Split (1)

train · 11.2M rows

text stringlengths 5 25.7k
The President could only appoint the Minister of Defence and Foreign Minister. The President also lost the right to dismiss members of the Cabinet of Ukraine, but gained the right to dissolve Parliament.[9] If no coalition in parliament could be formed to appoint a Prime Minister, the President would have no choice but to call new parliamentary elections.[3] The 2004 constitutional amendments were passed in the Parliament only with limited consultation and discussion between political forces, in the context of the Orange Revolution. They therefore attracted criticism from several internal (Ukrainian political parties) and external bodies (the Council of Europe, the European Parliament and the Venice Commission).[11] 2222-IV), რომლითაც შეიტანა ცვლილებები კონსტიტუციაში.[1] აღნიშნული კანონი დამტკიცდა 90%-იანი უმრავლესობით (402 იყო თანახმა, 21 - წინააღმდეგი, 19-მა თავი შეიკავა, ხოლო ჯამში - 300 ხმა იყო საჭირო), და სხვა სამართლებრივ ზომებთან ერთად, მისი მიზანი იყო 2004 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების კრიზისის დაძლევა. მას მყისიერად მოაწერა ხელი პარლამენტის დარბაზში ყოფილმა პრეზიდენტმა ლეონიდ კუჩმამ და კანონი იმავე დღეს გახდა ცნობილი ფართო საზოგადოებისთვის. ამ ცვლილებებმა შეასუსტა პრეზიდენტის უფლებამოსილება, რადგან მას ჩამოერთვა პრემიერ-მინისტრის წარდგენის უფლება და ის გადაეცა პარლამენტს. ამ ცვლილებით, პრეზიდენტს მხოლოდ თავდაცვისა და საგარეო საქმეთა მინისტრების წარდგენა შეეძლო და კარგავდა მინისტრთა კაბინეტის წევრების დათხოვნის უფლებას, თუმცა, ამავე დროს, იღებდა პარლამენტის დაშლის გადაწყვეტილებას.[2] თუკი პრემიერ-მინისტრის დასანიშნად პარლამენტში კოალიცია ვერ შედგებოდა, პრეზიდენტს სხვა არჩევანი აღარ ჰქონდა, გარდა ახალი საპარლამენტო არჩევნების გამოცხადებისა.[3] აღსანიშნავია, რომ ნარინჯისფერი რევოლუციის კონტექსტში, პარლამენტში საკონსტიტუციო ცვლილებები წარიმართა პოლიტიკურ ძალებს შორის მხოლოდ შეზღუდული კონსულტაციისა და დისკუსიის თანხლებით. აქედან გამომდინარე, მათ დაიმსახურეს კრიტიკა რამდენიმე ადგილობრივი უკრაინული პოლიტიკური პარტიისა და გარე ორგანიზაციის მხრიდან (ევროპის საბჭო, ევროპარლამენტი და ვენეციის კომისია).[4]
The amendments took force unconditionally on 1 January 2006.[10] The remaining amendments took force on 25 May 2006, when the new parliament assembled after the 2006 elections. ცვლილებები უპირობოდ შევიდა ძალაში 2006 წლის 1 იანვარს,[1] ხოლო დარჩენილი ცვლილებები მაშინ, როცა 2006 წლის არჩევნების შემდეგ ახალი პარლამენტი შეიკრიბა.
On 1 October 2010, the Constitutional Court of Ukraine overturned the 2004 amendments, considering them unconstitutional.[12][13] The Court had started to consider the case on the political reform in 2004 under a motion from 252 coalition lawmakers regarding the constitutionality of this reform of 14 July 2010.[14][15][16] The 2010 nullification decision was highly controversial. The Council of Europe's Human Rights Commissioner received several reports alleging that the resignation of four judges in the run-up to the decision occurred as a result of extensive pressure by the executive.[17] On 18 November 2010, the Venice Commission published its report titled The Opinion of the Constitutional Situation in Ukraine in Review of the Judgement of Ukraine's Constitutional Court, in which it stated: "It also considers highly unusual that far-reaching constitutional amendments, including the change of the political system of the country – from a parliamentary system to a parliamentary presidential one – are declared unconstitutional by a decision of the Constitutional Court after a period of 6 years. ... As Constitutional Courts are bound by the Constitution and do not stand above it, such decisions raise important questions of democratic legitimacy and the rule of law".[18] 2010 წლის 1 ოქტომბერს, უკრაინის საკონსტიტუციო სასამართლომ გააუქმა 2004 წლის შესწორებები და მიიჩნია ისინი არაკონსტიტუციურად.[2] [3] სასამართლომ 2004 წელს დაიწყო პოლიტიკური რეფორმის შესახებ საქმის განხილვა, რომელიც 252 წევრიანი კანონმდებელთა კოალიციის შუამდგომლობით კონსტიტუციურად ცნო 2010 წლის 14 ივლისს.[4] [5] [6] 2010 წლის ანულირების გადაწყვეტილება ძალზედ საკამათო იყო. "ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებათა კომისარმა" მიიღო რამდენიმე მოხსენება იმის შესახებ, რომ ოთხი მოსამართლის გადადგომა აღმასრულებელი ხელისუფლების ფართო ზეწოლის გამო მოხდა.[7] 2010 წლის 18 ნოემბერს, "ვენეციის კომისიამ" გამოაქვეყნა საკუთარი ანგარიში, სახელწოდებით - მოსაზრება უკრაინაში საკონსტიტუციო ვითარების შესახებ უკრაინის საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების განხილვისას, რომელშიც ის აცხადებდა: "ის, ასევე, მიიჩნევს ძალიან უჩვეულოდ იმას, რომ ძლივს მიღწეული საკონსტიტუციო ცვლილებები, მათ შორის, ქვეყნის პოლიტიკური სისტემის ცვლილება საპარლამენტოდან საპარლამენტო-საპრეზიდენტო სისტემამდე, 6 წლის შემდეგაც კი არაკონსტიტუციურად არის გამოცხადებული საკონსტიტუციო სასამართლოს დადგენილებით. ...რამდენადაც საკონსტიტუციო სასამართლოები მოქცეულია კონსტიტუციის ფარგლებში და არ დგას კონსტიტუციაზე 'მაღლა', ასეთი გადაწყვეტილებები აჩენს მნიშვნელოვან კითხვებს დემოკრატიის ლეგიტიმურობისა და კანონის უზენაესობის შესახებ".[8]
On 7 February 2019, the Verkhovna Rada voted 334 to 17 to amend the constitution to state Ukraine's strategic objectives as joining the European Union and NATO.[21] 2019 წლის 7 თებერვალს, "უმაღლესმა რადამ" კიდევ ერთხელ შეიტანა ცვლილებები კონსტიტუციაში. 334 ხმით მან განსაზღვრა უკრაინის სტრატეგიული პრიორიტეტები, კერძოდ, ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანება.[1]
References სქოლიო
(Ukrainian) ↑ The Handbook of Political Change in Eastern Europe, Edward Elgar Publishing, 2013, ISBN 0857935372 (page 732) 1 2 ELECTION DEFEAT A COLD SHOWER FOR YUSHCHENKO Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine, The Jamestown Foundation (29 March 2006) ↑ EUObserver, 16 October 2010 ↑ Summary to the Decision of the Constitutional Court of Ukraine No. 20-rp/2010 dated 30 September 2010 "Archived copy". Archived from the original on 26 March 2012. Retrieved 11 March 2014.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) ↑ Update: Return to 1996 Constitution strengthens president, raises legal questions, Kyiv Post (1 October 2010) ↑ Constitutional Court to issue ruling on 2004 political reform on Friday, Kyiv Post (30 September 2010) ↑ Political analysts: Cancelation of 2004 political reform may deepen split in Ukraine, Kyiv Post (25 August 2010) ↑ Ukraine court to rule on wider presidential powers, Kyiv Post (30 September 2010) ↑ [http://www.freedomhouse.org/sites/default/files/inline_images/98.pdf "Freedom House Report on the State of Democracy and Human Rights in Ukraine". (Ukrainian) ↑ The Handbook of Political Change in Eastern Europe, Edward Elgar Publishing, 2013, ISBN 0857935372 (page 732) 1 2 ELECTION DEFEAT A COLD SHOWER FOR YUSHCHENKO 2016-03-05 at the Wayback Machine, The Jamestown Foundation (29 March 2006) ↑ EUObserver, 16 October 2010 ↑ Summary to the Decision of the Constitutional Court of Ukraine No. 20-rp/2010 dated 30 September 2010 Archived copy. ციტირების თარიღი: 2014-03-11 ↑ Update: Return to 1996 Constitution strengthens president, raises legal questions, Kyiv Post (1 October 2010) ↑ Constitutional Court to issue ruling on 2004 political reform on Friday, Kyiv Post (30 September 2010) ↑ Political analysts: Cancelation of 2004 political reform may deepen split in Ukraine, Kyiv Post (25 August 2010) ↑ Ukraine court to rule on wider presidential powers, Kyiv Post (30 September 2010) ↑ [http://www.freedomhouse.org/sites/default/files/inline_images/98.pdf "Freedom House Report on the State of Democracy and Human Rights in Ukraine".
Retrieved 27 February 2022. ↑ Ukrainian parliament reinstates 2004 Constitution, Interfax-Ukraine (21 February 2014) ↑ Sindelar, Daisy (23 February 2014). Retrieved 27 February 2022. ↑ Ukrainian parliament reinstates 2004 Constitution, Interfax-Ukraine (21 February 2014) ↑ Sindelar, Daisy.
"Was Yanukovych's Ouster Constitutional?". Radio Free Europe, Radio Liberty (Rferl.org). (23 February 2014) Was Yanukovych's Ouster Constitutional?.
Retrieved 25 February 2014. Yanukovych, however, failed to sign the measure. ↑ "Ukraine's parliament backs changes to Constitution confirming Ukraine's path toward EU, NATO". www.unian.info. Retrieved 7 February 2019. Radio Free Europe, Radio Liberty (Rferl.org). ციტატა: „Yanukovych, however, failed to sign the measure.“ ციტირების თარიღი: 25 February 2014 ↑
Further reading დამატებითი საკითხავი
Sedelius, T.; Berglund, S. (2012). "Towards Presidential Rule in Ukraine: Hybrid Regime Dynamics Under Semi-Presidentialism". Sedelius, T.; Berglund, S. (2012). „Towards Presidential Rule in Ukraine: Hybrid Regime Dynamics Under Semi-Presidentialism“.
The Constitution of Ukraine (Ukrainian: Конституція України, romanized: Konstytutsiia Ukrainy) is the fundamental law of Ukraine. The constitution was adopted and ratified at the 5th session of the Verkhovna Rada, the parliament of Ukraine, on 28 June 1996.[1] The constitution was passed with 315 ayes out of 450 votes possible (300 ayes minimum).[1] All other laws and other normative legal acts of Ukraine must conform to the constitution. უკრაინის კონსტიტუცია (უკრაინულად: Конституція України) არის უკრაინის ფუნდამენტური კანონების კრებული. კონსტიტუცია მიიღეს და რატიფიცირდა უკრაინის პარლამენტის, უმაღლესი რადას მე-5 სესიაზე 1996 წლის 28 ივნისს.[1] კონსტიტუციის მიღებას მხარი დაუჭირა 450-დან 315-მა უფლებამოსილმა პირმა (მინიმუმ 300 ხმა იყო საჭირო).
The right to amend the constitution through a special legislative procedure is vested exclusively in the parliament. The only body that may interpret the constitution and determine whether legislation conforms to it is the Constitutional Court of Ukraine. [1] კონსტიტუციას ექვემდებარება ყველა სხვა კანონი და ნორმატიული სამართლებრივი აქტი. კონსტიტუციაში სპეციალური სამართლებრივი პროცედურით ცვლილებების შეტანის უფლება ექსკლუზიურად აქვს მხოლოდ პარლამენტს. ერთადერთი ორგანო, რომელსაც შეუძლია კონსტიტუციის ინტერპრეტირება და მისი შესაბამისობის განსაზღვრა, არის "უკრაინის საკონსტიტუციო სასამართლო".
Since 1996, the public holiday Constitution Day is celebrated on 28 June.[2][3] 1996 წლიდან მოყოლებული, 28 ივნისი, კონსტიტუციის მიღების გამო, სახალხო დღესასწაულად არის გამოცხადებული. [2] [3]
In 2004, amendments were adopted that significantly changed Ukraine's political system; these changes are sometimes referred to as the 2004 Constitution. 2004 წელს, კონსტიტუციაში შეიტანეს შესწორებები, რომელმაც მნიშვნელოვნად შეცვალა უკრაინის პოლიტიკური სისტემა; ეს შესწორებები ზოგჯერ მოიხსენიება, როგორც განახლებული "2004 წლის კონსტიტუცია".
In 2010, then-President of Ukraine Viktor Yanukovych reverted these changes on the basis of a ruling made by the Constitutional Court of Ukraine. Following the events of Euromaidan (2013–2014), the 2004 amendments were reinstated. 2010 წელს, "უკრაინის საკონსტიტუციო სასამართლოს" დადგენილების თანახმად, მაშინდელმა პრეზიდენტმა ვიქტორ იანუკოვიჩმა 6 წლის წინანდელი შესწორებები პირვანდელ სახეს დაუბრუნა. ევრომაიდნის (2013-2014 წწ.) მოვლენების შემდგომ კი, 2004 წლის შესწორებები კვლავ აღადგინეს.
Until 8 June 1995, Ukraine's supreme law was the Constitution (Fundamental Law) of the Ukrainian SSR (adopted in 1978, with numerous later amendments). 1995 წლის 8 ივნისამდე, უკრაინისთვის უზენაესი 1978 წელს საბჭოთა კავშირის ფარგლებში მიღებული კონსტიტუცია იყო, რომელმაც, თავის მხრივ, მრავალი შესწორება განიცადა.
On 8 June 1995, President Leonid Kuchma and Speaker Oleksandr Moroz (acting on behalf of the parliament) signed the Constitutional Agreement for the period until a new constitution could be drafted. 1995 წლის 8 ივნისს პრეზიდენტმა ლეონიდ კუჩმამ და პარლამენტის სახელით მოქმედმა სპიკერმა ალექსანდრე მოროზმა ხელი მოაწერეს საკონსტიტუციო შეთანხმებას იმ დრომდე, სანამ ახალი კონსტიტუციის პროექტი იქნებოდა წარდგენილი.
The first constitution since independence was adopted during an overnight parliamentary session after almost 24 hours of debate of 27–28 June 1996, unofficially known as "the constitutional night of 1996." The Law No. 254/96-BP ratifying the constitution, nullifying previous constitutions and the Agreement was ceremonially signed and promulgated in mid-July 1996. According to a ruling of the Constitutional Court of Ukraine, the constitution took force at the moment when the results of the parliamentary vote were announced on 28 June 1996 at approx. დამოუკიდებლობის გამოცხადების დღიდან მოყოლებული, პირველი კონსტიტუცია უკრაინელებმა მიიღეს 1996 წლის 27-28 ივნისის გარდამავალ ღამეს, თითქმის 24 საათიანი დებატების შემდეგ, რომელიც არაოფიციალურად ცნობილია, როგორც "1996 წლის საკონსტიტუციო ღამე". კანონმა (ნომ.
9 a.m. Kyiv Time. Ukraine was the last of the post-Soviet states to adopt its own constitution.[1] On Constitution Day 2018, President Petro Poroshenko remarked that the 1710 Constitution of Pylyp Orlyk is the predecessor of Ukraine's current constitution.[4] 254/96-BP) განახორციელა კონსტიტუციის რატიფიცირება და ბათილად ცნო ყველა წინამდებარე კონსტიტუცია. მონაწილე პირებმა საზეიმოდ მოაწერეს ხელი ხელშეკრულებას, რომელიც 1996 წლის ივლისის შუა რიცხვებში გამოქვეყნდა. "უკრაინის საკონსტიტუციო სასამართლოს" გადაწყვეტილებით, კონსტიტუცია ძალაში შევიდა კიევის დროით დილის 9 საათზე, საპარლამენტო ხმის მიცემის პროცედურების დასრულების შემდეგ. უკრაინა იყო პოსტ-საბჭოთა რესპუბლიკებიდან დარჩენილი ბოლო ქვეყანა, რომელმაც მიიღი საკუთარი კონსტიტუცია.[1] 2018 წელს, "კონსტიტუციის დღეს", პრეზიდენტმა პეტრო პოროშენკომ აღნიშნა, რომ უკრაინის მიმდინარე კონსტიტუციის წინამორბედი სწორედ 1710 წლის პილიპ ორლიკის კონსტიტუცია იყო.[2]
In February 2019 the constitution was amended to require governments to seek EU and NATO membership. 2019 წლის თებერვალში, კონსტიტუციაში შევიდა ცვლილებები, რომელიც ხელისუფლებისგან მოითხოვდა ევროკავშირსა და ნატოში გაწევრიანებისკენ სწრაფვას.
The Constitution of Ukraine is divided into 15 chapters: უკრაინის კონსტიტუცია შედგება 15 თავისგან:
Amendments ცვლილებები კონსტიტუციაში
This was passed under simplified procedure without any decision of the relevant committee and was passed in the first and the second reading in one voting by 386 deputies. The law was approved by 140 MPs of the Party of Regions, 89 MPs of Batkivshchyna, 40 MPs of UDAR, 32 of the Communist Party, and 50 independent lawmakers.[19] According to Radio Free Europe, the measure was not signed by the then-President Viktor Yanukovych, who was subsequently removed from office.[20] The reinstitution of amendments was adopted according to the 2014 Agreement on settlement of political crisis in Ukraine. This was followed shortly thereafter by the annexation of Crimea by the Russian Federation and the 2014 Russian military intervention in Ukraine. 2014 წლის 21 თებერვალს, პარლამენტმა მიიღო კანონი კონსტიტუციის 2004 წლის 8 დეკემბრის შესწორებების აღდგენის შესახებ. აღნიშნული კანონი გამარტივებული პროცედურით და შესაბამისი კომიტეტის გადაწყვეტილების გარეშე, პირველ და მეორე მოსმენაზე, ერთი კენჭისყრით, 386-მა დეპუტატმა მიიღო. კერძოდ, კანონი დამტკიცდა "რეგიონების პარტიის" (140 დეპუტატი), "ბატკივშჩინას" (89 დეპუტატი), UDAR-ის (40 დეპუტატი), "კომუნისტური პარტიის" (32 დეპუტატი) და 50 დამოუკიდებელი კანონმდებლის მიერ.[1] რადიო თავისუფალი ევროპის ცნობით, კანონს ხელი არ მოაწერა მაშინდელმა პრეზიდენტმა ვიქტორ იანუკოვიჩმა, რომელსაც შემდეგ თანამდებობის დატოვება მოუწია.[2] საკონსტიტუციო ცვლილებების აღდგენა მოხდა 2014 წლის უკრაინის პოლიტიკური კრიზისის შესაბამისად. ამას მალე მოჰყვა რუსეთის ფედერაციის მიერ ყირიმის ანექსია და 2014 წლის რუსული სამხედრო ინტერვენცია უკრაინაში.
2019 amendments 2019 წლის შესწორებები
Quantum healing is a pseudoscientific mixture of ideas which purportedly draws from quantum mechanics, psychology, philosophy, and neurophysiology. Advocates of quantum healing assert that quantum phenomena govern health and wellbeing. There are different versions, which allude to various quantum ideas including wave particle duality and virtual particles, and more generally to "energy" and to vibrations.[1] Quantum healing is a form of alternative medicine. კვანტური განკურნების მეთოდი - იდეების ფსევდომეცნიერული ნაზავი, რომელიც, სავარაუდოდ, გამომდინარეობს კვანტური მექანიკიდან, ფსიქოლოგიიდან, ფილოსოფიიდან და ნეიროფიზიოლოგიიდან. კვანტური განკურნების დამცველები ამტკიცებენ, რომ კვანტური ფენომენები არეგულირებს ჯანმრთელობასა და კეთილდღეობას. არსებობს სხვადასხვა ვერსიები, რომლებიც მიუთითებენ სხვადასხვა კვანტურ იდეებზე, მათ შორის ტალღის ნაწილაკების ორმაგობაზე და ვირტუალურ ნაწილაკებზე, და ზოგადად „ენერგიაზე“ და ვიბრაციაზე.[1] კვანტური განკურნება ალტერნატიული მედიცინის ფორმაა.
Deepak Chopra coined the term "quantum healing" when he published the first edition of his book with that title in 1989.[2][3] His discussions of quantum healing have been characterised as technobabble - "incoherent babbling strewn with scientific terms"[4] which drives those who actually understand physics "crazy"[5] and as "redefining Wrong".[6] ტერმინი „კვანტური განკურნება“ გამოიგონა დიპაკ ჩოპრამ, როდესაც 1989 წელს გამოაქვეყნა თავისი წიგნის პირველი გამოცემა ამ სახელწოდებით [1] [2]
Quantum healing has a number of vocal followers, but the scientific community widely regards it as nonsensical.[7] The main criticism revolves around its systematic misinterpretation of modern physics,[8] especially of the fact that macroscopic objects (such as the human body or individual cells) are much too large to exhibit inherently quantum properties like interference and wave function collapse. კვანტურ განკურნებას არაერთი მიმდევარი ჰყავს, მაგრამ სამეცნიერო საზოგადოება ფართოდ მიიჩნევს მას სისულელედ.[1] მთავარი კრიტიკა ეყრდნობა თანამედროვე ფიზიკის სისტემატურ არასწორ ინტერპრეტაციას, განსაკუთრებით იმ ფაქტს, რომ მაკროსკოპული ობიექტები (როგორიცაა ადამიანის სხეული ან ცალკეული უჯრედები) ძალიან დიდია იმისთვის, რომ გამოავლინონ თანდაყოლილი კვანტური თვისებები.[2]
Physicist Brian Cox argues that misuse of the word "quantum", such as its use in the phrase quantum healing, has a negative effect on society as it undermines genuine science and discourages people from engaging with conventional medicine. He states that "for some scientists, the unfortunate distortion and misappropriation of scientific ideas that often accompanies their integration into popular culture is an unacceptable price to pay."[1] ფიზიკოსი ბრაიან კოქსი ამტკიცებს, რომ სიტყვა „კვანტურის“ არასწორად გამოყენება, როგორც ეს არის ფრაზაში „კვანტური განკურნება“, უარყოფითად მოქმედებს საზოგადოებაზე, რადგან ის ძირს უთხრის ნამდვილ მეცნიერებას და ხელს უშლის ადამიანებს ჩაერთონ ჩვეულებრივ მედიცინაში. ის აცხადებს, რომ „ზოგიერთი მეცნიერისთვის სამეცნიერო იდეების სამწუხარო დამახინჯება და მითვისება, რაც ხშირად თან ახლავს მათ პოპულარულ კულტურაში ინტეგრაციას, მიუღებელია“.[1]
Monopoly is a multi-player economics-themed board game. In the game, players roll two dice to move around the game board, buying and trading properties and developing them with houses and hotels. Players collect rent from their opponents, aiming to drive them into bankruptcy. მონოპოლია — მრავალმოთამაშიანი სამაგიდო თამაში ეკონომიკის თემაზე, რომლის საბოლოო მიზანი ოპონენტის გაკოტრებაა. თამაშობს 2-8 მოთამაშე. ისინი აგორებენ ორ კამათელს სათამაშო დაფაზე გადასაადგილებლად, ყიდულობენ და ყიდიან ქონებას და განავითარებენ მათ. არსებობს მონოპოლიის ასობით გამოცემა განსხვავებული წესებით. თამაში ოფიციალურად ნათარგმნი და დაბეჭდილია 37-ზე მეტ ენაზე.
Money can also be gained or lost through Chance and Community Chest cards and tax squares. 2015 წლის მონაცემებით, მონოპოლიის 275 მილიონი ასლი გაიყიდა მსოფლიოში.
Players receive a stipend every time they pass "Go" and can end up in jail, from which they cannot move until they have met one of three conditions. [1] იხილეთ აგრეთვე Hasbro-ს ოფიციალური მაღაზია სქოლიო ↑ Leopold, Todd.
House rules, hundreds of different editions, many spin-offs, and related media exist. Monopoly has become a part of international popular culture, having been licensed locally in more than 103 countries and printed in more than 37 languages. As of 2015[update], it was estimated that the game had sold 275 million copies worldwide.[3] (March 19, 2015) Monopoly: At 80, it just keeps 'Go'-ing. ციტირების თარიღი: July 31, 2022
Uno Type Shedding-type Players 2–10 players[1] Skills Hand management Age range 7+[1] Cards 112[2] Playing time Varies Chance High უნო უნოს ლოგო დეველოპერ(ებ)ი მერლ რობინსი გამოსვლის თარიღი 1971
Uno (/ˈuːnoʊ/; from Spanish and Italian for 'one'; stylized as UNO) is an American shedding-type card game that is played with a specially printed deck. The game's general principles put it into the crazy eights family of card games, and it is similar to the traditional European game mau-mau. უნო — ამერიკული ბანქოს (კარტის) თამაში, რომელიც 1971 წელს შეიქმნა. მას თამაშობენ სპეციალური დასტით, რომელიც 112 კარტისაგან შედგება. თამაშობს 2-10 მოთამაშე. მოიგებს ის, ვინც პირველი მოაგროვებს 500 ქულას. იხილეთ აგრეთვე უნოს ოფიციალური ვებ-გვერდი
Shaka chose a particularly gruesome revenge on her, locking her in a house and placing jackals or hyenas inside: they devoured her and, in the morning, Shaka burned the house to the ground. Despite carrying out this revenge, Shaka continued his pursuit of Zwide. It was not until around 1825 that the two military leaders met, near Phongola, in their final meeting. როდესაც დინგისვაიო ზვიდემ მოკლა, შაკა ცდილობდა შური ეძია მის სიკვდილზე. რაღაც მომენტში ზვაიდი ძლივს გადაურჩა შაკას, თუმცა ზუსტი დეტალები უცნობია. ამ შეტაკებაში შაკამ მოკლა ზვიდეს დედა ნტომბაზი, სანგომა . შაკამ მასზე განსაკუთრებით საშინელი შურისძიება აირჩია, სახლში გამოკეტა და შიგ ტურები ან ჰიენები მოათავსა: მათ გადაყლაპეს იგი და დილით შაკამ სახლი მთლიანად დაწვა. ამ შურისძიების მიუხედავად, შაკამ განაგრძო ზვიდეს დევნა. დაახლოებით 1825 წელს ორი სამხედრო ლიდერი შეხვდა ფონგოლას მახლობლად, ბოლო შეხვედრაზე. ფონგოლა მდებარეობს სამხრეთ აფრიკის პროვინციის კვაზულუ-ნატალის დღევანდელ საზღვართან. შაკამ ბრძოლაში გაიმარჯვა, თუმცა მისმა ჯარებმა დიდი დანაკარგები განიცადა, მათ შორის იყო მისი უფროსი სამხედრო მეთაური, უმგობჰოზი ოველა ენტაბენი.
List of Zulu kings Hintsa kaKhawuta Amathole Mountains Matiwane African military systems to 1800 African military systems (1800–1900) African military systems after 1900 Legends of Africa Moshoeshoe I Ndebele List of South Africans Chaka Emperor Shaka the Great Lion's Blood Sekhukhune I ზულუ მეფეების სია ჰინცა კახაუტა ამათოლის მთები მატივანე აფრიკის სამხედრო სისტემები 1800 წლამდე აფრიკის სამხედრო სისტემები (1800-1900) აფრიკის სამხედრო სისტემები 1900 წლის შემდეგ აფრიკის ლეგენდები მოშოშოე პირველი ნდებელე სამხრეთ აფრიკელების სია ჩაკა იმპერატორი შაკა დიდი ლომის სისხლი სეხუხუნე პირველი
Bishop, Dennis (n.d.). "The Rise and Fall of Shaka" (PDF). Bishop, Dennis (n.d.). „The Rise and Fall of Shaka“ (PDF).
ISBN 9780598896391. ISBN 9780598896391.
Napier". The United Service Journal and Naval Military Magazine. Part III. Napier", The United Service Journal and Naval Military Magazine, Part III.
Cobbing, Julian (1988). "The Mfecane as Alibi: Thoughts on Dithakong and Mbolompo". Cobbing, Julian (1988). „The Mfecane as Alibi: Thoughts on Dithakong and Mbolompo“.
Colenso, Frances; Durnford, Edward (2011), "The Putini Tribe", History of the Zulu War and Its Origin, Cambridge University Press, pp. 63–77, doi:10.1017/cbo9781139058001.006, ISBN 978-1-139-05800-1 Dube, John Langalibalele (1951). Colenso, Frances; Durnford, Edward (2011), "The Putini Tribe", History of the Zulu War and Its Origin (Cambridge University Press): pp. 63–77, , ISBN 978-1-139-05800-1 Dube, John Langalibalele (1951).
ISBN 978-0-02-908910-1. ISBN 978-0-02-908910-1.
Etherington, Norman (2014). "Were There Large States in the Coastal Regions of Southeast Africa Before the Rise of the Zulu Kingdom?". Etherington, Norman (2014). „Were There Large States in the Coastal Regions of Southeast Africa Before the Rise of the Zulu Kingdom?“.
ISBN 978-0-86985-904-9. ISBN 978-0-86985-904-9.
Guttman, Jon (June 2008). "??". Guttman, Jon (June 2008). „??“.
ISBN 978-0-86486-421-5. ISBN 978-0-86486-421-5.
ISBN 978-0-307-42518-8. ISBN 978-0-307-42518-8.
OCLC 156120553. OCLC 156120553.
Johanneson, B.; Fernandez, M.; Roberts, B.; Jacobs, M.; Seleti, Y. (2011). Focus History: Learner's book. Johanneson, B.; Fernandez, M.; Roberts, B.; Jacobs, M.; Seleti, Y. (2011) Focus History: Learner's book.
ISBN 978-0-636-11449-4. ISBN 978-0-636-11449-4.
Knight, Ian; McBride, Angus (1989). The Zulus. Knight, Ian; McBride, Angus (1989) The Zulus.
ISBN 978-0-85045-864-0. ISBN 978-0-85045-864-0.
ISBN 978-1854094216. ISBN 978-1854094216.
Leśniewski, Michał (2011). "Myth (De)Constructed: Some Reflections Provoked by Dan Wylie's Book Myth of Iron: Shaka in History". Leśniewski, Michał (2011). „Myth (De)Constructed: Some Reflections Provoked by Dan Wylie's Book Myth of Iron: Shaka in History“.
Mahoney, Michael R. (2003). "Racial formation and ethnogenesis from below: The Zulu Case, 1879-1906". Mahoney, Michael R. (2003). „Racial formation and ethnogenesis from below: The Zulu Case, 1879-1906“.
JSTOR 3559434 – via Humanities International Complete. JSTOR 3559434 – წარმოდგენილია Humanities International Complete-ის მიერ.
ISBN 978-0-435-90229-2. ISBN 978-0-435-90229-2.
Morris, Donald R. (1994) [1965]. The Washing of the Spears: A History of the Rise of the Zulu Nation Under Shaka and Its Fall in the Zulu War of 1879 (New ed.). London: Pimlico. Morris, Donald R. (1994) The Washing of the Spears: A History of the Rise of the Zulu Nation Under Shaka and Its Fall in the Zulu War of 1879, New, London: Pimlico.
ISBN 978-0-7126-6105-8. ISBN 978-0-7126-6105-8.
OCLC 59939927. OCLC 59939927.
OL 7794339M. Ngubane, Jordan K (1976). "Shaka's social, political and military ideas". Ngubane, Jordan K (1976). „Shaka's social, political and military ideas“.
OCLC 661145240. {{cite journal}}: Cite journal requires \|journal= (help) Omer-Cooper, John D. (1966). OCLC 661145240. დამოწმება journal საჭიროებს \|journal=-ს (დახმარება) Omer-Cooper, John D. (1966).
ISBN 9780810105881. ISBN 9780810105881.
OCLC 2361338. OCLC 2361338.
ISBN 978-0-8108-7467-1. ISBN 978-0-8108-7467-1.
OCLC 1004124072. OCLC 1004124072.
Ritter, E. A. (1955). Shaka Zulu: The Rise of the Zulu Empire. Ritter, E. A. (1955) Shaka Zulu: The Rise of the Zulu Empire.
OCLC 666024. OCLC 666024.
OL 6173522M. Rubinstein, W. D. (2004). Rubinstein, W. D. (2004).
ISBN 978-0-582-50601-5. ISBN 978-0-582-50601-5.
ISBN 978-1-317-86995-5. ISBN 978-1-317-86995-5.
ISBN 978-0-435-32791-0. ISBN 978-0-435-32791-0.
ISBN 978-0-313-36589-8. ISBN 978-0-313-36589-8.
OCLC 490811014. OCLC 490811014.
ISBN 978-1-134-22374-9. ISBN 978-1-134-22374-9.
Wylie, Dan (1995). "'Proprietor of Natal:' Henry Francis Fynn and the Mythography of Shaka". Wylie, Dan (1995). „'Proprietor of Natal:' Henry Francis Fynn and the Mythography of Shaka“.
Wylie, Dan (2006). Myth of Iron: Shaka in History (Illustrated ed.). University of KwaZulu-Natal Press. Wylie, Dan (2006) Myth of Iron: Shaka in History, Illustrated, University of KwaZulu-Natal Press.
ISBN 9781869140472. ISBN 9781869140472.
OCLC 65188289. OL 8648993M. OCLC 65188289.
The rise of the Zulu Empire under Shaka forced other chiefdoms and clans to flee across a wide area of southern Africa. Clans fleeing the Zulu war zone included the Soshangane, Zwangendaba, Ndebele, Hlubi, Ngwane, Baca, Zotsho and the Mfengu. A number of tribes escaping Shaka fled to the lands of King Faku of the amaMpondo kingdom, King Ngubengcuka of abaThembu kingdom and King Hintsa of the amaXhosa kingdom, they were assimilated into the amaMpondo, abaThembu and amaXhosa cultural way of life and lived under the protection of the Mpondos, Thembu and Xhosas . ეს რუკა ასახავს ზულუს იმპერიის აღზევებას შაკას დროს (1816–1828) დღევანდელ სამხრეთ აფრიკაში . ზულუს იმპერიის აღზევება შაკას მეთაურობით აიძულა სხვა სამთავროები და კლანები გაქცეულიყვნენ სამხრეთ აფრიკის ფართო ტერიტორიაზე. კლანები, რომლებიც გაურბიან ზულუს ომის ზონას მოიცავდა სოშანგანეს, ზვანგენდაბას, ნდებელეს, ჰლუბის, ნგვანეს, ბაკას, ზოტსოს და მფენგუს . შაკას გაქცეული რამდენიმე ტომი გაიქცა ამამპონდოს სამეფოს მეფე ფაკუს, აბათემბუს სამეფოს მეფე ნგუბენგკუკასა და ამახოზას სამეფოს მეფე ჰინცას მიწებზე, ისინი ასიმილირებული იყვნენ ამპონდოში, აბათემბუში და ამაქსჰოსას კულტურული ცხოვრების წესის ქვეშ. მპონდოს, თემბუსა და ხოზას .
As Shaka became more respected by his people, he was able to spread his ideas with greater ease. Because of his background as a soldier, Shaka taught the Zulus that the most effective way of becoming powerful quickly was by conquering and controlling other tribes. His teachings greatly influenced the social outlook of the Zulus. რამდენადაც შაკა გახდა უფრო პატივცემელი თავის ხალხში, მან უფრო მარტივად შეძლო თავისი იდეების გავრცელება. ჯარისკაცული წარმოშობის გამო, შაკამ ასწავლა ზულუს, რომ ყველაზე ეფექტური გზა სწრაფად გამხდარიყო ძლიერი იყო სხვა ტომების დაპყრობა და კონტროლი. მისმა სწავლებებმა დიდი გავლენა მოახდინა ზულუს სოციალურ მსოფლმხედველობაზე. ზულუს ტომმა მალევე შეიმუშავა მეომრის მსოფლმხედველობა, რომელიც შაკამ თავის სასარგებლოდ აქცია.
Shaka's hegemony was primarily based on military might, smashing rivals and incorporating scattered remnants into his own army. He supplemented this with a mixture of diplomacy and patronage, incorporating friendly chieftains, including Zihlandlo of the Mkhize, Jobe of the Sithole, and Mathubane of the Thuli. These peoples were never defeated in battle by the Zulu; they did not have to be. შაკას ჰეგემონია, უპირველეს ყოვლისა, ეფუძნებოდა სამხედრო ძალას, გაენადგურებინა მეტოქეები და გააერთიანაებინა მიმოფანტული ნარჩენები საკუთარ არმიაში. მან დაამატა ეს დიპლომატიის და მფარველობის ნაზავით, რომელშიც შედიოდა მეგობრული ბელადები, მათ შორის ზიჰლანდლო მხიზედან, იობე სითოლედან და მათუბანი თუულიდან. ეს ხალხები არასოდეს დამარცხებულან ბრძოლაში ზულუს მიერ; ისინი არ უნდა ყოფილიყვნენ. შაკამ ისინი მოიგო უფრო დახვეწილი ტაქტიკით, როგორიცაა მფარველობა და ჯილდო. რაც შეეხება მმართველ ქვაბეს, მათ დაიწყეს თავიანთი გენეალოგიების ხელახლა გამოგონება, რათა შეექმნათ შთაბეჭდილება, რომ ქვაბე და ზულუ წარსულში მჭიდრო კავშირში იყვნენ (ანუ როგორც ნგუნი ). ამ გზით შეიქმნა ერთიანობის უფრო დიდი გრძნობა, თუმცა ის არასოდეს გახდა სრული, როგორც ამას მოწმობს შემდგომი სამოქალაქო ომები.
Shaka still recognised Dingiswayo and his larger Mthethwa clan as overlord after he returned to the Zulu but, some years later, Dingiswayo was ambushed by Zwide's Ndwandwe and killed. There is no evidence to suggest that Shaka betrayed Dingiswayo. Indeed, the core Zulu had to retreat before several Ndwandwe incursions; the Ndwandwe was clearly the most aggressive grouping in the sub-region.[citation needed] შაკამ კვლავ იცნო დინგისვაიო და მისი უფრო დიდი მთეტვა კლანი ბატონად მას შემდეგ, რაც ის ზულუში დაბრუნდა, მაგრამ რამდენიმე წლის შემდეგ დინგისვაიო ჩასაფრებული იქნა ზვიდის ნდვანდვეს მიერ და მოკლეს. არ არსებობს არანაირი მტკიცებულება იმისა, რომ შაკამ უღალატა დინგისვაიოს. მართლაც, ზულუს უკან დახევა მოუწია ნდვანდვეს რამდენიმე შემოსევამდე; ნდვანდვე აშკარად ყველაზე აგრესიული დაჯგუფება იყო სუბრეგიონში.
Shaka was able to form an alliance with the leaderless Mthethwa clan and was able to establish himself amongst the Qwabe, after Phakathwayo was overthrown with relative ease. With Qwabe, Hlubi and Mkhize support, Shaka was finally able to summon a force capable of resisting the Ndwandwe (of the Nxumalo clan). Historian Donald Morris states that Shaka's first major battle against Zwide, of the Ndwandwe, was the Battle of Gqokli Hill, on the Mfolozi river. შაკამ შეძლო ალიანსი დაემყარებინა ლიდერის გარეშე არსებულ მთეთვას კლანთან და შეძლო თავის დამკვიდრება ქვაბებს შორის, მას შემდეგ რაც ფაკათვაიო შედარებით მარტივად ჩამოაგდეს. ქვაბეს, ჰლუბისა და მხიზეს მხარდაჭერით შაკამ საბოლოოდ შეძლო ძალების გამოძახება, რომელსაც შეეძლო წინააღმდეგობა გაეწია ნდვანდვეს (ნკუმალოს კლანის) წინააღმდეგ. ისტორიკოსი დონალდ მორისი აცხადებს, რომ შაკას პირველი დიდი ბრძოლა ზვიდესთან, ნდვანდვესთან, იყო ბრძოლა გქოკლის გორაზე, მდინარე მფოლოზიზე. შაკას ჯარებმა მყარ პოზიციებს ინარჩუნებდნენ გორაკის წვერზე. მათი ოპონენტების ფრონტალურმა თავდასხმამ ვერ შეძლო მათი განდევნა და შაკამ გამარჯვება დაამტკიცა თავისი სარეზერვო ძალების გაგზავნით ბორცვის ირგვლივ მტრის ზურგზე თავდასხმის მიზნით. ზარალი მთლიანობაში მაღალი იყო, მაგრამ შაკანის ახალი ინოვაციების ეფექტურობა დადასტურდა. სავარაუდოა, რომ დროთა განმავლობაში ზულუებმა შეძლეს დახვეწეს და გააუმჯობესონ ალყაში მოქცევის ტაქტიკა.
Shaka then led a fresh reserve some 110 kilometres (70 mi) to the royal kraal of Zwide, ruler of the Ndwandwe, and destroyed it. Zwide himself escaped with a handful of followers before falling foul of a chieftainess named Mjanji, ruler of a Babelu clan.[12] (He died in mysterious circumstances soon afterwards.) Zwide's general Soshangane (of the Shangaan) moved north towards what is now Mozambique to inflict further damage on less resistant foes and take advantage of slaving opportunities, obliging Portuguese traders to give tribute. კიდევ ერთი გადამწყვეტი ბრძოლა საბოლოოდ გაიმართა მდინარე მხლატუზეზე, მვუზანეს ნაკადულთან შესართავთან. ორდღიან ბრძოლაში ზულუებმა მკვეთრი მარცხი მიაყენეს მოწინააღმდეგეებს. ამის შემდეგ შაკა ხელმძღვანელობდა ახალ ნაკრძალს დაახლოებით 110კილომეტრ ნდვანდვეს მმართველის ზვიდეს სამეფო კრაალს და გაანადგურა იგი. თავად ზვიდი რამდენიმე მიმდევართან ერთად გაიქცა მანამ, სანამ არ დაარტყა თავკაცი, სახელად მჯანჯი, ბაბელუს კლანის მმართველი. (ის გარდაიცვალა იდუმალ ვითარებაში მალევე. ) ზვიდის გენერალი სოშანგანე ( შანგანი ) ჩრდილოეთით გადავიდა დღევანდელი მოზამბიკისკენ, რათა შემდგომი ზიანი მიეყენებინა ნაკლებად მდგრადი მტრებისთვის და ესარგებლა მონობის შესაძლებლობებით, რაც ავალდებულებდა პორტუგალიელ ვაჭრებს ხარკის მიცემას. შაკას მოგვიანებით კვლავ მოუწია ჩხუბი ზვიდეს შვილ სიხუნიანთან 1826 წელს.
Shaka granted permission to Europeans to enter Zulu territory on rare occasions. შაკა იშვიათ შემთხვევებში აძლევდა ევროპელებს ზულუს ტერიტორიაზე შესვლის ნებართვას.
In the mid-1820s Henry Francis Fynn provided medical treatment to the king after an assassination attempt by a rival tribe member hidden in a crowd (see account of Nathaniel Isaacs).[clarification needed] To show his gratitude, Shaka permitted European settlers to enter and operate in the Zulu kingdom. Shaka observed several demonstrations of European technology and knowledge, but he held that the Zulu way was superior to that of the foreigners.[4] 1820-იანი წლების შუა ხანებში ჰენრი ფრენსის ფინმა მეფეს სამედიცინო დახმარება გაუწია ხალხში დამალული მეტოქე ტომის წევრის მიერ მკვლელობის მცდელობის შემდეგ (იხ . ნათანიელ აიზეკის ისტორია ). მადლიერების გამოსახატავად შაკამ ევროპელ დევნილებს ზულუს სამეფოში შესვლის ნება დართო. შაკამ დააკვირდა ევროპული ტექნოლოგიისა და ცოდნის რამდენიმე დემონსტრირებას, მაგრამ ის თვლიდა, რომ ზულუ გზა უცხოელებზე უკეთესი იყო.
It came relatively quickly after the death of his mother, Nandi, in October 1827, and the devastation caused by Shaka's subsequent erratic behaviour. According to Donald Morris, Shaka ordered that no crops should be planted during the following year of mourning, no milk (the basis of the Zulu diet at the time) was to be used, and any woman who became pregnant was to be killed along with her husband. At least 7,000 people who were deemed to be insufficiently grief-stricken were executed, although the killing was not restricted to humans: cows were slaughtered so that their calves would know what losing a mother felt like.[13] დინგანემ და მჰლანგანამ, შაკას ნახევარძმებმა, როგორც ჩანს, სულ მცირე ორჯერ სცადეს შაკას მოკვლა, სანამ წარმატებას მიაღწევდნენ, შესაძლოა მპონდოს ელემენტების და ზოგიერთი უკმაყოფილო იენდანელი ხალხის მხარდაჭერით. შაკას საკმარისად მტრები ჰყავდა საკუთარ ხალხში, რათა დაეჩქარებინა მისი სიკვდილი. ეს მოხდა შედარებით სწრაფად დედის, ნანდის გარდაცვალების შემდეგ, 1827 წლის ოქტომბერში და შაკას შემდგომი არარეგულარული ქცევით გამოწვეული განადგურების შემდეგ. დონალდ მორისის თქმით, შაკამ ბრძანა, რომ გლოვის მომდევნო წელს არ უნდა დარგულიყო მოსავალი, არ გამოეყენებინათ რძე (იმდროინდელი ზულუ დიეტის საფუძველი) და ნებისმიერი ქალი, რომელიც დაორსულდებოდა, უნდა მოეკლათ მის ქმართან ერთად. სულ მცირე 7000 ადამიანი სიკვდილით დასაჯეს, თუმცა მკვლელობა არ შემოიფარგლებოდა ადამიანებით: ძროხებს კლავდნენ, რათა მათმა ხბოებმა იცოდნენ, რას გრძნობდა დედის დაკარგვა.
Shaka was killed by three assassins sometime in 1828; September is the most frequently cited date, when almost all available Zulu manpower had been sent on yet another mass sweep to the north. This left the royal kraal critically lacking in security. It was all the conspirators needed—they being Shaka's half-brothers, Dingane and Mhlangana, and an iNduna called Mbopa. შაკა სამმა მკვლელმა მოკლა 1828 წელს; სექტემბერი არის ყველაზე ხშირად მოხსენიებული თარიღი, როდესაც თითქმის ყველა ხელმისაწვდომი ზულუს ცოცხალი ძალა გაიგზავნა კიდევ ერთი მასობრივი წმენდის მიზნით ჩრდილოეთით. ამან სამეფო კრაალს უსაფრთხოება კრიტიკულად დააკლო. შეთქმულებს ეს ყველაფერი სჭირდებოდათ - ისინი იყვნენ შაკას ნახევარძმები, დინგანე და მჰლანგანა და ინდუნა, სახელად მბოპა. მბოპას მიერ შეიქმნა დივერსია და დინგანემ და მჰლანგანამ სასიკვდილო დარტყმა მიაყენეს. შაკას ცხედარი მისმა მკვლელებმა გადააგდეს მარცვლეულის ცარიელ ორმოში, რომელიც შემდეგ ქვებითა და ტალახით იყო სავსე. ზუსტი ადგილმდებარეობა უცნობია. ერთ სავარაუდო ადგილზე ძეგლი აშენდა. ისტორიკოსი დონალდ მორისი თვლის, რომ ნამდვილი ადგილი არის სადღაც კუპერის ქუჩაზე, სოფელ სტენგერში, სამხრეთ აფრიკაში.
Shaka's half-brother Dingane assumed power and embarked on an extensive purge of pro-Shaka elements and chieftains, running over several years, in order to secure his position. The initial problem Dingane faced was maintaining the loyalty of the Zulu fighting regiments, or killed. He set up his main residence at Mgungundlovu and established his authority over the Zulu kingdom.[15] Dingane ruled for some twelve years, during which time he fought, disastrously, against the Voortrekkers, and against another half-brother, Mpande, who, with Boer and British support, took over the Zulu leadership in 1840, ruling for some 30 years. შაკას ნახევარძმა დინგანემ აიღო ძალაუფლება და წამოიწყო შაკას მომხრე ელემენტებისა და ბელადების ფართო წმენდა, რომელიც რამდენიმე წლის განმავლობაში გაგრძელდა, რათა დაეცვა თავისი პოზიცია. თავდაპირველი პრობლემა, რომელიც დინგანეს შეექმნა, იყო ზულუს საბრძოლო პოლკების ერთგულების შენარჩუნება. მან შექმნა თავისი მთავარი რეზიდენცია მღუნგუნდლოვში და დაამყარა თავისი ავტორიტეტი ზულუს სამეფოზე. დინგანე მართავდა დაახლოებით თორმეტი წლის განმავლობაში, ამ დროის განმავლობაში იგი კატასტროფულად იბრძოდა ვოორტრეკერების წინააღმდეგ და კიდევ ერთი ნახევარძმის, მპანდეს წინააღმდეგ, რომელიც ბურებისა და ბრიტანეთის მხარდაჭერით აიღო ზულუს ხელმძღვანელობა 1840 წელს და მართავდა 30 წლის განმავლობაში.
Some older histories have doubted the military and social innovations customarily attributed to Shaka, denying them outright, or attributing them variously to European influences.[4] More modern researchers argue that such explanations fall short, and that the general Zulu culture, which included other tribes and clans, contained a number of practices that Shaka could have drawn on to fulfill his objectives, whether in raiding, conquest or hegemony.[4] Some of these practices are shown below. ზოგიერთი ძველი ისტორია ეჭვქვეშ აყენებს სამხედრო და სოციალურ ინოვაციებს, რომლებიც ჩვეულებრივ მიეწერება შაკას, პირდაპირ უარყოფს მათ ან სხვადასხვანაირად მიაკუთვნებს მათ ევროპულ გავლენებს. უფრო თანამედროვე მკვლევარები ამტკიცებენ, რომ ასეთი ახსნა-განმარტებები არ არის მოკლებული და რომ ზოგადი ზულუ კულტურა, რომელიც მოიცავდა სხვა ტომებსა და კლანებს, შეიცავდა უამრავ პრაქტიკას, რომელიც შაკას შეეძლო დაეხმარა თავისი მიზნების შესასრულებლად, დარბევის, დაპყრობის თუ ჰეგემონიის დროს. ამ პრაქტიკის ზოგიერთი ნაწილი ნაჩვენებია ქვემოთ.
Weapons changes იარაღის იცვლება
Shaka is often said to have been dissatisfied with the long throwing assegai, and is credited with having introduced a new variant of the weapon: the iklwa, a short stabbing spear with a long, broad, and sword-like spearhead. ხშირად ამბობენ, რომ შაკა უკმაყოფილო იყო ასეგაის გრძელი სროლით და მას მიეწერება იარაღის ახალი ვარიანტის შემოღება: იკლვა, მოკლე დამჭრელი შუბი გრძელი, განიერი და ხმლის მსგავსი შუბისპირით.
Though Shaka probably did not invent the iklwa. He outsourced from Nzama, who later had a feud with him because Shaka did not want to pay for the spears. According to Zulu scholar John Laband, the leader did insist that his warriors train with the weapon, which gave them a "terrifying advantage over opponents who clung to the traditional practice of throwing their spears and avoiding hand-to-hand conflict."[16] The throwing spear was not discarded but used as an initial missile weapon before close contact with the enemy, when the shorter stabbing spear was used in hand-to-hand combat.[4] თუმცა შაკას, ალბათ, იკლვა არ გამოუგონია. მან აუთსორსსს გაუწია ნზამასგან, რომელიც მოგვიანებით დაუპირისპირდა მასთან, რადგან შაკას არ სურდა შუბების გადახდა. ზულუს მეცნიერის ჯონ ლაბანდის თქმით, ლიდერი დაჟინებით მოითხოვდა, რომ მის მეომრებ ევარჯიშათ იარაღით, რაც მათ "საშინელ უპირატესობას ანიჭებდა ოპონენტებთან შედარებით, რომლებიც ჩაჭიდულნი იყვნენ შუბების სროლისა და ხელჩართული კონფლიქტის თავიდან აცილების ტრადიციულ პრაქტიკას". სასროლი შუბი არ იყო გადაგდებული, მაგრამ გამოიყენებოდა საწყის სარაკეტო იარაღად მტერთან მჭიდრო კონტაქტამდე, როდესაც უფრო მოკლე დამრტყმელი შუბი გამოიყენებოდა ხელჩართულ ბრძოლაში.
Furthermore, it is believed that he taught his warriors how to use the shield's left side to hook the enemy's shield to the right, exposing the enemy's ribs for a fatal spear stab. In Shaka's time, these cowhide shields were supplied by the king, and they remained the king's property.[16] Different coloured shields distinguished different amabutho within Shaka's army. Some had black shields, others used white shields with black spots, and some had white shields with brown spots, while others used pure brown or white shields.[16] ასევე ვარაუდობენ, რომ შაკამ შემოიტანა ნგუნის ფარის უფრო დიდი, მძიმე ვერსია. გარდა ამისა, ითვლება, რომ მან თავის მეომრებს ასწავლა, როგორ გამოეყენებინათ ფარის მარცხენა მხარე მტრის ფარის მარჯვნივ დასამაგრებლად, მტრის ნეკნების გამოსავლენად შუბის სასიკვდილო დარტყმისთვის. შაკას დროს ამ ძროხის ფარებს მეფე აწვდიდა და ისინი მეფის საკუთრებად რჩებოდა. სხვადასხვა ფერის ფარები განასხვავებდნენ სხვადასხვა ამაბუტოს შაკას არმიაში. ზოგს შავი ფარი ჰქონდა, ზოგს თეთრი ფარი შავი ლაქებით და ზოგს ჰქონდა თეთრი ფარი ყავისფერი ლაქებით, ზოგს კი სუფთა ყავისფერი ან თეთრი ფარი.
The story that sandals were discarded to toughen the feet of Zulu warriors has been noted in various military accounts such as The Washing of the Spears, Like Lions They Fought, and Anatomy of the Zulu Army. Implementation was typically blunt. Those who objected to going without sandals were simply killed.[17] Shaka drilled his troops frequently, in forced marches that sometimes covered more than 80 kilometres (50 mi) a day in a fast trot over hot, rocky terrain.[17][18] He also drilled the troops to carry out encirclement tactics. ამბავი იმის შესახებ, რომ სანდლები გადააგდეს ზულუ მეომრების ფეხების გასამაგრებლად, აღინიშნა სხვადასხვა სამხედრო ანგარიშებში, როგორიცაა შუბების რეცხვა, ლომების მსგავსად ბრძოლა და ზულუს არმიის ანატომია. განხორციელება, როგორც წესი, ბლაგვი იყო. ვინც სანდლების გარეშე წასვლას ეწინააღმდეგებოდა, უბრალოდ მოკლეს. შაკა ხშირად აიძულებდა თავის ჯარს ეარათ შორ მანძილებზე, იძულებითი ლაშქრობებით, რომლებიც ზოგჯერ ფარავდა 80 კილომეტრს ცხელ დღეს, კლდოვან რელიეფზე ჩქარი სირბილით. მან ასევე გამოწვრთნა ჯარები ალყაში მოქცევის ტაქტიკის განსახორციელებლად.
Historian John Laband dismisses these stories as myth, writing: "What are we to make, then, of [European trader Henry Francis] Fynn's statement that once the Zulu army reached hard and stony ground in 1826, Shaka ordered sandals of ox-hide to be made for himself?"[16] ისტორიკოსი ჯონ ლაბანდი უარყოფს ამ ამბებს, როგორც მითს და წერს: „მაშინ, რა უნდა გავაკეთოთ [ევროპელი ვაჭარი ჰენრი ფრენსის] ფინის განცხადებაზე, რომ როგორც კი ზულუს არმიამ 1826 წელს მძიმე და კლდოვან ადგილზე მიაღწია, შაკამ უბრძანა ხარის ტყავის სანდლები თავისთვის შეექმნათ?" [16]
Laband also dismissed the idea of an 80-kilometre (50 mi) march in a single day as ridiculous. He further claims that even though these stories have been repeated by "astonished and admiring white commentators," the Zulu army covered "no more than 19 kilometres [12 mi] a day, and usually went only about 14 kilometres [8+1⁄2 mi]."[16] Furthermore, Zulus under Shaka sometimes advanced more slowly. ლაბანდმა ასევე უარყო იდეა 80კილომეტრის მსვლელობა ერთ დღეში, როგორც სასაცილო. ის ასევე აცხადებს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ეს ისტორიები გაიმეორეს „გაოცებულმა და აღფრთოვანებულმა თეთრმა კომენტატორებმა“, ზულუს არმიამ დაფარა „არაუმეტეს 19კილომეტრი დღეში და ჩვეულებრივ დადიოდა მხოლოდ 14კილომეტრს ." [16] გარდა ამისა, ზულუები შაკას მეთაურობით ზოგჯერ უფრო ნელა მიიწევდნენ წინ. ისინი მთელი ორი დღე გამოჯანმრთელდნენ ერთ შემთხვევაში, მეორეში კი დღე და ორი ღამე ისვენებდნენ, სანამ მტერს დაედევნებოდნენ.
They spent two whole days recuperating in one instance, and on another they rested for a day and two nights before pursuing their enemy.[16] Several other historians of the Zulu, and the Zulu military system, however, affirm the mobility rate of up to 80 kilometres (50 mi) per day.[19][20] [16] ზულუს და ზულუს სამხედრო სისტემის რამდენიმე სხვა ისტორიკოსი ადასტურებს მობილობის სიჩქარეს 80კილომეტრი დღეში. [19] [20]