Datasets:
bo
stringlengths 0
491
| en
stringlengths 0
403
| topic
stringclasses 53
values |
|---|---|---|
ངའི་བསམ་བློ་ཆེན་པོ་འདི་ནི། བསམ་བློ་ཧ་ཅང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན། བསམ་བློ་ཆུང་ཆུང་འདིས་ བསམ་བློ་ཆེན་པོ་ཐེར་འབུམ་མང་པོའི་སྒོ་འབྱེད་ཐུབ། བསམ་བློ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི་ད་ལྟ་ང་ཚོའི་སེམས་སུ་བག་ལ་ཉལ་ནས་ཡོད། | My big idea is a very, very small idea that can unlock billions of big ideas that are at the moment dormant inside us. | History, Future, Research |
དེ་ལྟར་བྱེད་ཐུབ་པའི་ངའི་བསམ་བློ་ཆུང་ཆུང་དེ་ནི་ གཉིད་ཡིན། | And my little idea that will do that is sleep. | Sleep, Productivity, Ideas |
(དགོད་སྒྲ།) (ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།) ཁང་མིག་འདི་འི་ནང་Aརིགས་ཀྱི་བུད་མེད་རེད། | (Laughter) (Applause) This is a room of type A women. | Laughter, Icebergs, Prosperity |
ཁང་མིག་འདིའི་ནང་ གཉིད་ཀྱིས་མ་འདང་བའི་བུད་མེད་ཀྱིས་གང་ཡོད། | This is a room of sleep-deprived women. | Sleep, Productivity, Ideas |
ངས་ཐབས་ལམ་ཁག་པོ་ཞིག་ལ་བསྟེན་ནས་ གཉིད་ཀྱི་རིན་ཐང་རྟོགས་ཡོད། | And I learned the hard way the value of sleep. | Sleep, Productivity, Ideas |
ལོ་ངོ་གཉིས་དང་ཕྱེད་ཀའི་སྔོན་ལ། ང་རང་དཀའ་ལས་ཁག་ནས་དྲན་པ་བརྒྱལ་སོང་། | Two-and-a-half years ago, I fainted from exhaustion. | Nineteen, Emotions, Childhood |
ང་མདུན་ལྕོག་ཐོག་བརྡབས་པས། ངའི་འགྲམ་རུས་བཅག་སོང་། | I hit my head on my desk. | Nineteen, Emotions, Childhood |
ངའི་མིག་གཡས་པར་འཚེམ་རས་ལྔས་བཟོས་བ་ཡིན། | I broke my cheekbone, I got five stitches on my right eye. | Nineteen, Emotions, Childhood |
དེ་ནས་ངས་གཉིད་ཀྱི་རིན་ཐང་བསྐྱར་རྙེད་བྱེད་པའི་ འགྲུལ་བཞུད་ཀྱི་འགོ་བཙུགས་པ་རེད། | And I began the journey of rediscovering the value of sleep. | Sleep, Productivity, Ideas |
བརྒྱུད་རིམ་དེའི་ཁྲོད་དུ། ངས་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང་། སྨན་པ་དང་ཚན་རིག་པར་ཐུག་པ་ཡིན། ངས་འདིར་བརྗོད་རྒྱུར། མི་ཚེ་དོན་ཕན་ལྡན་པ་ཞིག་དང་། སེམས་འགུལ་ཐེབས་པ། སྤྲོ་བ་ཆེ་བའི་ལམ་ནི་ གཉིད་འདང་ངེས་ཤིག་ཁུག་རྒྱུ་དེ་རེད། | And in the course of that, I studied, I met with medical doctors, scientists, and I'm here to tell you that the way to a more productive, more inspired, more joyful life is getting enough sleep. | Sleep, Productivity, Ideas |
(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།) ང་ཚོ་བུད་མེད་ཚོས་ གསར་བརྗེ་གསར་པ་འདི་དང་བུད་མེད་ཀྱི་གནད་དོན་འདིའི་འགོ་འཁྲིད་ཀྱི་ཡིན། | (Applause) And we women are going to lead the way in this new revolution, this new feminist issue. | Dreams, Education, Relationships |
ང་ཚོས་དངོས་ཡོད་ཐོག་གཉིད་ཁུག་ཞིང་རིམ་པ་མཐོ་ཤོས་བར་སླེབས་རྒྱུ་ཡིན། (དགོད་སྒྲ།) (ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།) གང་ལགས་ཤེ་ན། ཡིད་སྐྱོ་བ་ཞིག་ལ། སྐྱེས་པ་ཚོར་མཚོན་ན། གཉིད་མ་ཁུག་པ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་སྐྱེས་པའི་མཚོན་རྟགས་ལྟ་བུ་ཞིག་ཆགས་པ་རེད། | We are literally going to sleep our way to the top -- literally -- (Laughter) (Applause) because unfortunately, for men, sleep deprivation has become a virility symbol. | None |
ཉེ་ཆར་ངས་སྐྱེས་པ་ཞིག་དང་མཉམ་དུ་དགོང་ཟས་བཟས་པ་ཡིན། ཁོང་གིས་འུད་ཤོབ་ཆེན་པོས་ ཁོང་ལ་ཆུ་ཚོད་༤་རིང་གི་གཉིད་མ་གཏོགས་རག་མ་སོང་ཟེར། | I was recently having dinner with a guy who bragged that he had only gotten four hours sleep the night before. | Sleep, Productivity, Ideas |
ངས་ཁོང་ལ་སྐད་ཆ་ཞིག་བཤད་འདོད་སྐྱེས་ཀྱང་བཤད་མེད། ངས་བཤད་འདོད་པ་ནི། "ཁྱེད་ནས་མཁྱེན་ཀྱི་ཡོད་དམ། གལ་ཏེ་ཁྱེད་ལ་ཆུ་ཚོད་ལྔའི་རིང་གི་གཉིད་ཁུག་རྒྱུ་བྱུང་ཡོད་ན། དགོང་ཟས་འདི་དེ་ལས་ལྷག་པའི་སྤྲོ་བ་འཕེལ་བ་ཞིག་ཡོང་བ་ཡོད།" | And I felt like saying to him -- but I didn't say -- I felt like saying, "You know what? if you had gotten five, this dinner would have been a lot more interesting." | Gratitude, Letters, Self-reflection |
(དགོད་སྒྲ།) དེང་གཉིད་ཆག་གི་རིགས་གསར་བ་ཞིག་གིས་ རང་ཉིད་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པ་སྟོན་ཐབས་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན། | (Laughter) There is now a kind of sleep deprivation one-upmanship. | None |
ལྷག་པར་དུ། འདི་ག་ཝ་ཤིང་ཊོན་དུ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཞོགས་ཟས་བཟའ་བའི་དུས་ཚོད་བགོས་ཚེ། ཁྱེད་ནས་"ཆུ་ཚོད་༨་པ་གང་འདྲ་འདུག"ཅེས་དྲིས་ན། | Especially here in Washington, if you try to make a breakfast date, and you say, "How about eight o'clock?" | None |
ཁོང་ཚོས་ཕལ་ཆེར་"ཆུ་ཚོད་༨་པ་ང་ལ་མཚོན་ན་འཕྱི་དྲགས་འདུག་ལབ་གི་རེད། འོན་ཀྱང་། མི་འགྲིག་མི་འདུག། ངས་ཊེ་ནས་སི་བརྩེད་མོ་ཐེངས་གཅིག་བརྩིས་ཏེ། ཁ་པར་བརྒྱུད་ཚོགས་འདུ་ཁག་ཅིག་བྱས་རྗེས་ཆུ་ཚོད་༨་གྱི་ཐོག་ཏུ་ཐུག་ཆོག།" | they're likely to tell you, "Eight o'clock is too late for me, but that's OK, I can get a game of tennis in and do a few conference calls and meet you at eight." | Wilderness Explorer, Numbers, Past Thoughts |
ཁོང་ཚོས་བསམ་པར་དེས་ ཁོང་ཚོ་ནི་ཧ་ཅང་བྲེལ་བ་ཚ་བོ་དང་། གྲུབ་འབྲས་སྟོན་མཁན་ཡིན་པ་མཚོན་གྱི་རེད་བསམ། ཡིན་ཡང་། དངོས་ཡོད་ཐོག་དེ་འདྲ་མིན། གང་ལེགས་ཞེ་ན། ད་སྐབས་ང་ཚོར་ ཚོང་ལས་དང་། དཔལ་འབྱོར། ཆབ་སྲིད་བཅས་ཀྱི་ཐད་དུ་ འགོ་ཁྲིད་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཡོད་ལ། ཐག་གཅོད་ཞེད་སྣང་ཚ་བོ་དེ་འདྲ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། | And they think that means they are so incredibly busy and productive, but the truth is, they're not, because we, at the moment, have had brilliant leaders in business, in finance, in politics, making terrible decisions. | Squatter cities, employment, leadership |
རིག་པ་རྣོ་བའི་ཚད་གཞི་མཐོ་བ་དེས་ ཁྱེད་རང་འགོ་ཁྲིད་ཡག་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་མཚོན་མི་ཐུབ། གང་ལེགས་ཞེ་ན། འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་དོན་སྙིང་པོ་ནི། ཊཡེ་ཊ་ནིགསི་གྲུ་གཟིངས་བརྡབ་སྐྱོན་མ་བྱུང་བའི་སྔོན་དུ་ འཁྱགས་རོམ་མཐོང་ཐུབ་རྒྱུ་དེ་རེད། | So a high IQ does not mean that you're a good leader, because the essence of leadership is being able to see the iceberg before it hits the Titanic. | None |
ང་ཚོར་ཊཡེ་ཊ་ནིགསི་གྲུ་གཟིངས་ལ་གཞུ་མཁན་གྱི་འཁྱགས་རོམ་ ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། | (Laughter) And we've had far too many icebergs hitting our Titanics. | Laughter, Icebergs, Prosperity |
དངོས་ཡོད་ཐོག་ང་ལ་འདི་འདྲའི་ཚོར་བ་ཞིག་ཡོད་མྱོང་། གལ་ཏེ་ལེ་མན་བུ་སྤུན་ཚོང་ལས་དེ་ ལེ་མན་མིང་སྲིང་གཉིས་ཀྱི་ཚོང་ལས་ཡིན་ཡོད་རྒྱུ་ན། ཁོང་ཚོ་ད་དུང་འཚོ་ནས་ཡོད་རྒྱུ་རེད། | In fact, I have a feeling that if Lehman Brothers was Lehman Brothers and Sisters, they might still be around. | None |
(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།) བུ་སྤུན་ཚང་མ་བྲེལ་བའི་སྒོ་ནས་ ཉིན་མཚན་ལྟོས་མེད་དུ་འབྲེལ་བ་ཉར་རྒྱུ་ཙམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་སྐབས་ སྲིང་མོ་ཞིག་གིས་འཁྱགས་རོམ་ཡོད་པ་མཐོང་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། གང་ལེགས་ཞེ་ན། ཁོ་མོ་ཆུ་ཚོད་༧དང་༣༠་འམ་༨་ཙམ་གྱི་གཉིད་ནས་ཡར་ལངས་ནས། རི་མོ་ཆེན་པོ་༼མཐོང་རྒྱ་ཆེ་བ་༽དེ་ མཐོང་ཐུབ་ཡོད་རྒྱུ་རེད། | (Laughter) (Applause) While all the brothers were busy just being hyper-connected 24/7, maybe a sister would have noticed the iceberg, because she would have woken up from a seven-and-a-half- or eight-hour sleep, and have been able to see the big picture. | None |
ང་ཚོས་གདོང་གཏད་བཞིན་པའི་ དཀའ་རྙོག་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ ད་ལྟའི་འཇིག་རྟེན་འདིར་ཁྱབ་ཆེ་བས། མི་སྒེར་གྱི་ཐད་ནས་ཅི་ཞིག་བཟང་གི་རེད། ཅི་ཞིག་གིས་ང་ཚོར་སྤྲོ་བ་དང་། དྲིན་ཤེས། ཕན་ཐོགས་ལྡན་པ་ཞིག་མི་ཚེའི་ནང་དུ་འཁྱེར་ཡོང་གི་རེད། ང་ཚོའི་མདུན་ལམ་ལ་བཟང་བ་དེ་ནི། འཛམ་གླིང་ལ་ཡང་བཟང་བ་རེད། | So as we are facing all the multiple crises in our world at the moment, what is good for us on a personal level, what's going to bring more joy, gratitude, effectiveness in our lives and be the best for our own careers, is also what is best for the world. | None |
དེར་བརྟེན། ངས་ཁྱེད་ཚོར་རེ་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུར། ཁྱེད་རྣམས་ནས་མིག་བཙུམས་ཏེ། རང་གི་རྒྱུད་དུ་ཡོད་པའི་བསམ་བློ་རླབས་ཆེན་དེ་ གསར་རྙེད་བྱེད་ཐབས་དང་། རང་གི་འཕྲུལ་འཁོར་ཨ་མ་སྒོ་བརྒྱབ་ཏེ། གཉིད་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཚོལ། | So I urge you to shut your eyes, and discover the great ideas that lie inside us; to shut your engines and discover the power of sleep. | Sleep, Productivity, Ideas |
བཀའ་དྲིན་ཆེ། | Thank you. | Incredible thanks, appreciation, achievement |
༼ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།༽ | (Applause) | Applause, thanks, continuation |
Tree Planting, Environmental Conservation, Climate Change |
||
སྔོན་ཆད་ངསTEDལ་ལྟ་མཁན་རྣམས་ནི་ མི་ལ་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་འཇོག་ཅིང་། བློ་རིག་བཀྲ་བ། འདང་རྒྱག་ཤེས་པ། གྲུང་པོ། འཇིག་རྟེན་ལྟ་ཚུལ་ཡོད་ཅིང་གསར་གཏོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཕྱུག་པ་སྐོར་ཞིག་ཡིན་བསམ་ཡོད་ལ། | I'm used to thinking of the TED audience as a wonderful collection of some of the most effective, intelligent, intellectual, savvy, worldly and innovative people in the world. | TED Talks, Audience, Ideas |
དེ་ཡིན་ཀྱང་ཡིན་ངེས་མོད། | And I think that's true. | I think, belief, worry |
ཡིན་ཡང་། ངས་བསམ་ན་ ཁྱེད་ཅག་ཁྲོད་ཀྱི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ དོན་ངོ་མར་ལྷམ་ཐིག་སྒྲོག་སྟངས་ནོར་ཡོད་པ་རེད། | However, I also have reason to believe that many, if not most, of you are actually tying your shoes incorrectly. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
(དགོད་སྒྲ) དེ་ཅུང་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་ཡིན་པ་ང་ཡིས་ཧ་གོ | (Laughter) Now I know that seems ludicrous. | Laughter, Icebergs, Prosperity |
བལྟས་ཚོད་ཀྱིས་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་ཡིན་ནའང་། | I know that seems ludicrous. | None |
ངོ་མ། ངའི་འཚོ་བའི་ནང་དུའང་རྟག་པར་ནོར་འཁྲུལ་འདི་བཟོ་ཞིང་། ལོ་གསུམ་གྱི་སྔོན་བར་ལ་དེ་འདྲ་བྱས་ཡོང་པ་ཡིན། | And believe me, I lived the same sad life until about three years ago. | Nineteen, Emotions, Childhood |
སྐབས་དེར། ངས་རང་ཉིད་ལ་ ལྷམ་གོང་ཆེན་ཞིག་ཉོས་པ་དང་། | And what happened to me was I bought, what was for me, a very expensive pair of shoes. | None |
ཡིན་ཡང་ལྷམ་དེའི་ལྷམ་ཐིག་ཉི་ལོང་རྟགས་ཅན་རེད། ངས་ཇི་ལྟར་སྒྲོག་དགོས་པ་མ་ཤེས་པས། | But those shoes came with round nylon laces, and I couldn't keep them tied. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ལྷམ་ཁྱེར་ནས་ཚོང་ཁང་གི་བདག་པོ་ལ། “ང་ལྷམ་ཆ་འདིར་དགའ་པོ་འདུག ཡིན་ཡང་ལྷམ་ཐིག་ལ་སུན་པོ་འདུག”ཅེས་ལབ་ཡིན། | So I went back to the store and said to the owner, "I love the shoes, but I hate the laces." | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ཚོང་བདག་གིས་ལྟ་ཙམ་བྱས་ཏེ། “ཨོ། ཁྱོད་ཀྱི་ལྷམ་ཐིག་མདུད་སྟངས་ནོར་བ་རེད”ཟེར། | He took a look and said, "Oh, you're tying them wrong." | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
སྐབས་དེ་དུས་གཟོད། ངའི་སེམས་ལ་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལོན་པའི་མི་ཞིག་ འཇོན་ཤོས་ཀྱི་ལག་རྩལ་དེ་ ལྷམ་ཐིག་སྒྲོག་སྟངས་ལས་བརྒལ་བ་ཞིག་སྙམ། | Now up until that moment, I would have thought that, by age 50, one of the life skills that I had really nailed was tying my shoes. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ཡིན་ཡང་། དོན་དངོས་འདི་འདྲ་ཞིག་མ་རེད། ངས་གསལ་བཤད་ཅིག་བྱ། | (Laughter) But not so -- let me demonstrate. | Laughter, Icebergs, Prosperity |
ལྷམ་ཐིག་སྒྲོག་སྟངས་འདི་ མི་མང་ཆེ་བའི་སྒྲོག་སྟངས་རེད། | This is the way that most of us were taught to tie our shoes. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
འདིའི་སྟེང་ནས....ཐུགས་རྗེ་ཆེ། | Now as it turns out -- thank you. | Incredible thanks, appreciation, achievement |
ཏོག་ཙམ་སྒུག ད་དུང་ཚར་ཡོད་པ་མ་རེད་དཱ། | (Applause) Wait, there's more. | Applause, thanks, continuation |
འདི་ཡི་སྟེང་དུ་ སྒྲོག་སྟངས་འདི་ལ་དམ་མི་དམ་གཉིས་ཡོད་པ་རེད། ང་ཚོས་སྔོན་ཆད་བསླབས་པ་དེ་དམ་པོ་མིན་པ་ད་རེད། ངས་ཁྱེད་ཅག་ལ་སྟོན། | As it turns out -- (Laughter) there's a strong form and a weak form of this knot, and we were taught the weak form. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
གལ་སྲིད་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་ལྷམ་ཐིག་གི་གཤམ་ནས་ཕར་ཚུར་ལ་འཐེན་པ་ཡིན་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་མཐོང་པ་ནང་བཞིན་ རང་བཞིན་གྱིས་མདའ་རིང་གི་ཚུགས་ཀར་འགྱུར་གྱི་འདུག་ལ། | If you pull the strands at the base of the knot, you will see that the bow will orient itself down the long axis of the shoe. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
འདི་སྒྲོག་སྟངས་མི་དམ་པ་དེ་རེད། | That's the weak form of the knot. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ཡིན་ཡང་སེམས་ཁྲལ་མ་བྱེད་ཨཱ། | But not to worry. | I think, belief, worry |
འུ་ཅག་གིས་ཡང་བསྐྱར་ཅིག་བྱེད། སྔོན་མ་ནང་བཞིན་ལག་གཡས་འོག་ནས་ཡོང་སྟེ་ དཀྲིས་བརྒྱབ་ནས་མདུད་པ་ཡིན་ན། འདི་ནི་སྒྲོག་སྟངས་དམ་པོ་དེའི་རིགས་ཡིན། | If we start over and simply go the other direction around the bow, we get this, the strong form of the knot. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
གལ་སྲིད་ཁྱོད་ཀྱིས་འདི་ལྟར་འཐེན་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་མཐོང་ཐུབ་པ་ལྟར། འཕྲེད་ཀྱི་མདའ་རིང་གི་ཚུགས་ཀ་མི་འགྱུར་བར་འདུག་ཐུབ། | And if you pull the cords under the knot, you will see that the bow orients itself along the transverse axis of the shoe. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
སྒྲོག་སྟངས་དམ་པོ་འདི་རེད། འདི་རང་གར་ལྷོད་ཀྱི་མ་རེད་ལ། | This is a stronger knot. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ཁྱེད་ལ་རྙོག་དྲ་ཡང་ཉུང་དུ་འགྲོ་ངེས། | It will come untied less often. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
དེར་མ་ཟད། བལྟས་ན་མིག་ལ་མཛེས་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། | It will let you down less, and not only that, it looks better. | None |
ངས་ད་དུང་ཐེངས་ཤིག་སྟོན། | We're going to do this one more time. | Shining, World, Counting |
(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ) རྒྱུན་ལྡན་ལྟར་མགོ་བརྩམས་རྗེས། ལྡོག་ཕྱོགས་ནས་དཀྲིས་ཤིག་རྒྱག་དགོས། | (Applause) Start as usual -- (Applause) go the other way around the loop. | Applause, thanks, continuation |
འདི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་མཚོན་ན་ཅུང་དཀའ་ནའང་ཐང་མོད། ཡིན་ཡང་ཁྱེད་ཅག་གིས་འདི་ལྟར་སྒྲོག་ཐུབ་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། | This is a little hard for children, but I think you can handle it. | None |
འདི་ལྟར་མདུད་རྗེས། | Pull the knot. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ད་ཚར་པ་རེད། ལྷམ་ཐིག་དམ་པོར་སྒྲོག་ཐབས་རེད། | There it is: the strong form of the shoe knot. | Shoe tying, knot strength, incorrect technique |
ད་ནི་དེ་རིང་གི་བརྗོད་བྱར་ཁ་འཕྲོད་ཆེད། ངས་ཁྱེད་ཅག་གིས་ཤེས་པའི་་ཤེས་བྱ་ཕྲན་ཚེགས་རེ་བཤད་འདོད་དེ། མི་ཚེའི་གོ་རིམ་གང་ཞིག་ལས་ རང་གི་དགེ་མཚན་ཆུང་ཆུང་རེས་ཀྱང་ ཡུལ་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཁྱེད་ལ་བློ་ཡུལ་འདས་པའི་འབྲས་བཟང་སྟེར་སྲིད། | Now, in keeping with today's theme, I'd like to point out -- something you already know -- that sometimes a small advantage someplace in life can yield tremendous results someplace else. | Education, Intuition, Inequality |
“རིག་པ་ནངས་པར་འཆི་ཡང་བསླབ” | (Laughter) Live long and prosper. | Laughter, Icebergs, Prosperity |
(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ) | (Applause) | Applause, thanks, continuation |
Tree Planting, Environmental Conservation, Climate Change |
||
ང་ཆེད་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན། ཡང་ན་དེ་ལས་ཀྱང་གསལ་པོར་བཤད་ན། ཀླད་རིམ་མཐོ་ཞིང་། ཁེར་རྐྱང་གི་ནད་ཕོག་པའི་ཆེད་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན། | I'm a savant, or more precisely, a high-functioning autistic savant. | Smart, Extraordinary, Autism |
སྣང་ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ་མཐོང་དཀོན་པོ་རེད། | It's a rare condition. | None |
དེ་ལས་ཀྱང་དཀོན་པ་ཞིག་ནི། ང་ཡི་གནས་ཚུལ་འདི་ལྟ་བུ་སྟེ། རང་ཉིད་རྟོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཡོད་པ་མ་ཟད། སྐད་རིགས་ལའང་བྱང་ཆ་ཆེ་བ་དེ་རེད། | And rarer still when accompanied, as in my case, by self-awareness and a mastery of language. | Smart, Extraordinary, Autism |
རྟག་པར་ང་མི་རྣམས་དང་ངོ་ཐུག་སྐབས། ཁོ་ཚོས་ངའི་གནས་ཚུལ་འདི་དག་ཤེས་དུས། དོགས་མི་བདེ་བ་བཟོས་ཡོང་གི་འདུག | Very often when I meet someone and they learn this about me, there's a certain kind of awkwardness. | Smart, Extraordinary, Autism |
ངས་ཁོ་ཚོའི་མིག་ནང་ནས་ | I can see it in their eyes. | Urbanization, Cities, Connectivity |
ང་ལ་སྐད་ཆ་ཁ་ཤས་འདྲི་འདོད་པ་ཤེས་ཡོང་གི་འདུག | They want to ask me something. | None |
སྤྱིར་བཏང་དུ་མཇུག་མཇུག་དེ་ལ། ཁོ་ཚོས་གཞི་ནས་བཟོད་མ་ཐུབ་པར་ ཐོལ་གྱིས་འདི་འདྲ་དྲིས་ཡོང་། “གལ་ཏེ་ངས་ཁྱོད་ལ་ངའི་སྐྱེས་སྐར་བཤད་ན་ ཁྱོད་ཀྱིས་ང་རེས་གཟའ་གང་ཞིག་ལ་སྐྱེས་པ་བཤད་ཐུབ་བམ” | And in the end, quite often, the urge is stronger than they are and they blurt it out: "If I give you my date of birth, can you tell me what day of the week I was born on?" | Form, Perception, Order |
[དགོད་སྒྲ] ཡང་མིན་ན་ཁོ་ཚོས་རང་སུམ་སྒྱུར་གྱི་རྩིས་གཞི་སྐོར་ལབ་པའམ། ཡང་ན་ང་ལ་ཨང་ཀིའམ་རྩོམ་ཡིག་རིང་པོ་ཞིག་བློར་འཛིན་དུ་འཇུག་གི་རེད། | (Laughter) Or they mention cube roots or ask me to recite a long number or long text. | None |
ཁྱེད་རྣམས་དགོངས་པ་མ་ཚོམས་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ལ། གལ་སྲིད། དེ་རིང་ངས་འདི་ནས་ “ཆེད་མཁས་པའི་འཁྲབ་སྟོན”དེ་རིགས་མ་བསྟན་ན་གུ་ཡངས་གནང་རོགས། | I hope you'll forgive me if I don't perform a kind of one-man savant show for you today. | None |
དེ་ལས། ང་ཡིས་ གཞན་ཞིག་ལབ་རྩིས་ཡིན། སྐྱེས་སྐར་དང་རང་སུམ་སྒྱུར་དང་བསྡུར་ན་ སྤྲོ་བ་ཡོད་པ་ཞིག་ལབ་རྒྱུ་ཡིན། ཅུང་གཏིང་ཟབ་པ་ཞིག ང་ཡི་བསམ་བློ་དང་བར་ཐག་ཤིན་ཏུ་ཉེ་བ་འདྲ་ཡིན། | I'm going to talk instead about something far more interesting than dates of birth or cube roots -- a little deeper and a lot closer, to my mind, than work. | None |
ང་ཡིས་ཁྱེད་ཅག་རགས་ཙམ་བཤད་འདོད་པ་ནི་ ཤེས་ཚོར་(perception)ཟེར་བ་དེའི་སྐོར་ཡིན། | I want to talk to you briefly about perception. | Perception, Synesthesia, Historical Mechanism |
ཆི་ཁོ་ཧྥུས་ཁོའི་མཚན་སྙན་འབར་བྱེད་ཀྱི་ འཁྲབ་གཞུང་དང་སྒྲུང་ཐུང་དག་འབྲི་བའི་ཚེ། ཁོས་རྟག་པར་ཟིན་ཐོ་འབྲི་དེབ་ཅིག་ཁྱེར་ཏེ་འགྲོ་ཞིང་། དེ་རུ་ཁོའི་ཉེ་འཁོར་གྱི་ མཐོང་ཐོས་མྱོང་གསུམ་དག་ ཟིན་ཐོ་ལ་འགོད་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། ཞིབ་ཆ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཚོར་ མི་གཞན་པས་དོ་སྣང་བྱེད་ཀྱི་མ་རེད། | When he was writing the plays and the short stories that would make his name, Anton Chekhov kept a notebook in which he noted down his observations of the world around him -- little details that other people seem to miss. | None |
ངས་ཆི་ཁོ་ཧྥུ་(Chekhov)ཡི་བརྩམས་ཆོས་ཀློག་ཐེངས་རེ་དང་། ཁོས་མིའི་འཚོ་བར་འཛིན་པའི་ལྟ་བ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་མྱོང་ཐེངས་རེར། ང་རང་ཉིད་ཀྱང་ རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་དོན་ལ་ངེས་ཤེས་སྐྱེ་གི་འདུག | Every time I read Chekhov and his unique vision of human life, I'm reminded of why I too became a writer. | Books, Characters, Africa |
ངའི་དེབ་དག་གི་ནང་དུ། ངས་ཤེས་ཚོར་ཀྱི་རང་བཞིན་སྐོར་འཚོལ་ཞིབ་དང་། ཤེས་ཚོར་མི་འདྲ་བ་ཡིས། ཇི་ལྟར་ཤེས་པ(knowing)མི་འདྲ་བ་དང་ གོ་བ་མི་འདྲ་བ་བསྐྱེད་པའི་སྐོར་བྲིས་ཡོད། | In my books, I explore the nature of perception and how different kinds of perceiving create different kinds of knowing and understanding. | None |
འདི་རུ་དྲི་ཚིག་གསུམ་ཡོད། ངའི་ཞིབ་འཇུག་ལས་དྲངས་པ་ཡིན། | Here are three questions drawn from my work. | None |
འདི་དག་གི་དྲིས་ལན་རྙེད་མི་རྙེད་ལ་མ་ལྟ་བར། ཁྱེད་ཅག་གིས་བསམ་བློ་ཡུད་ཙམ་ལ་ཐོངས་དང་། ཐད་ཚོར(intuitions)དང་ རང་ཆས་ཀྱི་ཤེས་པ་(gut instincts)ནི་ ཁྱེད་ཀྱིས་འདྲི་གཞི་འདི་མཐོང་མ་ཐག་ ཀླད་པ་དང་སེམས་ནང་ལ་ཡོང་བའི་ཤེས་པ་དེ་ག་རེད། | Rather than try to figure them out, I'm going to ask you to consider for a moment the intuitions and the gut instincts that are going through your head and your heart as you look at them. | Education, Intuition, Inequality |
དཔེར་ན། རྩི་གཞི་འདི་ལ་མཚོན་ན། ཁྱེད་ཀྱིས་ཨང་ཀི་འདིའི་རྩིས་འབྲས་ ཧ་ལམ་གང་ཡིན་པ་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་ཀྱི་འདུག་གམ། | For example, the calculation: can you feel where on the number line the solution is likely to fall? | Infinite numbers, math simplification, mathematical constants |
ཡང་ན་ཕྱི་ཡིག་གི་ཐ་སྙད་འདི་དང་ཀློག་སྟངས་ལས་ ཁྱེད་ཀྱིས་འདིའི་དོན་ཕལ་ཆེར་གང་ཐད་ཡིན་སྲིད་པའི་ ཚོར་བ་ཞིག་ཡོང་གི་འདུག་གམ། | Or look at the foreign word and the sounds: can you get a sense of the range of meanings that it's pointing you towards? | Language change, mathematics, perception |
སྙན་ཚིག་འདི་རུ། རྩོམ་པ་པོསhare(རི་བོང)ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་སྤྱད་པ་ལས། rabbitམི་སྤྱོད་དོན་ཅི་རེད། | And in terms of the line of poetry, why does the poet use the word hare rather than rabbit? | None |
ཁྱེད་ཅག་ལ་འདི་ཚོར་འདང་རྒྱག་ཏུ་འཇུག་དོན་ནི། ངས་བསམ་ན་མི་སྒེར་གྱི་ཤེས་ཚོར་དེ་ ང་ཚོར་ཤེས་བྱ་ཐོབ་ཐབས་ གཙོ་ཆེ་ཤོས་དེ་རེད། | I'm asking you to do this because I believe our personal perceptions, you see, are at the heart of how we acquire knowledge. | Form, Perception, Order |
ང་ཚོས་ཤེས་བྱ་ཚུར་ལེན་བྱེད་སྐབས་ ལམ་སྟོན་མཁན་དང་ ནུས་པ་འདོན་མཁན་ནི་ དབང་ཤེས་ཀྱི་དཔྱད་པ་(aesthetic judgments)ཡིན་པ་ལས་ སྤྱི་མཚན་གྱི་རྩོད་པ(abstract reasoning)མ་ཡིན། | Aesthetic judgments, rather than abstract reasoning, guide and shape the process by which we all come to know what we know. | Pattern, Aesthetics, Examples |
ང་དེའི་དཔེ་མཚོན་ཡག་ཤོས་རེད་བཞག | I'm an extreme example of this. | None |
ངའི་འཇིག་རྟེན་དུ། ཡི་གེ་དང་ཨང་ཀི་ལ་ ཁ་དོག་དང་སེམས་ཚོར་འདྲེས་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་སྒེར་གཤིས་ཀྱང་ཡོད། | My worlds of words and numbers blur with color, emotion and personality. | Words, Numbers, Relationships |
དེJuanགིས་གསུངས་པ་ལྟར། ཚན་རིག་པས་འདི་ལ“ཚོར་བསྣོལ”གྱི་ནད་ཟེར་ཞིང་། ཚོར་མི་འདྲ་བ་འདྲེས་པའི་ གནས་སྟངས་ཁྱད་མཚར་ཞིག་རེད། | As Juan said, it's the condition that scientists call synesthesia, an unusual cross-talk between the senses. | Perception, Synesthesia, Historical Mechanism |
འདི་རུ་ཨང་ཀི1ནས12བར་ཡོད། ཡིན་ཡང་ངའི་མིག་ལམ་དུ་ ཨང་ཀི་རེ་རེར་སོ་སོའི་དབྱིབས་དང་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་པ་རེད། | Here are the numbers one to 12 as I see them -- every number with its own shape and character. | Blue, Data, Shapes |
1འོད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་ཞིག་དང་། | One is a flash of white light. | None |
6ཆུང་ལ་སྐྱོ་བའི་ནག་ཁུང་ཞིག | Six is a tiny and very sad black hole. | Wars, magnitude, soldiers |
ཁྱེད་ཅག་གི་མིག་ལམ་དུ་ཁ་དོག་དཀར་ནག་གཉིས་ལས་མེད་ཀྱང་། ངའི་མིག་ལམ་དུ་འདི་ཚོར་ཚོན་མདངས་ཡོད་པ་རེད། | The sketches are in black and white here, but in my mind they have colors. | Painting, Faces, Artist |
3ལྗང་ཁུ་དང་། | Three is green. | Blue, Data, Shapes |
4སྔོན་པོ། | Four is blue. | Blue, Data, Shapes |
5སེར་པོ། | Five is yellow. | Blue, Data, Shapes |
ངས་རི་མོ་ཡང་འབྲི་གི་ཡོད། | I paint as well. | Painting, Faces, Artist |
འདི་ངའི་རི་མོ་ཞིག་ཡིན། | And here is one of my paintings. | Painting, Faces, Artist |
འདི་ཚུགས་ཐུབ་གྲངས་(prime number)གཉིས་ཀྱི་སྒྱུར་ཐབས་རེད། | It's a multiplication of two prime numbers. | Infinite numbers, math simplification, mathematical constants |
རྩ་གསུམ(3D)གྱི་དབྱིབས་ཆགས་འདུག་ལ། དཀྱིལ་གྱི་བར་སྟོང་དེ་ནས་ ཡང་དབྱིབས་གསར་པ་ཞིག་གྲུབ་འདུག་པ་དེ་ འདི་གཉིས་ཀྱི་བསྒྱུར་ཐོབ་རེད། | Three-dimensional shapes and the space they create in the middle creates a new shape, the answer to the sum. | Blue, Data, Shapes |
གྲངས་ཀ་འདི་ལས་ཆེ་ན་ག་རེ་བྱ་ཟེར་ན། | What about bigger numbers? | Infinite numbers, math simplification, mathematical constants |
ཁྱེད་ཀྱིས་πལས“ཆེ”བའི་གྲངས་ཀ་ཞིག་རྙེད་མི་སྲིད། འདི་གྲངས་རིག་གི་རྒྱུན་གྲངས་ཤིག་རེད། | Well you can't get much bigger than Pi, the mathematical constant. | Infinite numbers, math simplification, mathematical constants |
ཚད་མེད་གྲངས་(infinite number)ཤིག་རེད། གཞུང་ལུགས་ཀྱི་སྟེང་ནས་གྲངས་ཀ་དེ་ལ་མཐའ་ཡོད་པ་མ་རེད། | It's an infinite number -- literally goes on forever. | Infinite numbers, math simplification, mathematical constants |
རི་མོ་འདིའི་ནང་དུ་ πགྱི་ཚེག་རྗེས་ཀྱི་ཨང་ཀི20བར་བརྩིས་ཡོད། ངས་ཚོན་མདངས་སྤྱད་ཡོད། སེམས་ཚོར་དང་ཐིག་རིས། ངས་འདི་ཚོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་ ཁོད་མི་སྙོམས་པའི་ཨང་ཀིའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཤིག་བཟོས་ཡོད། | In this painting that I made of the first 20 decimals of Pi, I take the colors and the emotions and the textures and I pull them all together into a kind of rolling numerical landscape. | None |
ངའི་མིག་ལམ་དུ། ཨང་ཀི་གཅིག་པུ་ལ་ཁ་དོག་ཡོད་པ་ཙམ་མ་རེད། | But it's not only numbers that I see in colors. | Blue, Data, Shapes |
End of preview. Expand
in Dataset Viewer.
This dataset is the Tibetan-English sentence pairs from the TED2020 dataset.
This dataset is described in Reimers, Nils and Gurevych, Iryna: Making Monolingual Sentence Embeddings Multilingual using Knowledge Distillation and contains a crawl of nearly 4000 TED and TED-X transcripts from July 2020. The transcripts have been translated by a global community of volunteers to more than 100 languages. The parallel corpus and the code for creating it is available from https://www.ted.com/participate/translate
This data was found using, and downloaded from, OPUS. It was reformatted using the code found here.
The topic labels were generated with easy_text_clustering using the code found here.
Downstream usage must abide by the TED Talks Usage Policy.
- Downloads last month
- 27