| nom_phonetic,context | |
| Thân em thời trắng phận em tròn,"Hình ảnh bánh trôi nước trắng và tròn tượng trưng cho vẻ đẹp dịu dàng, thuần khiết và duyên dáng của người phụ nữ" | |
| Bảy nổi ba chìm mấy nước non,"Câu thơ miêu tả cuộc đời gian truân, bấp bênh của người phụ nữ, chịu nhiều thử thách, khó khăn trong xã hội" | |
| Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn,"Thể hiện sự phụ thuộc của số phận người phụ nữ vào người khác, nhưng dù hoàn cảnh có ra sao, phẩm chất bên trong vẫn không thay đổi" | |
| Mà em vẫn giữ tấm lòng son,"Dù trải qua nhiều thử thách, người phụ nữ vẫn giữ được lòng chung thủy, chân thành và phẩm giá của mình" | |
| Rồi hóng mát thuở ngày trường,"Mô tả cảnh nhà thơ thảnh thơi ngồi hóng mát trong ngày hè dài, biểu thị một cảm giác yên bình" | |
| Hoè lục đùn đùn tán rợp giương,"Mô tả cảnh cây hoè xanh tươi tốt, tán lá xum xuê che phủ" | |
| Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,"Hình ảnh hoa lựu ở hiên nhà nở rộ với sắc đỏ rực rỡ, tạo điểm nhấn sống động giữa không gian yên tĩnh" | |
| Hồng liên trì đã tiễn mùi hương,"Hình ảnh hoa sen hồng trên ao đã phai dần hương thơm, biểu hiện sự chuyển giao của thời gian" | |
| Lao xao chợ cá làng ngư phủ,"Cảnh âm thanh rộn ràng từ chợ cá làng chài, biểu trưng cho cuộc sống bình dị, sôi động của người dân địa phương" | |
| Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương,"Âm thanh tiếng ve râm ran trên lầu dưới ánh chiều tà, mang đến một cảm giác yên bình pha chút buồn man mác" | |
| Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng,"Tác giả mong muốn có được tiếng đàn Ngu Cầm (biểu tượng cho sự hòa bình, thịnh vượng) vang lên, thể hiện ước vọng cho sự an lành, thanh bình" | |
| Dân giàu đủ khắp đòi phương,"Câu thơ thể hiện mong muốn về cuộc sống no đủ, an lành cho người dân khắp nơi, phản ánh lòng nhân ái và tư tưởng hướng về dân của tác giả" | |
| Tiếng gà xao xác gáy trên vòm,Tiếng gà gáy lúc tờ mờ sáng gợi cảm giác cô đơn và trống trải trong không gian tĩnh lặng | |
| Oán hận trông ra khắp mọi chòm,Tâm trạng oán hận chán chường của tác giả khi nhìn ra thế giới xung quanh bày tỏ sự thất vọng và bế tắc | |
| Mõ thảm không khua mà cũng cốc,Tiếng mõ trầm buồn như tự vang lên trong lòng không cần ai đánh nhưng vẫn khắc khoải ảm đạm | |
| Chuông sầu chẳng đánh cớ sao om,Tiếng chuông sầu vang vọng trong không khí tĩnh mịch dù không gõ nhưng vẫn cảm nhận được âm vang buồn bã | |
| Trước nghe những tiếng thêm rầu rĩ,Mỗi âm thanh càng làm tăng thêm nỗi buồn khơi gợi sự rầu rĩ và đau khổ | |
| Sau hận vì duyên để mõm mòm,Tác giả hận vì số phận lận đận trong đường tình duyên để lại nỗi đau kéo dài hao mòn theo năm tháng | |
| Tài tử văn nhân ai đó tá,Nỗi lòng của tác giả mong muốn tìm được một người tri kỷ chia sẻ cảm thông nhưng lại thấy cô đơn trống trải | |
| Thân này đâu đã chịu già tom,Tác giả cảm thán về tuổi tác và phận đời không muốn chấp nhận sự già nua bế tắc trong cuộc sống | |
| Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,"Tâm trạng uất hận, căm phẫn khi phải chịu cảnh tù đày, mất tự do" | |
| Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,Nỗi buồn bã khi thời gian trôi qua vô nghĩa trong cảnh tù hãm | |
| Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ,Khinh miệt những kẻ thiếu hiểu biết và coi thường sức mạnh của hổ | |
| Giương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm,Cảm giác bị làm trò cười bởi những kẻ không hiểu giá trị của tự do | |
| Nay sa cơ bị nhục nhằn tù hãm,Hổ cảm thấy nhục nhã và bất lực khi bị cầm tù | |
| Để làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,Sự bực tức khi trở thành thú vui cho con người xem | |
| Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,Sự chán ghét khi bị sánh ngang với những loài kém phẩm chất | |
| Với cặp báo chuồng bên vô tư lự,Hổ không chấp nhận số phận khi bị giam cầm cùng những loài khác | |
| Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ,Nỗi nhớ khắc khoải về cuộc sống tự do trong quá khứ | |
| Thủa tung hoành hống hách những ngày xưa,Hồi tưởng lại thời hoàng kim khi hổ là chúa tể rừng già | |
| Nhớ cảnh sơn lâm bóng cả cây già,"Ký ức về rừng già với cây cổ thụ, biểu tượng sức mạnh thiên nhiên" | |
| Với tiếng gió gào ngàn với giọng nguồn hét núi,"Âm thanh dữ dội, hoang dã đặc trưng của chốn sơn lâm" | |
| Với khi thét khúc trường ca dữ dội,Hồi tưởng về sự tự do và sức mạnh khi cất tiếng gầm vang | |
| Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,Sự tự tin và kiêu hãnh khi bước đi trong lãnh thổ của mình | |
| Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,"Sự uyển chuyển, mạnh mẽ trong từng bước chân" | |
| Vờn bóng âm thầm lá gai cỏ sắc,Tương tác đầy tự tin với thiên nhiên hiểm trở xung quanh | |
| Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,"Ánh mắt uy quyền, khiến mọi sinh vật phải khiếp sợ" | |
| Là khiến cho mọi vật đều im hơi,Sức mạnh tột đỉnh làm vạn vật xung quanh phải im lặng | |
| Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,Hổ tự nhận thức vai trò chúa tể trong thế giới hoang dã | |
| Giữa chốn thảo hoa không tên không tuổi,Cảnh sắc hoang dã vô tận của rừng già là nơi hổ ngự trị | |
| Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,Hồi tưởng lại những đêm săn mồi dưới ánh trăng thanh bình | |
| Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan,Cảm giác mê mẩn khi tận hưởng tự do giữa thiên nhiên | |
| Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,Những cơn mưa ngàn làm sống lại sức mạnh của rừng sâu | |
| Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới,Sự thanh thản khi ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên tươi mới | |
| Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,Ký ức về ánh nắng sớm ban mai giữa rừng | |
| Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng,Niềm vui tự nhiên khi nghe tiếng chim hót giữa núi rừng | |
| Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng,Hình ảnh máu hòa vào ánh chiều biểu thị sự khốc liệt của tự nhiên | |
| Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,Cảm giác mạnh mẽ khi đối diện với cảnh hoàng hôn dữ dội | |
| Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật,Tham vọng nắm giữ những bí mật của thiên nhiên hoang dã | |
| - Than ôi Thời oanh liệt nay còn đâu,Nuối tiếc về quá khứ huy hoàng đã mất | |
| Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,Cảm giác uất hận dai dẳng về mất mát tự do | |
| Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,"Chán ghét những cảnh tù hãm vô hồn, giả dối" | |
| Những cảnh sửa sang tầm thường giả dối,"Sự bài xích những cảnh thiên nhiên đã bị chỉnh sửa, mất đi vẻ hoang dã" | |
| Hoa chăm cỏ xén lối phẳng cây trồng,Sự chỉnh sửa làm mất đi vẻ tự nhiên của cảnh quan | |
| Dải nước đen giả suối chẳng thông dòng,"Dòng suối nhân tạo, tù túng, không thực sự chảy" | |
| Len dưới nách những mô gò thấp kém,"Sự nhỏ bé, thiếu uy nghi của cảnh nhân tạo" | |
| Dăm vừng lá hiền lành không bí hiểm,Những cây cỏ hiền hòa không mang vẻ kỳ bí của rừng sâu | |
| Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu,Sự giả dối khi cố gắng tái tạo vẻ đẹp tự nhiên | |
| Của chốn ngàn năm cao cả âm u,"Vẻ đẹp kỳ bí, cao cả của rừng sâu không thể bắt chước" | |
| Hỡi oai linh cảnh nước non hùng vĩ,Tiếng gọi về quê hương hùng vĩ nơi hổ từng thống trị | |
| Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị,Nơi linh thiêng mà hổ từng sống với quyền uy | |
| Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,"Khung cảnh tự do, rộng lớn mà hổ từng làm chủ" | |
| Nơi ta không còn được thấy bao giờ,Nỗi tiếc nuối khi biết rằng nơi đó sẽ không bao giờ quay lại | |
| Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,Nỗi buồn chán khi không được trở về nơi quen thuộc | |
| Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn,"Mơ ước về một thế giới rộng lớn, tự do" | |
| Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,Niềm an ủi khi tưởng tượng bản thân gần gũi với quê hương | |
| - Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi,"Tiếng gọi về rừng sâu, quê hương thiêng liêng của hổ" | |
| Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,"Hình ảnh ao thu với làn nước trong xanh và lạnh lẽo, gợi sự tĩnh lặng, yên bình" | |
| Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo,"Chiếc thuyền câu nhỏ bé trên ao, tượng trưng cho cuộc sống giản dị, cô tịch" | |
| Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,"Mặt nước biếc xanh chỉ gợn sóng nhẹ, thể hiện sự yên bình của không gian" | |
| Lá vàng trước gió sẽ đưa vèo,"Chiếc lá vàng bay vèo trước gió, tượng trưng cho sự thay đổi của thời gian và mùa thu" | |
| Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,"Mây trôi lơ lửng giữa trời thu trong xanh, tạo nên khung cảnh thoáng đãng, thanh bình" | |
| Ngõ trúc quanh co khách vắng teo,"Đường trúc quanh co và vắng vẻ, làm nổi bật sự cô đơn, tĩnh lặng" | |
| Tựa gối ôm cần lâu chẳng được,"Người câu cá ngồi tựa gối, ôm cần nhưng mãi không câu được cá, biểu trưng cho sự kiên nhẫn và chờ đợi" | |
| Cá đâu đớp động dưới chân bèo,"Âm thanh cá đớp động dưới chân bèo phá tan không gian yên tĩnh, tạo nên một khoảnh khắc sống động" | |
| Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao,"Khung cảnh trời thu xanh thẳm, cao vút, tạo cảm giác bao la và trong trẻo" | |
| Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu,"Hình ảnh cần trúc lay động nhẹ trong làn gió thu yếu ớt, gợi cảm giác tĩnh mịch, u buồn" | |
| Nước biếc trông như tầng khói phủ,"Mặt nước xanh biếc như bị làn khói mỏng phủ lên, tạo nên sự huyền ảo và mờ ảo" | |
| Song thưa để mặc bóng trăng vào,"Cửa sổ thưa để ánh trăng lùa vào phòng, làm tăng thêm vẻ đẹp huyền diệu của đêm thu" | |
| Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái,"Hoa trước giậu nở lại, nhắc nhở về sự tuần hoàn của thời gian và ký ức" | |
| Một tiếng trên không ngỗng nước nào?,"Tiếng ngỗng trời vang vọng từ xa, phá vỡ không gian tĩnh lặng và gợi nỗi nhớ xa quê" | |
| Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,"Nhân cảm xúc dâng trào, tác giả định viết xuống, biểu thị hứng thú sáng tác" | |
| Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào,"Tác giả chợt ngại ngùng khi nghĩ đến ông Đào Tiềm, một nhà thơ thanh cao, biểu tượng cho sự khiêm tốn và trong sạch" | |
| Năm gian nhà cỏ thấp le te,"Hình ảnh ngôi nhà cỏ năm gian đơn sơ, thấp bé, thể hiện sự giản dị, mộc mạc" | |
| Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè,"Ngõ tối vào đêm sâu, ánh sáng lập lòe của đom đóm tạo không gian huyền ảo, tĩnh lặng" | |
| Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt,"Khói nhạt phất phơ quanh hàng giậu, gợi cảm giác mờ ảo, thanh bình" | |
| Làn ao lóng lánh bóng trăng loe,"Mặt ao phản chiếu ánh trăng, tạo nên khung cảnh lung linh, huyền diệu" | |
| Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt?,"Câu hỏi tu từ cảm thán trước vẻ đẹp trong xanh của bầu trời, thể hiện sự ngạc nhiên" | |
| Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe,Đôi mắt của người già đỏ hoe vì tuổi tác và cuộc sống vất vả | |
| Rượu tiếng rằng hay hay chẳng mấy,"Nhắc đến rượu với chút đắn đo, thể hiện niềm vui bình dị nhưng cũng không quá coi trọng" | |
| Độ năm ba chén đã say nhè,"Vài ba chén rượu đã khiến người uống say, gợi nên khung cảnh đầm ấm, gần gũi trong sự giản dị" | |
| Gió hiu hắt phòng tiêu lạnh lẽo,"Hình ảnh phòng trống vắng, lạnh lẽo với làn gió nhẹ, gợi nỗi cô đơn buồn bã" | |
| Trước thềm lan hoa héo ron ron,"Hoa lan trước thềm héo úa, biểu trưng cho sự mất mát, suy tàn" | |
| Cầu Tiên khói toả đỉnh non,"Khung cảnh núi cao nơi chốn tiên, tượng trưng cho sự xa vời của cảnh giới thiên đường" | |
| Xe rồng thăm thẳm bóng loan rầu rầu,"Hình ảnh xe rồng, biểu tượng của hoàng gia, nay trở nên xa xăm, ảm đạm" | |
| Nỗi lai lịch dễ hầu than thở,"Nỗi buồn từ cuộc đời đầy trắc trở, mong muốn được chia sẻ nhưng khó có ai thấu hiểu" | |
| Trách nhân duyên mờ lỡ cớ sao,"Lời trách móc số phận trớ trêu vì duyên phận lỡ dở, không trọn vẹn" | |
| Sầu sầu thảm thảm xiết bao,"Tâm trạng u buồn, bi thương tràn ngập không nguôi" | |
| Sầu đầy giạt bể thảm cao ngất trời,"Nỗi buồn dâng cao như bể cả và trời xanh, không có điểm dừng" | |
| Từ cờ thắm trỏ vời cõi Bắc,Hồi tưởng về hình ảnh vua khi chinh chiến ở phương Bắc | |
| Nghĩa tôn phò vằng vặc bóng dương,Lòng trung nghĩa của vua sáng ngời như ánh mặt trời | |
| Rút dây vâng mệnh phụ hoàng,"Vua tuân theo mệnh lệnh của cha, thể hiện lòng hiếu thảo" | |
| "Thuyền lan, chèo quế thuận đường vu qui","Khung cảnh vua trở về với chiến thắng, vẻ vang trong lòng dân chúng" | |
| Trăm ngàn dặm quản chi non nước,Vượt qua hàng ngàn dặm gian khó để lập nên chiến công | |
| Chữ nghi gia mừng được phải duyên,"Mừng vì được duyên phận cùng vua, thể hiện niềm hạnh phúc trong hôn nhân" | |
| Sang yêu muôn đội ơn trên,Biểu thị lòng biết ơn với đấng tối cao vì có được hạnh phúc | |
| "Rỡ ràng vẻ thuý, nối chen tiếng cầm",Niềm hạnh phúc và sự rực rỡ trong cuộc sống vợ chồng | |
| "Lượng che chở, vụng lầm nào kể",Biết ơn sự bao dung của vua đối với lỗi lầm của bà | |
| Phận đinh ninh cặn kẽ mọi lời,Lời thề nguyện gắn bó và trung thành | |
| Dầu rằng non nước biến dời,"Dù thời gian có thay đổi, tình cảm vẫn vững bền" | |
| Nguồn tình ắt chẳng chút vơi đâu là,Tình yêu sâu nặng của bà không bao giờ vơi cạn | |
| Lòng đùm bọc thương hoa đoái cội,Tấm lòng yêu thương dành cho quê hương và gia đình | |
| Khắp tôn thân cũng đội ơn sang,Lòng biết ơn dành cho vua và dòng họ | |
| Miếu đường còn dấu chưng thường,"Ký ức về nơi thiêng liêng của gia đình, nơi bà từng sống" | |
| Tùng thu còn rậm mấy hàng xanh xanh,"Cảnh vật cũ vẫn còn đó, gợi nhớ về những kỷ niệm xưa" | |
| "Nhờ hồng phúc, đôi cành hoè quế",Nhờ phúc đức mà dòng họ được bảo hộ | |
| "Đượm hơi dương, dây rễ cùng tươi","Cây cối sinh trưởng mạnh mẽ, tượng trưng cho sự bảo vệ" | |
| Non Nam lần chúc tuổi trời,Cầu nguyện cho tuổi thọ của vua và đất nước | |
| "Dâng câu thiên bảo, bày lời Hoa phong",Mong muốn mang lại phúc lành cho đất nước | |
| Những ao ước trập trùng tuổi hạc,Mong ước cho vua sống lâu và hạnh phúc | |
| Nguyền trăm năm ngõ được vầy vui,Mong được sống cùng nhau đến già | |
| "Nào hay sông cạn, bể vùi",Nỗi buồn khi phải chia xa vì cái chết | |
| "Lòng trời tráo trở, vận người biệt ly","Than trách số phận nghiệt ngã, phải chia lìa" | |
| "Từ nắng hạ, mưa thu trái tiết","Thời tiết trở nên trái ngược, thể hiện sự buồn bã và bất an" | |
| Xót mình rồng mỏi mệt chẳng yên,Thương xót khi thấy vua mệt mỏi | |
| Xiết bao kinh sợ lo phiền,Lo lắng không ngừng về sức khỏe của vua | |
| "Miếu thần đã đảo, thuốc tiên lại cầu",Mong ước tìm được cách chữa trị nhưng thất bại | |
| Khắp mọi chốn đâu đâu tìm rước,Đi khắp nơi tìm thuốc nhưng không thành công | |
| Phương pháp nào đổi được cùng chăng,Than thở vì không có cách nào cứu chữa | |
| "Ngán thay, máy Tạo bất bằng",Cảm thán về sự bất công của số phận | |
| Bóng mây thoắt đã ngất chừng xe loan,"Như một cơn mây lướt qua, vua đã ra đi" | |
| "Cuộc tụ, tán, bi, hoàn kíp bấy",Cảm thán về sự ngắn ngủi của hạnh phúc | |
| Kể sum vầy đã mấy năm nay,Hạnh phúc chỉ kéo dài trong thời gian ngắn | |
| Lênh đênh chút phận bèo mây,"Cảm giác cuộc đời bấp bênh, vô định" | |
| "Duyên kia đã vậy, thân này nương đâu",Không biết nương tựa vào đâu sau khi vua qua đời | |
| "Trằn trọc luống đêm thâu, ngày tối",Không ngủ được vì nỗi đau quá lớn | |
| Biết cậy ai dập nỗi bi thương,Không biết chia sẻ nỗi đau cùng ai | |
| Trong mong luống những mơ màng,Chìm vào những giấc mộng để tìm lại hình ảnh vua | |
| "Mơ hồ bằng mộng, bàng hoàng như say","Tâm trạng ngơ ngẩn, bàng hoàng trong nỗi nhớ" | |
| "Khi trận gió, hoa bay thấp thoáng","Tưởng tượng hình ảnh của vua trong từng cơn gió, cánh hoa" | |
| Ngỡ hương trời bảng lảng còn đâu,Cảm giác như còn thoang thoảng hương của vua | |
| Vội vàng sửa áo lên chầu,Chuẩn bị như thể sắp gặp lại vua | |
| "Thương ôi, quạnh quẽ trước lầu nhện chăng",Nhưng thực tế chỉ là không gian trống trải và cô đơn | |
| "Khi bóng trăng, lá in lấp lánh","Cảm nhận bóng dáng của vua trong ánh trăng, cành lá" | |
| Ngỡ tàn vàng nhớ cảnh ngự chơi,Nhớ lại thời kỳ hạnh phúc khi còn ở bên vua | |
| Vội vàng dạo bước tới nơi,Vội vã đến nơi mong gặp lại hình bóng của vua | |
| "Thương ơi, vắng vẻ giữa trời tuyết sa","Chỉ còn lại sự vắng vẻ trong cảnh vật lạnh lẽo, cô đơn" | |
| Tưởng phong thể xót xa đòi đoạn,"Tưởng tượng thể trạng yếu đuối của vua, khiến bà đau xót, thương cảm" | |
| Mặt rồng sao cách dán lâu nay,Thắc mắc vì sao đã lâu không được gặp lại hình ảnh của vua | |
| Có ai chốn ấy về đây,"Mong có ai từ cõi tiên trở về, mang tin tức của vua đến" | |
| Nguồn cơn xin ngỏ cho hay được lành,Khát khao biết được vua có bình an hay không | |
| Nẻo u minh khéo chia đôi ngả,Nhận thức nỗi đau khi vua và bà phải chia lìa hai cõi âm dương | |
| "Nghĩ đòi phen, nồng nã đòi phen","Bao lần suy nghĩ, bao lần nhớ thương sâu nặng" | |
| Kiếp này chưa trọn chữ duyên,Cảm giác hối tiếc vì kiếp này duyên phận không trọn vẹn | |
| Ước xin kiếp khác vẹn tuyền lửa hương,Mong ước kiếp sau có thể tiếp tục mối tình đậm sâu | |
| "Nghe trước có đấng vương Thang, Võ",Nhắc đến các vị vua nổi tiếng thời xưa để so sánh với vua Quang Trung | |
| "Công nghiệp nhiều, tuổi thọ thêm cao",Tán dương những vị vua có công và được hưởng thọ lâu dài | |
| "Mà nay áo vải, cờ đào","Hình ảnh vua Quang Trung, một vị vua áo vải từ nhân dân, đem lại công bằng và hạnh phúc" | |
| "Giúp dân, dựng nước biết bao công trình","Tán dương công lao của vua Quang Trung trong việc giúp dân, xây dựng đất nước" | |
| "Nghe rành rành trước vua Nghiêu, Thuấn","So sánh vua Quang Trung với vua Nghiêu và vua Thuấn, những vị vua đức độ" | |
| "Công đức dày, ngự vận càng lâu","Những vị vua này sống lâu, để lại phúc đức cho đời sau" | |
| "Mà này lượng cả, ơn sâu","Vua Quang Trung có lòng nhân từ, ơn nghĩa sâu nặng với dân" | |
| Móc mưa rưới khắp chín châu đượm nhuần,"Hình ảnh vua Quang Trung mang lại hạnh phúc, ấm no cho toàn dân" | |
| Công dường ấy mà nhân dường ấy,"Than thở vì vua Quang Trung có công lớn và nhân đức, nhưng không được hưởng thọ lâu dài" | |
| Cõi thọ sao hẹp bấy hoá công,"Cảm thán vì số phận không công bằng, tuổi thọ của vua bị ngắn ngủi" | |
| Rộng cho chuộc được tuổi rồng,Ước mong có thể chuộc lại tuổi thọ cho vua | |
| Đổi thân ắt hẳn bõ lòng tôi ngươi,Nguyện hy sinh bản thân để vua được sống lâu hơn | |
| "Buồn thay nhẽ! sương rơi, gió lọt","Cảnh vật đìu hiu, gió lạnh và sương rơi, tăng thêm nỗi buồn" | |
| "Cảnh đìu hiu, thánh thót châu sa","Hình ảnh cảnh vật vắng vẻ, sương như giọt nước mắt rơi" | |
| Tưởng lời di chúc thiết tha,"Nhớ lại những lời căn dặn cuối cùng của vua, cảm thấy vô cùng xúc động" | |
| "Khóc nào nên tiếng, thức mà cũng mê","Nỗi đau quá lớn đến nỗi khóc không thành tiếng, cảm giác mê man" | |
| "Buồn thay nhẽ! xuân về, hoa ở","Xuân đã đến nhưng hoa vẫn đứng im, thể hiện sự cô đơn, mất mát" | |
| Mối sầu riêng ai gỡ cho xong,"Nỗi buồn không ai có thể xoa dịu, không biết bày tỏ cùng ai" | |
| Quyết liều mong vẹn chữ tòng,"Quyết tâm giữ chữ “tòng” (theo chồng), dù khó khăn, gian khổ" | |
| "Trên rường nào ngại, giữa dòng nào e","Sẵn lòng theo vua dù ở bất cứ nơi nào, không ngại khó khăn" | |
| Còn trứng nước thương vì đôi chút,Thương xót cho con nhỏ còn thơ dại | |
| Chữ tình thâm chưa thoát được đi,Dù thương vua vô cùng nhưng còn vướng bận tình thân với con | |
| Vậy nên nấn ná đòi khi,"Vì vậy, còn nấn ná lại trần thế thêm một thời gian" | |
| "Hình tuy còn ở, phách thì đã theo",Thể xác còn nhưng linh hồn đã theo vua | |
| Theo buổi trước ngự đèo Bồng đảo,Hình dung linh hồn của bà theo vua về cõi tiên | |
| Theo buổi sau ngự nẻo sông Ngân,Tưởng tượng linh hồn theo vua đến dòng sông Ngân Hà | |
| Theo xa thôi lại theo gần,"Linh hồn của bà lúc xa lúc gần, không rời xa vua" | |
| "Theo phen điện quế, theo lần nguồn hoa",Hình dung linh hồn theo vua trong các cảnh đẹp nơi thiên giới | |
| "Đương theo, bỗng tiếng gà sực tỉnh","Đang trong mộng tưởng, bất ngờ bị đánh thức bởi tiếng gà gáy" | |
| "Đau đớn thay, ấy cảnh chiêm bao","Nhận ra rằng tất cả chỉ là giấc mộng, cảm giác đau xót vô hạn" | |
| Mơ màng thêm nỗi khát khao,Càng thêm khát khao được đoàn tụ với vua trong cõi tiên | |
| Ngọc kinh chốn ấy ngày nào tới nơi,Mong ước đến được cõi thiên giới để gặp lại vua | |
| Tưởng thôi lại bồi hồi trong dạ,Tưởng rằng có thể nguôi ngoai nhưng nỗi nhớ lại dâng trào | |
| Nguyện đồng sinh sao đã kíp phai,Mong muốn sống cùng nhau nhưng duyên phận lại ngắn ngủi | |
| "Xưa sao sớm hỏi, khuya bày",Nhớ lại những kỷ niệm xưa khi vua và bà còn bên nhau | |
| "Nặng lòng vàng đá, cạn lời tóc tơ","Tình cảm chân thành, sâu nặng và không gì lay chuyển được" | |
| Giờ sao bỗng thờ ơ lặng lẽ,"Cảm thấy lạnh lẽo, cô đơn khi vua không còn" | |
| "Tình cô đơn, ai kẻ xét đâu","Nỗi đau không ai thấu hiểu, phải chịu đựng một mình" | |
| Xưa sao gang tấc gần chầu,"Trước đây còn được gần gũi, kề cận vua" | |
| "Trước sân phong nguyệt, trên lầu sinh ca","Nhớ lại những buổi hẹn hò, vui đùa cùng nhau" | |
| Giờ sao bỗng cách xa đôi cõi,Giờ đây hai người đã cách xa nhau ở hai cõi âm dương | |
| Tin hàn huyên khôn hỏi thăm nhanh,"Không còn cách nào liên lạc, hỏi thăm tình hình của vua" | |
| Nửa cung gẫy phím cầm lành,"Như một chiếc đàn bị đứt dây, không còn hòa âm" | |
| "Nỗi con côi cút, nỗi mình bơ vơ","Thương con còn bé bỏng, cảm giác bản thân cô độc" | |
| "Nghĩ nông nỗi, ngẩn ngơ đòi lúc","Tâm trạng bâng khuâng, ngơ ngác không yên" | |
| Tiếng tử qui thêm giục lòng thương,Tiếng chim quyên kêu càng làm nỗi buồn thêm khắc khoải | |
| Não người thay cảnh tiên hương,Cảm thấy đau buồn vì cảnh ly biệt với vua | |
| Dạ thường quanh quất mắt thường ngóng trông,"Lòng lúc nào cũng ngóng trông, tìm kiếm hình bóng vua" | |
| Trông mái đông: lá buồm xuôi ngược,"Nhìn về phía đông thấy cánh buồm trôi xa, gợi cảm giác chờ đợi vô vọng" | |
| Thấy mênh mông những nước cùng mây,Trước mắt chỉ còn lại nước và mây mờ mịt | |
| Đông rồi thì lại trông tây,"Từ đông chuyển hướng về tây, thể hiện sự tuyệt vọng khi không thấy vua" | |
| "Thấy non ngân ngất, thấy cây rườm rà","Chỉ thấy cảnh núi rừng âm u, mờ mịt" | |
| Trông nam: thấy nhạn sa lác đác,"Nhìn về phía nam, thấy từng đàn chim nhạn bay, tăng thêm nỗi buồn xa cách" | |
| Trông bắc: thấy ngàn bạc màu sương,"Hướng về phía bắc, cảnh vật bạc phếch trong làn sương mù" | |
| Nọ trông trời đất bốn phương,Nhìn khắp bốn phương trời nhưng không thấy tin tức của vua | |
| Cõi tiên khơi thẳm biết đường nào đi,"Không biết làm cách nào để đến cõi tiên, gặp lại vua" | |
| Cậy ai có phép gì tới đó,"Mong ai có cách nào đến được cõi tiên, mang tin tức của vua về" | |
| "Dâng vật thường, xin ngỏ lòng trung",Nguyện dâng vật cúng và bày tỏ lòng trung thành | |
| Này gương là của Hán cung,"Chiếc gương quý từ cung Hán, tượng trưng cho sự gắn bó và thủy chung" | |
| Ơn trên xưa đã soi chung đòi ngày,"Chiếc gương từng soi chung, gợi nhớ đến tình cảm sâu đậm của vua và bà" | |
| Duyên hảo hợp xót rày nên lẻ,Đau lòng vì duyên phận tốt đẹp giờ đây đã tan vỡ | |
| Bụng ai hoài vội ghẽ vì đâu,Cảm giác nghi ngờ vì không hiểu tại sao duyên tình lại đứt gánh | |
| Xin đưa gương ấy về chầu,Mong muốn gửi gương về nơi tiên giới để tỏ lòng kính trọng | |
| Ngõ soi cho tỏ gót đầu trông ơn,Mong rằng chiếc gương sẽ là cầu nối để tỏ lòng biết ơn | |
| Tưởng linh sảng nhơn nhơn còn dấu,"Hình dung như vua vẫn còn quanh đây, để lại dấu ấn trong lòng bà" | |
| Nỗi sinh cơ có thấu cho không,Thắc mắc không biết vua có hiểu được nỗi đau mà bà đang chịu đựng | |
| Cung xanh đang tuổi ấu sung,"Nhớ đến cảnh cung điện tươi trẻ, đầy sức sống khi xưa" | |
| Di mưu sao nỡ quên lòng đoái thương,Cảm thấy hụt hẫng vì lời hứa chăm sóc đã không còn được thực hiện | |
| Gót lân chỉ mấy hàng lẩm chẩm,"Những bước chân non nớt của con cái, tượng trưng cho sự tiếp nối của dòng dõi" | |
| "Đầu mũ mao, mình tấm ái gai",Hình ảnh mộc mạc và giản dị của người con trong gia đình | |
| U ơ ra trước hương đài,"Hình ảnh người thân còn trẻ nhỏ, không biết gì trước bàn thờ" | |
| Tường quang cảnh ấy chua cay dường nào,Cảm thấy cay đắng khi nghĩ về cảnh tượng buồn thảm này | |
| "Trong sáu viện ố đào, ủ liễu","Nỗi nhớ về cung điện, nơi các nàng phi tần từng sống" | |
| "Xác ve gầy, lỏng lẻo xiêm nghê","Hình ảnh tiều tụy, kiệt quệ trong trang phục hoàng gia" | |
| Long đong xa cách hương quê,"Sống xa quê hương, không được trở về, cảm giác cô độc" | |
| Mong theo: lầm lối; mong về: tủi duyên,"Muốn đi theo vua nhưng không biết đường, trở về thì lại thương duyên phận dang dở" | |
| "Dưới bệ ngọc, hàng uyên vò võ","Hình ảnh hàng ghế uy nghi bên cạnh bệ ngọc, giờ đây vắng lặng" | |
| Cất chân tay thương khó xiết chi,Thương xót vì phải gánh chịu nỗi đau quá lớn | |
| Hang sâu nghe tiếng thương bi,Tiếng kêu than vang vọng trong nỗi cô đơn và buồn thảm | |
| "Kẻ sơ còn thế, huống gì người thân","Nếu người ngoài còn cảm thương, thì người thân còn đau đớn hơn gấp bội" | |
| Cảnh ly biệt nhiều phần bát ngát,"Cảnh chia ly quá rộng lớn, không có điểm dừng" | |
| "Mạch sầu tuôn, ai tát cho vơi","Nỗi buồn dâng trào như dòng nước, không ai có thể ngăn lại" | |
| Càng trông càng một xa vời,"Càng ngóng trông càng thấy xa cách, mong manh" | |
| "Tấc lòng thảm thiết, chín trời biết chăng","Cảm giác buồn bã, liệu trời cao có thấu hiểu được" | |
| "Buồn trông trăng, trăng mờ thêm tủi","Nhìn trăng mà thêm buồn, cảm giác ánh trăng cũng buồn bã" | |
| Gương Hằng Nga đã bụi màu trong,"Hình ảnh ánh trăng bị phủ mờ, không còn rõ ràng như xưa" | |
| Nhìn gương càng thẹn tấm lòng,Cảm giác tủi hổ khi nghĩ về lời hứa và tình cảm xưa | |
| "Thiên duyên lạnh lẽo, đêm đông biên hà",Tình duyên giờ đây đã lạnh lẽo như đêm đông giá lạnh | |
| "Buồn xem hoa, hoa buồn thêm thẹn","Nhìn hoa mà thêm buồn, hoa cũng trở nên ảm đạm, thẹn thùng" | |
| Cánh hải đường đã quyện giọt sương,"Cánh hoa hải đường bị sương phủ, biểu tượng cho sự buồn bã, khép kín" | |
| Trông chim càng dễ đoạn trường,Nhìn đàn chim mà nỗi đau càng thêm sâu sắc | |
| "Uyên ương chiếc bóng, phượng hoàng lẻ đôi","Hình ảnh uyên ương và phượng hoàng nay chỉ còn lại một mình, không còn đôi" | |
| Cảnh nào cũng ngùi ngùi cảnh ấy,"Mọi cảnh vật đều khiến bà buồn bã, thương tiếc" | |
| Tiệc vui mừng còn thấy chi đâu,"Những ngày vui đã không còn, chỉ còn lại nỗi buồn" | |
| Phút giây bãi biển nương dâu,Nhận ra sự thay đổi vô thường của cuộc đời | |
| "Cuộc đời là thế, biết hầu nài sao","Nhận thức cuộc đời đầy biến đổi, không thể cưỡng cầu" | |
| "Chữ tình nghĩa trời cao, đất rộng","Tình nghĩa cao cả, sâu rộng như trời đất" | |
| "Nỗi đoạn trường còn sống, còn đau","Nỗi đau còn mãi, không nguôi ngoai, dù sống hay chết" | |
| Mấy lời tâm sự trước sau,"Những lời tâm sự của bà, bày tỏ tấm lòng từ đầu đến cuối" | |
| Đôi vầng nhật nguyệt trên đầu chứng cho,Mong rằng trời đất chứng giám cho tấm lòng trung thành của bà | |
| Thân em như quả mít trên cây,"So sánh thân phận người phụ nữ với quả mít trên cây, hình ảnh mộc mạc, gần gũi, nhưng mang ý nghĩa trào phúng" | |
| Da nó xù xì múi nó dày,"Mô tả vẻ bề ngoài xù xì của quả mít, ẩn dụ cho vẻ ngoài và nội tâm của người phụ nữ, có phần thô kệch nhưng tình cảm sâu nặng" | |
| Quân tử có yêu xin đóng cọc,Lời nhắn nhủ người quân tử nếu thật lòng yêu thì hãy chính thức thể hiện bằng hành động chân thành | |
| Đừng mân mó nữa nhựa ra tay,"Khuyến cáo đừng đùa giỡn tình cảm, vì sự nông nổi có thể gây tổn thương, để lại dấu vết khó phai" | |
| Thánh thót tàu tiêu mấy hạt mưa,"Tiếng mưa nhẹ nhàng rơi trên lá tàu tiêu, tạo nên âm thanh trong trẻo, êm dịu" | |
| Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ,"Tán dương ai đã tạo ra bức tranh phong cảnh tĩnh lặng, đơn sơ mà đẹp đẽ" | |
| Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,"Hình ảnh cây cổ thụ xanh tươi với tán lá tròn, biểu trưng cho vẻ đẹp trường tồn của thiên nhiên" | |
| Trắng xoá tràng giang phẳng lặng tờ,"Dòng sông mênh mông yên ả như tờ giấy trắng, mang đến cảm giác thanh bình" | |
| "Bầu dốc giang sơn, say chấp rượu","Tâm trạng lâng lâng khi ngắm cảnh đẹp, như đang say trong bầu rượu và vẻ đẹp của đất trời" | |
| "Túi lưng phong nguyệt, nặng vì thơ","Cảm giác phong lưu, thi hứng dâng trào trước cảnh đẹp trăng gió" | |
| Cho hay cảnh cũng ưa người nhỉ,Nhận ra rằng cảnh đẹp cũng tôn lên vẻ đẹp của người ngắm cảnh | |
| Thấy cảnh ai mà chẳng ngẩn ngơ,"Bất cứ ai ngắm nhìn cảnh này cũng đều bâng khuâng, say mê, ngẩn ngơ trước vẻ đẹp thiên nhiên" | |
| Thánh thót tầu tiêu mấy hạt mưa,"Tiếng mưa rơi nhẹ trên lá tàu tiêu, tạo âm thanh trong trẻo, êm dịu" | |
| Khen ai khéo vẽ cảnh tiêu sơ,"Tán dương ai đã tạo ra bức tranh phong cảnh tĩnh lặng, đơn sơ mà đẹp đẽ" | |
| Xanh om cổ thụ tròn xoe tán,"Hình ảnh cây cổ thụ xanh mát với tán lá tròn, biểu trưng cho vẻ đẹp trường tồn của thiên nhiên" | |
| Trắng xóa tràng giang phẳng lặng tờ,"Dòng sông mênh mông yên ả như tờ giấy trắng, mang đến cảm giác thanh bình" | |
| Bầu dốc giang sơn say chấp rượu,"Cảm giác lâng lâng khi ngắm nhìn vẻ đẹp của giang sơn, như đang say trong bầu rượu" | |
| Túi lưng phong nguyệt nặng vì thơ,"Cảm xúc dâng trào trước vẻ đẹp của trăng gió, làm nặng thêm lòng thi sĩ" | |
| "Ơ hay, cảnh cũng ưa người nhỉ",Nhận ra rằng cảnh đẹp cũng làm tăng thêm vẻ đẹp cho người thưởng thức | |
| "Ai thấy, ai mà chẳng ngẩn ngơ","Bất cứ ai ngắm nhìn cảnh này cũng đều bâng khuâng, say mê trước vẻ đẹp của thiên nhiên" | |
| Trăm năm ông phủ Vĩnh-Tường ơi,"Lời cảm thán đầy tiếc thương cho cuộc đời ông phủ Vĩnh Tường, với ""trăm năm"" ám chỉ một kiếp người đã trôi qua" | |
| Cái nợ ba sinh đã giả rồi,Món nợ tình cảm trải qua ba kiếp sống đã được trả hết khi ông phủ qua đời | |
| Chôn chặt văn chương ba thước đất,"Tài năng và văn chương của ông phủ nay đã bị chôn vùi dưới đất, thể hiện sự mất mát lớn lao" | |
| Ném tung hồ thỉ bốn phương trời,"Sự nghiệp, danh vọng của ông như tan biến vào không trung, không còn dấu vết" | |
| Cán cân tạo hoá rơi đâu mất,Than thở về sự bất công của số phận khi cán cân công bằng đã không còn tồn tại | |
| Miệng túi tàn khôn thắt chặt rồi,"Tài trí của ông phủ giờ đã bị khóa chặt, không còn phát huy được nữa" | |
| Hai bảy tháng trời là mấy chốc,"Thời gian 27 tháng quá ngắn ngủi cho một cuộc đời, một mối duyên, nhấn mạnh sự ngắn ngủi, phù du của kiếp người" | |
| Trăm năm ông phủ Vĩnh-Tường ơi,"Lặp lại lời cảm thán, tiếc thương về cuộc đời ngắn ngủi và tài hoa của ông phủ" | |
| Chàng Cóc ơi! Chàng Cóc ơi!,"Lời than khóc đậm chất giễu cợt dành cho người chồng quá cố có biệt danh “Cóc,” thể hiện sự mỉa mai của tác giả" | |
| Thiếp bén duyên chàng có thế thôi,"Nhận ra mối duyên chỉ đến đây là hết, một cách thản nhiên, không tiếc nuối" | |
| Nòng nọc đứt đuôi từ đấy nhỉ,"Hình ảnh nòng nọc đứt đuôi ngầm ám chỉ sự chấm dứt của quan hệ, có thể là sự kết thúc nhục dục trong mối hôn nhân" | |
| Nghìn vàng khôn chuộc dấu bôi vôi,"Câu than thở rằng có nhiều vàng bạc cũng không thể xoá đi vết bôi vôi, ám chỉ sự trói buộc với một người chồng kém cỏi" | |
| Bác mẹ sinh ra phận ốc nhồi,"Than thở về thân phận thấp hèn, ví mình như con ốc nhồi sống trong môi trường bẩn thỉu" | |
| Đêm ngày lăn lóc đám cỏ hôi,"Hình ảnh ốc nhồi phải lăn lóc trong đám cỏ hôi, tượng trưng cho cuộc sống vất vả, tủi nhục" | |
| Quân tử có thương thì bóc yếm,"Ngụ ý rằng nếu ai thương thì hãy thành tâm lột lớp vỏ ngoài để hiểu thấu, với cách chơi chữ “bóc yếm” đồng âm với nịt vú" | |
| Xin đừng ngó ngoáy lỗ trôn tôi,"Lời nhắn nhủ mỉa mai, mong người đừng chỉ đùa cợt mà hãy có ý tốt, không hành động thiếu tế nhị" | |
| Đứng chéo trông ra cảnh hắt hiu,"Tư thế đứng nghiêng nhìn ra không gian hoang vắng, gợi cảm giác cô đơn, tĩnh lặng" | |
| Đường đi thiên thẹo quán cheo leo,"Con đường ngoằn ngoèo, quán xá cheo leo, gợi sự khó khăn và cô độc" | |
| Lợp lều mái cỏ gianh xơ xác,"Căn lều lợp bằng cỏ gianh thưa thớt, tiêu điều, thể hiện cuộc sống giản dị nhưng thiếu thốn" | |
| Xỏ kẽ kèo tre đốt khẳng khiu,"Cột kèo tre đốt gầy guộc, tăng thêm cảm giác xơ xác, hoang sơ" | |
| Ba gạc cây xanh hình uốn éo,"Cây ba gạc với cành lá xanh hình dáng uốn éo, tạo nét kỳ lạ, đặc sắc cho phong cảnh" | |
| Một dòng nước biếc cỏ leo teo,"Dòng nước xanh biếc với cỏ mọc thưa thớt, tĩnh lặng và yên bình" | |
| Thú vui quên cả niềm lo cũ,"Cuộc sống thanh bình khiến người ta quên đi lo âu, muộn phiền trước đây" | |
| Kìa cái diều ai nó lộn lèo,"Hình ảnh diều bị lộn dây, vừa gợi nét vui tươi của cảnh làng quê, vừa chứa ý chơi chữ đầy ẩn ý nhạy cảm" | |