortium, luebat
pro commissis poenale judicium: cum ecce clementis
Dei miseratio ad significandum beati Odilonis
meritum, manifestare voluit et poenam illius hominis,
et donum suae immensae pietatis. Apparuit namque
spiritus jam dicti praesulis in revelatione Joanni
Portuensi episcopo, et aliis duobus, quorum
nomina non recolo, indicans eis quae circa se gererentur;
quia videlicet non splendore lucis, sed poenarum
teneretur in umbris. Monet itaque ut eant ad
fratrem, et ocius pio Odiloni legationem dirigat:
ipsius enim suffragiis destinavit superna censura
illum eripi a tormentis. Recedentibus ergo tenebris,
hujus visionis conspectores papam adeunt, quae injuncta
fuerant sibi edicunt. Talia praesul audiens et
multum de fratre condolens, rumpit morulas omnes,
et pugillarem chartam secundum tenorem visionis
descriptam, per praedictum episcopum Joannem
beato viro dirigit. Nec mora, fidus legator viam
arripiens attigit Papiam, et pertaesus itineris labore,
domno Petro cellae beati Maioli praeposito, quae revelata
vel praecepta sibi fuerant aperit; eumque
oppido exposcit, ut ipse hujus causae velox internuntius
esse studeat. Ille impiger bullatam epistolam
sanctissimo Patri transmittit, et contigit divino nutu,
ut isdem Dei servus Cluniaco reperiretur. Delatam
itaque epistolam perlegens, convocat nobilem monachorum
senatum, et seriatim cuncta perorat. Aperit
profunda sapientiae suae, multaque replicat, et ne
talis legatio parvipendatur exorat. Dein praecipit ut
libamina precum et dationes eleemosynarum pro
generalis praesulis liberatione solemniter peragantur.
Suscipiunt ergo seniores gratanter onus leve charitatis,
publice et privatim aures pii Conditoris devotis
precibus appellant. Nec tantum in eodem coenobio,
sed | null | a414e06d-2bad-4c44-8a9b-dac2e4bdb135 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
ubicunque fratrum coetus manebat diffusus, praecepto
Patris similis persolvitur famulatus. Jam
praefixi termini spatium complebatur, cum tot preces
et oblationes, atque eleemosynarum largitates
aditum divinae benignitatis penetraverant. Unde et
libuit supernae clementiae haud dubio relatu id propalare.
Erat in praelibato coenobio quidam senior,
nomine Eldebertus, nobilis carne, nobilior spiritu,
ministrans egenis eleemosynae subsidium, cui talis
visio per soporem revelata est. Videbat namque
quamdam personam decore conspicuo cum multo
agmine candidatorum intrare monasterii claustrum,
et usque ad capitulum, ubi domnus Odilo cum sacro
senatu residebat, pervenisse, et ad ejusdem Patris
genua caput humiliter flexisse. Cumque frater ille
requireret quaenam illa fulgida esset persona, didicit
domnum Benedictum papam Romanum, primae
sedis episcopum, referentem gratiarum actiones pro
sua liberatione, quod domni Odilonis et fratrum
interventu immane chaos evasisset, et ad supernam
beatitudinem evolasset. His visis, expergiscens frater
a somno, et tenaci memoria visa et audita retinens,
die relucente cuncta per ordinem narrat. Tripudiat
tunc sacer senatus, et cum pio Patre aeternae majestati
personant vota jubilationis; palam constat
omnibus quantum venerabilis Odilo de individuae
Trinitatis gratia possit, per quem uterus mortis
raptata praeda potuit evacuari.
CAP. XV.-- #De quodam puero ab infirmitate qutturis sanato.@#
Quodam tempore dum idem vir sanctus apud
Paterniacum moraretur, erat ibi quidam puerulus
monachus, nomine Rodulfus, quem illa satis horrenda
infirmitas, quae in illis regionibus multis accidere
solet in gutture, ita deturpaverat, ita dehonestaverat,
ita etiam vocem pene intercluserat, ut in
illa parte corporis, non jam species esse gutturis,
sed quaedam videretur intumescere pestis. Misertus
itaque vir Dei tantae calamitati, puerum ad se evocat,
manibus locum tumoris attrectat, signum crucis
superimprimit, salutaria quaedam verba simul
dicit, et sic abire permittit. Mirum in modum ille
tumor, sicut in aliis postquam semel affecerit in dies
solet crescere, ita versa vice in isto ex tunc coepit
evanescere, et in pristinam formam deturpatum
guttur redire, et usque in praesentem diem optata
fruitur sanitate.
CAP. XVI.-- #De libris et aliis supellectilibus aqua infectis et minime laesis.@#
In locis Jurensibus Nantoatis est monasterium,
sancto Patri ad componendum regularis vitae statum
a Gisleberto comite traditum. De hoc quadam
die egressus, iter agens ad urbem Genevensem, hora
jam diei tertia incumbente, transivit fluvium per eadem
montana discurrentem. Mulus autem suarum
rerum portitor, qui lectulum hominis Dei ferebat
simul cum libris absque ductore transiens, devians
a publico vado, per profunda fluminis jam coeperat
mergi. Concurrerunt omnes, levatis in altum vocibus,
conantes opem ferre pereunti. Animal autem
valido conatu ab aqua emersum, ad ripam pervenit,
capite protenso. Currens vero unus ex famulis extendit
manum, ut capistrum arriperet, sed nequidquam.
Mutum namque animal nihil intelligens, iterum
retroactum natando per profunda ad alteram
ripam ejectum est, nihil de se dans videndum,
praeter solum caput. Ecce autem magnanimus heros
per plana incedens veniebat. Intuens vero quae gerebantur,
nil mortale sonans, cygneum caput pileo
operiens, antetulit gressum, coeptumque iter progreditur.
Inter alios vero qui hujusmodi fluctuatione
agebantur, praecipue senior Petrus anxie discurrebat,
cui sollicitudo disponendarum rerum Patris
commissa erat, hic exclamavit cuidam, ut captato
ingenio proprius accederet, si quoquomodo animal
capere posset. Qui nihil moratus, protensa
manu capistrum arripiens, forti adnisu educit mulum
ab aquis. Concurrunt cuncti, perniciter equis
desiliunt, et exonerato saumario perscrutantur erutam
ab aquis Patris supellectilem, lectulum scilicet
ipsius atque libros. Quae omnia Deo teste et his qui
interfuerunt, ita intacta ab aquis reperta sunt, ut
nullum vestigium infusionis in eis appareret. Mirantur
cuncti prae gaudio Deumque magnificant, et
tanti viri merita laudibus extollunt. Onerato rursum
mulo, ovantes subsequuntur seniorem, et domnus
Petrus anticipans caeteros, Patri quod acciderat refert.
Qui leviter indignans: Quid, inquit, dicis?
num aliquid aquis immersum potest videri non madidum?
Confecto itaque itinere, die jam decurso,
receperunt se in cujusdam villulae hospitium. Tunc
jussit sibi afferri libros, et caetera quae de aqua fuerant
abstracta, mantilia scilicet ac manutergia: quae
sicut semper ad utilitatem, ita et tunc sine damno
aquis reperta sunt madida. Tunc vir benignissimus
Deum collaudans, fratribus sic coepit | null | 71c70138-aa09-4f3a-b9e6-6b9eed9ed399 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
loqui: O fratres
dilecti, cernitis circa nos miram Dei nostri pietatem?
Certe quae recuperare non possemus, si aquis intingerentur,
ea conservavit illaesa; quae vero absque
damni discrimine poterant intingi, ipsa passus est
madida fieri. Ita nihil sibi, sed totum Deo qui in
illo et per illum operabatur, fideli corde tribuebat.
Excellens enim erat animus, et humana contemnens,
nec desiderabat gloriam quasi mercedem rerum gestarum.
CAP. XVII.-- #De quodam puerulo monacho a gravissima infirmitate liberato.@#
Quia vero de Nantoacensi monasterio superius
memoriam fecimus, dicendum est nobis etiam quid
ibi aliquando contigerit evenire. Quodam tempore
cum ibi sanctus Pater advenit, puerum nomine Gerardum
reperit, quem illa detestanda infirmitas caducae
passionis ita de die in diem vexabat, ut in eo
nec vox, nec memoria, nec aliqua membrorum officia
remanerent, et pene a mortuo jam nihil distaret.
Tali calamitate vir Dei compunctus, fratribus ut pro
eo Dominum precarentur rogavit; ipse ad sanctum
altare missam celebraturus accedit, ut interesset infirmus
praecepit, divinis mysteriis refecit, aquam
sanctificatam, ut sibi moris erat, ex calice sancti
Maioli bibere compulit. Nec mora, infirmitate fugata,
salus optata succedit, et usque in diem praesentem
in supradicto homine integra perseveravit.
CAP. XVIII.-- #De libro et vasis repertis.@#
Gradiebatur aliquando verus Dei amator Odilo per
Alpes Jurenses: et subito equus multis oneratus
sarcinis lapsus, per devexa montis usque ad profunda
vallis inter asperrimos scopulos dilabitur.
Ruunt praecipites Allobroges frustra nitentes, et ultra
vires aliquid conantes. Tandem post multos
animi conatus, reperto equo sano, et aliquanta de
sarcinulis, cognoscunt deesse librum Sacramentorum
aureis litteris scriptum, cum vitreis vasculis anaglypho
opere formatis. Quae res non parum viri Dei
moestificavit animum, verum cum his quae repererant
coepto itinere gradiebantur. Advesperascente
autem die, devenerunt ad quamdam cellam sancto
Eugendo abbati jure subditam, ubi honorifice a
fratribus illic manentibus suscepti, post exhibitam
humanitatem quieverunt. Defluebat autem imber
copiosus nivibus commistus. Vir autem Domini intimat
fratribus quae sibi acciderant, summa exposcens
prece, ne pigritarentur ad eadem loca scrutanda
accedere, si forte auratum librum reperire
valerent. Illi vero mente promptissima spondent se
exsequi ejus mandata. Quis enim tanti viri precibus
non acquiesceret, cui etiam Deus noster plerumque,
ut ita dicam, obsequi videbatur. Aurora itaque apparens,
missos dirigit, dies subsequens ad loca deducit,
librum perditum cum vasis requirunt; sed
ipso suo labore diutius fatigati sine fructu ad propria
redeunt. Erant montes et circumjacentes colles
tanta densitate nivium cooperti, ut spes nulla superesse
videretur ulterius praedictas res recuperandi.
interjectis itaque fere duobus mensibus, cum jam
hiemis asperitas praedictorum montium et collium
evanescendo faciem denudaret, et de perditis rebus
pene jam nulla memoria esset, quidam presbyter,
nomine Ermendrannus, locum in quo praedictae res
perierant casu adiit, oculorum orbes huc illucque
deflexit, et ecce contra spem librum reperit, quem
Christi protectio a nimbis et diuturnitate nivis intactum
meritis patris Odilonis servavit. Vasa enim
sana invenit, quae Dei nostri pietas ne frangerentur
protexit. Tollens itaque ea quae invenerat, Gauzeranno
abbati sancti Eugendi consignavit, et postmodum
jussione ejusdem praedictus presbyter Odiloni
patri, dum ad illas Jurensium partes rediret laetus
et alacer reddidit: qui quanto gestierit gaudio, ex
immensis Deo laudum fusis praeconiis qui vult dignoscere
poterit.
CAP. XIX.-- #De quodam potente a dolore oculi liberato.@#
Aliquando dum transiret per pagum Genevensem
et castrum Albiense, quidam senior, Siebodus
nomine, dominus ejusdem castri, ampla persona,
non parva potestas, ad cum accessit. Huic quadam
die sub arbore jacenti fortuito casu particula corticis
ceciderat in oculo: quae ita turbaverat, ita corruperat
ejusdem membri officium, ut nec expelli,
nec aliquod inde remedium inveniri posset. Fugerat
somnus ab oculis, fastidiebatur cujuscunque generis
cibus nullusque sospitatis inveniebatur locus.
Cognoscens itaque vir sanctus causam tanti periculi,
et condolens viro sibi satis familiari, seorsum illum
accipiens, super locum doloris signum imprimit
sanctae crucis cum insufflatione oris et virtute orationis,
spondens se, dum veniret ad hospitium, pro
illo sacrificium offerre salutiferae oblationis. Nec
mora: sancto recedente, somnus diu negatus praedictum
hominem dormire coegit evigilansque particulam
corticis ab oculo cum quadam lanugine deductam
invenit, | null | 0c084339-a040-46bc-a08f-511aeed49716 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
et praeteriti doloris molestiam non
sensit. Mox etiam cibum omnino fastiditum requirit,
cum desiderio sumit, suaeque liberationis causam
prae gaudio per internuntium viro Dei apud Silvigiacum
( #sic.@# ), quo jam pervenerat, innotescit, gratias
agit et deinceps eum in magna veneratione habuit.
CAP. XX.-- #De clerico a morbo brachii curato.@#
Quodam etiam tempore dum a Roma reverteretur,
et Lucas castro hospitaretur, cuidam sancti
Martini Turonensis canonico, Archimbaldo nomine,
lethale vulnus in brachio excreverat, quod sibi non
jam languorem, sed ipsam mortem pene interminare
videretur. Accedit itaque ad sanctum, et tantae necessitatis
ostendit periculum. At ille quasi haec se
videre dissimulans, latenter propria manu tangit
brachium, sanctae crucis implorat praesidium, et
super vulnus ejusdem crucis impressit signaculum:
sicque a se dimittit, et ut caute praevideat praecipit.
Mirum in modum dum recedit et locum vulneris
videre vel tangere voluit, nulla signa praeteriti doloris
nec invenit, nec sensit. Attonitus vero stupore
miraculi ad hominem Dei regreditur, quae sibi contigerant
palam facere voluit. Sed Dei servus ubi hoc
praevidit, indignatus valde, illum nec quidquam
passum fuisse, nec quid diceret scire, objurgavit.
Ita enim timebat rumores hominum, tanquam lethale
venenum, et quasi pestiferum malum sic fugiebat
vanae laudis appetitum.
Cum quodam tempore apud monasterium
suum, quod Volta nominatur, moraretur, et murus
ecclesiae adhuc imperfectus consummaretur, contigit
ut quadam die dum ministri operis operi complendo
insisterent, deambulatoria ubi stabant, retortis
cum quibus ligata erant ex nimia vetustate
ruptis, deorsum ruerent, cum quibus caementarii
ex altitudine muri ad terram ceciderunt, et collisionis
membrorum. . . . .
CAP. XXI.-- #De quodam mente capto sive daemoniaco sanato.@#
Alio tempore cum ex partibus Ultrajuranis Nantoatis,
de quo supra diximus, cum eo advenissemus,
quemdam juvenem militem, nomine Mainerium,
mente captum, a propriis servulis ibi adductum invenimus.
Qui rejecta militia, omnique cura privata
vel publica postposita, huc illucque miser nudus nisi
teneretur oberrabat, incognitas voces emittens, sine
cibo perseverans, et, ut talibus consuetudo est, nusquam
tutam sedem, nullam habebat requiem. Misertus
itaque homo Dei tantae calamitati, et condolens
gratissimae juventuti, cum fratribus in terram
ante altare sancti Petri prosternitur, psalmis insistit,
patrocinia sanctorum cum litaniis requirit:
deinde surgens ad vexatum accedit, aqua sanctificationis
aspergit, bibere cogit, et sic recedere permittit.
Post haec sancto recedente, ipse jam non infirmus,
sed sanus; non ligatus, sed liber; non coactus,
sed voluntarius, Cluniacum usque prosequitur,
gratias Deo et illi pro recuperata sanitate reddidit,
voto charitatis munera piscium detulit, sicque ad
propria rediit. Sequenti etiam anno eum ibidem requisivit,
sed non invento, Silviniacum die qua sanctus
obiit et ipse advenit; tristis et moerens ejus
exsequiis interfuit, et quia vivo non potuit, defuncto
pro sua liberatione iterum atque iterum gratias egit.
CAP. XXII.-- #De quodam muto sanato.@#
Abbas quidam religiosus de Brolio ( #Ebreuil@# ) monasterio,
nomine Girbertus, quemdam nepotem habuit
militem strenuum, nomine Gauzfredum, qui ex
multo tempore officium linguae amiserat, audiendi
tamen efficaciam et prudentis senis memoriam,
quemadmodum de Zoe uxore Nicostrati legitur, non
mediocriter retinebat. Hic per visionem admonetur
ut ex aqua qua sanctus manus abluebat requireret,
et eam bibendo deinceps effectum loquendi recuperaret.
Qui mox familiares ministros advocat: utcunque
sapit, utcunque valet, quae volebat manibus
innuit, non sine magno tamen labore innotescit; et
Silviniacum, quo sanctus tunc manebat, ad hoc
obtinendum pro eo praedictus Girbertus dirigit, suasisque
quibusdam viri Dei ministris, fidele furtum
perpetratur, aqua latenter manibus ablutis subripitur,
sub occasione etiam calice sancti Maioli ab ipso
viro Dei signata altera aqua superadditur, et sic infirmo
transmittitur. Quam accipiens mutatis prius
vestibus in ecclesiam ingreditur, orationi incumbit:
deinde cum summa veneratione aquam sumit,
et sumendo pristinae vocis officium mox ad integrum
recuperat; loquitur, atque non jam manibus innuit,
sed ex ordine quae viderat verbis enarrat et Deo
gratias pleno ore, plena voce laetus proclamat.
CAP. XXIII.-- #De quodam parvulo vasculo a vino exinanito, et virtute sancti postmodum pleno reperto.@#
Omnipotens Deus remunerator et | null | 62e8986c-a07e-4561-af10-8e81325f717a | latin_170m_raw | null | None | None | None |
glorificator fidelium
suorum, se in hac mortali aerumnosaque vita
pro scire et posse glorificantium per sibi fidelis dilectique
famuli Patris Odilonis in hacce convalle
lacrymarum coram hominibus confitentis et glorificantis
merita, inter alia plura praeclara prorsus atinde
eum proficiscentem frater Adraldus aliquantuque
memoranda miraculorum signa, quoddam valde
jucundum atque mirificum virtutis opus, hic etiam
eum glorificando, operari est dignatus. De quo ne
quisquam, quia illud scripto tradere succedentium
memoriae suscepimus, dubitare queat, habemus et
proferimus veracem fidelemque, quae hoc narrat,
personam ad hoc astipulandum sic idoneam ut constet
luce clarius, quia is qui hoc refert et hujus Deo
dilecti Patris est monachus, et nomine proprio vocitatur
Adraldus, atque ipse solus cum alio quodam
laico homine hujus tunc rei gestae fuit conscius.
Quodam siquidem tempore isdem vir Domini Odilo
rediens a Francia, et Cluniacum totius religionis locum
festinanter expetens, eidem jam dicto fratri
apud quamdam ecclesiam, quae vocatur Tolonnis
( #Toulon@# ), cui obedientiae causa praeerat, estque
juris monasterii quod vocatur Aurea vallis, commoranti,
improvisus et insperatus supervenit. Quidam
tamen ex fratribus beatum virum comitantibus, nomine
Warnerius, ipsum Patrem comitesque parvo
praecurrens spatio antecessit, et adveniens patrem
Odilonem adesse nuntiavit. Qui jam fatus Adraldus
miratus et obstupefactus, primo non credidit, post
tristis et moerens, et quia susceptioni ejus non se
praeparaverat, miserum se clamans expavit. Verumtamen
confortatus in Domino resumpsit vires, et
missis circumquaque pueris domus ad quaerendum
necessaria, instabat, prout angustia temporis permittebat,
praeparare quaeque erant tanti Patris
susceptioni congrua. Inter haec dilectus Deo et
hominibus pater Odilo adveniens, ab eodem ipso
fratre gaudenter admodum et jocunde suscipitur,
amabiliter et affectuose exosculatur et amplectitur;
sed tamen humilis et submissa querela et objurgatio
de suo adventu sic insperato minime perdonatur.
Sed ad haec isdem dulcissimus Pater dulci et suavi,
ut sibi moris erat, alloquio coepit et se excusare et
ipsi satisfacere, occasione temporis et loci dicens
hoc contigisse, seque illuc nequaquam sumptuosum
apparatum quaerere. Et quia ipso anno sterilitas
vinearum nimis charum reddiderat vinum, ejusque
nisi locupletioribus subtraxerat usum, providus et
moderatus Pater ne fratrem gravaret, emere se vinum
dixit, sed protinus eidem ipse ob hoc non
leviter indignatus contradixit. Qua, inquiens, fronte,
hoc vos, domine, in domo vestra patiar agere? Ventum
itaque ad prandium et cibis eidem Patri suisque
omnibus largissime sufficienterque, prout discreto
ordini eorum congruebant, appositis, vinum etiam
de parvo singularique et pleno emptu vasculo profertur.
At discretissimus Pater monachis scyphos
geminari, caeteris vero semel praecipit dari. Sed statuta
mensura exceditur, et absque ulla aestimatione
chari pretii potus large omnibus praebetur. Postquam
autem sumptae epulae mensaeque sunt remotae,
succedunt grates et laudes charitativae refectionis
a dulcissimi patris Odilonis gratioso atque
mellifluo ore. Succedit igitur nox diei, et Pater
Odilo inibi laxabat membra quieti. Mane vero facto,
lum prosequitur; sed ab illo redire jussus, mox ut
domum suam subintravit vocato dispensatore, jussit
eum citius quantum in vasculo remansisset vini diligenter
considerare sibique renuntiare. Is itaque
famulus et jussis obtemperans, curiosius vas aestimat
offenditque contra spem, et (quod est dictu mirabile)
plenum, quod credebat ex maxima parte exinanitum.
Invadit formido hominem, et stupidus de hoc aliquandiu
secum cogitationes versat, sed tamen reversus
inventum indicat. Res fratri visa est auditu
incredibilis, et hanc referens insanienti similis.
Parvitas denique vasis, et numerositas multitudinis
illud exhaurientis suadebat valde parum superesse
in illo residui liquoris. Attamen itur, et oculorum
fideliori ministerio res discutitur, et ita esse deprehenditur.
Tunc geminatur stupor misto timore talia
cernenti, quae nihil aliud prius illum dicere submonebant
quam: #Mirabilis Deus in sanctis suis.@# Vere
enim mirabilis, vere omnipotens, vere misericors
Deus in sanctis suis, qui in illorum munda et sincera
mente augustissimum sibi palatium statuens, ibi
residet, ibi regnat, indeque disponit multa et magna,
et ait mirifica prorsus et non imitanda.
Multa similia si notarentur diligentius, de ejus
possent describi virtutibus. Multum enim per Dei
gratiam in talibus in occulto posuit, quae nunquam
ad publicum venire voluit, et maxime in febricitantibus,
quibus semper succurrebat calicis sancti
Maioli signaculo, dicens talia non suis, sed ejusdem
praedicti Patris fieri meritis | null | 3659d3c6-7a85-4073-88c7-842fe676890e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, cum revera dubium
non esset, discipulum in talibus cooperatorem esse
magistri virtutibus.
INCIPIT LIBER TERTIUS.
Itaque de his quae dum viveret gessit, pauca de
multis diximus, sicut nos ipsi quaedam vidimus, et
ab idoneis testibus alia etiam vera fuisse pro certo
agnovimus: nunc de his quae post mortem per illum
Dominus operatur, sicut veracium testium affirmatione
comperimus, quae possumus, Domino annuente
loquamur.
CAP. I.-- #De quadam puella insana, surda et muta.@#
In fundo Longovernis nominato, Silviniaco prope
quatuor milliariis contiguo, erat quaedam miserabilis
mater quae filiam habebat tribus passionibus obnoxiam,
insanam videlicet, surdam et mutam. Haec
tertio admonetur in somnis a quadam satis formosa
et jucunda persona, ut Silviniacum pergat, filiam
secum deducat, sepulcrum senis (se autem ipsum
esse dicebat) noviter sepulti requirat, et inter eundum
videbit quid sibi contingat. Ter itaque per tres
consequentes noctes, sicut diximus, admonita, dat
fidem verbis et illo cum filia pergere coepit. Inter
eundum vero, antequam ad locum destinatum venirent,
portentum visionis compleri coepit. Nam quamdam
praetereuntes silvam praedicto loco, Silviniaco
videlicet, satis contiguam, filia ex multis annis
surda et muta: Mater, inquit, mater, hinc audio
magnos sonitus tintinnabulorum. Dicebat autem de
campanis monasterii quas audiebat. Hinc vero cerno
simul et audio boves et sonitus collo pendentium
cymbalorum. Mater, his auditis, signa visionis recognoscit,
ad sepulcrum usque deducit, pro posse
oblationem obtulit, gratias egit, deinde cum filia
sana ad propria rediit.
CAP. II.-- #De homine surdo et muto liberato.@#
Succedit et huic aliud non dissimile miraculum.
Nam de illis vastis Alpibus interioris Aquitaniae venerunt
ad sepulcrum viri Dei duo juvenes, quorum
alter erat surdus et mutus, sed ut curaretur ab altero
fuerat adductus. Introgressis vero ad sepulcrum,
qui sanus erat ex aqua qua beati Patris membra lota
fuerant dari sibi petiit, et accepta in auribus socii
infudit, bibere coegit, et sic ad hospitium (erat enim
vesperum) uterque secedit. In crastinum vero, qui
pridem surdus et mutus fuerat, audiens et loquens
cum oblatione in manu ad sepulcrum rediit, pro sua
liberatione gratias plena voce reddidit, et sic ad propria
repedavit.
CAP. III.-- #Item de alio muto.@#
Sub eodem tempore ex pago Bituricensi, quidam
mutus advenit, qui, ut postmodum referebat, a septem
annis ex toto amiserat efficaciam vocis. Hic
etiam ad sepulcrum de misericordia Dei praesumens
accedit, ex multis annis, ut praediximus, perditam
loquelam recepit, quid sibi contigisset omnibus
enarravit et laetus recessit. Ad comprobandum vero
utrum vera essent an non quae dixerat, cum illo
quidam curiosi curiosum quemdam mittunt, qui diligenter
haec a vicinis et veracibus testibus inquireret.
Qui haec ita esse inveniens, se nobis obtulit assertorem
veracem et idoneum testem.
CAP. IV.-- #De quodam paralytico simul et muto curato.@#
In pago Nevernensi, et in castro Dizetensi paralysis
languor quemdam hominem ex una parte totum
damnaverat, et sermonis loquelam penitus abstulerat.
Vicinorum itaque amicorumque nutu et auxilio
ad memoriam sancti Patris accessit, membrorum
sanitatem ex integro recepit, linguam ad loquendum
dissolutam promeruit, Deo gratias egit, et sic ad
propria repedavit. Erat vero pluribus notus, qui haec
ita se habere suis affirmant assertionibus.
CAP. V.-- #De presbytero muto.@#
Et pago etiam Bituricensi et de castro Briodorensi
presbyter quidam mutus ad sepulcrum viri
Dei accedit, reddi sibi quod perdiderat humiliter
prostratus in oratione petiit; sed dum diutius preces
suas differri vidit, domum regredi studuit. At ubi
pervenit, mox quod diutius quaesierat accipere meruit;
silentium in verba resolvit, et se haec promeruisse
Domini virtute et patris Odilonis intercessione
libera voce narravit. Hoc ita verum esse mercator
quidam dives, nomine Salomon, et plures alii
fatentur sua assertione.
CAP. VI.-- #De caeco illuminato.@#
Quidam senex ex toto privatus lumine, cum se
deduci faceret a puero ad Patris sanctissimi urnam,
antequam attingeret limen ostioli illius cryptae qua
sanctus requiescit, lumen amissum recepit, ductoremque
suum jam illuminatus et velox praecessit,
atque in terram ante sanctum sepulcrum prostratus
pro concesso sibi lumine gratias egit, et gaudens
recessit. Erat vero | null | f749ecd0-298b-4b44-9e27-99eebf259360 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
tunc Sabbatum ante Ramis palmarum
festum.
CAP. VII.-- #Item de caeca sanata.@#
Ex castello Lucii montis quaedam femina caeca ad
limina sancti Patris est adducta. Quae diutius ibi
persistens et in oratione perseverans, dum vidit quae
petebat in longum sibi differri, jam desperata, ad
propria cupiens regredi, ad sepulcrum iterum accedit
et licentiam redeundi a sancto coepit cum lacrymis
deprecari. Inter haec verba, profundaque moesti
cordis suspiria, oculi male clausi aperiuntur, lumen
ex insperato mox redditur, et ita domum propriorum,
non aliorum oculorum intuitu revertitur.
CAP. VIII.-- #Item de alio caeco illuminato.@#
Alius etiam quidam veteranus Turonensis urbis
indigena, oculorum privatus lumine, admonitus per
visum, ductu cujusdam suae filiae sepulcrum sancti
Patris studuit invisere. Qui veniens ex aqua, qua
sancti fuerant membra abluta, quaesivit et accepit,
oculis tenebrosis infundi fecit, ut sibi redderetur
lumen oravit. Et quia jam nox instabat inde recedens,
hospitium et subsidia victus (erat enim pauper)
requisivit, et nusquam invenit. Sine cibo itaque et
hospitio totam noctem pernoctavit. In crastinum
vero ad sepulcrum festinus rediit, statimque visum
recepit, et laetus Deo gratias magnis clamoribus
inclamare coepit. Erat autem ecclesia plena hominibus,
presbyteris et clericis missam celebrantibus.
Ad tale spectaculum omnes cucurrerunt, rei veritatem
agnoverunt, cuncti in commune Deum benedixerunt,
atque pro tam evidenti manifestoque miraculo
simul cum paupere gratias egerunt.
CAP. IX.-- #De quodam insano ad mentem revocato.@#
In burgo Silviniacensi, quo sanctus requiescit,
erat quidam mercator, nomine Rainaldus, qui propter
diuturnum et gravissimum languorem penitus
memoriam et sensum amiserat. Hunc fratres et
parentes ad sepulcrum tanti Patris coeperunt deducere;
sed ut signo sanctae crucis se muniret, vel
pectus tunderet, non potuerunt suadere. Venientes
itaque ad sancti Patris memoriam, quoddam oblationis
munus pro infirmo super sepulcrum offerunt,
et censum denominatum omnibus annis vitae suae
persolvere se promittunt. Hoc itaque pacto, quem
adduxerant amentem et insanum jam memoria valentem
et ex integro sanum ad domum reducunt.
CAP. X.-- #De quodam paralytico.@#
In burgo Antissiodorensis civitatis quidam ruricola
nomine Rainaldus manebat. Hic a renibus deorsum
omnem vim membrorum amiserat. Auditis ergo
virtutibus signorum quae fiebant ad sepulcrum tanti
Patris, in plaustro se poni fecit, et ad limina sancta
a fratribus et uxore duci praecepit. Qui veniens et ad
sepulcrum sancti Patris accedens, ex aqua saepius
dicta dari sibi petiit, languida membra lavit, et ut
sibi sanitas redderetur devotus exoravit. Post haec
paulatim dolor a membris abscessit, salus optata
redit, et magis magisque de Dei praesumens bonitate
et tanti Patris confidens intercessione ad propria
se reportari fecit. Non multis interjectis diebus non
jam vehiculo, sed firmis incedens vestigiis ad limina
sancta regreditur, pro reddita sanitate gratias egit,
vota obtulit, suae curationis indicia omnibus manifestavit,
et sic ad propria recessit.
CAP. XI.-- #De hydropico liberato.@#
In comitatu Flandrensi, et in burgo venerandi
patris Otmari, quidam juvenis clericus nomine Geraldus
manebat, qui hydropico morbo ita affligebatur
ut neque cibum, neque potum sine magno
dolore sumere valeret: ita venter intumuerat ut
cutis supra modum extensa pene rumpi videretur;
stare vel sedere sine maximo periculo non valebat,
incedere etiam vix poterat. Et quid dicam? omnium
membrorum officiis ita carebat ut melius sibi
mortem quam ipsam miserrimam vitam optaret. Hic
ergo nutu divino Silviniacum cum magno labore
advenit, ad sepulcrum sancti Patris se introduci
petiit, ad orationem in terra procubuit, se de longe
venisse fiebili voce conquestus, ut sanctus sibi misero
opem ferret cum lacrymis rogavit. Nec mora,
rivum concreti sanguinis ibidem, dum oraret, ab
interioribus per os, videntibus cunctis, evomuit, et
inde surgens, nutibus et verbis se sanum fore exclamavit.
Ostendebat autem vestimento sursum collecto
rugas cutis prius extensae, nunc vero inflatione
recedente vacuas remansisse. His ita peractis, ad
propria gaudens repedavit.
CAP. XII.-- #Item de alio hydropico.@#
Jampridem etiam quidam senex vulgaris, ibidem
a simili liberatus fuerat morbo.
CAP. XIII.-- #De quadam contracta sancta.@#
In extremo confinio. Augustodunensi Molinis
( #Moulins@# ) est castrum super Aleris ( #l' Allier@# | null | 22a3b565-260d-464f-bbc5-c07de47cb1c2 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
) fluvium
situm. Ibi quaedam juvencula jacebat sub solario
Ermengardis nobilissimae matronae. Haec ex multis
annis membrorum usum ita perdiderat ut nec incedere,
nisi portaretur, uspiam valeret. Haec igitur in
somnis monita ut ad memoriam sancti Patris pergeret,
a vicario ejusdem matronae nimiis clamoribus
et importunis precibus extorsit ut se vehiculo
imponeret et Silviniacum deduci faceret. Nec mora,
dum illo pervenit, et ad sepulcrum sancti accessit
seseque in orationem dedit, membrorum officia
redintegrantur, et quae contracta venerat erigitur,
cum ipsa Deo laudes ab omnibus qui eam noverant
redduntur. Post haec regredi illuc unde venerat
coepit, sed nescio quo occulto judicio, antequam
veniret ad extrema villae, iterum debilitatur. Iterum
aliorum manibus ad sepulcrum reportatur, atque
iterum Dei omnipotentis miseratione et patris Odilonis
intercessione pristinae sanitati redditur; sed
nequaquam ulterius extra villam egreditur, nec
terminum suae debilitationis denuo transire conatur.
CAP. XIV.-- #Item de alia simili modo sanata.@#
Quidam mercator nomine Rainaldus ibidem apud
Silviniacum degebat. Hic habebat filiam debilem
cruribus, invalidam et ad supplementum doloris ex
superiori parte corporis. Hanc itaque ad tumulum
sancti Patris deferunt: at ubi delata est, mox se
erigere et paulatim incedere coepit, et tandiu ibidem
stetit donec ex integro effectum standi vel incedendi
promeruit.
CAP. XV.-- #De quadam paupercula simili modo curata.@#
Altera mulier paupercula ibi tunc aderat, similiter
ex multo tempore toto corpore debilis, quae et ipsa
eadem die in conspectu multitudinis vigorem obtinuit
integrae sanitatis. Sanctorum enim apostolorum
Petri et Pauli festivitas tunc advenerat et multorum
populorum ibidem turba confluxerat. Qui videntes
uno eodemque tempore haec tria supra scripta miracula
fieri, repleti sunt stupore vehementi. Fit itaque
ingens laetitia, currit per aures cunctorum miraculorum
volitans fama. Hominibus promiscui sexus
ecclesia completur, diversis et immensis clamoribus
concutitur. Psallebant monachi cum clericis in
jubilo, ad coelum usque populi voces dabant prae
gaudio tantae novitatis stupefacti miraculo. Christus
in sanctis suis semper mirabilis ab omnibus praedicatur,
et quantum servus sibi fidelissimus de ejus
gratia possit, certis indiciis manifestisque signis
declaratur et cunctorum ore celebratur.
CAP. XVI.-- #De quodam captivo a vinculis liberato.@#
Quidam miserabilis a quodam perverso homine
captus compedibus arctatur, et ut diligentius custodiretur
arca recluditur, saxorum acervus desuper
congeritur, seracula firmantur, et ita miser per
longum tempus tenetur. Verum ille captivus in Deo
spem retinens, de illis abditis tenebrarum Deum,
cui obscura sunt manifesta, supplex exorat et patrem
Odilonem intercessorem advocat ut se inde ejiciat
et liberum ire concedat. Inter haec verba suae petitionis,
sentit et audit quamdam personam ad arcam
accedere, et se inde ut exeat inclamare. Mox virtute
divina saxorum acervus huc illucque dispergitur,
seracula resiliunt, compedes solvuntur: et ita incarceratus
liber et absolutus de tenebris ad lucem
procedit, gaudensque ad sepulcrum sancti Patris
quantocius venit, et quae sibi contigerant certis indiciis
omnibus enarravit.
CAP. XVII.-- #De quodam mente capto sanato.@#
Alius quidam sancti Maioli monachorumque proprius
ruricola, nomine Rotbertus, habens uxorem et
filios, in amentiam totus versus fuerat. Hunc totis
viribus repugnantem filii et parentes violenter ad
memoriam sancti Patris adducunt, oblationem pro
eo offerunt, et mox mente et corpore salvatum domum
reducunt.
INCIPIUNT CAPITULA VITAE SEQUENTIS.
CAPITULA LIBRI PRIMI.
#Prologus Jotsaldi monachi ad Stephanum pontificem.@#
#Item praefatio vel deploratio ex transitu ejusdem Patris.@#
#De generis ejus nobilitate.@#
CAP. I. #Qualiter Deo militare coeperit in sua ipsius
pueritia.@#
II. #Quomodo Maioli sancti se conjunxerit societati.@#
III. #Qualiter deseruit hujus saeculi pompam.@#
IV. #Qualiter sanctus Maiolus illum elegerit successorem
sibi.@#
V. #De habitu corporis ejus, et quod nihil in eo fucatum
vel affectatum fuit.@#
VI. #Quod in eo quatuor virtutes principales refulserint.@#
VII. #De justitia, vel quod a pontificibus, regibus, ducibus,
vel imperatoribus maximo fuit amore dilectus.@#
VIII. #Quod in pauperes munificus fuit.@#
IX. #Qualiter binis pueris jam defunctis indumenta
praestitit, vel sepulturae eos tradidit.@#
X. #De clerico contagio leprae maculato.@#
XI. #Quam hospes fuit, et quamplures diversae aetatis
diversi generis Christo acquisivit.@#
XII. #De fortitudine | null | 6f9ade6e-0c38-4125-8e58-d7d540db8836 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
.@#
XIII. #De temperantia, et renovatione suorum locorum.@#
XIV. #De transitu ejus quomodo terram ejus beatus
spiritus deseruit, coelosque petivit.@#
XV. #Commendatio animae.@#
XVI. #Qualiter sanctus vir apparuerit cuidam monacho.@#
XVII. #De simili visione.@#
CAPITULA LIBRI SECUNDI.
CAP. I. #Quomodo quondam puer liberatus sit divinitus
a gravissima infirmitate.@#
II. #De caeco illuminato.@#
III. #De aqua in vinum conversa.@#
IV. #De furto apud Papiam invento.@#
V. #Item de alio simili furto.@#
VI. #De transmeatione profundissimae Ticinensis aquae,
et accensione lucernae.@#
VII. #De simili miraculo.@#
VIII. #De paucis pisciculis plurimis refectis.@#
IX. #De exuberatione vini in parvo vasculo in monte
Aventino.@#
X. #De quodam homine a febribus liberato.@#
XI. #De utribus in usus pauperum evacuatis, et iterum
divinitus impletis.@#
XII. #De vase vitreo confracto et solidato.@#
XIII. #De quadam visione cujusdam eremitae.@#
XIV. #De revelatione domni Benedicti papae.@#
XV. #De quodam puero ab infirmitate gutturis sanato.@#
XVI. #De libris et aliis supellectilibus aqua infectis et
minime laesis.@#
XVII. #De quodam puerulo monacho a gravissima infirmitate
liberato.@#
XVIII. #De libro et vasis repertis.@#
XIX. #De quodam potente a dolore oculi liberato.@#
XX. #De clerico a morbo brachii curato.@#
XXI. #De quodam mente capto sive daemoniaco sanato.@#
XXII. #De quodam muto sanato.@#
XXIII. #De quodam parvulo vasculo a vino exinanito,
et virtute sancti postmodum pleno reperto.@#
CAPITULA LIBRI TERTII.
CAP. I. #De quadam puella insana, surda et muta
sanata.@#
II. #De homine surdo et muto liberato.@#
III. #Item de alio muto.@#
IV. #De quodam paralytico simul et muto curato.@#
V. #De presbytero muto.@#
VI. #De caeco illuminato.@#
VII. #Item de caeca sanata.@#
VIII. #Item de alio caeco illuminato.@#
IX. #De quodam insano ad mentem revocato.@#
X. #De quodam paralytico.@#
XI. #De hydropico liberato.@#
XII. #Item de alio hydropico.@#
XIII. #De quadam contracta sanata.@#
XIV. #Item de alia simili modo sanata.@#
XV. #De quadam paupercula simili modo curata.@#
XVI. #De quodam captivo a vinculis liberato.@#
XVII. #De quodam mente capto sancto.@#
INCIPIT PROLOGUS JOTSALDI MONACHI #AD STEPHANUM PONTIFICEM@# DE VITA ET VIRTUTIBUS SANCTI ODILONIS ABBATIS.
Reverendo Patri STEPHANO, secundum sui nominis
interpretationem pontificali gloria coronato, ultimus
servus servorum Dei, nomine tantum monachus,
JOTSALDUS, quidquid in utraque vita jucundius.
Antiquorum philosophorum studia scriptis et monumentis
extulerunt priorum suorum laudes et memorias,
talibus indiciis sperantes se facere immortales,
quos noverant fuisse mortales. Deinde gradu
secundo regula ecclesiastica, tanto dicendorum materia
sublimior, quanto spei certioris directior,
sanctorum virorum praeclara describit opera, ut
succedentes et futuri habeant semper quorum sequantur
exempla, totumque ad illum referatur, a quo
virtus et prudentia datur, a quo etiam derivatur
fortitudo et sapientia. Ad horum formam ego, quantilluscunque
homuncio, nutritus magni Odilonis
magisterio, informatusque beneficio, quemadmodum
Hieronymus de Blaesilla et Nepotiano, epitaphium
quoddam volui de morte virtutibusque ejus
inscribere, et veluti flores ad sepulcrum ejus spargere,
quae introeuntibus praestent aliquid suavitatis et gratiae,
redoleantque secundum sui speciem quantulocunque
odore. In hoc vero devotionem animi mei
offero, et altiora describere volentibus materiam
praesto, non occasionem agendi id melius subripio.
Quod opus tibi, sancte praesul, ideo mittere disposui,
quia te nepotem ipsius, et per illum ad sacerdotii
gloriam accersitum novi; confidens tuo complacere
judicio, quidquid in laudibus ejus descripserit cultus
vel incultus sermo.
ITEM PRAEFATIO VEL DEPLORATIO EX TRANSITU EJUSDEM PATRIS.
Quis dabit capiti meo aquam et oculis meis fontem
lacrymarum, et plorabo desolationem, non unius
hominis, neque duorum vel trium, sed multorum
populorum promiscui sexus, diversae conditionis,
diversae aetatis, diversi ordinis! Plorabo, inquam,
vastitatem nobilissimae congregationis, amplae familiae,
destitutae dormitione sui patris Odilonis: de
cujus | null | 2820f80d-ce99-4e24-a910-2343bf15a919 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
visceribus, de cujus magisterio et virtutibus,
quasi quibusdam vinculis et funibus religata dependebat,
et, ut ita dicam, indissolubilibus amoris nexibus
complexa sustentabatur. Quid agis, gravissimarum
lacrymarum excitator, et tantae calamitatis
delator [ #Mss.@# 2, desolator]? Erumpe et clama in auribus
promiscuae multitudinis, dicens: Quomodo
decessit miserorum adjutor? Quomodo siluit moerentium
opportunus consolator? vel quo abiit plurimorum
monachorum desiderabilis auriga innumerabiliumque
populorum discretus moderator et rector?
O quam incertus humanae conditionis status!
o quam mutabilis rerum mortalium cursus! Dum
putavimus eum esse nobis in communi vita socium,
tenemus defunctum, et quem sperabamus praesentem,
dolemus absentem. Si tamen dolendus est, qui
dolorem evasit; si lugendus est, qui de luctu ad
gaudium, de tenebris ad lucem, de poena ad requiem,
et de morte transivit ad vitam. Quid agimus, anima?
Quo nos convertemus? Si intemperantius exaggerare
dolorem coeperimus, timeo ne acies mentis
reverberetur, et id quod de virtutibus ejus volumus
inscribere, immoderato dolore perturbati, minime
prosequamur. Sed primo de carnis ejus nobilitate,
quae in titulis sanctorum virorum pro additamento
laudis ponitur, dicamus, et postmodum, sensim per
vestigia virtutum ejus incedentes, quasi quibusdam
gradibus ad iteratos lugubres luctus funeris veniamus.
Praecepta rhetorum sunt, ut majores ejus qui
laudandus est memorentur, et eorum altius gesta
repetantur; sicque ad ipsum per gradus sermo perveniat,
quo videlicet avitis paternisque virtutibus
illustrior fiat, et aut non degenerasse a bonis, aut
mediocres ipse ornasse videatur. Nos carnis bona
quae semper et ipse contempsit, in animae laudibus
non requiramus; tamen quia non de mediocris nobilitatis
sanguine descendit, quod possumus in laudibus
ejus assumamus. Exstitit pater ejus inter proceres
Arvernorum nobilissimus, vir in armis strenuus,
possessionibus et divitiis locupletissimus, in
consilio providus, et in omni morum honestate suo
tempore nulli secundus, qui etiam privilegio auctoritatis
et gratiae, Major Beraldus vocabatur ab omnibus.
Fidei virtute ita praecipuus, ut quod alii
difficile sacramentis, hoc iste inviolatum custodiret
simplicibus verbis. Longe se habebat actus aliter
ejus et habitus, quam modo videri possit in quovis
principe quilibet actionis modus. Fuit illi uxor,
Girberga nomine, non degener natalibus et moribus.
Quae quantae continentiae, quantae castitatis, et cujus
voluntatis fuerit sub marito, post mortem ejus omnibus
fuit in aperto. Nam relicta patria, relictis
propinquis et filiis, et magnis fundi possessionibus
atque divitiis, tanquam alia Paula secuta est Christum,
et apud monasterium sancti Joannis Augustiduno
positum, sanctimonialium suscepit locum, et
religionis habitum. Quam laudabile ibi duraverit
propositum, quamque dulcis et utilis omnibus ibi
deinceps ejus vita fuerit, et quam glorioso exitu
vitam finierit, paucis quae supererant cum gemitu
narrare audivi. Fuerunt denique istis alii filii potentes
et nobiles, et in suo ordine quantum ad mundanam
gloriam nulli inferiores. Quaedam etiam non
praetereunda filia, nomine Blismodis, abbatissa, quae
in sancta virginitate, nocte et die Deo serviens,
prope centenarium explevit annorum numerum. His
ita breviter descriptis, ad illum quem celebriter
commendat nobilitas mentis et celsitudo generis
stylum vertamus.
IN NOMINE DEI SUMMI INCIPIT VITA EJUSDEM PATRIS.
CAP. I.-- #Qualiter Deo militare coeperit in sua ipsius pueritia.@#
Igitur Odilo vir beatissimus, nobilitatis stemmate
procreatus, inter ipsa primordia tanquam alter Isaac
Christo consecratus, et Brivate ( #Brioude@# ) apud sanctum
Julianum gloriosum martyrem clericali sorte
est donatus. Delectabatur in ipsa pueritia, humilitate,
castitate, innocentia et puritate, et prout
aetas admittebat, misericordiae operibus insistebat.
Superabat coaetaneos sapientia et moribus, ita ut
jam non puer, sed senex maturitate, non tempore,
ab omnibus putaretur. Decursis itaque puerilibus
annis, ubi robur juventutis succedere coepit, tacitus
secum deliberat, ut Aegyptias ollas desereret, et per
media mundi discrimina, terras repromissionis
intraret. Jesu bone, quam suavis tua vocatio, quamque
dulcis tui spiritus inspiratio! qui mox ut
mentem pulsaverit, aestus fornacis Babyloniae in
amorem transformas coelestis patriae. Ecce enim cor
nostri juvenis, dum subito pulsas, mutas, et in veros
amplexus Salomonis mirabiliter accendis.
CAP. II.-- #Quomodo Maioli sancti se conjunxerit societati.@#
Certe dum talia meditatur in animo, magnus ille
Maiolus, per | null | 7893a173-ff46-40f3-9d88-cfa17d140115 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
totum pene mundum famosus, Arvernorum
fines ingreditur. Et divina dispositione is de
quo loquimur, ante eum adducitur. Qui considerans
in eo praestantem elegantiam corporis et nobilitatem
generis, magnum quiddam et divinum oculis interioribus
in eo praevidens, totus in ejus amorem illabitur,
et vicissim inter eos ignis divinae charitatis
magis magisque accenditur. Fit inter eos familiare
colloquium, junior seniori suum prodit desiderium;
senex ut praemeditata perficiat, modis quibus potuit
junioris instruit animum.
CAP. III.-- #Qualiter deseruit hujus saeculi pompam.@#
His ita inter se dispositis, senex ad propria revertitur,
sollicitudo juvenis ad ea perficienda quae coeperat,
praeparatur. Non multis itaque interjectis
spatiis, novus miles tanquam Benedictus Romuleas,
deserit et iste Brivatenses seu Anicienses ( #le Puy@# )
arces. Despicit patrias opes, propinquos et fratres,
et quasi antiquus Abraham de Ur Chaldaeorum
egrediens, Cluniacum quasi quemdam terrae repromissionis
requirit introitum, et veteri iterum deposita
sarcina, monachicum suscipit indumentum. Jesu
bone! quam jucundum erat tunc videre ovem mundano
vellere detonsam, de lavacro baptismatis iterum
ascendentem, cum gemellis fetibus dilectionis
utriusque procedentem, nihil sterile secum portantem
nihilque vanum meditantem! Jam sumpto habitu
videres nostram ovem inter alias primam opere,
extremam ordine, aeternae viriditatis pascua requirere,
lucernarum ministeria concinnare, infantum
custodiendorum excubias observare, pavimenta
verrere et quaeque vilia officia humiliter peragere.
Sed non diu latuit margarita, non diu potuit occultari
in privato loco fortis athleta.
CAP. IV.-- #Qualiter sanctus Maiolus illum elegerit successorem sibi.@#
Evolutis post haec fere quatuor annis, sanctus
Maiolus post multos pro Christo desudatos labores
de tenebris Aegypti egreditur, transitoque maris periculo
Jerusalem ingreditur, atque in aeterna pace a
Christo collocatur. Instante vero mortis articulo
domnum Odilonem sibi successorem eligit atque
proprias oves Domino et sibi reliquit. Qui reluctans,
et ultra quam credi possit invitus, communi omnium
voto, communi omnium sententia ad injunctum officium
ordinatur, et tanquam alter Moyses Dei populo praeficitur.
Quid agis Deo, dilecta anima? Quid reluctaris?
Quid adhuc vis stare post parietem, et respicere per
cancellos et fenestras? Egredere jam ad diffusam
lucem, egredere. Loquitur tibi sponsus tanquam ad
sponsam, in Canticis canticorum: #Surge, propera,
amica mea, formosa mea, et veni (Cant. II, 10)
@#, videlicet
aperte dicens: Surge de stratu quietis, in
quo tuimet solius curam agere quaeris, propera et
veni, ad impendendam etiam proximis curam salutis,
per studium sedulae praedicationis. Ostende mihi
faciem tuam, sonet vox tua in auribus meis. Vox
enim tua dulcis, et facies tua decora. Suscepto itaque
regiminis officio, magis ac magis sanctorum
conformabatur exemplo, et in omnibus coelesti adornabatur
magisterio. Praelucebat in eo quoddam
insigne documentum, quod subjectis imitandum esset
et timendum; et qualis esset interius, relucens in eo
gratia declarabat exterius. Habitus enim mentis, ut
ante nos dictum est, in corporis statu cernitur. Et
quia ita est, nunc de ipsius corporis positione,
pauca dicamus.
CAP. V.-- #De habitu corporis ejus, et quod nihil in eo fucatum vel affectatum fuit.@#
Erat mediocris in eo statura. Vultus ipse plenus
auctoritatis et gratiae; mansuetis hilaris et blandus,
superbis vero et offensis, ut vix sufferri posset, terribilis.
Macie validus, pallore ornatus, canitie decoratus.
Oculi illius veluti quodam splendore fulgentes,
intuentibus et terrori erant et admirationi, lacrymis
assidui, quia saepius aderat virtus compunctionis.
Renitebat etiam in ipsius motu, gestu, incessu, species
auctoritatis, pondus gravitatis tranquillitatisque
vestigium. Occursus illius quasi quidam gratissimae
jucunditatis radius, et insolitae delectationis eventus.
Vox illi virilis, et ita plena decoris, ut mentes audientium
non mediocriter demulceret dulcedine
modulationis. Sermo illius plenus suavitatis et gratiae,
prout ratio causarum se habebat, medie temperatus;
nec modum progrediens loquendi, nec
minus pro tempore improvidus disserendi. Nihil in eo
fucatum, nihil affectatum; sed natura mirabiliter
reddebat eum corporis positione et ordine vitae
quadratum. Et quamvis, secundum beatum Ambrosium,
in pulchritudine corporis locum virtutis non
ponamus, gratiam tamen non excludimus. His vero
omissis, ad compositionem morum ejus, quibus per
divinam gratiam adornatus exstitit, redeamus.
CAP | null | ef4a253a-2bf6-4e3a-9420-a67293230333 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
. VI.-- #Quod in eo quatuor virtutes principales refulserint.@#
In quantum humana aestimatio se habet, quatuor
in sancto viro principales non mediocriter relucebant
virtutes, prudentia, justitia, fortitudo et temperantia.
Prudentiam philosophi definiunt in veri
investigatione consistere, et scientiae plenioris cupiditate.
Quo genere virtutis ita enituit, ut non diebus
neque noctibus a veri investigatione cessaret.
Semper ei liber divinae contemplationis in manibus,
semper ei sermo de Scripturis assiduus, et ad aedificationem
cunctorum labor continuus. Ut Hieronymus
Eustochium instruit, faciem dormientis interdum
pagina sancta suscipiebat, evigilantem iterata
lectio recreabat. Nihil ei in hac vita dulcius,
nihil amabilius fuit. Lectioni oratio jugis succedebat.
Qui gemitus, quae suspiria, vel affluentia lacrymarum,
et praecipue in illo sancto sacrificio Agni
immaculati erat, Spiritus sanctus auctor ipsius muneris
et gratiae novit. Rem miram dicturus sum, et
certe veram. Cum saepius illum psallentem in stratu
somnus exciperet, tamen psalmus ab ore dormientis
non recedebat, ut si nescires, vigilare eum putares.
Evigilans vero ita psalmum cum festinatione arripiebat,
quasi non intermisisset. Loquebatur credo
tunc cum sponsa in Canticis canticorum: #Ego dormio
et cor meum vigilat (Cant. V, 2)
@#. In Scripturis
quam fuerit eruditus, et in sermone facundus, quamque
etiam in recta fide catholicus, testantur sermones
ejus, et multiplices epistolae, quas, tanquam
favos dulcedinis pinguissimae, videas redolere odore
prudentis eloquentiae, decoreque suavitatis et gratiae.
CAP. VII.-- #De justitia, vel quod a pontificibus, regibus, ducibus, vel imperatoribus maximo fuit amore dilectus.@#
Justitia est, ut volunt philosophi, quae suum
cuique tribuit, alienum non vindicat, utilitatem
propriam negligit, ut communem aequitatem custodiat.
Haec omnia in illo non mediocriter, sed profuse
noveris reluxisse. Omnibus enim aetatibus,
personis, et conditionibus, prout justitiae fuit, debitum
honorem exhibuit; et omnibus ita se gratum
praebuit, ut non aliter quam angelus, si ita dicendum
est, imo quia ita dicendum est, cunctis charus
exstiterit. Principibus et potestatibus Christianis
secundum apostolicam sententiam in nullo restitit,
sed ita amicabilem et officiosum se reddidit, ut
tanquam alter Joseph ab omnibus amaretur et
celebriter veneraretur. Concurrat in hunc amorem
Rotbertus rex Francorum; accedat Adeleida mater
Ottonum; veniat Henricus imperator Romanorum;
intersint Conradus et Henricus, videlicet pater et
filius, Caesares et ipsi nobiles invicti: quorum omnium
amicitiis, officiis et imperialibus muneribus
ita magnificatus est, ut sibi et illis cor unum et
anima fuerit. Quid etiam Stephanus rex Hungrorum,
sive Sancius rex Hesperidum populorum, qui
quamvis eum praesentialiter non viderint, tamen ad
famam sanctitatis ejus intercurrentibus legatis et
reciprocis litteris, astrinxerunt illum sibi beneficiis
et copiosis muneribus, commendantes se humiliter
orationibus illius et suffragiis. Fuit etiam in
remotis partibus occidentalium alter Sancius, Pampulanorum
episcopus, qui ita sibi in amicitiis adhaesit
et copiosis muneribus deservivit, ut ad eum
etiam de tam longinquis regionibus veniret, et monachum
se ab eo fieri decerneret. Quem intantum
dulcis memoriae Odilo dilexit, ut etiam moriens de
eo mentionem faceret, et post mortem suam ad
eum visitandum, cum exuviis vestimentorum suorum
duos fratres mitteret, qui illi finem vitae suae
nuntiarent, et antiquam amicitiam sibi mortuo
conciliarent, et rursum eamdem viventibus renovarent.
Non praetereundi sunt etiam illi Domini
sacerdotes et apostolici viri, Silvester, Benedictus,
Joannes, et in ultimis piae memoriae Clemens, quorum
gratiam ita promeruit, ut tanquam ex fratribus unus
exstiterit. Quae enim persona undecunque locorum
non cuperet habere Odilonem tanquam alterum
Salomonem amicum et patrem, et pro se apud Deum
intercessorem? Gaudebat Italia cum Odilonis aderat
praesentia, et praecipue familiaris sibi Papia, cujus
prece et industria, temporibus Henrici et Conradi
imperatorum liberata est ab excidio gladii et periculo
incendii. Laetabatur etiam urbs Roma, mundi
domina, tanti viri conturbernio, frequentata saepius
sanctorum apostolorum amore et desiderio. Officiales
etiam et clerici, sive monachi, ita sibi applaudebant
venienti, ut tanquam de suis charissimum
fratrem haberent amore vehementi. Haec ideo in
partes justitiae posuimus, ut aperte monstraremus
illum proprium cuique tribuisse, et idcirco omnium
gratiam et amorem promeruisse, et ut etiam omnibus
declararetur, quia necesse erat ut quem Deus
perfuderat gratia, ab omnibus | null | bafb7c8f-dbb5-40b7-8886-aec7d8900001 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
amaretur. Bene itaque
de eo omnes in commune senserunt, quia ubique
cunctis et amori et honori fuit. Jam vero de inferioribus
seniores honorabat ut patres, juniores ut fratres,
anus ut matres, virgines ut sorores; omnes
tamen aestimans sibi superiores, cunctis in commune
praebebat familiare consortium et salutare
colloquium. Nulli onerosus, nulli importunus, nullius
honoris cupidus, alienum non vindicabat, imo
magis quod suum erat hilariter alteri concedebat.
Utilitatem propriam negligebat, ut communem
aequitatem custodiret. Benevolentiam et liberalitatem,
quae etiam et ipsae partes sunt beneficentiae,
sive justitiae, ita retinebat, ut in eis nostris
temporibus in suo ordine singulariter solus reluceret.
Omnibus enim in commune volebat benefacere;
sed quibus poterat liberaliter liberalis existebat.
Plus gaudebat datis quam acceptis, sciens
illud felicitatis, istud indigentiae esse, et secundum
Dominicae Veritatis sententiam, beatius esse dare
quam accipere.
CAP. VIII.-- #Quod in pauperes munificus fuit.@#
In pauperes ita munificus erat, ut aliquando non
dispensatorem sed profusum largitorem videres.
Etenim magis delectabatur in faciendis eleemosynis,
quam aliquis gratulari possit in acquirendis pecuniis.
Et quid dicam? Caecorum baculus, esurientium
cibus, spes miserorum, solamen lugentium fuit. Et
quid dicam? Misericordiae visceribus ultra quam
dici possit affluebat, et, quantum in se erat, nullum
a beneficio misericordiae excludebat. Et sicut in
epitaphio Sabiniani papae legitur:
Hic hominum vitia blando sermone removit:
Nec culpis judex, sed medicina fuit.
Erat certe in hac virtute intantum diffusus, ut ab
imprudentibus in officio hujusce virtutis dijudicaretur
nimius. Sed ille ad hoc objectum eleganter
alludere solitus erat. « Ego, inquit, magis volo de
misericordia misericorditer judicari, quam de crudelitate
crudeliter damnari. » Ut enim ait Ambrosius:
Bonus [ #Mss.,@# bonum] est misericors homo,
qui dum aliis subvenit sibi consulit, et in alieno
remedio vulnera sua curat. Agnoscit enim se esse
hominem, qui novit ignoscere: et vias Christi sequitur,
qui, carne suscepta, maluit in hunc mundum
Redemptor venire quam judex. Unde et iste
vir sanctus, ut praediximus, malebat esse culparum
medicina quam judex. At hoc aliquoties quod offerebatur,
libentissime accipiebat, ut haberet quod
pauperibus distribueret. Implebatur semper in eo
quod dicitur in Evangelio: #Omni habenti dabitur, et
abundabit (Matth. XIII, 12)
@#. Vidimus enim multoties
marsupium illius ita exinanitum, ut quod daret fratribus
non haberet, cum subito ex insperato veniebat
sibi sufficiens benedictio, unde sedaretur pertentium
vociferatio. Et ne generaliter haec prosequendo,
ejus aliqua misericordiae opera specialiter
ignorare videamur, quaedam hic sunt inserenda,
satis memoratu digna, quae fidem praebeant etiam
his quae nominatim non sunt ponenda.
CAP. IX.-- #Qualiter binis pueris jam defunctis indumenta praestitit, vel sepulturae eos tradidit.@#
Quodam tempore cum ad sanctum Dionysium
Parisius pergeret, et per publicum iter incederet,
offendit duos pueros famis et frigoris supplicio occubuisse,
et sub oculis omnium, dictu miserabile!
nudos et insepultos in media via jacere. Erat enim
eo tempore fames valida, quae sui magnitudine pene
totas Galliarum sive Aquitaniae oppresserat provincias.
Compunctus itaque vir sanctus tali horrore,
equo desilivit, substitit, pollinctores mercede quaesivit.
Lanea veste, quam vulgo staminiam vocant, a
dorso abstracta, illorum nuditatem propriis manibus
cooperuit, sepelivit, debitum mortuis obsequium
persolvit, sicque coeptum iter tenuit. Si
Martinus per totum orbem celebratur in dimidia
tunica pauperi divisa, cur non et iste secundum
sui speciem celebris habeatur in tunica integra, non
uni vivo, sed duobus mortuis data? Multa proferri
possint similia, nisi succumberent nostrae parvitatis
ingenia. Sed tamen ne silentio premantur omnia,
tunc tali temporis, et deinceps per multos annos
incumbente miseria, in usus pauperum confregit
plurima vasa ecclesiastica et ornamenta insignia,
inter quae etiam imperialem Henrici imperatoris
coronam, indignum judicans talia denegare
pauperibus Christi, pro quibus effusus est sanguis
Christi. In thesauris Ecclesiae pauperibus datis
divinis et humanis oraculis Laurentius praedicatur
mirabilis; cui licet istum aequiparare non
audeamus, tamen cunctis quos vidimus moderni
temporis hominibus (quod sine praejudicio
cujusquam dixerim) in suo ordine in hac
virtute praeferimus. Consuluit quibus potuit, et
quibus per se non valuit, alios ut misererentur
rogavit. Cum | null | 6c5768df-53d1-43ab-853b-7e56569da415 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
enim non sufficeret tam acerbae famis
praedictis temporibus omnium miseriis subvenire,
vidimus eum vicos et ecclesias quas poterat circuire,
ad eleemosynas faciendas principes, divites,
mediocres suadere, dulcibus sermonibus ad
misericordiam provocare, eisque inde plenissimam
peccatorum remissionem libera voce de coelis repromittere.
Ita vir sanctus quos non sufficiebat
alere sumptibus, juvabat apud illos quos poterat
sermonibus misericordiam suadentibus. Certe tali
consultu multa millia pauperum cognovimus famis
et mortis evasisse periculum. Nullius miseriam
praeterivit, nullius necessitatem despexit, nullius
infirmitatem exhorruit.
CAP. X.-- #De clerico contagio leprae maculato.@#
Denique quidam sanctae Dei Genitricis Aniciensis
ecclesiae clericus, secundum carnem nobilissimus,
leprae contagio maculatus, privatum sibi veluti
tantae corruptioni necessarium juxta Ligerim
fluvium quemdam elegerat locum monasteriolo
quod dicitur Volta contiguum. Quo adveniens
Dei famulus et hoc agnoscens, infirmo compatitur,
solatiari illi in quibus necesse erat, fratribus imperat.
Requirit vero ipse miserabilis sancti viri privatum
colloquium, et ut ad se accedat humiliter
rogat per internuntium. Quod sanctus facere non
recusavit, recolens Dominicae humilitatis exemplum,
qui etiam non rogatus venire voluit ad centurionis
servum. Dum vero ad eum pervenitur,
illius non exhorrescens miseriam, nobis qui videbamus
valde mirantibus, in oscula ruit, amplexatur,
et diu cum illo familiare colloquium participatur.
O virum per omnia laude dignum! qui magis
in homine naturae diligebat praerogativam, quam
alicujus morbi expavescebat accidentem miseriam.
CAP. XI.-- #Quam hospes fuit, et quamplures diversae aetatis, diversi generis Christo acquisivit.@#
In suscipiendis hospitibus festivus erat et jocundus.
Nihil unquam sibi deesse liberalis confidebat
animus, sed in abundantia benedictionis Christi
omnibus largiter erat profusus. Munditiam integritatis
ita inviolabilem custodivit, ut Spiritus sancti
mereretur fieri domicilium et castissimae puritatis
receptaculum. Humilitatis etiam tanta in eo fuit
perfectio, ut ne ad modicum quidem notaretur in
illo superbiae vestigium. Innocentia in illo non mediocriter
reluxit. Ex suo affectu pensabat omnes;
et sicut ille erat alienus a felle malitiae, ita etiam
aestimabat alios nullius doli peste corrumpi posse.
Honestatis decore ita pollebat, ut in omni sua actione
hujus virtutis pulchritudine, tanquam cujusdam
fulgoris resplenderet lumine. Nihil enim inhonestum,
nihil indecorum illa sancta anima videre vel
audire volebat. Veritatem corde retinebat, et ore
proferebat; mendacium vero tanquam pestiferum
morbum modis omnibus cavebat. Humanae etiam
laudis favores non requirebat, neque gloriam suam
in ore hominum ponebat. Si quando vero a confratribus
vel episcopis more ecclesiastico officiosis
obsequiis suscipiebatur vel honorabatur, testor
Jesum advocatum animae ejus, quia talia parvipendebat,
et veluti quoddam nullius momenti pretium
computabat. Tamen quia hoc sine scandalo plurimorum
declinare non poterat, exterius quidem fraternum
obsequium suscipiebat, sed interius a proposito
humilis rigoris non discedebat. Conventus fratrum
fortiter tenuit, donec ad ipsa mortis extrema
pervenit. O quam jocundus inter alios procedebat,
quam festivus in illo sancto choro medius stabat, a
dextris et a sinistris prospiciens coronam novellae
plantationis, memor illius versiculi Davidici carminis: #Filii tui sicut novellae olivarum, in circuitu
mensae tuae
(Psal. CXXVII)
@#. Et quanto magis augebatur
numerus fratrum, tanto magis quibusdam signis
et certis indiciis declarabat sui animi gaudium. Et
quia multoties videbat quibusdam id oneri esse, solitus
erat dicere: « Nolite, fratres, in augmentatione
gregis contristari. Cujus enim nutu et vocatione
congregantur, ejus providentia et miseratione gubernabuntur. »
Multorum enim monachorum pater
exstitit, quos de diversis conditionibus, diversis
aetatibus et temporibus Domino acquisivit. Alios
namque in pueritia, alios in juventute, alios in senectute
accepit; et quamvis diversis ad eum venerint
temporibus, tamen sub una moderatione discretionisque
virtute, materna charitate, paterna sollicitudine
fovit, nutrivit et ex multis partibus disparibusque
moribus in unum corpus collegit. Quocunque
exibat, quocunque procedebat, tanta sequebatur
eum frequentia fratrum, ut jam non ducem et principem,
sed revera putares eum esse archangelum
monachorum. Hoc enim nomine censebat eum appellandum
in suis sermonibus et epistolis Fulbertus
ille sibi praecordialis amicus, Carnotensis episcopus,
in sanctitate laudabilis, in sapientia mirabilis, in
cujus morte studium philosophiae in Francia periit,
et gloria sacerdotum pene cecidit.
CAP. XII.-- #De fortitudine.@#
Jam de fortitudine animi ejus, vel corporis pauca
dicturi, etiam virtutis illius definitionem, juxta veterum
aestimationem | null | a8076487-dea0-4086-a7c9-155050d6c05e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
adhibere debemus. Fortitudo
est animum supra periculi metum agere, nihilque
nisi turpia timere, tolerare fortiter adversa, vel
prospera. Hac itaque fretus virtute, quam fortis
fuerit in repellendis inimicorum insidiis, quam patiens
in tolerandis, dictu videtur difficile. Cerneres
in illo hoc privilegium patientiae; quia his qui laeserant,
tanquam alter David, majorem rependebat
beneficii gratiam, et his qui oderant potiorem conservabat
benevolentiam. Non valebant hunc adversa
dejicere, nec prospera elevare. O quantas
infestationes, et quam gravissimas insectationes a
domesticis et extraneis ipsa sancta anima sustinuit;
et praeter has, quam duras corporis poenas in jejuniis,
in vigiliis, in orationibus ipse sibi adscivit, et,
quod jam libere dicendum est post navigantis felicitatem,
quibusdam vinculis et nexibus ferreis, solo
Deo teste, membra sua ita damnaverat, ut vix humana
caro hoc tolerare potuerit. Cilicium ei semper
asperrimum interius adhaerebat, desuper vero
mediocri et communi veste indutus apparebat. Multiplices
etiam et diversos labores sustinuit pro pace
Ecclesiarum, pro statu suorum locorum, pro utilitate
proximorum et propriis periculis quaesivit tranquillitatem
universorum. Scis et tu misericors et miserator
hominum, Jesu Christe, ad comprobandam
ejus patientiam quam gravissimos dolores et acerbos
cruciatus dederis sibi in occulto: et tamen in
his invictum tenuit animum, tanquam bona terra
fructum reddens in patientia, dicens se majora
mereri quam patiebatur supplicia. Animarum redemptor,
Domine, qui ad hoc percutis ut sanes, ad
hoc mortificas ut vivifices, secundum multitudinem
illius praeteritorum dolorum, succedant sibi consolationes
tuarum sanitatum et laetitia coelestium
gaudiorum.
CAP. XIII.-- #De temperantia et renovatione suorum locorum.@#
Temperantia, quae ultima in catalogo propositarum
virtutum est, in sui definitione modum et ordinem servat
eorum quae dicenda sunt, vel agenda. In quo virtutis
officio tantum valuit, ut in omnibus actionibus et
imperiis modum teneret, ordinem servaret, et discretus
mirabiliter existeret. Jejunia in aurigae modum,
secundum beatum Hieronymum, pro lassitudine et
viribus corporis moderabatur; et sic apposita quaeque
libabat, ut et superstitionem fugeret, et continentiam
reservaret. Cultus ipse nec munditiis, nec
sordibus notabilis erat. Gravitatem morum hilaritate
frontis temperabat. In corrigendis vitiis pro
modo et tempore severus, in remittendis gratiosus,
et in utroque aequa lance libratus. Hae
vero quas proposuimus in eo relucebant virtutes,
et in has concurrebant caeterae omnes. Tota
enim cerneres in illo exempla virtutum. Ita in singulis
eminebat, quasi caeteras non haberet; ita
omnes retinebat, ut nulla deesset; ita etiam affabilem
se et benevolum subjectis exhibebat, ut
magis vellet diligi quam timeri, magis prodesse
quam praeesse. Quis unquam de hoc viro quod
displiceret audivit? quis audivit ut crederet? quis
credidit ut non magis se ipsum malignitatis et infamiae
denotaret? Ipse enim sibi auctoritatem dabat,
qui in omnibus suis actibus vel actionibus
euformis et compositus coram Deo et hominibus
apparebat. Et praeter haec interiora, fuerunt in eo
extrinsecus gloriosa studia in aedificiis sanctorum
locorum construendis, renovandis, et ornamentis
undecunque acquirendis. Demonstrat hoc Cluniacus
suus principalis locus, in cunctis aedificiis interius
et exterius, praeter parietes ecclesiae, ab ipso studiose
renovatus, et ornamentis multipliciter adornatus:
ubi etiam in novissimis suis claustrum construxit,
colomnis marmoreis ex ultimis partibus
illius provinciae, ac per rapidissimos Durentiae Rhodanique
cursus, non sine magno labore advectis
mirabiliter decoratum: de quo solitus erat gloriari,
ut jucundi erat habitus, invenisse se ligneum et
relinquere marmoreum, ad exemplum Octaviani
Caesaris, quem describunt historiae Romam invenisse
lateritiam et reliquisse marmoream. Incoepit
etiam ciborium super altare sancti Petri, cujus columnas
vestivit ex argento cum nigello, pulchro
opere decoratas. Jam vero de omnibus monasteriis
suis quid Paterniacus ob Dei Genitricis amorem,
sibi delectabilis locus? Romanum monasterium
a fundo constructum, locus sancti Victoris Genevensis,
praeter suam antiquam et nobilem ecclesiam
ex toto etiam suo tempore constructus, Carus locus,
Amberta valde celebris ecclesia, Rivis ex toto, Celsinanias,
Silviniacus, translata Firmitas, monasterium
sancti Saturnini, apud Papiam sancti Maioli
nobilissimus locus, et praeter haec diversarum ecclesiarum
multiplex numerus, haec omnia illius industria
suo tempore in aedificiis, in possessionibus et
ornamentis amplissime dilatata creverunt. Construxit
etiam in ultimis vitae suae in praediolo genitorum
suorum quoddam monasterium, Volta ( #la | null | 7df017ab-5d7b-492b-a8bd-158190108448 | latin_170m_raw | null | None | None | None |
Voute@# ) a
revolutione aquae circumcurrentis nuncupatum, studioso
opere decoratum, quod de redditibus suorum
amicorum antiquorum et parentum, prout potuit,
ad serviendum Deo haereditavit, et competentibus
libris vel ornamentis decenter adornavit. Si inimici
subsanaverint, vel amici reprehenderint me haec
superflue posuisse, noverint profecto, noverint haec
omnia ad virtutes animi ejus spectare, et pro talibus
patrocinia sanctorum feliciter promeruisse atque
coronam beatae retributionis jam a Domino percepisse.
Quid jam, agimus anima? cur tam prolixas
circumlocutionis moras innectimus? sic differre volumus
mortem, et vitam facere longiorem, quasi
timeamus venire ad ultimum. Manet adhuc illa sententia
primo homini data: #Terra es, et in terram
ibis (Gen. III, 19)
@#. Quotquot post hanc venerunt,
omnes praeterierunt, et mortis legem persolverunt.
Mortui sunt patriarchae, prophetae et apostoli, reges,
imperatores, principes, majores et minores; quotquot
habuerunt initium nascendi, habent conditionem
moriendi; excepti sunt Elias et Enoch, et
ipsi in suo ordine, temporibus Antichristi morituri.
Moritur Filius Dei; aliter nos, aliter ille; ille potestate,
nos conditione; ille voluntate, nos necessitate,
quamvis et ipse necessitate, quia pro
nostra liberatione. Nisi enim ille moreretur, nos
non resurgeremus; moritur ille, ut nos post mortem
vitam speraremus aeternam.
CAP. XIV.-- #De transitu ejus. Quomodo terram ejus beatus spiritus deseruit coelosque petivit.@#
In extremis itaque vitae suae felicis memoriae Odilo
per quinquennium novis iterum et gravissimis cruciatibus
coepit vehementer affligi. Qui cum jam mortem
vicinam sentiret, sanctorum apostolorum limina
adiit, eo voto, ea spe, ut ibi sub tantorum apostolorum
protectione debitum mortis exsolveret, sicut semper
in votis habuerat. Sed quia non est in hominis potestate
via ejus, aliter se res habuit quam speravit.
Mansit itaque ibi per quatuor menses, gravissima
corporis detentus infirmitate. Aderat sibi dulcis memoriae
Clementis papae, de quo supra memoravimus,
desiderabilis collocutio, et apostolicae reverentiae
benedictio: frequens etiam monachorum et clericorum
grata visitatio, inter quos saepius revisebat
domnus Laurentius archiepiscopus de Malfia,
vir per omnia sanctissimus, in Scripturis utriusque
linguae, Graecae videlicet et Latinae, facundissimus,
istiusque nostri Patris familiarissimus: quorum
uterque animus conglutinabatur individui amore
spiritus. Postquam vero contra spem convaluit,
fultus sanctorum apostolorum suffragiis, et munitus
benedictionibus apostolicis ad propria rediit; Cluniacum
venit, et ibi per totum fere annum semetipsum,
in quantum infirmitas concessit, jejuniis,
orationibus et vigiliis vehementer afflixit; fratres
ibi manentes et supervenientes piis exhortationibus
instruxit, et velocem sui corporis depositionem
imminere praedixit. Decreverat post haec ut monasteria
sua et cellas circuiret, fratres visitaret, paternis
admonitionibus instruendo ad meliora provocaret,
et sic demum quocunque secederet, ibi suam sollicitus
vocationem exspectaret. Hoc opere incoepto,
Silviniacum venitur, quo praedecessor suus sanctus
Maiolus moritur et sepultus requiescit. Ibi itaque
non paucis diebus commoratus, cum instaret jam
adventus Dominicae Nativitatis, et ipse tanquam vox
praecurrens, de die in diem populo tantae festivitatis
gaudia in suo sermone publice denuntiaret, subito
illi sui diuturni cruciatus, et antiquissimi dolores
simul ad vitalia congregantur, et de ejus vita, heu,
proh dolor, desperatur! Ut est ecclesiasticae consuetudinis,
fratres cum psalmis ante eum veniunt, secundum
apostolicam sententiam oratio fidei super
eum celebratur, mysterium vivifici corporis et sanguinis
sumitur, pax fratribus praebetur, et ad ultimum
illa salutifera crux nostrae redemptionis, et
imago crucifixi Domini nostri ad orandum praesentatur.
O Domine Jesu! in illa hora quae suspiria, qui
gemitus fuerunt! quae recordatio et confessio delictorum,
quae glorificatio tuae majestatis, quae invocatio
tui nominis, et quae memoria tuae passionis et
nostrae redemptionis! Ita enim suspensis oculis, et
lacrymarum imbribus plenis contemplabatur et compatiebatur
tui vultus imaginem, quasi iterum te videret
crucifigi et mori. Astabat tibi totus suspensus
cum Maria matre, pertransiebatque animam illius
acerrimae compunctionis gladius. Nescio corporeis
an incorporeis oculis respiciebat e latere inimicum
insidiatorem humani generis, qui nec ab ipso Domino
conatus suae fraudis abstinuit, contra se
stare. Videres illum, et libero clamore audires
quibusdam terribilibus contradictionibus eum increpare,
et ut a se longe recederet imperialibus
verbis jubere. Et ut verbis ipsius loquar: « Tibi,
inquit, humani generis inimice | null | 3a293042-30d0-4262-b41a-d340477a296e | latin_170m_raw | null | None | None | None |
, interdico per virtutem
Domini mei Jesu Christi et per vexillum
sanctae crucis, averte a me machinas tuas, occultas
et apertas insidias, quia crux Domini mei vita
mihi, mors tibi. Crux Domini mei mecum est,
quem semper adoro, semper benedico et nunc in
manibus ejus spiritum meum commendo. His ita
expletis, appropinquabat jam solemnitas Dominicae
Nativitatis, in quibus diebus solemne sibi in vita
sua fuerat, ut magis gratiosus et officiosus appareret.
Vigilia vero adveniente, in capitulo cum fratribus
procedit; nuntium coelestis oraculi et venturae
festivitatis audit; genua flectit, adorat, orationem
terminat. Post haec tam festive et luculenter,
ut nunquam melius ante in vita sua fecerat, sermonem
perorat, de sua morte dolentes fratres consolando
relevat, de Dei misericordia sperare post
mortem suam denuntiat, deinde cum illis gaudiis
tantae festivitatis interesse sollicitus procurat. Sed
quia jam pene exanimis in majori ecclesia sancti
Petri, quo conventus fratrum conveniebat, interesse
non poterat, in ecclesia Dei genitricis et virginis
Mariae, aliquibus fratribus secum detentis, quasi
quidam festivus praecentor, psalmos et antiphonas
imponebat, benedictiones dabat, et quaeque officia
tantae festivitati congruentia, oblitus corporeae infirmitatis,
laetus persolvebat. Jucundus enim et
festivus, festive, non jam per speculum et in aenigmate,
sed facie ad faciem, Dominum venientem
suscipere volebat, et ad hoc toto desiderio suspirabat.
Erat certe sollicitus valde, ne minus imparatum
se inveniret jam imminens divinae vocationis
exitus. Viribus itaque corporis ex toto pene deficientibus,
per totam solemnitatem bajulorum manibus
per singulas horas dierum ac noctium, et celebrationes
missarum ad ecclesiam defertur. vivificis
semper mysteriis recreatur, et diem suae vocationis
circa festivitatem Dominicae Circumcisionis imminere
pro certo testatur; memorans illius perfectissimi
viri domni Willelmi abbatis Divionensis in
eadem sancta Circumcisione obitum, qui propterea
eadem die coronam accepit divinae remunerationis,
quia semper pie compatiebatur tenera vulnera Dominici
cruoris, videlicet secundum Hieronymum,
injuriam Circumcisionis. Simili modo et iste in
humanitate Salvatoris, eamdem habebat qualitatem
affectionis. Igitur utrique uno eodemque afficiebantur
pietatis genere, simili quoque de hoc mundo
vocantur solemnitatis tempore, non dispari etiam
in coelis refulgent claritate. Fuerunt enim inter se,
dum viverent, amici indissolubiles, in sancta professione
aequales, et in omni morum honestate non
dispares. Suspensus itaque tali exspectatione, totum
illud tempus pene sine cibo et potu transigebat. Et
mirum in modum rem privatam et communem, ac si
nihil pateretur, disponebat, et de corporis sui compositione
vel sepultura, laetus et alacer, quomodo
fieret commendabat.
Advenerat sancti Silvestri pontificis festivitas, et
vigilia exspectatae Cicrcumcisionis, cum subito ante
lucem magis ac magis urgeri coepit ad extrema mortis.
Mysterium corporis et sanguinis Domini cum festinatione
requirit, fideliter agnoscit, devotus sumit;
iterum crux adoratur, iterum diabolus repellitur, et
ne ad se funestus propinquare audeat, imperialibus
verbis iteratis prohibetur. Succedente vero die,
contra malignorum spirituum illusiones cogitationumque
pessimarum incursiones, pro scuto fidei
symbolum coram omnibus legitur; Augustinus exponens
introducitur, intente auditur, in sermone
etiam cum astantibus replicatur. In longum diem
lectio prolongatur, atque in ultimo certamine positus
animus, in virtute fidei solidatur, morsque inter
haec paulatim claustra carnis irrumpens ingreditur.
Fratres ante eum venientes denuo salutantur, paternis
exhortationibus et benedictionibus instruuntur,
muniuntur, et ut de vocatione sua solliciti sint
admonentur. Consultus de successore: Hoc, inquit,
in Dei dispositione et electione fratrum committo.
Post haec ad vesperum dies trahitur, vespertina officia
a fratribus persolvuntur, et ipse bajulorum
manibus ante sanctum altare Dei genitricis Mariae
cum lecto defertur. Rem miram! psalmos imponit,
cum psallentibus moriens psallit; et sicut ad tale
spectaculum doloris, cum a fratribus in tristitia
mortis ejus positis aliqua psallendo negliguntur, ab
illo emendantur, et quod ab illis obliviscitur ab illo
recordatur. His expletis, ut fratres exirent innuit, et
ipse aliquandiu in oratione mansit. Postmodum
quando voluit, ad domum reportatur. Quidnam
ageret conventus fratrum sollicitus requirit. Erat
enim Sabbatum. Nox jam interveniebat, et ipse de
mandato abluendorum pedum, ne hora prolongaretur
a fratribus, sollicitus erat. Cum inter ista spiritus
ejus in mortem resolvitur, subito pene exanimis
redditur, inter manus tenetur; cilicium a fratribus
festinanter in terra sternitur, cineres | null | ec9683ff-80fd-4668-ba92-27adf461f3aa | latin_170m_raw | null | None | None | None |