occiglot/tokenizer-wiki-bench · Datasets at Hugging Face

id stringlengths 1 6	url stringlengths 31 181	title stringlengths 1 117	text stringlengths 6 215k	split_text sequencelengths 1 34.5k
2	https://af.wikipedia.org/wiki/Afrika	Afrika	Afrika Afrika is die wêreld se tweede grootste kontinent (na Asië) in sowel oppervlakte as bevolking. Saam met die eilande beslaan dit ongeveer 30 221 532 km² wat 20,3% van die totale landoppervlakte van die aarde is en dit word bewoon deur meer as 1 miljard mense – ongeveer 'n sewende van die wêreldbevolking. Lande Tale Die meeste amptelike tale van Afrika is Indo-Europese tale soos Frans, Engels, Portugees, Spaans en Afrikaans. Frans: Benin, Burkina Faso, Burundi, Demokratiese Republiek van die Kongo, Djiboeti, Gaboen, Guinee, Ivoorkus, Kameroen, Mali, Madagaskar, Mauritanië Niger, Republiek van die Kongo, Rwanda, Senegal, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Sierra Leone, Togo en Tsjad. Engels: Botswana, Gambië, Ghana, Kenia, Lesotho, Liberië, Malawi, Namibië, Nigerië, Soedan, Suid-Afrika, Suid-Soedan, eSwatini, Tanzanië, Uganda, Zambië, Zimbabwe. Portugees: Angola, Ekwatoriaal-Guinee, Kaap Verde en Mosambiek. Spaans: Ekwatoriaal-Guinee en Wes-Sahara. Afrikaans: Suid-Afrika (en Namibië tot 1990) Duits: Namibië (tot 1990) Naas hierdie Indo-Europese tale word daar ook verskillende Afrikatale gepraat. Hulle is onderverdeel in Afro-Asiaties, Niger-Kongo, Khoisan, Nilo-Sahariese en Austronesies. Geografie Die hoogste punt van Afrika is Kilimandjaro, 5895 m bo seevlak en die laagste punt is die Assalmeer, 155 m onder seevlak. Die Saharawoestyn is in die noorde van Afrika terwyl die Groot Skeurvallei in Oos-Afrika is. Die grootste rivier is die Nylrivier en die grootste meer is die Victoriameer. Die grootste land volgens oppervlakte is Algerië en volgens bevolking Nigerië. Afrika, wat 'n oppervlakte van ruim 30 miljoen km² beslaan, is na Asië en die Amerikas die derde grootste vasteland ter wêreld. Hoewel die ewenaar Afrika feitlik reëlreg in die helfte sny, dit is nou van noord na suid gesien, lê sowat twee derdes van die landmassa in die Noordelike Halfrond. Verreweg die grootste deel, meer as twee deerdes, lê tussen die Kreefskeerkring en die Steenbokskeerkring, en maak van Afrika die mees tropiese van alle vastelande. Afrika-skild Kenmerkend van Afrika is die algemene plat voorkoms van die landskap. Die grootste deel van die vasteland bestaan uit valleie en hoë plato's, met enkele heuwels en berge wat bokant die landskap uittroon. Die byna plat voorkoms van die landoppervlakte kan toegeskryf word aan die hoe ouderdom van 'n groot deel van die kontinent. Afrika bestaan uit 'n geweldig groot deel oeroue gesteentes wat in die verre verlede die diepliggende dele van die berge gevorm het. Met verloop van tyd het die berge deur verwering weggeslyt, behalwe waar daar baie harde gesteentes naby die oppervlak was, wat meer weerstand teen erosie kon bied. Só 'n ou geologiese vorming word 'n skild genoem. Daar is talle aanduidings dat die Afrika-skild, sowel as soortgelyke geologiese skilde soos dié in Suid-Amerika, Australië, Indië en Antarktika, oorspronklik een groot vasteland, naamlik Gondwanaland, gevorm het. Die vastelande het stadig uitmekaar gedryf tot in hul huidige posisies op die aardbol. Volgens die teorie was die eiland Madagaskar, eers deel van Afrika (Plaattektoniek). Weens verskeie vertikale bewegings is die Afrika-skild verdeel in 'n aantal skolle of verskuiwingsblokke, elk met 'n skoffelvormige bovlak, met 'n versonke middelste vlak. In Suider-Afrika is die plato's of tafellande hoër as die verder noord. Die gemiddelde hoogte in die suidelike deel van die kontinent is sowat 1 000 meter bo seespieël, terwyl die Drakensberge, wat 'n opvallende "skottelrand" het, hoër as 3 000 m is. Die Kongo-bekken lê sowat 300 meter bo seespieël, terwyl sy kante omtrent 1 000 meter hoog is. Noord van die bekken is die gemiddelde hoogte laer. Die diepste deel van die Sahara-bekken lê onder seespieël. Afrika kan dus gesien word as 'n reeks plato's en valleie wat trapsgewys van suid na noord daal, met net enkele natuurlike grense tussenin. Slenkvalleis en vulkane In die oostelike dele van Afrika het reuse-breuk vormings, saam met vulkaniese uitbarstings, die landskap heeltemal verander. Hier is die landmassa letterlik "gebreek". So het lang en diep valleie (slenke) gevorm, wat deel vorm van 'n slenkstelsel wat van die Jordaanvallei, deur die Rooisee en Ethiopië, na die Shire-vallei in Mosambiek loop. In Oos-Afrika verdeel die slenkstelsel in twee takke waar tussen die aardkors opgedruk is. Op die plato lê die groot, maar vlak Victoriameer (skaars 80 m diep). Die westelike een van die twee groot slenkdale, naamlik die Groot Skeurvallei, kan duidelik op 'n kaart herken word omdat dit só 'n reeks smal, diep mere gevorm het van noord na suid kry 'n mens die Albertmeer, die Edwardmeer, die Kivumeer, die Tanganjikameer en die Malawimeer (Njassameer). Die oostelike lyn, wat sy beginpunt by die seestraat van Bab-el-Mandeb het, is met die eerste oogopslag nie so maklik herkenbaar nie. Die grootste meer wat hier gevorm het, is die Turkanameer, voorheen bekend as die Rudolfmeer. Hoewel vulkaniese werkinge nog nie heeltemal uitgewoed is nie, het dit vandag nie naastenby die omvang en intensiteit wat dit voorheen gehad het nie. Daarvan getuig die groot, uitgewerkte vulkane wat tot vandag toe Afrika se hoogste berge is. Die hoogste berg is Kilimandjaro naby die grens tussen Kenia en Tanzanië. Dit is 5 895 m hoog. Hoewel dit in die middel van die tropiese gebied geleë is, is dit ewigdurend ook met sneeu bedek. Ander uitgewerkte vulkane is Berg Kenia (5 199 m) en die Elgon-gebergte (4 321 m), onderskeidelik in Kenia en op die grens tussen Kenia en Uganda. 'n Ander belangrike bewys van vulkaniese werkinge bestaan in die vorm van die lawa-afsettings wat groot oppervlaktes in Ethiopië en die hooglande van Oos-Afrika bedek. Kameroenberg in Wes-Afrika is deur 'n soortgelyke proses gevorm, maar op 'n kleiner skaal: in dié gebied het vulkaniese werkinge 'n groter rol gespeel as breukvorming, en die opstoot van aardkorsdele na bo. Kameroenberg loop tot onder die see deur. Daarvan getuig die eilandreeks Fernando Po, Principe, Sao Tomé en Annobón. Die vorming van bergreekse deur plooiing van die aardkors in die latere geologiese tydperke, het weinig invloed op Afrika gehad, meestal ook net aan die noordelike en suidelike rande. Hierdeur het die Atlasgebergte in die noordweste gevorm, heel waarskynlik in ongeveer dieselfde tyd as wat die groot bergreekse in Eurasië gevorm is. Riviere en mere Behalwe vir die Atlasgebergte met sy talle klein riviertjies, toon die waterverspreidingspatroon van Afrika 'n baie duidelike patroon wat ooreenstem met die relatief eenvoudige struktuur van die vasteland. Daar is 'n paar groot rivierbekkens, asook etlike bekkens wat nie na die see uitloop nie. Sowat een derde van Afrika se water loop nie uit na die see weens die geringe reënval. Dit geld vir die Sahara én die Kalahari én die hoogliggende droë plato's in Suid-Ethiopië en Noord-Kenia. Die riviere in die beskutte Oos-Afrika-bekken vloei uit in die Turkanameer. Aangrensend aan die Sahara en die Kalahari lê die groot moerasagtige mere, naamlik die soet Tsjadmeer, wat waarskynlik ondergronds deur soetwaterstrome gevoed word en die Okavangomoerasse, wat weens 'n verdampingsproses soutwater bevat. Belangrike rivierbekkens is die Nylbekken, die Kongo-bekken, die stroomgebied van die Niger in Wes-Afrika, die Zambezi in die suidooste, en die Oranjerivier in Suider-Afrika. In die algemeen is die riviere minder belangrik vir skeepvaart. Die Niger- en die Oranjerivier is byvoorbeeld in die droë seisoen te vlak vir skeepvaart. Die water van die Oranjerivier bereik selfs nie eers gedurende die hele jaar deur die see nie. Verder het die kenmerkende platovoorkoms van Afrika tot gevolg dat die meeste riviere juis by die kus waar die platorand skielik ophou, opskiet bo 'n smal kusvlakte en watervalle of stroomversnellings tot gevolg het. Riviere vorm ook watervalle teen die kante van die plato's in die binneland waarvan talle baie indrukwekkend is. Afrika se beroemdste waterval is die Victoria-waterval op die grens tussen Zambië en Zimbabwe waar die water van die Zambezi 100 m na benede stort. Een voordeel van dié stapsgewyse afdaling van die Afrika-rivierbeddings, is dat daar op die vasteland talle geleenthede bestaan vir hidroëlektriese kraginstallasies. Klimaat en natuurlike plantegroei Omdat die ewenaar deur die middel van Afrika loop, is die patroon van die klimaat en plantegroeistreke wat in die Noordelike Halfrond le, in 'n groot mate dieselfde as in die Suidelike Halfrond. Dat dit nie heeltemal dieselfde is nie, kan toegeskryf word aan die feit dat die noordelike deel baie wyer is, en net deur diesmal Rooi See van Eurasië se landmassa geskei word, terwyl die invloed van die Indiese Oseaan tot diep in die binneland van Suider-Afrika waargeneem kan word. Die belangrikste verskil tussen die noorde en die suide is dat die wêreld se grootste woestyn, die Sahara, in die Noordelike Halfrond is, terwyl die woestyngebiede van Suider-Afrika (die Namib en die Kalahari) baie kleiner is. Die simmetrie van die noordelike en suidelike helftes word ook verbreek deur die hoe plato's, en dit beïnvloed ook die reënvalpatroon en temperatuur. Behalwe vir die verskille tussen die hooglande en die laerliggende dele, word die klimaat verskille van Afrika hoofsaaklik bepaal deur verskille in reënval en nie deur verskille in temperatuur nie. Temperatuur speel natuurlik ook 'n rol, maar (behalwe by die hoogste bergpieke) verander dit nie die algemene toestand dat Afrika regdeur die jaar warm bly. In die tropiese dele van Afrika word die seisoenverskille in reënval bepaal deur die ekwatoriale laag-drukstelsel wat 'n baie hoër reënvalsyfer tot gevolg het. In die winter (somer in die Noordelike Halfrond), beweeg die reënsone noord en in die somer van die Suidelike Halfrond (winter in die Noordelike Halfrond) beweeg dit suid. 'n Strook weerskante van die ewenaar bly regdeur die jaar onder die invloed van die reëngordel. 'n Breë sone aan weerskante van hierdie gordel ken 'n baie droë en 'n baie nat seisoen. Vir 'n gedeelte van die jaar heers daar dan 'n tropiese reënklimaat, terwyl dit die res van die jaar oorwegend droog is. Hierdie streek word dan beïnvloed deur die droë luggordels noord en suid van die vogtige ekwatoriale sone wat gedurende die loop van die jaar van noord na suid verskuif. Hoe verder daar, van die ewenaar beweeg word, hoe langer word die droë seisoen, omdat die reënstrook sy invloed vir 'n steeds korter tyd uitoefen. Die oorgang van vogtige na droë klimaat is gewoonlik geleidelik omdat daar geen topografiese grense is wat een klimaatsones van 'n ander skei nie. Om dieselfde rede is die klimaat wisselvallig, veral in die droër seisoene. Die reëngordel beweeg nie volgens riglyne nie, omdat dit nie deur topografiese kenmerke gelei ward nie. Daarom is die begin van die reënseisoen moeilik voorspelbaar een jaar is dit vroeg, die volgende jaar laat. Soms val daar baie reën, dan weer minder. Die sones met wisselende droë en nat seisoene beweeg geleidelik oor na die woestyngebiede waar 'n stortbui baie selde voorkom. In die suidelike deel van die vasteland is die woestyn relatief klein. Die Namibwoestyn, wat aan die kus van Namibië lê, is uiters droog. Die Kalahari in Botswana is in der waarheid eerder 'n halfwoestyn. Die reusagtige Sahara in die noorde word elke jaar steeds groter en brei veral na die suide uit omdat baie min reën voorkom. Dit vorm deel van 'n droëgordel wat tot diep in Asië strek. 'n Middellandse Seeklimaat, 'n klimaat wat bestaan uit droë, warm somers, en koeler winters wanneer die meeste reën voorkom, oorheers in die noordweste en die suidelike grensgebiede van Afrika. Die patroon van Afrika se plantegroei hang van die klimaatstreke af. Tropiese reënwoude groei in die natste dele, in die hartjie van die Kongo-bekken en die kus van Wes-Afrika. 'n Ander soort reënwoud sorg vir die natuurlike plantegroei teen die nat en reënerige hellings van die Oos-Afrika-hooglande. Rondom die oerwoud, strek die vogtige savanne of grasvlakte met hoë, wuiwende gras en hoë bome. Namate die klimaat droër word, groei die gras, en selfs die bome, laer as gewoonlik. Die bome met laer kruine begin hul blare in die droë seisoen verloor. Doringbosse en Acasias is kenmerkend van die droë savanne. Hoe nader daar aan die grense van die woestyn beweeg word, hoe yler word die plantegroei. 'n Kleiner gedeelte van Afrika as wat 'n mens sou verwag – minder as 10% – is heeltemal bar. Die boomlose grasveld in die binneland van Suid-Afrika sorg vir uitstekende landboumoontlikhede. Fauna en flora Afrika het nie so baie oerwoude soos wat die algemene indruk is nie. Die grootste deel van sy oppervlakte bestaan uit uitgestrekte vlaktes, woestyne en savannes. Gedeeltelik is dit die natuurlike gevolg van prehistoriese vulkaniese uitbarstings. Die vulkaniese afsettings is net deur 'n dun lagie grond bedek waarin bome hulle moeilik kon vasanker. Die mens het die toestand later aansienlik laat toeneem deur brande, oorbeweiding en ander bedrywighede wat erosie bevorder. Die klimaat het ook sy invloed laat geld. Die afgelope miljoen jaar het die klimaatstoestande drie keer gewissel van vogtig en nat tot droog. Só het die eens uit gebreide tropiese reënwoud al hoe kleiner geword. Aan die ander kant het die veranderinge in die klimaat die dier- en plantsoorte gedwing om hulle by die nuwe omstandighede aan te pas. Só het 'n groot verskeidenheid fauna en flora ontwikkel. Dat Afrika steeds die woonplek van die groot soogdiere is, is te danke aan die savannes en uitgestrekte grasvlaktes met verspreide boomgroepe. Ondanks die bedreiging wat die mens inhou, floreer reuse-troppe wildsbokke, sebras en buffels nog hier in die ongerepte dele van Afrika. Hul getalle word beheer deur leeus, luiperds, jagluiperds, hiënas, wildehonde, jakkalse en ander vleisvretende roofdiere. Kameelperde, renosters en Afrika-olifante is ook bewoners van die grasvlaktes, hoewel daar 'n soort olifant is wat net in die bosse bly. Die voëllewe bied 'n besondere verskeidenheid. Nêrens ter wêreld is daar so baie roofvoëls soos hier nie. Dit wissel van reuse-aasvoëls wat op groot stukke wildaas leef tot klein dwergvalke wat net van insekte leef. Die grootste voël ter wêreld, die volstruis, wat tot 3 m lank kan word, word net in die savannes of grasvlaktes van Afrika aangetref. Onder die kenmerkende bome en struike wat wyd voorkom, is die kremetartboom (Adansonia digitata), ook bekend as die baobab of apebroodboom, en sekere Acacia-soorte. Die grootste woestyn in Afrika is die Sahara. Die yl plantegroei bestaan uit xerofiete of woestynplante wat hulle op een of ander manier by die droogtetoestand aangepas het. Hier kan 'n onderskeid getref word tussen grondwater en reënwaterplante. Grondwaterplante het baie lang wortels om die diep ondergrondse water maklik te kan bereik. Aalwyne kan hulle byvoorbeeld besonder goed by sulke toestande aanpas. Reënwaterplante oorleef op hulle beurt weer deur middel van hul sade wat hul ontkiemingskrag vir jare kan behou. Wanneer dit wel reën, blom die reënplante binne 'n byna ongelooflik kort tyd. Honderdduisende dadelpalms en ander vrugtebome word by oases aangeplant. Daarom is die plantegroei daar altyd weelderig. Die oorspronklike oaseplantegroei, wat waarskynlik uit struike soos die selonsroos (Nerium oleander) en bome soos die tamarinde (Tamarindus indica) bestaan het, het feitlik verdwyn. Die gebrek aan voedsel en skuiling, maak die lewe baie moeilik vir die groter soogdiere wat uit die aard van die saak 'n maklike prooi vir mensejagters is. Diere soos die jagluiperd, die rooihartbees, die damhert, 'n wildsboksoort, en die sierlike gemsbok, is feitlik heeltemal uitgeroei in die woestyngebiede. Die sandheuwels van die Kalahariwoestyn is toegegroei met harde grassoorte, veral vingergras en ander soorte soetgras. In die valleie groei die sogenaamde "lewende klippe", die woestynplante, wat baie soos klippe lyk, maar hier eindig die ooreenkoms: die beskermde planthuid sorg daarvoor dat baie min vog ontsnap. Gevolglik is hul weefsel in der waarheid voedsaam en sappig. Die Namib-woestyn in Namibië is een van die mees onherbergsame streke ter wêreld. Ook hier is die harde aapstertstreekgras (Aristida congesta) van die min plante wat aangetref word. Die beroemde Welwitschiaplant (Welwitschia mirabilis) kan ondanks die meedoënlose klimaat honderde jare aan die lewe bly. Die tropiese reënwoude kom voor in gebiede waar die reënval meer as 1 500 mm per jaar is. Weens die vogtigheid en die baie hitte, is daar altyd 'n immergroen en baie weelderige, digte plantegroei. In Afrika word reënwoude hoofsaaklik langs die Weskus aangetref. Ruimte vir groot troppe is daar nie en die meeste soogdiere is alleenlopers. Hulle is gewoonlik sku diere wat snags aktief is. Een van die grootste inwoners van die reënwoud is die okapi ('n skaars verwant van die kameelperd), die boseland en die reuse-bosvark. Die sterkste aapsoort is die gorilla soos die laagland-gorilla van Nigerië, Kameroen en die Kongo, en die berggorilla van Uganda en die vulkaangebied van die oostelike Kongo, waar dit tot op 'n hoogte van 4 000 m voorkom. Die ander mensaap van Afrika, die sjimpansee, kan heel gemaklik in die grasvlaktes leef, maar is in die oerwoud beter teen mense beskerm. Die reënwoude het ook talle belangrike bruikbare plante opgelewer soos die oliepalm, en die tropiese kola- en die koffieboom. Sien ook Afrika-Eurasië Afrika-unie Vlae van Afrika Verwysings Bron Ensiklopedie Afrikana (Edms) Bpk, ISBN 0908409419 Stel, ISBN 0908409435 Band Eksterne skakels allAfrica.com – onlangse nuus, gebeure en statistieke	[ "Afrika", "Afrika", "is", "die", "wêreld", "se", "tweede", "grootste", "kontinent", "(", "na", "Asië", ")", "in", "sowel", "oppervlakte", "as", "bevolking", ".", "Saam", "met", "die", "eilande", "beslaan", "dit", "ongeveer221", "532", "km²", "wat3%", "van", "die", "totale", "landoppervlakte", "van", "die", "aarde", "is", "en", "dit", "word", "bewoon", "deur", "meer", "asmiljard", "mense", "–", "ongeveer", "'n", "sewende", "van", "die", "wêreldbevolking", ".", "Lande", "Tale", "Die", "meeste", "amptelike", "tale", "van", "Afrika", "is", "Indo-Europese", "tale", "soos", "Frans", ",", "Engels", ",", "Portugees", ",", "Spaans", "en", "Afrikaans", ".", "Frans", ":", "Benin", ",", "Burkina", "Faso", ",", "Burundi", ",", "Demokratiese", "Republiek", "van", "die", "Kongo", ",", "Djiboeti", ",", "Gaboen", ",", "Guinee", ",", "Ivoorkus", ",", "Kameroen", ",", "Mali", ",", "Madagaskar", ",", "Mauritanië", "Niger", ",", "Republiek", "van", "die", "Kongo", ",", "Rwanda", ",", "Senegal", ",", "Sentraal-Afrikaanse", "Republiek", ",", "Sierra", "Leone", ",", "Togo", "en", "Tsjad", ".", "Engels", ":", "Botswana", ",", "Gambië", ",", "Ghana", ",", "Kenia", ",", "Lesotho", ",", "Liberië", ",", "Malawi", ",", "Namibië", ",", "Nigerië", ",", "Soedan", ",", "Suid-Afrika", ",", "Suid-Soedan", ",", "eSwatini", ",", "Tanzanië", ",", "Uganda", ",", "Zambië", ",", "Zimbabwe", ".", "Portugees", ":", "Angola", ",", "Ekwatoriaal-Guinee", ",", "Kaap", "Verde", "en", "Mosambiek", ".", "Spaans", ":", "Ekwatoriaal-Guinee", "en", "Wes-Sahara", ".", "Afrikaans", ":", "Suid-Afrika", "(", "en", "Namibië", "tot", "Duits", ":", "Namibië", "(", "tot", "Naas", "hierdie", "Indo-Europese", "tale", "word", "daar", "ook", "verskillende", "Afrikatale", "gepraat", ".", "Hulle", "is", "onderverdeel", "in", "Afro-Asiaties", ",", "Niger-Kongo", ",", "Khoisan", ",", "Nilo-Sahariese", "en", "Austronesies", ".", "Geografie", "Die", "hoogste", "punt", "van", "Afrika", "is", "Kilimandjaro,m", "bo", "seevlak", "en", "die", "laagste", "punt", "is", "die", "Assalmeer,m", "onder", "seevlak", ".", "Die", "Saharawoestyn", "is", "in", "die", "noorde", "van", "Afrika", "terwyl", "die", "Groot", "Skeurvallei", "in", "Oos-Afrika", "is", ".", "Die", "grootste", "rivier", "is", "die", "Nylrivier", "en", "die", "grootste", "meer", "is", "die", "Victoriameer", ".", "Die", "grootste", "land", "volgens", "oppervlakte", "is", "Algerië", "en", "volgens", "bevolking", "Nigerië", ".", "Afrika", ",", "wat", "'n", "oppervlakte", "van", "ruimmiljoen", "km²", "beslaan", ",", "is", "na", "Asië", "en", "die", "Amerikas", "die", "derde", "grootste", "vasteland", "ter", "wêreld", ".", "Hoewel", "die", "ewenaar", "Afrika", "feitlik", "reëlreg", "in", "die", "helfte", "sny", ",", "dit", "is", "nou", "van", "noord", "na", "suid", "gesien", ",", "lê", "sowat", "twee", "derdes", "van", "die", "landmassa", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ".", "Verreweg", "die", "grootste", "deel", ",", "meer", "as", "twee", "deerdes", ",", "lê", "tussen", "die", "Kreefskeerkring", "en", "die", "Steenbokskeerkring", ",", "en", "maak", "van", "Afrika", "die", "mees", "tropiese", "van", "alle", "vastelande", ".", "Afrika-skild", "Kenmerkend", "van", "Afrika", "is", "die", "algemene", "plat", "voorkoms", "van", "die", "landskap", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "die", "vasteland", "bestaan", "uit", "valleie", "en", "hoë", "plato's", ",", "met", "enkele", "heuwels", "en", "berge", "wat", "bokant", "die", "landskap", "uittroon", ".", "Die", "byna", "plat", "voorkoms", "van", "die", "landoppervlakte", "kan", "toegeskryf", "word", "aan", "die", "hoe", "ouderdom", "van", "'n", "groot", "deel", "van", "die", "kontinent", ".", "Afrika", "bestaan", "uit", "'n", "geweldig", "groot", "deel", "oeroue", "gesteentes", "wat", "in", "die", "verre", "verlede", "die", "diepliggende", "dele", "van", "die", "berge", "gevorm", "het", ".", "Met", "verloop", "van", "tyd", "het", "die", "berge", "deur", "verwering", "weggeslyt", ",", "behalwe", "waar", "daar", "baie", "harde", "gesteentes", "naby", "die", "oppervlak", "was", ",", "wat", "meer", "weerstand", "teen", "erosie", "kon", "bied", ".", "Só", "'n", "ou", "geologiese", "vorming", "word", "'n", "skild", "genoem", ".", "Daar", "is", "talle", "aanduidings", "dat", "die", "Afrika-skild", ",", "sowel", "as", "soortgelyke", "geologiese", "skilde", "soos", "dié", "in", "Suid-Amerika", ",", "Australië", ",", "Indië", "en", "Antarktika", ",", "oorspronklik", "een", "groot", "vasteland", ",", "naamlik", "Gondwanaland", ",", "gevorm", "het", ".", "Die", "vastelande", "het", "stadig", "uitmekaar", "gedryf", "tot", "in", "hul", "huidige", "posisies", "op", "die", "aardbol", ".", "Volgens", "die", "teorie", "was", "die", "eiland", "Madagaskar", ",", "eers", "deel", "van", "Afrika", "(", "Plaattektoniek", ")", ".", "Weens", "verskeie", "vertikale", "bewegings", "is", "die", "Afrika-skild", "verdeel", "in", "'n", "aantal", "skolle", "of", "verskuiwingsblokke", ",", "elk", "met", "'n", "skoffelvormige", "bovlak", ",", "met", "'n", "versonke", "middelste", "vlak", ".", "In", "Suider-Afrika", "is", "die", "plato's", "of", "tafellande", "hoër", "as", "die", "verder", "noord", ".", "Die", "gemiddelde", "hoogte", "in", "die", "suidelike", "deel", "van", "die", "kontinent", "is", "sowat000", "meter", "bo", "seespieël", ",", "terwyl", "die", "Drakensberge", ",", "wat", "'n", "opvallende", "\"", "skottelrand", "\"", "het", ",", "hoër", "as000", "m", "is", ".", "Die", "Kongo-bekken", "lê", "sowatmeter", "bo", "seespieël", ",", "terwyl", "sy", "kante", "omtrent000", "meter", "hoog", "is", ".", "Noord", "van", "die", "bekken", "is", "die", "gemiddelde", "hoogte", "laer", ".", "Die", "diepste", "deel", "van", "die", "Sahara-bekken", "lê", "onder", "seespieël", ".", "Afrika", "kan", "dus", "gesien", "word", "as", "'n", "reeks", "plato's", "en", "valleie", "wat", "trapsgewys", "van", "suid", "na", "noord", "daal", ",", "met", "net", "enkele", "natuurlike", "grense", "tussenin", ".", "Slenkvalleis", "en", "vulkane", "In", "die", "oostelike", "dele", "van", "Afrika", "het", "reuse-breuk", "", "vormings", ",", "saam", "met", "vulkaniese", "uitbarstings", ",", "die", "landskap", "heeltemal", "verander", ".", "Hier", "is", "die", "landmassa", "letterlik", "\"", "gebreek", "\"", ".", "So", "het", "lang", "en", "diep", "valleie", "(", "slenke", ")", "gevorm", ",", "wat", "deel", "vorm", "van", "'n", "slenkstelsel", "wat", "van", "die", "Jordaanvallei", ",", "deur", "die", "Rooisee", "en", "Ethiopië", ",", "na", "die", "Shire-vallei", "in", "Mosambiek", "loop", ".", "In", "Oos-Afrika", "verdeel", "die", "slenkstelsel", "in", "twee", "takke", "waar", "tussen", "die", "aardkors", "opgedruk", "is", ".", "Op", "die", "plato", "lê", "die", "groot", ",", "maar", "vlak", "Victoriameer", "(", "skaarsm", "diep", ")", ".", "Die", "westelike", "een", "van", "die", "twee", "groot", "slenkdale", ",", "naamlik", "die", "Groot", "Skeurvallei", ",", "kan", "duidelik", "op", "'n", "kaart", "herken", "word", "omdat", "dit", "só", "'n", "reeks", "smal", ",", "diep", "mere", "gevorm", "het", "van", "noord", "na", "suid", "kry", "'n", "mens", "die", "Albertmeer", ",", "die", "Edwardmeer", ",", "die", "Kivumeer", ",", "die", "Tanganjikameer", "en", "die", "Malawimeer", "(", "Njassameer", ")", ".", "Die", "oostelike", "lyn", ",", "wat", "sy", "beginpunt", "by", "die", "seestraat", "van", "Bab-el-Mandeb", "het", ",", "is", "met", "die", "eerste", "oogopslag", "nie", "so", "maklik", "herkenbaar", "nie", ".", "Die", "grootste", "meer", "wat", "hier", "gevorm", "het", ",", "is", "die", "Turkanameer", ",", "voorheen", "bekend", "as", "die", "Rudolfmeer", ".", "Hoewel", "vulkaniese", "werkinge", "nog", "nie", "heeltemal", "uitgewoed", "is", "nie", ",", "het", "dit", "vandag", "nie", "naastenby", "die", "omvang", "en", "intensiteit", "wat", "dit", "voorheen", "gehad", "het", "nie", ".", "Daarvan", "getuig", "die", "groot", ",", "uitgewerkte", "vulkane", "wat", "tot", "vandag", "toe", "Afrika", "se", "hoogste", "berge", "is", ".", "Die", "hoogste", "berg", "is", "Kilimandjaro", "naby", "die", "grens", "tussen", "Kenia", "en", "Tanzanië", ".", "Dit", "is895", "m", "hoog", ".", "Hoewel", "dit", "in", "die", "middel", "van", "die", "tropiese", "gebied", "geleë", "is", ",", "is", "dit", "ewigdurend", "ook", "met", "sneeu", "bedek", ".", "Ander", "uitgewerkte", "vulkane", "is", "Berg", "Kenia199", "m", ")", "en", "die", "Elgon-gebergte321", "m", ")", ",", "onderskeidelik", "in", "Kenia", "en", "op", "die", "grens", "tussen", "Kenia", "en", "Uganda", ".", "'n", "Ander", "belangrike", "bewys", "van", "vulkaniese", "werkinge", "bestaan", "in", "die", "vorm", "van", "die", "lawa-afsettings", "wat", "groot", "oppervlaktes", "in", "Ethiopië", "en", "die", "hooglande", "van", "Oos-Afrika", "bedek", ".", "Kameroenberg", "in", "Wes-Afrika", "is", "deur", "'n", "soortgelyke", "proses", "gevorm", ",", "maar", "op", "'n", "kleiner", "skaal", ":", "in", "dié", "gebied", "het", "vulkaniese", "werkinge", "'n", "groter", "rol", "gespeel", "as", "breukvorming", ",", "en", "die", "opstoot", "van", "aardkorsdele", "na", "bo", ".", "Kameroenberg", "loop", "tot", "onder", "die", "see", "deur", ".", "Daarvan", "getuig", "die", "eilandreeks", "Fernando", "Po", ",", "Principe", ",", "Sao", "Tomé", "en", "Annobón", ".", "Die", "vorming", "van", "bergreekse", "deur", "plooiing", "van", "die", "aardkors", "in", "die", "latere", "geologiese", "tydperke", ",", "het", "weinig", "invloed", "op", "Afrika", "gehad", ",", "meestal", "ook", "net", "aan", "die", "noordelike", "en", "suidelike", "rande", ".", "Hierdeur", "het", "die", "Atlasgebergte", "in", "die", "noordweste", "gevorm", ",", "heel", "waarskynlik", "in", "ongeveer", "dieselfde", "tyd", "as", "wat", "die", "groot", "bergreekse", "in", "Eurasië", "gevorm", "is", ".", "Riviere", "en", "mere", "Behalwe", "vir", "die", "Atlasgebergte", "met", "sy", "talle", "klein", "riviertjies", ",", "toon", "die", "waterverspreidingspatroon", "van", "Afrika", "'n", "baie", "duidelike", "patroon", "wat", "ooreenstem", "met", "die", "relatief", "eenvoudige", "struktuur", "van", "die", "vasteland", ".", "Daar", "is", "'n", "paar", "groot", "rivierbekkens", ",", "asook", "etlike", "bekkens", "wat", "nie", "na", "die", "see", "uitloop", "nie", ".", "Sowat", "een", "derde", "van", "Afrika", "se", "water", "loop", "nie", "uit", "na", "die", "see", "weens", "die", "geringe", "reënval", ".", "Dit", "geld", "vir", "die", "Sahara", "én", "die", "Kalahari", "én", "die", "hoogliggende", "droë", "plato's", "in", "Suid-Ethiopië", "en", "Noord-Kenia", ".", "Die", "riviere", "in", "die", "beskutte", "Oos-Afrika-bekken", "vloei", "uit", "in", "die", "Turkanameer", ".", "Aangrensend", "aan", "die", "Sahara", "en", "die", "Kalahari", "lê", "die", "groot", "moerasagtige", "mere", ",", "naamlik", "die", "soet", "Tsjadmeer", ",", "wat", "waarskynlik", "ondergronds", "deur", "soetwaterstrome", "gevoed", "word", "en", "die", "Okavangomoerasse", ",", "wat", "weens", "'n", "verdampingsproses", "soutwater", "bevat", ".", "Belangrike", "rivierbekkens", "is", "die", "Nylbekken", ",", "die", "Kongo-bekken", ",", "die", "stroomgebied", "van", "die", "Niger", "in", "Wes-Afrika", ",", "die", "Zambezi", "in", "die", "suidooste", ",", "en", "die", "Oranjerivier", "in", "Suider-Afrika", ".", "In", "die", "algemeen", "is", "die", "riviere", "minder", "belangrik", "vir", "skeepvaart", ".", "Die", "Niger-", "en", "die", "Oranjerivier", "is", "byvoorbeeld", "in", "die", "droë", "seisoen", "te", "vlak", "vir", "skeepvaart", ".", "Die", "water", "van", "die", "Oranjerivier", "bereik", "selfs", "nie", "eers", "gedurende", "die", "hele", "jaar", "deur", "die", "see", "nie", ".", "Verder", "het", "die", "kenmerkende", "platovoorkoms", "van", "Afrika", "tot", "gevolg", "dat", "die", "meeste", "riviere", "juis", "by", "die", "kus", "waar", "die", "platorand", "skielik", "ophou", ",", "opskiet", "bo", "'n", "smal", "kusvlakte", "en", "watervalle", "of", "stroomversnellings", "tot", "gevolg", "het", ".", "Riviere", "vorm", "ook", "watervalle", "teen", "die", "kante", "van", "die", "plato's", "in", "die", "binneland", "waarvan", "talle", "baie", "indrukwekkend", "is", ".", "Afrika", "se", "beroemdste", "waterval", "is", "die", "Victoria-waterval", "op", "die", "grens", "tussen", "Zambië", "en", "Zimbabwe", "waar", "die", "water", "van", "die", "Zambezim", "na", "benede", "stort", ".", "Een", "voordeel", "van", "dié", "stapsgewyse", "afdaling", "van", "die", "Afrika-rivierbeddings", ",", "is", "dat", "daar", "op", "die", "vasteland", "talle", "geleenthede", "bestaan", "vir", "hidroëlektriese", "kraginstallasies", ".", "Klimaat", "en", "natuurlike", "plantegroei", "Omdat", "die", "ewenaar", "deur", "die", "middel", "van", "Afrika", "loop", ",", "is", "die", "patroon", "van", "die", "klimaat", "en", "plantegroeistreke", "wat", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "le", ",", "in", "'n", "groot", "mate", "dieselfde", "as", "in", "die", "Suidelike", "Halfrond", ".", "Dat", "dit", "nie", "heeltemal", "dieselfde", "is", "nie", ",", "kan", "toegeskryf", "word", "aan", "die", "feit", "dat", "die", "noordelike", "deel", "baie", "wyer", "is", ",", "en", "net", "deur", "diesmal", "Rooi", "See", "van", "Eurasië", "se", "landmassa", "geskei", "word", ",", "terwyl", "die", "invloed", "van", "die", "Indiese", "Oseaan", "tot", "diep", "in", "die", "binneland", "van", "Suider-Afrika", "waargeneem", "kan", "word", ".", "Die", "belangrikste", "verskil", "tussen", "die", "noorde", "en", "die", "suide", "is", "dat", "die", "wêreld", "se", "grootste", "woestyn", ",", "die", "Sahara", ",", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "is", ",", "terwyl", "die", "woestyngebiede", "van", "Suider-Afrika", "(", "die", "Namib", "en", "die", "Kalahari", ")", "baie", "kleiner", "is", ".", "Die", "simmetrie", "van", "die", "noordelike", "en", "suidelike", "helftes", "word", "ook", "verbreek", "deur", "die", "hoe", "plato's", ",", "en", "dit", "beïnvloed", "ook", "die", "reënvalpatroon", "en", "temperatuur", ".", "Behalwe", "vir", "die", "verskille", "tussen", "die", "hooglande", "en", "die", "laerliggende", "dele", ",", "word", "die", "klimaat", "verskille", "van", "Afrika", "hoofsaaklik", "bepaal", "deur", "verskille", "in", "reënval", "en", "nie", "deur", "verskille", "in", "temperatuur", "nie", ".", "Temperatuur", "speel", "natuurlik", "ook", "'n", "rol", ",", "maar", "(", "behalwe", "by", "die", "hoogste", "bergpieke", ")", "verander", "dit", "nie", "die", "algemene", "toestand", "dat", "Afrika", "regdeur", "die", "jaar", "warm", "bly", ".", "In", "die", "tropiese", "dele", "van", "Afrika", "word", "die", "seisoenverskille", "in", "reënval", "bepaal", "deur", "die", "ekwatoriale", "laag-drukstelsel", "wat", "'n", "baie", "hoër", "reënvalsyfer", "tot", "gevolg", "het", ".", "In", "die", "winter", "(", "somer", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ")", ",", "beweeg", "die", "reënsone", "noord", "en", "in", "die", "somer", "van", "die", "Suidelike", "Halfrond", "(", "winter", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ")", "beweeg", "dit", "suid", ".", "'n", "Strook", "weerskante", "van", "die", "ewenaar", "bly", "regdeur", "die", "jaar", "onder", "die", "invloed", "van", "die", "reëngordel", ".", "'n", "Breë", "sone", "aan", "weerskante", "van", "hierdie", "gordel", "ken", "'n", "baie", "droë", "en", "'n", "baie", "nat", "seisoen", ".", "Vir", "'n", "gedeelte", "van", "die", "jaar", "heers", "daar", "dan", "'n", "tropiese", "reënklimaat", ",", "terwyl", "dit", "die", "res", "van", "die", "jaar", "oorwegend", "droog", "is", ".", "Hierdie", "streek", "word", "dan", "beïnvloed", "deur", "die", "droë", "luggordels", "noord", "en", "suid", "van", "die", "vogtige", "ekwatoriale", "sone", "wat", "gedurende", "die", "loop", "van", "die", "jaar", "van", "noord", "na", "suid", "verskuif", ".", "Hoe", "verder", "daar", ",", "van", "die", "ewenaar", "beweeg", "word", ",", "hoe", "langer", "word", "die", "droë", "seisoen", ",", "omdat", "die", "reënstrook", "sy", "invloed", "vir", "'n", "steeds", "korter", "tyd", "uitoefen", ".", "Die", "oorgang", "van", "vogtige", "na", "droë", "klimaat", "is", "gewoonlik", "geleidelik", "omdat", "daar", "geen", "topografiese", "grense", "is", "wat", "een", "klimaatsones", "van", "'n", "ander", "skei", "nie", ".", "Om", "dieselfde", "rede", "is", "die", "klimaat", "wisselvallig", ",", "veral", "in", "die", "droër", "seisoene", ".", "Die", "reëngordel", "beweeg", "nie", "volgens", "riglyne", "nie", ",", "omdat", "dit", "nie", "deur", "topografiese", "kenmerke", "gelei", "ward", "nie", ".", "Daarom", "is", "die", "begin", "van", "die", "reënseisoen", "moeilik", "voorspelbaar", "een", "jaar", "is", "dit", "vroeg", ",", "die", "volgende", "jaar", "laat", ".", "Soms", "val", "daar", "baie", "reën", ",", "dan", "weer", "minder", ".", "Die", "sones", "met", "wisselende", "droë", "en", "nat", "seisoene", "beweeg", "geleidelik", "oor", "na", "die", "woestyngebiede", "waar", "'n", "stortbui", "baie", "selde", "voorkom", ".", "In", "die", "suidelike", "deel", "van", "die", "vasteland", "is", "die", "woestyn", "relatief", "klein", ".", "Die", "Namibwoestyn", ",", "wat", "aan", "die", "kus", "van", "Namibië", "lê", ",", "is", "uiters", "droog", ".", "Die", "Kalahari", "in", "Botswana", "is", "in", "der", "waarheid", "eerder", "'n", "halfwoestyn", ".", "Die", "reusagtige", "Sahara", "in", "die", "noorde", "word", "elke", "jaar", "steeds", "groter", "en", "brei", "veral", "na", "die", "suide", "uit", "omdat", "baie", "min", "reën", "voorkom", ".", "Dit", "vorm", "deel", "van", "'n", "droëgordel", "wat", "tot", "diep", "in", "Asië", "strek", ".", "'n", "Middellandse", "Seeklimaat", ",", "'n", "klimaat", "wat", "bestaan", "uit", "droë", ",", "warm", "somers", ",", "en", "koeler", "winters", "wanneer", "die", "meeste", "reën", "voorkom", ",", "oorheers", "in", "die", "noordweste", "en", "die", "suidelike", "grensgebiede", "van", "Afrika", ".", "Die", "patroon", "van", "Afrika", "se", "plantegroei", "hang", "van", "die", "klimaatstreke", "af", ".", "Tropiese", "reënwoude", "groei", "in", "die", "natste", "dele", ",", "in", "die", "hartjie", "van", "die", "Kongo-bekken", "en", "die", "kus", "van", "Wes-Afrika", ".", "'n", "Ander", "soort", "reënwoud", "sorg", "vir", "die", "natuurlike", "plantegroei", "teen", "die", "nat", "en", "reënerige", "hellings", "van", "die", "Oos-Afrika-hooglande", ".", "Rondom", "die", "oerwoud", ",", "strek", "die", "vogtige", "savanne", "of", "grasvlakte", "met", "hoë", ",", "wuiwende", "gras", "en", "hoë", "bome", ".", "Namate", "die", "klimaat", "droër", "word", ",", "groei", "die", "gras", ",", "en", "selfs", "die", "bome", ",", "laer", "as", "gewoonlik", ".", "Die", "bome", "met", "laer", "kruine", "begin", "hul", "blare", "in", "die", "droë", "seisoen", "verloor", ".", "Doringbosse", "en", "Acasias", "is", "kenmerkend", "van", "die", "droë", "savanne", ".", "Hoe", "nader", "daar", "aan", "die", "grense", "van", "die", "woestyn", "beweeg", "word", ",", "hoe", "yler", "word", "die", "plantegroei", ".", "'n", "Kleiner", "gedeelte", "van", "Afrika", "as", "wat", "'n", "mens", "sou", "verwag", "–", "minder", "as", "–", "is", "heeltemal", "bar", ".", "Die", "boomlose", "grasveld", "in", "die", "binneland", "van", "Suid-Afrika", "sorg", "vir", "uitstekende", "landboumoontlikhede", ".", "Fauna", "en", "flora", "Afrika", "het", "nie", "so", "baie", "oerwoude", "soos", "wat", "die", "algemene", "indruk", "is", "nie", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "sy", "oppervlakte", "bestaan", "uit", "uitgestrekte", "vlaktes", ",", "woestyne", "en", "savannes", ".", "Gedeeltelik", "is", "dit", "die", "natuurlike", "gevolg", "van", "prehistoriese", "vulkaniese", "uitbarstings", ".", "Die", "vulkaniese", "afsettings", "is", "net", "deur", "'n", "dun", "lagie", "grond", "bedek", "waarin", "bome", "hulle", "moeilik", "kon", "vasanker", ".", "Die", "mens", "het", "die", "toestand", "later", "aansienlik", "laat", "toeneem", "deur", "brande", ",", "oorbeweiding", "en", "ander", "bedrywighede", "wat", "erosie", "bevorder", ".", "Die", "klimaat", "het", "ook", "sy", "invloed", "laat", "geld", ".", "Die", "afgelope", "miljoen", "jaar", "het", "die", "klimaatstoestande", "drie", "keer", "gewissel", "van", "vogtig", "en", "nat", "tot", "droog", ".", "Só", "het", "die", "eens", "uit", "gebreide", "tropiese", "reënwoud", "al", "hoe", "kleiner", "geword", ".", "Aan", "die", "ander", "kant", "het", "die", "veranderinge", "in", "die", "klimaat", "die", "dier-", "en", "plantsoorte", "gedwing", "om", "hulle", "by", "die", "nuwe", "omstandighede", "aan", "te", "pas", ".", "Só", "het", "'n", "groot", "verskeidenheid", "fauna", "en", "flora", "ontwikkel", ".", "Dat", "Afrika", "steeds", "die", "woonplek", "van", "die", "groot", "soogdiere", "is", ",", "is", "te", "danke", "aan", "die", "savannes", "en", "uitgestrekte", "grasvlaktes", "met", "verspreide", "boomgroepe", ".", "Ondanks", "die", "bedreiging", "wat", "die", "mens", "inhou", ",", "floreer", "reuse-troppe", "wildsbokke", ",", "sebras", "en", "buffels", "nog", "hier", "in", "die", "ongerepte", "dele", "van", "Afrika", ".", "Hul", "getalle", "word", "beheer", "deur", "leeus", ",", "luiperds", ",", "jagluiperds", ",", "hiënas", ",", "wildehonde", ",", "jakkalse", "en", "ander", "vleisvretende", "roofdiere", ".", "Kameelperde", ",", "renosters", "en", "Afrika-olifante", "is", "ook", "bewoners", "van", "die", "grasvlaktes", ",", "hoewel", "daar", "'n", "soort", "olifant", "is", "wat", "net", "in", "die", "bosse", "bly", ".", "Die", "voëllewe", "bied", "'n", "besondere", "verskeidenheid", ".", "Nêrens", "ter", "wêreld", "is", "daar", "so", "baie", "roofvoëls", "soos", "hier", "nie", ".", "Dit", "wissel", "van", "reuse-aasvoëls", "wat", "op", "groot", "stukke", "wildaas", "leef", "tot", "klein", "dwergvalke", "wat", "net", "van", "insekte", "leef", ".", "Die", "grootste", "voël", "ter", "wêreld", ",", "die", "volstruis", ",", "wat", "totm", "lank", "kan", "word", ",", "word", "net", "in", "die", "savannes", "of", "grasvlaktes", "van", "Afrika", "aangetref", ".", "Onder", "die", "kenmerkende", "bome", "en", "struike", "wat", "wyd", "voorkom", ",", "is", "die", "kremetartboom", "(", "Adansonia", "digitata", ")", ",", "ook", "bekend", "as", "die", "baobab", "of", "apebroodboom", ",", "en", "sekere", "Acacia-soorte", ".", "Die", "grootste", "woestyn", "in", "Afrika", "is", "die", "Sahara", ".", "Die", "yl", "plantegroei", "bestaan", "uit", "xerofiete", "of", "woestynplante", "wat", "hulle", "op", "een", "of", "ander", "manier", "by", "die", "droogtetoestand", "aangepas", "het", ".", "Hier", "kan", "'n", "onderskeid", "getref", "word", "tussen", "grondwater", "en", "reënwaterplante", ".", "Grondwaterplante", "het", "baie", "lang", "wortels", "om", "die", "diep", "ondergrondse", "water", "maklik", "te", "kan", "bereik", ".", "Aalwyne", "kan", "hulle", "byvoorbeeld", "besonder", "goed", "by", "sulke", "toestande", "aanpas", ".", "Reënwaterplante", "oorleef", "op", "hulle", "beurt", "weer", "deur", "middel", "van", "hul", "sade", "wat", "hul", "ontkiemingskrag", "vir", "jare", "kan", "behou", ".", "Wanneer", "dit", "wel", "reën", ",", "blom", "die", "reënplante", "binne", "'n", "byna", "ongelooflik", "kort", "tyd", ".", "Honderdduisende", "dadelpalms", "en", "ander", "vrugtebome", "word", "by", "oases", "aangeplant", ".", "Daarom", "is", "die", "plantegroei", "daar", "altyd", "weelderig", ".", "Die", "oorspronklike", "oaseplantegroei", ",", "wat", "waarskynlik", "uit", "struike", "soos", "die", "selonsroos", "(", "Nerium", "oleander", ")", "en", "bome", "soos", "die", "tamarinde", "(", "Tamarindus", "indica", ")", "bestaan", "het", ",", "het", "feitlik", "verdwyn", ".", "Die", "gebrek", "aan", "voedsel", "en", "skuiling", ",", "maak", "die", "lewe", "baie", "moeilik", "vir", "die", "groter", "soogdiere", "wat", "uit", "die", "aard", "van", "die", "saak", "'n", "maklike", "prooi", "vir", "mensejagters", "is", ".", "Diere", "soos", "die", "jagluiperd", ",", "die", "rooihartbees", ",", "die", "damhert", ",", "'n", "wildsboksoort", ",", "en", "die", "sierlike", "gemsbok", ",", "is", "feitlik", "heeltemal", "uitgeroei", "in", "die", "woestyngebiede", ".", "Die", "sandheuwels", "van", "die", "Kalahariwoestyn", "is", "toegegroei", "met", "harde", "grassoorte", ",", "veral", "vingergras", "en", "ander", "soorte", "soetgras", ".", "In", "die", "valleie", "groei", "die", "sogenaamde", "\"", "lewende", "klippe", "\"", ",", "die", "woestynplante", ",", "wat", "baie", "soos", "klippe", "lyk", ",", "maar", "hier", "eindig", "die", "ooreenkoms", ":", "die", "beskermde", "planthuid", "sorg", "daarvoor", "dat", "baie", "min", "vog", "ontsnap", ".", "Gevolglik", "is", "hul", "weefsel", "in", "der", "waarheid", "voedsaam", "en", "sappig", ".", "Die", "Namib-woestyn", "in", "Namibië", "is", "een", "van", "die", "mees", "onherbergsame", "streke", "ter", "wêreld", ".", "Ook", "hier", "is", "die", "harde", "aapstertstreekgras", "(", "Aristida", "congesta", ")", "van", "die", "min", "plante", "wat", "aangetref", "word", ".", "Die", "beroemde", "Welwitschiaplant", "(", "Welwitschia", "mirabilis", ")", "kan", "ondanks", "die", "meedoënlose", "klimaat", "honderde", "jare", "aan", "die", "lewe", "bly", ".", "Die", "tropiese", "reënwoude", "kom", "voor", "in", "gebiede", "waar", "die", "reënval", "meer", "as500", "mm", "per", "jaar", "is", ".", "Weens", "die", "vogtigheid", "en", "die", "baie", "hitte", ",", "is", "daar", "altyd", "'n", "immergroen", "en", "baie", "weelderige", ",", "digte", "plantegroei", ".", "In", "Afrika", "word", "reënwoude", "hoofsaaklik", "langs", "die", "Weskus", "aangetref", ".", "Ruimte", "vir", "groot", "troppe", "is", "daar", "nie", "en", "die", "meeste", "soogdiere", "is", "alleenlopers", ".", "Hulle", "is", "gewoonlik", "sku", "diere", "wat", "snags", "aktief", "is", ".", "Een", "van", "die", "grootste", "inwoners", "van", "die", "reënwoud", "is", "die", "okapi", "(", "'n", "skaars", "verwant", "van", "die", "kameelperd", ")", ",", "die", "boseland", "en", "die", "reuse-bosvark", ".", "Die", "sterkste", "aapsoort", "is", "die", "gorilla", "soos", "die", "laagland-gorilla", "van", "Nigerië", ",", "Kameroen", "en", "die", "Kongo", ",", "en", "die", "berggorilla", "van", "Uganda", "en", "die", "vulkaangebied", "van", "die", "oostelike", "Kongo", ",", "waar", "dit", "tot", "op", "'n", "hoogte", "van000", "m", "voorkom", ".", "Die", "ander", "mensaap", "van", "Afrika", ",", "die", "sjimpansee", ",", "kan", "heel", "gemaklik", "in", "die", "grasvlaktes", "leef", ",", "maar", "is", "in", "die", "oerwoud", "beter", "teen", "mense", "beskerm", ".", "Die", "reënwoude", "het", "ook", "talle", "belangrike", "bruikbare", "plante", "opgelewer", "soos", "die", "oliepalm", ",", "en", "die", "tropiese", "kola-", "en", "die", "koffieboom", ".", "Sien", "ook", "Afrika-Eurasië", "Afrika-unie", "Vlae", "van", "Afrika", "Verwysings", "Bron", "Ensiklopedie", "Afrikana", "(", "Edms", ")", "Bpk", ",", "ISBNStel", ",", "ISBNBand", "Eksterne", "skakels", "allAfrica.com", "–", "onlangse", "nuus", ",", "gebeure", "en", "statistieke" ]
3	https://af.wikipedia.org/wiki/Lys%20van%20Afrikaanse%20skrywers	Lys van Afrikaanse skrywers	Hier volg 'n lys van Afrikaanse skrywers: A Berna Ackerman Willem Anker Hennie Aucamp B Eleanor Baker Margaret Bakkes Christine Barkhuizen le Roux Chris Barnard Mark Behr Pirow Bekker S.P. Benjamin Dricky Beukes Eugene Beukes Gerhard Beukes Lalie Beukes C.F. Beyers-Boshoff Albert Blake Stella Blakemore (Stella Owen) Helen Blackmore (mev. Bernard Lewis) Audrey Blignault Lynette Blignaut François Bloemhof Arnold Blumer Boerneef (Boplaas 1938) Louie Boshoff F.C.L. Bosman Herman Charles Bosman Annelie Botes Dina Botha Jaco Botha Lien Botha Susan Botha Tertia Botha Alba Bouwer Hendrik Brand (dr. S.H. Skaife) Johanna Brandt Lulu Brewis (Marietjie 1932) Breyten Breytenbach Kerneels Breytenbach André P. Brink Melt Brink N.J. Brummer Sannie Bruwer (Bodemvas 1929) Willie Burger C Analise Carstens Jan Lion Cachet (1854-1912) Jan F.E. Celliers J.D. Cilliers Abel Coetzee (Waarheen Vader? 1940) Elna Crouse Henk Crouse Christoffel Coetzee John Coetzee A.L. (Anna) Conradie (Laura 1942) D D'Arbez (J.F. van Oordt) Phillip de Bruyn W.A. de Klerk (Die Grenslose 1946) Anna de Villiers (Die wit kraai 1938) Helene de Villiers Herna de Villiers P. de Villiers (dr. P.V. Pistorius) (Die Predikantsvrou 1940) Philip de Vos J.H.H. de Waal (Oupa en sy kleindogters 1923) Manie de Waal Reza de Wet Ferdinand Deist E.K.M. Dido Cor Dirks Anton Döckel Hermien Dommisse Werner Dorfling Tom Dreyer A. du Biel Hans du Plessis I.D. du Plessis PG du Plessis Tryna du Toit E Eitemal Ella Eloff-Van der Walt (Tersia 1939 en Die anker van die lewe 1941) Chris Euvrard F H.A. Fagan Engemi Ferreira Jeanette Ferreira Corlia Fourie Jan Fourie Pierre Fourie S.D. Fourie G Prof. dr. G.B.A. Gerdener J.M. Gilfillan Hermann Giliomee Jeanne Goosen Tersia Gouws Rachelle Greeff Franci Greyling Pieter W. Grobbelaar Piet Grobler Sanet te Groen Coenrad Groenewald J.J. Groeneweg A.S. Grosskopf E.B. Grosskopf J.F.W. Grosskopf (Ou Leeumelker 1942) Santie Grosskopf Henriette Grové H T.J. Haarhoff P.J. Haasbroek Joan Hambidge M.J. Harris (Bruisende waters 1939) Ernst van Heerden Etienne van Heerden C.M. van den Heever Iz. van Heerden (Vaalswaer) Hester Heese Dr. J.A. Heese Japie Heese P.G. Hendriks (Pieter Pistorius 19 September 1920) (Roep van die tsetlo 1979) A.J. Herholdt (1831-1902) Bonaventure Hinwood Hobson-broers (G.C. en S.B.) (Kalahari-kaskenades 1929) Tienie Holloway C.P. Hoogenhout (oom Jan wat versies maak) Barrie Hough Trisa Hugo Anel Heydenrych I Doc Immelman (1928-2013) J Jaco Jacobs Holmer Johanssen (J.F. Holleman) (Gety 1938 en Die Onterfdes 1944) E.G. Jansen (1881-1959), Goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika, Speaker van die Volksraad M.M. Jansen (Sommerso en Erfenis 1940) Valda Jansen Abr. H. Jonker (1905-?) Ingrid Jonker Christa Jonker-Jordaan Helm Jooste Elsa Joubert Gideon Joubert Irma Joubert Marlise Joubert K Harry Kalmer Konstant Kamelring (J. Wapenaar) Ronelda Kamfer J.C. Kannemeyer Willem Kamp (Onze Wim) Karin (C.M. Marais) Rosa Keet Regina Kemp Karl Kielblock Helene de Kock Koos Kombuis Isa Konrad Uys Krige W.O. Kunhe L C.J. Langenhoven Braam le Roux (Die geheim van Njabela 1949) Etienne Leroux Marlene le Roux Marzanne Leroux-Van der Boon Ben Lindemann Freda Linde Marie Linde Helena Lochner Sonja Loots Anna M. Louw Miemie Louw-Theron W.E.G. Louw M Leon Mare Maretha Maartens D.F. Malherbe Marie Malherbe (Kringe 1939) W.M.R. Malherbe (red. Brandwag) Eugene Marais Wille Martin Dalene Matthee M.E.R. L.H. Meurant (1811-1893) Deon Meyer John Miles Mikro S.I. Mocke (Die Belofte 1941) Annelize Morgan Dirk Mostert (Uit my ou Vrystaat 1938; ook skepper van Oom Bart) Elise Muller Petra Müller T.B. Muller Ena Murray Erika Murray-Theron M.I. Murray (Die Gerf 1940) N Nataniël Jackie Nagtegaal Reinet Nagtegaal Bettie Naudé, skuilnaam van Topsy Smith M.H. Neser Dolf van Niekerk Louise van Niekerk Marlene van Niekerk P.J. Nienaber Leon van Nierop P.H. Nortjé O M.A. Oberholzer (Nietige mense 1941) D.J. Opperman Janie Oosthuysen Fanie Olivier P Arnoldus Pannevis (1838-1884) G.B.S. Pasch (Erfgrond 1944) Chanette Paul Chris Pelser S.V. Petersen E.C. Pienaar P, de V. Pienaar (Skakels van die ketting 1929) T.C. Pienaar Emily Pieterse Henning Pieterse Pieter Pieterse Hilda Postma Willem Postma (Dr. O'kulis) Elma Potgieter Kasha Potgieter Nic Potgieter G.S. (Gustav) Preller Anton Prinsloo Q R Jan Rabie Joan Rankin Louis B Rautenbach Reenen J. van Reenen (Die Agterstevoortrekkers 1917) F.W. Reitz Linda Rode Hans Rompel Dan Roodt P.H. Roodt Zuretha Roos Ina Rousseau Leon Rousseau Sophie Roux André le Roux Johnita le Roux Rona Rupert Madelein Rust S Sangiro (A.A. Pienaar) Riana Scheepers Karel Schoeman P.J. Schoeman P.C. Schoonees (Jannie 1926) A.H.M. Scholtz G.D. Scholtz Johannes du Plessis Scholtz Merwe Scholtz Scriba (A.J. Pienaar) (Onverwag 1941) E. Serfontein Sita (S.S. de Kock) Dan Sleigh Adam Small Bartho Smit Berta Smit Hettie Smit J.J. Smith (red. Huisgenoot 1916) Topsy Smith Ela Spence Jan Spies Lina Spies Cecil van der Spuy Carina Stander Elsabe Steenberg Deborah Steinmair Elmar Steyn Jaap Steyn Klaas Steytler Wilma Stockenström Alexander Strachan Peter Snyders Adriaan Snyman Annette Snyman Dana Snyman Loit Sols Nicol Stassen Fritz Steyn (Die laaste passasier 1941) Malan Steyn Martin Steyn Pieter Strauss Aletta Steyn (Die jare daarna 1939) Fritz Steyn Leon Strydom Lize Swart T D.F. du Toit (Oom Lokomotief) D.F. du Toit (Dokter) S.J. du Toit (1847-1911) Totius (J.D. du Toit) U V Madeleine van Biljon Hendrik van Blerk‎ Petra van Blerk Jochem van Bruggen J.R.L. (Jan) van Bruggen (Kleinjan) (Japie 1922 en Marta 1940) Kas van den Bergh Zirk van den Berg Kootjie van den Heever (Danie se droom 1940) Willem van der Berg (Reisigers na nerens 1946) Carel van der Merwe Christo van der Merwe Izak van der Merwe (Boerneef) Kirby van der Merwe Ella van der Mescht Jan Jakobus van der Post Johan van der Post (S.G. Smidt) J.W. van der Rijst (Oom Willem) Marita van der Vyver Johannes van Melle Dolf van Niekerk Rudie van Rensburg Engela van Rooyen Nanette van Rooyen Piet van Rooyen Jan van Tonder N.P. van Wyk Louw Verna Vels Eben Venter F.A. Venter Irma Venter Fanie Viljoen Leon de Villiers S.J.A. de Villiers J.D. Voigt Philip de Vos Abraham H. de Vries Hannes Visser Anoeschka von Meck W Herman Wasserman G.A. Watermeyer George Weideman Albert Wessels (Tog seker 1942) Ingrid Winterbach X Y Z Dine van Zyl Sien ook Lys van Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse skrywers Afrikaanse skrywers	[ "Hier", "volg", "'n", "lys", "van", "Afrikaanse", "skrywers", ":", "A", "Berna", "Ackerman", "Willem", "Anker", "Hennie", "Aucamp", "B", "Eleanor", "Baker", "Margaret", "Bakkes", "Christine", "Barkhuizen", "le", "Roux", "Chris", "Barnard", "Mark", "Behr", "Pirow", "Bekker", "S.P", ".", "Benjamin", "Dricky", "Beukes", "Eugene", "Beukes", "Gerhard", "Beukes", "Lalie", "Beukes", "C.F", ".", "Beyers-Boshoff", "Albert", "Blake", "Stella", "Blakemore", "(", "Stella", "Owen", ")", "Helen", "Blackmore", "(", "mev.", "Bernard", "Lewis", ")", "Audrey", "Blignault", "Lynette", "Blignaut", "François", "Bloemhof", "Arnold", "Blumer", "Boerneef", "(", "Boplaas", "Louie", "Boshoff", "F.C.L", ".", "Bosman", "Herman", "Charles", "Bosman", "Annelie", "Botes", "Dina", "Botha", "Jaco", "Botha", "Lien", "Botha", "Susan", "Botha", "Tertia", "Botha", "Alba", "Bouwer", "Hendrik", "Brand", "(", "dr", ".", "S.H", ".", "Skaife", ")", "Johanna", "Brandt", "Lulu", "Brewis", "(", "Marietjie", "Breyten", "Breytenbach", "Kerneels", "Breytenbach", "André", "P", ".", "Brink", "Melt", "Brink", "N.J", ".", "Brummer", "Sannie", "Bruwer", "(", "Bodemvas", "Willie", "Burger", "C", "Analise", "Carstens", "Jan", "Lion", "Cachet", "Jan", "F.", "E", ".", "Celliers", "J.D", ".", "Cilliers", "Abel", "Coetzee", "(", "Waarheen", "Vader", "?", "Elna", "Crouse", "Henk", "Crouse", "Christoffel", "Coetzee", "John", "Coetzee", "A.", "L", ".", "(", "Anna", ")", "Conradie", "(", "Laura", "D", "D'", "Arbez", "(", "J.F", ".", "van", "Oordt", ")", "Phillip", "de", "Bruyn", "W.", "A", ".", "de", "Klerk", "(", "Die", "Grenslose", "Anna", "de", "Villiers", "(", "Die", "wit", "kraai", "Helene", "de", "Villiers", "Herna", "de", "Villiers", "P.", "de", "Villiers", "(", "dr", ".", "P.V", ".", "Pistorius", ")", "(", "Die", "Predikantsvrou", "Philip", "de", "Vos", "J.", "H.", "H.", "de", "Waal", "(", "Oupa", "en", "sy", "kleindogters", "Manie", "de", "Waal", "Reza", "de", "Wet", "Ferdinand", "Deist", "E.", "K.", "M", ".", "Dido", "Cor", "Dirks", "Anton", "Döckel", "Hermien", "Dommisse", "Werner", "Dorfling", "Tom", "Dreyer", "A", ".", "du", "Biel", "Hans", "du", "Plessis", "I.", "D", ".", "du", "Plessis", "PG", "du", "Plessis", "Tryna", "du", "Toit", "E", "Eitemal", "Ella", "Eloff-Van", "der", "Walt", "(", "Tersiaen", "Die", "anker", "van", "die", "lewe", "Chris", "Euvrard", "F", "H.", "A", ".", "Fagan", "Engemi", "Ferreira", "Jeanette", "Ferreira", "Corlia", "Fourie", "Jan", "Fourie", "Pierre", "Fourie", "S.D", ".", "Fourie", "G", "Prof.", "dr", ".", "G.", "B.A", ".", "Gerdener", "J.", "M", ".", "Gilfillan", "Hermann", "Giliomee", "Jeanne", "Goosen", "Tersia", "Gouws", "Rachelle", "Greeff", "Franci", "Greyling", "Pieter", "W", ".", "Grobbelaar", "Piet", "Grobler", "Sanet", "te", "Groen", "Coenrad", "Groenewald", "J.J", ".", "Groeneweg", "A.S", ".", "Grosskopf", "E.B", ".", "Grosskopf", "J.", "F.W", ".", "Grosskopf", "(", "Ou", "Leeumelker", "Santie", "Grosskopf", "Henriette", "Grové", "H", "T.J", ".", "Haarhoff", "P.J", ".", "Haasbroek", "Joan", "Hambidge", "M.J", ".", "Harris", "(", "Bruisende", "waters", "Ernst", "van", "Heerden", "Etienne", "van", "Heerden", "C.", "M", ".", "van", "den", "Heever", "Iz", ".", "van", "Heerden", "(", "Vaalswaer", ")", "Hester", "Heese", "Dr", ".", "J.", "A", ".", "Heese", "Japie", "Heese", "P.G", ".", "Hendriks", "(", "Pieter", "PistoriusSeptember(", "Roep", "van", "die", "tsetlo", "A.J", ".", "Herholdt", "Bonaventure", "Hinwood", "Hobson-broers", "(", "G.C.", "en", "S.", "B", ".", ")", "(", "Kalahari-kaskenades", "Tienie", "Holloway", "C.P", ".", "Hoogenhout", "(", "oom", "Jan", "wat", "versies", "maak", ")", "Barrie", "Hough", "Trisa", "Hugo", "Anel", "Heydenrych", "I", "Doc", "Immelman", "J", "Jaco", "Jacobs", "Holmer", "Johanssen", "(", "J.F", ".", "Holleman", ")", "(", "Getyen", "Die", "Onterfdes", "E.G", ".", "Jansen", "Goewerneur-generaal", "van", "die", "Unie", "van", "Suid-Afrika", ",", "Speaker", "van", "die", "Volksraad", "M.", "M", ".", "Jansen", "(", "Sommerso", "en", "Erfenis", "Valda", "Jansen", "Abr", ".", "H", ".", "Jonker", "?", ")", "Ingrid", "Jonker", "Christa", "Jonker-Jordaan", "Helm", "Jooste", "Elsa", "Joubert", "Gideon", "Joubert", "Irma", "Joubert", "Marlise", "Joubert", "K", "Harry", "Kalmer", "Konstant", "Kamelring", "(", "J", ".", "Wapenaar", ")", "Ronelda", "Kamfer", "J.C", ".", "Kannemeyer", "Willem", "Kamp", "(", "Onze", "Wim", ")", "Karin", "(", "C.", "M", ".", "Marais", ")", "Rosa", "Keet", "Regina", "Kemp", "Karl", "Kielblock", "Helene", "de", "Kock", "Koos", "Kombuis", "Isa", "Konrad", "Uys", "Krige", "W.O", ".", "Kunhe", "L", "C.J", ".", "Langenhoven", "Braam", "le", "Roux", "(", "Die", "geheim", "van", "Njabela", "Etienne", "Leroux", "Marlene", "le", "Roux", "Marzanne", "Leroux-Van", "der", "Boon", "Ben", "Lindemann", "Freda", "Linde", "Marie", "Linde", "Helena", "Lochner", "Sonja", "Loots", "Anna", "M", ".", "Louw", "Miemie", "Louw-Theron", "W.", "E.G", ".", "Louw", "M", "Leon", "Mare", "Maretha", "Maartens", "D.F", ".", "Malherbe", "Marie", "Malherbe", "(", "Kringe", "W.", "M.R", ".", "Malherbe", "(", "red", ".", "Brandwag", ")", "Eugene", "Marais", "Wille", "Martin", "Dalene", "Matthee", "M.", "E.R", ".", "L.H", ".", "Meurant", "Deon", "Meyer", "John", "Miles", "Mikro", "S.I", ".", "Mocke", "(", "Die", "Belofte", "Annelize", "Morgan", "Dirk", "Mostert", "(", "Uit", "my", "ou", "Vrystaat", "ook", "skepper", "van", "Oom", "Bart", ")", "Elise", "Muller", "Petra", "Müller", "T.B", ".", "Muller", "Ena", "Murray", "Erika", "Murray-Theron", "M.I", ".", "Murray", "(", "Die", "Gerf", "N", "Nataniël", "Jackie", "Nagtegaal", "Reinet", "Nagtegaal", "Bettie", "Naudé", ",", "skuilnaam", "van", "Topsy", "Smith", "M.H", ".", "Neser", "Dolf", "van", "Niekerk", "Louise", "van", "Niekerk", "Marlene", "van", "Niekerk", "P.J", ".", "Nienaber", "Leon", "van", "Nierop", "P.H", ".", "Nortjé", "O", "M.", "A", ".", "Oberholzer", "(", "Nietige", "mense", "D.J", ".", "Opperman", "Janie", "Oosthuysen", "Fanie", "Olivier", "P", "Arnoldus", "Pannevis", "G.", "B.S", ".", "Pasch", "(", "Erfgrond", "Chanette", "Paul", "Chris", "Pelser", "S.V", ".", "Petersen", "E.C", ".", "Pienaar", "P", ",", "de", "V", ".", "Pienaar", "(", "Skakels", "van", "die", "ketting", "T.C", ".", "Pienaar", "Emily", "Pieterse", "Henning", "Pieterse", "Pieter", "Pieterse", "Hilda", "Postma", "Willem", "Postma", "(", "Dr", ".", "O'", "kulis", ")", "Elma", "Potgieter", "Kasha", "Potgieter", "Nic", "Potgieter", "G.S", ".", "(", "Gustav)", "Preller", "Anton", "Prinsloo", "Q", "R", "Jan", "Rabie", "Joan", "Rankin", "Louis", "B", "Rautenbach", "Reenen", "J", ".", "van", "Reenen", "(", "Die", "Agterstevoortrekkers", "F.W", ".", "Reitz", "Linda", "Rode", "Hans", "Rompel", "Dan", "Roodt", "P.H", ".", "Roodt", "Zuretha", "Roos", "Ina", "Rousseau", "Leon", "Rousseau", "Sophie", "Roux", "André", "le", "Roux", "Johnita", "le", "Roux", "Rona", "Rupert", "Madelein", "Rust", "S", "Sangiro", "(", "A.A", ".", "Pienaar", ")", "Riana", "Scheepers", "Karel", "Schoeman", "P.J", ".", "Schoeman", "P.C", ".", "Schoonees", "(", "Jannie", "A.", "H.", "M", ".", "Scholtz", "G.D", ".", "Scholtz", "Johannes", "du", "Plessis", "Scholtz", "Merwe", "Scholtz", "Scriba", "(", "A.J", ".", "Pienaar", ")", "(", "Onverwag", "E", ".", "Serfontein", "Sita", "(", "S.", "S", ".", "de", "Kock", ")", "Dan", "Sleigh", "Adam", "Small", "Bartho", "Smit", "Berta", "Smit", "Hettie", "Smit", "J.J", ".", "Smith", "(", "red", ".", "Huisgenoot", "Topsy", "Smith", "Ela", "Spence", "Jan", "Spies", "Lina", "Spies", "Cecil", "van", "der", "Spuy", "Carina", "Stander", "Elsabe", "Steenberg", "Deborah", "Steinmair", "Elmar", "Steyn", "Jaap", "Steyn", "Klaas", "Steytler", "Wilma", "Stockenström", "Alexander", "Strachan", "Peter", "Snyders", "Adriaan", "Snyman", "Annette", "Snyman", "Dana", "Snyman", "Loit", "Sols", "Nicol", "Stassen", "Fritz", "Steyn", "(", "Die", "laaste", "passasier", "Malan", "Steyn", "Martin", "Steyn", "Pieter", "Strauss", "Aletta", "Steyn", "(", "Die", "jare", "daarna", "Fritz", "Steyn", "Leon", "Strydom", "Lize", "Swart", "T", "D.", "F.", "du", "Toit", "(", "Oom", "Lokomotief", ")", "D.", "F.", "du", "Toit", "(", "Dokter", ")", "S.", "J", ".", "du", "Toit", "Totius", "(", "J.", "D", ".", "du", "Toit", ")", "U", "V", "Madeleine", "van", "Biljon", "Hendrik", "van", "Blerk", "‎", "Petra", "van", "Blerk", "Jochem", "van", "Bruggen", "J.", "R.L", ".", "(", "Jan", ")", "van", "Bruggen", "(", "Kleinjan", ")", "(", "Japieen", "Marta", "Kas", "van", "den", "Bergh", "Zirk", "van", "den", "Berg", "Kootjie", "van", "den", "Heever", "(", "Danie", "se", "droom", "Willem", "van", "der", "Berg", "(", "Reisigers", "na", "nerens", "Carel", "van", "der", "Merwe", "Christo", "van", "der", "Merwe", "Izak", "van", "der", "Merwe", "(", "Boerneef", ")", "Kirby", "van", "der", "Merwe", "Ella", "van", "der", "Mescht", "Jan", "Jakobus", "van", "der", "Post", "Johan", "van", "der", "Post", "(", "S.G", ".", "Smidt", ")", "J.", "W", ".", "van", "der", "Rijst", "(", "Oom", "Willem", ")", "Marita", "van", "der", "Vyver", "Johannes", "van", "Melle", "Dolf", "van", "Niekerk", "Rudie", "van", "Rensburg", "Engela", "van", "Rooyen", "Nanette", "van", "Rooyen", "Piet", "van", "Rooyen", "Jan", "van", "Tonder", "N.P", ".", "van", "Wyk", "Louw", "Verna", "Vels", "Eben", "Venter", "F.", "A", ".", "Venter", "Irma", "Venter", "Fanie", "Viljoen", "Leon", "de", "Villiers", "S.", "J.", "A", ".", "de", "Villiers", "J.D", ".", "Voigt", "Philip", "de", "Vos", "Abraham", "H.", "de", "Vries", "Hannes", "Visser", "Anoeschka", "von", "Meck", "W", "Herman", "Wasserman", "G.", "A", ".", "Watermeyer", "George", "Weideman", "Albert", "Wessels", "(", "Tog", "seker", "Ingrid", "Winterbach", "X", "Y", "Z", "Dine", "van", "Zyl", "Sien", "ook", "Lys", "van", "Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "skrywers", "Afrikaanse", "skrywers" ]
4	https://af.wikipedia.org/wiki/Lys%20van%20Afrikaanse%20digters	Lys van Afrikaanse digters	Hier volg 'n lys van bekende Afrikaanse digters: A Hennie Aucamp Jan Afrika (sien Breyten Breytenbach) B Pirow Bekker Ronnie Belcher Marié Blomerus Peter Blum Boerneef Russell Boezak D.P.M. Botes Stephan Bouwer Breyten Breytenbach (Jan Blom, Jan Afrika) P.W. Buys C Jan Lion Cachet Eveleen Castelyn Jan F.E. Celliers Rika Cilliers T.T. Cloete Sheila Cussons D Johan de Jager F.W. (Francois) de Jongh Johann de Lange I. L. de Villiers Philip de Vos Julian de Wette Werner Dorfling Clinton du Plessis Hans du Plessis I.D. du Plessis Phil du Plessis D.F. du Toit S.J. du Toit D.S.R. du Toit (Reënwolf) E Eitemal Elisabeth Eybers Louis Eksteen F H.A. Fagan Vernon February Charles Fryer G Jeanne Goosen Pieter W. Grobbelaar H Joan Hambidge Daniel Hugo I Issie Venter J Ingrid Jonker Wopko Jensma H.H. Joubert C.W. Joubert Marlise Joubert K Ronelda Kamfer A.D. Keet Rosa Keet Hélène Kesting Olga Kirsch W.F. Knobel Wilhelm Knobel Uys Krige Antjie Krog L C.J. Langenhoven Trienke Laurie C. Louis Leipoldt André le Roux George Louw N.P. van Wyk Louw W.E.G. Louw M Lucas Malan D.F. Malherbe Danie Marais Eugene Marais Johann Lodewyk Marais Loftus Marais Adriaan Moorrees Petra Müller Johan Myburg N Gert Vlok Nel Fransi Nieuwoudt O Fanie Olivier D.J. Opperman Vincent Oliphant P Chris Pelser S.V. Petersen P.J. Philander Mathews Phosa Freda Plekker Gustav Preller S.J. Pretorius Wessel Pretorius Q R Henk Rall P.H. Roodt Ina Rousseau William Rowland Reënwolf (sien D.S.R. du Toit) S Merwe Scholtz Sjaka Septembir Adam Small Pieter Smit Eduard Smith Susan Smith Peter Snyders Casper Scmidt Dan Sleigh Lina Spies Jan Spies Jaap Steyn Wilma Stockenström Leon Strydom Jan Swanepoel Hein Swart T Barend J. Toerien Totius (J.D. du Toit) U V Hendrik van Blerk J.R.L. van Bruggen C.M. van den Heever Toon van den Heever Cornelius van der Merwe Boerneef H.A. van der Merwe Ernst van Heerden Dolf van Niekerk Marlene van Niekerk Piet van Rooyen Morney C. van Staden Neil van Tonder Johan van Wyk De Waal Venter A.G. Visser W M.M. Walters Theo Wassenaar G.A. Watermeyer George Weideman X Y Z Sien ook Lys van Afrikaanse skrywers Lys van Suid-Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse skrywers Afrikaanse digters	[ "Hier", "volg", "'n", "lys", "van", "bekende", "Afrikaanse", "digters", ":", "A", "Hennie", "Aucamp", "Jan", "Afrika", "(", "sien", "Breyten", "Breytenbach", ")", "B", "Pirow", "Bekker", "Ronnie", "Belcher", "Marié", "Blomerus", "Peter", "Blum", "Boerneef", "Russell", "Boezak", "D.P.M", ".", "Botes", "Stephan", "Bouwer", "Breyten", "Breytenbach", "(", "Jan", "Blom", ",", "Jan", "Afrika", ")", "P.W", ".", "Buys", "C", "Jan", "Lion", "Cachet", "Eveleen", "Castelyn", "Jan", "F.", "E", ".", "Celliers", "Rika", "Cilliers", "T.T", ".", "Cloete", "Sheila", "Cussons", "D", "Johan", "de", "Jager", "F.", "W", ".", "(", "Francois", ")", "de", "Jongh", "Johann", "de", "Lange", "I", ".", "L", ".", "de", "Villiers", "Philip", "de", "Vos", "Julian", "de", "Wette", "Werner", "Dorfling", "Clinton", "du", "Plessis", "Hans", "du", "Plessis", "I.", "D", ".", "du", "Plessis", "Phil", "du", "Plessis", "D.", "F.", "du", "Toit", "S.", "J", ".", "du", "Toit", "D.", "S.R.", "du", "Toit", "(", "Reënwolf", ")", "E", "Eitemal", "Elisabeth", "Eybers", "Louis", "Eksteen", "F", "H.", "A", ".", "Fagan", "Vernon", "February", "Charles", "Fryer", "G", "Jeanne", "Goosen", "Pieter", "W", ".", "Grobbelaar", "H", "Joan", "Hambidge", "Daniel", "Hugo", "I", "Issie", "Venter", "J", "Ingrid", "Jonker", "Wopko", "Jensma", "H.H", ".", "Joubert", "C.W", ".", "Joubert", "Marlise", "Joubert", "K", "Ronelda", "Kamfer", "A.D", ".", "Keet", "Rosa", "Keet", "Hélène", "Kesting", "Olga", "Kirsch", "W.F", ".", "Knobel", "Wilhelm", "Knobel", "Uys", "Krige", "Antjie", "Krog", "L", "C.J", ".", "Langenhoven", "Trienke", "Laurie", "C", ".", "Louis", "Leipoldt", "André", "le", "Roux", "George", "Louw", "N.P", ".", "van", "Wyk", "Louw", "W.", "E.G", ".", "Louw", "M", "Lucas", "Malan", "D.F", ".", "Malherbe", "Danie", "Marais", "Eugene", "Marais", "Johann", "Lodewyk", "Marais", "Loftus", "Marais", "Adriaan", "Moorrees", "Petra", "Müller", "Johan", "Myburg", "N", "Gert", "Vlok", "Nel", "Fransi", "Nieuwoudt", "O", "Fanie", "Olivier", "D.J", ".", "Opperman", "Vincent", "Oliphant", "P", "Chris", "Pelser", "S.V", ".", "Petersen", "P.J", ".", "Philander", "Mathews", "Phosa", "Freda", "Plekker", "Gustav", "Preller", "S.J", ".", "Pretorius", "Wessel", "Pretorius", "Q", "R", "Henk", "Rall", "P.H", ".", "Roodt", "Ina", "Rousseau", "William", "Rowland", "Reënwolf", "(", "sien", "D.", "S.R.", "du", "Toit", ")", "S", "Merwe", "Scholtz", "Sjaka", "Septembir", "Adam", "Small", "Pieter", "Smit", "Eduard", "Smith", "Susan", "Smith", "Peter", "Snyders", "Casper", "Scmidt", "Dan", "Sleigh", "Lina", "Spies", "Jan", "Spies", "Jaap", "Steyn", "Wilma", "Stockenström", "Leon", "Strydom", "Jan", "Swanepoel", "Hein", "Swart", "T", "Barend", "J", ".", "Toerien", "Totius", "(", "J.", "D", ".", "du", "Toit", ")", "U", "V", "Hendrik", "van", "Blerk", "J.", "R.L", ".", "van", "Bruggen", "C.", "M", ".", "van", "den", "Heever", "Toon", "van", "den", "Heever", "Cornelius", "van", "der", "Merwe", "Boerneef", "H.", "A", ".", "van", "der", "Merwe", "Ernst", "van", "Heerden", "Dolf", "van", "Niekerk", "Marlene", "van", "Niekerk", "Piet", "van", "Rooyen", "Morney", "C", ".", "van", "Staden", "Neil", "van", "Tonder", "Johan", "van", "Wyk", "De", "Waal", "Venter", "A.G", ".", "Visser", "W", "M.", "M", ".", "Walters", "Theo", "Wassenaar", "G.", "A", ".", "Watermeyer", "George", "Weideman", "X", "Y", "Z", "Sien", "ook", "Lys", "van", "Afrikaanse", "skrywers", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "skrywers", "Afrikaanse", "digters" ]
5	https://af.wikipedia.org/wiki/Alice%2C%20Oos-Kaap	Alice, Oos-Kaap	Alice is 'n dorpie in die Oos-Kaap, 120 km wes van Oos-Londen. Dit is op die wesoewer van die Tyhumerivier geleë, teenoor die hoofkampus van die Universiteit van Fort Hare. Geskiedenis Die Glasgow Sendinggenootskap het 'n sendingstasie in 1824 op die westelike oewer van die Tyhumerivier gestig. Hulle het die dorp eers Lovedale genoem - na John Lovedale van die genootskap. Die dorp is later na prinses Alice, dogter van die Britse koningin Victoria, vernoem. Die sendingstasie is na die Sesde Grensoorlog prysgegee en die eerste skool is eers in 1841 ná die heropening gebou. Die geboue is egter tydens die Sewende Grensoorlog opgekommandeer en in 'n fort omskep. Ná die vrede van 1847 is 'n behoorlike fort op die oostelike oewer van die rivier gebou. In 1867 het Jane Elizabeth Waterston, Suid-Afrika se eerste vrouedokter, hier begin werk as 'n onderwyseres. In 1981 het dit deel van die onafhanklike tuisland Ciskei geword en moes nie-swartes dit verlaat. Distrik Daar word wol, sybokhaar, beesvleis, melk, sitrusvrugte, tabak en hout gelewer in die distrik. Die Universiteit van Fort Hare is opgerig waar die militêre fort in die 19de eeu op die oewers van die Tyhumerivier gebou is. Naburige dorpe Sien ook NG gemeente Alice Lys van dorpe in Suid-Afrika Verwysings Bronne Eksterne skakels Die vervalle gebou van die eertydse NG gemeente Alice, soos te sien op Google Maps Nedersettings in die Oos-Kaap	[ "Alice", "is", "'n", "dorpie", "in", "die", "Oos-Kaap,", "km", "wes", "van", "Oos-Londen", ".", "Dit", "is", "op", "die", "wesoewer", "van", "die", "Tyhumerivier", "geleë", ",", "teenoor", "die", "hoofkampus", "van", "die", "Universiteit", "van", "Fort", "Hare", ".", "Geskiedenis", "Die", "Glasgow", "Sendinggenootskap", "het", "'n", "sendingstasie", "inop", "die", "westelike", "oewer", "van", "die", "Tyhumerivier", "gestig", ".", "Hulle", "het", "die", "dorp", "eers", "Lovedale", "genoem", "-", "na", "John", "Lovedale", "van", "die", "genootskap", ".", "Die", "dorp", "is", "later", "na", "prinses", "Alice", ",", "dogter", "van", "die", "Britse", "koningin", "Victoria", ",", "vernoem", ".", "Die", "sendingstasie", "is", "na", "die", "Sesde", "Grensoorlog", "prysgegee", "en", "die", "eerste", "skool", "is", "eers", "inná", "die", "heropening", "gebou", ".", "Die", "geboue", "is", "egter", "tydens", "die", "Sewende", "Grensoorlog", "opgekommandeer", "en", "in", "'n", "fort", "omskep", ".", "Ná", "die", "vrede", "vanis", "'n", "behoorlike", "fort", "op", "die", "oostelike", "oewer", "van", "die", "rivier", "gebou", ".", "Inhet", "Jane", "Elizabeth", "Waterston", ",", "Suid-Afrika", "se", "eerste", "vrouedokter", ",", "hier", "begin", "werk", "as", "'n", "onderwyseres", ".", "Inhet", "dit", "deel", "van", "die", "onafhanklike", "tuisland", "Ciskei", "geword", "en", "moes", "nie-swartes", "dit", "verlaat", ".", "Distrik", "Daar", "word", "wol", ",", "sybokhaar", ",", "beesvleis", ",", "melk", ",", "sitrusvrugte", ",", "tabak", "en", "hout", "gelewer", "in", "die", "distrik", ".", "Die", "Universiteit", "van", "Fort", "Hare", "is", "opgerig", "waar", "die", "militêre", "fort", "in", "diee", "eeu", "op", "die", "oewers", "van", "die", "Tyhumerivier", "gebou", "is", ".", "Naburige", "dorpe", "Sien", "ook", "NG", "gemeente", "Alice", "Lys", "van", "dorpe", "in", "Suid-Afrika", "Verwysings", "Bronne", "Eksterne", "skakels", "Die", "vervalle", "gebou", "van", "die", "eertydse", "NG", "gemeente", "Alice", ",", "soos", "te", "sien", "op", "Google", "Maps", "Nedersettings", "in", "die", "Oos-Kaap" ]
6	https://af.wikipedia.org/wiki/Australasi%C3%AB	Australasië	Australasië (Latyn: Australasia, letterlik: "suid van Asië") is die gebied rondom Australië, Nieu-Seeland, Nieu-Guinea, die daaromliggende eilande van Melanesië en ook 'n deel van Indonesië. Die begrip is afkomstig van Charles de Brosses, wat dit in 1756 gebruik het om die gebied af te grens van Polinesië en Magellanica (die suidoostelike deel van die Stille Oseaan). Lande in Australasië Australië Fidji Gefedereerde State van Mikronesië Kiribati Marshalleilande Nauru Nieu-Seeland Oos-Timor Palau Papoea-Nieu-Guinee Samoa Salomonseilande Tonga Tuvalu Vanuatu Verwysings Eksterne skakels Gebiede van Asië Gebiede van Oseanië Stille Oseaan	[ "Australasië", "(", "Latyn", ":", "Australasia", ",", "letterlik", ":", "\"", "suid", "van", "Asië", "\"", ")", "is", "die", "gebied", "rondom", "Australië", ",", "Nieu-Seeland", ",", "Nieu-Guinea", ",", "die", "daaromliggende", "eilande", "van", "Melanesië", "en", "ook", "'n", "deel", "van", "Indonesië", ".", "Die", "begrip", "is", "afkomstig", "van", "Charles", "de", "Brosses", ",", "wat", "dit", "ingebruik", "het", "om", "die", "gebied", "af", "te", "grens", "van", "Polinesië", "en", "Magellanica", "(", "die", "suidoostelike", "deel", "van", "die", "Stille", "Oseaan", ")", ".", "Lande", "in", "Australasië", "Australië", "Fidji", "Gefedereerde", "State", "van", "Mikronesië", "Kiribati", "Marshalleilande", "Nauru", "Nieu-Seeland", "Oos-Timor", "Palau", "Papoea-Nieu-Guinee", "Samoa", "Salomonseilande", "Tonga", "Tuvalu", "Vanuatu", "Verwysings", "Eksterne", "skakels", "Gebiede", "van", "Asië", "Gebiede", "van", "Oseanië", "Stille", "Oseaan" ]
7	https://af.wikipedia.org/wiki/Asi%C3%AB	Asië	Asië Asië is die wêreld se grootste kontinent in sowel oppervlakte as bevolking. Saam met die eilande beslaan dit ongeveer 44 579 000 km² wat 33% van die totale landoppervlakte van die aarde is en dit word bewoon deur meer as 4 miljard mense – ongeveer 60% van die wêreldbevolking. Geografie Asië, wat saam met Europa ’n onderdeel van die groot wêrelddeel genaamd Eurasië vorm, is die grootste van die aarde se vyf vastelande. Dit beslaan 'n oppervlakte van ongeveer 44 miljoen km², oftewel een derde van die wêreld se totale landoppervlakte. Afgesien van ’n aantal eilande in die suidooste, is die hele Asië in die Noordelike Halfrond geleë. Dit strek van die Oeralgebergte, die Swartsee, die Middellandse See en die Rooisee in die weste tot by die Stille Oseaan in die ooste, vanaf die Noordelike Yssee tot by die Indiese Oseaan in die suide. Die eilande van Indonesië, Filippyne, Taiwan en Japan maak ook deel uit van Asië, en so ook Siprus, in die oostelike Middellandse See, en Sri Lanka, naby die suidkus van Indië. Die vernaamste berge in Asië is in twee gordels gegroepeer. Die eerste gordel strek vanaf die Chukchi-skiereiland by die Beringstraat, deur Suid-Siberië, tot by die Tiensjan in Noordwes-China. Die tweede gordel begin in Turkye en sluit die hooglande van Iran en Afghanistan sowel as die Himalaja in; oos van Tibet swenk dit suidoos tot by Maleisië. Die Asiatiese vasteland bevat die hoogste en laagste plekke in die wêreld – Berg Everest in die Himalaja is 8 848 meter bo seespieël en die Dooie See is 395 meter onder seespieël. Die Baikalmeer in Suidoos-Rusland, naby Mongolië, vorm die wêreld se diepste trog – die meer is 1 620 meter diep en die bodem is 1 295 meter onderkant seespieël. Die Kaspiese See en die Aralmeer is oorblyfsels van veel groter see wat vroeër daar bestaan het. Van die grootste riviere in die wêreld kom in Asië voor, onder andere die Mekong, Yangtze en Geelrivier in China en die Indus, Ganges en Chao Phraya in Indië. In Siberië vries die riviere in die winter, soms tot op die bodem. In die verre noorde van die vasteland bly die grond permanent bevrore en slegs 'n dun lagie bogrond ontdooi in die kort somers. Onmiddellik suid van hierdie toendra-gebied is 'n breë gordel onvrugbare sand, waarin uitgestrekte naaldwoude voorkom. Verder suid lê die sogenaamde landboudriehoek van Rusland en Oekraïne (tussen Sint Petersburg, Odessa en Irkoetsk). Die grond is humusryk en die verhouding tussen reënval en verdamping is eweredig. Daarop volg die steppe- en woestyngebied, waar die reënval afneem en die temperatuur styg. Die gebied is oor die algemeen vrugbaar, maar besproeiing is noodsaaklik vir landbou. Weens die minerale samestelling van die grond en die feit dat verdamping hoër as die reënval is, ontstaan daar plek-plek soutvlaktes en -mere. Suidwes-Asië maak deel uit van die droëwoestyngordel wat van die Sahara in Afrika tot by die Gobiwoestyn in Mongolië strek. Suid van die sentrale gebergtes, in Indië en Suidoos-Asië, word die minerale in die grond deur die swaar moesonreëns weggespoel. Die grond is kleierig, arm aan humus, met harde laterietbodems en wissel in kleur van geel tot rooibruin. Die vrugbaarste grond in die tropiese en subtropiese gebiede is vulkaniese grond, soos die in die hooglande van Dekan. Die valleie en deltas van die groot riviere in Indië en China en van die Tigris en Eufraat in Klein-Asië bevat ook baie vrugbare grond. Die reënval in Asië wissel drasties van streek tot streek en word grootliks deur die sentrale bergreekse beïnvloed. Westewinde bring genoeg reën vir die ooskuste van die Middellandse See en die Swartsee, maar ooswaarts word die reën al hoe minder en bereik glad nie die lande oos van die Arabiese Skiereiland nie. Die suidwesmoesonwinde bring oorvloedige reën vir Indië en Suidoos-Asië. Die kort winters is die enigste droë tydperke. Die eilande van Indonesië en Maleisië, nader aan en op die ewenaar, het 'n tropiese reënwoudklimaat. Sentraal-Asië, tussen die Kaspiese See en die Gobiwoestyn, word deur die berge van die moesonreëns afgesny. Bokant 50 grade noorderbreedte in Rusland is die somers droog en warm en die winters nat en koud. Verder noordwaarts· heers 'n tipiese arktiese klimaat, wat ook in groot mate in die hoogliggende gebergtes voorkom. Fauna en Flora Naas uitgestrekte grasvlaktes, woestyne en woude, bestaan Asië uit hoë plato's en bergreekse met die hoogste pieke in die wêreld. Daar kom dus 'n groot verskeidenheid plante en diere voor. Die sterk ooreenkoms tussen die fauna en flora van Asië en dié van die Amerikas versterk die vermoede dat daar in die ystertydperk 'n landbrug in die gebied van die Beringstraat moes bestaan het. Toendra In die verre noorde van Asië tref 'n mens Arktiese plantegroei aan. Daar groei net mos, kort grasse en bossies in die kort somers. Die berghellings langs die noordoostelike kus van Siberië is met welige gras bedek. Talie soorte insekte floreer in die toendra en dien as voedsel vir die groot swerms voëls wat in die somer op land en langs die see broei. Kenmerkend vir die toendra is sneeuhoenders en lemmings, wat as prooi dien vir roofvoëls, poolvosse en ander vleisvreters soos wolwe. Die meeste diere, insluitende die rendiere, migreer suidwaarts in die herfs. Kleiner knaagdiere bly egter ook in die winter daar en lewe van plantegroei wat hul onder die sneeu uitgrawe. Taiga Geen bome groei op die toendra nie, maar uitgestrekte naaldwoude kom suid daarvan in die taiga voor. Hulle bestaan hoofsaaklik uit denne, sparre en lorke. In die koudste dele van die taiga oorheers die lorke. Hulle verloor hul naalde in die winter, voëls en knaagdiere lewe van die bome se sade in die taiga. Soms ontstaan 'n tekort aan sade en dan migreer die voëls op groot skaal na Europa. Die grootste diere wat in die taiga voorkom, is elande, met wolwe, losse (’n soort rooikat) en veelvrate as hul vernaamste vyande. Naaldwoude kom ook teen die berghellings in die hooglande van Tibet voor. Rododendrons van alle kleure en 'n groot verskeidenheid primulas groei daar bokant die boomgrens. Steppes en woestyne Die plantegroei van Klein-Asië, Iran, Afganistan, Tibet en Mongolië is tipies van woestyn- en steppegebied. Loofbome groei in bosse teen die vogtige berghellings en langs die rivieroewers. Plantegroei in die steppe bestaan hoofsaaklik uit harde grasse, eenjarige plante, bolgewasse en lae struike, soos die Tamarisk. Bokwiet kom oorspronklik uit die steppe van Sentraal-Asië en knoffel uit Wes-Asië. Die plantegroei in Tibet is baie soos dié in China en Japan, waar perskes en appelkose oorspronklik vandaan kom. Kersies, vye, druiwe, hennep, gars, koring en rog, wat oorspronklik uit Klein-Asië kom, het oral op die vasteland belangrike kultuurgewasse geword. Korea, Mantsjoerye en Oos-China het 'n hoë reënval, met subtropiese plantegroei in die suidelike dele. Die uitgestrekte steppe was die oorspronklike habitat van die wilde perd, maar vandag kom die egte wilde perd (Equus przewalski) nog net in Mongolië voor. Mongolië is ook die woonplek van die laaste wilde kamele. Hulle is skraler, met korter, harder hare as die mak kameel. Baie soorte knaagdiere kom in die steppes voor, onder andere die fluithaas, wat 'n wintervoorraad van afgeknaagde plante opbou. In die warm woestyne van Suidwes-Asië tref 'n mens nog wilde esels aan sowel as 'n soort gasel wat hom by die klimaat aangepas het. Op die hooglande van Tibet kom die wilde jak (knorbuffel) voor. Sy digte pels beskerm hom teen die koue. Die kleiner huisjak is meer as 3000 jaar gelede al deur die Tibettane getem. Hy is 'n nuttige pak- en rydier en word ook aangehou vir melk en vleis. Sy pels het verskeie uiteenlopende gebruike. Hoog in die berge woon wilde skape en bokke, met die sneeuluiperd as hul grootste vyand. Die sneeuluiperd is die enigste lid van die luiperdfamilie wat bokant die boomgrens woon. Bere is swerfdiere wat yl bevolkte, bergagtige gebiede as woonplek verkies. Daar is bruinbere in Tibet en knaagbere in die berge van Suidoos-Asië. In die bamboesbosse teen die berghange van Tibet en Wes-China woon die groot pandabeer. Sy kleiner neef kom ook in die aangrensende gebiede voor. Hulle lewe hoofsaaklik van plante. Tropiese woude Suid van die Himalaja lê die tropiese en subtropiese gebiede van Asië. Plek-plek kom daar wel struikwoestyne en droë bosse voor, maar tropiese reënwoude met 'n groot verskeidenheid van plante en diere oorheers. Baie van die boomsoorte lewer waardevolle hout, soos byvoorbeeld ysterhout, wat so swaar is, dat dit in water sink. Omdat daar geen groeiseisoen is nie, dra bome dwarsdeur die jaar vrugte. Baie van die tropiese plante lewer bekende speserye en grondstowwe, onder andere gemmer, kaneel en katoen. Op die eilande is rubberplantasies en palms 'n algemene verskynsel. In die subtropiese savannegebiede woon 'n soort antiloop en die uiters seldsame Indiese leeu. Die grootste oerwoudbewoners is Asiatiese olifant, wat effens kleiner is as hul neefs in Afrika. Tiers, 'n klein soort renoster, Indiese-tapirs en orangoetangs se getalle is vinnig besig om af te neem. Dieselfde gebeur met die veelkleurige fisante van Suidoos-Asië. Riviere en mere Vis, op baie plekke die Asiate se enigste eiwitvoedsel, kom in groot getalle in al die riviere voor, veral in die koue riviere van Siberië. Rivierdolfyne kom in die groter riviere voor. In die tropiese en subtropiese gebiede tref 'n mens 'n paar soorte krokodille, waterskilpaaie en waterslange aan. Die Baikalmeer in Siberië is die habitat van die wêreld se enigste varswaterrob. Skiereilande Arabië en die Indiese subkontinent Arabië is die grootste skiereiland ter wêreld en lê tussen die Rooisee en die Persiese Golf. Dit het 'n oppervlakte van sowat drie miljoen km² (ter vergelyking: die oppervlakte van Suid-Afrika is sowat 1 200 000 km²). Tog woon hier baie min mense, aangesien dit een van die droogste gebiede op aarde is. Die reënval is so laag dat daar nie 'n enkele standhoudende rivier in hierdie hele uitgestrekte gebied is nie. 'n Groot deel van die binneland van die Arabiese skiereiland is ware woestyn, hoewel daar op sekere plekke 'n skraal plantegroei voorkom. Die hooglande van Jemen en Oman kry genoeg reën dat 'n paar gewasse verbou kan word, maar in die meeste ander dele is besproeiing noodsaaklik. Koffie word op die hooglande verbou, terwyl dadels en graansoorte by die oases gekweek word. Kleinveeboerdery is die vernaamste menslike bedrywigheid, en skape, bokke, perde en kamele word aangehou. Arabië se rykdom lê egter nie op die grondoppervlak nie, maar daaronder: petroleum, wat veral aan die oostelike deel van die skiereiland groot rykdom besorg het. 'n Groot deel van die totale jaarlikse wêreldproduksie van petroleum kom uit hierdie streek. As die Indiese subkontinent beskou word as die gebied wat suid van die Indus-Ganges-vlakte lê, is die gebied effens kleiner as Arabië. Die grootste deel van die skiereiland bestaan uit die Indiese Dekkan, 'n uitgestrekte plato wat sowat 600 m bo seevlak lê. Die Dekkan word in die ooste en in die weste deur berge begrens. Die Wes-Ghats is die hoogste van hierdie bergreekse en styg tot sowat 2 500 m bo seevlak (Anai Mudi). Die reënval van hierdie skiereiland kom streng seisoensgewys voor en die enigste rede waarom die gebied so baie mense kan onderhou, is die grootskeepse gebruik van besproeiing. Rys is die vernaamste oes langs die kus, terwyl Indiese manna of Guinee-koring op die plato self gekweek word. Katoen is baie belangrik in die noordwestelike deel van die Dekkan. Indo-China Hierdie skiereiland lê tussen Indië en China en is die suidelikste Asiatiese skiereiland. Dit strek in die suidweste tot by die lang, smal Maleise Skiereiland (Malakka), wat op sy beurt byna tot by die ewenaar strek. Die skiereiland omvat lande soos Mianmar, Thailand, Kambodja, Laos en Viëtnam. Die belangrikste landbouprodukte van die skiereiland met sy moesonklimaat is rys, rubber, tee, katoen, tabak en piesangs. Hierdie deel van Asië is egter ook ryk aan delfstowwe, veral tin en tungsten. Kleiner skiereilande Daar is nog baie kleiner skiereilande in Asië. Tussen die See van Ochotsk en die Beringsee lê die Kamtsjatka-skiereiland (270 000 km²). Van die noordooste na die suidweste op hierdie skiereiland loop die vulkaniese Sredinni-gebergte. Die hoogste spits is Kloetsjef (4 778 m). Vanweë die uiters ongunstige klimaatsomstandighede is die eiland, wat sedert 1706 aan Rusland behoort, baie dun bevolk. Tussen die Geelsee en die See van Japan lê die skiereiland van Korea (220 000 km²); die Seestraat van Korea skei hierdie skiereiland van die Japanse eilande. Die oostelike deel is bergagtig en woudryk. In die weste word diep, vrugbare grond intensief benut. Die noordelike deel van die skiereiland is ryk aan verskeie minerale: goud, yster, steenkool, koper en lood. Die grootste rivier, die 790 km lange Yalu, vorm die grens tussen Korea en Mantsjoerye. Eilande Asië is 'n besonder eilandryke vasteland. Die ooskus van Asië bestaan uit 'n reeks eilandkettings, wat van Alaska tot by Sumatra strek. Kleiner eilandgroepe kom voor in die Golf van Bengale, in die Arabiese See en in die Noordelike Yssee. Die belangrikste eilandgroepe en eilande is (van noord na suid): Die Aleoetiese Eilande Hierdie eilandketting lê tussen Alaska en Kamtsjatka en omvat sowat 150 eilande en eilandjies van vulkaniese oorsprong. Die eilandketting is 1 750 km lank en beslaan 'n totale oppervlakte van 17 450 km². Die klimaat is straf en die reënval hoog. Die eilande word deur sowat 6 000 mense, meestal Inuïete, bewoon. Die Aleoete is in 1741 ontdek en is in 1867 saam met Alaska deur die Verenigde State van Rusland gekoop. Die Koerile Die Koerile is 'n 1 200 km lange eilandboog tussen Kamtsjatka en Japan. Dit bestaan uit altesame 36 eilande van vulkaniese oorsprong met 'n totale oppervlakte van 15 600 km². Die Koerile het tot in 1945 aan Japan behoort. Daarna het dit onder die beheer van die Sowjetunie gekom en behoort nou aan Rusland. Die Japanse eilande Japan bestaan uit vier hoofeilande en meer as 8 000 kleiner eilande met 'n totale oppervlakte van 372 487 km². Die eilande strek oor meer as 4 000 km van noord na suid. Die hoofeilande is Honsjoe, Hokkaido, Sjikokoe en Kioesjoe. Die eilande het talle inhamme en baaitjies aan die kus, terwyl die binneland in die algemeen taamlik bergagtig is. In Japan is daar 192 vulkane (waarvan 58 aktief) en talle warmwaterbronne, en die land word dikwels deur aardbewings geteister. Die· hoogste berg is Foedji (3 776 m) op die eiland Honsjoe. Die noordelike deel van Japan het 'n gematigde en die suidelike deel 'n subtropiese moesonklimaat. Taiwan Hierdie eiland, wat hoofsaaklik deur Chinese bewoon word, het 'n oppervlakte van 36 000 km² en 16 in die Oos-Chinese See. Die klimaat is gematig en die plantegroei welig Die belangrikste landbouprodukte is rys, suiker, patats, kanfer, neute, tee en hennep, terwyl goud, steenkool en aardolie ontgin word. Die berge in die ooste bereik by Mount Morrison 'n hoogte van 3 997 m. Die westelike deel van die eiland bestaan grotendeels uit laagland. Taiwan het vroeër as Formosa bekend gestaan. Suidoos-Asiatiese eilande Tussen Asië en Australië lê die eilande-wêreld van Indonesië en die Maleise argipel. Die meer as 22 000 eilande vorm die grootste argipel op aarde. Tot die argipel behoort onder meer die Soenda-eilande, die Molukke en die Filippyne. In hierdie aardbewingryke gebied word sowat 130 aktiewe vulkane aangetref. Die grootste eiland van die argipel, en een van die grootste eilande ter wêreld, is Borneo (ook bekend as Borneo; 751 000 km²). Die binneland van hierdie eiland is baie bergagtig en dig bebos. Die sowat 6 miljoen inwoners woon hoofsaaklik in die kusstreke. Ander groot eilande is: Soematra (473 600 km²), Sulawesi (vroeër bekend as Celebes; 189 035 km²) en Java (132 267 km²). Die Filippyne (300 000 km²) bestaan uit 7 107 eilande, waarvan 730 bewoon word. Die grootste eilande is Luzon, Mindanao, Samar, Negros en Palawan. Hierdie eilande het 'n tropiese klimaat. Die Molukke (Maloekoe) lê tussen Sulawesi en Nieu-Guinee; hierdie eilande het 'n totale oppervlakte van 74 505 km² en word deur sowat 'n miljoen mense bewoon. Op hierdie eens beroemde spesery-eilande speel die verbouing van speserye vandag net nog 'n baie klein rol. Ander Asiatiese eilande Ander Asiatiese eilande word in die Noordelike Yssee, die Indiese Oseaan en die Middellandse See aangetref. Die grootste Asiatiese eilande in die Noordelike Yssee is Nowaja Zemlja (81 400 km²), Franz Josef-land (18 940 km²) en die Nieu-Siberiese Eilande. Die grootste eiland in die Indiese Oseaan is Sri Lanka of Ceylon, aan die suidpunt van Indië. Dit het 'n oppervlakte van 65 610 km². Daar is twee eilandgroepe in die Indiese Oseaan, die Andamane en die Nikobare, met 'n gesamentlike oppervlakte van 6 582 km². Die grootste eiland in die Middellandse See wat tot Asië behoort, is Siprus (9 251 km²). Die eiland word deur Grieke en Turke bewoon wat koring, olywe, druiwe en neute verbou. Lande Sien ook Afrika-Eurasië Eurasië Vlae van Asië Verwysings Bronnelys Kennis, 1980, ISBN 0-7981-0826-6, bl. 654 – 657 Wêreldspektrum, Volume 2, Bladsy 80, ISBN 0 908409 41 9 Eksterne skakels	[ "Asië", "Asië", "is", "die", "wêreld", "se", "grootste", "kontinent", "in", "sowel", "oppervlakte", "as", "bevolking", ".", "Saam", "met", "die", "eilande", "beslaan", "dit", "ongeveer579", "000", "km²", "wat", "van", "die", "totale", "landoppervlakte", "van", "die", "aarde", "is", "en", "dit", "word", "bewoon", "deur", "meer", "asmiljard", "mense", "–", "ongeveer", "van", "die", "wêreldbevolking", ".", "Geografie", "Asië", ",", "wat", "saam", "met", "Europa", "’n", "onderdeel", "van", "die", "groot", "wêrelddeel", "genaamd", "Eurasië", "vorm", ",", "is", "die", "grootste", "van", "die", "aarde", "se", "vyf", "vastelande", ".", "Dit", "beslaan", "'n", "oppervlakte", "van", "ongeveermiljoen", "km²", ",", "oftewel", "een", "derde", "van", "die", "wêreld", "se", "totale", "landoppervlakte", ".", "Afgesien", "van", "’n", "aantal", "eilande", "in", "die", "suidooste", ",", "is", "die", "hele", "Asië", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "geleë", ".", "Dit", "strek", "van", "die", "Oeralgebergte", ",", "die", "Swartsee", ",", "die", "Middellandse", "See", "en", "die", "Rooisee", "in", "die", "weste", "tot", "by", "die", "Stille", "Oseaan", "in", "die", "ooste", ",", "vanaf", "die", "Noordelike", "Yssee", "tot", "by", "die", "Indiese", "Oseaan", "in", "die", "suide", ".", "Die", "eilande", "van", "Indonesië", ",", "Filippyne", ",", "Taiwan", "en", "Japan", "maak", "ook", "deel", "uit", "van", "Asië", ",", "en", "so", "ook", "Siprus", ",", "in", "die", "oostelike", "Middellandse", "See", ",", "en", "Sri", "Lanka", ",", "naby", "die", "suidkus", "van", "Indië", ".", "Die", "vernaamste", "berge", "in", "Asië", "is", "in", "twee", "gordels", "gegroepeer", ".", "Die", "eerste", "gordel", "strek", "vanaf", "die", "Chukchi-skiereiland", "by", "die", "Beringstraat", ",", "deur", "Suid-Siberië", ",", "tot", "by", "die", "Tiensjan", "in", "Noordwes-China", ".", "Die", "tweede", "gordel", "begin", "in", "Turkye", "en", "sluit", "die", "hooglande", "van", "Iran", "en", "Afghanistan", "sowel", "as", "die", "Himalaja", "in", ";", "oos", "van", "Tibet", "swenk", "dit", "suidoos", "tot", "by", "Maleisië", ".", "Die", "Asiatiese", "vasteland", "bevat", "die", "hoogste", "en", "laagste", "plekke", "in", "die", "wêreld", "–", "Berg", "Everest", "in", "die", "Himalaja", "is848", "meter", "bo", "seespieël", "en", "die", "Dooie", "See", "ismeter", "onder", "seespieël", ".", "Die", "Baikalmeer", "in", "Suidoos-Rusland", ",", "naby", "Mongolië", ",", "vorm", "die", "wêreld", "se", "diepste", "trog", "–", "die", "meer", "is620", "meter", "diep", "en", "die", "bodem", "is295", "meter", "onderkant", "seespieël", ".", "Die", "Kaspiese", "See", "en", "die", "Aralmeer", "is", "oorblyfsels", "van", "veel", "groter", "see", "wat", "vroeër", "daar", "bestaan", "het", ".", "Van", "die", "grootste", "riviere", "in", "die", "wêreld", "kom", "in", "Asië", "voor", ",", "onder", "andere", "die", "Mekong", ",", "Yangtze", "en", "Geelrivier", "in", "China", "en", "die", "Indus", ",", "Ganges", "en", "Chao", "Phraya", "in", "Indië", ".", "In", "Siberië", "vries", "die", "riviere", "in", "die", "winter", ",", "soms", "tot", "op", "die", "bodem", ".", "In", "die", "verre", "noorde", "van", "die", "vasteland", "bly", "die", "grond", "permanent", "bevrore", "en", "slegs", "'n", "dun", "lagie", "bogrond", "ontdooi", "in", "die", "kort", "somers", ".", "Onmiddellik", "suid", "van", "hierdie", "toendra-gebied", "is", "'n", "breë", "gordel", "onvrugbare", "sand", ",", "waarin", "uitgestrekte", "naaldwoude", "voorkom", ".", "Verder", "suid", "lê", "die", "sogenaamde", "landboudriehoek", "van", "Rusland", "en", "Oekraïne", "(", "tussen", "Sint", "Petersburg", ",", "Odessa", "en", "Irkoetsk", ")", ".", "Die", "grond", "is", "humusryk", "en", "die", "verhouding", "tussen", "reënval", "en", "verdamping", "is", "eweredig", ".", "Daarop", "volg", "die", "steppe-", "en", "woestyngebied", ",", "waar", "die", "reënval", "afneem", "en", "die", "temperatuur", "styg", ".", "Die", "gebied", "is", "oor", "die", "algemeen", "vrugbaar", ",", "maar", "besproeiing", "is", "noodsaaklik", "vir", "landbou", ".", "Weens", "die", "minerale", "samestelling", "van", "die", "grond", "en", "die", "feit", "dat", "verdamping", "hoër", "as", "die", "reënval", "is", ",", "ontstaan", "daar", "plek-plek", "soutvlaktes", "en", "-mere", ".", "Suidwes-Asië", "maak", "deel", "uit", "van", "die", "droëwoestyngordel", "wat", "van", "die", "Sahara", "in", "Afrika", "tot", "by", "die", "Gobiwoestyn", "in", "Mongolië", "strek", ".", "Suid", "van", "die", "sentrale", "gebergtes", ",", "in", "Indië", "en", "Suidoos-Asië", ",", "word", "die", "minerale", "in", "die", "grond", "deur", "die", "swaar", "moesonreëns", "weggespoel", ".", "Die", "grond", "is", "kleierig", ",", "arm", "aan", "humus", ",", "met", "harde", "laterietbodems", "en", "wissel", "in", "kleur", "van", "geel", "tot", "rooibruin", ".", "Die", "vrugbaarste", "grond", "in", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "is", "vulkaniese", "grond", ",", "soos", "die", "in", "die", "hooglande", "van", "Dekan", ".", "Die", "valleie", "en", "deltas", "van", "die", "groot", "riviere", "in", "Indië", "en", "China", "en", "van", "die", "Tigris", "en", "Eufraat", "in", "Klein-Asië", "bevat", "ook", "baie", "vrugbare", "grond", ".", "Die", "reënval", "in", "Asië", "wissel", "drasties", "van", "streek", "tot", "streek", "en", "word", "grootliks", "deur", "die", "sentrale", "bergreekse", "beïnvloed", ".", "Westewinde", "bring", "genoeg", "reën", "vir", "die", "ooskuste", "van", "die", "Middellandse", "See", "en", "die", "Swartsee", ",", "maar", "ooswaarts", "word", "die", "reën", "al", "hoe", "minder", "en", "bereik", "glad", "nie", "die", "lande", "oos", "van", "die", "Arabiese", "Skiereiland", "nie", ".", "Die", "suidwesmoesonwinde", "bring", "oorvloedige", "reën", "vir", "Indië", "en", "Suidoos-Asië", ".", "Die", "kort", "winters", "is", "die", "enigste", "droë", "tydperke", ".", "Die", "eilande", "van", "Indonesië", "en", "Maleisië", ",", "nader", "aan", "en", "op", "die", "ewenaar", ",", "het", "'n", "tropiese", "reënwoudklimaat", ".", "Sentraal-Asië", ",", "tussen", "die", "Kaspiese", "See", "en", "die", "Gobiwoestyn", ",", "word", "deur", "die", "berge", "van", "die", "moesonreëns", "afgesny", ".", "Bokantgrade", "noorderbreedte", "in", "Rusland", "is", "die", "somers", "droog", "en", "warm", "en", "die", "winters", "nat", "en", "koud", ".", "Verder", "noordwaarts", "·", "heers", "'n", "tipiese", "arktiese", "klimaat", ",", "wat", "ook", "in", "groot", "mate", "in", "die", "hoogliggende", "gebergtes", "voorkom", ".", "Fauna", "en", "Flora", "Naas", "uitgestrekte", "grasvlaktes", ",", "woestyne", "en", "woude", ",", "bestaan", "Asië", "uit", "hoë", "plato's", "en", "bergreekse", "met", "die", "hoogste", "pieke", "in", "die", "wêreld", ".", "Daar", "kom", "dus", "'n", "groot", "verskeidenheid", "plante", "en", "diere", "voor", ".", "Die", "sterk", "ooreenkoms", "tussen", "die", "fauna", "en", "flora", "van", "Asië", "en", "dié", "van", "die", "Amerikas", "versterk", "die", "vermoede", "dat", "daar", "in", "die", "ystertydperk", "'n", "landbrug", "in", "die", "gebied", "van", "die", "Beringstraat", "moes", "bestaan", "het", ".", "Toendra", "In", "die", "verre", "noorde", "van", "Asië", "tref", "'n", "mens", "Arktiese", "plantegroei", "aan", ".", "Daar", "groei", "net", "mos", ",", "kort", "grasse", "en", "bossies", "in", "die", "kort", "somers", ".", "Die", "berghellings", "langs", "die", "noordoostelike", "kus", "van", "Siberië", "is", "met", "welige", "gras", "bedek", ".", "Talie", "soorte", "insekte", "floreer", "in", "die", "toendra", "en", "dien", "as", "voedsel", "vir", "die", "groot", "swerms", "voëls", "wat", "in", "die", "somer", "op", "land", "en", "langs", "die", "see", "broei", ".", "Kenmerkend", "vir", "die", "toendra", "is", "sneeuhoenders", "en", "lemmings", ",", "wat", "as", "prooi", "dien", "vir", "roofvoëls", ",", "poolvosse", "en", "ander", "vleisvreters", "soos", "wolwe", ".", "Die", "meeste", "diere", ",", "insluitende", "die", "rendiere", ",", "migreer", "suidwaarts", "in", "die", "herfs", ".", "Kleiner", "knaagdiere", "bly", "egter", "ook", "in", "die", "winter", "daar", "en", "lewe", "van", "plantegroei", "wat", "hul", "onder", "die", "sneeu", "uitgrawe", ".", "Taiga", "Geen", "bome", "groei", "op", "die", "toendra", "nie", ",", "maar", "uitgestrekte", "naaldwoude", "kom", "suid", "daarvan", "in", "die", "taiga", "voor", ".", "Hulle", "bestaan", "hoofsaaklik", "uit", "denne", ",", "sparre", "en", "lorke", ".", "In", "die", "koudste", "dele", "van", "die", "taiga", "oorheers", "die", "lorke", ".", "Hulle", "verloor", "hul", "naalde", "in", "die", "winter", ",", "voëls", "en", "knaagdiere", "lewe", "van", "die", "bome", "se", "sade", "in", "die", "taiga", ".", "Soms", "ontstaan", "'n", "tekort", "aan", "sade", "en", "dan", "migreer", "die", "voëls", "op", "groot", "skaal", "na", "Europa", ".", "Die", "grootste", "diere", "wat", "in", "die", "taiga", "voorkom", ",", "is", "elande", ",", "met", "wolwe", ",", "losse", "(", "’n", "soort", "rooikat", ")", "en", "veelvrate", "as", "hul", "vernaamste", "vyande", ".", "Naaldwoude", "kom", "ook", "teen", "die", "berghellings", "in", "die", "hooglande", "van", "Tibet", "voor", ".", "Rododendrons", "van", "alle", "kleure", "en", "'n", "groot", "verskeidenheid", "primulas", "groei", "daar", "bokant", "die", "boomgrens", ".", "Steppes", "en", "woestyne", "Die", "plantegroei", "van", "Klein-Asië", ",", "Iran", ",", "Afganistan", ",", "Tibet", "en", "Mongolië", "is", "tipies", "van", "woestyn-", "en", "steppegebied", ".", "Loofbome", "groei", "in", "bosse", "teen", "die", "vogtige", "berghellings", "en", "langs", "die", "rivieroewers", ".", "Plantegroei", "in", "die", "steppe", "bestaan", "hoofsaaklik", "uit", "harde", "grasse", ",", "eenjarige", "plante", ",", "bolgewasse", "en", "lae", "struike", ",", "soos", "die", "Tamarisk", ".", "Bokwiet", "kom", "oorspronklik", "uit", "die", "steppe", "van", "Sentraal-Asië", "en", "knoffel", "uit", "Wes-Asië", ".", "Die", "plantegroei", "in", "Tibet", "is", "baie", "soos", "dié", "in", "China", "en", "Japan", ",", "waar", "perskes", "en", "appelkose", "oorspronklik", "vandaan", "kom", ".", "Kersies", ",", "vye", ",", "druiwe", ",", "hennep", ",", "gars", ",", "koring", "en", "rog", ",", "wat", "oorspronklik", "uit", "Klein-Asië", "kom", ",", "het", "oral", "op", "die", "vasteland", "belangrike", "kultuurgewasse", "geword", ".", "Korea", ",", "Mantsjoerye", "en", "Oos-China", "het", "'n", "hoë", "reënval", ",", "met", "subtropiese", "plantegroei", "in", "die", "suidelike", "dele", ".", "Die", "uitgestrekte", "steppe", "was", "die", "oorspronklike", "habitat", "van", "die", "wilde", "perd", ",", "maar", "vandag", "kom", "die", "egte", "wilde", "perd", "(", "Equus", "przewalski", ")", "nog", "net", "in", "Mongolië", "voor", ".", "Mongolië", "is", "ook", "die", "woonplek", "van", "die", "laaste", "wilde", "kamele", ".", "Hulle", "is", "skraler", ",", "met", "korter", ",", "harder", "hare", "as", "die", "mak", "kameel", ".", "Baie", "soorte", "knaagdiere", "kom", "in", "die", "steppes", "voor", ",", "onder", "andere", "die", "fluithaas", ",", "wat", "'n", "wintervoorraad", "van", "afgeknaagde", "plante", "opbou", ".", "In", "die", "warm", "woestyne", "van", "Suidwes-Asië", "tref", "'n", "mens", "nog", "wilde", "esels", "aan", "sowel", "as", "'n", "soort", "gasel", "wat", "hom", "by", "die", "klimaat", "aangepas", "het", ".", "Op", "die", "hooglande", "van", "Tibet", "kom", "die", "wilde", "jak", "(", "knorbuffel", ")", "voor", ".", "Sy", "digte", "pels", "beskerm", "hom", "teen", "die", "koue", ".", "Die", "kleiner", "huisjak", "is", "meer", "asjaar", "gelede", "al", "deur", "die", "Tibettane", "getem", ".", "Hy", "is", "'n", "nuttige", "pak-", "en", "rydier", "en", "word", "ook", "aangehou", "vir", "melk", "en", "vleis", ".", "Sy", "pels", "het", "verskeie", "uiteenlopende", "gebruike", ".", "Hoog", "in", "die", "berge", "woon", "wilde", "skape", "en", "bokke", ",", "met", "die", "sneeuluiperd", "as", "hul", "grootste", "vyand", ".", "Die", "sneeuluiperd", "is", "die", "enigste", "lid", "van", "die", "luiperdfamilie", "wat", "bokant", "die", "boomgrens", "woon", ".", "Bere", "is", "swerfdiere", "wat", "yl", "bevolkte", ",", "bergagtige", "gebiede", "as", "woonplek", "verkies", ".", "Daar", "is", "bruinbere", "in", "Tibet", "en", "knaagbere", "in", "die", "berge", "van", "Suidoos-Asië", ".", "In", "die", "bamboesbosse", "teen", "die", "berghange", "van", "Tibet", "en", "Wes-China", "woon", "die", "groot", "pandabeer", ".", "Sy", "kleiner", "neef", "kom", "ook", "in", "die", "aangrensende", "gebiede", "voor", ".", "Hulle", "lewe", "hoofsaaklik", "van", "plante", ".", "Tropiese", "woude", "Suid", "van", "die", "Himalaja", "lê", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "van", "Asië", ".", "Plek-plek", "kom", "daar", "wel", "struikwoestyne", "en", "droë", "bosse", "voor", ",", "maar", "tropiese", "reënwoude", "met", "'n", "groot", "verskeidenheid", "van", "plante", "en", "diere", "oorheers", ".", "Baie", "van", "die", "boomsoorte", "lewer", "waardevolle", "hout", ",", "soos", "byvoorbeeld", "ysterhout", ",", "wat", "so", "swaar", "is", ",", "dat", "dit", "in", "water", "sink", ".", "Omdat", "daar", "geen", "groeiseisoen", "is", "nie", ",", "dra", "bome", "dwarsdeur", "die", "jaar", "vrugte", ".", "Baie", "van", "die", "tropiese", "plante", "lewer", "bekende", "speserye", "en", "grondstowwe", ",", "onder", "andere", "gemmer", ",", "kaneel", "en", "katoen", ".", "Op", "die", "eilande", "is", "rubberplantasies", "en", "palms", "'n", "algemene", "verskynsel", ".", "In", "die", "subtropiese", "savannegebiede", "woon", "'n", "soort", "antiloop", "en", "die", "uiters", "seldsame", "Indiese", "leeu", ".", "Die", "grootste", "oerwoudbewoners", "is", "Asiatiese", "olifant", ",", "wat", "effens", "kleiner", "is", "as", "hul", "neefs", "in", "Afrika", ".", "Tiers", ",", "'n", "klein", "soort", "renoster", ",", "Indiese-tapirs", "en", "orangoetangs", "se", "getalle", "is", "vinnig", "besig", "om", "af", "te", "neem", ".", "Dieselfde", "gebeur", "met", "die", "veelkleurige", "fisante", "van", "Suidoos-Asië", ".", "Riviere", "en", "mere", "Vis", ",", "op", "baie", "plekke", "die", "Asiate", "se", "enigste", "eiwitvoedsel", ",", "kom", "in", "groot", "getalle", "in", "al", "die", "riviere", "voor", ",", "veral", "in", "die", "koue", "riviere", "van", "Siberië", ".", "Rivierdolfyne", "kom", "in", "die", "groter", "riviere", "voor", ".", "In", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "tref", "'n", "mens", "'n", "paar", "soorte", "krokodille", ",", "waterskilpaaie", "en", "waterslange", "aan", ".", "Die", "Baikalmeer", "in", "Siberië", "is", "die", "habitat", "van", "die", "wêreld", "se", "enigste", "varswaterrob", ".", "Skiereilande", "Arabië", "en", "die", "Indiese", "subkontinent", "Arabië", "is", "die", "grootste", "skiereiland", "ter", "wêreld", "en", "lê", "tussen", "die", "Rooisee", "en", "die", "Persiese", "Golf", ".", "Dit", "het", "'n", "oppervlakte", "van", "sowat", "drie", "miljoen", "km²", "(", "ter", "vergelyking", ":", "die", "oppervlakte", "van", "Suid-Afrika", "is", "sowat200", "000", "km²", ")", ".", "Tog", "woon", "hier", "baie", "min", "mense", ",", "aangesien", "dit", "een", "van", "die", "droogste", "gebiede", "op", "aarde", "is", ".", "Die", "reënval", "is", "so", "laag", "dat", "daar", "nie", "'n", "enkele", "standhoudende", "rivier", "in", "hierdie", "hele", "uitgestrekte", "gebied", "is", "nie", ".", "'n", "Groot", "deel", "van", "die", "binneland", "van", "die", "Arabiese", "skiereiland", "is", "ware", "woestyn", ",", "hoewel", "daar", "op", "sekere", "plekke", "'n", "skraal", "plantegroei", "voorkom", ".", "Die", "hooglande", "van", "Jemen", "en", "Oman", "kry", "genoeg", "reën", "dat", "'n", "paar", "gewasse", "verbou", "kan", "word", ",", "maar", "in", "die", "meeste", "ander", "dele", "is", "besproeiing", "noodsaaklik", ".", "Koffie", "word", "op", "die", "hooglande", "verbou", ",", "terwyl", "dadels", "en", "graansoorte", "by", "die", "oases", "gekweek", "word", ".", "Kleinveeboerdery", "is", "die", "vernaamste", "menslike", "bedrywigheid", ",", "en", "skape", ",", "bokke", ",", "perde", "en", "kamele", "word", "aangehou", ".", "Arabië", "se", "rykdom", "lê", "egter", "nie", "op", "die", "grondoppervlak", "nie", ",", "maar", "daaronder", ":", "petroleum", ",", "wat", "veral", "aan", "die", "oostelike", "deel", "van", "die", "skiereiland", "groot", "rykdom", "besorg", "het", ".", "'n", "Groot", "deel", "van", "die", "totale", "jaarlikse", "wêreldproduksie", "van", "petroleum", "kom", "uit", "hierdie", "streek", ".", "As", "die", "Indiese", "subkontinent", "beskou", "word", "as", "die", "gebied", "wat", "suid", "van", "die", "Indus-Ganges-vlakte", "lê", ",", "is", "die", "gebied", "effens", "kleiner", "as", "Arabië", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "die", "skiereiland", "bestaan", "uit", "die", "Indiese", "Dekkan", ",", "'n", "uitgestrekte", "plato", "wat", "sowatm", "bo", "seevlak", "lê", ".", "Die", "Dekkan", "word", "in", "die", "ooste", "en", "in", "die", "weste", "deur", "berge", "begrens", ".", "Die", "Wes-Ghats", "is", "die", "hoogste", "van", "hierdie", "bergreekse", "en", "styg", "tot", "sowat500", "m", "bo", "seevlak", "(", "Anai", "Mudi", ")", ".", "Die", "reënval", "van", "hierdie", "skiereiland", "kom", "streng", "seisoensgewys", "voor", "en", "die", "enigste", "rede", "waarom", "die", "gebied", "so", "baie", "mense", "kan", "onderhou", ",", "is", "die", "grootskeepse", "gebruik", "van", "besproeiing", ".", "Rys", "is", "die", "vernaamste", "oes", "langs", "die", "kus", ",", "terwyl", "Indiese", "manna", "of", "Guinee-koring", "op", "die", "plato", "self", "gekweek", "word", ".", "Katoen", "is", "baie", "belangrik", "in", "die", "noordwestelike", "deel", "van", "die", "Dekkan", ".", "Indo-China", "Hierdie", "skiereiland", "lê", "tussen", "Indië", "en", "China", "en", "is", "die", "suidelikste", "Asiatiese", "skiereiland", ".", "Dit", "strek", "in", "die", "suidweste", "tot", "by", "die", "lang", ",", "smal", "Maleise", "Skiereiland", "(", "Malakka", ")", ",", "wat", "op", "sy", "beurt", "byna", "tot", "by", "die", "ewenaar", "strek", ".", "Die", "skiereiland", "omvat", "lande", "soos", "Mianmar", ",", "Thailand", ",", "Kambodja", ",", "Laos", "en", "Viëtnam", ".", "Die", "belangrikste", "landbouprodukte", "van", "die", "skiereiland", "met", "sy", "moesonklimaat", "is", "rys", ",", "rubber", ",", "tee", ",", "katoen", ",", "tabak", "en", "piesangs", ".", "Hierdie", "deel", "van", "Asië", "is", "egter", "ook", "ryk", "aan", "delfstowwe", ",", "veral", "tin", "en", "tungsten", ".", "Kleiner", "skiereilande", "Daar", "is", "nog", "baie", "kleiner", "skiereilande", "in", "Asië", ".", "Tussen", "die", "See", "van", "Ochotsk", "en", "die", "Beringsee", "lê", "die", "Kamtsjatka-skiereiland000", "km²", ")", ".", "Van", "die", "noordooste", "na", "die", "suidweste", "op", "hierdie", "skiereiland", "loop", "die", "vulkaniese", "Sredinni-gebergte", ".", "Die", "hoogste", "spits", "is", "Kloetsjef778", "m", ")", ".", "Vanweë", "die", "uiters", "ongunstige", "klimaatsomstandighede", "is", "die", "eiland", ",", "wat", "sedertaan", "Rusland", "behoort", ",", "baie", "dun", "bevolk", ".", "Tussen", "die", "Geelsee", "en", "die", "See", "van", "Japan", "lê", "die", "skiereiland", "van", "Korea000", "km²", ")", ";", "die", "Seestraat", "van", "Korea", "skei", "hierdie", "skiereiland", "van", "die", "Japanse", "eilande", ".", "Die", "oostelike", "deel", "is", "bergagtig", "en", "woudryk", ".", "In", "die", "weste", "word", "diep", ",", "vrugbare", "grond", "intensief", "benut", ".", "Die", "noordelike", "deel", "van", "die", "skiereiland", "is", "ryk", "aan", "verskeie", "minerale", ":", "goud", ",", "yster", ",", "steenkool", ",", "koper", "en", "lood", ".", "Die", "grootste", "rivier", ",", "diekm", "lange", "Yalu", ",", "vorm", "die", "grens", "tussen", "Korea", "en", "Mantsjoerye", ".", "Eilande", "Asië", "is", "'n", "besonder", "eilandryke", "vasteland", ".", "Die", "ooskus", "van", "Asië", "bestaan", "uit", "'n", "reeks", "eilandkettings", ",", "wat", "van", "Alaska", "tot", "by", "Sumatra", "strek", ".", "Kleiner", "eilandgroepe", "kom", "voor", "in", "die", "Golf", "van", "Bengale", ",", "in", "die", "Arabiese", "See", "en", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", ".", "Die", "belangrikste", "eilandgroepe", "en", "eilande", "is", "(", "van", "noord", "na", "suid", ")", ":", "Die", "Aleoetiese", "Eilande", "Hierdie", "eilandketting", "lê", "tussen", "Alaska", "en", "Kamtsjatka", "en", "omvat", "sowateilande", "en", "eilandjies", "van", "vulkaniese", "oorsprong", ".", "Die", "eilandketting", "is750", "km", "lank", "en", "beslaan", "'n", "totale", "oppervlakte", "van450", "km²", ".", "Die", "klimaat", "is", "straf", "en", "die", "reënval", "hoog", ".", "Die", "eilande", "word", "deur", "sowat000", "mense", ",", "meestal", "Inuïete", ",", "bewoon", ".", "Die", "Aleoete", "is", "inontdek", "en", "is", "insaam", "met", "Alaska", "deur", "die", "Verenigde", "State", "van", "Rusland", "gekoop", ".", "Die", "Koerile", "Die", "Koerile", "is", "'", "n200", "km", "lange", "eilandboog", "tussen", "Kamtsjatka", "en", "Japan", ".", "Dit", "bestaan", "uit", "altesameeilande", "van", "vulkaniese", "oorsprong", "met", "'n", "totale", "oppervlakte", "van600", "km²", ".", "Die", "Koerile", "het", "tot", "inaan", "Japan", "behoort", ".", "Daarna", "het", "dit", "onder", "die", "beheer", "van", "die", "Sowjetunie", "gekom", "en", "behoort", "nou", "aan", "Rusland", ".", "Die", "Japanse", "eilande", "Japan", "bestaan", "uit", "vier", "hoofeilande", "en", "meer", "as000", "kleiner", "eilande", "met", "'n", "totale", "oppervlakte", "van487", "km²", ".", "Die", "eilande", "strek", "oor", "meer", "as000", "km", "van", "noord", "na", "suid", ".", "Die", "hoofeilande", "is", "Honsjoe", ",", "Hokkaido", ",", "Sjikokoe", "en", "Kioesjoe", ".", "Die", "eilande", "het", "talle", "inhamme", "en", "baaitjies", "aan", "die", "kus", ",", "terwyl", "die", "binneland", "in", "die", "algemeen", "taamlik", "bergagtig", "is", ".", "In", "Japan", "is", "daarvulkane", "(", "waarvanaktief", ")", "en", "talle", "warmwaterbronne", ",", "en", "die", "land", "word", "dikwels", "deur", "aardbewings", "geteister", ".", "Die", "·", "hoogste", "berg", "is", "Foedji776", "m", ")", "op", "die", "eiland", "Honsjoe", ".", "Die", "noordelike", "deel", "van", "Japan", "het", "'n", "gematigde", "en", "die", "suidelike", "deel", "'n", "subtropiese", "moesonklimaat", ".", "Taiwan", "Hierdie", "eiland", ",", "wat", "hoofsaaklik", "deur", "Chinese", "bewoon", "word", ",", "het", "'n", "oppervlakte", "van000", "km²", "enin", "die", "Oos-Chinese", "See", ".", "Die", "klimaat", "is", "gematig", "en", "die", "plantegroei", "welig", "Die", "belangrikste", "landbouprodukte", "is", "rys", ",", "suiker", ",", "patats", ",", "kanfer", ",", "neute", ",", "tee", "en", "hennep", ",", "terwyl", "goud", ",", "steenkool", "en", "aardolie", "ontgin", "word", ".", "Die", "berge", "in", "die", "ooste", "bereik", "by", "Mount", "Morrison", "'n", "hoogte", "van997", "m", ".", "Die", "westelike", "deel", "van", "die", "eiland", "bestaan", "grotendeels", "uit", "laagland", ".", "Taiwan", "het", "vroeër", "as", "Formosa", "bekend", "gestaan", ".", "Suidoos-Asiatiese", "eilande", "Tussen", "Asië", "en", "Australië", "lê", "die", "eilande-wêreld", "van", "Indonesië", "en", "die", "Maleise", "argipel", ".", "Die", "meer", "as000", "eilande", "vorm", "die", "grootste", "argipel", "op", "aarde", ".", "Tot", "die", "argipel", "behoort", "onder", "meer", "die", "Soenda-eilande", ",", "die", "Molukke", "en", "die", "Filippyne", ".", "In", "hierdie", "aardbewingryke", "gebied", "word", "sowataktiewe", "vulkane", "aangetref", ".", "Die", "grootste", "eiland", "van", "die", "argipel", ",", "en", "een", "van", "die", "grootste", "eilande", "ter", "wêreld", ",", "is", "Borneo", "(", "ook", "bekend", "as", "Borneo;", "000", "km²", ")", ".", "Die", "binneland", "van", "hierdie", "eiland", "is", "baie", "bergagtig", "en", "dig", "bebos", ".", "Die", "sowatmiljoen", "inwoners", "woon", "hoofsaaklik", "in", "die", "kusstreke", ".", "Ander", "groot", "eilande", "is", ":", "Soematra600", "km²", ")", ",", "Sulawesi", "(", "vroeër", "bekend", "as", "Celebes;", "035", "km²", ")", "en", "Java267", "km²", ")", ".", "Die", "Filippyne000", "km²", ")", "bestaan", "uit107", "eilande", ",", "waarvanbewoon", "word", ".", "Die", "grootste", "eilande", "is", "Luzon", ",", "Mindanao", ",", "Samar", ",", "Negros", "en", "Palawan", ".", "Hierdie", "eilande", "het", "'n", "tropiese", "klimaat", ".", "Die", "Molukke", "(", "Maloekoe", ")", "lê", "tussen", "Sulawesi", "en", "Nieu-Guinee", ";", "hierdie", "eilande", "het", "'n", "totale", "oppervlakte", "van505", "km²", "en", "word", "deur", "sowat", "'n", "miljoen", "mense", "bewoon", ".", "Op", "hierdie", "eens", "beroemde", "spesery-eilande", "speel", "die", "verbouing", "van", "speserye", "vandag", "net", "nog", "'n", "baie", "klein", "rol", ".", "Ander", "Asiatiese", "eilande", "Ander", "Asiatiese", "eilande", "word", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", ",", "die", "Indiese", "Oseaan", "en", "die", "Middellandse", "See", "aangetref", ".", "Die", "grootste", "Asiatiese", "eilande", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", "is", "Nowaja", "Zemlja400", "km²", ")", ",", "Franz", "Josef-land940", "km²", ")", "en", "die", "Nieu-Siberiese", "Eilande", ".", "Die", "grootste", "eiland", "in", "die", "Indiese", "Oseaan", "is", "Sri", "Lanka", "of", "Ceylon", ",", "aan", "die", "suidpunt", "van", "Indië", ".", "Dit", "het", "'n", "oppervlakte", "van610", "km²", ".", "Daar", "is", "twee", "eilandgroepe", "in", "die", "Indiese", "Oseaan", ",", "die", "Andamane", "en", "die", "Nikobare", ",", "met", "'n", "gesamentlike", "oppervlakte", "van582", "km²", ".", "Die", "grootste", "eiland", "in", "die", "Middellandse", "See", "wat", "tot", "Asië", "behoort", ",", "is", "Siprus251", "km²", ")", ".", "Die", "eiland", "word", "deur", "Grieke", "en", "Turke", "bewoon", "wat", "koring", ",", "olywe", ",", "druiwe", "en", "neute", "verbou", ".", "Lande", "Sien", "ook", "Afrika-Eurasië", "Eurasië", "Vlae", "van", "Asië", "Verwysings", "Bronnelys", "Kennis", ",", "ISBN0826-6", ",", "bl", ".", "–", "Wêreldspektrum", ",", "Volume", "Bladsy", "ISBN9084099", "Eksterne", "skakels" ]
8	https://af.wikipedia.org/wiki/Antofagasta	Antofagasta	Antofagasta is die grootste stad van die Norte Grande-streek van Chili en hoofstad van die gelyknamige provinsie met 404 654 inwoners (2012). Die stad is in 1870 gestig en in 1883 deur Chili van Bolivië gebuit. Die stad is aan die Stille Oseaan geleë en is die hawe-afsetpunt vir die kopermyne van La Escondida en Chuquicamata - laasgenoemde is die grootste oppervlakmyn in die wêreld. Antofagasta is 'n gewilde vakansieoord en die beginpunt van die Andes-spoorlyn wat oor die 3 857 meter hoë Socoma-bergpas lei en die stad met Salta in Argentinië verbind. Sedert 1956 beskik Antofagasta oor 'n universiteit. Nedersettings in Chili Kommunes van Chili	[ "Antofagasta", "is", "die", "grootste", "stad", "van", "die", "Norte", "Grande-streek", "van", "Chili", "en", "hoofstad", "van", "die", "gelyknamige", "provinsie", "met654", "inwoners", "Die", "stad", "is", "ingestig", "en", "indeur", "Chili", "van", "Bolivië", "gebuit", ".", "Die", "stad", "is", "aan", "die", "Stille", "Oseaan", "geleë", "en", "is", "die", "hawe-afsetpunt", "vir", "die", "kopermyne", "van", "La", "Escondida", "en", "Chuquicamata", "-", "laasgenoemde", "is", "die", "grootste", "oppervlakmyn", "in", "die", "wêreld", ".", "Antofagasta", "is", "'n", "gewilde", "vakansieoord", "en", "die", "beginpunt", "van", "die", "Andes-spoorlyn", "wat", "oor", "die857", "meter", "hoë", "Socoma-bergpas", "lei", "en", "die", "stad", "met", "Salta", "in", "Argentinië", "verbind", ".", "Sedertbeskik", "Antofagasta", "oor", "'n", "universiteit", ".", "Nedersettings", "in", "Chili", "Kommunes", "van", "Chili" ]
10	https://af.wikipedia.org/wiki/Apostoliese%20Geloofsending	Apostoliese Geloofsending	Die Apostoliese Geloofsending van Suid-Afrika (AGS) is 'n klassieke Pinkster Christelike denominasie in Suid-Afrika. Met 1,2 miljoen aanhangers is dit Suid-Afrika se grootste Pinksterkerk en die vyfde grootste godsdiensgroepering in Suid-Afrika en verteenwoordig 7,6 persent van die bevolking. Die AGS het ontstaan uit die Azusastraat-herlewing van 1905 in die Verenigde State, onder die naam Apostolic Faith Mission (AFM). Hulle glo eerstens in die Bybel en dat alles wat daarin staan, waar is; dat mens ná bekering na Christendom gedoop word deur middel van totale onderdompeling en daarna in tale kan begin praat wanneer hulle met die Heilige Gees gedoop word. Hulle glo nie net dat mense genees kan word wanneer daar vir hulle gebid word nie, maar dit is algemeen om genesings en ander wonderwerke te ervaar. Verwysings Pinksterkerke	[ "Die", "Apostoliese", "Geloofsending", "van", "Suid-Afrika", "(", "AGS", ")", "is", "'n", "klassieke", "Pinkster", "Christelike", "denominasie", "in", "Suid-Afrika", ".", "Met2", "miljoen", "aanhangers", "is", "dit", "Suid-Afrika", "se", "grootste", "Pinksterkerk", "en", "die", "vyfde", "grootste", "godsdiensgroepering", "in", "Suid-Afrika", "en", "verteenwoordig6", "persent", "van", "die", "bevolking", ".", "Die", "AGS", "het", "ontstaan", "uit", "die", "Azusastraat-herlewing", "vanin", "die", "Verenigde", "State", ",", "onder", "die", "naam", "Apostolic", "Faith", "Mission", "(", "AFM", ")", ".", "Hulle", "glo", "eerstens", "in", "die", "Bybel", "en", "dat", "alles", "wat", "daarin", "staan", ",", "waar", "is", ";", "dat", "mens", "ná", "bekering", "na", "Christendom", "gedoop", "word", "deur", "middel", "van", "totale", "onderdompeling", "en", "daarna", "in", "tale", "kan", "begin", "praat", "wanneer", "hulle", "met", "die", "Heilige", "Gees", "gedoop", "word", ".", "Hulle", "glo", "nie", "net", "dat", "mense", "genees", "kan", "word", "wanneer", "daar", "vir", "hulle", "gebid", "word", "nie", ",", "maar", "dit", "is", "algemeen", "om", "genesings", "en", "ander", "wonderwerke", "te", "ervaar", ".", "Verwysings", "Pinksterkerke" ]
11	https://af.wikipedia.org/wiki/Argitektuur	Argitektuur	Argitektuur (afgelei van die Latynse architectura en ontleen van die Griekse ἀρχιτεκτονία architektonía "boukuns, argitektuur" en ρχιτέκτων architekton "argitek", 'n samestelling van ρχι- "hoof" en τέκτων "skepper") is die ambag, kuns en wetenskap om geboue en strukture te ontwerp. Die presiese definisie van boukuns en argitektuur bly sedert die vroeë 20ste eeu omstrede - dit is afhanklik van die betrokke konteks. Die ontwerp en verwesenliking van geboue en strukture het dikwels estetiese, tegniese, ekonomiese en politieke implikasies. Gewoonlik word argitektuur as deeldissipline van die bouwese by die ingenieurswetenskappe gereken. Grondbeginsels en moontlike definisies Argitektoniese ontwerpe, wat materiële gestalte kry as geboue, word dikwels as kulturele simbole en kunswerke waargeneem en kan selfs ikoniese status bereik. 'n Argitek kan derhalwe aanspraak maak op die outeurs- en kopiereg van sy werk. Historiese beskawings word onder meer op die basis van hul argitektoniese prestasies beskryf. Volgens die eerste oorlewende werke van die onderwerp, wat uit die pen van die Romeinse argitek en siviele ingenieur Vitruvius (81–15 v.C.) gekom het en waarvolgens boukuns as "die moeder van alle kunste" gedefinieer word, word daar van drie grondbeginsels van argitektuur gepraat: firmitas (stabiliteit en vastigheid), utilitas (bruikbaarheid) en venustas (skoonheid en estetiese genot). Vir die moderne Griekse argitek Aris Konstantinidis (1913–1993) spruit die kunsaspek van argitektuur voort uit die missie wat die argitek vervul. Volgens hom is argitektuur "kuns, 'n kreatiewe werk om ruimtes te vorm vir die lewe van 'n menslike gemeenskap. Met sy werksaamheid vervul die boumeester 'n missie. Sy werk weerspieël nie net die wêreld van tegniek nie, maar ook gedagtes, maatskaplike verhoudings, lewensvorme, tradisies, gewoontes en gevoelens van mense van 'n bepaalde tydperk in 'n land." Die Duitse digter Johann Wolfgang von Goethe (1749–1832) het op 'n heel ander aspek van argitektuur gefokus waardeur dit in die kunssfeer gebring word. Vir hom baseer boukuns op die noukeurige kennis van die boumateriaal, op die bepaalde gebruik waarvoor 'n gebou bestem is, die harmonie van die sintuiglike waarneming daarvan en op die "poësie wat van 'n bouwerk werklik 'n kunswerk maak." Hierdie subjektiewe definisie fokus sterk op historiese of klassieke argitektuur as boukuns, sowel as die kreatiwiteit en vernuf van die boumeester. Verwysings Eksterne skakels Loopbaankeuse Solidariteit - Jou loopbaan: Om 'n argitek te word Vrouekeur.co.za: Kies 'n beroep: Argitek	[ "Argitektuur", "(", "afgelei", "van", "die", "Latynse", "architectura", "en", "ontleen", "van", "die", "Griekse", "ἀρχιτεκτονία", "architektonía", "\"", "boukuns", ",", "argitektuur", "\"", "en", "ρχιτέκτων", "architekton", "\"", "argitek", "\"", ",", "'n", "samestelling", "van", "ρχι", "-", "\"", "hoof", "\"", "en", "τέκτων", "\"", "skepper", "\"", ")", "is", "die", "ambag", ",", "kuns", "en", "wetenskap", "om", "geboue", "en", "strukture", "te", "ontwerp", ".", "Die", "presiese", "definisie", "van", "boukuns", "en", "argitektuur", "bly", "sedert", "die", "vroeëte", "eeu", "omstrede", "-", "dit", "is", "afhanklik", "van", "die", "betrokke", "konteks", ".", "Die", "ontwerp", "en", "verwesenliking", "van", "geboue", "en", "strukture", "het", "dikwels", "estetiese", ",", "tegniese", ",", "ekonomiese", "en", "politieke", "implikasies", ".", "Gewoonlik", "word", "argitektuur", "as", "deeldissipline", "van", "die", "bouwese", "by", "die", "ingenieurswetenskappe", "gereken", ".", "Grondbeginsels", "en", "moontlike", "definisies", "Argitektoniese", "ontwerpe", ",", "wat", "materiële", "gestalte", "kry", "as", "geboue", ",", "word", "dikwels", "as", "kulturele", "simbole", "en", "kunswerke", "waargeneem", "en", "kan", "selfs", "ikoniese", "status", "bereik", ".", "'n", "Argitek", "kan", "derhalwe", "aanspraak", "maak", "op", "die", "outeurs-", "en", "kopiereg", "van", "sy", "werk", ".", "Historiese", "beskawings", "word", "onder", "meer", "op", "die", "basis", "van", "hul", "argitektoniese", "prestasies", "beskryf", ".", "Volgens", "die", "eerste", "oorlewende", "werke", "van", "die", "onderwerp", ",", "wat", "uit", "die", "pen", "van", "die", "Romeinse", "argitek", "en", "siviele", "ingenieur", "Vitruvius15", "v.C", ".", ")", "gekom", "het", "en", "waarvolgens", "boukuns", "as", "\"", "die", "moeder", "van", "alle", "kunste", "\"", "gedefinieer", "word", ",", "word", "daar", "van", "drie", "grondbeginsels", "van", "argitektuur", "gepraat", ":", "firmitas", "(", "stabiliteit", "en", "vastigheid", ")", ",", "utilitas", "(", "bruikbaarheid", ")", "en", "venustas", "(", "skoonheid", "en", "estetiese", "genot", ")", ".", "Vir", "die", "moderne", "Griekse", "argitek", "Aris", "Konstantinidis1993", ")", "spruit", "die", "kunsaspek", "van", "argitektuur", "voort", "uit", "die", "missie", "wat", "die", "argitek", "vervul", ".", "Volgens", "hom", "is", "argitektuur", "\"", "kuns", ",", "'n", "kreatiewe", "werk", "om", "ruimtes", "te", "vorm", "vir", "die", "lewe", "van", "'n", "menslike", "gemeenskap", ".", "Met", "sy", "werksaamheid", "vervul", "die", "boumeester", "'n", "missie", ".", "Sy", "werk", "weerspieël", "nie", "net", "die", "wêreld", "van", "tegniek", "nie", ",", "maar", "ook", "gedagtes", ",", "maatskaplike", "verhoudings", ",", "lewensvorme", ",", "tradisies", ",", "gewoontes", "en", "gevoelens", "van", "mense", "van", "'n", "bepaalde", "tydperk", "in", "'n", "land", ".", "\"", "Die", "Duitse", "digter", "Johann", "Wolfgang", "von", "Goethe1832", ")", "het", "op", "'n", "heel", "ander", "aspek", "van", "argitektuur", "gefokus", "waardeur", "dit", "in", "die", "kunssfeer", "gebring", "word", ".", "Vir", "hom", "baseer", "boukuns", "op", "die", "noukeurige", "kennis", "van", "die", "boumateriaal", ",", "op", "die", "bepaalde", "gebruik", "waarvoor", "'n", "gebou", "bestem", "is", ",", "die", "harmonie", "van", "die", "sintuiglike", "waarneming", "daarvan", "en", "op", "die", "\"", "poësie", "wat", "van", "'n", "bouwerk", "werklik", "'n", "kunswerk", "maak", ".", "\"", "Hierdie", "subjektiewe", "definisie", "fokus", "sterk", "op", "historiese", "of", "klassieke", "argitektuur", "as", "boukuns", ",", "sowel", "as", "die", "kreatiwiteit", "en", "vernuf", "van", "die", "boumeester", ".", "Verwysings", "Eksterne", "skakels", "Loopbaankeuse", "Solidariteit", "-", "Jou", "loopbaan", ":", "Om", "'n", "argitek", "te", "word", "Vrouekeur.co.za:", "Kies", "'n", "beroep", ":", "Argitek" ]
14	https://af.wikipedia.org/wiki/ABC	ABC	ABC kan na een van die volgende sake verwys: Die alfabet (spesifiek die latynse alfabet wat met die drie letters ABC begin) American Broadcasting Company Australian Broadcasting Corporation Eksterne skakels	[ "ABC", "kan", "na", "een", "van", "die", "volgende", "sake", "verwys", ":", "Die", "alfabet", "(", "spesifiek", "die", "latynse", "alfabet", "wat", "met", "die", "drie", "letters", "ABC", "begin", ")", "American", "Broadcasting", "Company", "Australian", "Broadcasting", "Corporation", "Eksterne", "skakels" ]
17	https://af.wikipedia.org/wiki/Algebra	Algebra	Algebra, of stelkunde, is die afdeling van wiskunde waar simbole gebruik word om strukture te beskryf en die verhoudings daartussen aan te dui. Klassieke algebra het uit die algemene metode van die oplos van vergelykings gekom. Hierin kom getalle en simbole voor wat bewerk word met maal, deel, optel en aftrek, asook ander bewerkings soos magte en magswortels. Die Noorse wiskundige Niels Henrik Abel bewys egter in 1824 dat polinome met graad vyf of hoër nie deur eksplisiete formules opgelos kan word nie. Moderne algebra ontwikkel dus sedert die negentiende eeu uit klassieke algebra en fokus eerder op abstrakte algebraïese strukture as op die oplos van voorgenoemde verhoudings. Algebra word algemeen as die "taal van wiskunde" beskryf, alhoewel daardie vae eretitel netsowel die velde van logika of selfs algemene filosofie beskore kon wees. Geskiedenis Die geskiedenis van algebra het begin in Egipte en Babilonië, waar mense geleer het om lineêre (soos ) en kwadratiese (soos vergelykings, asook intermediêre vergelykings soos , waar 'n paar onbekendes voorkom, op te los. Hierdie manier van werk het 'n lang ruk so gebly tot in die tyd van Islam. Islamiese mense het algebra beskryf as die wetenskap vir vervanging en balansering en dit is hoogswaarskynlik hoe rekenkunde sy verskyning gemaak het. Die Islam woord vir algebra is al-jabru. In die negende eeu het Arabiese wiskundige al-Khwarizmi een van die eerste Arabiese vergelykings geskryf. Hy het die wette van algebra so goed ontleed dat hy 'n baie ingewikkelde vergelyking soos om , en te vind om die volgende te balanseer: , , en . Kyk ook Lineêre algebra Lineêre vergelyking Kwadratiese vergelyking Derdegraadse vergelyking Faktorisasie Algebra	[ "Algebra", ",", "of", "stelkunde", ",", "is", "die", "afdeling", "van", "wiskunde", "waar", "simbole", "gebruik", "word", "om", "strukture", "te", "beskryf", "en", "die", "verhoudings", "daartussen", "aan", "te", "dui", ".", "Klassieke", "algebra", "het", "uit", "die", "algemene", "metode", "van", "die", "oplos", "van", "vergelykings", "gekom", ".", "Hierin", "kom", "getalle", "en", "simbole", "voor", "wat", "bewerk", "word", "met", "maal", ",", "deel", ",", "optel", "en", "aftrek", ",", "asook", "ander", "bewerkings", "soos", "magte", "en", "magswortels", ".", "Die", "Noorse", "wiskundige", "Niels", "Henrik", "Abel", "bewys", "egter", "indat", "polinome", "met", "graad", "vyf", "of", "hoër", "nie", "deur", "eksplisiete", "formules", "opgelos", "kan", "word", "nie", ".", "Moderne", "algebra", "ontwikkel", "dus", "sedert", "die", "negentiende", "eeu", "uit", "klassieke", "algebra", "en", "fokus", "eerder", "op", "abstrakte", "algebraïese", "strukture", "as", "op", "die", "oplos", "van", "voorgenoemde", "verhoudings", ".", "Algebra", "word", "algemeen", "as", "die", "\"", "taal", "van", "wiskunde", "\"", "beskryf", ",", "alhoewel", "daardie", "vae", "eretitel", "netsowel", "die", "velde", "van", "logika", "of", "selfs", "algemene", "filosofie", "beskore", "kon", "wees", ".", "Geskiedenis", "Die", "geskiedenis", "van", "algebra", "het", "begin", "in", "Egipte", "en", "Babilonië", ",", "waar", "mense", "geleer", "het", "om", "lineêre", "(", "soos", ")", "en", "kwadratiese", "(", "soos", "vergelykings", ",", "asook", "intermediêre", "vergelykings", "soos", ",", "waar", "'n", "paar", "onbekendes", "voorkom", ",", "op", "te", "los", ".", "Hierdie", "manier", "van", "werk", "het", "'n", "lang", "ruk", "so", "gebly", "tot", "in", "die", "tyd", "van", "Islam", ".", "Islamiese", "mense", "het", "algebra", "beskryf", "as", "die", "wetenskap", "vir", "vervanging", "en", "balansering", "en", "dit", "is", "hoogswaarskynlik", "hoe", "rekenkunde", "sy", "verskyning", "gemaak", "het", ".", "Die", "Islam", "woord", "vir", "algebra", "is", "al-jabru", ".", "In", "die", "negende", "eeu", "het", "Arabiese", "wiskundige", "al-Khwarizmi", "een", "van", "die", "eerste", "Arabiese", "vergelykings", "geskryf", ".", "Hy", "het", "die", "wette", "van", "algebra", "so", "goed", "ontleed", "dat", "hy", "'n", "baie", "ingewikkelde", "vergelyking", "soos", "om", ",", "en", "te", "vind", "om", "die", "volgende", "te", "balanseer", ":", ",", ",", "en", "\\", ".", "Kyk", "ook", "Lineêre", "algebra", "Lineêre", "vergelyking", "Kwadratiese", "vergelyking", "Derdegraadse", "vergelyking", "Faktorisasie", "Algebra" ]
18	https://af.wikipedia.org/wiki/AR	AR	AR kan na een van die volgende verwys: Argentinië, 'n Spaanssprekende land in die suide van Suid-Amerika, Argon, 'n chemiese element met simbool Ar. Arkansas, 'n deelstaat in die suidooste van die Verenigde State van Amerika.	[ "AR", "kan", "na", "een", "van", "die", "volgende", "verwys", ":", "Argentinië", ",", "'n", "Spaanssprekende", "land", "in", "die", "suide", "van", "Suid-Amerika", ",", "Argon", ",", "'n", "chemiese", "element", "met", "simbool", "Ar", ".", "Arkansas", ",", "'n", "deelstaat", "in", "die", "suidooste", "van", "die", "Verenigde", "State", "van", "Amerika", "." ]
22	https://af.wikipedia.org/wiki/Biologie	Biologie	Biologie is die vakgebied van die bestudering van die verskillende vorme van lewende organismes. Biologie is die wetenskap van lewe. Dit is gemoeid met die eienskappe en gedrag van organismes, hoe spesies en individue ontstaan asook die wisselwerkings tussen hulle onderling en tussen hulle en die omgewing. Oorsig van biologie Biologie beslaan 'n wye spektrum van akademiese vakgebiede wat dikwels as onafhanklike dissiplines beskou word; as sambreelterm is dit die vakgebied van die bestudering van lewe op verskillende skale: Op atoom- en molekulêre skaal, deur molekulêre biologie, biochemie en in 'n mate genetika Op sellulêre skaal, deur selbiologie Op multisellulêre skaal, deur fisiologie, anatomie en histologie Op die ontwikkelingsvlak of ontogenie van 'n individuele organisme, deur ontwikkelingsbiologie. Op die vlak van oorerflikheid tussen ouer en nasate, deur genetika. Op die vlak van groepsgedrag, deur etologie Op die vlak van individuele wisselwerkings tussen die organismes, deur sosiobiologie Op die vlak van 'n hele bevolking, deur bevolkingsgenetika Op ’n multispesieskaal van herkoms, deur sistematika Op die vlak van interafhanklike bevolkings en hulle habitat, deur ekologie en evolusionêre biologie Spekulatief op die vlak van lewe buite die Aarde, deur xenobiologie. Velde van studie in biologie Aërobiologie – Anatomie – Arachnologie – Astrobiologie – Biochemie – Bionika – Biogeografie – Bioinformatika – Biomeganika – Biofisika – Biotegnologie – Plantkunde – Selbiologie – Verspreidingskunde – Kladistiek – Skaaldierkunde – Oerdierkundige – Siklusse – Sitologie – Ontwikkelingsbiologie – Siektes (genetiese en aansteeklike siektes) – Ekologie (teoretiese ekologie, simbiose, outokologie, sinekologie) – Etologie – Entomologie – Evolusionêre biologie (Evolusie) – Evolusionêre ontwikkelingsbiologie – Varswaterbiologie – Genetika (bevolkingsgenetika, kwantitatiewe genetika, genomika, proteomika) – Herpetologie – Histologie – Antropologie – Igtiologie – Immunologie – Aansteeklike siektes – Patologie – Epidemologie – Limnologie – Malakologie – Soogdierkunde – Mariene biologie – Mikrobiologie (bakteriologie) – Molekulêre biologie – Morfologie – Mikologie/ligenologie – Mirmekologie – Neurowetenskap (neuroanatomie, neurofisiologie, senustelselwetenskap, biologiese fisiologie, psigiatrie, psigofarmakologie, gedragswetenskap, neuroetologie, psigofisika, berekenbare neurowetenskap, kognitiewe neurowetenskap, kognitiewe wetenskap) – Onkologie (die studie van kanker) – Ontogenie – Oorsprong van lewe – Voëlkunde – Paleontologie (paleobotanie, paleosoölogie) – parasitologie – Fikologie (algologie) – Herkomskunde (filogenetika, filogeografie) – Fisiologie – Fitopatologie – Voortplantingsbiologie – Strukturele biologie – Stelselbiologie – Taksonomie – Toksikologie (die studie van gifstowwe en besoedeling) – Virologie – Xenobiologie – Soölogie Evolusie en biologie Een van die sentrale, organisatoriese begrippe in biologie is dat alle lewe van 'n gemene oorsprong het vanweë evolusie. Charles Darwin het evolusie as 'n lewensvatbare teorie daargestel deur die dryfveer daaragter, natuurlike teelkeuse, duidelik uit te spel. (Alfred Russell Wallace word algemeen erken as mede-uitvinder van die begrip). Genetiese verskuiwing is aanvaar as 'n bykomende meganisme tot die sogenaamde moderne sintese. Die evolusionêre geskiedenis van 'n spesie — waaruit die eienskappe van die verskillende spesies waarvan dit afstam, vasgestel kan word, tesame met die genetiese verwantskappe daarvan ten opsigte van al die ander spesies word herkomskunde genoem. Verskillende benaderings tot die insameling van inligting oor die herkoms van spesies word in biologie gevolg. Dit sluit die vergelyking van DNA-reekse in wat in molekulêre biologie of genomika uitgevoer word en vergelykings van fossielrekords en ander inligting oor antieke organismes wat deur paleontologie ondersoek word. Bioloë rangskik en ontleed evolusionêre verwantskappe deur verskeie metodes, wat herkomskunde, numeriese taksonomie en kladistiek insluit. Die hoofgebeurtenisse in die loop van evolusie, soos bioloë dit tans verstaan, word opgesom op hierdie evolusionêre tydlyn. Klassifikasie van lewe (en soortgelyke organismes) Die klassifikasie van lewende dinge word sistematika of taksonomie genoem en behoort die evolusionêre stambome van die verskillende organismes te weerspieël. Taksonomie groepeer organismes in groepe wat taksons genoem word, terwyl sistematika hul verwantskappe probeer vasstel. Die dominante stelsel word Linnese taksonomie genoem, wat ordes en binomiale name insluit. Die name van organismes word beheer deur internasionale ooreenkomste soos die Internasionale Kode van Benamings vir alge, fungi en plante en die Internasionale Kode van Dierkundige Benamings. 'n Vierde konsepvoorstel vir 'n biokode is in 1997 gepubliseer in 'n poging om die name van die drie terreine te standaardiseer, maar dit is nog nie amptelik aanvaar nie. Die Internasionale Kode van Virusklassifikasie en -benamings val tans buite die biokodes. Lewende wesens is tradisioneel in vyf koninkryke verdeel: Monere – Protiste – Skimmels – Plante – Diere Die verdeling word egter deesdae as verouderd beskou. Meer moderne alternatiewe begin met die drieledige domeinstelsel: Archaea – Bakterieë – Eukariote (insluitende protiste, fungi, plante en diere) Hierdie domeine weerspieël die teenwoordigheid al dan nie van selkerne asook verskille in die selwande. Elke domein word verder verdeel totdat elke spesie apart geklassifiseer is. Die volgorde is: domein, koninkryk, filum, klas, orde, familie, genus, spesie. Daar is ook 'n reeks intrasellulêre parasiete wat toenemend minder lewend is ten opsigte van hulle metaboliese aktiwiteit: Virusse – Viroïede – Prione Geskiedenis van die woord 'biologie' Die term "biologie" is afgelei van die Griekse βίος (bios, "lewe") en λόγος (logos, "studie van"). Die term is vermoedelik onafhanklik van mekaar deur Gottfried Reinhold Treviranus (Biologie oder Philosophie der lebenden Natur, 1802) en Jean-Baptiste Lamarck (Hydrogéologie, 1802) bekendgestel. Dit kan ook wees dat Karl Friedrich Burdach die woord in 1800 uitgedink het vir die titel van boekdeel 3 van Michael Christoph Hanov se Philosophiae naturalis sive physicae dogmaticae: Geologia, biologia, phytologia generalis et dendrologia, wat in 1766 gepubliseer is. Verdere leeswerk Lynn Margulis, Five Kingdoms: An Illustrated Guide to the Phyla of Life on Earth, 3de oplaag, St. Martin's Press, 1997, sagteband, ISBN 0-8050-7252-7 (baie ander oplae) Neil Campbell, Biology: Concepts & Connections (4de oplaag), Benjamin-Cummings Publishing Company, 2002, hardeband, ISBN 0-8053-6627-X (college-vlak teks) Eksterne skakels EverythingBio: 'n Aanlyn bron vir enigiets verwant aan biologie Kimball's Biology Pages : 'n aanlyn handboek met ’n soekfunksie Biology Online: 'n webtuiste wat deur 'n enkele persoon onderhou word Biologiewebtuiste The Tree of Life The Journal of Biology The Public Library of Science: Biology BioCode Biologie met grafika en animasies Leermateriaal vir biologie in Afrikaans en Engels Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia	[ "Biologie", "is", "die", "vakgebied", "van", "die", "bestudering", "van", "die", "verskillende", "vorme", "van", "lewende", "organismes", ".", "Biologie", "is", "die", "wetenskap", "van", "lewe", ".", "Dit", "is", "gemoeid", "met", "die", "eienskappe", "en", "gedrag", "van", "organismes", ",", "hoe", "spesies", "en", "individue", "ontstaan", "asook", "die", "wisselwerkings", "tussen", "hulle", "onderling", "en", "tussen", "hulle", "en", "die", "omgewing", ".", "Oorsig", "van", "biologie", "Biologie", "beslaan", "'n", "wye", "spektrum", "van", "akademiese", "vakgebiede", "wat", "dikwels", "as", "onafhanklike", "dissiplines", "beskou", "word", ";", "as", "sambreelterm", "is", "dit", "die", "vakgebied", "van", "die", "bestudering", "van", "lewe", "op", "verskillende", "skale", ":", "Op", "atoom-", "en", "molekulêre", "skaal", ",", "deur", "molekulêre", "biologie", ",", "biochemie", "en", "in", "'n", "mate", "genetika", "Op", "sellulêre", "skaal", ",", "deur", "selbiologie", "Op", "multisellulêre", "skaal", ",", "deur", "fisiologie", ",", "anatomie", "en", "histologie", "Op", "die", "ontwikkelingsvlak", "of", "ontogenie", "van", "'n", "individuele", "organisme", ",", "deur", "ontwikkelingsbiologie", ".", "Op", "die", "vlak", "van", "oorerflikheid", "tussen", "ouer", "en", "nasate", ",", "deur", "genetika", ".", "Op", "die", "vlak", "van", "groepsgedrag", ",", "deur", "etologie", "Op", "die", "vlak", "van", "individuele", "wisselwerkings", "tussen", "die", "organismes", ",", "deur", "sosiobiologie", "Op", "die", "vlak", "van", "'n", "hele", "bevolking", ",", "deur", "bevolkingsgenetika", "Op", "’n", "multispesieskaal", "van", "herkoms", ",", "deur", "sistematika", "Op", "die", "vlak", "van", "interafhanklike", "bevolkings", "en", "hulle", "habitat", ",", "deur", "ekologie", "en", "evolusionêre", "biologie", "Spekulatief", "op", "die", "vlak", "van", "lewe", "buite", "die", "Aarde", ",", "deur", "xenobiologie", ".", "Velde", "van", "studie", "in", "biologie", "Aërobiologie", "–", "Anatomie", "–", "Arachnologie", "–", "Astrobiologie", "–", "Biochemie", "–", "Bionika", "–", "Biogeografie", "–", "Bioinformatika", "–", "Biomeganika", "–", "Biofisika", "–", "Biotegnologie", "–", "Plantkunde", "–", "Selbiologie", "–", "Verspreidingskunde", "–", "Kladistiek", "–", "Skaaldierkunde", "–", "Oerdierkundige", "–", "Siklusse", "–", "Sitologie", "–", "Ontwikkelingsbiologie", "–", "Siektes", "(", "genetiese", "en", "aansteeklike", "siektes", ")", "–", "Ekologie", "(", "teoretiese", "ekologie", ",", "simbiose", ",", "outokologie", ",", "sinekologie", ")", "–", "Etologie", "–", "Entomologie", "–", "Evolusionêre", "biologie", "(", "Evolusie", ")", "–", "Evolusionêre", "ontwikkelingsbiologie", "–", "Varswaterbiologie", "–", "Genetika", "(", "bevolkingsgenetika", ",", "kwantitatiewe", "genetika", ",", "genomika", ",", "proteomika", ")", "–", "Herpetologie", "–", "Histologie", "–", "Antropologie", "–", "Igtiologie", "–", "Immunologie", "–", "Aansteeklike", "siektes", "–", "Patologie", "–", "Epidemologie", "–", "Limnologie", "–", "Malakologie", "–", "Soogdierkunde", "–", "Mariene", "biologie", "–", "Mikrobiologie", "(", "bakteriologie", ")", "–", "Molekulêre", "biologie", "–", "Morfologie", "–", "Mikologie/ligenologie", "–", "Mirmekologie", "–", "Neurowetenskap", "(", "neuroanatomie", ",", "neurofisiologie", ",", "senustelselwetenskap", ",", "biologiese", "fisiologie", ",", "psigiatrie", ",", "psigofarmakologie", ",", "gedragswetenskap", ",", "neuroetologie", ",", "psigofisika", ",", "berekenbare", "neurowetenskap", ",", "kognitiewe", "neurowetenskap", ",", "kognitiewe", "wetenskap", ")", "–", "Onkologie", "(", "die", "studie", "van", "kanker", ")", "–", "Ontogenie", "–", "Oorsprong", "van", "lewe", "–", "Voëlkunde", "–", "Paleontologie", "(", "paleobotanie", ",", "paleosoölogie", ")", "–", "parasitologie", "–", "Fikologie", "(", "algologie", ")", "–", "Herkomskunde", "(", "filogenetika", ",", "filogeografie", ")", "–", "Fisiologie", "–", "Fitopatologie", "–", "Voortplantingsbiologie", "–", "Strukturele", "biologie", "–", "Stelselbiologie", "–", "Taksonomie", "–", "Toksikologie", "(", "die", "studie", "van", "gifstowwe", "en", "besoedeling", ")", "–", "Virologie", "–", "Xenobiologie", "–", "Soölogie", "Evolusie", "en", "biologie", "Een", "van", "die", "sentrale", ",", "organisatoriese", "begrippe", "in", "biologie", "is", "dat", "alle", "lewe", "van", "'n", "gemene", "oorsprong", "het", "vanweë", "evolusie", ".", "Charles", "Darwin", "het", "evolusie", "as", "'n", "lewensvatbare", "teorie", "daargestel", "deur", "die", "dryfveer", "daaragter", ",", "natuurlike", "teelkeuse", ",", "duidelik", "uit", "te", "spel", ".", "(", "Alfred", "Russell", "Wallace", "word", "algemeen", "erken", "as", "mede-uitvinder", "van", "die", "begrip", ")", ".", "Genetiese", "verskuiwing", "is", "aanvaar", "as", "'n", "bykomende", "meganisme", "tot", "die", "sogenaamde", "moderne", "sintese", ".", "Die", "evolusionêre", "geskiedenis", "van", "'n", "spesie", "—", "waaruit", "die", "eienskappe", "van", "die", "verskillende", "spesies", "waarvan", "dit", "afstam", ",", "vasgestel", "kan", "word", ",", "tesame", "met", "die", "genetiese", "verwantskappe", "daarvan", "ten", "opsigte", "van", "al", "die", "ander", "spesies", "word", "herkomskunde", "genoem", ".", "Verskillende", "benaderings", "tot", "die", "insameling", "van", "inligting", "oor", "die", "herkoms", "van", "spesies", "word", "in", "biologie", "gevolg", ".", "Dit", "sluit", "die", "vergelyking", "van", "DNA-reekse", "in", "wat", "in", "molekulêre", "biologie", "of", "genomika", "uitgevoer", "word", "en", "vergelykings", "van", "fossielrekords", "en", "ander", "inligting", "oor", "antieke", "organismes", "wat", "deur", "paleontologie", "ondersoek", "word", ".", "Bioloë", "rangskik", "en", "ontleed", "evolusionêre", "verwantskappe", "deur", "verskeie", "metodes", ",", "wat", "herkomskunde", ",", "numeriese", "taksonomie", "en", "kladistiek", "insluit", ".", "Die", "hoofgebeurtenisse", "in", "die", "loop", "van", "evolusie", ",", "soos", "bioloë", "dit", "tans", "verstaan", ",", "word", "opgesom", "op", "hierdie", "evolusionêre", "tydlyn", ".", "Klassifikasie", "van", "lewe", "(", "en", "soortgelyke", "organismes", ")", "Die", "klassifikasie", "van", "lewende", "dinge", "word", "sistematika", "of", "taksonomie", "genoem", "en", "behoort", "die", "evolusionêre", "stambome", "van", "die", "verskillende", "organismes", "te", "weerspieël", ".", "Taksonomie", "groepeer", "organismes", "in", "groepe", "wat", "taksons", "genoem", "word", ",", "terwyl", "sistematika", "hul", "verwantskappe", "probeer", "vasstel", ".", "Die", "dominante", "stelsel", "word", "Linnese", "taksonomie", "genoem", ",", "wat", "ordes", "en", "binomiale", "name", "insluit", ".", "Die", "name", "van", "organismes", "word", "beheer", "deur", "internasionale", "ooreenkomste", "soos", "die", "Internasionale", "Kode", "van", "Benamings", "vir", "alge", ",", "fungi", "en", "plante", "en", "die", "Internasionale", "Kode", "van", "Dierkundige", "Benamings", ".", "'n", "Vierde", "konsepvoorstel", "vir", "'n", "biokode", "is", "ingepubliseer", "in", "'n", "poging", "om", "die", "name", "van", "die", "drie", "terreine", "te", "standaardiseer", ",", "maar", "dit", "is", "nog", "nie", "amptelik", "aanvaar", "nie", ".", "Die", "Internasionale", "Kode", "van", "Virusklassifikasie", "en", "-benamings", "val", "tans", "buite", "die", "biokodes", ".", "Lewende", "wesens", "is", "tradisioneel", "in", "vyf", "koninkryke", "verdeel", ":", "Monere", "–", "Protiste", "–", "Skimmels", "–", "Plante", "–", "Diere", "Die", "verdeling", "word", "egter", "deesdae", "as", "verouderd", "beskou", ".", "Meer", "moderne", "alternatiewe", "begin", "met", "die", "drieledige", "domeinstelsel", ":", "Archaea", "–", "Bakterieë", "–", "Eukariote", "(", "insluitende", "protiste", ",", "fungi", ",", "plante", "en", "diere", ")", "Hierdie", "domeine", "weerspieël", "die", "teenwoordigheid", "al", "dan", "nie", "van", "selkerne", "asook", "verskille", "in", "die", "selwande", ".", "Elke", "domein", "word", "verder", "verdeel", "totdat", "elke", "spesie", "apart", "geklassifiseer", "is", ".", "Die", "volgorde", "is", ":", "domein", ",", "koninkryk", ",", "filum", ",", "klas", ",", "orde", ",", "familie", ",", "genus", ",", "spesie", ".", "Daar", "is", "ook", "'n", "reeks", "intrasellulêre", "parasiete", "wat", "toenemend", "minder", "lewend", "is", "ten", "opsigte", "van", "hulle", "metaboliese", "aktiwiteit", ":", "Virusse", "–", "Viroïede", "–", "Prione", "Geskiedenis", "van", "die", "woord", "'", "biologie", "'", "Die", "term", "\"", "biologie", "\"", "is", "afgelei", "van", "die", "Griekse", "βίος", "(", "bios", ",", "\"", "lewe", "\"", ")", "en", "λόγος", "(", "logos", ",", "\"", "studie", "van", "\"", ")", ".", "Die", "term", "is", "vermoedelik", "onafhanklik", "van", "mekaar", "deur", "Gottfried", "Reinhold", "Treviranus", "(", "Biologie", "oder", "Philosophie", "der", "lebenden", "Natur,en", "Jean-Baptiste", "Lamarck", "(", "Hydrogéologie,", "bekendgestel", ".", "Dit", "kan", "ook", "wees", "dat", "Karl", "Friedrich", "Burdach", "die", "woord", "inuitgedink", "het", "vir", "die", "titel", "van", "boekdeelvan", "Michael", "Christoph", "Hanov", "se", "Philosophiae", "naturalis", "sive", "physicae", "dogmaticae", ":", "Geologia", ",", "biologia", ",", "phytologia", "generalis", "et", "dendrologia", ",", "wat", "ingepubliseer", "is", ".", "Verdere", "leeswerk", "Lynn", "Margulis", ",", "Five", "Kingdoms", ":", "An", "Illustrated", "Guide", "to", "the", "Phyla", "of", "Life", "on", "Earth,e", "oplaag", ",", "St", ".", "Martin's", "Press", ",", "sagteband", ",", "ISBN7252-7", "(", "baie", "ander", "oplae", ")", "Neil", "Campbell", ",", "Biology", ":", "Concepts", "&", "Connectionse", "oplaag", ")", ",", "Benjamin-Cummings", "Publishing", "Company", ",", "hardeband", ",", "ISBN6627-X", "(", "college-vlak", "teks", ")", "Eksterne", "skakels", "EverythingBio", ":", "'n", "Aanlyn", "bron", "vir", "enigiets", "verwant", "aan", "biologie", "Kimball's", "Biology", "Pages", "\\", ":", "'n", "aanlyn", "handboek", "met", "’n", "soekfunksie", "Biology", "Online", ":", "'n", "webtuiste", "wat", "deur", "'n", "enkele", "persoon", "onderhou", "word", "Biologiewebtuiste", "The", "Tree", "of", "Life", "The", "Journal", "of", "Biology", "The", "Public", "Library", "of", "Science", ":", "Biology", "BioCode", "Biologie", "met", "grafika", "en", "animasies", "Leermateriaal", "vir", "biologie", "in", "Afrikaans", "en", "Engels", "Hierdie", "artikel", "is", "vertaal", "uit", "die", "Engelse", "Wikipedia" ]
23	https://af.wikipedia.org/wiki/Beeldende%20kunste	Beeldende kunste	Die beeldende kunste is vorms van kunssinnige uitdrukking waarin die klem val op die skep van 'n artifak in twee of drie dimensies. Tekenkuns Skilderkuns Beeldhouwerk Gemengde media Beeldende kuns (ook genoem visuele kuns) behels enige sigbare kuns, maar sluit uitvoerende kunste uit.	[ "Die", "beeldende", "kunste", "is", "vorms", "van", "kunssinnige", "uitdrukking", "waarin", "die", "klem", "val", "op", "die", "skep", "van", "'n", "artifak", "in", "twee", "of", "drie", "dimensies", ".", "Tekenkuns", "Skilderkuns", "Beeldhouwerk", "Gemengde", "media", "Beeldende", "kuns", "(", "ook", "genoem", "visuele", "kuns", ")", "behels", "enige", "sigbare", "kuns", ",", "maar", "sluit", "uitvoerende", "kunste", "uit", "." ]

2

https://af.wikipedia.org/wiki/Afrika

Afrika

Afrika Afrika is die wêreld se tweede grootste kontinent (na Asië) in sowel oppervlakte as bevolking. Saam met die eilande beslaan dit ongeveer 30 221 532 km² wat 20,3% van die totale landoppervlakte van die aarde is en dit word bewoon deur meer as 1 miljard mense – ongeveer 'n sewende van die wêreldbevolking. Lande Tale Die meeste amptelike tale van Afrika is Indo-Europese tale soos Frans, Engels, Portugees, Spaans en Afrikaans. Frans: Benin, Burkina Faso, Burundi, Demokratiese Republiek van die Kongo, Djiboeti, Gaboen, Guinee, Ivoorkus, Kameroen, Mali, Madagaskar, Mauritanië Niger, Republiek van die Kongo, Rwanda, Senegal, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Sierra Leone, Togo en Tsjad. Engels: Botswana, Gambië, Ghana, Kenia, Lesotho, Liberië, Malawi, Namibië, Nigerië, Soedan, Suid-Afrika, Suid-Soedan, eSwatini, Tanzanië, Uganda, Zambië, Zimbabwe. Portugees: Angola, Ekwatoriaal-Guinee, Kaap Verde en Mosambiek. Spaans: Ekwatoriaal-Guinee en Wes-Sahara. Afrikaans: Suid-Afrika (en Namibië tot 1990) Duits: Namibië (tot 1990) Naas hierdie Indo-Europese tale word daar ook verskillende Afrikatale gepraat. Hulle is onderverdeel in Afro-Asiaties, Niger-Kongo, Khoisan, Nilo-Sahariese en Austronesies. Geografie Die hoogste punt van Afrika is Kilimandjaro, 5895 m bo seevlak en die laagste punt is die Assalmeer, 155 m onder seevlak. Die Saharawoestyn is in die noorde van Afrika terwyl die Groot Skeurvallei in Oos-Afrika is. Die grootste rivier is die Nylrivier en die grootste meer is die Victoriameer. Die grootste land volgens oppervlakte is Algerië en volgens bevolking Nigerië. Afrika, wat 'n oppervlakte van ruim 30 miljoen km² beslaan, is na Asië en die Amerikas die derde grootste vasteland ter wêreld. Hoewel die ewenaar Afrika feitlik reëlreg in die helfte sny, dit is nou van noord na suid gesien, lê sowat twee derdes van die landmassa in die Noordelike Halfrond. Verreweg die grootste deel, meer as twee deerdes, lê tussen die Kreefskeerkring en die Steenbokskeerkring, en maak van Afrika die mees tropiese van alle vastelande. Afrika-skild Kenmerkend van Afrika is die algemene plat voorkoms van die landskap. Die grootste deel van die vasteland bestaan uit valleie en hoë plato's, met enkele heuwels en berge wat bokant die landskap uittroon. Die byna plat voorkoms van die landoppervlakte kan toegeskryf word aan die hoe ouderdom van 'n groot deel van die kontinent. Afrika bestaan uit 'n geweldig groot deel oeroue gesteentes wat in die verre verlede die diepliggende dele van die berge gevorm het. Met verloop van tyd het die berge deur verwering weggeslyt, behalwe waar daar baie harde gesteentes naby die oppervlak was, wat meer weerstand teen erosie kon bied. Só 'n ou geologiese vorming word 'n skild genoem. Daar is talle aanduidings dat die Afrika-skild, sowel as soortgelyke geologiese skilde soos dié in Suid-Amerika, Australië, Indië en Antarktika, oorspronklik een groot vasteland, naamlik Gondwanaland, gevorm het. Die vastelande het stadig uitmekaar gedryf tot in hul huidige posisies op die aardbol. Volgens die teorie was die eiland Madagaskar, eers deel van Afrika (Plaattektoniek). Weens verskeie vertikale bewegings is die Afrika-skild verdeel in 'n aantal skolle of verskuiwingsblokke, elk met 'n skoffelvormige bovlak, met 'n versonke middelste vlak. In Suider-Afrika is die plato's of tafellande hoër as die verder noord. Die gemiddelde hoogte in die suidelike deel van die kontinent is sowat 1 000 meter bo seespieël, terwyl die Drakensberge, wat 'n opvallende "skottelrand" het, hoër as 3 000 m is. Die Kongo-bekken lê sowat 300 meter bo seespieël, terwyl sy kante omtrent 1 000 meter hoog is. Noord van die bekken is die gemiddelde hoogte laer. Die diepste deel van die Sahara-bekken lê onder seespieël. Afrika kan dus gesien word as 'n reeks plato's en valleie wat trapsgewys van suid na noord daal, met net enkele natuurlike grense tussenin. Slenkvalleis en vulkane In die oostelike dele van Afrika het reuse-breuk vormings, saam met vulkaniese uitbarstings, die landskap heeltemal verander. Hier is die landmassa letterlik "gebreek". So het lang en diep valleie (slenke) gevorm, wat deel vorm van 'n slenkstelsel wat van die Jordaanvallei, deur die Rooisee en Ethiopië, na die Shire-vallei in Mosambiek loop. In Oos-Afrika verdeel die slenkstelsel in twee takke waar tussen die aardkors opgedruk is. Op die plato lê die groot, maar vlak Victoriameer (skaars 80 m diep). Die westelike een van die twee groot slenkdale, naamlik die Groot Skeurvallei, kan duidelik op 'n kaart herken word omdat dit só 'n reeks smal, diep mere gevorm het van noord na suid kry 'n mens die Albertmeer, die Edwardmeer, die Kivumeer, die Tanganjikameer en die Malawimeer (Njassameer). Die oostelike lyn, wat sy beginpunt by die seestraat van Bab-el-Mandeb het, is met die eerste oogopslag nie so maklik herkenbaar nie. Die grootste meer wat hier gevorm het, is die Turkanameer, voorheen bekend as die Rudolfmeer. Hoewel vulkaniese werkinge nog nie heeltemal uitgewoed is nie, het dit vandag nie naastenby die omvang en intensiteit wat dit voorheen gehad het nie. Daarvan getuig die groot, uitgewerkte vulkane wat tot vandag toe Afrika se hoogste berge is. Die hoogste berg is Kilimandjaro naby die grens tussen Kenia en Tanzanië. Dit is 5 895 m hoog. Hoewel dit in die middel van die tropiese gebied geleë is, is dit ewigdurend ook met sneeu bedek. Ander uitgewerkte vulkane is Berg Kenia (5 199 m) en die Elgon-gebergte (4 321 m), onderskeidelik in Kenia en op die grens tussen Kenia en Uganda. 'n Ander belangrike bewys van vulkaniese werkinge bestaan in die vorm van die lawa-afsettings wat groot oppervlaktes in Ethiopië en die hooglande van Oos-Afrika bedek. Kameroenberg in Wes-Afrika is deur 'n soortgelyke proses gevorm, maar op 'n kleiner skaal: in dié gebied het vulkaniese werkinge 'n groter rol gespeel as breukvorming, en die opstoot van aardkorsdele na bo. Kameroenberg loop tot onder die see deur. Daarvan getuig die eilandreeks Fernando Po, Principe, Sao Tomé en Annobón. Die vorming van bergreekse deur plooiing van die aardkors in die latere geologiese tydperke, het weinig invloed op Afrika gehad, meestal ook net aan die noordelike en suidelike rande. Hierdeur het die Atlasgebergte in die noordweste gevorm, heel waarskynlik in ongeveer dieselfde tyd as wat die groot bergreekse in Eurasië gevorm is. Riviere en mere Behalwe vir die Atlasgebergte met sy talle klein riviertjies, toon die waterverspreidingspatroon van Afrika 'n baie duidelike patroon wat ooreenstem met die relatief eenvoudige struktuur van die vasteland. Daar is 'n paar groot rivierbekkens, asook etlike bekkens wat nie na die see uitloop nie. Sowat een derde van Afrika se water loop nie uit na die see weens die geringe reënval. Dit geld vir die Sahara én die Kalahari én die hoogliggende droë plato's in Suid-Ethiopië en Noord-Kenia. Die riviere in die beskutte Oos-Afrika-bekken vloei uit in die Turkanameer. Aangrensend aan die Sahara en die Kalahari lê die groot moerasagtige mere, naamlik die soet Tsjadmeer, wat waarskynlik ondergronds deur soetwaterstrome gevoed word en die Okavangomoerasse, wat weens 'n verdampingsproses soutwater bevat. Belangrike rivierbekkens is die Nylbekken, die Kongo-bekken, die stroomgebied van die Niger in Wes-Afrika, die Zambezi in die suidooste, en die Oranjerivier in Suider-Afrika. In die algemeen is die riviere minder belangrik vir skeepvaart. Die Niger- en die Oranjerivier is byvoorbeeld in die droë seisoen te vlak vir skeepvaart. Die water van die Oranjerivier bereik selfs nie eers gedurende die hele jaar deur die see nie. Verder het die kenmerkende platovoorkoms van Afrika tot gevolg dat die meeste riviere juis by die kus waar die platorand skielik ophou, opskiet bo 'n smal kusvlakte en watervalle of stroomversnellings tot gevolg het. Riviere vorm ook watervalle teen die kante van die plato's in die binneland waarvan talle baie indrukwekkend is. Afrika se beroemdste waterval is die Victoria-waterval op die grens tussen Zambië en Zimbabwe waar die water van die Zambezi 100 m na benede stort. Een voordeel van dié stapsgewyse afdaling van die Afrika-rivierbeddings, is dat daar op die vasteland talle geleenthede bestaan vir hidroëlektriese kraginstallasies. Klimaat en natuurlike plantegroei Omdat die ewenaar deur die middel van Afrika loop, is die patroon van die klimaat en plantegroeistreke wat in die Noordelike Halfrond le, in 'n groot mate dieselfde as in die Suidelike Halfrond. Dat dit nie heeltemal dieselfde is nie, kan toegeskryf word aan die feit dat die noordelike deel baie wyer is, en net deur diesmal Rooi See van Eurasië se landmassa geskei word, terwyl die invloed van die Indiese Oseaan tot diep in die binneland van Suider-Afrika waargeneem kan word. Die belangrikste verskil tussen die noorde en die suide is dat die wêreld se grootste woestyn, die Sahara, in die Noordelike Halfrond is, terwyl die woestyngebiede van Suider-Afrika (die Namib en die Kalahari) baie kleiner is. Die simmetrie van die noordelike en suidelike helftes word ook verbreek deur die hoe plato's, en dit beïnvloed ook die reënvalpatroon en temperatuur. Behalwe vir die verskille tussen die hooglande en die laerliggende dele, word die klimaat verskille van Afrika hoofsaaklik bepaal deur verskille in reënval en nie deur verskille in temperatuur nie. Temperatuur speel natuurlik ook 'n rol, maar (behalwe by die hoogste bergpieke) verander dit nie die algemene toestand dat Afrika regdeur die jaar warm bly. In die tropiese dele van Afrika word die seisoenverskille in reënval bepaal deur die ekwatoriale laag-drukstelsel wat 'n baie hoër reënvalsyfer tot gevolg het. In die winter (somer in die Noordelike Halfrond), beweeg die reënsone noord en in die somer van die Suidelike Halfrond (winter in die Noordelike Halfrond) beweeg dit suid. 'n Strook weerskante van die ewenaar bly regdeur die jaar onder die invloed van die reëngordel. 'n Breë sone aan weerskante van hierdie gordel ken 'n baie droë en 'n baie nat seisoen. Vir 'n gedeelte van die jaar heers daar dan 'n tropiese reënklimaat, terwyl dit die res van die jaar oorwegend droog is. Hierdie streek word dan beïnvloed deur die droë luggordels noord en suid van die vogtige ekwatoriale sone wat gedurende die loop van die jaar van noord na suid verskuif. Hoe verder daar, van die ewenaar beweeg word, hoe langer word die droë seisoen, omdat die reënstrook sy invloed vir 'n steeds korter tyd uitoefen. Die oorgang van vogtige na droë klimaat is gewoonlik geleidelik omdat daar geen topografiese grense is wat een klimaatsones van 'n ander skei nie. Om dieselfde rede is die klimaat wisselvallig, veral in die droër seisoene. Die reëngordel beweeg nie volgens riglyne nie, omdat dit nie deur topografiese kenmerke gelei ward nie. Daarom is die begin van die reënseisoen moeilik voorspelbaar een jaar is dit vroeg, die volgende jaar laat. Soms val daar baie reën, dan weer minder. Die sones met wisselende droë en nat seisoene beweeg geleidelik oor na die woestyngebiede waar 'n stortbui baie selde voorkom. In die suidelike deel van die vasteland is die woestyn relatief klein. Die Namibwoestyn, wat aan die kus van Namibië lê, is uiters droog. Die Kalahari in Botswana is in der waarheid eerder 'n halfwoestyn. Die reusagtige Sahara in die noorde word elke jaar steeds groter en brei veral na die suide uit omdat baie min reën voorkom. Dit vorm deel van 'n droëgordel wat tot diep in Asië strek. 'n Middellandse Seeklimaat, 'n klimaat wat bestaan uit droë, warm somers, en koeler winters wanneer die meeste reën voorkom, oorheers in die noordweste en die suidelike grensgebiede van Afrika. Die patroon van Afrika se plantegroei hang van die klimaatstreke af. Tropiese reënwoude groei in die natste dele, in die hartjie van die Kongo-bekken en die kus van Wes-Afrika. 'n Ander soort reënwoud sorg vir die natuurlike plantegroei teen die nat en reënerige hellings van die Oos-Afrika-hooglande. Rondom die oerwoud, strek die vogtige savanne of grasvlakte met hoë, wuiwende gras en hoë bome. Namate die klimaat droër word, groei die gras, en selfs die bome, laer as gewoonlik. Die bome met laer kruine begin hul blare in die droë seisoen verloor. Doringbosse en Acasias is kenmerkend van die droë savanne. Hoe nader daar aan die grense van die woestyn beweeg word, hoe yler word die plantegroei. 'n Kleiner gedeelte van Afrika as wat 'n mens sou verwag – minder as 10% – is heeltemal bar. Die boomlose grasveld in die binneland van Suid-Afrika sorg vir uitstekende landboumoontlikhede. Fauna en flora Afrika het nie so baie oerwoude soos wat die algemene indruk is nie. Die grootste deel van sy oppervlakte bestaan uit uitgestrekte vlaktes, woestyne en savannes. Gedeeltelik is dit die natuurlike gevolg van prehistoriese vulkaniese uitbarstings. Die vulkaniese afsettings is net deur 'n dun lagie grond bedek waarin bome hulle moeilik kon vasanker. Die mens het die toestand later aansienlik laat toeneem deur brande, oorbeweiding en ander bedrywighede wat erosie bevorder. Die klimaat het ook sy invloed laat geld. Die afgelope miljoen jaar het die klimaatstoestande drie keer gewissel van vogtig en nat tot droog. Só het die eens uit gebreide tropiese reënwoud al hoe kleiner geword. Aan die ander kant het die veranderinge in die klimaat die dier- en plantsoorte gedwing om hulle by die nuwe omstandighede aan te pas. Só het 'n groot verskeidenheid fauna en flora ontwikkel. Dat Afrika steeds die woonplek van die groot soogdiere is, is te danke aan die savannes en uitgestrekte grasvlaktes met verspreide boomgroepe. Ondanks die bedreiging wat die mens inhou, floreer reuse-troppe wildsbokke, sebras en buffels nog hier in die ongerepte dele van Afrika. Hul getalle word beheer deur leeus, luiperds, jagluiperds, hiënas, wildehonde, jakkalse en ander vleisvretende roofdiere. Kameelperde, renosters en Afrika-olifante is ook bewoners van die grasvlaktes, hoewel daar 'n soort olifant is wat net in die bosse bly. Die voëllewe bied 'n besondere verskeidenheid. Nêrens ter wêreld is daar so baie roofvoëls soos hier nie. Dit wissel van reuse-aasvoëls wat op groot stukke wildaas leef tot klein dwergvalke wat net van insekte leef. Die grootste voël ter wêreld, die volstruis, wat tot 3 m lank kan word, word net in die savannes of grasvlaktes van Afrika aangetref. Onder die kenmerkende bome en struike wat wyd voorkom, is die kremetartboom (Adansonia digitata), ook bekend as die baobab of apebroodboom, en sekere Acacia-soorte. Die grootste woestyn in Afrika is die Sahara. Die yl plantegroei bestaan uit xerofiete of woestynplante wat hulle op een of ander manier by die droogtetoestand aangepas het. Hier kan 'n onderskeid getref word tussen grondwater en reënwaterplante. Grondwaterplante het baie lang wortels om die diep ondergrondse water maklik te kan bereik. Aalwyne kan hulle byvoorbeeld besonder goed by sulke toestande aanpas. Reënwaterplante oorleef op hulle beurt weer deur middel van hul sade wat hul ontkiemingskrag vir jare kan behou. Wanneer dit wel reën, blom die reënplante binne 'n byna ongelooflik kort tyd. Honderdduisende dadelpalms en ander vrugtebome word by oases aangeplant. Daarom is die plantegroei daar altyd weelderig. Die oorspronklike oaseplantegroei, wat waarskynlik uit struike soos die selonsroos (Nerium oleander) en bome soos die tamarinde (Tamarindus indica) bestaan het, het feitlik verdwyn. Die gebrek aan voedsel en skuiling, maak die lewe baie moeilik vir die groter soogdiere wat uit die aard van die saak 'n maklike prooi vir mensejagters is. Diere soos die jagluiperd, die rooihartbees, die damhert, 'n wildsboksoort, en die sierlike gemsbok, is feitlik heeltemal uitgeroei in die woestyngebiede. Die sandheuwels van die Kalahariwoestyn is toegegroei met harde grassoorte, veral vingergras en ander soorte soetgras. In die valleie groei die sogenaamde "lewende klippe", die woestynplante, wat baie soos klippe lyk, maar hier eindig die ooreenkoms: die beskermde planthuid sorg daarvoor dat baie min vog ontsnap. Gevolglik is hul weefsel in der waarheid voedsaam en sappig. Die Namib-woestyn in Namibië is een van die mees onherbergsame streke ter wêreld. Ook hier is die harde aapstertstreekgras (Aristida congesta) van die min plante wat aangetref word. Die beroemde Welwitschiaplant (Welwitschia mirabilis) kan ondanks die meedoënlose klimaat honderde jare aan die lewe bly. Die tropiese reënwoude kom voor in gebiede waar die reënval meer as 1 500 mm per jaar is. Weens die vogtigheid en die baie hitte, is daar altyd 'n immergroen en baie weelderige, digte plantegroei. In Afrika word reënwoude hoofsaaklik langs die Weskus aangetref. Ruimte vir groot troppe is daar nie en die meeste soogdiere is alleenlopers. Hulle is gewoonlik sku diere wat snags aktief is. Een van die grootste inwoners van die reënwoud is die okapi ('n skaars verwant van die kameelperd), die boseland en die reuse-bosvark. Die sterkste aapsoort is die gorilla soos die laagland-gorilla van Nigerië, Kameroen en die Kongo, en die berggorilla van Uganda en die vulkaangebied van die oostelike Kongo, waar dit tot op 'n hoogte van 4 000 m voorkom. Die ander mensaap van Afrika, die sjimpansee, kan heel gemaklik in die grasvlaktes leef, maar is in die oerwoud beter teen mense beskerm. Die reënwoude het ook talle belangrike bruikbare plante opgelewer soos die oliepalm, en die tropiese kola- en die koffieboom. Sien ook Afrika-Eurasië Afrika-unie Vlae van Afrika Verwysings Bron Ensiklopedie Afrikana (Edms) Bpk, ISBN 0908409419 Stel, ISBN 0908409435 Band Eksterne skakels allAfrica.com – onlangse nuus, gebeure en statistieke

[ "Afrika", "Afrika", "is", "die", "wêreld", "se", "tweede", "grootste", "kontinent", "(", "na", "Asië", ")", "in", "sowel", "oppervlakte", "as", "bevolking", ".", "Saam", "met", "die", "eilande", "beslaan", "dit", "ongeveer221", "532", "km²", "wat3%", "van", "die", "totale", "landoppervlakte", "van", "die", "aarde", "is", "en", "dit", "word", "bewoon", "deur", "meer", "asmiljard", "mense", "–", "ongeveer", "'n", "sewende", "van", "die", "wêreldbevolking", ".", "Lande", "Tale", "Die", "meeste", "amptelike", "tale", "van", "Afrika", "is", "Indo-Europese", "tale", "soos", "Frans", ",", "Engels", ",", "Portugees", ",", "Spaans", "en", "Afrikaans", ".", "Frans", ":", "Benin", ",", "Burkina", "Faso", ",", "Burundi", ",", "Demokratiese", "Republiek", "van", "die", "Kongo", ",", "Djiboeti", ",", "Gaboen", ",", "Guinee", ",", "Ivoorkus", ",", "Kameroen", ",", "Mali", ",", "Madagaskar", ",", "Mauritanië", "Niger", ",", "Republiek", "van", "die", "Kongo", ",", "Rwanda", ",", "Senegal", ",", "Sentraal-Afrikaanse", "Republiek", ",", "Sierra", "Leone", ",", "Togo", "en", "Tsjad", ".", "Engels", ":", "Botswana", ",", "Gambië", ",", "Ghana", ",", "Kenia", ",", "Lesotho", ",", "Liberië", ",", "Malawi", ",", "Namibië", ",", "Nigerië", ",", "Soedan", ",", "Suid-Afrika", ",", "Suid-Soedan", ",", "eSwatini", ",", "Tanzanië", ",", "Uganda", ",", "Zambië", ",", "Zimbabwe", ".", "Portugees", ":", "Angola", ",", "Ekwatoriaal-Guinee", ",", "Kaap", "Verde", "en", "Mosambiek", ".", "Spaans", ":", "Ekwatoriaal-Guinee", "en", "Wes-Sahara", ".", "Afrikaans", ":", "Suid-Afrika", "(", "en", "Namibië", "tot", "Duits", ":", "Namibië", "(", "tot", "Naas", "hierdie", "Indo-Europese", "tale", "word", "daar", "ook", "verskillende", "Afrikatale", "gepraat", ".", "Hulle", "is", "onderverdeel", "in", "Afro-Asiaties", ",", "Niger-Kongo", ",", "Khoisan", ",", "Nilo-Sahariese", "en", "Austronesies", ".", "Geografie", "Die", "hoogste", "punt", "van", "Afrika", "is", "Kilimandjaro,m", "bo", "seevlak", "en", "die", "laagste", "punt", "is", "die", "Assalmeer,m", "onder", "seevlak", ".", "Die", "Saharawoestyn", "is", "in", "die", "noorde", "van", "Afrika", "terwyl", "die", "Groot", "Skeurvallei", "in", "Oos-Afrika", "is", ".", "Die", "grootste", "rivier", "is", "die", "Nylrivier", "en", "die", "grootste", "meer", "is", "die", "Victoriameer", ".", "Die", "grootste", "land", "volgens", "oppervlakte", "is", "Algerië", "en", "volgens", "bevolking", "Nigerië", ".", "Afrika", ",", "wat", "'n", "oppervlakte", "van", "ruimmiljoen", "km²", "beslaan", ",", "is", "na", "Asië", "en", "die", "Amerikas", "die", "derde", "grootste", "vasteland", "ter", "wêreld", ".", "Hoewel", "die", "ewenaar", "Afrika", "feitlik", "reëlreg", "in", "die", "helfte", "sny", ",", "dit", "is", "nou", "van", "noord", "na", "suid", "gesien", ",", "lê", "sowat", "twee", "derdes", "van", "die", "landmassa", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ".", "Verreweg", "die", "grootste", "deel", ",", "meer", "as", "twee", "deerdes", ",", "lê", "tussen", "die", "Kreefskeerkring", "en", "die", "Steenbokskeerkring", ",", "en", "maak", "van", "Afrika", "die", "mees", "tropiese", "van", "alle", "vastelande", ".", "Afrika-skild", "Kenmerkend", "van", "Afrika", "is", "die", "algemene", "plat", "voorkoms", "van", "die", "landskap", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "die", "vasteland", "bestaan", "uit", "valleie", "en", "hoë", "plato's", ",", "met", "enkele", "heuwels", "en", "berge", "wat", "bokant", "die", "landskap", "uittroon", ".", "Die", "byna", "plat", "voorkoms", "van", "die", "landoppervlakte", "kan", "toegeskryf", "word", "aan", "die", "hoe", "ouderdom", "van", "'n", "groot", "deel", "van", "die", "kontinent", ".", "Afrika", "bestaan", "uit", "'n", "geweldig", "groot", "deel", "oeroue", "gesteentes", "wat", "in", "die", "verre", "verlede", "die", "diepliggende", "dele", "van", "die", "berge", "gevorm", "het", ".", "Met", "verloop", "van", "tyd", "het", "die", "berge", "deur", "verwering", "weggeslyt", ",", "behalwe", "waar", "daar", "baie", "harde", "gesteentes", "naby", "die", "oppervlak", "was", ",", "wat", "meer", "weerstand", "teen", "erosie", "kon", "bied", ".", "Só", "'n", "ou", "geologiese", "vorming", "word", "'n", "skild", "genoem", ".", "Daar", "is", "talle", "aanduidings", "dat", "die", "Afrika-skild", ",", "sowel", "as", "soortgelyke", "geologiese", "skilde", "soos", "dié", "in", "Suid-Amerika", ",", "Australië", ",", "Indië", "en", "Antarktika", ",", "oorspronklik", "een", "groot", "vasteland", ",", "naamlik", "Gondwanaland", ",", "gevorm", "het", ".", "Die", "vastelande", "het", "stadig", "uitmekaar", "gedryf", "tot", "in", "hul", "huidige", "posisies", "op", "die", "aardbol", ".", "Volgens", "die", "teorie", "was", "die", "eiland", "Madagaskar", ",", "eers", "deel", "van", "Afrika", "(", "Plaattektoniek", ")", ".", "Weens", "verskeie", "vertikale", "bewegings", "is", "die", "Afrika-skild", "verdeel", "in", "'n", "aantal", "skolle", "of", "verskuiwingsblokke", ",", "elk", "met", "'n", "skoffelvormige", "bovlak", ",", "met", "'n", "versonke", "middelste", "vlak", ".", "In", "Suider-Afrika", "is", "die", "plato's", "of", "tafellande", "hoër", "as", "die", "verder", "noord", ".", "Die", "gemiddelde", "hoogte", "in", "die", "suidelike", "deel", "van", "die", "kontinent", "is", "sowat000", "meter", "bo", "seespieël", ",", "terwyl", "die", "Drakensberge", ",", "wat", "'n", "opvallende", "\"", "skottelrand", "\"", "het", ",", "hoër", "as000", "m", "is", ".", "Die", "Kongo-bekken", "lê", "sowatmeter", "bo", "seespieël", ",", "terwyl", "sy", "kante", "omtrent000", "meter", "hoog", "is", ".", "Noord", "van", "die", "bekken", "is", "die", "gemiddelde", "hoogte", "laer", ".", "Die", "diepste", "deel", "van", "die", "Sahara-bekken", "lê", "onder", "seespieël", ".", "Afrika", "kan", "dus", "gesien", "word", "as", "'n", "reeks", "plato's", "en", "valleie", "wat", "trapsgewys", "van", "suid", "na", "noord", "daal", ",", "met", "net", "enkele", "natuurlike", "grense", "tussenin", ".", "Slenkvalleis", "en", "vulkane", "In", "die", "oostelike", "dele", "van", "Afrika", "het", "reuse-breuk", "", "vormings", ",", "saam", "met", "vulkaniese", "uitbarstings", ",", "die", "landskap", "heeltemal", "verander", ".", "Hier", "is", "die", "landmassa", "letterlik", "\"", "gebreek", "\"", ".", "So", "het", "lang", "en", "diep", "valleie", "(", "slenke", ")", "gevorm", ",", "wat", "deel", "vorm", "van", "'n", "slenkstelsel", "wat", "van", "die", "Jordaanvallei", ",", "deur", "die", "Rooisee", "en", "Ethiopië", ",", "na", "die", "Shire-vallei", "in", "Mosambiek", "loop", ".", "In", "Oos-Afrika", "verdeel", "die", "slenkstelsel", "in", "twee", "takke", "waar", "tussen", "die", "aardkors", "opgedruk", "is", ".", "Op", "die", "plato", "lê", "die", "groot", ",", "maar", "vlak", "Victoriameer", "(", "skaarsm", "diep", ")", ".", "Die", "westelike", "een", "van", "die", "twee", "groot", "slenkdale", ",", "naamlik", "die", "Groot", "Skeurvallei", ",", "kan", "duidelik", "op", "'n", "kaart", "herken", "word", "omdat", "dit", "só", "'n", "reeks", "smal", ",", "diep", "mere", "gevorm", "het", "van", "noord", "na", "suid", "kry", "'n", "mens", "die", "Albertmeer", ",", "die", "Edwardmeer", ",", "die", "Kivumeer", ",", "die", "Tanganjikameer", "en", "die", "Malawimeer", "(", "Njassameer", ")", ".", "Die", "oostelike", "lyn", ",", "wat", "sy", "beginpunt", "by", "die", "seestraat", "van", "Bab-el-Mandeb", "het", ",", "is", "met", "die", "eerste", "oogopslag", "nie", "so", "maklik", "herkenbaar", "nie", ".", "Die", "grootste", "meer", "wat", "hier", "gevorm", "het", ",", "is", "die", "Turkanameer", ",", "voorheen", "bekend", "as", "die", "Rudolfmeer", ".", "Hoewel", "vulkaniese", "werkinge", "nog", "nie", "heeltemal", "uitgewoed", "is", "nie", ",", "het", "dit", "vandag", "nie", "naastenby", "die", "omvang", "en", "intensiteit", "wat", "dit", "voorheen", "gehad", "het", "nie", ".", "Daarvan", "getuig", "die", "groot", ",", "uitgewerkte", "vulkane", "wat", "tot", "vandag", "toe", "Afrika", "se", "hoogste", "berge", "is", ".", "Die", "hoogste", "berg", "is", "Kilimandjaro", "naby", "die", "grens", "tussen", "Kenia", "en", "Tanzanië", ".", "Dit", "is895", "m", "hoog", ".", "Hoewel", "dit", "in", "die", "middel", "van", "die", "tropiese", "gebied", "geleë", "is", ",", "is", "dit", "ewigdurend", "ook", "met", "sneeu", "bedek", ".", "Ander", "uitgewerkte", "vulkane", "is", "Berg", "Kenia199", "m", ")", "en", "die", "Elgon-gebergte321", "m", ")", ",", "onderskeidelik", "in", "Kenia", "en", "op", "die", "grens", "tussen", "Kenia", "en", "Uganda", ".", "'n", "Ander", "belangrike", "bewys", "van", "vulkaniese", "werkinge", "bestaan", "in", "die", "vorm", "van", "die", "lawa-afsettings", "wat", "groot", "oppervlaktes", "in", "Ethiopië", "en", "die", "hooglande", "van", "Oos-Afrika", "bedek", ".", "Kameroenberg", "in", "Wes-Afrika", "is", "deur", "'n", "soortgelyke", "proses", "gevorm", ",", "maar", "op", "'n", "kleiner", "skaal", ":", "in", "dié", "gebied", "het", "vulkaniese", "werkinge", "'n", "groter", "rol", "gespeel", "as", "breukvorming", ",", "en", "die", "opstoot", "van", "aardkorsdele", "na", "bo", ".", "Kameroenberg", "loop", "tot", "onder", "die", "see", "deur", ".", "Daarvan", "getuig", "die", "eilandreeks", "Fernando", "Po", ",", "Principe", ",", "Sao", "Tomé", "en", "Annobón", ".", "Die", "vorming", "van", "bergreekse", "deur", "plooiing", "van", "die", "aardkors", "in", "die", "latere", "geologiese", "tydperke", ",", "het", "weinig", "invloed", "op", "Afrika", "gehad", ",", "meestal", "ook", "net", "aan", "die", "noordelike", "en", "suidelike", "rande", ".", "Hierdeur", "het", "die", "Atlasgebergte", "in", "die", "noordweste", "gevorm", ",", "heel", "waarskynlik", "in", "ongeveer", "dieselfde", "tyd", "as", "wat", "die", "groot", "bergreekse", "in", "Eurasië", "gevorm", "is", ".", "Riviere", "en", "mere", "Behalwe", "vir", "die", "Atlasgebergte", "met", "sy", "talle", "klein", "riviertjies", ",", "toon", "die", "waterverspreidingspatroon", "van", "Afrika", "'n", "baie", "duidelike", "patroon", "wat", "ooreenstem", "met", "die", "relatief", "eenvoudige", "struktuur", "van", "die", "vasteland", ".", "Daar", "is", "'n", "paar", "groot", "rivierbekkens", ",", "asook", "etlike", "bekkens", "wat", "nie", "na", "die", "see", "uitloop", "nie", ".", "Sowat", "een", "derde", "van", "Afrika", "se", "water", "loop", "nie", "uit", "na", "die", "see", "weens", "die", "geringe", "reënval", ".", "Dit", "geld", "vir", "die", "Sahara", "én", "die", "Kalahari", "én", "die", "hoogliggende", "droë", "plato's", "in", "Suid-Ethiopië", "en", "Noord-Kenia", ".", "Die", "riviere", "in", "die", "beskutte", "Oos-Afrika-bekken", "vloei", "uit", "in", "die", "Turkanameer", ".", "Aangrensend", "aan", "die", "Sahara", "en", "die", "Kalahari", "lê", "die", "groot", "moerasagtige", "mere", ",", "naamlik", "die", "soet", "Tsjadmeer", ",", "wat", "waarskynlik", "ondergronds", "deur", "soetwaterstrome", "gevoed", "word", "en", "die", "Okavangomoerasse", ",", "wat", "weens", "'n", "verdampingsproses", "soutwater", "bevat", ".", "Belangrike", "rivierbekkens", "is", "die", "Nylbekken", ",", "die", "Kongo-bekken", ",", "die", "stroomgebied", "van", "die", "Niger", "in", "Wes-Afrika", ",", "die", "Zambezi", "in", "die", "suidooste", ",", "en", "die", "Oranjerivier", "in", "Suider-Afrika", ".", "In", "die", "algemeen", "is", "die", "riviere", "minder", "belangrik", "vir", "skeepvaart", ".", "Die", "Niger-", "en", "die", "Oranjerivier", "is", "byvoorbeeld", "in", "die", "droë", "seisoen", "te", "vlak", "vir", "skeepvaart", ".", "Die", "water", "van", "die", "Oranjerivier", "bereik", "selfs", "nie", "eers", "gedurende", "die", "hele", "jaar", "deur", "die", "see", "nie", ".", "Verder", "het", "die", "kenmerkende", "platovoorkoms", "van", "Afrika", "tot", "gevolg", "dat", "die", "meeste", "riviere", "juis", "by", "die", "kus", "waar", "die", "platorand", "skielik", "ophou", ",", "opskiet", "bo", "'n", "smal", "kusvlakte", "en", "watervalle", "of", "stroomversnellings", "tot", "gevolg", "het", ".", "Riviere", "vorm", "ook", "watervalle", "teen", "die", "kante", "van", "die", "plato's", "in", "die", "binneland", "waarvan", "talle", "baie", "indrukwekkend", "is", ".", "Afrika", "se", "beroemdste", "waterval", "is", "die", "Victoria-waterval", "op", "die", "grens", "tussen", "Zambië", "en", "Zimbabwe", "waar", "die", "water", "van", "die", "Zambezim", "na", "benede", "stort", ".", "Een", "voordeel", "van", "dié", "stapsgewyse", "afdaling", "van", "die", "Afrika-rivierbeddings", ",", "is", "dat", "daar", "op", "die", "vasteland", "talle", "geleenthede", "bestaan", "vir", "hidroëlektriese", "kraginstallasies", ".", "Klimaat", "en", "natuurlike", "plantegroei", "Omdat", "die", "ewenaar", "deur", "die", "middel", "van", "Afrika", "loop", ",", "is", "die", "patroon", "van", "die", "klimaat", "en", "plantegroeistreke", "wat", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "le", ",", "in", "'n", "groot", "mate", "dieselfde", "as", "in", "die", "Suidelike", "Halfrond", ".", "Dat", "dit", "nie", "heeltemal", "dieselfde", "is", "nie", ",", "kan", "toegeskryf", "word", "aan", "die", "feit", "dat", "die", "noordelike", "deel", "baie", "wyer", "is", ",", "en", "net", "deur", "diesmal", "Rooi", "See", "van", "Eurasië", "se", "landmassa", "geskei", "word", ",", "terwyl", "die", "invloed", "van", "die", "Indiese", "Oseaan", "tot", "diep", "in", "die", "binneland", "van", "Suider-Afrika", "waargeneem", "kan", "word", ".", "Die", "belangrikste", "verskil", "tussen", "die", "noorde", "en", "die", "suide", "is", "dat", "die", "wêreld", "se", "grootste", "woestyn", ",", "die", "Sahara", ",", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "is", ",", "terwyl", "die", "woestyngebiede", "van", "Suider-Afrika", "(", "die", "Namib", "en", "die", "Kalahari", ")", "baie", "kleiner", "is", ".", "Die", "simmetrie", "van", "die", "noordelike", "en", "suidelike", "helftes", "word", "ook", "verbreek", "deur", "die", "hoe", "plato's", ",", "en", "dit", "beïnvloed", "ook", "die", "reënvalpatroon", "en", "temperatuur", ".", "Behalwe", "vir", "die", "verskille", "tussen", "die", "hooglande", "en", "die", "laerliggende", "dele", ",", "word", "die", "klimaat", "verskille", "van", "Afrika", "hoofsaaklik", "bepaal", "deur", "verskille", "in", "reënval", "en", "nie", "deur", "verskille", "in", "temperatuur", "nie", ".", "Temperatuur", "speel", "natuurlik", "ook", "'n", "rol", ",", "maar", "(", "behalwe", "by", "die", "hoogste", "bergpieke", ")", "verander", "dit", "nie", "die", "algemene", "toestand", "dat", "Afrika", "regdeur", "die", "jaar", "warm", "bly", ".", "In", "die", "tropiese", "dele", "van", "Afrika", "word", "die", "seisoenverskille", "in", "reënval", "bepaal", "deur", "die", "ekwatoriale", "laag-drukstelsel", "wat", "'n", "baie", "hoër", "reënvalsyfer", "tot", "gevolg", "het", ".", "In", "die", "winter", "(", "somer", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ")", ",", "beweeg", "die", "reënsone", "noord", "en", "in", "die", "somer", "van", "die", "Suidelike", "Halfrond", "(", "winter", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", ")", "beweeg", "dit", "suid", ".", "'n", "Strook", "weerskante", "van", "die", "ewenaar", "bly", "regdeur", "die", "jaar", "onder", "die", "invloed", "van", "die", "reëngordel", ".", "'n", "Breë", "sone", "aan", "weerskante", "van", "hierdie", "gordel", "ken", "'n", "baie", "droë", "en", "'n", "baie", "nat", "seisoen", ".", "Vir", "'n", "gedeelte", "van", "die", "jaar", "heers", "daar", "dan", "'n", "tropiese", "reënklimaat", ",", "terwyl", "dit", "die", "res", "van", "die", "jaar", "oorwegend", "droog", "is", ".", "Hierdie", "streek", "word", "dan", "beïnvloed", "deur", "die", "droë", "luggordels", "noord", "en", "suid", "van", "die", "vogtige", "ekwatoriale", "sone", "wat", "gedurende", "die", "loop", "van", "die", "jaar", "van", "noord", "na", "suid", "verskuif", ".", "Hoe", "verder", "daar", ",", "van", "die", "ewenaar", "beweeg", "word", ",", "hoe", "langer", "word", "die", "droë", "seisoen", ",", "omdat", "die", "reënstrook", "sy", "invloed", "vir", "'n", "steeds", "korter", "tyd", "uitoefen", ".", "Die", "oorgang", "van", "vogtige", "na", "droë", "klimaat", "is", "gewoonlik", "geleidelik", "omdat", "daar", "geen", "topografiese", "grense", "is", "wat", "een", "klimaatsones", "van", "'n", "ander", "skei", "nie", ".", "Om", "dieselfde", "rede", "is", "die", "klimaat", "wisselvallig", ",", "veral", "in", "die", "droër", "seisoene", ".", "Die", "reëngordel", "beweeg", "nie", "volgens", "riglyne", "nie", ",", "omdat", "dit", "nie", "deur", "topografiese", "kenmerke", "gelei", "ward", "nie", ".", "Daarom", "is", "die", "begin", "van", "die", "reënseisoen", "moeilik", "voorspelbaar", "een", "jaar", "is", "dit", "vroeg", ",", "die", "volgende", "jaar", "laat", ".", "Soms", "val", "daar", "baie", "reën", ",", "dan", "weer", "minder", ".", "Die", "sones", "met", "wisselende", "droë", "en", "nat", "seisoene", "beweeg", "geleidelik", "oor", "na", "die", "woestyngebiede", "waar", "'n", "stortbui", "baie", "selde", "voorkom", ".", "In", "die", "suidelike", "deel", "van", "die", "vasteland", "is", "die", "woestyn", "relatief", "klein", ".", "Die", "Namibwoestyn", ",", "wat", "aan", "die", "kus", "van", "Namibië", "lê", ",", "is", "uiters", "droog", ".", "Die", "Kalahari", "in", "Botswana", "is", "in", "der", "waarheid", "eerder", "'n", "halfwoestyn", ".", "Die", "reusagtige", "Sahara", "in", "die", "noorde", "word", "elke", "jaar", "steeds", "groter", "en", "brei", "veral", "na", "die", "suide", "uit", "omdat", "baie", "min", "reën", "voorkom", ".", "Dit", "vorm", "deel", "van", "'n", "droëgordel", "wat", "tot", "diep", "in", "Asië", "strek", ".", "'n", "Middellandse", "Seeklimaat", ",", "'n", "klimaat", "wat", "bestaan", "uit", "droë", ",", "warm", "somers", ",", "en", "koeler", "winters", "wanneer", "die", "meeste", "reën", "voorkom", ",", "oorheers", "in", "die", "noordweste", "en", "die", "suidelike", "grensgebiede", "van", "Afrika", ".", "Die", "patroon", "van", "Afrika", "se", "plantegroei", "hang", "van", "die", "klimaatstreke", "af", ".", "Tropiese", "reënwoude", "groei", "in", "die", "natste", "dele", ",", "in", "die", "hartjie", "van", "die", "Kongo-bekken", "en", "die", "kus", "van", "Wes-Afrika", ".", "'n", "Ander", "soort", "reënwoud", "sorg", "vir", "die", "natuurlike", "plantegroei", "teen", "die", "nat", "en", "reënerige", "hellings", "van", "die", "Oos-Afrika-hooglande", ".", "Rondom", "die", "oerwoud", ",", "strek", "die", "vogtige", "savanne", "of", "grasvlakte", "met", "hoë", ",", "wuiwende", "gras", "en", "hoë", "bome", ".", "Namate", "die", "klimaat", "droër", "word", ",", "groei", "die", "gras", ",", "en", "selfs", "die", "bome", ",", "laer", "as", "gewoonlik", ".", "Die", "bome", "met", "laer", "kruine", "begin", "hul", "blare", "in", "die", "droë", "seisoen", "verloor", ".", "Doringbosse", "en", "Acasias", "is", "kenmerkend", "van", "die", "droë", "savanne", ".", "Hoe", "nader", "daar", "aan", "die", "grense", "van", "die", "woestyn", "beweeg", "word", ",", "hoe", "yler", "word", "die", "plantegroei", ".", "'n", "Kleiner", "gedeelte", "van", "Afrika", "as", "wat", "'n", "mens", "sou", "verwag", "–", "minder", "as", "–", "is", "heeltemal", "bar", ".", "Die", "boomlose", "grasveld", "in", "die", "binneland", "van", "Suid-Afrika", "sorg", "vir", "uitstekende", "landboumoontlikhede", ".", "Fauna", "en", "flora", "Afrika", "het", "nie", "so", "baie", "oerwoude", "soos", "wat", "die", "algemene", "indruk", "is", "nie", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "sy", "oppervlakte", "bestaan", "uit", "uitgestrekte", "vlaktes", ",", "woestyne", "en", "savannes", ".", "Gedeeltelik", "is", "dit", "die", "natuurlike", "gevolg", "van", "prehistoriese", "vulkaniese", "uitbarstings", ".", "Die", "vulkaniese", "afsettings", "is", "net", "deur", "'n", "dun", "lagie", "grond", "bedek", "waarin", "bome", "hulle", "moeilik", "kon", "vasanker", ".", "Die", "mens", "het", "die", "toestand", "later", "aansienlik", "laat", "toeneem", "deur", "brande", ",", "oorbeweiding", "en", "ander", "bedrywighede", "wat", "erosie", "bevorder", ".", "Die", "klimaat", "het", "ook", "sy", "invloed", "laat", "geld", ".", "Die", "afgelope", "miljoen", "jaar", "het", "die", "klimaatstoestande", "drie", "keer", "gewissel", "van", "vogtig", "en", "nat", "tot", "droog", ".", "Só", "het", "die", "eens", "uit", "gebreide", "tropiese", "reënwoud", "al", "hoe", "kleiner", "geword", ".", "Aan", "die", "ander", "kant", "het", "die", "veranderinge", "in", "die", "klimaat", "die", "dier-", "en", "plantsoorte", "gedwing", "om", "hulle", "by", "die", "nuwe", "omstandighede", "aan", "te", "pas", ".", "Só", "het", "'n", "groot", "verskeidenheid", "fauna", "en", "flora", "ontwikkel", ".", "Dat", "Afrika", "steeds", "die", "woonplek", "van", "die", "groot", "soogdiere", "is", ",", "is", "te", "danke", "aan", "die", "savannes", "en", "uitgestrekte", "grasvlaktes", "met", "verspreide", "boomgroepe", ".", "Ondanks", "die", "bedreiging", "wat", "die", "mens", "inhou", ",", "floreer", "reuse-troppe", "wildsbokke", ",", "sebras", "en", "buffels", "nog", "hier", "in", "die", "ongerepte", "dele", "van", "Afrika", ".", "Hul", "getalle", "word", "beheer", "deur", "leeus", ",", "luiperds", ",", "jagluiperds", ",", "hiënas", ",", "wildehonde", ",", "jakkalse", "en", "ander", "vleisvretende", "roofdiere", ".", "Kameelperde", ",", "renosters", "en", "Afrika-olifante", "is", "ook", "bewoners", "van", "die", "grasvlaktes", ",", "hoewel", "daar", "'n", "soort", "olifant", "is", "wat", "net", "in", "die", "bosse", "bly", ".", "Die", "voëllewe", "bied", "'n", "besondere", "verskeidenheid", ".", "Nêrens", "ter", "wêreld", "is", "daar", "so", "baie", "roofvoëls", "soos", "hier", "nie", ".", "Dit", "wissel", "van", "reuse-aasvoëls", "wat", "op", "groot", "stukke", "wildaas", "leef", "tot", "klein", "dwergvalke", "wat", "net", "van", "insekte", "leef", ".", "Die", "grootste", "voël", "ter", "wêreld", ",", "die", "volstruis", ",", "wat", "totm", "lank", "kan", "word", ",", "word", "net", "in", "die", "savannes", "of", "grasvlaktes", "van", "Afrika", "aangetref", ".", "Onder", "die", "kenmerkende", "bome", "en", "struike", "wat", "wyd", "voorkom", ",", "is", "die", "kremetartboom", "(", "Adansonia", "digitata", ")", ",", "ook", "bekend", "as", "die", "baobab", "of", "apebroodboom", ",", "en", "sekere", "Acacia-soorte", ".", "Die", "grootste", "woestyn", "in", "Afrika", "is", "die", "Sahara", ".", "Die", "yl", "plantegroei", "bestaan", "uit", "xerofiete", "of", "woestynplante", "wat", "hulle", "op", "een", "of", "ander", "manier", "by", "die", "droogtetoestand", "aangepas", "het", ".", "Hier", "kan", "'n", "onderskeid", "getref", "word", "tussen", "grondwater", "en", "reënwaterplante", ".", "Grondwaterplante", "het", "baie", "lang", "wortels", "om", "die", "diep", "ondergrondse", "water", "maklik", "te", "kan", "bereik", ".", "Aalwyne", "kan", "hulle", "byvoorbeeld", "besonder", "goed", "by", "sulke", "toestande", "aanpas", ".", "Reënwaterplante", "oorleef", "op", "hulle", "beurt", "weer", "deur", "middel", "van", "hul", "sade", "wat", "hul", "ontkiemingskrag", "vir", "jare", "kan", "behou", ".", "Wanneer", "dit", "wel", "reën", ",", "blom", "die", "reënplante", "binne", "'n", "byna", "ongelooflik", "kort", "tyd", ".", "Honderdduisende", "dadelpalms", "en", "ander", "vrugtebome", "word", "by", "oases", "aangeplant", ".", "Daarom", "is", "die", "plantegroei", "daar", "altyd", "weelderig", ".", "Die", "oorspronklike", "oaseplantegroei", ",", "wat", "waarskynlik", "uit", "struike", "soos", "die", "selonsroos", "(", "Nerium", "oleander", ")", "en", "bome", "soos", "die", "tamarinde", "(", "Tamarindus", "indica", ")", "bestaan", "het", ",", "het", "feitlik", "verdwyn", ".", "Die", "gebrek", "aan", "voedsel", "en", "skuiling", ",", "maak", "die", "lewe", "baie", "moeilik", "vir", "die", "groter", "soogdiere", "wat", "uit", "die", "aard", "van", "die", "saak", "'n", "maklike", "prooi", "vir", "mensejagters", "is", ".", "Diere", "soos", "die", "jagluiperd", ",", "die", "rooihartbees", ",", "die", "damhert", ",", "'n", "wildsboksoort", ",", "en", "die", "sierlike", "gemsbok", ",", "is", "feitlik", "heeltemal", "uitgeroei", "in", "die", "woestyngebiede", ".", "Die", "sandheuwels", "van", "die", "Kalahariwoestyn", "is", "toegegroei", "met", "harde", "grassoorte", ",", "veral", "vingergras", "en", "ander", "soorte", "soetgras", ".", "In", "die", "valleie", "groei", "die", "sogenaamde", "\"", "lewende", "klippe", "\"", ",", "die", "woestynplante", ",", "wat", "baie", "soos", "klippe", "lyk", ",", "maar", "hier", "eindig", "die", "ooreenkoms", ":", "die", "beskermde", "planthuid", "sorg", "daarvoor", "dat", "baie", "min", "vog", "ontsnap", ".", "Gevolglik", "is", "hul", "weefsel", "in", "der", "waarheid", "voedsaam", "en", "sappig", ".", "Die", "Namib-woestyn", "in", "Namibië", "is", "een", "van", "die", "mees", "onherbergsame", "streke", "ter", "wêreld", ".", "Ook", "hier", "is", "die", "harde", "aapstertstreekgras", "(", "Aristida", "congesta", ")", "van", "die", "min", "plante", "wat", "aangetref", "word", ".", "Die", "beroemde", "Welwitschiaplant", "(", "Welwitschia", "mirabilis", ")", "kan", "ondanks", "die", "meedoënlose", "klimaat", "honderde", "jare", "aan", "die", "lewe", "bly", ".", "Die", "tropiese", "reënwoude", "kom", "voor", "in", "gebiede", "waar", "die", "reënval", "meer", "as500", "mm", "per", "jaar", "is", ".", "Weens", "die", "vogtigheid", "en", "die", "baie", "hitte", ",", "is", "daar", "altyd", "'n", "immergroen", "en", "baie", "weelderige", ",", "digte", "plantegroei", ".", "In", "Afrika", "word", "reënwoude", "hoofsaaklik", "langs", "die", "Weskus", "aangetref", ".", "Ruimte", "vir", "groot", "troppe", "is", "daar", "nie", "en", "die", "meeste", "soogdiere", "is", "alleenlopers", ".", "Hulle", "is", "gewoonlik", "sku", "diere", "wat", "snags", "aktief", "is", ".", "Een", "van", "die", "grootste", "inwoners", "van", "die", "reënwoud", "is", "die", "okapi", "(", "'n", "skaars", "verwant", "van", "die", "kameelperd", ")", ",", "die", "boseland", "en", "die", "reuse-bosvark", ".", "Die", "sterkste", "aapsoort", "is", "die", "gorilla", "soos", "die", "laagland-gorilla", "van", "Nigerië", ",", "Kameroen", "en", "die", "Kongo", ",", "en", "die", "berggorilla", "van", "Uganda", "en", "die", "vulkaangebied", "van", "die", "oostelike", "Kongo", ",", "waar", "dit", "tot", "op", "'n", "hoogte", "van000", "m", "voorkom", ".", "Die", "ander", "mensaap", "van", "Afrika", ",", "die", "sjimpansee", ",", "kan", "heel", "gemaklik", "in", "die", "grasvlaktes", "leef", ",", "maar", "is", "in", "die", "oerwoud", "beter", "teen", "mense", "beskerm", ".", "Die", "reënwoude", "het", "ook", "talle", "belangrike", "bruikbare", "plante", "opgelewer", "soos", "die", "oliepalm", ",", "en", "die", "tropiese", "kola-", "en", "die", "koffieboom", ".", "Sien", "ook", "Afrika-Eurasië", "Afrika-unie", "Vlae", "van", "Afrika", "Verwysings", "Bron", "Ensiklopedie", "Afrikana", "(", "Edms", ")", "Bpk", ",", "ISBNStel", ",", "ISBNBand", "Eksterne", "skakels", "allAfrica.com", "–", "onlangse", "nuus", ",", "gebeure", "en", "statistieke" ]

3

https://af.wikipedia.org/wiki/Lys%20van%20Afrikaanse%20skrywers

Lys van Afrikaanse skrywers

Hier volg 'n lys van Afrikaanse skrywers: A Berna Ackerman Willem Anker Hennie Aucamp B Eleanor Baker Margaret Bakkes Christine Barkhuizen le Roux Chris Barnard Mark Behr Pirow Bekker S.P. Benjamin Dricky Beukes Eugene Beukes Gerhard Beukes Lalie Beukes C.F. Beyers-Boshoff Albert Blake Stella Blakemore (Stella Owen) Helen Blackmore (mev. Bernard Lewis) Audrey Blignault Lynette Blignaut François Bloemhof Arnold Blumer Boerneef (Boplaas 1938) Louie Boshoff F.C.L. Bosman Herman Charles Bosman Annelie Botes Dina Botha Jaco Botha Lien Botha Susan Botha Tertia Botha Alba Bouwer Hendrik Brand (dr. S.H. Skaife) Johanna Brandt Lulu Brewis (Marietjie 1932) Breyten Breytenbach Kerneels Breytenbach André P. Brink Melt Brink N.J. Brummer Sannie Bruwer (Bodemvas 1929) Willie Burger C Analise Carstens Jan Lion Cachet (1854-1912) Jan F.E. Celliers J.D. Cilliers Abel Coetzee (Waarheen Vader? 1940) Elna Crouse Henk Crouse Christoffel Coetzee John Coetzee A.L. (Anna) Conradie (Laura 1942) D D'Arbez (J.F. van Oordt) Phillip de Bruyn W.A. de Klerk (Die Grenslose 1946) Anna de Villiers (Die wit kraai 1938) Helene de Villiers Herna de Villiers P. de Villiers (dr. P.V. Pistorius) (Die Predikantsvrou 1940) Philip de Vos J.H.H. de Waal (Oupa en sy kleindogters 1923) Manie de Waal Reza de Wet Ferdinand Deist E.K.M. Dido Cor Dirks Anton Döckel Hermien Dommisse Werner Dorfling Tom Dreyer A. du Biel Hans du Plessis I.D. du Plessis PG du Plessis Tryna du Toit E Eitemal Ella Eloff-Van der Walt (Tersia 1939 en Die anker van die lewe 1941) Chris Euvrard F H.A. Fagan Engemi Ferreira Jeanette Ferreira Corlia Fourie Jan Fourie Pierre Fourie S.D. Fourie G Prof. dr. G.B.A. Gerdener J.M. Gilfillan Hermann Giliomee Jeanne Goosen Tersia Gouws Rachelle Greeff Franci Greyling Pieter W. Grobbelaar Piet Grobler Sanet te Groen Coenrad Groenewald J.J. Groeneweg A.S. Grosskopf E.B. Grosskopf J.F.W. Grosskopf (Ou Leeumelker 1942) Santie Grosskopf Henriette Grové H T.J. Haarhoff P.J. Haasbroek Joan Hambidge M.J. Harris (Bruisende waters 1939) Ernst van Heerden Etienne van Heerden C.M. van den Heever Iz. van Heerden (Vaalswaer) Hester Heese Dr. J.A. Heese Japie Heese P.G. Hendriks (Pieter Pistorius 19 September 1920) (Roep van die tsetlo 1979) A.J. Herholdt (1831-1902) Bonaventure Hinwood Hobson-broers (G.C. en S.B.) (Kalahari-kaskenades 1929) Tienie Holloway C.P. Hoogenhout (oom Jan wat versies maak) Barrie Hough Trisa Hugo Anel Heydenrych I Doc Immelman (1928-2013) J Jaco Jacobs Holmer Johanssen (J.F. Holleman) (Gety 1938 en Die Onterfdes 1944) E.G. Jansen (1881-1959), Goewerneur-generaal van die Unie van Suid-Afrika, Speaker van die Volksraad M.M. Jansen (Sommerso en Erfenis 1940) Valda Jansen Abr. H. Jonker (1905-?) Ingrid Jonker Christa Jonker-Jordaan Helm Jooste Elsa Joubert Gideon Joubert Irma Joubert Marlise Joubert K Harry Kalmer Konstant Kamelring (J. Wapenaar) Ronelda Kamfer J.C. Kannemeyer Willem Kamp (Onze Wim) Karin (C.M. Marais) Rosa Keet Regina Kemp Karl Kielblock Helene de Kock Koos Kombuis Isa Konrad Uys Krige W.O. Kunhe L C.J. Langenhoven Braam le Roux (Die geheim van Njabela 1949) Etienne Leroux Marlene le Roux Marzanne Leroux-Van der Boon Ben Lindemann Freda Linde Marie Linde Helena Lochner Sonja Loots Anna M. Louw Miemie Louw-Theron W.E.G. Louw M Leon Mare Maretha Maartens D.F. Malherbe Marie Malherbe (Kringe 1939) W.M.R. Malherbe (red. Brandwag) Eugene Marais Wille Martin Dalene Matthee M.E.R. L.H. Meurant (1811-1893) Deon Meyer John Miles Mikro S.I. Mocke (Die Belofte 1941) Annelize Morgan Dirk Mostert (Uit my ou Vrystaat 1938; ook skepper van Oom Bart) Elise Muller Petra Müller T.B. Muller Ena Murray Erika Murray-Theron M.I. Murray (Die Gerf 1940) N Nataniël Jackie Nagtegaal Reinet Nagtegaal Bettie Naudé, skuilnaam van Topsy Smith M.H. Neser Dolf van Niekerk Louise van Niekerk Marlene van Niekerk P.J. Nienaber Leon van Nierop P.H. Nortjé O M.A. Oberholzer (Nietige mense 1941) D.J. Opperman Janie Oosthuysen Fanie Olivier P Arnoldus Pannevis (1838-1884) G.B.S. Pasch (Erfgrond 1944) Chanette Paul Chris Pelser S.V. Petersen E.C. Pienaar P, de V. Pienaar (Skakels van die ketting 1929) T.C. Pienaar Emily Pieterse Henning Pieterse Pieter Pieterse Hilda Postma Willem Postma (Dr. O'kulis) Elma Potgieter Kasha Potgieter Nic Potgieter G.S. (Gustav) Preller Anton Prinsloo Q R Jan Rabie Joan Rankin Louis B Rautenbach Reenen J. van Reenen (Die Agterstevoortrekkers 1917) F.W. Reitz Linda Rode Hans Rompel Dan Roodt P.H. Roodt Zuretha Roos Ina Rousseau Leon Rousseau Sophie Roux André le Roux Johnita le Roux Rona Rupert Madelein Rust S Sangiro (A.A. Pienaar) Riana Scheepers Karel Schoeman P.J. Schoeman P.C. Schoonees (Jannie 1926) A.H.M. Scholtz G.D. Scholtz Johannes du Plessis Scholtz Merwe Scholtz Scriba (A.J. Pienaar) (Onverwag 1941) E. Serfontein Sita (S.S. de Kock) Dan Sleigh Adam Small Bartho Smit Berta Smit Hettie Smit J.J. Smith (red. Huisgenoot 1916) Topsy Smith Ela Spence Jan Spies Lina Spies Cecil van der Spuy Carina Stander Elsabe Steenberg Deborah Steinmair Elmar Steyn Jaap Steyn Klaas Steytler Wilma Stockenström Alexander Strachan Peter Snyders Adriaan Snyman Annette Snyman Dana Snyman Loit Sols Nicol Stassen Fritz Steyn (Die laaste passasier 1941) Malan Steyn Martin Steyn Pieter Strauss Aletta Steyn (Die jare daarna 1939) Fritz Steyn Leon Strydom Lize Swart T D.F. du Toit (Oom Lokomotief) D.F. du Toit (Dokter) S.J. du Toit (1847-1911) Totius (J.D. du Toit) U V Madeleine van Biljon Hendrik van Blerk‎ Petra van Blerk Jochem van Bruggen J.R.L. (Jan) van Bruggen (Kleinjan) (Japie 1922 en Marta 1940) Kas van den Bergh Zirk van den Berg Kootjie van den Heever (Danie se droom 1940) Willem van der Berg (Reisigers na nerens 1946) Carel van der Merwe Christo van der Merwe Izak van der Merwe (Boerneef) Kirby van der Merwe Ella van der Mescht Jan Jakobus van der Post Johan van der Post (S.G. Smidt) J.W. van der Rijst (Oom Willem) Marita van der Vyver Johannes van Melle Dolf van Niekerk Rudie van Rensburg Engela van Rooyen Nanette van Rooyen Piet van Rooyen Jan van Tonder N.P. van Wyk Louw Verna Vels Eben Venter F.A. Venter Irma Venter Fanie Viljoen Leon de Villiers S.J.A. de Villiers J.D. Voigt Philip de Vos Abraham H. de Vries Hannes Visser Anoeschka von Meck W Herman Wasserman G.A. Watermeyer George Weideman Albert Wessels (Tog seker 1942) Ingrid Winterbach X Y Z Dine van Zyl Sien ook Lys van Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse skrywers Afrikaanse skrywers

[ "Hier", "volg", "'n", "lys", "van", "Afrikaanse", "skrywers", ":", "A", "Berna", "Ackerman", "Willem", "Anker", "Hennie", "Aucamp", "B", "Eleanor", "Baker", "Margaret", "Bakkes", "Christine", "Barkhuizen", "le", "Roux", "Chris", "Barnard", "Mark", "Behr", "Pirow", "Bekker", "S.P", ".", "Benjamin", "Dricky", "Beukes", "Eugene", "Beukes", "Gerhard", "Beukes", "Lalie", "Beukes", "C.F", ".", "Beyers-Boshoff", "Albert", "Blake", "Stella", "Blakemore", "(", "Stella", "Owen", ")", "Helen", "Blackmore", "(", "mev.", "Bernard", "Lewis", ")", "Audrey", "Blignault", "Lynette", "Blignaut", "François", "Bloemhof", "Arnold", "Blumer", "Boerneef", "(", "Boplaas", "Louie", "Boshoff", "F.C.L", ".", "Bosman", "Herman", "Charles", "Bosman", "Annelie", "Botes", "Dina", "Botha", "Jaco", "Botha", "Lien", "Botha", "Susan", "Botha", "Tertia", "Botha", "Alba", "Bouwer", "Hendrik", "Brand", "(", "dr", ".", "S.H", ".", "Skaife", ")", "Johanna", "Brandt", "Lulu", "Brewis", "(", "Marietjie", "Breyten", "Breytenbach", "Kerneels", "Breytenbach", "André", "P", ".", "Brink", "Melt", "Brink", "N.J", ".", "Brummer", "Sannie", "Bruwer", "(", "Bodemvas", "Willie", "Burger", "C", "Analise", "Carstens", "Jan", "Lion", "Cachet", "Jan", "F.", "E", ".", "Celliers", "J.D", ".", "Cilliers", "Abel", "Coetzee", "(", "Waarheen", "Vader", "?", "Elna", "Crouse", "Henk", "Crouse", "Christoffel", "Coetzee", "John", "Coetzee", "A.", "L", ".", "(", "Anna", ")", "Conradie", "(", "Laura", "D", "D'", "Arbez", "(", "J.F", ".", "van", "Oordt", ")", "Phillip", "de", "Bruyn", "W.", "A", ".", "de", "Klerk", "(", "Die", "Grenslose", "Anna", "de", "Villiers", "(", "Die", "wit", "kraai", "Helene", "de", "Villiers", "Herna", "de", "Villiers", "P.", "de", "Villiers", "(", "dr", ".", "P.V", ".", "Pistorius", ")", "(", "Die", "Predikantsvrou", "Philip", "de", "Vos", "J.", "H.", "H.", "de", "Waal", "(", "Oupa", "en", "sy", "kleindogters", "Manie", "de", "Waal", "Reza", "de", "Wet", "Ferdinand", "Deist", "E.", "K.", "M", ".", "Dido", "Cor", "Dirks", "Anton", "Döckel", "Hermien", "Dommisse", "Werner", "Dorfling", "Tom", "Dreyer", "A", ".", "du", "Biel", "Hans", "du", "Plessis", "I.", "D", ".", "du", "Plessis", "PG", "du", "Plessis", "Tryna", "du", "Toit", "E", "Eitemal", "Ella", "Eloff-Van", "der", "Walt", "(", "Tersiaen", "Die", "anker", "van", "die", "lewe", "Chris", "Euvrard", "F", "H.", "A", ".", "Fagan", "Engemi", "Ferreira", "Jeanette", "Ferreira", "Corlia", "Fourie", "Jan", "Fourie", "Pierre", "Fourie", "S.D", ".", "Fourie", "G", "Prof.", "dr", ".", "G.", "B.A", ".", "Gerdener", "J.", "M", ".", "Gilfillan", "Hermann", "Giliomee", "Jeanne", "Goosen", "Tersia", "Gouws", "Rachelle", "Greeff", "Franci", "Greyling", "Pieter", "W", ".", "Grobbelaar", "Piet", "Grobler", "Sanet", "te", "Groen", "Coenrad", "Groenewald", "J.J", ".", "Groeneweg", "A.S", ".", "Grosskopf", "E.B", ".", "Grosskopf", "J.", "F.W", ".", "Grosskopf", "(", "Ou", "Leeumelker", "Santie", "Grosskopf", "Henriette", "Grové", "H", "T.J", ".", "Haarhoff", "P.J", ".", "Haasbroek", "Joan", "Hambidge", "M.J", ".", "Harris", "(", "Bruisende", "waters", "Ernst", "van", "Heerden", "Etienne", "van", "Heerden", "C.", "M", ".", "van", "den", "Heever", "Iz", ".", "van", "Heerden", "(", "Vaalswaer", ")", "Hester", "Heese", "Dr", ".", "J.", "A", ".", "Heese", "Japie", "Heese", "P.G", ".", "Hendriks", "(", "Pieter", "PistoriusSeptember(", "Roep", "van", "die", "tsetlo", "A.J", ".", "Herholdt", "Bonaventure", "Hinwood", "Hobson-broers", "(", "G.C.", "en", "S.", "B", ".", ")", "(", "Kalahari-kaskenades", "Tienie", "Holloway", "C.P", ".", "Hoogenhout", "(", "oom", "Jan", "wat", "versies", "maak", ")", "Barrie", "Hough", "Trisa", "Hugo", "Anel", "Heydenrych", "I", "Doc", "Immelman", "J", "Jaco", "Jacobs", "Holmer", "Johanssen", "(", "J.F", ".", "Holleman", ")", "(", "Getyen", "Die", "Onterfdes", "E.G", ".", "Jansen", "Goewerneur-generaal", "van", "die", "Unie", "van", "Suid-Afrika", ",", "Speaker", "van", "die", "Volksraad", "M.", "M", ".", "Jansen", "(", "Sommerso", "en", "Erfenis", "Valda", "Jansen", "Abr", ".", "H", ".", "Jonker", "?", ")", "Ingrid", "Jonker", "Christa", "Jonker-Jordaan", "Helm", "Jooste", "Elsa", "Joubert", "Gideon", "Joubert", "Irma", "Joubert", "Marlise", "Joubert", "K", "Harry", "Kalmer", "Konstant", "Kamelring", "(", "J", ".", "Wapenaar", ")", "Ronelda", "Kamfer", "J.C", ".", "Kannemeyer", "Willem", "Kamp", "(", "Onze", "Wim", ")", "Karin", "(", "C.", "M", ".", "Marais", ")", "Rosa", "Keet", "Regina", "Kemp", "Karl", "Kielblock", "Helene", "de", "Kock", "Koos", "Kombuis", "Isa", "Konrad", "Uys", "Krige", "W.O", ".", "Kunhe", "L", "C.J", ".", "Langenhoven", "Braam", "le", "Roux", "(", "Die", "geheim", "van", "Njabela", "Etienne", "Leroux", "Marlene", "le", "Roux", "Marzanne", "Leroux-Van", "der", "Boon", "Ben", "Lindemann", "Freda", "Linde", "Marie", "Linde", "Helena", "Lochner", "Sonja", "Loots", "Anna", "M", ".", "Louw", "Miemie", "Louw-Theron", "W.", "E.G", ".", "Louw", "M", "Leon", "Mare", "Maretha", "Maartens", "D.F", ".", "Malherbe", "Marie", "Malherbe", "(", "Kringe", "W.", "M.R", ".", "Malherbe", "(", "red", ".", "Brandwag", ")", "Eugene", "Marais", "Wille", "Martin", "Dalene", "Matthee", "M.", "E.R", ".", "L.H", ".", "Meurant", "Deon", "Meyer", "John", "Miles", "Mikro", "S.I", ".", "Mocke", "(", "Die", "Belofte", "Annelize", "Morgan", "Dirk", "Mostert", "(", "Uit", "my", "ou", "Vrystaat", "ook", "skepper", "van", "Oom", "Bart", ")", "Elise", "Muller", "Petra", "Müller", "T.B", ".", "Muller", "Ena", "Murray", "Erika", "Murray-Theron", "M.I", ".", "Murray", "(", "Die", "Gerf", "N", "Nataniël", "Jackie", "Nagtegaal", "Reinet", "Nagtegaal", "Bettie", "Naudé", ",", "skuilnaam", "van", "Topsy", "Smith", "M.H", ".", "Neser", "Dolf", "van", "Niekerk", "Louise", "van", "Niekerk", "Marlene", "van", "Niekerk", "P.J", ".", "Nienaber", "Leon", "van", "Nierop", "P.H", ".", "Nortjé", "O", "M.", "A", ".", "Oberholzer", "(", "Nietige", "mense", "D.J", ".", "Opperman", "Janie", "Oosthuysen", "Fanie", "Olivier", "P", "Arnoldus", "Pannevis", "G.", "B.S", ".", "Pasch", "(", "Erfgrond", "Chanette", "Paul", "Chris", "Pelser", "S.V", ".", "Petersen", "E.C", ".", "Pienaar", "P", ",", "de", "V", ".", "Pienaar", "(", "Skakels", "van", "die", "ketting", "T.C", ".", "Pienaar", "Emily", "Pieterse", "Henning", "Pieterse", "Pieter", "Pieterse", "Hilda", "Postma", "Willem", "Postma", "(", "Dr", ".", "O'", "kulis", ")", "Elma", "Potgieter", "Kasha", "Potgieter", "Nic", "Potgieter", "G.S", ".", "(", "Gustav)", "Preller", "Anton", "Prinsloo", "Q", "R", "Jan", "Rabie", "Joan", "Rankin", "Louis", "B", "Rautenbach", "Reenen", "J", ".", "van", "Reenen", "(", "Die", "Agterstevoortrekkers", "F.W", ".", "Reitz", "Linda", "Rode", "Hans", "Rompel", "Dan", "Roodt", "P.H", ".", "Roodt", "Zuretha", "Roos", "Ina", "Rousseau", "Leon", "Rousseau", "Sophie", "Roux", "André", "le", "Roux", "Johnita", "le", "Roux", "Rona", "Rupert", "Madelein", "Rust", "S", "Sangiro", "(", "A.A", ".", "Pienaar", ")", "Riana", "Scheepers", "Karel", "Schoeman", "P.J", ".", "Schoeman", "P.C", ".", "Schoonees", "(", "Jannie", "A.", "H.", "M", ".", "Scholtz", "G.D", ".", "Scholtz", "Johannes", "du", "Plessis", "Scholtz", "Merwe", "Scholtz", "Scriba", "(", "A.J", ".", "Pienaar", ")", "(", "Onverwag", "E", ".", "Serfontein", "Sita", "(", "S.", "S", ".", "de", "Kock", ")", "Dan", "Sleigh", "Adam", "Small", "Bartho", "Smit", "Berta", "Smit", "Hettie", "Smit", "J.J", ".", "Smith", "(", "red", ".", "Huisgenoot", "Topsy", "Smith", "Ela", "Spence", "Jan", "Spies", "Lina", "Spies", "Cecil", "van", "der", "Spuy", "Carina", "Stander", "Elsabe", "Steenberg", "Deborah", "Steinmair", "Elmar", "Steyn", "Jaap", "Steyn", "Klaas", "Steytler", "Wilma", "Stockenström", "Alexander", "Strachan", "Peter", "Snyders", "Adriaan", "Snyman", "Annette", "Snyman", "Dana", "Snyman", "Loit", "Sols", "Nicol", "Stassen", "Fritz", "Steyn", "(", "Die", "laaste", "passasier", "Malan", "Steyn", "Martin", "Steyn", "Pieter", "Strauss", "Aletta", "Steyn", "(", "Die", "jare", "daarna", "Fritz", "Steyn", "Leon", "Strydom", "Lize", "Swart", "T", "D.", "F.", "du", "Toit", "(", "Oom", "Lokomotief", ")", "D.", "F.", "du", "Toit", "(", "Dokter", ")", "S.", "J", ".", "du", "Toit", "Totius", "(", "J.", "D", ".", "du", "Toit", ")", "U", "V", "Madeleine", "van", "Biljon", "Hendrik", "van", "Blerk", "‎", "Petra", "van", "Blerk", "Jochem", "van", "Bruggen", "J.", "R.L", ".", "(", "Jan", ")", "van", "Bruggen", "(", "Kleinjan", ")", "(", "Japieen", "Marta", "Kas", "van", "den", "Bergh", "Zirk", "van", "den", "Berg", "Kootjie", "van", "den", "Heever", "(", "Danie", "se", "droom", "Willem", "van", "der", "Berg", "(", "Reisigers", "na", "nerens", "Carel", "van", "der", "Merwe", "Christo", "van", "der", "Merwe", "Izak", "van", "der", "Merwe", "(", "Boerneef", ")", "Kirby", "van", "der", "Merwe", "Ella", "van", "der", "Mescht", "Jan", "Jakobus", "van", "der", "Post", "Johan", "van", "der", "Post", "(", "S.G", ".", "Smidt", ")", "J.", "W", ".", "van", "der", "Rijst", "(", "Oom", "Willem", ")", "Marita", "van", "der", "Vyver", "Johannes", "van", "Melle", "Dolf", "van", "Niekerk", "Rudie", "van", "Rensburg", "Engela", "van", "Rooyen", "Nanette", "van", "Rooyen", "Piet", "van", "Rooyen", "Jan", "van", "Tonder", "N.P", ".", "van", "Wyk", "Louw", "Verna", "Vels", "Eben", "Venter", "F.", "A", ".", "Venter", "Irma", "Venter", "Fanie", "Viljoen", "Leon", "de", "Villiers", "S.", "J.", "A", ".", "de", "Villiers", "J.D", ".", "Voigt", "Philip", "de", "Vos", "Abraham", "H.", "de", "Vries", "Hannes", "Visser", "Anoeschka", "von", "Meck", "W", "Herman", "Wasserman", "G.", "A", ".", "Watermeyer", "George", "Weideman", "Albert", "Wessels", "(", "Tog", "seker", "Ingrid", "Winterbach", "X", "Y", "Z", "Dine", "van", "Zyl", "Sien", "ook", "Lys", "van", "Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "skrywers", "Afrikaanse", "skrywers" ]

4

https://af.wikipedia.org/wiki/Lys%20van%20Afrikaanse%20digters

Lys van Afrikaanse digters

Hier volg 'n lys van bekende Afrikaanse digters: A Hennie Aucamp Jan Afrika (sien Breyten Breytenbach) B Pirow Bekker Ronnie Belcher Marié Blomerus Peter Blum Boerneef Russell Boezak D.P.M. Botes Stephan Bouwer Breyten Breytenbach (Jan Blom, Jan Afrika) P.W. Buys C Jan Lion Cachet Eveleen Castelyn Jan F.E. Celliers Rika Cilliers T.T. Cloete Sheila Cussons D Johan de Jager F.W. (Francois) de Jongh Johann de Lange I. L. de Villiers Philip de Vos Julian de Wette Werner Dorfling Clinton du Plessis Hans du Plessis I.D. du Plessis Phil du Plessis D.F. du Toit S.J. du Toit D.S.R. du Toit (Reënwolf) E Eitemal Elisabeth Eybers Louis Eksteen F H.A. Fagan Vernon February Charles Fryer G Jeanne Goosen Pieter W. Grobbelaar H Joan Hambidge Daniel Hugo I Issie Venter J Ingrid Jonker Wopko Jensma H.H. Joubert C.W. Joubert Marlise Joubert K Ronelda Kamfer A.D. Keet Rosa Keet Hélène Kesting Olga Kirsch W.F. Knobel Wilhelm Knobel Uys Krige Antjie Krog L C.J. Langenhoven Trienke Laurie C. Louis Leipoldt André le Roux George Louw N.P. van Wyk Louw W.E.G. Louw M Lucas Malan D.F. Malherbe Danie Marais Eugene Marais Johann Lodewyk Marais Loftus Marais Adriaan Moorrees Petra Müller Johan Myburg N Gert Vlok Nel Fransi Nieuwoudt O Fanie Olivier D.J. Opperman Vincent Oliphant P Chris Pelser S.V. Petersen P.J. Philander Mathews Phosa Freda Plekker Gustav Preller S.J. Pretorius Wessel Pretorius Q R Henk Rall P.H. Roodt Ina Rousseau William Rowland Reënwolf (sien D.S.R. du Toit) S Merwe Scholtz Sjaka Septembir Adam Small Pieter Smit Eduard Smith Susan Smith Peter Snyders Casper Scmidt Dan Sleigh Lina Spies Jan Spies Jaap Steyn Wilma Stockenström Leon Strydom Jan Swanepoel Hein Swart T Barend J. Toerien Totius (J.D. du Toit) U V Hendrik van Blerk J.R.L. van Bruggen C.M. van den Heever Toon van den Heever Cornelius van der Merwe Boerneef H.A. van der Merwe Ernst van Heerden Dolf van Niekerk Marlene van Niekerk Piet van Rooyen Morney C. van Staden Neil van Tonder Johan van Wyk De Waal Venter A.G. Visser W M.M. Walters Theo Wassenaar G.A. Watermeyer George Weideman X Y Z Sien ook Lys van Afrikaanse skrywers Lys van Suid-Afrikaanse digters Lys van Suid-Afrikaanse skrywers Afrikaanse digters

[ "Hier", "volg", "'n", "lys", "van", "bekende", "Afrikaanse", "digters", ":", "A", "Hennie", "Aucamp", "Jan", "Afrika", "(", "sien", "Breyten", "Breytenbach", ")", "B", "Pirow", "Bekker", "Ronnie", "Belcher", "Marié", "Blomerus", "Peter", "Blum", "Boerneef", "Russell", "Boezak", "D.P.M", ".", "Botes", "Stephan", "Bouwer", "Breyten", "Breytenbach", "(", "Jan", "Blom", ",", "Jan", "Afrika", ")", "P.W", ".", "Buys", "C", "Jan", "Lion", "Cachet", "Eveleen", "Castelyn", "Jan", "F.", "E", ".", "Celliers", "Rika", "Cilliers", "T.T", ".", "Cloete", "Sheila", "Cussons", "D", "Johan", "de", "Jager", "F.", "W", ".", "(", "Francois", ")", "de", "Jongh", "Johann", "de", "Lange", "I", ".", "L", ".", "de", "Villiers", "Philip", "de", "Vos", "Julian", "de", "Wette", "Werner", "Dorfling", "Clinton", "du", "Plessis", "Hans", "du", "Plessis", "I.", "D", ".", "du", "Plessis", "Phil", "du", "Plessis", "D.", "F.", "du", "Toit", "S.", "J", ".", "du", "Toit", "D.", "S.R.", "du", "Toit", "(", "Reënwolf", ")", "E", "Eitemal", "Elisabeth", "Eybers", "Louis", "Eksteen", "F", "H.", "A", ".", "Fagan", "Vernon", "February", "Charles", "Fryer", "G", "Jeanne", "Goosen", "Pieter", "W", ".", "Grobbelaar", "H", "Joan", "Hambidge", "Daniel", "Hugo", "I", "Issie", "Venter", "J", "Ingrid", "Jonker", "Wopko", "Jensma", "H.H", ".", "Joubert", "C.W", ".", "Joubert", "Marlise", "Joubert", "K", "Ronelda", "Kamfer", "A.D", ".", "Keet", "Rosa", "Keet", "Hélène", "Kesting", "Olga", "Kirsch", "W.F", ".", "Knobel", "Wilhelm", "Knobel", "Uys", "Krige", "Antjie", "Krog", "L", "C.J", ".", "Langenhoven", "Trienke", "Laurie", "C", ".", "Louis", "Leipoldt", "André", "le", "Roux", "George", "Louw", "N.P", ".", "van", "Wyk", "Louw", "W.", "E.G", ".", "Louw", "M", "Lucas", "Malan", "D.F", ".", "Malherbe", "Danie", "Marais", "Eugene", "Marais", "Johann", "Lodewyk", "Marais", "Loftus", "Marais", "Adriaan", "Moorrees", "Petra", "Müller", "Johan", "Myburg", "N", "Gert", "Vlok", "Nel", "Fransi", "Nieuwoudt", "O", "Fanie", "Olivier", "D.J", ".", "Opperman", "Vincent", "Oliphant", "P", "Chris", "Pelser", "S.V", ".", "Petersen", "P.J", ".", "Philander", "Mathews", "Phosa", "Freda", "Plekker", "Gustav", "Preller", "S.J", ".", "Pretorius", "Wessel", "Pretorius", "Q", "R", "Henk", "Rall", "P.H", ".", "Roodt", "Ina", "Rousseau", "William", "Rowland", "Reënwolf", "(", "sien", "D.", "S.R.", "du", "Toit", ")", "S", "Merwe", "Scholtz", "Sjaka", "Septembir", "Adam", "Small", "Pieter", "Smit", "Eduard", "Smith", "Susan", "Smith", "Peter", "Snyders", "Casper", "Scmidt", "Dan", "Sleigh", "Lina", "Spies", "Jan", "Spies", "Jaap", "Steyn", "Wilma", "Stockenström", "Leon", "Strydom", "Jan", "Swanepoel", "Hein", "Swart", "T", "Barend", "J", ".", "Toerien", "Totius", "(", "J.", "D", ".", "du", "Toit", ")", "U", "V", "Hendrik", "van", "Blerk", "J.", "R.L", ".", "van", "Bruggen", "C.", "M", ".", "van", "den", "Heever", "Toon", "van", "den", "Heever", "Cornelius", "van", "der", "Merwe", "Boerneef", "H.", "A", ".", "van", "der", "Merwe", "Ernst", "van", "Heerden", "Dolf", "van", "Niekerk", "Marlene", "van", "Niekerk", "Piet", "van", "Rooyen", "Morney", "C", ".", "van", "Staden", "Neil", "van", "Tonder", "Johan", "van", "Wyk", "De", "Waal", "Venter", "A.G", ".", "Visser", "W", "M.", "M", ".", "Walters", "Theo", "Wassenaar", "G.", "A", ".", "Watermeyer", "George", "Weideman", "X", "Y", "Z", "Sien", "ook", "Lys", "van", "Afrikaanse", "skrywers", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "digters", "Lys", "van", "Suid-Afrikaanse", "skrywers", "Afrikaanse", "digters" ]

5

https://af.wikipedia.org/wiki/Alice%2C%20Oos-Kaap

Alice, Oos-Kaap

Alice is 'n dorpie in die Oos-Kaap, 120 km wes van Oos-Londen. Dit is op die wesoewer van die Tyhumerivier geleë, teenoor die hoofkampus van die Universiteit van Fort Hare. Geskiedenis Die Glasgow Sendinggenootskap het 'n sendingstasie in 1824 op die westelike oewer van die Tyhumerivier gestig. Hulle het die dorp eers Lovedale genoem - na John Lovedale van die genootskap. Die dorp is later na prinses Alice, dogter van die Britse koningin Victoria, vernoem. Die sendingstasie is na die Sesde Grensoorlog prysgegee en die eerste skool is eers in 1841 ná die heropening gebou. Die geboue is egter tydens die Sewende Grensoorlog opgekommandeer en in 'n fort omskep. Ná die vrede van 1847 is 'n behoorlike fort op die oostelike oewer van die rivier gebou. In 1867 het Jane Elizabeth Waterston, Suid-Afrika se eerste vrouedokter, hier begin werk as 'n onderwyseres. In 1981 het dit deel van die onafhanklike tuisland Ciskei geword en moes nie-swartes dit verlaat. Distrik Daar word wol, sybokhaar, beesvleis, melk, sitrusvrugte, tabak en hout gelewer in die distrik. Die Universiteit van Fort Hare is opgerig waar die militêre fort in die 19de eeu op die oewers van die Tyhumerivier gebou is. Naburige dorpe Sien ook NG gemeente Alice Lys van dorpe in Suid-Afrika Verwysings Bronne Eksterne skakels Die vervalle gebou van die eertydse NG gemeente Alice, soos te sien op Google Maps Nedersettings in die Oos-Kaap

[ "Alice", "is", "'n", "dorpie", "in", "die", "Oos-Kaap,", "km", "wes", "van", "Oos-Londen", ".", "Dit", "is", "op", "die", "wesoewer", "van", "die", "Tyhumerivier", "geleë", ",", "teenoor", "die", "hoofkampus", "van", "die", "Universiteit", "van", "Fort", "Hare", ".", "Geskiedenis", "Die", "Glasgow", "Sendinggenootskap", "het", "'n", "sendingstasie", "inop", "die", "westelike", "oewer", "van", "die", "Tyhumerivier", "gestig", ".", "Hulle", "het", "die", "dorp", "eers", "Lovedale", "genoem", "-", "na", "John", "Lovedale", "van", "die", "genootskap", ".", "Die", "dorp", "is", "later", "na", "prinses", "Alice", ",", "dogter", "van", "die", "Britse", "koningin", "Victoria", ",", "vernoem", ".", "Die", "sendingstasie", "is", "na", "die", "Sesde", "Grensoorlog", "prysgegee", "en", "die", "eerste", "skool", "is", "eers", "inná", "die", "heropening", "gebou", ".", "Die", "geboue", "is", "egter", "tydens", "die", "Sewende", "Grensoorlog", "opgekommandeer", "en", "in", "'n", "fort", "omskep", ".", "Ná", "die", "vrede", "vanis", "'n", "behoorlike", "fort", "op", "die", "oostelike", "oewer", "van", "die", "rivier", "gebou", ".", "Inhet", "Jane", "Elizabeth", "Waterston", ",", "Suid-Afrika", "se", "eerste", "vrouedokter", ",", "hier", "begin", "werk", "as", "'n", "onderwyseres", ".", "Inhet", "dit", "deel", "van", "die", "onafhanklike", "tuisland", "Ciskei", "geword", "en", "moes", "nie-swartes", "dit", "verlaat", ".", "Distrik", "Daar", "word", "wol", ",", "sybokhaar", ",", "beesvleis", ",", "melk", ",", "sitrusvrugte", ",", "tabak", "en", "hout", "gelewer", "in", "die", "distrik", ".", "Die", "Universiteit", "van", "Fort", "Hare", "is", "opgerig", "waar", "die", "militêre", "fort", "in", "diee", "eeu", "op", "die", "oewers", "van", "die", "Tyhumerivier", "gebou", "is", ".", "Naburige", "dorpe", "Sien", "ook", "NG", "gemeente", "Alice", "Lys", "van", "dorpe", "in", "Suid-Afrika", "Verwysings", "Bronne", "Eksterne", "skakels", "Die", "vervalle", "gebou", "van", "die", "eertydse", "NG", "gemeente", "Alice", ",", "soos", "te", "sien", "op", "Google", "Maps", "Nedersettings", "in", "die", "Oos-Kaap" ]

6

https://af.wikipedia.org/wiki/Australasi%C3%AB

Australasië

Australasië (Latyn: Australasia, letterlik: "suid van Asië") is die gebied rondom Australië, Nieu-Seeland, Nieu-Guinea, die daaromliggende eilande van Melanesië en ook 'n deel van Indonesië. Die begrip is afkomstig van Charles de Brosses, wat dit in 1756 gebruik het om die gebied af te grens van Polinesië en Magellanica (die suidoostelike deel van die Stille Oseaan). Lande in Australasië Australië Fidji Gefedereerde State van Mikronesië Kiribati Marshalleilande Nauru Nieu-Seeland Oos-Timor Palau Papoea-Nieu-Guinee Samoa Salomonseilande Tonga Tuvalu Vanuatu Verwysings Eksterne skakels Gebiede van Asië Gebiede van Oseanië Stille Oseaan

[ "Australasië", "(", "Latyn", ":", "Australasia", ",", "letterlik", ":", "\"", "suid", "van", "Asië", "\"", ")", "is", "die", "gebied", "rondom", "Australië", ",", "Nieu-Seeland", ",", "Nieu-Guinea", ",", "die", "daaromliggende", "eilande", "van", "Melanesië", "en", "ook", "'n", "deel", "van", "Indonesië", ".", "Die", "begrip", "is", "afkomstig", "van", "Charles", "de", "Brosses", ",", "wat", "dit", "ingebruik", "het", "om", "die", "gebied", "af", "te", "grens", "van", "Polinesië", "en", "Magellanica", "(", "die", "suidoostelike", "deel", "van", "die", "Stille", "Oseaan", ")", ".", "Lande", "in", "Australasië", "Australië", "Fidji", "Gefedereerde", "State", "van", "Mikronesië", "Kiribati", "Marshalleilande", "Nauru", "Nieu-Seeland", "Oos-Timor", "Palau", "Papoea-Nieu-Guinee", "Samoa", "Salomonseilande", "Tonga", "Tuvalu", "Vanuatu", "Verwysings", "Eksterne", "skakels", "Gebiede", "van", "Asië", "Gebiede", "van", "Oseanië", "Stille", "Oseaan" ]

7

https://af.wikipedia.org/wiki/Asi%C3%AB

Asië

Asië Asië is die wêreld se grootste kontinent in sowel oppervlakte as bevolking. Saam met die eilande beslaan dit ongeveer 44 579 000 km² wat 33% van die totale landoppervlakte van die aarde is en dit word bewoon deur meer as 4 miljard mense – ongeveer 60% van die wêreldbevolking. Geografie Asië, wat saam met Europa ’n onderdeel van die groot wêrelddeel genaamd Eurasië vorm, is die grootste van die aarde se vyf vastelande. Dit beslaan 'n oppervlakte van ongeveer 44 miljoen km², oftewel een derde van die wêreld se totale landoppervlakte. Afgesien van ’n aantal eilande in die suidooste, is die hele Asië in die Noordelike Halfrond geleë. Dit strek van die Oeralgebergte, die Swartsee, die Middellandse See en die Rooisee in die weste tot by die Stille Oseaan in die ooste, vanaf die Noordelike Yssee tot by die Indiese Oseaan in die suide. Die eilande van Indonesië, Filippyne, Taiwan en Japan maak ook deel uit van Asië, en so ook Siprus, in die oostelike Middellandse See, en Sri Lanka, naby die suidkus van Indië. Die vernaamste berge in Asië is in twee gordels gegroepeer. Die eerste gordel strek vanaf die Chukchi-skiereiland by die Beringstraat, deur Suid-Siberië, tot by die Tiensjan in Noordwes-China. Die tweede gordel begin in Turkye en sluit die hooglande van Iran en Afghanistan sowel as die Himalaja in; oos van Tibet swenk dit suidoos tot by Maleisië. Die Asiatiese vasteland bevat die hoogste en laagste plekke in die wêreld – Berg Everest in die Himalaja is 8 848 meter bo seespieël en die Dooie See is 395 meter onder seespieël. Die Baikalmeer in Suidoos-Rusland, naby Mongolië, vorm die wêreld se diepste trog – die meer is 1 620 meter diep en die bodem is 1 295 meter onderkant seespieël. Die Kaspiese See en die Aralmeer is oorblyfsels van veel groter see wat vroeër daar bestaan het. Van die grootste riviere in die wêreld kom in Asië voor, onder andere die Mekong, Yangtze en Geelrivier in China en die Indus, Ganges en Chao Phraya in Indië. In Siberië vries die riviere in die winter, soms tot op die bodem. In die verre noorde van die vasteland bly die grond permanent bevrore en slegs 'n dun lagie bogrond ontdooi in die kort somers. Onmiddellik suid van hierdie toendra-gebied is 'n breë gordel onvrugbare sand, waarin uitgestrekte naaldwoude voorkom. Verder suid lê die sogenaamde landboudriehoek van Rusland en Oekraïne (tussen Sint Petersburg, Odessa en Irkoetsk). Die grond is humusryk en die verhouding tussen reënval en verdamping is eweredig. Daarop volg die steppe- en woestyngebied, waar die reënval afneem en die temperatuur styg. Die gebied is oor die algemeen vrugbaar, maar besproeiing is noodsaaklik vir landbou. Weens die minerale samestelling van die grond en die feit dat verdamping hoër as die reënval is, ontstaan daar plek-plek soutvlaktes en -mere. Suidwes-Asië maak deel uit van die droëwoestyngordel wat van die Sahara in Afrika tot by die Gobiwoestyn in Mongolië strek. Suid van die sentrale gebergtes, in Indië en Suidoos-Asië, word die minerale in die grond deur die swaar moesonreëns weggespoel. Die grond is kleierig, arm aan humus, met harde laterietbodems en wissel in kleur van geel tot rooibruin. Die vrugbaarste grond in die tropiese en subtropiese gebiede is vulkaniese grond, soos die in die hooglande van Dekan. Die valleie en deltas van die groot riviere in Indië en China en van die Tigris en Eufraat in Klein-Asië bevat ook baie vrugbare grond. Die reënval in Asië wissel drasties van streek tot streek en word grootliks deur die sentrale bergreekse beïnvloed. Westewinde bring genoeg reën vir die ooskuste van die Middellandse See en die Swartsee, maar ooswaarts word die reën al hoe minder en bereik glad nie die lande oos van die Arabiese Skiereiland nie. Die suidwesmoesonwinde bring oorvloedige reën vir Indië en Suidoos-Asië. Die kort winters is die enigste droë tydperke. Die eilande van Indonesië en Maleisië, nader aan en op die ewenaar, het 'n tropiese reënwoudklimaat. Sentraal-Asië, tussen die Kaspiese See en die Gobiwoestyn, word deur die berge van die moesonreëns afgesny. Bokant 50 grade noorderbreedte in Rusland is die somers droog en warm en die winters nat en koud. Verder noordwaarts· heers 'n tipiese arktiese klimaat, wat ook in groot mate in die hoogliggende gebergtes voorkom. Fauna en Flora Naas uitgestrekte grasvlaktes, woestyne en woude, bestaan Asië uit hoë plato's en bergreekse met die hoogste pieke in die wêreld. Daar kom dus 'n groot verskeidenheid plante en diere voor. Die sterk ooreenkoms tussen die fauna en flora van Asië en dié van die Amerikas versterk die vermoede dat daar in die ystertydperk 'n landbrug in die gebied van die Beringstraat moes bestaan het. Toendra In die verre noorde van Asië tref 'n mens Arktiese plantegroei aan. Daar groei net mos, kort grasse en bossies in die kort somers. Die berghellings langs die noordoostelike kus van Siberië is met welige gras bedek. Talie soorte insekte floreer in die toendra en dien as voedsel vir die groot swerms voëls wat in die somer op land en langs die see broei. Kenmerkend vir die toendra is sneeuhoenders en lemmings, wat as prooi dien vir roofvoëls, poolvosse en ander vleisvreters soos wolwe. Die meeste diere, insluitende die rendiere, migreer suidwaarts in die herfs. Kleiner knaagdiere bly egter ook in die winter daar en lewe van plantegroei wat hul onder die sneeu uitgrawe. Taiga Geen bome groei op die toendra nie, maar uitgestrekte naaldwoude kom suid daarvan in die taiga voor. Hulle bestaan hoofsaaklik uit denne, sparre en lorke. In die koudste dele van die taiga oorheers die lorke. Hulle verloor hul naalde in die winter, voëls en knaagdiere lewe van die bome se sade in die taiga. Soms ontstaan 'n tekort aan sade en dan migreer die voëls op groot skaal na Europa. Die grootste diere wat in die taiga voorkom, is elande, met wolwe, losse (’n soort rooikat) en veelvrate as hul vernaamste vyande. Naaldwoude kom ook teen die berghellings in die hooglande van Tibet voor. Rododendrons van alle kleure en 'n groot verskeidenheid primulas groei daar bokant die boomgrens. Steppes en woestyne Die plantegroei van Klein-Asië, Iran, Afganistan, Tibet en Mongolië is tipies van woestyn- en steppegebied. Loofbome groei in bosse teen die vogtige berghellings en langs die rivieroewers. Plantegroei in die steppe bestaan hoofsaaklik uit harde grasse, eenjarige plante, bolgewasse en lae struike, soos die Tamarisk. Bokwiet kom oorspronklik uit die steppe van Sentraal-Asië en knoffel uit Wes-Asië. Die plantegroei in Tibet is baie soos dié in China en Japan, waar perskes en appelkose oorspronklik vandaan kom. Kersies, vye, druiwe, hennep, gars, koring en rog, wat oorspronklik uit Klein-Asië kom, het oral op die vasteland belangrike kultuurgewasse geword. Korea, Mantsjoerye en Oos-China het 'n hoë reënval, met subtropiese plantegroei in die suidelike dele. Die uitgestrekte steppe was die oorspronklike habitat van die wilde perd, maar vandag kom die egte wilde perd (Equus przewalski) nog net in Mongolië voor. Mongolië is ook die woonplek van die laaste wilde kamele. Hulle is skraler, met korter, harder hare as die mak kameel. Baie soorte knaagdiere kom in die steppes voor, onder andere die fluithaas, wat 'n wintervoorraad van afgeknaagde plante opbou. In die warm woestyne van Suidwes-Asië tref 'n mens nog wilde esels aan sowel as 'n soort gasel wat hom by die klimaat aangepas het. Op die hooglande van Tibet kom die wilde jak (knorbuffel) voor. Sy digte pels beskerm hom teen die koue. Die kleiner huisjak is meer as 3000 jaar gelede al deur die Tibettane getem. Hy is 'n nuttige pak- en rydier en word ook aangehou vir melk en vleis. Sy pels het verskeie uiteenlopende gebruike. Hoog in die berge woon wilde skape en bokke, met die sneeuluiperd as hul grootste vyand. Die sneeuluiperd is die enigste lid van die luiperdfamilie wat bokant die boomgrens woon. Bere is swerfdiere wat yl bevolkte, bergagtige gebiede as woonplek verkies. Daar is bruinbere in Tibet en knaagbere in die berge van Suidoos-Asië. In die bamboesbosse teen die berghange van Tibet en Wes-China woon die groot pandabeer. Sy kleiner neef kom ook in die aangrensende gebiede voor. Hulle lewe hoofsaaklik van plante. Tropiese woude Suid van die Himalaja lê die tropiese en subtropiese gebiede van Asië. Plek-plek kom daar wel struikwoestyne en droë bosse voor, maar tropiese reënwoude met 'n groot verskeidenheid van plante en diere oorheers. Baie van die boomsoorte lewer waardevolle hout, soos byvoorbeeld ysterhout, wat so swaar is, dat dit in water sink. Omdat daar geen groeiseisoen is nie, dra bome dwarsdeur die jaar vrugte. Baie van die tropiese plante lewer bekende speserye en grondstowwe, onder andere gemmer, kaneel en katoen. Op die eilande is rubberplantasies en palms 'n algemene verskynsel. In die subtropiese savannegebiede woon 'n soort antiloop en die uiters seldsame Indiese leeu. Die grootste oerwoudbewoners is Asiatiese olifant, wat effens kleiner is as hul neefs in Afrika. Tiers, 'n klein soort renoster, Indiese-tapirs en orangoetangs se getalle is vinnig besig om af te neem. Dieselfde gebeur met die veelkleurige fisante van Suidoos-Asië. Riviere en mere Vis, op baie plekke die Asiate se enigste eiwitvoedsel, kom in groot getalle in al die riviere voor, veral in die koue riviere van Siberië. Rivierdolfyne kom in die groter riviere voor. In die tropiese en subtropiese gebiede tref 'n mens 'n paar soorte krokodille, waterskilpaaie en waterslange aan. Die Baikalmeer in Siberië is die habitat van die wêreld se enigste varswaterrob. Skiereilande Arabië en die Indiese subkontinent Arabië is die grootste skiereiland ter wêreld en lê tussen die Rooisee en die Persiese Golf. Dit het 'n oppervlakte van sowat drie miljoen km² (ter vergelyking: die oppervlakte van Suid-Afrika is sowat 1 200 000 km²). Tog woon hier baie min mense, aangesien dit een van die droogste gebiede op aarde is. Die reënval is so laag dat daar nie 'n enkele standhoudende rivier in hierdie hele uitgestrekte gebied is nie. 'n Groot deel van die binneland van die Arabiese skiereiland is ware woestyn, hoewel daar op sekere plekke 'n skraal plantegroei voorkom. Die hooglande van Jemen en Oman kry genoeg reën dat 'n paar gewasse verbou kan word, maar in die meeste ander dele is besproeiing noodsaaklik. Koffie word op die hooglande verbou, terwyl dadels en graansoorte by die oases gekweek word. Kleinveeboerdery is die vernaamste menslike bedrywigheid, en skape, bokke, perde en kamele word aangehou. Arabië se rykdom lê egter nie op die grondoppervlak nie, maar daaronder: petroleum, wat veral aan die oostelike deel van die skiereiland groot rykdom besorg het. 'n Groot deel van die totale jaarlikse wêreldproduksie van petroleum kom uit hierdie streek. As die Indiese subkontinent beskou word as die gebied wat suid van die Indus-Ganges-vlakte lê, is die gebied effens kleiner as Arabië. Die grootste deel van die skiereiland bestaan uit die Indiese Dekkan, 'n uitgestrekte plato wat sowat 600 m bo seevlak lê. Die Dekkan word in die ooste en in die weste deur berge begrens. Die Wes-Ghats is die hoogste van hierdie bergreekse en styg tot sowat 2 500 m bo seevlak (Anai Mudi). Die reënval van hierdie skiereiland kom streng seisoensgewys voor en die enigste rede waarom die gebied so baie mense kan onderhou, is die grootskeepse gebruik van besproeiing. Rys is die vernaamste oes langs die kus, terwyl Indiese manna of Guinee-koring op die plato self gekweek word. Katoen is baie belangrik in die noordwestelike deel van die Dekkan. Indo-China Hierdie skiereiland lê tussen Indië en China en is die suidelikste Asiatiese skiereiland. Dit strek in die suidweste tot by die lang, smal Maleise Skiereiland (Malakka), wat op sy beurt byna tot by die ewenaar strek. Die skiereiland omvat lande soos Mianmar, Thailand, Kambodja, Laos en Viëtnam. Die belangrikste landbouprodukte van die skiereiland met sy moesonklimaat is rys, rubber, tee, katoen, tabak en piesangs. Hierdie deel van Asië is egter ook ryk aan delfstowwe, veral tin en tungsten. Kleiner skiereilande Daar is nog baie kleiner skiereilande in Asië. Tussen die See van Ochotsk en die Beringsee lê die Kamtsjatka-skiereiland (270 000 km²). Van die noordooste na die suidweste op hierdie skiereiland loop die vulkaniese Sredinni-gebergte. Die hoogste spits is Kloetsjef (4 778 m). Vanweë die uiters ongunstige klimaatsomstandighede is die eiland, wat sedert 1706 aan Rusland behoort, baie dun bevolk. Tussen die Geelsee en die See van Japan lê die skiereiland van Korea (220 000 km²); die Seestraat van Korea skei hierdie skiereiland van die Japanse eilande. Die oostelike deel is bergagtig en woudryk. In die weste word diep, vrugbare grond intensief benut. Die noordelike deel van die skiereiland is ryk aan verskeie minerale: goud, yster, steenkool, koper en lood. Die grootste rivier, die 790 km lange Yalu, vorm die grens tussen Korea en Mantsjoerye. Eilande Asië is 'n besonder eilandryke vasteland. Die ooskus van Asië bestaan uit 'n reeks eilandkettings, wat van Alaska tot by Sumatra strek. Kleiner eilandgroepe kom voor in die Golf van Bengale, in die Arabiese See en in die Noordelike Yssee. Die belangrikste eilandgroepe en eilande is (van noord na suid): Die Aleoetiese Eilande Hierdie eilandketting lê tussen Alaska en Kamtsjatka en omvat sowat 150 eilande en eilandjies van vulkaniese oorsprong. Die eilandketting is 1 750 km lank en beslaan 'n totale oppervlakte van 17 450 km². Die klimaat is straf en die reënval hoog. Die eilande word deur sowat 6 000 mense, meestal Inuïete, bewoon. Die Aleoete is in 1741 ontdek en is in 1867 saam met Alaska deur die Verenigde State van Rusland gekoop. Die Koerile Die Koerile is 'n 1 200 km lange eilandboog tussen Kamtsjatka en Japan. Dit bestaan uit altesame 36 eilande van vulkaniese oorsprong met 'n totale oppervlakte van 15 600 km². Die Koerile het tot in 1945 aan Japan behoort. Daarna het dit onder die beheer van die Sowjetunie gekom en behoort nou aan Rusland. Die Japanse eilande Japan bestaan uit vier hoofeilande en meer as 8 000 kleiner eilande met 'n totale oppervlakte van 372 487 km². Die eilande strek oor meer as 4 000 km van noord na suid. Die hoofeilande is Honsjoe, Hokkaido, Sjikokoe en Kioesjoe. Die eilande het talle inhamme en baaitjies aan die kus, terwyl die binneland in die algemeen taamlik bergagtig is. In Japan is daar 192 vulkane (waarvan 58 aktief) en talle warmwaterbronne, en die land word dikwels deur aardbewings geteister. Die· hoogste berg is Foedji (3 776 m) op die eiland Honsjoe. Die noordelike deel van Japan het 'n gematigde en die suidelike deel 'n subtropiese moesonklimaat. Taiwan Hierdie eiland, wat hoofsaaklik deur Chinese bewoon word, het 'n oppervlakte van 36 000 km² en 16 in die Oos-Chinese See. Die klimaat is gematig en die plantegroei welig Die belangrikste landbouprodukte is rys, suiker, patats, kanfer, neute, tee en hennep, terwyl goud, steenkool en aardolie ontgin word. Die berge in die ooste bereik by Mount Morrison 'n hoogte van 3 997 m. Die westelike deel van die eiland bestaan grotendeels uit laagland. Taiwan het vroeër as Formosa bekend gestaan. Suidoos-Asiatiese eilande Tussen Asië en Australië lê die eilande-wêreld van Indonesië en die Maleise argipel. Die meer as 22 000 eilande vorm die grootste argipel op aarde. Tot die argipel behoort onder meer die Soenda-eilande, die Molukke en die Filippyne. In hierdie aardbewingryke gebied word sowat 130 aktiewe vulkane aangetref. Die grootste eiland van die argipel, en een van die grootste eilande ter wêreld, is Borneo (ook bekend as Borneo; 751 000 km²). Die binneland van hierdie eiland is baie bergagtig en dig bebos. Die sowat 6 miljoen inwoners woon hoofsaaklik in die kusstreke. Ander groot eilande is: Soematra (473 600 km²), Sulawesi (vroeër bekend as Celebes; 189 035 km²) en Java (132 267 km²). Die Filippyne (300 000 km²) bestaan uit 7 107 eilande, waarvan 730 bewoon word. Die grootste eilande is Luzon, Mindanao, Samar, Negros en Palawan. Hierdie eilande het 'n tropiese klimaat. Die Molukke (Maloekoe) lê tussen Sulawesi en Nieu-Guinee; hierdie eilande het 'n totale oppervlakte van 74 505 km² en word deur sowat 'n miljoen mense bewoon. Op hierdie eens beroemde spesery-eilande speel die verbouing van speserye vandag net nog 'n baie klein rol. Ander Asiatiese eilande Ander Asiatiese eilande word in die Noordelike Yssee, die Indiese Oseaan en die Middellandse See aangetref. Die grootste Asiatiese eilande in die Noordelike Yssee is Nowaja Zemlja (81 400 km²), Franz Josef-land (18 940 km²) en die Nieu-Siberiese Eilande. Die grootste eiland in die Indiese Oseaan is Sri Lanka of Ceylon, aan die suidpunt van Indië. Dit het 'n oppervlakte van 65 610 km². Daar is twee eilandgroepe in die Indiese Oseaan, die Andamane en die Nikobare, met 'n gesamentlike oppervlakte van 6 582 km². Die grootste eiland in die Middellandse See wat tot Asië behoort, is Siprus (9 251 km²). Die eiland word deur Grieke en Turke bewoon wat koring, olywe, druiwe en neute verbou. Lande Sien ook Afrika-Eurasië Eurasië Vlae van Asië Verwysings Bronnelys Kennis, 1980, ISBN 0-7981-0826-6, bl. 654 – 657 Wêreldspektrum, Volume 2, Bladsy 80, ISBN 0 908409 41 9 Eksterne skakels

[ "Asië", "Asië", "is", "die", "wêreld", "se", "grootste", "kontinent", "in", "sowel", "oppervlakte", "as", "bevolking", ".", "Saam", "met", "die", "eilande", "beslaan", "dit", "ongeveer579", "000", "km²", "wat", "van", "die", "totale", "landoppervlakte", "van", "die", "aarde", "is", "en", "dit", "word", "bewoon", "deur", "meer", "asmiljard", "mense", "–", "ongeveer", "van", "die", "wêreldbevolking", ".", "Geografie", "Asië", ",", "wat", "saam", "met", "Europa", "’n", "onderdeel", "van", "die", "groot", "wêrelddeel", "genaamd", "Eurasië", "vorm", ",", "is", "die", "grootste", "van", "die", "aarde", "se", "vyf", "vastelande", ".", "Dit", "beslaan", "'n", "oppervlakte", "van", "ongeveermiljoen", "km²", ",", "oftewel", "een", "derde", "van", "die", "wêreld", "se", "totale", "landoppervlakte", ".", "Afgesien", "van", "’n", "aantal", "eilande", "in", "die", "suidooste", ",", "is", "die", "hele", "Asië", "in", "die", "Noordelike", "Halfrond", "geleë", ".", "Dit", "strek", "van", "die", "Oeralgebergte", ",", "die", "Swartsee", ",", "die", "Middellandse", "See", "en", "die", "Rooisee", "in", "die", "weste", "tot", "by", "die", "Stille", "Oseaan", "in", "die", "ooste", ",", "vanaf", "die", "Noordelike", "Yssee", "tot", "by", "die", "Indiese", "Oseaan", "in", "die", "suide", ".", "Die", "eilande", "van", "Indonesië", ",", "Filippyne", ",", "Taiwan", "en", "Japan", "maak", "ook", "deel", "uit", "van", "Asië", ",", "en", "so", "ook", "Siprus", ",", "in", "die", "oostelike", "Middellandse", "See", ",", "en", "Sri", "Lanka", ",", "naby", "die", "suidkus", "van", "Indië", ".", "Die", "vernaamste", "berge", "in", "Asië", "is", "in", "twee", "gordels", "gegroepeer", ".", "Die", "eerste", "gordel", "strek", "vanaf", "die", "Chukchi-skiereiland", "by", "die", "Beringstraat", ",", "deur", "Suid-Siberië", ",", "tot", "by", "die", "Tiensjan", "in", "Noordwes-China", ".", "Die", "tweede", "gordel", "begin", "in", "Turkye", "en", "sluit", "die", "hooglande", "van", "Iran", "en", "Afghanistan", "sowel", "as", "die", "Himalaja", "in", ";", "oos", "van", "Tibet", "swenk", "dit", "suidoos", "tot", "by", "Maleisië", ".", "Die", "Asiatiese", "vasteland", "bevat", "die", "hoogste", "en", "laagste", "plekke", "in", "die", "wêreld", "–", "Berg", "Everest", "in", "die", "Himalaja", "is848", "meter", "bo", "seespieël", "en", "die", "Dooie", "See", "ismeter", "onder", "seespieël", ".", "Die", "Baikalmeer", "in", "Suidoos-Rusland", ",", "naby", "Mongolië", ",", "vorm", "die", "wêreld", "se", "diepste", "trog", "–", "die", "meer", "is620", "meter", "diep", "en", "die", "bodem", "is295", "meter", "onderkant", "seespieël", ".", "Die", "Kaspiese", "See", "en", "die", "Aralmeer", "is", "oorblyfsels", "van", "veel", "groter", "see", "wat", "vroeër", "daar", "bestaan", "het", ".", "Van", "die", "grootste", "riviere", "in", "die", "wêreld", "kom", "in", "Asië", "voor", ",", "onder", "andere", "die", "Mekong", ",", "Yangtze", "en", "Geelrivier", "in", "China", "en", "die", "Indus", ",", "Ganges", "en", "Chao", "Phraya", "in", "Indië", ".", "In", "Siberië", "vries", "die", "riviere", "in", "die", "winter", ",", "soms", "tot", "op", "die", "bodem", ".", "In", "die", "verre", "noorde", "van", "die", "vasteland", "bly", "die", "grond", "permanent", "bevrore", "en", "slegs", "'n", "dun", "lagie", "bogrond", "ontdooi", "in", "die", "kort", "somers", ".", "Onmiddellik", "suid", "van", "hierdie", "toendra-gebied", "is", "'n", "breë", "gordel", "onvrugbare", "sand", ",", "waarin", "uitgestrekte", "naaldwoude", "voorkom", ".", "Verder", "suid", "lê", "die", "sogenaamde", "landboudriehoek", "van", "Rusland", "en", "Oekraïne", "(", "tussen", "Sint", "Petersburg", ",", "Odessa", "en", "Irkoetsk", ")", ".", "Die", "grond", "is", "humusryk", "en", "die", "verhouding", "tussen", "reënval", "en", "verdamping", "is", "eweredig", ".", "Daarop", "volg", "die", "steppe-", "en", "woestyngebied", ",", "waar", "die", "reënval", "afneem", "en", "die", "temperatuur", "styg", ".", "Die", "gebied", "is", "oor", "die", "algemeen", "vrugbaar", ",", "maar", "besproeiing", "is", "noodsaaklik", "vir", "landbou", ".", "Weens", "die", "minerale", "samestelling", "van", "die", "grond", "en", "die", "feit", "dat", "verdamping", "hoër", "as", "die", "reënval", "is", ",", "ontstaan", "daar", "plek-plek", "soutvlaktes", "en", "-mere", ".", "Suidwes-Asië", "maak", "deel", "uit", "van", "die", "droëwoestyngordel", "wat", "van", "die", "Sahara", "in", "Afrika", "tot", "by", "die", "Gobiwoestyn", "in", "Mongolië", "strek", ".", "Suid", "van", "die", "sentrale", "gebergtes", ",", "in", "Indië", "en", "Suidoos-Asië", ",", "word", "die", "minerale", "in", "die", "grond", "deur", "die", "swaar", "moesonreëns", "weggespoel", ".", "Die", "grond", "is", "kleierig", ",", "arm", "aan", "humus", ",", "met", "harde", "laterietbodems", "en", "wissel", "in", "kleur", "van", "geel", "tot", "rooibruin", ".", "Die", "vrugbaarste", "grond", "in", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "is", "vulkaniese", "grond", ",", "soos", "die", "in", "die", "hooglande", "van", "Dekan", ".", "Die", "valleie", "en", "deltas", "van", "die", "groot", "riviere", "in", "Indië", "en", "China", "en", "van", "die", "Tigris", "en", "Eufraat", "in", "Klein-Asië", "bevat", "ook", "baie", "vrugbare", "grond", ".", "Die", "reënval", "in", "Asië", "wissel", "drasties", "van", "streek", "tot", "streek", "en", "word", "grootliks", "deur", "die", "sentrale", "bergreekse", "beïnvloed", ".", "Westewinde", "bring", "genoeg", "reën", "vir", "die", "ooskuste", "van", "die", "Middellandse", "See", "en", "die", "Swartsee", ",", "maar", "ooswaarts", "word", "die", "reën", "al", "hoe", "minder", "en", "bereik", "glad", "nie", "die", "lande", "oos", "van", "die", "Arabiese", "Skiereiland", "nie", ".", "Die", "suidwesmoesonwinde", "bring", "oorvloedige", "reën", "vir", "Indië", "en", "Suidoos-Asië", ".", "Die", "kort", "winters", "is", "die", "enigste", "droë", "tydperke", ".", "Die", "eilande", "van", "Indonesië", "en", "Maleisië", ",", "nader", "aan", "en", "op", "die", "ewenaar", ",", "het", "'n", "tropiese", "reënwoudklimaat", ".", "Sentraal-Asië", ",", "tussen", "die", "Kaspiese", "See", "en", "die", "Gobiwoestyn", ",", "word", "deur", "die", "berge", "van", "die", "moesonreëns", "afgesny", ".", "Bokantgrade", "noorderbreedte", "in", "Rusland", "is", "die", "somers", "droog", "en", "warm", "en", "die", "winters", "nat", "en", "koud", ".", "Verder", "noordwaarts", "·", "heers", "'n", "tipiese", "arktiese", "klimaat", ",", "wat", "ook", "in", "groot", "mate", "in", "die", "hoogliggende", "gebergtes", "voorkom", ".", "Fauna", "en", "Flora", "Naas", "uitgestrekte", "grasvlaktes", ",", "woestyne", "en", "woude", ",", "bestaan", "Asië", "uit", "hoë", "plato's", "en", "bergreekse", "met", "die", "hoogste", "pieke", "in", "die", "wêreld", ".", "Daar", "kom", "dus", "'n", "groot", "verskeidenheid", "plante", "en", "diere", "voor", ".", "Die", "sterk", "ooreenkoms", "tussen", "die", "fauna", "en", "flora", "van", "Asië", "en", "dié", "van", "die", "Amerikas", "versterk", "die", "vermoede", "dat", "daar", "in", "die", "ystertydperk", "'n", "landbrug", "in", "die", "gebied", "van", "die", "Beringstraat", "moes", "bestaan", "het", ".", "Toendra", "In", "die", "verre", "noorde", "van", "Asië", "tref", "'n", "mens", "Arktiese", "plantegroei", "aan", ".", "Daar", "groei", "net", "mos", ",", "kort", "grasse", "en", "bossies", "in", "die", "kort", "somers", ".", "Die", "berghellings", "langs", "die", "noordoostelike", "kus", "van", "Siberië", "is", "met", "welige", "gras", "bedek", ".", "Talie", "soorte", "insekte", "floreer", "in", "die", "toendra", "en", "dien", "as", "voedsel", "vir", "die", "groot", "swerms", "voëls", "wat", "in", "die", "somer", "op", "land", "en", "langs", "die", "see", "broei", ".", "Kenmerkend", "vir", "die", "toendra", "is", "sneeuhoenders", "en", "lemmings", ",", "wat", "as", "prooi", "dien", "vir", "roofvoëls", ",", "poolvosse", "en", "ander", "vleisvreters", "soos", "wolwe", ".", "Die", "meeste", "diere", ",", "insluitende", "die", "rendiere", ",", "migreer", "suidwaarts", "in", "die", "herfs", ".", "Kleiner", "knaagdiere", "bly", "egter", "ook", "in", "die", "winter", "daar", "en", "lewe", "van", "plantegroei", "wat", "hul", "onder", "die", "sneeu", "uitgrawe", ".", "Taiga", "Geen", "bome", "groei", "op", "die", "toendra", "nie", ",", "maar", "uitgestrekte", "naaldwoude", "kom", "suid", "daarvan", "in", "die", "taiga", "voor", ".", "Hulle", "bestaan", "hoofsaaklik", "uit", "denne", ",", "sparre", "en", "lorke", ".", "In", "die", "koudste", "dele", "van", "die", "taiga", "oorheers", "die", "lorke", ".", "Hulle", "verloor", "hul", "naalde", "in", "die", "winter", ",", "voëls", "en", "knaagdiere", "lewe", "van", "die", "bome", "se", "sade", "in", "die", "taiga", ".", "Soms", "ontstaan", "'n", "tekort", "aan", "sade", "en", "dan", "migreer", "die", "voëls", "op", "groot", "skaal", "na", "Europa", ".", "Die", "grootste", "diere", "wat", "in", "die", "taiga", "voorkom", ",", "is", "elande", ",", "met", "wolwe", ",", "losse", "(", "’n", "soort", "rooikat", ")", "en", "veelvrate", "as", "hul", "vernaamste", "vyande", ".", "Naaldwoude", "kom", "ook", "teen", "die", "berghellings", "in", "die", "hooglande", "van", "Tibet", "voor", ".", "Rododendrons", "van", "alle", "kleure", "en", "'n", "groot", "verskeidenheid", "primulas", "groei", "daar", "bokant", "die", "boomgrens", ".", "Steppes", "en", "woestyne", "Die", "plantegroei", "van", "Klein-Asië", ",", "Iran", ",", "Afganistan", ",", "Tibet", "en", "Mongolië", "is", "tipies", "van", "woestyn-", "en", "steppegebied", ".", "Loofbome", "groei", "in", "bosse", "teen", "die", "vogtige", "berghellings", "en", "langs", "die", "rivieroewers", ".", "Plantegroei", "in", "die", "steppe", "bestaan", "hoofsaaklik", "uit", "harde", "grasse", ",", "eenjarige", "plante", ",", "bolgewasse", "en", "lae", "struike", ",", "soos", "die", "Tamarisk", ".", "Bokwiet", "kom", "oorspronklik", "uit", "die", "steppe", "van", "Sentraal-Asië", "en", "knoffel", "uit", "Wes-Asië", ".", "Die", "plantegroei", "in", "Tibet", "is", "baie", "soos", "dié", "in", "China", "en", "Japan", ",", "waar", "perskes", "en", "appelkose", "oorspronklik", "vandaan", "kom", ".", "Kersies", ",", "vye", ",", "druiwe", ",", "hennep", ",", "gars", ",", "koring", "en", "rog", ",", "wat", "oorspronklik", "uit", "Klein-Asië", "kom", ",", "het", "oral", "op", "die", "vasteland", "belangrike", "kultuurgewasse", "geword", ".", "Korea", ",", "Mantsjoerye", "en", "Oos-China", "het", "'n", "hoë", "reënval", ",", "met", "subtropiese", "plantegroei", "in", "die", "suidelike", "dele", ".", "Die", "uitgestrekte", "steppe", "was", "die", "oorspronklike", "habitat", "van", "die", "wilde", "perd", ",", "maar", "vandag", "kom", "die", "egte", "wilde", "perd", "(", "Equus", "przewalski", ")", "nog", "net", "in", "Mongolië", "voor", ".", "Mongolië", "is", "ook", "die", "woonplek", "van", "die", "laaste", "wilde", "kamele", ".", "Hulle", "is", "skraler", ",", "met", "korter", ",", "harder", "hare", "as", "die", "mak", "kameel", ".", "Baie", "soorte", "knaagdiere", "kom", "in", "die", "steppes", "voor", ",", "onder", "andere", "die", "fluithaas", ",", "wat", "'n", "wintervoorraad", "van", "afgeknaagde", "plante", "opbou", ".", "In", "die", "warm", "woestyne", "van", "Suidwes-Asië", "tref", "'n", "mens", "nog", "wilde", "esels", "aan", "sowel", "as", "'n", "soort", "gasel", "wat", "hom", "by", "die", "klimaat", "aangepas", "het", ".", "Op", "die", "hooglande", "van", "Tibet", "kom", "die", "wilde", "jak", "(", "knorbuffel", ")", "voor", ".", "Sy", "digte", "pels", "beskerm", "hom", "teen", "die", "koue", ".", "Die", "kleiner", "huisjak", "is", "meer", "asjaar", "gelede", "al", "deur", "die", "Tibettane", "getem", ".", "Hy", "is", "'n", "nuttige", "pak-", "en", "rydier", "en", "word", "ook", "aangehou", "vir", "melk", "en", "vleis", ".", "Sy", "pels", "het", "verskeie", "uiteenlopende", "gebruike", ".", "Hoog", "in", "die", "berge", "woon", "wilde", "skape", "en", "bokke", ",", "met", "die", "sneeuluiperd", "as", "hul", "grootste", "vyand", ".", "Die", "sneeuluiperd", "is", "die", "enigste", "lid", "van", "die", "luiperdfamilie", "wat", "bokant", "die", "boomgrens", "woon", ".", "Bere", "is", "swerfdiere", "wat", "yl", "bevolkte", ",", "bergagtige", "gebiede", "as", "woonplek", "verkies", ".", "Daar", "is", "bruinbere", "in", "Tibet", "en", "knaagbere", "in", "die", "berge", "van", "Suidoos-Asië", ".", "In", "die", "bamboesbosse", "teen", "die", "berghange", "van", "Tibet", "en", "Wes-China", "woon", "die", "groot", "pandabeer", ".", "Sy", "kleiner", "neef", "kom", "ook", "in", "die", "aangrensende", "gebiede", "voor", ".", "Hulle", "lewe", "hoofsaaklik", "van", "plante", ".", "Tropiese", "woude", "Suid", "van", "die", "Himalaja", "lê", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "van", "Asië", ".", "Plek-plek", "kom", "daar", "wel", "struikwoestyne", "en", "droë", "bosse", "voor", ",", "maar", "tropiese", "reënwoude", "met", "'n", "groot", "verskeidenheid", "van", "plante", "en", "diere", "oorheers", ".", "Baie", "van", "die", "boomsoorte", "lewer", "waardevolle", "hout", ",", "soos", "byvoorbeeld", "ysterhout", ",", "wat", "so", "swaar", "is", ",", "dat", "dit", "in", "water", "sink", ".", "Omdat", "daar", "geen", "groeiseisoen", "is", "nie", ",", "dra", "bome", "dwarsdeur", "die", "jaar", "vrugte", ".", "Baie", "van", "die", "tropiese", "plante", "lewer", "bekende", "speserye", "en", "grondstowwe", ",", "onder", "andere", "gemmer", ",", "kaneel", "en", "katoen", ".", "Op", "die", "eilande", "is", "rubberplantasies", "en", "palms", "'n", "algemene", "verskynsel", ".", "In", "die", "subtropiese", "savannegebiede", "woon", "'n", "soort", "antiloop", "en", "die", "uiters", "seldsame", "Indiese", "leeu", ".", "Die", "grootste", "oerwoudbewoners", "is", "Asiatiese", "olifant", ",", "wat", "effens", "kleiner", "is", "as", "hul", "neefs", "in", "Afrika", ".", "Tiers", ",", "'n", "klein", "soort", "renoster", ",", "Indiese-tapirs", "en", "orangoetangs", "se", "getalle", "is", "vinnig", "besig", "om", "af", "te", "neem", ".", "Dieselfde", "gebeur", "met", "die", "veelkleurige", "fisante", "van", "Suidoos-Asië", ".", "Riviere", "en", "mere", "Vis", ",", "op", "baie", "plekke", "die", "Asiate", "se", "enigste", "eiwitvoedsel", ",", "kom", "in", "groot", "getalle", "in", "al", "die", "riviere", "voor", ",", "veral", "in", "die", "koue", "riviere", "van", "Siberië", ".", "Rivierdolfyne", "kom", "in", "die", "groter", "riviere", "voor", ".", "In", "die", "tropiese", "en", "subtropiese", "gebiede", "tref", "'n", "mens", "'n", "paar", "soorte", "krokodille", ",", "waterskilpaaie", "en", "waterslange", "aan", ".", "Die", "Baikalmeer", "in", "Siberië", "is", "die", "habitat", "van", "die", "wêreld", "se", "enigste", "varswaterrob", ".", "Skiereilande", "Arabië", "en", "die", "Indiese", "subkontinent", "Arabië", "is", "die", "grootste", "skiereiland", "ter", "wêreld", "en", "lê", "tussen", "die", "Rooisee", "en", "die", "Persiese", "Golf", ".", "Dit", "het", "'n", "oppervlakte", "van", "sowat", "drie", "miljoen", "km²", "(", "ter", "vergelyking", ":", "die", "oppervlakte", "van", "Suid-Afrika", "is", "sowat200", "000", "km²", ")", ".", "Tog", "woon", "hier", "baie", "min", "mense", ",", "aangesien", "dit", "een", "van", "die", "droogste", "gebiede", "op", "aarde", "is", ".", "Die", "reënval", "is", "so", "laag", "dat", "daar", "nie", "'n", "enkele", "standhoudende", "rivier", "in", "hierdie", "hele", "uitgestrekte", "gebied", "is", "nie", ".", "'n", "Groot", "deel", "van", "die", "binneland", "van", "die", "Arabiese", "skiereiland", "is", "ware", "woestyn", ",", "hoewel", "daar", "op", "sekere", "plekke", "'n", "skraal", "plantegroei", "voorkom", ".", "Die", "hooglande", "van", "Jemen", "en", "Oman", "kry", "genoeg", "reën", "dat", "'n", "paar", "gewasse", "verbou", "kan", "word", ",", "maar", "in", "die", "meeste", "ander", "dele", "is", "besproeiing", "noodsaaklik", ".", "Koffie", "word", "op", "die", "hooglande", "verbou", ",", "terwyl", "dadels", "en", "graansoorte", "by", "die", "oases", "gekweek", "word", ".", "Kleinveeboerdery", "is", "die", "vernaamste", "menslike", "bedrywigheid", ",", "en", "skape", ",", "bokke", ",", "perde", "en", "kamele", "word", "aangehou", ".", "Arabië", "se", "rykdom", "lê", "egter", "nie", "op", "die", "grondoppervlak", "nie", ",", "maar", "daaronder", ":", "petroleum", ",", "wat", "veral", "aan", "die", "oostelike", "deel", "van", "die", "skiereiland", "groot", "rykdom", "besorg", "het", ".", "'n", "Groot", "deel", "van", "die", "totale", "jaarlikse", "wêreldproduksie", "van", "petroleum", "kom", "uit", "hierdie", "streek", ".", "As", "die", "Indiese", "subkontinent", "beskou", "word", "as", "die", "gebied", "wat", "suid", "van", "die", "Indus-Ganges-vlakte", "lê", ",", "is", "die", "gebied", "effens", "kleiner", "as", "Arabië", ".", "Die", "grootste", "deel", "van", "die", "skiereiland", "bestaan", "uit", "die", "Indiese", "Dekkan", ",", "'n", "uitgestrekte", "plato", "wat", "sowatm", "bo", "seevlak", "lê", ".", "Die", "Dekkan", "word", "in", "die", "ooste", "en", "in", "die", "weste", "deur", "berge", "begrens", ".", "Die", "Wes-Ghats", "is", "die", "hoogste", "van", "hierdie", "bergreekse", "en", "styg", "tot", "sowat500", "m", "bo", "seevlak", "(", "Anai", "Mudi", ")", ".", "Die", "reënval", "van", "hierdie", "skiereiland", "kom", "streng", "seisoensgewys", "voor", "en", "die", "enigste", "rede", "waarom", "die", "gebied", "so", "baie", "mense", "kan", "onderhou", ",", "is", "die", "grootskeepse", "gebruik", "van", "besproeiing", ".", "Rys", "is", "die", "vernaamste", "oes", "langs", "die", "kus", ",", "terwyl", "Indiese", "manna", "of", "Guinee-koring", "op", "die", "plato", "self", "gekweek", "word", ".", "Katoen", "is", "baie", "belangrik", "in", "die", "noordwestelike", "deel", "van", "die", "Dekkan", ".", "Indo-China", "Hierdie", "skiereiland", "lê", "tussen", "Indië", "en", "China", "en", "is", "die", "suidelikste", "Asiatiese", "skiereiland", ".", "Dit", "strek", "in", "die", "suidweste", "tot", "by", "die", "lang", ",", "smal", "Maleise", "Skiereiland", "(", "Malakka", ")", ",", "wat", "op", "sy", "beurt", "byna", "tot", "by", "die", "ewenaar", "strek", ".", "Die", "skiereiland", "omvat", "lande", "soos", "Mianmar", ",", "Thailand", ",", "Kambodja", ",", "Laos", "en", "Viëtnam", ".", "Die", "belangrikste", "landbouprodukte", "van", "die", "skiereiland", "met", "sy", "moesonklimaat", "is", "rys", ",", "rubber", ",", "tee", ",", "katoen", ",", "tabak", "en", "piesangs", ".", "Hierdie", "deel", "van", "Asië", "is", "egter", "ook", "ryk", "aan", "delfstowwe", ",", "veral", "tin", "en", "tungsten", ".", "Kleiner", "skiereilande", "Daar", "is", "nog", "baie", "kleiner", "skiereilande", "in", "Asië", ".", "Tussen", "die", "See", "van", "Ochotsk", "en", "die", "Beringsee", "lê", "die", "Kamtsjatka-skiereiland000", "km²", ")", ".", "Van", "die", "noordooste", "na", "die", "suidweste", "op", "hierdie", "skiereiland", "loop", "die", "vulkaniese", "Sredinni-gebergte", ".", "Die", "hoogste", "spits", "is", "Kloetsjef778", "m", ")", ".", "Vanweë", "die", "uiters", "ongunstige", "klimaatsomstandighede", "is", "die", "eiland", ",", "wat", "sedertaan", "Rusland", "behoort", ",", "baie", "dun", "bevolk", ".", "Tussen", "die", "Geelsee", "en", "die", "See", "van", "Japan", "lê", "die", "skiereiland", "van", "Korea000", "km²", ")", ";", "die", "Seestraat", "van", "Korea", "skei", "hierdie", "skiereiland", "van", "die", "Japanse", "eilande", ".", "Die", "oostelike", "deel", "is", "bergagtig", "en", "woudryk", ".", "In", "die", "weste", "word", "diep", ",", "vrugbare", "grond", "intensief", "benut", ".", "Die", "noordelike", "deel", "van", "die", "skiereiland", "is", "ryk", "aan", "verskeie", "minerale", ":", "goud", ",", "yster", ",", "steenkool", ",", "koper", "en", "lood", ".", "Die", "grootste", "rivier", ",", "diekm", "lange", "Yalu", ",", "vorm", "die", "grens", "tussen", "Korea", "en", "Mantsjoerye", ".", "Eilande", "Asië", "is", "'n", "besonder", "eilandryke", "vasteland", ".", "Die", "ooskus", "van", "Asië", "bestaan", "uit", "'n", "reeks", "eilandkettings", ",", "wat", "van", "Alaska", "tot", "by", "Sumatra", "strek", ".", "Kleiner", "eilandgroepe", "kom", "voor", "in", "die", "Golf", "van", "Bengale", ",", "in", "die", "Arabiese", "See", "en", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", ".", "Die", "belangrikste", "eilandgroepe", "en", "eilande", "is", "(", "van", "noord", "na", "suid", ")", ":", "Die", "Aleoetiese", "Eilande", "Hierdie", "eilandketting", "lê", "tussen", "Alaska", "en", "Kamtsjatka", "en", "omvat", "sowateilande", "en", "eilandjies", "van", "vulkaniese", "oorsprong", ".", "Die", "eilandketting", "is750", "km", "lank", "en", "beslaan", "'n", "totale", "oppervlakte", "van450", "km²", ".", "Die", "klimaat", "is", "straf", "en", "die", "reënval", "hoog", ".", "Die", "eilande", "word", "deur", "sowat000", "mense", ",", "meestal", "Inuïete", ",", "bewoon", ".", "Die", "Aleoete", "is", "inontdek", "en", "is", "insaam", "met", "Alaska", "deur", "die", "Verenigde", "State", "van", "Rusland", "gekoop", ".", "Die", "Koerile", "Die", "Koerile", "is", "'", "n200", "km", "lange", "eilandboog", "tussen", "Kamtsjatka", "en", "Japan", ".", "Dit", "bestaan", "uit", "altesameeilande", "van", "vulkaniese", "oorsprong", "met", "'n", "totale", "oppervlakte", "van600", "km²", ".", "Die", "Koerile", "het", "tot", "inaan", "Japan", "behoort", ".", "Daarna", "het", "dit", "onder", "die", "beheer", "van", "die", "Sowjetunie", "gekom", "en", "behoort", "nou", "aan", "Rusland", ".", "Die", "Japanse", "eilande", "Japan", "bestaan", "uit", "vier", "hoofeilande", "en", "meer", "as000", "kleiner", "eilande", "met", "'n", "totale", "oppervlakte", "van487", "km²", ".", "Die", "eilande", "strek", "oor", "meer", "as000", "km", "van", "noord", "na", "suid", ".", "Die", "hoofeilande", "is", "Honsjoe", ",", "Hokkaido", ",", "Sjikokoe", "en", "Kioesjoe", ".", "Die", "eilande", "het", "talle", "inhamme", "en", "baaitjies", "aan", "die", "kus", ",", "terwyl", "die", "binneland", "in", "die", "algemeen", "taamlik", "bergagtig", "is", ".", "In", "Japan", "is", "daarvulkane", "(", "waarvanaktief", ")", "en", "talle", "warmwaterbronne", ",", "en", "die", "land", "word", "dikwels", "deur", "aardbewings", "geteister", ".", "Die", "·", "hoogste", "berg", "is", "Foedji776", "m", ")", "op", "die", "eiland", "Honsjoe", ".", "Die", "noordelike", "deel", "van", "Japan", "het", "'n", "gematigde", "en", "die", "suidelike", "deel", "'n", "subtropiese", "moesonklimaat", ".", "Taiwan", "Hierdie", "eiland", ",", "wat", "hoofsaaklik", "deur", "Chinese", "bewoon", "word", ",", "het", "'n", "oppervlakte", "van000", "km²", "enin", "die", "Oos-Chinese", "See", ".", "Die", "klimaat", "is", "gematig", "en", "die", "plantegroei", "welig", "Die", "belangrikste", "landbouprodukte", "is", "rys", ",", "suiker", ",", "patats", ",", "kanfer", ",", "neute", ",", "tee", "en", "hennep", ",", "terwyl", "goud", ",", "steenkool", "en", "aardolie", "ontgin", "word", ".", "Die", "berge", "in", "die", "ooste", "bereik", "by", "Mount", "Morrison", "'n", "hoogte", "van997", "m", ".", "Die", "westelike", "deel", "van", "die", "eiland", "bestaan", "grotendeels", "uit", "laagland", ".", "Taiwan", "het", "vroeër", "as", "Formosa", "bekend", "gestaan", ".", "Suidoos-Asiatiese", "eilande", "Tussen", "Asië", "en", "Australië", "lê", "die", "eilande-wêreld", "van", "Indonesië", "en", "die", "Maleise", "argipel", ".", "Die", "meer", "as000", "eilande", "vorm", "die", "grootste", "argipel", "op", "aarde", ".", "Tot", "die", "argipel", "behoort", "onder", "meer", "die", "Soenda-eilande", ",", "die", "Molukke", "en", "die", "Filippyne", ".", "In", "hierdie", "aardbewingryke", "gebied", "word", "sowataktiewe", "vulkane", "aangetref", ".", "Die", "grootste", "eiland", "van", "die", "argipel", ",", "en", "een", "van", "die", "grootste", "eilande", "ter", "wêreld", ",", "is", "Borneo", "(", "ook", "bekend", "as", "Borneo;", "000", "km²", ")", ".", "Die", "binneland", "van", "hierdie", "eiland", "is", "baie", "bergagtig", "en", "dig", "bebos", ".", "Die", "sowatmiljoen", "inwoners", "woon", "hoofsaaklik", "in", "die", "kusstreke", ".", "Ander", "groot", "eilande", "is", ":", "Soematra600", "km²", ")", ",", "Sulawesi", "(", "vroeër", "bekend", "as", "Celebes;", "035", "km²", ")", "en", "Java267", "km²", ")", ".", "Die", "Filippyne000", "km²", ")", "bestaan", "uit107", "eilande", ",", "waarvanbewoon", "word", ".", "Die", "grootste", "eilande", "is", "Luzon", ",", "Mindanao", ",", "Samar", ",", "Negros", "en", "Palawan", ".", "Hierdie", "eilande", "het", "'n", "tropiese", "klimaat", ".", "Die", "Molukke", "(", "Maloekoe", ")", "lê", "tussen", "Sulawesi", "en", "Nieu-Guinee", ";", "hierdie", "eilande", "het", "'n", "totale", "oppervlakte", "van505", "km²", "en", "word", "deur", "sowat", "'n", "miljoen", "mense", "bewoon", ".", "Op", "hierdie", "eens", "beroemde", "spesery-eilande", "speel", "die", "verbouing", "van", "speserye", "vandag", "net", "nog", "'n", "baie", "klein", "rol", ".", "Ander", "Asiatiese", "eilande", "Ander", "Asiatiese", "eilande", "word", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", ",", "die", "Indiese", "Oseaan", "en", "die", "Middellandse", "See", "aangetref", ".", "Die", "grootste", "Asiatiese", "eilande", "in", "die", "Noordelike", "Yssee", "is", "Nowaja", "Zemlja400", "km²", ")", ",", "Franz", "Josef-land940", "km²", ")", "en", "die", "Nieu-Siberiese", "Eilande", ".", "Die", "grootste", "eiland", "in", "die", "Indiese", "Oseaan", "is", "Sri", "Lanka", "of", "Ceylon", ",", "aan", "die", "suidpunt", "van", "Indië", ".", "Dit", "het", "'n", "oppervlakte", "van610", "km²", ".", "Daar", "is", "twee", "eilandgroepe", "in", "die", "Indiese", "Oseaan", ",", "die", "Andamane", "en", "die", "Nikobare", ",", "met", "'n", "gesamentlike", "oppervlakte", "van582", "km²", ".", "Die", "grootste", "eiland", "in", "die", "Middellandse", "See", "wat", "tot", "Asië", "behoort", ",", "is", "Siprus251", "km²", ")", ".", "Die", "eiland", "word", "deur", "Grieke", "en", "Turke", "bewoon", "wat", "koring", ",", "olywe", ",", "druiwe", "en", "neute", "verbou", ".", "Lande", "Sien", "ook", "Afrika-Eurasië", "Eurasië", "Vlae", "van", "Asië", "Verwysings", "Bronnelys", "Kennis", ",", "ISBN0826-6", ",", "bl", ".", "–", "Wêreldspektrum", ",", "Volume", "Bladsy", "ISBN9084099", "Eksterne", "skakels" ]

8

https://af.wikipedia.org/wiki/Antofagasta

Antofagasta

Antofagasta is die grootste stad van die Norte Grande-streek van Chili en hoofstad van die gelyknamige provinsie met 404 654 inwoners (2012). Die stad is in 1870 gestig en in 1883 deur Chili van Bolivië gebuit. Die stad is aan die Stille Oseaan geleë en is die hawe-afsetpunt vir die kopermyne van La Escondida en Chuquicamata - laasgenoemde is die grootste oppervlakmyn in die wêreld. Antofagasta is 'n gewilde vakansieoord en die beginpunt van die Andes-spoorlyn wat oor die 3 857 meter hoë Socoma-bergpas lei en die stad met Salta in Argentinië verbind. Sedert 1956 beskik Antofagasta oor 'n universiteit. Nedersettings in Chili Kommunes van Chili

[ "Antofagasta", "is", "die", "grootste", "stad", "van", "die", "Norte", "Grande-streek", "van", "Chili", "en", "hoofstad", "van", "die", "gelyknamige", "provinsie", "met654", "inwoners", "Die", "stad", "is", "ingestig", "en", "indeur", "Chili", "van", "Bolivië", "gebuit", ".", "Die", "stad", "is", "aan", "die", "Stille", "Oseaan", "geleë", "en", "is", "die", "hawe-afsetpunt", "vir", "die", "kopermyne", "van", "La", "Escondida", "en", "Chuquicamata", "-", "laasgenoemde", "is", "die", "grootste", "oppervlakmyn", "in", "die", "wêreld", ".", "Antofagasta", "is", "'n", "gewilde", "vakansieoord", "en", "die", "beginpunt", "van", "die", "Andes-spoorlyn", "wat", "oor", "die857", "meter", "hoë", "Socoma-bergpas", "lei", "en", "die", "stad", "met", "Salta", "in", "Argentinië", "verbind", ".", "Sedertbeskik", "Antofagasta", "oor", "'n", "universiteit", ".", "Nedersettings", "in", "Chili", "Kommunes", "van", "Chili" ]

10

https://af.wikipedia.org/wiki/Apostoliese%20Geloofsending

Apostoliese Geloofsending

Die Apostoliese Geloofsending van Suid-Afrika (AGS) is 'n klassieke Pinkster Christelike denominasie in Suid-Afrika. Met 1,2 miljoen aanhangers is dit Suid-Afrika se grootste Pinksterkerk en die vyfde grootste godsdiensgroepering in Suid-Afrika en verteenwoordig 7,6 persent van die bevolking. Die AGS het ontstaan uit die Azusastraat-herlewing van 1905 in die Verenigde State, onder die naam Apostolic Faith Mission (AFM). Hulle glo eerstens in die Bybel en dat alles wat daarin staan, waar is; dat mens ná bekering na Christendom gedoop word deur middel van totale onderdompeling en daarna in tale kan begin praat wanneer hulle met die Heilige Gees gedoop word. Hulle glo nie net dat mense genees kan word wanneer daar vir hulle gebid word nie, maar dit is algemeen om genesings en ander wonderwerke te ervaar. Verwysings Pinksterkerke

[ "Die", "Apostoliese", "Geloofsending", "van", "Suid-Afrika", "(", "AGS", ")", "is", "'n", "klassieke", "Pinkster", "Christelike", "denominasie", "in", "Suid-Afrika", ".", "Met2", "miljoen", "aanhangers", "is", "dit", "Suid-Afrika", "se", "grootste", "Pinksterkerk", "en", "die", "vyfde", "grootste", "godsdiensgroepering", "in", "Suid-Afrika", "en", "verteenwoordig6", "persent", "van", "die", "bevolking", ".", "Die", "AGS", "het", "ontstaan", "uit", "die", "Azusastraat-herlewing", "vanin", "die", "Verenigde", "State", ",", "onder", "die", "naam", "Apostolic", "Faith", "Mission", "(", "AFM", ")", ".", "Hulle", "glo", "eerstens", "in", "die", "Bybel", "en", "dat", "alles", "wat", "daarin", "staan", ",", "waar", "is", ";", "dat", "mens", "ná", "bekering", "na", "Christendom", "gedoop", "word", "deur", "middel", "van", "totale", "onderdompeling", "en", "daarna", "in", "tale", "kan", "begin", "praat", "wanneer", "hulle", "met", "die", "Heilige", "Gees", "gedoop", "word", ".", "Hulle", "glo", "nie", "net", "dat", "mense", "genees", "kan", "word", "wanneer", "daar", "vir", "hulle", "gebid", "word", "nie", ",", "maar", "dit", "is", "algemeen", "om", "genesings", "en", "ander", "wonderwerke", "te", "ervaar", ".", "Verwysings", "Pinksterkerke" ]

11

https://af.wikipedia.org/wiki/Argitektuur

Argitektuur

Argitektuur (afgelei van die Latynse architectura en ontleen van die Griekse ἀρχιτεκτονία architektonía "boukuns, argitektuur" en ρχιτέκτων architekton "argitek", 'n samestelling van ρχι- "hoof" en τέκτων "skepper") is die ambag, kuns en wetenskap om geboue en strukture te ontwerp. Die presiese definisie van boukuns en argitektuur bly sedert die vroeë 20ste eeu omstrede - dit is afhanklik van die betrokke konteks. Die ontwerp en verwesenliking van geboue en strukture het dikwels estetiese, tegniese, ekonomiese en politieke implikasies. Gewoonlik word argitektuur as deeldissipline van die bouwese by die ingenieurswetenskappe gereken. Grondbeginsels en moontlike definisies Argitektoniese ontwerpe, wat materiële gestalte kry as geboue, word dikwels as kulturele simbole en kunswerke waargeneem en kan selfs ikoniese status bereik. 'n Argitek kan derhalwe aanspraak maak op die outeurs- en kopiereg van sy werk. Historiese beskawings word onder meer op die basis van hul argitektoniese prestasies beskryf. Volgens die eerste oorlewende werke van die onderwerp, wat uit die pen van die Romeinse argitek en siviele ingenieur Vitruvius (81–15 v.C.) gekom het en waarvolgens boukuns as "die moeder van alle kunste" gedefinieer word, word daar van drie grondbeginsels van argitektuur gepraat: firmitas (stabiliteit en vastigheid), utilitas (bruikbaarheid) en venustas (skoonheid en estetiese genot). Vir die moderne Griekse argitek Aris Konstantinidis (1913–1993) spruit die kunsaspek van argitektuur voort uit die missie wat die argitek vervul. Volgens hom is argitektuur "kuns, 'n kreatiewe werk om ruimtes te vorm vir die lewe van 'n menslike gemeenskap. Met sy werksaamheid vervul die boumeester 'n missie. Sy werk weerspieël nie net die wêreld van tegniek nie, maar ook gedagtes, maatskaplike verhoudings, lewensvorme, tradisies, gewoontes en gevoelens van mense van 'n bepaalde tydperk in 'n land." Die Duitse digter Johann Wolfgang von Goethe (1749–1832) het op 'n heel ander aspek van argitektuur gefokus waardeur dit in die kunssfeer gebring word. Vir hom baseer boukuns op die noukeurige kennis van die boumateriaal, op die bepaalde gebruik waarvoor 'n gebou bestem is, die harmonie van die sintuiglike waarneming daarvan en op die "poësie wat van 'n bouwerk werklik 'n kunswerk maak." Hierdie subjektiewe definisie fokus sterk op historiese of klassieke argitektuur as boukuns, sowel as die kreatiwiteit en vernuf van die boumeester. Verwysings Eksterne skakels Loopbaankeuse Solidariteit - Jou loopbaan: Om 'n argitek te word Vrouekeur.co.za: Kies 'n beroep: Argitek

[ "Argitektuur", "(", "afgelei", "van", "die", "Latynse", "architectura", "en", "ontleen", "van", "die", "Griekse", "ἀρχιτεκτονία", "architektonía", "\"", "boukuns", ",", "argitektuur", "\"", "en", "ρχιτέκτων", "architekton", "\"", "argitek", "\"", ",", "'n", "samestelling", "van", "ρχι", "-", "\"", "hoof", "\"", "en", "τέκτων", "\"", "skepper", "\"", ")", "is", "die", "ambag", ",", "kuns", "en", "wetenskap", "om", "geboue", "en", "strukture", "te", "ontwerp", ".", "Die", "presiese", "definisie", "van", "boukuns", "en", "argitektuur", "bly", "sedert", "die", "vroeëte", "eeu", "omstrede", "-", "dit", "is", "afhanklik", "van", "die", "betrokke", "konteks", ".", "Die", "ontwerp", "en", "verwesenliking", "van", "geboue", "en", "strukture", "het", "dikwels", "estetiese", ",", "tegniese", ",", "ekonomiese", "en", "politieke", "implikasies", ".", "Gewoonlik", "word", "argitektuur", "as", "deeldissipline", "van", "die", "bouwese", "by", "die", "ingenieurswetenskappe", "gereken", ".", "Grondbeginsels", "en", "moontlike", "definisies", "Argitektoniese", "ontwerpe", ",", "wat", "materiële", "gestalte", "kry", "as", "geboue", ",", "word", "dikwels", "as", "kulturele", "simbole", "en", "kunswerke", "waargeneem", "en", "kan", "selfs", "ikoniese", "status", "bereik", ".", "'n", "Argitek", "kan", "derhalwe", "aanspraak", "maak", "op", "die", "outeurs-", "en", "kopiereg", "van", "sy", "werk", ".", "Historiese", "beskawings", "word", "onder", "meer", "op", "die", "basis", "van", "hul", "argitektoniese", "prestasies", "beskryf", ".", "Volgens", "die", "eerste", "oorlewende", "werke", "van", "die", "onderwerp", ",", "wat", "uit", "die", "pen", "van", "die", "Romeinse", "argitek", "en", "siviele", "ingenieur", "Vitruvius15", "v.C", ".", ")", "gekom", "het", "en", "waarvolgens", "boukuns", "as", "\"", "die", "moeder", "van", "alle", "kunste", "\"", "gedefinieer", "word", ",", "word", "daar", "van", "drie", "grondbeginsels", "van", "argitektuur", "gepraat", ":", "firmitas", "(", "stabiliteit", "en", "vastigheid", ")", ",", "utilitas", "(", "bruikbaarheid", ")", "en", "venustas", "(", "skoonheid", "en", "estetiese", "genot", ")", ".", "Vir", "die", "moderne", "Griekse", "argitek", "Aris", "Konstantinidis1993", ")", "spruit", "die", "kunsaspek", "van", "argitektuur", "voort", "uit", "die", "missie", "wat", "die", "argitek", "vervul", ".", "Volgens", "hom", "is", "argitektuur", "\"", "kuns", ",", "'n", "kreatiewe", "werk", "om", "ruimtes", "te", "vorm", "vir", "die", "lewe", "van", "'n", "menslike", "gemeenskap", ".", "Met", "sy", "werksaamheid", "vervul", "die", "boumeester", "'n", "missie", ".", "Sy", "werk", "weerspieël", "nie", "net", "die", "wêreld", "van", "tegniek", "nie", ",", "maar", "ook", "gedagtes", ",", "maatskaplike", "verhoudings", ",", "lewensvorme", ",", "tradisies", ",", "gewoontes", "en", "gevoelens", "van", "mense", "van", "'n", "bepaalde", "tydperk", "in", "'n", "land", ".", "\"", "Die", "Duitse", "digter", "Johann", "Wolfgang", "von", "Goethe1832", ")", "het", "op", "'n", "heel", "ander", "aspek", "van", "argitektuur", "gefokus", "waardeur", "dit", "in", "die", "kunssfeer", "gebring", "word", ".", "Vir", "hom", "baseer", "boukuns", "op", "die", "noukeurige", "kennis", "van", "die", "boumateriaal", ",", "op", "die", "bepaalde", "gebruik", "waarvoor", "'n", "gebou", "bestem", "is", ",", "die", "harmonie", "van", "die", "sintuiglike", "waarneming", "daarvan", "en", "op", "die", "\"", "poësie", "wat", "van", "'n", "bouwerk", "werklik", "'n", "kunswerk", "maak", ".", "\"", "Hierdie", "subjektiewe", "definisie", "fokus", "sterk", "op", "historiese", "of", "klassieke", "argitektuur", "as", "boukuns", ",", "sowel", "as", "die", "kreatiwiteit", "en", "vernuf", "van", "die", "boumeester", ".", "Verwysings", "Eksterne", "skakels", "Loopbaankeuse", "Solidariteit", "-", "Jou", "loopbaan", ":", "Om", "'n", "argitek", "te", "word", "Vrouekeur.co.za:", "Kies", "'n", "beroep", ":", "Argitek" ]

14

https://af.wikipedia.org/wiki/ABC

ABC

ABC kan na een van die volgende sake verwys: Die alfabet (spesifiek die latynse alfabet wat met die drie letters ABC begin) American Broadcasting Company Australian Broadcasting Corporation Eksterne skakels

[ "ABC", "kan", "na", "een", "van", "die", "volgende", "sake", "verwys", ":", "Die", "alfabet", "(", "spesifiek", "die", "latynse", "alfabet", "wat", "met", "die", "drie", "letters", "ABC", "begin", ")", "American", "Broadcasting", "Company", "Australian", "Broadcasting", "Corporation", "Eksterne", "skakels" ]

17

https://af.wikipedia.org/wiki/Algebra

Algebra

Algebra, of stelkunde, is die afdeling van wiskunde waar simbole gebruik word om strukture te beskryf en die verhoudings daartussen aan te dui. Klassieke algebra het uit die algemene metode van die oplos van vergelykings gekom. Hierin kom getalle en simbole voor wat bewerk word met maal, deel, optel en aftrek, asook ander bewerkings soos magte en magswortels. Die Noorse wiskundige Niels Henrik Abel bewys egter in 1824 dat polinome met graad vyf of hoër nie deur eksplisiete formules opgelos kan word nie. Moderne algebra ontwikkel dus sedert die negentiende eeu uit klassieke algebra en fokus eerder op abstrakte algebraïese strukture as op die oplos van voorgenoemde verhoudings. Algebra word algemeen as die "taal van wiskunde" beskryf, alhoewel daardie vae eretitel netsowel die velde van logika of selfs algemene filosofie beskore kon wees. Geskiedenis Die geskiedenis van algebra het begin in Egipte en Babilonië, waar mense geleer het om lineêre (soos ) en kwadratiese (soos vergelykings, asook intermediêre vergelykings soos , waar 'n paar onbekendes voorkom, op te los. Hierdie manier van werk het 'n lang ruk so gebly tot in die tyd van Islam. Islamiese mense het algebra beskryf as die wetenskap vir vervanging en balansering en dit is hoogswaarskynlik hoe rekenkunde sy verskyning gemaak het. Die Islam woord vir algebra is al-jabru. In die negende eeu het Arabiese wiskundige al-Khwarizmi een van die eerste Arabiese vergelykings geskryf. Hy het die wette van algebra so goed ontleed dat hy 'n baie ingewikkelde vergelyking soos om , en te vind om die volgende te balanseer: , , en . Kyk ook Lineêre algebra Lineêre vergelyking Kwadratiese vergelyking Derdegraadse vergelyking Faktorisasie Algebra

[ "Algebra", ",", "of", "stelkunde", ",", "is", "die", "afdeling", "van", "wiskunde", "waar", "simbole", "gebruik", "word", "om", "strukture", "te", "beskryf", "en", "die", "verhoudings", "daartussen", "aan", "te", "dui", ".", "Klassieke", "algebra", "het", "uit", "die", "algemene", "metode", "van", "die", "oplos", "van", "vergelykings", "gekom", ".", "Hierin", "kom", "getalle", "en", "simbole", "voor", "wat", "bewerk", "word", "met", "maal", ",", "deel", ",", "optel", "en", "aftrek", ",", "asook", "ander", "bewerkings", "soos", "magte", "en", "magswortels", ".", "Die", "Noorse", "wiskundige", "Niels", "Henrik", "Abel", "bewys", "egter", "indat", "polinome", "met", "graad", "vyf", "of", "hoër", "nie", "deur", "eksplisiete", "formules", "opgelos", "kan", "word", "nie", ".", "Moderne", "algebra", "ontwikkel", "dus", "sedert", "die", "negentiende", "eeu", "uit", "klassieke", "algebra", "en", "fokus", "eerder", "op", "abstrakte", "algebraïese", "strukture", "as", "op", "die", "oplos", "van", "voorgenoemde", "verhoudings", ".", "Algebra", "word", "algemeen", "as", "die", "\"", "taal", "van", "wiskunde", "\"", "beskryf", ",", "alhoewel", "daardie", "vae", "eretitel", "netsowel", "die", "velde", "van", "logika", "of", "selfs", "algemene", "filosofie", "beskore", "kon", "wees", ".", "Geskiedenis", "Die", "geskiedenis", "van", "algebra", "het", "begin", "in", "Egipte", "en", "Babilonië", ",", "waar", "mense", "geleer", "het", "om", "lineêre", "(", "soos", ")", "en", "kwadratiese", "(", "soos", "vergelykings", ",", "asook", "intermediêre", "vergelykings", "soos", ",", "waar", "'n", "paar", "onbekendes", "voorkom", ",", "op", "te", "los", ".", "Hierdie", "manier", "van", "werk", "het", "'n", "lang", "ruk", "so", "gebly", "tot", "in", "die", "tyd", "van", "Islam", ".", "Islamiese", "mense", "het", "algebra", "beskryf", "as", "die", "wetenskap", "vir", "vervanging", "en", "balansering", "en", "dit", "is", "hoogswaarskynlik", "hoe", "rekenkunde", "sy", "verskyning", "gemaak", "het", ".", "Die", "Islam", "woord", "vir", "algebra", "is", "al-jabru", ".", "In", "die", "negende", "eeu", "het", "Arabiese", "wiskundige", "al-Khwarizmi", "een", "van", "die", "eerste", "Arabiese", "vergelykings", "geskryf", ".", "Hy", "het", "die", "wette", "van", "algebra", "so", "goed", "ontleed", "dat", "hy", "'n", "baie", "ingewikkelde", "vergelyking", "soos", "om", ",", "en", "te", "vind", "om", "die", "volgende", "te", "balanseer", ":", ",", ",", "en", "\\", ".", "Kyk", "ook", "Lineêre", "algebra", "Lineêre", "vergelyking", "Kwadratiese", "vergelyking", "Derdegraadse", "vergelyking", "Faktorisasie", "Algebra" ]

18

https://af.wikipedia.org/wiki/AR

AR

AR kan na een van die volgende verwys: Argentinië, 'n Spaanssprekende land in die suide van Suid-Amerika, Argon, 'n chemiese element met simbool Ar. Arkansas, 'n deelstaat in die suidooste van die Verenigde State van Amerika.

[ "AR", "kan", "na", "een", "van", "die", "volgende", "verwys", ":", "Argentinië", ",", "'n", "Spaanssprekende", "land", "in", "die", "suide", "van", "Suid-Amerika", ",", "Argon", ",", "'n", "chemiese", "element", "met", "simbool", "Ar", ".", "Arkansas", ",", "'n", "deelstaat", "in", "die", "suidooste", "van", "die", "Verenigde", "State", "van", "Amerika", "." ]

22

https://af.wikipedia.org/wiki/Biologie

Biologie

Biologie is die vakgebied van die bestudering van die verskillende vorme van lewende organismes. Biologie is die wetenskap van lewe. Dit is gemoeid met die eienskappe en gedrag van organismes, hoe spesies en individue ontstaan asook die wisselwerkings tussen hulle onderling en tussen hulle en die omgewing. Oorsig van biologie Biologie beslaan 'n wye spektrum van akademiese vakgebiede wat dikwels as onafhanklike dissiplines beskou word; as sambreelterm is dit die vakgebied van die bestudering van lewe op verskillende skale: Op atoom- en molekulêre skaal, deur molekulêre biologie, biochemie en in 'n mate genetika Op sellulêre skaal, deur selbiologie Op multisellulêre skaal, deur fisiologie, anatomie en histologie Op die ontwikkelingsvlak of ontogenie van 'n individuele organisme, deur ontwikkelingsbiologie. Op die vlak van oorerflikheid tussen ouer en nasate, deur genetika. Op die vlak van groepsgedrag, deur etologie Op die vlak van individuele wisselwerkings tussen die organismes, deur sosiobiologie Op die vlak van 'n hele bevolking, deur bevolkingsgenetika Op ’n multispesieskaal van herkoms, deur sistematika Op die vlak van interafhanklike bevolkings en hulle habitat, deur ekologie en evolusionêre biologie Spekulatief op die vlak van lewe buite die Aarde, deur xenobiologie. Velde van studie in biologie Aërobiologie – Anatomie – Arachnologie – Astrobiologie – Biochemie – Bionika – Biogeografie – Bioinformatika – Biomeganika – Biofisika – Biotegnologie – Plantkunde – Selbiologie – Verspreidingskunde – Kladistiek – Skaaldierkunde – Oerdierkundige – Siklusse – Sitologie – Ontwikkelingsbiologie – Siektes (genetiese en aansteeklike siektes) – Ekologie (teoretiese ekologie, simbiose, outokologie, sinekologie) – Etologie – Entomologie – Evolusionêre biologie (Evolusie) – Evolusionêre ontwikkelingsbiologie – Varswaterbiologie – Genetika (bevolkingsgenetika, kwantitatiewe genetika, genomika, proteomika) – Herpetologie – Histologie – Antropologie – Igtiologie – Immunologie – Aansteeklike siektes – Patologie – Epidemologie – Limnologie – Malakologie – Soogdierkunde – Mariene biologie – Mikrobiologie (bakteriologie) – Molekulêre biologie – Morfologie – Mikologie/ligenologie – Mirmekologie – Neurowetenskap (neuroanatomie, neurofisiologie, senustelselwetenskap, biologiese fisiologie, psigiatrie, psigofarmakologie, gedragswetenskap, neuroetologie, psigofisika, berekenbare neurowetenskap, kognitiewe neurowetenskap, kognitiewe wetenskap) – Onkologie (die studie van kanker) – Ontogenie – Oorsprong van lewe – Voëlkunde – Paleontologie (paleobotanie, paleosoölogie) – parasitologie – Fikologie (algologie) – Herkomskunde (filogenetika, filogeografie) – Fisiologie – Fitopatologie – Voortplantingsbiologie – Strukturele biologie – Stelselbiologie – Taksonomie – Toksikologie (die studie van gifstowwe en besoedeling) – Virologie – Xenobiologie – Soölogie Evolusie en biologie Een van die sentrale, organisatoriese begrippe in biologie is dat alle lewe van 'n gemene oorsprong het vanweë evolusie. Charles Darwin het evolusie as 'n lewensvatbare teorie daargestel deur die dryfveer daaragter, natuurlike teelkeuse, duidelik uit te spel. (Alfred Russell Wallace word algemeen erken as mede-uitvinder van die begrip). Genetiese verskuiwing is aanvaar as 'n bykomende meganisme tot die sogenaamde moderne sintese. Die evolusionêre geskiedenis van 'n spesie — waaruit die eienskappe van die verskillende spesies waarvan dit afstam, vasgestel kan word, tesame met die genetiese verwantskappe daarvan ten opsigte van al die ander spesies word herkomskunde genoem. Verskillende benaderings tot die insameling van inligting oor die herkoms van spesies word in biologie gevolg. Dit sluit die vergelyking van DNA-reekse in wat in molekulêre biologie of genomika uitgevoer word en vergelykings van fossielrekords en ander inligting oor antieke organismes wat deur paleontologie ondersoek word. Bioloë rangskik en ontleed evolusionêre verwantskappe deur verskeie metodes, wat herkomskunde, numeriese taksonomie en kladistiek insluit. Die hoofgebeurtenisse in die loop van evolusie, soos bioloë dit tans verstaan, word opgesom op hierdie evolusionêre tydlyn. Klassifikasie van lewe (en soortgelyke organismes) Die klassifikasie van lewende dinge word sistematika of taksonomie genoem en behoort die evolusionêre stambome van die verskillende organismes te weerspieël. Taksonomie groepeer organismes in groepe wat taksons genoem word, terwyl sistematika hul verwantskappe probeer vasstel. Die dominante stelsel word Linnese taksonomie genoem, wat ordes en binomiale name insluit. Die name van organismes word beheer deur internasionale ooreenkomste soos die Internasionale Kode van Benamings vir alge, fungi en plante en die Internasionale Kode van Dierkundige Benamings. 'n Vierde konsepvoorstel vir 'n biokode is in 1997 gepubliseer in 'n poging om die name van die drie terreine te standaardiseer, maar dit is nog nie amptelik aanvaar nie. Die Internasionale Kode van Virusklassifikasie en -benamings val tans buite die biokodes. Lewende wesens is tradisioneel in vyf koninkryke verdeel: Monere – Protiste – Skimmels – Plante – Diere Die verdeling word egter deesdae as verouderd beskou. Meer moderne alternatiewe begin met die drieledige domeinstelsel: Archaea – Bakterieë – Eukariote (insluitende protiste, fungi, plante en diere) Hierdie domeine weerspieël die teenwoordigheid al dan nie van selkerne asook verskille in die selwande. Elke domein word verder verdeel totdat elke spesie apart geklassifiseer is. Die volgorde is: domein, koninkryk, filum, klas, orde, familie, genus, spesie. Daar is ook 'n reeks intrasellulêre parasiete wat toenemend minder lewend is ten opsigte van hulle metaboliese aktiwiteit: Virusse – Viroïede – Prione Geskiedenis van die woord 'biologie' Die term "biologie" is afgelei van die Griekse βίος (bios, "lewe") en λόγος (logos, "studie van"). Die term is vermoedelik onafhanklik van mekaar deur Gottfried Reinhold Treviranus (Biologie oder Philosophie der lebenden Natur, 1802) en Jean-Baptiste Lamarck (Hydrogéologie, 1802) bekendgestel. Dit kan ook wees dat Karl Friedrich Burdach die woord in 1800 uitgedink het vir die titel van boekdeel 3 van Michael Christoph Hanov se Philosophiae naturalis sive physicae dogmaticae: Geologia, biologia, phytologia generalis et dendrologia, wat in 1766 gepubliseer is. Verdere leeswerk Lynn Margulis, Five Kingdoms: An Illustrated Guide to the Phyla of Life on Earth, 3de oplaag, St. Martin's Press, 1997, sagteband, ISBN 0-8050-7252-7 (baie ander oplae) Neil Campbell, Biology: Concepts & Connections (4de oplaag), Benjamin-Cummings Publishing Company, 2002, hardeband, ISBN 0-8053-6627-X (college-vlak teks) Eksterne skakels EverythingBio: 'n Aanlyn bron vir enigiets verwant aan biologie Kimball's Biology Pages : 'n aanlyn handboek met ’n soekfunksie Biology Online: 'n webtuiste wat deur 'n enkele persoon onderhou word Biologiewebtuiste The Tree of Life The Journal of Biology The Public Library of Science: Biology BioCode Biologie met grafika en animasies Leermateriaal vir biologie in Afrikaans en Engels Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia

[ "Biologie", "is", "die", "vakgebied", "van", "die", "bestudering", "van", "die", "verskillende", "vorme", "van", "lewende", "organismes", ".", "Biologie", "is", "die", "wetenskap", "van", "lewe", ".", "Dit", "is", "gemoeid", "met", "die", "eienskappe", "en", "gedrag", "van", "organismes", ",", "hoe", "spesies", "en", "individue", "ontstaan", "asook", "die", "wisselwerkings", "tussen", "hulle", "onderling", "en", "tussen", "hulle", "en", "die", "omgewing", ".", "Oorsig", "van", "biologie", "Biologie", "beslaan", "'n", "wye", "spektrum", "van", "akademiese", "vakgebiede", "wat", "dikwels", "as", "onafhanklike", "dissiplines", "beskou", "word", ";", "as", "sambreelterm", "is", "dit", "die", "vakgebied", "van", "die", "bestudering", "van", "lewe", "op", "verskillende", "skale", ":", "Op", "atoom-", "en", "molekulêre", "skaal", ",", "deur", "molekulêre", "biologie", ",", "biochemie", "en", "in", "'n", "mate", "genetika", "Op", "sellulêre", "skaal", ",", "deur", "selbiologie", "Op", "multisellulêre", "skaal", ",", "deur", "fisiologie", ",", "anatomie", "en", "histologie", "Op", "die", "ontwikkelingsvlak", "of", "ontogenie", "van", "'n", "individuele", "organisme", ",", "deur", "ontwikkelingsbiologie", ".", "Op", "die", "vlak", "van", "oorerflikheid", "tussen", "ouer", "en", "nasate", ",", "deur", "genetika", ".", "Op", "die", "vlak", "van", "groepsgedrag", ",", "deur", "etologie", "Op", "die", "vlak", "van", "individuele", "wisselwerkings", "tussen", "die", "organismes", ",", "deur", "sosiobiologie", "Op", "die", "vlak", "van", "'n", "hele", "bevolking", ",", "deur", "bevolkingsgenetika", "Op", "’n", "multispesieskaal", "van", "herkoms", ",", "deur", "sistematika", "Op", "die", "vlak", "van", "interafhanklike", "bevolkings", "en", "hulle", "habitat", ",", "deur", "ekologie", "en", "evolusionêre", "biologie", "Spekulatief", "op", "die", "vlak", "van", "lewe", "buite", "die", "Aarde", ",", "deur", "xenobiologie", ".", "Velde", "van", "studie", "in", "biologie", "Aërobiologie", "–", "Anatomie", "–", "Arachnologie", "–", "Astrobiologie", "–", "Biochemie", "–", "Bionika", "–", "Biogeografie", "–", "Bioinformatika", "–", "Biomeganika", "–", "Biofisika", "–", "Biotegnologie", "–", "Plantkunde", "–", "Selbiologie", "–", "Verspreidingskunde", "–", "Kladistiek", "–", "Skaaldierkunde", "–", "Oerdierkundige", "–", "Siklusse", "–", "Sitologie", "–", "Ontwikkelingsbiologie", "–", "Siektes", "(", "genetiese", "en", "aansteeklike", "siektes", ")", "–", "Ekologie", "(", "teoretiese", "ekologie", ",", "simbiose", ",", "outokologie", ",", "sinekologie", ")", "–", "Etologie", "–", "Entomologie", "–", "Evolusionêre", "biologie", "(", "Evolusie", ")", "–", "Evolusionêre", "ontwikkelingsbiologie", "–", "Varswaterbiologie", "–", "Genetika", "(", "bevolkingsgenetika", ",", "kwantitatiewe", "genetika", ",", "genomika", ",", "proteomika", ")", "–", "Herpetologie", "–", "Histologie", "–", "Antropologie", "–", "Igtiologie", "–", "Immunologie", "–", "Aansteeklike", "siektes", "–", "Patologie", "–", "Epidemologie", "–", "Limnologie", "–", "Malakologie", "–", "Soogdierkunde", "–", "Mariene", "biologie", "–", "Mikrobiologie", "(", "bakteriologie", ")", "–", "Molekulêre", "biologie", "–", "Morfologie", "–", "Mikologie/ligenologie", "–", "Mirmekologie", "–", "Neurowetenskap", "(", "neuroanatomie", ",", "neurofisiologie", ",", "senustelselwetenskap", ",", "biologiese", "fisiologie", ",", "psigiatrie", ",", "psigofarmakologie", ",", "gedragswetenskap", ",", "neuroetologie", ",", "psigofisika", ",", "berekenbare", "neurowetenskap", ",", "kognitiewe", "neurowetenskap", ",", "kognitiewe", "wetenskap", ")", "–", "Onkologie", "(", "die", "studie", "van", "kanker", ")", "–", "Ontogenie", "–", "Oorsprong", "van", "lewe", "–", "Voëlkunde", "–", "Paleontologie", "(", "paleobotanie", ",", "paleosoölogie", ")", "–", "parasitologie", "–", "Fikologie", "(", "algologie", ")", "–", "Herkomskunde", "(", "filogenetika", ",", "filogeografie", ")", "–", "Fisiologie", "–", "Fitopatologie", "–", "Voortplantingsbiologie", "–", "Strukturele", "biologie", "–", "Stelselbiologie", "–", "Taksonomie", "–", "Toksikologie", "(", "die", "studie", "van", "gifstowwe", "en", "besoedeling", ")", "–", "Virologie", "–", "Xenobiologie", "–", "Soölogie", "Evolusie", "en", "biologie", "Een", "van", "die", "sentrale", ",", "organisatoriese", "begrippe", "in", "biologie", "is", "dat", "alle", "lewe", "van", "'n", "gemene", "oorsprong", "het", "vanweë", "evolusie", ".", "Charles", "Darwin", "het", "evolusie", "as", "'n", "lewensvatbare", "teorie", "daargestel", "deur", "die", "dryfveer", "daaragter", ",", "natuurlike", "teelkeuse", ",", "duidelik", "uit", "te", "spel", ".", "(", "Alfred", "Russell", "Wallace", "word", "algemeen", "erken", "as", "mede-uitvinder", "van", "die", "begrip", ")", ".", "Genetiese", "verskuiwing", "is", "aanvaar", "as", "'n", "bykomende", "meganisme", "tot", "die", "sogenaamde", "moderne", "sintese", ".", "Die", "evolusionêre", "geskiedenis", "van", "'n", "spesie", "—", "waaruit", "die", "eienskappe", "van", "die", "verskillende", "spesies", "waarvan", "dit", "afstam", ",", "vasgestel", "kan", "word", ",", "tesame", "met", "die", "genetiese", "verwantskappe", "daarvan", "ten", "opsigte", "van", "al", "die", "ander", "spesies", "word", "herkomskunde", "genoem", ".", "Verskillende", "benaderings", "tot", "die", "insameling", "van", "inligting", "oor", "die", "herkoms", "van", "spesies", "word", "in", "biologie", "gevolg", ".", "Dit", "sluit", "die", "vergelyking", "van", "DNA-reekse", "in", "wat", "in", "molekulêre", "biologie", "of", "genomika", "uitgevoer", "word", "en", "vergelykings", "van", "fossielrekords", "en", "ander", "inligting", "oor", "antieke", "organismes", "wat", "deur", "paleontologie", "ondersoek", "word", ".", "Bioloë", "rangskik", "en", "ontleed", "evolusionêre", "verwantskappe", "deur", "verskeie", "metodes", ",", "wat", "herkomskunde", ",", "numeriese", "taksonomie", "en", "kladistiek", "insluit", ".", "Die", "hoofgebeurtenisse", "in", "die", "loop", "van", "evolusie", ",", "soos", "bioloë", "dit", "tans", "verstaan", ",", "word", "opgesom", "op", "hierdie", "evolusionêre", "tydlyn", ".", "Klassifikasie", "van", "lewe", "(", "en", "soortgelyke", "organismes", ")", "Die", "klassifikasie", "van", "lewende", "dinge", "word", "sistematika", "of", "taksonomie", "genoem", "en", "behoort", "die", "evolusionêre", "stambome", "van", "die", "verskillende", "organismes", "te", "weerspieël", ".", "Taksonomie", "groepeer", "organismes", "in", "groepe", "wat", "taksons", "genoem", "word", ",", "terwyl", "sistematika", "hul", "verwantskappe", "probeer", "vasstel", ".", "Die", "dominante", "stelsel", "word", "Linnese", "taksonomie", "genoem", ",", "wat", "ordes", "en", "binomiale", "name", "insluit", ".", "Die", "name", "van", "organismes", "word", "beheer", "deur", "internasionale", "ooreenkomste", "soos", "die", "Internasionale", "Kode", "van", "Benamings", "vir", "alge", ",", "fungi", "en", "plante", "en", "die", "Internasionale", "Kode", "van", "Dierkundige", "Benamings", ".", "'n", "Vierde", "konsepvoorstel", "vir", "'n", "biokode", "is", "ingepubliseer", "in", "'n", "poging", "om", "die", "name", "van", "die", "drie", "terreine", "te", "standaardiseer", ",", "maar", "dit", "is", "nog", "nie", "amptelik", "aanvaar", "nie", ".", "Die", "Internasionale", "Kode", "van", "Virusklassifikasie", "en", "-benamings", "val", "tans", "buite", "die", "biokodes", ".", "Lewende", "wesens", "is", "tradisioneel", "in", "vyf", "koninkryke", "verdeel", ":", "Monere", "–", "Protiste", "–", "Skimmels", "–", "Plante", "–", "Diere", "Die", "verdeling", "word", "egter", "deesdae", "as", "verouderd", "beskou", ".", "Meer", "moderne", "alternatiewe", "begin", "met", "die", "drieledige", "domeinstelsel", ":", "Archaea", "–", "Bakterieë", "–", "Eukariote", "(", "insluitende", "protiste", ",", "fungi", ",", "plante", "en", "diere", ")", "Hierdie", "domeine", "weerspieël", "die", "teenwoordigheid", "al", "dan", "nie", "van", "selkerne", "asook", "verskille", "in", "die", "selwande", ".", "Elke", "domein", "word", "verder", "verdeel", "totdat", "elke", "spesie", "apart", "geklassifiseer", "is", ".", "Die", "volgorde", "is", ":", "domein", ",", "koninkryk", ",", "filum", ",", "klas", ",", "orde", ",", "familie", ",", "genus", ",", "spesie", ".", "Daar", "is", "ook", "'n", "reeks", "intrasellulêre", "parasiete", "wat", "toenemend", "minder", "lewend", "is", "ten", "opsigte", "van", "hulle", "metaboliese", "aktiwiteit", ":", "Virusse", "–", "Viroïede", "–", "Prione", "Geskiedenis", "van", "die", "woord", "'", "biologie", "'", "Die", "term", "\"", "biologie", "\"", "is", "afgelei", "van", "die", "Griekse", "βίος", "(", "bios", ",", "\"", "lewe", "\"", ")", "en", "λόγος", "(", "logos", ",", "\"", "studie", "van", "\"", ")", ".", "Die", "term", "is", "vermoedelik", "onafhanklik", "van", "mekaar", "deur", "Gottfried", "Reinhold", "Treviranus", "(", "Biologie", "oder", "Philosophie", "der", "lebenden", "Natur,en", "Jean-Baptiste", "Lamarck", "(", "Hydrogéologie,", "bekendgestel", ".", "Dit", "kan", "ook", "wees", "dat", "Karl", "Friedrich", "Burdach", "die", "woord", "inuitgedink", "het", "vir", "die", "titel", "van", "boekdeelvan", "Michael", "Christoph", "Hanov", "se", "Philosophiae", "naturalis", "sive", "physicae", "dogmaticae", ":", "Geologia", ",", "biologia", ",", "phytologia", "generalis", "et", "dendrologia", ",", "wat", "ingepubliseer", "is", ".", "Verdere", "leeswerk", "Lynn", "Margulis", ",", "Five", "Kingdoms", ":", "An", "Illustrated", "Guide", "to", "the", "Phyla", "of", "Life", "on", "Earth,e", "oplaag", ",", "St", ".", "Martin's", "Press", ",", "sagteband", ",", "ISBN7252-7", "(", "baie", "ander", "oplae", ")", "Neil", "Campbell", ",", "Biology", ":", "Concepts", "&", "Connectionse", "oplaag", ")", ",", "Benjamin-Cummings", "Publishing", "Company", ",", "hardeband", ",", "ISBN6627-X", "(", "college-vlak", "teks", ")", "Eksterne", "skakels", "EverythingBio", ":", "'n", "Aanlyn", "bron", "vir", "enigiets", "verwant", "aan", "biologie", "Kimball's", "Biology", "Pages", "\\", ":", "'n", "aanlyn", "handboek", "met", "’n", "soekfunksie", "Biology", "Online", ":", "'n", "webtuiste", "wat", "deur", "'n", "enkele", "persoon", "onderhou", "word", "Biologiewebtuiste", "The", "Tree", "of", "Life", "The", "Journal", "of", "Biology", "The", "Public", "Library", "of", "Science", ":", "Biology", "BioCode", "Biologie", "met", "grafika", "en", "animasies", "Leermateriaal", "vir", "biologie", "in", "Afrikaans", "en", "Engels", "Hierdie", "artikel", "is", "vertaal", "uit", "die", "Engelse", "Wikipedia" ]

23

https://af.wikipedia.org/wiki/Beeldende%20kunste

Beeldende kunste

Die beeldende kunste is vorms van kunssinnige uitdrukking waarin die klem val op die skep van 'n artifak in twee of drie dimensies. Tekenkuns Skilderkuns Beeldhouwerk Gemengde media Beeldende kuns (ook genoem visuele kuns) behels enige sigbare kuns, maar sluit uitvoerende kunste uit.

[ "Die", "beeldende", "kunste", "is", "vorms", "van", "kunssinnige", "uitdrukking", "waarin", "die", "klem", "val", "op", "die", "skep", "van", "'n", "artifak", "in", "twee", "of", "drie", "dimensies", ".", "Tekenkuns", "Skilderkuns", "Beeldhouwerk", "Gemengde", "media", "Beeldende", "kuns", "(", "ook", "genoem", "visuele", "kuns", ")", "behels", "enige", "sigbare", "kuns", ",", "maar", "sluit", "uitvoerende", "kunste", "uit", "." ]

Language	Code
Afrikaans	af
Arabic	ar
Armenian	hy
Basque	eu
Bulgarian	bg
Catalan	ca
Croatian	hr
Czech	cs
Danish	da
Dutch	nl
English	en
Estonian	et
Finnish	fi
French	fr
German	de
Greek	el
Hebrew	he
Hindi	hi
Hungarian	hu
Indonesian	id
Irish	ga
Italian	it
Japanese	ja
Korean	ko
Latvian	lv
Lithuanian	lt
Marathi	mr
Norwegian	no
Persian	fa
Polish	pl
Portuguese	pt
Romanian	ro
Russian	ru
Sanskrit	sa
Serbian	sr
Slovak	sk
Slovenian	sl
Spanish	es
Swedish	sv
Tamil	ta
Telugu	te
Turkish	tr
Ukrainian	uk
Urdu	ur
Vietnamese	vi

Datasets:

occiglot
/

tokenizer-wiki-bench

Multilingual Tokenizer Benchmark

Usage

Dataset Creation

Licensing

Supported Languages