Datasets:
cnha
/
kkds1

Dataset card Data Studio Files Community
instruction
stringclasses
4 values
input
stringlengths
299
300
response
stringlengths
362
16.4k
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Br de cehenneme at ı l ma vard ır. 95 . üphesz bu, kesn gerçektr. 96 . Öyleyse yüce Rabbnn adını tesbh et. 56 / VÂ KI’A SÛR ES 602 Medne dönemnde nmtr. 29 âyer. Sûre, adını 25. âyee geçen “el- Hadîd” kelmesnden almıtır. Hadîd, demr demektr. Sûrede balıca, tüm kânatın Allah’a
Bu metnin özeti: Br de cehenneme at ı l ma vard ır. 95 . üphesz bu, kesn gerçektr. 96 . Öyleyse yüce Rabbnn adını tesbh et. 56 / VÂ KI’A SÛR ES 602 Medne dönemnde nmtr. 29 âyer. Sûre, adını 25. âyee geçen “el- Hadîd” kelmesnden almıtır. Hadîd, demr demektr. Sûrede balıca, tüm kânatın Allah’a at olduu ve kânaa dled gb tasarruf edece, Allah’ın dnn yüceltmek çn can ve mal le m ücadelenn gerekll, dünya hayatının geç  c  l  ve aldat ıc ı l ı ı ko nu ed  lmekted r. Bi smi l lâhir rahmânir rahîm . 1. Göklerdek ve yerdek her ey Allah’ı tesph etmektedr. O, mutlak güç sahbdr, hüküm ve hkmet sahbdr. 2. Göklern ve yern hükümranlıı yalnızca O’nundur. Drltr, öldürür. O, her eye hakkıyla gücü yetendr. 3. O, lk ve sondur. Zâhr ve Bâtın’dır. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
1 O, her ey hakkıyla blendr. 4. O, gökler ve yer altı günde (altı evrede) yaratan, sonra Ar’a 2 kurulandır. Yere gren, ondan çıkanı, gökten nen, oraya yükselen blr. Nerede olsanız, O sznle beraberdr. Allah, bütün yaptıklarınızı hakkıyla görendr. 5. Gökler n ve yer n hükümranlı ı
Bu metnin özeti: 1 O, her ey hakkıyla blendr. 4. O, gökler ve yer altı günde (altı evrede) yaratan, sonra Ar’a 2 kurulandır. Yere gren, ondan çıkanı, gökten nen, oraya yükselen blr. Nerede olsanız, O sznle beraberdr. Allah, bütün yaptıklarınızı hakkıyla görendr. 5. Gökler n ve yer n hükümranlı ı O’nundur. Bütün  ler an- cak O’na döndürülür. 6. Gecey gündüze sokar, gündüzü de geceye sokar. O, göüs- lern özünü (kalplerde ola nı) hakkıyla blendr. 7. Allah’a ve Resûlüne man edn ve sz üzernde tasarrufa 1. Allah’ın lk ve son olması, varlıının br balangıcı ve sonu olmaması demektr. Allah’ın Zahr ve Bâtın olması se O’nun varlıının, varlıına delalet eden delller- le açık olması, bununla brlkte gözle görülememes ve akılların, mahyetn kavraya- maması demektr. 2 . (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Ar, kudret ve hâkmyet tahtı, sınırsız kudret makamı demektr. 57 HADÎD SÛRES 57 / HADÎD SÛRES 603 yetkl kıldıı maldan, (Allah yolunda) harcayın. çnzden man edp de (Allah yolunda) harcayanlar var ya; onlar çn büyük br mükâfat vardır. 3 8. Peygamber, sz, Rabbnze man etmenz çn d
Bu metnin özeti: Ar, kudret ve hâkmyet tahtı, sınırsız kudret makamı demektr. 57 HADÎD SÛRES 57 / HADÎD SÛRES 603 yetkl kıldıı maldan, (Allah yolunda) harcayın. çnzden man edp de (Allah yolunda) harcayanlar var ya; onlar çn büyük br mükâfat vardır. 3 8. Peygamber, sz, Rabbnze man etmenz çn davet edp dururken sze ne oluyor da Allah’a man etmyorsunuz? Hâlbuk (Allah ezelde) szden salam br söz de almıtı. Eer nanacak kmselersenz (bu çarıya uyun). 9. O, sz karanlıklardan aydınlıa çıkarmak çn kulu Muhammed’e apaçık âyetler ndrendr. üphesz Allah, sze karı çok esrgeyc, çok merhametldr. 10. Sze ne oluyor da, Allah yolunda harcama yapmıyorsunuz? Hâlbuk göklern ve yern mrası Allah’ındır. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
çnzden, fe- thten (Mekke fethnden) önce harcayanlar ve savaanlar, (derler le) br deldr. Onların dereces, sonradan har- cayan ve savaanlardan daha yü ksektr. Bununla beraber Al- lah, hepsne de en g ü zel olanı (ce nnet) va’detmtr. Allah, bütün yaptıklarınızdan hakkıyla haberdard
Bu metnin özeti: çnzden, fe- thten (Mekke fethnden) önce harcayanlar ve savaanlar, (derler le) br deldr. Onların dereces, sonradan har- cayan ve savaanlardan daha yü ksektr. Bununla beraber Al- lah, hepsne de en g ü zel olanı (ce nnet) va’detmtr. Allah, bütün yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır. 11. Km Allah’a güzel br borç verecek k, Allah da onu kend- sne kat kat ödesn. Ona çok deerl br mükâfat da vardır. 12. Mü’mn erkeklerle mü’mn k adınlar ın nurlar ının, önler n- de ve salarında kotuunu görecen gün kendlerne öy- le denr: “Bugün sze müjdelenen ey çlernden ırmaklar akan, ebedî olarak kalacaınız cennetlerdr.” te bu büyük ba  a r ı d ı r. 13. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Mü naf ı k erkeklerle münaf ı k k adınlar ın, man ed enlere, “Bze bakın k szn ııınızdan bz de aydınlanalım” 4 dye- 3 . slâm’a göre nsanın sahp olduu her ey, Allah’ın nsana emanetdr. Âyet- kerme- de bu genel slâmî anlayı çerçevesnde malın da gerçekte Allah’ın olduu hatırlatıl-
Bu metnin özeti: Mü naf ı k erkeklerle münaf ı k k adınlar ın, man ed enlere, “Bze bakın k szn ııınızdan bz de aydınlanalım” 4 dye- 3 . slâm’a göre nsanın sahp olduu her ey, Allah’ın nsana emanetdr. Âyet- kerme- de bu genel slâmî anlayı çerçevesnde malın da gerçekte Allah’ın olduu hatırlatıl- makta ve yerl yernce kullanılması stenmektedr. 4 . Âyetn bu kısmı, “Bz bekleyn k sz n ııınızdan bz de ay dınlanalım” eklnde de tercüme edleblr. 57 / HADÎD SÛRES 604 cekler gün kendlerne, “Arkanıza (dünyaya) dönün de br ıık arayın” denlecektr. Derken aralarına kapısı olan br sur çeklr. Bunun ç tarafında rahmet, onlar (münafıklar) tara- fındak dı chetnde se azap vardır. 14. (Kavram odaklı açıklama).
Bu tarihi olayın açıklamasını yapın.
(Münafıklar) mü’mnlere öy le seslenrler: “Bz de (dünya- da) sznle beraber del my dk?” (Mü’mnler de) derler k: “Evet , fak at sz kendnz yaktınız. Baımıza musbetler gel- mesn gözled nz , ü phe ettnz . A l lah’ ın emr  gelnceye k a- dar kuruntular sz aldattı. O çok aldatıcı
Bu metnin özeti: (Münafıklar) mü’mnlere öy le seslenrler: “Bz de (dünya- da) sznle beraber del my dk?” (Mü’mnler de) derler k: “Evet , fak at sz kendnz yaktınız. Baımıza musbetler gel- mesn gözled nz , ü phe ettnz . A l lah’ ın emr  gelnceye k a- dar kuruntular sz aldattı. O çok aldatıcı (eytan) Allah hak- kında da sz aldattı.” 15. Bugün artık ne szden, ne de nkâr edenlerden br fdye alı- nır. Barınaınız atetr. Sze yaraan odur. Orası gdlecek ne kötü yerd r! 16. man edenlern Allah’ı zkretmekten ve nen haktan dolayı kalplernn saygı le ürpermesnn zamanı gelmed m? Daha önce kendlerne ktap verlp de, üzernden uzun zaman ge- çen, böylece kalpler katılaa nlar gb olmasınlar. Onlardan brçou fasık kmselerdr. 17. (Kavram odaklı açıklama).
Kuran'daki bir ayeti ya da sureyi yorumlayın.
Bln k Allah, yeryüzünü ö lümünden sonra drltmektedr. Düünesnz dye gerçekten, sze âyetler açıkladık. 18. üphesz k sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadınlar ve Allah’a güzel br borç verenler var ya, (verdkler) onlara kat kat ödenr. Ayrıca onlara çok deerl br mükâfat da vardır
Bu metnin özeti: Bln k Allah, yeryüzünü ö lümünden sonra drltmektedr. Düünesnz dye gerçekten, sze âyetler açıkladık. 18. üphesz k sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadınlar ve Allah’a güzel br borç verenler var ya, (verdkler) onlara kat kat ödenr. Ayrıca onlara çok deerl br mükâfat da vardır. 19. Allah’a ve Peygamberlerne man edenler var ya, te onlar sıddîklar (sözü özü doru kmse ler) ve Allah katında a- htlerdr. Onların mükâfatları ve nurları vardır. nkâr edp âyetlermz yalanlayanlara ge lnce; te onlar cehennemlk- lerdr. 20. Bln k, dünya hayatı ancak br oyun, br elence, br süs, aranızda karılıklı br övünme, çok mal ve evlat sahb olma 57 / HADÎD SÛRES 605 yarıından barettr. (Nhayet heps yok olur gder). (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Tıpkı öyle: Br yamur k, btrd btk çftçlern houna gder. Sonra kurumaya yüz tutar da sen onu sararmı olarak görür- sün. Sonra da çer çöp olur. Ahrette se (dünyadak amele göre ya) çetn br azap ve(ya) A l lah’ ın ma f ret ve r ı zası var- dır. Dünya hayatı, aldanı metaından baka
Bu metnin özeti: Tıpkı öyle: Br yamur k, btrd btk çftçlern houna gder. Sonra kurumaya yüz tutar da sen onu sararmı olarak görür- sün. Sonra da çer çöp olur. Ahrette se (dünyadak amele göre ya) çetn br azap ve(ya) A l lah’ ın ma f ret ve r ı zası var- dır. Dünya hayatı, aldanı metaından baka br ey deldr. 21. Rabbnzden br baılanmaya ve en, gökle yern genl-  kadar olan, Allah’a ve Resûlüne nananlar çn hazırlanan cennete yarıırcasına koun. te bu, Allah’ın lütfudur. Onu dledne verr. Allah, büyük lütuf sahbdr. 22. Yeryüzünde ve kend nefslern zde uradıınız hçbr mus- bet yoktur k, bz onu yaratmadan önce, br ktapta (Levh- Mahfuz’da) yazılmı olmasın. üphesz bu, Allah’a göre ko- laydır. 23. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Elnzden çıkana üzülmeyesnz ve Allah’ın sze verd n- metlerle ımarmayasınız dye (böyle yaptık.) Çünkü Allah, kendn beenp övünen hçbr kmsey sevmez. 24. Onlar cmrlk edp nsanlara da cmrl emreden kmseler- dr. Km yüz çevrrse blsn k üphesz Allah ganîdr, zen- gndr, ö
Bu metnin özeti: Elnzden çıkana üzülmeyesnz ve Allah’ın sze verd n- metlerle ımarmayasınız dye (böyle yaptık.) Çünkü Allah, kendn beenp övünen hçbr kmsey sevmez. 24. Onlar cmrlk edp nsanlara da cmrl emreden kmseler- dr. Km yüz çevrrse blsn k üphesz Allah ganîdr, zen- gndr, övülmeye lâyıktır. 25. Andolsun, bz elçlermz açık muczelerle gönderdk ve be- raberlernde ktabı ve mzanı (ö lçüy ü) ndrd k k  , nsanlar adalet yer ne getrsnler. Kend snde müth  br g üç ve n- sanlar çn brçok faydalar bulunan demr yarattık (k nsan- lar ondan yararlansınlar). Allah da kendsne ve Resûllerne gayba nanarak yardım edecekler blsn. üphesz Allah kuv vetldr, mutlak g üç sah bdr. 26. Andolsun, bz Nûh’u ve br ahm’ peygamber olarak gönder- dk. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Peygamberl ve ktabı onların soylarına da verdk. On- lardan km doru yola ermtr, ama çlernden brçou da 57 / HADÎD SÛRES 606 fasık kmselerdr. 27. Sonra bunların penden ard ar da peygamberlermz gön- derdk. Onların arkasından da Meryem olu sa’yı gönder- dk, ona ncl’ verdk v
Bu metnin özeti: Peygamberl ve ktabı onların soylarına da verdk. On- lardan km doru yola ermtr, ama çlernden brçou da 57 / HADÎD SÛRES 606 fasık kmselerdr. 27. Sonra bunların penden ard ar da peygamberlermz gön- derdk. Onların arkasından da Meryem olu sa’yı gönder- dk, ona ncl’ verdk ve kendsne uyanların kalplerne ef- kat ve merhamet duygusu koyduk. (Kendlklernden) cat ettkler ruhbanlıa 5 gelnce; bz onu onlara farz kılmamı- tık. Allah’ın rızasını kazanmak çn onu kendler cat etm- lerd. Fakat ona da gere gb uymadılar. Bz de çlernden man edenlere mükâfatlarını verdk. Fakat onlardan brço- u da fasık kmselerdr. 28. Ey man edenler! (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Allah’a karı gelmekten sakının ve peygam- ber ne man ed n k  , sze rahmetnden  k  k at pay versn, sze kendsyle yürüyecenz br nur versn ve sz baılasın. Al- lah çok baılayıcıdır, çok merhamet edcdr. 29. Bunları açıkladık k, ktap ehl, Allah’ın lütfundan hçbr ey kendle
Bu metnin özeti: Allah’a karı gelmekten sakının ve peygam- ber ne man ed n k  , sze rahmetnden  k  k at pay versn, sze kendsyle yürüyecenz br nur versn ve sz baılasın. Al- lah çok baılayıcıdır, çok merhamet edcdr. 29. Bunları açıkladık k, ktap ehl, Allah’ın lütfundan hçbr ey kendlerne has kılmaya g üçlernn yetmeyecen ve lütfun, Allah’ın elnde olduunu, onu dled kmseye verecen blsnler. Allah, büyük lütuf sahbdr. 5 . Ruhbanlık, nsanlardan uzaklaıp ryazata çeklerek dünya zevklern terk etmek ve kendn aırı br eklde ba dete vermek demektr. Batan ber hak dnler böyles br aırılıı onaylamamaktadır. Ruhbanlıı Hırstyanlar cad etmlerdr. Hz. (Kavram odaklı açıklama).
Bu tarihi olayın açıklamasını yapın.
sa’dan sonra, gördükler baskı ve zulüm sebebyle br kısım hırstyanlar toplumsal hayattan soyutlanarak, edndkler özel mekânlara çeklmler ve kendlern badete adamı- lardı. Zamanla, br yaayı bçm olarak, Hırstyanlıın bünyesnde yerleen bu uy- gulamaya “ruhbanlık”, uygulayanlara
Bu metnin özeti: sa’dan sonra, gördükler baskı ve zulüm sebebyle br kısım hırstyanlar toplumsal hayattan soyutlanarak, edndkler özel mekânlara çeklmler ve kendlern badete adamı- lardı. Zamanla, br yaayı bçm olarak, Hırstyanlıın bünyesnde yerleen bu uy- gulamaya “ruhbanlık”, uygulayanlara da “ruhban” adı verlr. 57 / HADÎD SÛRES 607 Medne dönemnde nmtr. 22 âyer. Sûre, adını lk âyee sözü edlen olay- dan almıtır. “Mücâdele”, münakaa e tmek, tartımak de mektr. Br adamın “z ı hâr ” yaptı ı k ar ı sı, Hz . Peygambere gelerek onu kâyet etm ve Hz. Pey- gamberle de tar t ı mı tı. Sûrede balıca , zı ha r, zıhar ke aret gb bazı dînî hü- kümler le brtakım görgü kuralları ve mü’mnlern nanmayanlara karı takın- maları gereken tavır konu edlmektedr. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Bismillâhirrahmânirrahîm. 1. Allah, kocası hakkında sennle tartıan ve Allah’a kâyette bulunan kadının sözünü tmtr. Allah, szn sürdürdüü- nüz konumayı (zaten) tmekteyd. üphesz Allah hakkıy- la tendr, hakkıyla blendr. 2. çnzden kadınlarına zıhar 1 yapanlar blsnler k, o
Bu metnin özeti: Bismillâhirrahmânirrahîm. 1. Allah, kocası hakkında sennle tartıan ve Allah’a kâyette bulunan kadının sözünü tmtr. Allah, szn sürdürdüü- nüz konumayı (zaten) tmekteyd. üphesz Allah hakkıy- la tendr, hakkıyla blendr. 2. çnzden kadınlarına zıhar 1 yapanlar blsnler k, o kadın- lar onların anaları deldr. Onların anaları ancak, kendler- n douran kadınlardır. üphesz onlar (zıhar yaparlarken) ho karılanmayan ve yalan br söz söylüyorlar. üphesz Al- lah çok affedcdr, çok baılayıcıdır. 3. Kadınlarından zıhar yaparak ayrılıp sonra da söyledkle- rnden dönecek olanlar, eler yle brbrlerne dokunmadan önce, br köle azat etmeldrler. te bu hüküm le sze öüt verlyor. Allah, yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır. 4. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Km (köle azat etme mkânı) bulamazsa, ene dokunma- 1 . “Zıhar”, br kmsenn ene, “Sen bana anamın sırtı gbsn”, demek sûretyle onu kendsne haram kılması demek tr. Cahl ye dönemnde zıhar, kadını kocasına ebed- yen haram kılardı. slâm se kefaret uygulaması le bu haramlıın ortadan k
Bu metnin özeti: Km (köle azat etme mkânı) bulamazsa, ene dokunma- 1 . “Zıhar”, br kmsenn ene, “Sen bana anamın sırtı gbsn”, demek sûretyle onu kendsne haram kılması demek tr. Cahl ye dönemnde zıhar, kadını kocasına ebed- yen haram kılardı. slâm se kefaret uygulaması le bu haramlıın ortadan kalkaca- ı hükmünü getrd. Kefaret uygulamasının nasıl yapılacaı sûrenn 3-4. âyetlernde açıklanmaktadır. 58 MÜCÂDELE SÛRES 58 / MÜCÂDELE SÛRES 608 dan önce ard arda k ay oruç tutmalıdır. Kmn de buna gücü yetmezse altmı fakr doyurmalıdır. Bunlar, Allah’a ve R esûlüne hakk ıy la man edesnz , dyedr. te bunlar Allah’ın sınırlarıdır. Kâfrler çn elem dolu br azap vardır. 5. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Allah’a ve Resûlüne dümanlık edenler, kendlernden ön- cek  ler n alçaltı ldı ı g  b alçaltı lacaklard ır. O ysa bz apaç ı k âyetler ndrdk. Kâfrler çn alçaltıcı br azap vardır. 6. Allah’ın onları hep brden drltp yaptıklarını kendlerne haber verece günü hatırla. Allah onları sa
Bu metnin özeti: Allah’a ve Resûlüne dümanlık edenler, kendlernden ön- cek  ler n alçaltı ldı ı g  b alçaltı lacaklard ır. O ysa bz apaç ı k âyetler ndrdk. Kâfrler çn alçaltıcı br azap vardır. 6. Allah’ın onları hep brden drltp yaptıklarını kendlerne haber verece günü hatırla. Allah onları sayıp zaptetm, onlarsa bunları unutmulardır. Allah, her eye ahttr. 7. Göklerdek ve yerdek her ey Allah’ın bldn görmüyor musun? Üç k gzlce konumaz k, dördüncüler O olma- sın. Be k gzlce konumaz k altıncıları O olmasın. Bun- dan daha az, yahut daha çok da olsalar, nerede olurlarsa ol- sunlar, O mutlaka onlarla bera berd r. Sonra onlara yaptı k la- rını Kıyamet günü haber verecektr. Allah, her ey hakkıy- la b  l  r. 8. (Kavram odaklı açıklama).
Bu tarihi olayın açıklamasını yapın.
Gzlce konumaktan menedlp de, menedldkler ey - leyen ve günah, dümanlık ve peygambere syanı konu- anlar ı gö r m ed n m ? Sana geld k ler nde A l lah’ ın sen selâmlamadıı selâmla selâml ıyorlar. çlernden de, “Söyle- dklermzden dolayı Allah bze azap etse ya!” dyorlar. Ce- h
Bu metnin özeti: Gzlce konumaktan menedlp de, menedldkler ey - leyen ve günah, dümanlık ve peygambere syanı konu- anlar ı gö r m ed n m ? Sana geld k ler nde A l lah’ ın sen selâmlamadıı selâmla selâml ıyorlar. çlernden de, “Söyle- dklermzden dolayı Allah bze azap etse ya!” dyorlar. Ce- hennem onlara yeter! Oraya g  recekler. Ne kötü var ı  yer - dr orası! 2 9. Ey man ed enler! S z ba ba a g  zlce ko nutu unuz zaman, 2 . Yahudlerle münafıklar kend aralarında fısıldaıp müslümanlara bakarak ka göz aretler yapıyor, onlarla alay edyorlardı. Hz. Peygamber onların bu davranıını ya- saklamı, ancak onlar bundan vazgeçmemlerd. Münafıklar ayrıca Hz. (Kavram odaklı açıklama).
Metni kavramsal olarak analiz edin.
Peygambe- re selâm verecekler zaman “es-Selâmu aleyke” yerne, “Ölüm sana” anlamına gelen “es-Sâmu aleyke” cümlesn söylüyorlardı. Âyet, onların bu çrkn davranılarını kı- namaktadır. 58 / MÜCÂDELE SÛRES 609 günah, dümanlık ve peygambere syanı konumayın. ylk ve takvay ı ko nuun ve huzur
Bu metnin özeti: Peygambe- re selâm verecekler zaman “es-Selâmu aleyke” yerne, “Ölüm sana” anlamına gelen “es-Sâmu aleyke” cümlesn söylüyorlardı. Âyet, onların bu çrkn davranılarını kı- namaktadır. 58 / MÜCÂDELE SÛRES 609 günah, dümanlık ve peygambere syanı konumayın. ylk ve takvay ı ko nuun ve huzur u na to planaca ınız A l lah’a k ar- ı gelmekten sakının. 10. O kötü fısıltılar man edenler üzmek çn ancak eytan- dan kaynaklanmaktadır. Oysa eytan, Allah’ın zn olma- dı kça , mü’mnlere hçbr zarar vereb lecek de  ldr. Ö y le  se mü’mnler ancak Allah’a tevekkül etsnler. 11. Ey man edenler! Sze, “Mecl slerde yer açın” denld za- man aç ın k  , A l lah da sze gen l k versn. (Kavram odaklı açıklama).