kurdish
stringlengths 1
2.11k
| turkish
stringlengths 1
2.14k
|
|---|---|
Gotibû ku ew dê neçe îfadayînê | İfadeye gitmeyeceklerini söylemişti |
Derbarê Hevserokê Giştî yê HDPê Selahattîn Demirtaş de 93 dosye şandine Serdozgeriya Enqereyê û ji bo wî 2 car muebet û 486 sal jî cezayê hepiskirinê tê xwestin. | 93 dosyası Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilen HDP Eş Genel Başkanı Selahattin hakkında iki kez müebbet ve 486 yıl hapis cezası isteniyor. Demirtaş, daha önce ifadeye gitmeyeceklerini söylemişti. |
Walîtiya Sêrtê ragihand ku 11 herêmên li 4 navçeyan heta 15 rojan weke herêma ewlehiyê hatine îlankirin û çûn-hatina li wan herêman jî qedexe kir. | Siirt Valiliği, kentin dört ilçesinin 11 bölgesinde 15 gün süreyle geçici özel güvenlik bölgesi ilan edildiğini, girişin yasaklandığını duyurdu. |
Li gorî daxuyaniya ku îro di rûpela fermî ya walîtiyê hat belavkirin de herêmên di navbera 3-17 Tîrmehê de hatine qedexekirin wiha ne: | Valiliğin resmi internet sitesinden bu sabah yapılan açıklamaya göre, süreyle 3 Temmuz’dan 17 Temmuz bitimine dek özel güvenlik bölgesi ilan edilen bölgeler şöyle: |
*Tîlo: Gundê Akyaylayê. | * Tillo ilçesi Akyayla köyünün doğusu, |
*Berwarî: Palamutlu, Tosuntarla, Doganca. | * Merkez Ekmekçiler köyünün doğusu arasında bulunan bölgeler. |
Li Geverê di 13ê Adarê de derketina derve hat qedexekirin û di 30ê Gulanê de ji bo sietên rojê qedexe hat rakirin. Handan Çîftçî û Melek Çîftçî li zanîngehên Izmît û Bursayê beşa dersdariya zimanê Ingilîzî dixwînin, piştî rakirina qedexeyê ew ji bo dîtina xatireyên(bîranînên) ji kavlê xaniyê malbava xwe çûn Geverê. | Hakkari Yüksekova'da 13 Mart'ta ilan edilen ve 30 Mayıs'ta kısmi zamanlı olarak kaldırılan sokağa çıkma yasağı sırasında evleri yıkılan Çiftçi ailesinin İzmit ve Bursa'da İngilizce öğretmenliği okuyan üniversiteli kızları Handan Çiftçi ve Melek Çiftçi, operasyonlar ve çatışmalar sırasında yıkılan evlerinde geçmişlerine ait hatıraları aradı. |
''Zarokatiya min ji min stand'' | “Çocukluğumu elimden aldılar” |
Handan Çîftçîyê dîyar kir ku ew li Zanîngeha Izmîrê dixwîne û got: | İzmit'te üniversite okuduğunu belirten Handan Çiftçi şunları söyledi: |
‘’Li dema qedexe hebû ez ji bo perwerdeya xwe li Izmîtê bûm. Ez ji beriya hefteyekê hatim navçeyê lê min newêra ez bêm û kavilê xaniyê me bibînin. | "Yasak süresince eğitimimi sürdürmek üzere İzmit'te idim. Bir hafta önce ilçeye döndüm ama evimizin enkazını görme cesaretini henüz yeni bulabildim. |
‘’Ji beriya 9 salan dayik û xwişka me çûbûn ser dilovaniya xwe me xwest em ji kavilî hinek bîranînên ji wan bibînin, me bi tenê kitêbeka wan dît. Xema me mezintir bû. | “En çok elimizde annem ve ablama ait hiçbir şey kalmamış olmasına üzülüyorum. Maddiyat bir şekilde hallolur da maneviyat yok, bir şey kalmadı. |
‘’Ne dibistana ez diçûmê ne jî dersxaneya ez diçûmê maye. Min li vê derê dileyîst, tu nîşan ji wan nemane. [Wan] her tişt xera kir. Wan zarokatiya min ji min stand.’’ | “İlkokul ikinci sınıftan beri bu yerde yaşıyordum. Okuduğum okul, gittiğim dershane hiç bir şey kalmamış. Buralarda oyun oynuyordum, yok hiçbir iz kalmamış. Yitirdik her şeyi, yıktılar yok ettiler. Çocukluğumu elimden aldılar resmen.” |
'' Ev qas tişt ne hewce bûn. '' | “Gerek yoktu bu kadarına” |
Melek Çîftçîyê dîyar kir ku ew li Zanîngeha Uludagê ya Bursayê dixwîne û got: | Bursa Uludağ'da okuyan Melek Çiftçi ise, şunları dile getirdi: |
‘’Em li kavilî li bîranînan digerin. Min kitêbeka xwişka xwe ya wefatkirî dît. Ji aliyê me’inevî ve vê yekê em hinekî rihet kirin. | “Enkazda geriye kalmış olabilecek bir anı bir hatıra arıyoruz. Vefat eden ablama ait bir kitap bulabildim. Manevi açıdan rahatlattı bizi biraz. |
Rêxistina Çavdêriyê ya Mafê Mirovan (Human Rights Watch / HRW) derbarê îxlalên girseyî yên li dijî sivîlên li rojhilatê Tirkiyeyê de hukimet destûr nade ku lêpirsîn û lêkolînkirina bêalî were kirin. | İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch / HRW) Türkiye hükümetinin güneydoğuda sivil ahaliye karşı yapılan kitlesel hak ihlallerinin bağımsız ve tarafsız bir şekilde soruşturulmasını engellediğini belirtti. |
Di daxuyaniya rêxistinê ya îro de hat xwestin ku demildest destûr li NYê were dayîn ku îxlalên li Cizîrê were lêkolînkirin û divê qanûn were guhertin û destûr were dayîn ku sûcdarên wan bûyeran jî werin dadkirin. | Örgütten bugün yapılan açıklamada, Birleşmiş Milletler’in Cizre'deki hak ihlallerini araştırmasına izin verilmesi ve faillerin yargılamasını engelleyeme yönelik yasanın iptal edilmesi istendi. |
‘Ji bo lêkolînkirinê destûr nayê dayîn’ | “Araştırmaya izin verilmiyor” |
Di dazxuyaniyê de hat gotin ku di çarçoveya operasyonên ji Tebaxa 2015an vir ve de li 22 bajêran derketina derve hate qedexdekirin û qedexe bi şev û rojan dom kir û ji ber vê parfêzer, rojnameger û saziyên sivîl ji ber qedexeyan nekarîne ku derbarê îxlalên li wan deran tê kirin de lêkolînan bikin û wiha hat gotin: | Ağustos 2015’den bu yana yürütülen operasyonlarda, 22 kent ve mahallede, gece gündüz devam eden genel sokağa çıkma yasaklarının ilan edildiğine dikkat çekilen açıklamada, sokağa çıkma yasaklarının “operasyonların veya güvenlik güçleri ya da silahlı gruplar tarafından yapılan hak ihlallerinin sivil toplum örgütleri, gazeteciler ve avukatlar tarafından araştırılmasına” engel teşkil ettiği vurgulandı. |
‘Hukimeta Tirkiyeyê gelek deverên li herêmê dorpêç kirine û ev yek jî dibe sedema gumana serlêgirtinê.’ | “Türkiye hükümetinin güneydoğuda birçok bölgeyi fiilen abluka altına almış olması, bir şeylerin örtbas edilmeye çalışıldığına ilişkin şüpheleri besliyor. |
‘Tê gotin ku gelek welatiyên sivîl ku li jêrzêmînan asê mabûn û di nav wan de gelek zarok jî hebûn her çiqas desten wan de alên spî jî hebûn ji hela hêzên dewletê ve hatibine kuştin. Agahiyên ku şahidên bûyerê ragihandine jî bi wî rengî ye. Divê heta niha bertekên mezin li hemberî vê yekê bihata nîşandan.’ | “Aralarında çocukların da bulunduğu, beyaz bayrak sallayan ya da bodrumlarda mahsur kalmış sivillerin, Türkiyeli güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğü yönünde inandırıcı anlatımlar var ve bu anlatımların varlığı alarm zillerinin yüksek sesle çalmasına neden olmalıydı.” |
Kuştin | Ölümler |
Di daxuyaniya HRWê de wiha hat gotin: | HRW’nin açıklamasında vurgulanan noktaların bazıları şöyle… |
*Lîsteya kuştinan ku ji hêla parêzerên li Cizîrê hatiye amadekirin gihiştiye destê HRWê. Li gorî vê lîsteyê di navbera 14ê Kanûnê-11ê Sibatê de li Cizîrê 66 welatiyên sivîl ku 11 ji wan zarok in bi çekan û di encama teqîna topên hewanan hatine kuştin. | * ”HRW Cizre'de görev yapan avukatların derlediği ölüm listelerini inceledi. Bu listeler 14 Aralık ile 11 Şubat arasında, aralarında 11 çocuğun da bulunduğu en az 66 Cizreli’nin ateşli silahla vurulma veya havan topu patlaması sonucu öldüğünü gösteriyor. |
‘HRWê bi şahidên bûyerê û mexdûran bi xwe re hevdîtinan pêk anîn û wan jî gotin ku bi ser welatiyên ku desten wan de alên spî hebûn jî gule hatiye reşandin. Agahiyên bidestketî jî piştrast dikin ku 130 welatiyên ku xwe spartine 3 jêrzemînan û li wir asê mane û ji hela hêzên dewletê ve hatine kuştin.’ | “HRW’nin görüştüğü tanık ve mağdurlar, güvenlik güçlerinin bazı vakalarda ellerinde beyaz bayrak taşıyan sivillere de ateş açtığını anlatıyorlar. Eldeki bilgiler, güvenlik güçlerinin kuşattıkları üç binanın bodrumlarında mahsur kalmış, aralarında silahsız sivillerin ve yaralı savaşçıların da bulunduğu 130 civarında insanı öldürdüklerini de gösterir nitelikte. |
Astengkirin | Engelleme |
*”Di meha Nîsanê de hevdîtina HRWyê ya bi malbatên mexdûr û şahidên bûyerê re ji hela polêsan ve hatibû astengkirin. Lê beriya wê de HRWê wê firsendê dîtibû ku kuştina 8 welatiyên sivîl û bi awayekî berfireh lêkolîn bike.’ | * “HRW’nin mağdur aileleriyle ve ölümlere tanıklık etmiş kişilerle görüşmesi, Nisan ayında polis tarafından engellendi. Ancak öncesinde, İnsan Hakları İzleme Örgütü Cizre'deki sekiz sivil ölümünü ayrıntılı bir şekilde tespit etme fırsatı bulmuştu. |
Înfaz | AİHM kararları |
‘Di destpêka meha Sibatê de li taxên Cûdî û Sûrê yên Cizîrê 130 welatiyên ku xwe spartibûn jêrzemînan hatine kuştin û divê derbarê wê yekê de lêpirsîneke zelal û berfireh were kirin.’ | * “Şubat ayının ilk günlerinde, Cizre'deki güvenlik operasyonları sırasında, Cudi ve Sur mahallelerindeki bodrumlarda mahsur kalmış 130 civarındaki kişinin ölümünün de tam olarak soruşturulması gerekiyor, zira bugüne kadar ortaya çıkan deliller, bu ölümlerin yargısız infaz ve hatta cinayete varan kanunsuz öldürmelerden kaynaklanmış olabileceğine işaret ediyorlar. |
(YY/YO) | “Öncelikle araştırılmalı” |
Min hewil dida ku rapora tûndkariyên mêran ên li meha Hezîranê çêbikim, min axiftina ecêb a serokwezîr, Bînalî Yildirimî dît ku zehmet e miroj jê fêm bike. | Başbakan Binali Yıldırım’ın tuhaf ve anlaşılması zor açıklaması, tam da Haziran 2016 erkek şiddeti çetelesini hazırladığım sırada karşıma çıktı. |
‘’Ew ên ku ne ji bo bên dermankirin ji bo li keçikan bigerin diçin nexweşxaneyan’’... Ya xerabtir hevalekê wî jê re gotiye... Mirov nikare xwe û difikire ka wî hevalên çawa hene... | “Hastaneye tedavi olmaya değil, kız bakmaya gitmek”… Üstelik bir arkadaşı anlatmış… İnsan “acaba nasıl arkadaşları var” diye düşünmeden edemiyor. |
Min di vîdeoyê de dît ku wezîrê saxlemiyê serê xwe şor kiriye, vêca em nizanin ka ji ber westiyanê an jî ji ber şermê wî serşorkî kiriye. | Videoda gördüğüm kadarıyla, Sağlık Bakanı Recep Akdağ bu konuşma sırasında kafası öne eğik oturuyordu, artık utançtan mı yorgunluktan mı, onu da bilemiyoruz... |
‘’Lêgerîna li keçan’’ kiriyara ji aliyekê ve ye. Bi nêrîn û şiyanên ‘’mêran’’ ve girêdayî ye. Berê ‘’dayikên mêran’’ jinbira an jî metên wan li hemaman, li dawetan dema li hev kombûnan li keçan digeriyan. | “Kız bakmak” tek taraflı bir eylem olmalı. “Erkek tarafının” gözlemleri ve girişimcilik kapasitesiyle gerçekleşiyor. Eskiden hamamlarda, düğünlerde sosyalleşirken yapılırmış, “erkek anneleri”, yengeleri, halaları yaparmış. |
Lê niho Tirkiye bi pêş ketiye, li hev germbûn û ‘’gerîna li keçikan’’ qey êdî dikare li nexweşxaneyan jî be. Ji xwe jin jî çawa tu dikarî ji bazarê fêkîyan hilbijêrî welê tu dikarî hilbijêrî. Ew li nexweşxaneyan amade ne û mêr jî diçin wan dihilbijêrin... | Şimdi Türkiye gelişti, sağlık sistemi de gelişince, sosyalleşmeye ve dolayısıyla “kız bakmaya” da hastanelere gidilir oldu demek ki. Zaten kadın partner dediğin, manavdan sebze seçermiş gibi seçtiğin bir şey. Onlar hastanede hazır bekliyor, erkekler de bakıp seçiyor… |
Min ji xwe re fikirî ka çawa dikare ev tişt çêbibe. Pênc sal in ez her meh raporan çêdikim û tiştên hatin bîra min ev in. | Nasıl oluyor diye gözümün önüne getirmeye çalıştım. 5 senedir her ay çetele yaptığımdan herhalde, “hastaneye kız bakmaya gitmek” deyince benim gözümün önüne gelenler şunlar oldu: |
Li gor bûyerên nûçeyên wan hatîn nivîsîn di sala 2016ê de, ‘’yên ku li nexweşxaneyan li keçikan digerin’’... | 2016'da medyaya yansıyan haberlere göre, "hastaneye kız bakmaya gidenler"... |
5ê Hezîranê | 5 Haziran |
*Li Nîgdeyê F.K.yê(28) ku bi destûrê ji girtîgeha nîv-girtî derketî, li nexweşxaneyê dema H.A.ya 20 salî di xew de bû destdirêjî lê kiriye ku ew ji bo çavdêriya li pîrika xwe li wê derê bûye. H.A.yê dema qêr daye mêr reviyaye. Mêr hat desteserkirin. | * Niğde'de açık cezaevinden izinli çıkan F.K. (28) hastanede yatan babaannesine refakatçilik yapan tanımadığı H.A.'yı (20) uyurken hastane odasında elle taciz etti. H.A.'nın çığlıkları üzerine erkek kaçtı. Gözaltına alınan erkek tutuklandı. |
12ê Hezîranê | 12 Haziran |
* H.İ.G.yê 60 salî li nexweşxaneyeka Zonguldagê hewil da tecawizî nexweşeka bi navê N.Ç. ya 37 salî bike. Mêrê ku hat desteserkirin nehat girtin û ji derve tê dadkirin. Nexweşxaneyê têketina nexweşxaneyê ji bo wî mêrî qedexe kir. | * Zonguldak'ta bir hastanede karısının yanında refakatçi olarak kalan H.İ.G. (60) tanımadığı hasta N.Ç.'ye (37) tecavüz etmeye çalıştı. Gözaltına alınan erkek tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. Hastane yönetimi erkeğin hastaneye girmesini yasakladı. |
12ê Gulanê | 12 Mayıs |
‘Li Kocaeliyê mudirê karên paqijiyê A.I. ji bo xebatê hazî karkera bi navê S.B. yê (38) kir û di wesayîta xwe de tecawizî wê kir. Jinikê xwestiye ku xwe biparêze û li ser wê yekê ji hêla A.Iyê ve hatiye birîndarkirin. Jina hat tecawîzkirin hemîle ma û piştre kurtaj bû A.I li nexweşxaneyê li dijî wê jinê destdirêjî domand û piştre ew ji kar da derxistin û bi êrişkirina li dijî keça wê hat tehdîtkirin. (Ew bûyer 5 meh berê çêbûbû. Li ser gilîkirina derbarê wî mêrî de lêpirsîn hat destpêkirin.) | * Kocaeli'de bir hastanenin temizlik işleri müdürü A.İ., iş konuşmak için çağırdığı temizlik işçisi S.B.'ye (38) aracında tecavüz etti, direnen kadını yaraladı. Tecavüzden sonra hamile kalan kadın kürtaj oldu. A.İ. kadına hastanede tacize devam etti, işinden attırdı, kızına zarar vermekle tehdit etti. Kadının şikayeti üzerine erkek hakkında soruşturma başlatıldı. (5 ay önce yaşanan bu olay erkek hakkında soruşturma başlatılması üzerine 12 Mayıs'ta basına yansıdı) |
*Li Edeneyê refaqatkarekî bi navê A.U. (46) jineka ku ji ameliyatê derketibû biriye odeya xwe û li dijî wê destdirêjiya cinsî kiriye. Li ser gilîkirina wê jinê ew mêrik hate girtin. | * Adana'da bir hastanede hasta bakıcı A.U. (46) ameliyattan sonra odasına götürdüğü kadın hastayı fiziksel olarak taciz etti. Kadının şikayeti üzerine erkek tutuklandı. |
19ê Nîsanê | 19 Nisan |
*Li Stenbolê kesekê bi navê M.K. ku li nexweşxaneyekê karkerê paqijiyê bû, bi dizîka ve kete odeya kesa nexweş a bi navê N.P.yê (32). Piştî ku N.Pyê ber xwe da, mêrik reviye û derbarê wî de lêpirsîna adlî û îdarî dest pê kiriye. | * İstanbul'da bir hastanede temizlik işçisi M.K. hasta N.P.'yi (32) gizlice girdiği odasında elle taciz etti. N.P.'nin direnmesi üzerine kaçan erkek hakkında adli ve idari soruşturma başlatıldı. |
14ê Nîsanê | 14 Nisan |
24ê Sibatê: | 24 Şubat |
*Li Edeneyê M.O.(41) xwe wek psikîyatrîst daye nasîn, li nexweşxaneyê Y.R.(19) nas kiriye û pê re bûye destgirtî, paşê li daristanê tecawizî wê kiriye. wî dîmenên wê keçikê girtiye û bi wan dîmenan ew tehdît kiriye û gelek caran dîsa tecawizî wê kiriye. Keçikê ew kes gilî kiriye û li ser vê yekê ji bo 27 salan bê girtin tê dadkirin.(Ev bûyer havîna borî çêbûye lê nûçeya wê di meha Sibatê de hatiye nivîsîn.) | * Adana'da bir hastanede kendisini psikiyatrist tanıtan M.Ö. (41) hastanede tanıştığı ve sevgili olduğu Y.R.'ye (19) ormanlık alanda tecavüz etti, görüntülerini çektiği kadını tehdit ederek defalarca ilişkiye zorladı. Kadının şikayeti üzerine tutuklanan erkek hakkında 27 yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı. (Geçen yaz yaşanan bu olay 24 Şubat'ta basına yansıdı) |
*Li Nîgdeyê M.S.yî xwe wek dixtor/bijîşk daye nasîn û destdirêjî li nexweşa bi navê D.Y. kiriye. Keçikê qêr daye û li ser vê yekê mêrik pêşiyê reviyaye û paşê hatiye girtin.(ÇT/YO/MB) | * Niğde'de bir devlet hastanesinde kendisini doktor olarak tanıtan M.S. tedavi altındaki hasta D.Y.'yi taciz etti. Kadının çığlık atması üzerine kaçan erkek yakalandı. (ÇT) |
*Wêne: AA - Enqere / Murat Kaynak | * Fotoğraf: AA - Ankara / Murat Kaynak |
Festîwal bi axiftina Pelin Opcinê dest pê kir. Xelata ‘’Serkeftîyê Bi Emrekê’’ ya Festîwala Cazê, Ozdemîr Erdogan û Erguven Başaranî stand. | Özdemir Erdoğan ve Ergüven Başaran’ın plaketlerini İKSV Genel Müdürü Görgün Taner ve İstanbul Caz Festivali Direktörü Pelin Opcin verdi. |
Erguwen Başaranî stranên xwe yên ku ji Swingê ji bo Cazê guheriye gotin. Gelek stranbêjên koma Uninvited Jazz Bandê ya Swing Cazzê stranên xwe gotin. | Gece, Ergüven Başaran’ın swing klasiklerini cazla tekrar yorumlayan projesi Swing UNLTD konseri ve sonrasında sahne alan, çeşitli ülkelerden müzisyenlerin bir araya gelerek oluşturduğu swing caz grubu Uninvited Jazz Band konseriyle devam etti. |
20 mekan ji 50yê zêdetir konser… | 20’yi aşkın mekanda 50’nin üzerinde konser |
Di festîwalê de Ercüment Orkut û Marius Neset, Berke Can Özcan û Gunnar Halle û Erland Dahlen, Çağıl Kaya û Airelle Besson û Bulut Gülen û Yuri Honing dê konseran bi hev re bidin. Hûn dikarin ji hesabê Spoffîtê yê Festîwalê (play.spotify.com/user/istanbulkultursanatvakfi) guhdarîya stranên di konseran de bikin. (HK/MB) | Festivalde bu yıl, Avrupa ve Türkiye’den caz ustalarını özel projeler etrafında buluşturan Avrupa Caz Kulubü konser serisine de devam ediyor. Aralarında Ercüment Orkut ile Marius Neset, Berke Can Özcan ile Gunnar Halle ve Erland Dahlen, Çağıl Kaya ile Airelle Besson ve Bulut Gülen ile Yuri Honing gibi işbirliklerinin bulunduğu konser serisi festival boyunca Salon’da dinleyicilerle buluşuyor. Festival bu yıl da Fenerbahçe Parkı’ndaki “Parklarda Caz” ve Kadıköy’deki “Gece Gezmesi” etkinliklerini kentin Anadolu yakasında müzikseverlere sunuyor. |
Qeymiqamiya Qilabanê li gundên Robozik û Bêcihê yên Qilabanê ji siet 3:00ê şevê ve derketina derve qedexe kir. | Şırnak Uludere ilçesi Ortasu/Roboski ve Gülyazı/Bêcih köylerinde bugün saat 03:00’ten itibaren sokağa çıkma yasağı başlatıldı. |
Walîtîya Şirnexê daxuyanîyek belav kir û diyar kir Qeymiqamiya Qilabanê ‘’ji bo girtina endamên rêxistinê û parastina can û malên welatiyan...Heta fermana duyem derketina derve hatiye qedexekirin.’’ | Şırnak Valilği’nin açıklamasına göre, örgüt mensuplarının yakalanması, can ve mal güvenliğinin sağlanması için Uludere Kaymakamlığı tarafından 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 32/Ç maddesi gereğince, ikinci bir emre kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildi. |
Berpirsê weşana Rojnameya Cumhuriyetê eşkere kir ku gotinên serokê Yekîtiya Rojnamegerên Alman(DJV) Frank Überallî yên ‘’ Can Dûndar, bi hişyarîya asayişê ji bo ewlehiya xwe çû derveyê welêt.’’ | Cumhuriyet gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar, Alman Gazeteciler Birliği (DJV) Başkanı Frank Überall'ın "Can Dündar, emniyetin uyarısı üzerine can güvenliği nedeniyle yurtdışına çıktı" sözlerinin doğru olmadığını açıkladı. |
Kuştin | Cinayet |
Mêran di meha Hezîranê de, 22 jin digel du zarok û du mêrê li nik wan kuştine. Ji bilî van kesan termên du jinan hatine dîtin û ne dîyar e ka kê ew kuştine. Hat îdiakirin ku jinekê jî xwe kuştiye. | Erkekler Haziran’da 22 kadın ve yanlarındaki iki erkek ile iki çocuğu öldürdü. |
Ji sedî 23yê jinan ji ber ku xwestine ji mêrê xwe cida bibin hatine kuştin. | Bu cinayetlerin yanısıra cinayet sonucu öldürülmüş iki kadının cesedi bulundu ancak failler henüz belirlenemedi. Bir kadının ise intihar ettiği öne sürüldü. |
Ji sedî 82yê jinên hatîn kuştin partnerê wan ê kevin an nû ew kuştine. Mêrê kevin ê 3 jinan, mêrê jinekê yê bi zewaca dînî bi wê re zewicî, mêrê 13 jinan, mêrekê ji medyaya civakî jinek nas kirî, mêrekê xwe wek polîs dayî naskirin û çûyî di mala jinekê de, zavayê jinekê û xizmê keçekê, ew kuştin. | Kadınların yüzde 82’sini eski veya mevcut partnerleri öldürdü: Üç kadını eski kocası, bir kadını dini nikahlı eski kocası, 13’ünü kocaları, birini sevgilisi, birini sosyal medyadan tanıştığı bir erkek, birini kendini polis olarak tanıtarak evine giren bir erkek, birini eniştesi, bir kız çocuğunu ise tecavüz eden kuzeni öldürdü. |
Bajarên jin lê hatine kuştin: Enqere (2), Antalya (2), Dîlok (2), Elazıg (1), Îdir(1), Stenbol (3), Izmîr (2), Kocaeli (2), Manisa (1), Mêrsîn (1), Mugla (2), Sakarya (1), wan (1) û Yalova (1). | Kadın cinayetlerinin yaşandığı iller Ankara (2), Antalya (2), Antep (2), Elazığ (1), Iğdır (1), İstanbul (3), İzmir (2), Kocaeli (2), Manisa (1), Mersin (1), Muğla (2), Sakarya (1), Van (1) ve Yalova (1). |
Tecawiz | Tecavüz |
Mêran di meha Hezîranê de tecawiz li 10 jinan kiriye. | Erkekler Haziran’da 10 kadına tecavüz etti. |
Li gor bûyerên ku nûçe li ser hatine nivîsîn, 11 kesan 10 caran tecawiz kiriye lê 3 kes ji wan hatine girtin. | Medyaya yansıyan haberlere göre, 10 tecavüz vakasında fail olarak yer alan 11 tecavüzcüden sadece üçü tutuklandı. Tecavüz mağduru kadınlardan ikisi tecavüzcü erkekleri öldürdü, her iki kadın da tutuklandı. |
Ji sedî 20ê wan jinên tecawiz li wan hatiye kirin ne welatiyên Tirkiyeyê ne. | Tecavüze maruz kalan kadınların yüzde 20’si T.C. vatandaşı değildi. |
Qeyda sûcê tecawizê yê sê ji tecawizkaran di lîsteyên asayişê de hebûne. | Tecavüzcülerden üçünün ise daha önce tecavüzden sabıkası vardı. |
Destgirtiyê berê yê jinekê tecawiz lê kiriye, şofêrê mînîbasekê tecawiz li jineka rêwingî/rêwî kiriye, jinek da gilîyê bike çûye navenda polîsan, polîsekî tecawiz li wê kiriye, hevalê destgirtiyê jinekê tecawiz li wê kiriye, hevalê jinekê tecawiz li wê kiriye, hin mêrên ne nasên du jinan tecawiz li wan kiriye. | Kadınlardan birine eski sevgilisi, birine bindiği minibüsün şoförü, birine şikayet için gittiği karakoldaki polis memuru, birine sevgilisinin arkadaşı, ikisine yeni tanıştığı erkekler, birine arkadaşı, ikisine ise tanımadığı erkekler tecavüz etti. |
Çar caran tecawiz li malên jin lê hatîn desteserkirin, du caran li mal jinan, cerekê li nexweşxaneyekê û carekê li kolaneyekê tecawiz hatiye kirin. Mekanê tecawiz lê hatî kirin yê bûyerekê nehatiye eşkerekirin. | Tecavüzlerin dördü kadınların alıkonulduğu evlerde, ikisi kadınların evlerinde, biri hastanede, biri otoparkta, biri sokakta yaşandı. Bir tecavüz vakasının gerçekleştiği mekan haberlerde belirtilmedi. |
Emrê tecawizkaran di navbera 19 û 60ê de ne û emrê jinên tecawiz lê hatîn kirin di navbera 18 û 42ê de ye. | Tecavüzcülerin yaşları 19 ila 60, tecavüze uğrayan kadınların yaşları 18 ila 42 arasında değişti. |
Bajarên tecawiz lê hatiye kiri: Antalya (1), Eskişehir (1), Stenbol (2), Izmîr (2), Konya (2), Mereş (1) û Zonguldak (1). | Haziran’da tecavüz olaylarının yaşandığı iller Antalya (1), Eskişehir (1), İstanbul (2), İzmir (2), Konya (2), Maraş (1) ve Zonguldak (1). |
Karkerîya seksê | Seks işçiliğine zorlama |
Mêran li bajarên Antalya û Mûglayê bi zorê karê seksê li 24 jinan daye kirin. Ji sedî 79ê jinan ne welatiyên Tirkiyeyê bûn. | Erkekler, Antalya’da ve Muğla’da ise 24 kadına zorla seks işçiliği yaptırdı. Kadınların yüzde 79’u T.C. vatandaşı değildi. |
Tecawiz û Destdirêjiya li zarokan | Çocuk istismarı |
Mêran di meha Hezîranê de tecawiz/destdirêjî li 47 zarokan kiriye. | Erkekler Haziran’da 47 kız çocuğuna taciz/tecavüz etti. |
Ji sedî 72yê keçên destdirêjî lê hatîn kirin mamosteyên(dersdarên) wan destdirêjî li wan kiriye. Ji sedî 76,5ê zarokên destdirêjî lê hatîn kirin li dibistanan destdirêjî lê hatiye kirin. | Kız çocuklarının yüzde 72’si öğretmenleri tarafından taciz edildi. Kız çocuklarının yüzde 76,5’i okullarında cinsel istismara maruz kaldı. |
Ji ber 16 bûyerên destdirêjiya li 47 keçan 16 mêr hatine girtin. Dazdeh mêr rasterast hatin berdan, du mêr bi şertê kontrola dadî hatine berdan. | 47 kız çocuğunun cinsel istismara uğradığı 16 vakada sadece 12 erkek tutuklandı. 2 erkek adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 12 erkek doğrudan serbest bırakıldı. Üç erkek hakkında soruşturma açıldı. 4 erkek hakkındaki adli süreç medyaya yansımadı. |
36 zarokên keç li dibistanan, du li medyaya civakî, yek di mala xwe de, yek li daristanê, yek di kolaneyekê de destdirêjî lê hatiye kirin. | 36 kız çocuğu okullarında, ikisi sosyal medyada, biri alıkonulduğu evde, biri kendi evinde, biri minibüste, biri ormanlık alanda, biri sokakta cinsel tacize maruz kaldı. Dört cinsel istismar olayının gerçekleştiği mekan haberlerde yer almadı. |
Emrê mêrên destdirêjî kirîn di navbera 16 û 60ê de ne, emrê keçên tecawiz lê hatîn kirin di navbera 10 û 17ê de ne. | Kız çocuklarına cinsel istismarda bulunanların yaşları 16 ila 60, kız çocuklarının yaşları 10 ila 17 arasında değişti. |
Di meha Hezîranê de, destdirêjiyên nûçeya wan hatîn nivîsîn li van bajaran hatine kirin: Edene (13), Antalya (1), Aydın (2), Bilecik (1), Denizli (1), Izmîr (19), Kastamonu, Manisa (2), Sakarya (1), Samsun (2) ve Uşak (2). | Haziran’da kız çocuklarına yönelik cinsel istismar vakalarının medyaya yansıdığı iller Adana (13), Antalya (1), Aydın (2), Bilecik (1), Denizli (1), İzmir (19), Kastamonu, Manisa (2), Sakarya (1), Samsun (2) ve Uşak (2). |
Destdirêjî | Taciz |
Mêran di meha Hezîranê de, destdirêjî li 9 jinan kir. | Erkekler Haziran’da dokuz kadına cinsel tacizde bulundu. |
Sê caran li kolaneyan, du caran li kargehan, carekê li malan, carekê li firoşgehekê, carekê di wesayitan de, destdirêjî hatiye kirin. | Taciz olaylarının üçü sokakta, ikisi işyerinde, biri evde, biri mağazada, biri toplu taşımada gerçekleşti. |
Ji sedî 66ê jinên destdirêjî lê hatîn kirin mêrên nenasên wan destdirêjî li wan kiriye. Mêrên ne nasên 6 jinan, midûrê dibistanekê, dersdarê zanîngehekê, hevkarekê jinekê destdirêjî lê kiriye. | Kadınların yüzde 66’sı tanımadıkları erkeklerce taciz edildi. Altı kadına tanımadıkları erkekler, birine çalıştığı lisenin müdürü, birine ders aldığı öğretim görevlisi, birine işyerinden tanıdığı bir erkek tacizde bulundu. |
Bajarên destdirêjî lê hatiye kirin: Edene (1), Bolu (1), Giresun (1), Stenbol (3), Izmîr (1), Manisa (1) û Niğde (1). | Taciz olaylarının yaşandığı iller Adana (1), Bolu (1), Giresun (1), İstanbul (3), İzmir (1), Manisa (1) ve Niğde (1). |
Tûndkarî – birîndarkirin | Şiddet – yaralama |
Mêran di meha Hezîranê de, tûndkarî li 32 jinan kiriye. | Erkekler Haziran’da 32 kadına şiddet uyguladı. |
Ji sedî 12,5ê jinan ji ber ku dixwestin ji mêrên xwe cida bibin an jî ji ber ku teklîfa lihevhatinê,seksê, zewacê qebûl nekirine tundkarî li wan hatiye kirin. | Kadınların yüzde 12,5’i boşanmak/ayrılmak istediği ya da erkeklerin barışma/ilişki/evlilik tekliflerini kabul etmedikleri için şiddete maruz kaldı. |
Mêrekê ku ji ber jina xwe bi kuştinê tehdît kiribû hatiye girtin, 20 salan di girtîgehê de maye û dema derketiye tûndkarî li jina xwe kiriye. | Daha önce karısını öldürtmeye teşebbüs ettiği için 20 yıl hapis cezasına çarptırılan bir erkek cezaevinden kaçarak tehditlerine devam etti. |
Digel ku 27 caran dadgehê biryara dûrxistina ji jinekê ji bo mêrekê dabû jî, mêrî ava kelandî ya çayê bi jinê de kiriye û ew birîndar kiriye. | Hakkında 27 kez uzaklaştırma kararı çıkartılan erkek, karısını üzerine kaynar çay dökerek yaraladı, ardından serbest bırakıldı. |
Du jinan mêrên xwe yên tûndkarî dikirin kuştine. | Bir erkek, hakkındaki uzaklaştırma kararına rağmen karısına işkence yaptı. |
Ji sedî 81ê jinên tûndkarî lê hatîn kirin partnerên wan ên berê û yên nû tûndkarî li wan kiriye. | İki kadın ise sistematik şiddet gördükleri erkekleri öldürdü. |
Bavê jinekê, mêrê 15 jinan, destgirtiyê 5 jinan, zavayê berê yê jinekê, birayê jinekê tûndkarî li wan kiriye. | Kadınların yüzde 81’i eski veya mevcut partnerlerinden şiddet gördü: Bir kadına babası, bireine dini nikahlı kocası, 15’ine kocaları, beşine sevgilileri, dördüne eski kocaları, birine eski sevgilisi, birine eski damadı, birine kardeşi, ikisine oğlu, birine ise trafikte çarpıştıkları aracın şoförü ile şoförün babası şiddet uyguladı. |
Emrê mêrên di meha Hezîranê de tûndkarî kirîn di navbera 22 û 57ê de ye, ew kesên tûnkarî li wan hatiye kirin di emrên di navbera 22 û 52yê de bûne. | Haziran’da şiddet uygulayan erkeklerin yaşları 22 ila 57, şiddete maruz kalan kadınların yaşları 22 ila 52 arasında değişti. |
Bajarên tûndkarî lê hatine kirin: Edene (1), Aksaray (4), Enqere (1), Antalya (4), Aydın (1), Bedlîs (1), Bursa (1), Elazığ (1), Erzincan (1), Eskişehir (1), Stenbol (2), Kocaeli (4), Malatya (1), Mersin (1), Osmaniye (1), Sakarya (1), Sinop (1) ve Trabzon (5). | Şiddet vakalarının medyaya yansıdığı iller Adana (1), Aksaray (4), Ankara (1), Antalya (4), Aydın (1), Bitlis (1), Bursa (1), Elazığ (1), Erzincan (1), Eskişehir (1), İstanbul (2), Kocaeli (4), Malatya (1), Mersin (1), Osmaniye (1), Sakarya (1), Sinop (1) ve Trabzon (5). |
Li gor herêman... | Bölgelere göre |
Di meha Hezîranê de nûçeyên 144 mêrên tûndkarî, tecawiz, kuştin an jî destdirêjî kirîn hatine nivîsîn. | Haziran’da toplam 144 erkek şiddeti, cinayet, cinayete teşebbüs, taciz, cinsel şiddet, tecavüz ve yaralama vakası basına yansıdı. |
Bûyer ji sedî 40 li herêma Egeyê, ji sedî 21 li herêma Behra Spî, ji sedî 15 li herêma Marmarayê, ji sedî 8,5 li Anadolûya Navîn, ji sedî 8,5 li herêma Behra Reş, ji sedî 5 li herêma Rojhilatî û ji sedî 1,5 li herêma Başûrê Rojhilatî pêk hatiye. (ÇT/MB) | Bunların yüzde 40’ı Ege, yüzde 21’i Akdeniz, yüzde 15’i Marmara, yüzde 8,5’i İç Anadolu, yüzde 8,5’i Karadeniz, yüzde 5’i Doğu Anadolu, yüzde 1,5’i Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaşandı. (ÇT) |
*Di rapora bianetê ya li ser tûndkariyên mêran de, em hemî kuştinên jinan nanivîsînin, em bi tenê hejmara jinên bi tûndkariya mêran hatîn kuştin dinivîsin. Em kuştinên ne bi zayendperestiyê hatine kirin di raporê de nanivîsin. | * bianet’in erkek şiddeti çetelesinde tüm kadın cinayetlerine değil, sadece erkek şiddeti sonucu hayatını kaybeden kadınlara yer veriyoruz. Toplumsal cinsiyet temelli olmayan şiddet vakalarını çeteleye almıyoruz. |