id
stringlengths
5
8
question
stringlengths
8
97
answer
stringlengths
1
899
context
stringlengths
92
1.1k
start_idx
int64
0
907
end_idx
int64
3
1.03k
mrc_300
w jakim kościele jest pastor?
w Kościołach protestanckich
Pastor ( – "pasterz") – w Kościołach protestanckich duchowny, który pełni obowiązki duszpasterskie w zborze. Mianowany jest przez organy centralne danego Kościoła (np. synod, generalną konferencję), bądź jest powoływany przez kongregację wiernych (zbór) w drodze demokratycznego wyboru. == Nazewnictwo == W dawnej Polsce pastor był nazywany także ministrem ( znaczy "sługa"). Biblijne pochodzenie tytułu "pastor" było powodem uznania go na szerszą skalę wśród różnych protestantów, których wiąże zasada Sola scriptura. Tytuł ten został wymieniony w Liście do Efezjan Apostoła Pawła, co uznano za dowód stosowania tego tytułu w Kościele prachrześcijańskim. Z czasem używanie tytułu "pastor" w odniesieniu do protestanckiego duchownego stało się tradycją, zaś w wielu językach funkcjonuje zwrot grzecznościowy: "Wielebny Pastorze" lub "Księże Pastorze". W Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce
24
51
mrc_301
kto był ojcem minotaura?
byka zesłanego przez
Minotaur ( Minṓtauros, ) – postać z mitologii greckiej. Zazwyczaj przedstawiany jako człowiek z głową byka, jednak czasem w postaci istoty z torsem i głową człowieka, od pasa w dół zaś z ciałem byka. Został zrodzony ze związku Pazyfae, żony Minosa, i byka zesłanego przez Posejdona. Minos obiecał złożyć zwierzę w ofierze, jednak tej obietnicy nie dotrzymał. Posejdon zemścił się, sprawiając, że Pazyfae zapałała do byka miłością. Groźny Minotaur został zamknięty przez króla Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, który znajdował się pod pałacem w Knossos. Minos pokonał Ateńczyków i zażądał, żeby co 9 lat (według innych wersji – co roku, co 3 lata), 7 młodzieńców i 7 panien było przysyłanych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu
251
271
mrc_302
gdzie zamieszkiwali wikingowie?
Główne siedziby posiadali głównie w basenie Morza Bałtyckiego i półwyspu skandynawskiego.
Wikingowie – najemni wojownicy, którzy od VIII wieku podejmowali dalekie wyprawy o charakterze kupieckim, rabunkowym lub osadniczym. Główne siedziby posiadali głównie w basenie Morza Bałtyckiego i półwyspu skandynawskiego. Organizatorami wypraw do krajów Europy Zachodniej byli m.in. Normanowie duńscy i norwescy, a także mieszkańcy dzisiejszej Szwecji południowej (prowincje Bohuslän, Halland, Uppland, Skania i Blekinge). Normanowie skandynawscy, głównie Swionowie, organizowali wyprawy do krajów położonych na wschód i południe od ich ojczyzny, docierając do Bułgarii Kamskiej, Rusi Kijowskiej, Bizancjum, a nawet Kalifatu Bagdadzkiego. Wikingowie dotarli też do Ameryki Północnej na długo przed Kolumbem. Dopłynęli do półwyspu Labrador – Winlandii (wschodnie wybrzeże Kanady). == Nazewnictwo == === Etymologia === Słowo "wiking" pochodzi od nazwy orężnych wypraw morskich: „viking”. Słowo to początkowo łączono ze staronordyjskim
133
222
mrc_303
kto był pierwszym apostołem?
Piotrowi
oraz krwawej modlitwy w Getsemani (Mt 26, 37–44; Mk 14, 33–40; Łk 22, 41–46). W katalogach apostołów wymieniany jest zawsze na pierwszym miejscu (Mt 10, 2; Mk 3, 16; Łk 6, 14; Dz 1, 13). Był pierwszym apostołem, który uznał Jezusa za Mesjasza (Mt 16, 16; Mk 8, 29; Łk 9, 20; J 6, 69). Jezus przepowiedział Piotrowi, że po swoim pojmaniu ten wyprze się Go trzykrotnie, co według Ewangelii potwierdziło się. Podczas pojmania Jezusa usiłował go bronić, atakując mieczem jednego z napastników i obcinając mu ucho. Po Zesłaniu Ducha Świętego (najprawdopodobniej w roku 33) Piotr przebywał i działał wraz z pozostałymi apostołami w Jerozolimie. Dzieje Apostolskie relacjonują jego działalność w Jerozolimie (Dz 2, 14–41 oraz rozdziały 3–5), Samarii (Dz
306
314
mrc_304
jakie helikoptery dla polskiej armii?
Maszyny te stały się podstawowym środkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywały zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowało także śmigłowcami Mi-8 w wersji „salonka” przeznaczone do transportu VIPów. Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR śmigłowce morskie Mi-14. Do celów ratowniczych służyły Mi-14PS, a do zwalczania okrętów podwodnych – Mi-14PŁ. Zastąpiły one używane do tych celów maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczność wycofania Mi-14PS (ze względu na skończony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa śmigłowce Mi-14PŁ przystosowując je do wykonywania zadań ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej były cztery śmigłowce pokładowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stanów Zjednoczonych.
Maszyny te stały się podstawowym środkiem transportu polskich wojsk desantowych. Ponadto wykonywały zadania wsparcia na polu walki. Wojsko Polskie dysponowało także śmigłowcami Mi-8 w wersji „salonka” przeznaczone do transportu VIPów. Dla polskiej Marynarki Wojennej w 1981 roku zakupiono od ZSRR śmigłowce morskie Mi-14. Do celów ratowniczych służyły Mi-14PS, a do zwalczania okrętów podwodnych – Mi-14PŁ. Zastąpiły one używane do tych celów maszyny Mi-4. Z uwagi na konieczność wycofania Mi-14PS (ze względu na skończony resurs) w roku 2010 przebudowano dwa śmigłowce Mi-14PŁ przystosowując je do wykonywania zadań ratowniczych. Innym typem maszyny zakupionej dla Marynarki Wojennej były cztery śmigłowce pokładowe SH-2G Super Seasprite dostarczone w latach 2002-2003 od Stanów Zjednoczonych. Pod koniec lat 80. XX wieku, w wyniku planowanej modernizacji lotnictwa wojsk
0
794
mrc_305
do jakich ludów należą portugalczycy?
naród pochodzenia celtycko-romańskiego
Portugalczycy – naród pochodzenia celtycko-romańskiego (reszta kraju), posługujący się językiem portugalskim. Zamieszkuje głównie Portugalię (około 10 mln). Ponadto od 40 do 100 mln osób pochodzenia portugalskiego skupiają kraje obu Ameryk, głównie Brazylia, Stany Zjednoczone, Kanada, a także państwa Europy Zachodniej – ponad 150 tys. w Szwajcarii oraz 150 tys. w Niemczech (emigracja zarobkowa lat 60. i 70. XX wieku). Relatywnie duże społeczności portugalskie przebywają również bądź przebywały w byłych portugalskich koloniach. Portugalczycy w przeważającej większości są katolikami.
16
54
mrc_306
jaką funkcję pełniły piramidy w starożytnym egipcie?
najczęściej jako grobowiec albo podbudowa dla świątyni.
Piramida – budowla w kształcie ostrosłupa prawidłowego o podstawie czworokątnej lub do niego podobnym, służąca najczęściej jako grobowiec albo podbudowa dla świątyni. Najbardziej znane kompleksy piramid znajdują się w Egipcie i prekolumbijskiej Ameryce. == Egipt == Pierwsze grobowce faraonów budowano w formie schodkowej, z których najbardziej okazała jest piramida schodkowa Dżesera ok. 2650 p.n.e. w Sakkarze koło Memfis (jest to jednocześnie jedyna piramida schodkowa, która zachowała się do czasów współczesnych). Składa się z sześciu nałożonych na siebie mastab. Jej architektem był Imhotep, wezyr Dżesera, w Okresie Późnym czczony jako bóg. Piramidy schodkowe zastąpiono piramidami w formie łamanej. Jedynym zachowanym przykładem jest piramida króla Snofru w Dahszur. Kolejne zachowane piramidy mają kształt ostrosłupa. Piramidy w Gizie to trzy największe piramidy zbudowane
111
166
mrc_307
co przedstawia pomnik w rzeszowie?
Podczas spotkania z prof. Marianem Koniecznym, które odbyło się w Rzeszowie w styczniu 2015 roku, autor pomnika podkreślił, że tworząc rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego za tło i inspirację obrał jeden z najstarszych motywów w sztuce sakralnej mający pierwiastek żeński w dominancie stylistycznej – mandorlę. Pośrodku pomnika widnieje umieszczona na tle flagi grupa rzeźbiarska tj. postać chłopa, robotnika i żołnierza. U szczytu pomnika dopatrzymy się herbu miasta Rzeszowa.
2011 roku Studenci III roku Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie nakręcili trwający prawie 1,5 minuty film przy pomocy oprogramowania do tworzenia grafiki 3D i montażu nieliniowego. Film, będący pracą zaliczeniową, przedstawia ożywiony Pomnik Czynu Rewolucyjnego, kroczący ulicami Rzeszowa i siejący panikę i zniszczenie. Podczas spotkania z prof. Marianem Koniecznym, które odbyło się w Rzeszowie w styczniu 2015 roku, autor pomnika podkreślił, że tworząc rzeszowski Pomnik Czynu Rewolucyjnego za tło i inspirację obrał jeden z najstarszych motywów w sztuce sakralnej mający pierwiastek żeński w dominancie stylistycznej – mandorlę. Pośrodku pomnika widnieje umieszczona na tle flagi grupa rzeźbiarska tj. postać chłopa, robotnika i żołnierza. U szczytu pomnika dopatrzymy się herbu miasta Rzeszowa. Został on umieszczony na pomniku na początku XXI
338
816
mrc_308
ilu polaków mieszka w usa?
Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln osób pochodzenia polskiego
Polonia amerykańska – Polacy oraz Amerykanie pochodzenia polskiego mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Stany Zjednoczone to kraj z największą Polonią na świecie. Główne miejsca zamieszkiwania Polonii w USA to miasta: Chicago, Denver, Detroit, Los Angeles, Nowy Jork i Seattle. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych mieszka blisko 10 mln osób pochodzenia polskiego, a około 600 tys. z nich używa języka polskiego na co dzień. 81% Polaków i Amerykanów polskiego pochodzenia mieszka w 15 stanach, przede wszystkim w stanach Nowy Jork, Illinois i Michigan. 37% (3,7 mln) zamieszkuje środkowy zachód, 33% (3,2 mln) północny zachód, 18% (1,8 mln) południe i 12% (1,1 mln) zachód kraju. 41,2% mieszka w dużych miastach, a 41% na przedmieściach tych miast; 13,1% zamieszkuje małe miasta i jedynie
278
366
mrc_309
co to były getta?
odizolowana część miasta, przeznaczona dla zamieszkania mniejszości narodowej, etnicznej, kulturowej bądź religijnej, poza którą nie wolno tejże społeczności zamieszkiwać.
Getto – odizolowana część miasta, przeznaczona dla zamieszkania mniejszości narodowej, etnicznej, kulturowej bądź religijnej, poza którą nie wolno tejże społeczności zamieszkiwać. Od średniowiecza do XX wieku przez "getto" rozumiano wydzielony obszar miasta, zamieszkany przez Żydów lub przedstawicieli innych narodów. W wielu europejskich miastach do XIX wieku getta pozostawały dla Żydów i innych mniejszości przymusowym miejscem osiedlania. W państwach okupowanych przez III Rzeszę w czasie II wojny światowej władze okupacyjne tworzyły zamknięte i strzeżone getta, w których przymusowo osiedlano ludność żydowską. Getta te były zazwyczaj otoczone strzeżonym od zewnątrz murem i całkowicie zależne od dostaw żywności oraz energii. Utworzenie gett było pierwszym etapem zagłady Żydów, zaplanowanej i przeprowadzonej przez nazistów. "Getto" w ujęciu socjologicznym to wyodrębniony obszar w przestrzeni miejskiej, który
8
179
mrc_310
kiedy powstała armia andersa?
oddziały Wojska Polskiego podporządkowane legalnemu rządowi RP na emigracji, utworzone po wybuchu wojny III Rzeszy z ZSRR, zawarciu układu Sikorski-Majski i tzw. amnestii dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej: zesłanych, uwięzionych w więzieniach śledczych NKWD i deportowanych do obozów koncentracyjnych Gułagu. 11 sierpnia 1941 roku Naczelny Wódz powierzył dowodzenie armią gen. dyw. Władysławowi Andersowi, przetrzymywanemu w więzieniu NKWD na Łubiance. 14 sierpnia 1941 roku podpisano umowę wojskową, która dała podstawę do rozpoczęcia formowania Armii Polskiej w ZSRR.
Polskie Siły Zbrojne w ZSRR – potoczna nazwa: Armia Andersa (utworzona od nazwiska dowódcy – generała dywizji Władysława Andersa) – oddziały Wojska Polskiego podporządkowane legalnemu rządowi RP na emigracji, utworzone po wybuchu wojny III Rzeszy z ZSRR, zawarciu układu Sikorski-Majski i tzw. amnestii dla obywateli polskich z Rzeczypospolitej: zesłanych, uwięzionych w więzieniach śledczych NKWD i deportowanych do obozów koncentracyjnych Gułagu. 11 sierpnia 1941 roku Naczelny Wódz powierzył dowodzenie armią gen. dyw. Władysławowi Andersowi, przetrzymywanemu w więzieniu NKWD na Łubiance. 14 sierpnia 1941 roku podpisano umowę wojskową, która dała podstawę do rozpoczęcia formowania Armii Polskiej w ZSRR. == Dowództwo armii == W gmachu polskiej ambasady w Moskwie 27 sierpnia 1941 roku odbyła się odprawa oficerów powołanych do pracy w dowództwie armii.
132
709
mrc_311
który standard wykorzystuje częstotliwość 5 ghz?
802.11a
się częstotliwościach. W Polsce można wykorzystywać pasmo od 2400,0 do 2483,5 MHz, czyli od kanału 1 do 13. Numery kanałów i odpowiadające im częstotliwości: Zaznaczono dolną i górną częstotliwość kanału oraz częstotliwość odpowiadającą środkowi kanału. Kanał 14 powstał specjalnie do zastosowań w Japonii i tylko tam może być wykorzystywany. Niektórzy producenci wprowadzili oparte na standardzie własne produkty pozwalające uzyskać prędkości transmisji 22, 33 oraz 44 Mb/s. Swoją modyfikację nazwali "802.11b+", lecz nigdy nie stała się ona standardem uznanym przez IEEE. Innowacje czasem powodują problemy w nawiązaniu połączeń z urządzeniami innych producentów. === 802.11a === Dopiero w roku 1999 ostatecznie ustalono specyfikację 802.11a. Do produkcji urządzenia zgodne ze standardem weszły w roku 2001. 802.11a wykorzystuje częstotliwość 5 GHz. Jego podstawowa prędkość
670
677
mrc_312
które polskie miasto od początku było gospodarzem zawodów wings for life?
Poznaniu
Wings for Life World Run – międzynarodowy bieg charytatywny organizowany w 33 miastach na świecie. Dochód z biegu przeznaczony jest na badania nad urazami rdzenia kręgowego. Odbywa się on od 2014 roku w pierwszą niedzielę maja. Po pewnym czasie od startu biegaczy rusza za nimi specjalny samochód „meta”. Każdy uczestnik, którego „dogoni meta” kończy wyścig. Zwycięża biegacz, którego jako ostatniego dosięgnie meta i przebiegnie najdłuższy dystans. W Polsce bieg organizowany jest w Poznaniu. W 2016 uczestniczyło w nim 3957 biegaczy, a za kierownicą samochodu „mety” siedział Adam Małysz. Zwycięzcami tej edycji byli: Tomasz Walerowicz z dystansem 71 km i 120 m oraz Agnieszka Janasiak z dystansem 39 km i 940 m. Na świecie najlepszym Polakiem był Bartosz Olszewski, który w
484
492
mrc_313
kim byl autor?
osoba, która tworzyła lub współtworzyła dzieło (utwór w rozumieniu prawa autorskiego).
Autor, twórca ( - sprawca, twórca) – osoba, która tworzyła lub współtworzyła dzieło (utwór w rozumieniu prawa autorskiego). == Twórca utworu zależnego == Typowym przykładem takiego twórcy jest tłumacz. Nie jest autorem tłumaczonego tekstu, ale w rozumieniu prawa autorskiego jest twórcą tłumaczenia - autorem tłumaczenia. == Koncepcje autorstwa == Pojęcie autorstwa nie jest jednoznaczne i podlegało znacznej ewolucji. W średniowiecznej Europie nie przykładano wagi do autorstwa i teksty były rozpowszechniane jako anonimowe, a w klasycznej literaturze Wschodu uznaniem cieszyły się utwory składające się z cytatów zaczerpniętych z innych dzieł. Współcześnie prawo autorskie jest jednym z najważniejszych zagadnień w udostępnianiu twórczości, w tym również w tych dziedzinach życia, w których dzieło jest zwykle wynikiem pracy wielu osób (np. kod źródłowy programu
37
123
mrc_314
gdzie zginął magellan?
Zginął 27 kwietnia 1521 w walce z mieszkańcami wyspy Mactan w Archipelagu Filipińskim
Ferdynand Magellan, , (ur. wiosną 1480, zm. 27 kwietnia 1521) – żeglarz portugalski w służbie hiszpańskiej, odkrywca i morski podróżnik. Jedna z najwybitniejszych postaci w dziejach żeglugi i odkryć geograficznych. 20 września 1519 roku wyruszył z Hiszpanii drogą zachodnią, czyli przez Ocean Atlantycki, do Wysp Korzennych w Archipelagu Malajskim. Wyprawa, która wypłynęła pod jego dowództwem, jako pierwsza opłynęła Ziemię. Zginął 27 kwietnia 1521 w walce z mieszkańcami wyspy Mactan w Archipelagu Filipińskim, opierającymi się kolonizacji. == Życiorys == Ferdynand Magellan urodził się w Ponte da Barca, na terenie współczesnego dystryktu Viana do Castelo, w położonym na północnym zachodzie Portugalii regionie Minho. Jego rodzicami byli Pedro Rui de Magalhães. Magellan miał dwoje rodzeństwa: brata Diega de Sousę i siostrę Isabel. Rodzice
426
511
mrc_315
ile ważyła zbroja rycerska?
całkowita waga zazwyczaj nie przekraczała 20 kg
ciało (w przypadku kolczugi spoczywał głównie na barkach). Wbrew popularnym mitom pełna zbroja płytowa zapewniała również stosunkowo dużą swobodę ruchów, umożliwiając dynamiczną walkę, a jej całkowita waga zazwyczaj nie przekraczała 20 kg (dla porównania pełne wyposażenie żołnierza piechoty polskiej z 1939 roku dochodziło do 30 kg). Ze względu na jakość i metody wykonania zbroje płytowe podzielić można na zbroje: bojowe, turniejowe i ceremonialne. == Historia == Powstanie zbroi płytowej miało związek z postępem w dziedzinie metalurgii, co umożliwiało wytwarzanie metalowych płyt o odpowiednio dużej powierzchni i wytrzymałości. Pierwsze zbroje tego typu pojawiły się już w środkowej epoce brązu w starożytnej Grecji i miały formę osłon ludzkiego korpusu wykonanych z brązu. Z czasem płyty zaczęto wykonywać z wytrzymalszej stali, pojawiały się
191
238
mrc_316
w którym roku powstał zespół dżem?
1973 roku
Dżem – polski zespół muzyczny grający muzykę z pogranicza rocka i bluesa, który w 1973 roku założyli bracia Adam i Beno Otrębowie oraz Paweł Berger. Zaliczany do najważniejszych zespołów w historii polskiej muzyki rockowo-bluesowej. W grudniu 1973 roku do zespołu dołączył wokalista Ryszard Riedel, a następnie w 1978 roku – gitarzysta Jerzy Styczyński. W latach 1973-1979 działalność formacji była bardzo nieregularna i aż do 1980 roku miała status amatorski. Po występach na kilkunastu festiwalach w Polsce, w tym debiut na festiwalu w Jarocinie, oraz zagranicznej trasie koncertowej 1985 roku ukazał się debiutancki album studyjny – "Cegła", który uznawany jest za jeden z najważniejszych albumów zespołu oraz historii polskiego rocka. Rok później wydany został koncertowy album "Absolutely Live" nagrany podczas koncertu
82
91
mrc_317
ile turcja ma mieszkańców?
80 694 485
danych CIA World Factbook z lipca 2013 roku, Turcję zamieszkuje 80 694 485 ludzi (18. miejsce na świecie). Struktura wieku * 0–14 lat: 25,9% (mężczyźni 10 682 900 / kobiety 10 201 965) * 15–24 lat: 17% (mężczyźni 6 979 955 / kobiety 6 703 689) * 25–54 lat: 42,7% (mężczyźni 17 375 544 / kobiety 17 097 927) * 55–64 lat: 7,9% (mężczyźni 3 189 731 / kobiety 3 169 450) * 65 lat i więcej: 6,6% (mężczyźni 2 422 983 / kobiety 2 870 341) Średnia wieku * ogółem: 29,2 lat * mężczyźni: 28,8 lat * kobiety: 29,6 lat Przyrost naturalny: 1,16% (101 miejsce na świecie) Wskaźnik urodzeń: 17,22 urodzeń / 1000 mieszkańców (110 miejsce na świecie) Wskaźnik
64
74
mrc_318
jaki symbol ma potas?
K,
Potas (K, ) – pierwiastek chemiczny z grupy metali alkalicznych o liczbie atomowej 19. == Odkrycie == Potas odkrył i wyodrębnił w 1807 roku Humphry Davy poprzez elektrolizę wodorotlenku potasu. Polską nazwę zaproponował Filip Walter. == Występowanie, izotopy == Głównymi minerałami są sylwin, sylwinit, karnalit, kainit, langbeinit i różne glinokrzemiany. Trwałe są izotopy oraz . Ważnym nietrwałym izotopem jest słabo promieniotwórczy , z którego, zależnie od sposobu przemiany, powstaje lub . Przemiana w argon jest wykorzystywana w datowaniu skał i minerałów metodą potasowo-argonową. == Charakterystyka == Potas jest bardzo miękkim metalem. Można go kroić nożem, niczym ser. Jest bardzo aktywnym pierwiastkiem, potencjał standardowy układu /K wynosi −2,93 V. W kontakcie z wodą i kwasami zapala się, często wybuchowo. Reaguje z
7
9
mrc_319
kto założył zespół arka noego?
Robert Friedrich
do 2004 roku. W 1996 roku m.in. wraz z muzykami zespołów Armia i Houk powołał formację 2Tm2,3. Był pomysłodawcą zespołu dziecięcego Arka Noego, w ramach którego tworzy od 1999. W latach 1994–2000 i 2009–2015 występował w zespole Kazika Staszewskiego – Kazik na Żywo. Natomiast od 2010 roku tworzy formację Luxtorpeda. Poza działalnością artystyczną prowadzi wytwórnię muzyczną S.D.C. oraz studio nagraniowe pod nazwą Małe Studio. == Życiorys == Robert Friedrich w dzieciństwie uczył się w szkole podstawowej o profilu sportowym, gdzie grał w piłkę ręczną. W okresie szkolnym zetknął się z gitarą, będąc w składzie prowizorycznego zespołu kolegów szkolnych, zaś pierwszych wskazówek gry na instrumencie udzielił mu poznany przypadkowo milicjant dzielnicowy. Działalność artystyczną rozpoczął w lokalnym zespole Los Desperados, którego założycielem
445
461
mrc_320
gdzie jest pochowany vincent van gogh?
Vincent został pochowany na cmentarzu, na skraju pola pszenicy, które za życia było wdzięcznym tematem jego obrazów.
z okazji śmierci przyjaciela namalował w 1893 obraz zatytułowany "Pogrzeb Vincenta van Gogha w Auvers". Miejscowy katolicki ksiądz odmówił pochówku w związku z domniemaniem samobójstwa, ale sąsiednia wioska była mniej stanowcza. Vincent został pochowany na cmentarzu, na skraju pola pszenicy, które za życia było wdzięcznym tematem jego obrazów. 8 czerwca 1905 wdowa po Theo, Johanna van Gogh-Bonger, urządziła w Auvers nowy, większy grób artysty, do którego tydzień później przeniesiono jego ekshumowane szczątki. Vincent van Gogh często podkreślał, że jego działalność artystyczna była rezultatem partnerstwa, w którym jego brat Theo odgrywał nie mniejszą rolę niż on sam. Theo bardzo przeżył śmierć brata. Po pogrzebie powrócił do Auvers, by zająć się spuścizną po zmarłym. Podupadł na zdrowiu. Zachorował na nerki. Do tego
229
345
mrc_321
którym z kolei papieżem jest papież franciszek?
266. papież
Franciszek (, , ; właśc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998–2013, kardynał prezbiter w latach 2001–2013, przewodniczący Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005–2011, 266. papież i 8. Suweren Państwa Watykańskiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ciężkiej chorobie, w 1958 wstąpił do zakonu jezuitów. Święcenia kapłańskie przyjął w 1969, a w latach 1973–1979 był prowincjałem jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku został arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany
316
327
mrc_322
w jakim języku jest napisana biblia?
pierwotnie w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie "koinè" (gr. κοινὴ))
Biblia, Pismo Święte (z greckiego , "biblion" „zwój papirusu, księga”, l.m. , "biblia" „księgi”) – zbiór ksiąg, spisanych pierwotnie w językach hebrajskim, aramejskim i w greckim (w formie "koinè" (gr. κοινὴ)), uznawanych przez żydów i chrześcijan za natchnione przez Boga. Biblia i poszczególne jej części posiadają odmienne znaczenie religijne dla różnych wyznań. Na chrześcijańską Biblię składają się Stary Testament i Nowy Testament. Biblia hebrajska – Tanach – obejmuje księgi Starego Testamentu. Poszczególne odłamy i tradycje chrześcijańskie mają nieco inny kanon ksiąg świętych. == Kanon == Do IV wieku n.e. nie było powszechnie przyjmowanego kanonu Biblii. Lokalne kościoły, jak i poszczególne regiony, miały do niego własne podejście. Na Wschodzie odrzucano Apokalipsę, na Zachodzie – List do Hebrajczyków, a do pism kanonicznych
122
209
mrc_323
jakie obszary były znane europejczykom przed odkryciami geograficznymi?
kontynenty: Europę, Azję i Afrykę
Nowy Świat – określenie wprowadzone w XVI wiecznej Europie, w okresie wielkich odkryć geograficznych, dla nowo odkrytych lądów: początkowo odnosił się do Ameryk, później objął również Australię i Oceanię oraz Antarktydę. Jednocześnie znane Europejczykom od starożytności kontynenty: Europę, Azję i Afrykę zaczęto w opozycji określać mianem Starego Świata. Spopularyzowanie tego terminu przypisuje się florenckiemu podróżnikowi Amerigo Vespucciemu, który w liście do przyjaciela i patrona, Wawrzyńca Popolano z młodszej linii Medyceuszy użył określenia "Mundus Novus" (Nowy Świat) na ziemie odkryte przez Kolumba, podważając tym samym tezę, jakoby były to wschodnie krańce Azji. List został opublikowany w 1503 roku, a postawienie przez Vespucciego tezy o odkryciu zupełnie nowego kontynentu spowodowało, że ląd ten nazwano na jego cześć Ameryką.
271
304
mrc_324
kiedy zamknięto kopalnie w wałbrzychu?
Został całkowicie zamknięty w 1999 roku.
ulicach Ludwika Beethovena i Górniczej. == Historia == Kopalnia stanowiła kontynuację istniejącej wcześniej niemieckiej kopalni Bahnschacht. Od 1945 roku nosiła nazwę Wałbrzych, zmienioną 1 stycznia 1946 roku na Bolesław Chrobry. W wyniku połączenia w 1964 roku kopalń: Bolesław Chrobry i Mieszko powstał jeden zakład pod wspólną nazwą Wałbrzych. Najpoważniejszą katastrofą górniczą w kopalni było zdarzenie z 22 grudnia 1985 roku. Zginęło wtedy 18 górników w wyniku wybuchu metanu, do tragedii doszło w polu wydobywczym przy ulicy Ludwika Beethovena. Na bazie kopalni Wałbrzych w wyniku restrukturyzacji 15 czerwca 1994 roku uruchomiono Zakład Wydobywczo-Przeróbczy Antracytu. Antracyt wydobywano z głębokości 700-850 metrów. Eksploatacja została zakończona 29 czerwca 1998 roku. Zakład stanowił ostatnią czynną kopalnię węgla w Wałbrzychu. Został całkowicie zamknięty w 1999 roku.
842
882
mrc_325
kim byl walter sonnenbruch?
niemiecki biolog
* "Willi Sonnenbruch" – bezwzględny niemiecki SS-mann służący w okupowanej Norwegii, syn profesora, mocno związany z matką * "Profesor Walter Sonnenbruch" – niemiecki biolog * "Ruth Sonnenbruch" – córka profesora, artystka, podróżująca po „niemieckiej Europie”, pomogła uciec Joachimowi * "Liesel Sonnenbruch" – wdowa po Eryku, starszym synu profesora, donosi na Ruth, zwolenniczka Hitlera * "Berta Sonnenbruch" – żona profesora, gorliwa nazistka, mocno związana z synem Willim * "Joachim Peters" – przyjaciel profesora i jego były asystent, komunista, przeciwnik rządów totalitarnych i zła na świecie * "Hoppe" – żandarm niemiecki w Generalnej Guberni * "Heini" – syn Hoppego * "Schultz" – młynarz, który przyprowadził żydowskie dziecko * "Juryś" – polski przyjaciel Hoppego * "Marika" – kochanka Williego * "pani Soerensen" –
157
173
mrc_326
kto grał skrzetuskiego?
Michał Żebrowski
w nim najwyższy autorytet wojskowy i polityczny. Przypadkowo uratował z rąk zbójców Bohdana Chmielnickiego, nie wiedząc, komu pomaga. Później zakochał się w Helenie Kurcewiczównie, poprosił o jej rękę opiekunów Heleny (kniahinię Kurcewiczową). Rywalizował z Bohunem o Helenę. Bohater spod Zbaraża, to dzięki jego odwadze król został powiadomiony o tragicznej sytuacji obrońców twierdzy. Skrzetuski to ideał rycerza, chrześcijanina, dla którego służba Bogu i ojczyźnie oraz honorowi stanowiły wartości cenniejsze nad życie. W ich imię gotów był poświęcić życie prywatne, minimalizując znaczenie własnych dramatów w obliczu tragedii Rzeczypospolitej. Skrzetuski występuje jako postać drugoplanowa w "Potopie", drugiej części "Trylogii" Sienkiewicza. Pojawia się również w epizodzie trzeciej części, "Panu Wołodyjowskim". W ekranizacji "Ogniem i mieczem" Jerzego Hoffmana w postać tę wcielił się Michał Żebrowski.
893
909
mrc_327
kim był józef sowiński?
polski generał, dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831, podczas powstania listopadowego.
Józef Longin Sowiński herbu Krakowczyk (ur. 15 marca 1777, zm. 6 września 1831) – polski generał, dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831, podczas powstania listopadowego. == Życiorys == Urodził się 15 marca 1777 r. w Warszawie w rodzinie urzędnika królewskiego i adwokata, Cypriana Sowińskiego, nobilitowanego w 1776 z herbem Krakowczyk. Uczył się w Szkole Rycerskiej. Po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej w 1794 wstąpił do wojska powstańczego, biorąc udział w walce o Warszawę. 1 maja 1794 uzyskał stopień podporucznika. Walczył następnie w korpusie Jana Henryka Dąbrowskiego, między innymi w walkach o Bydgoszcz, aż do kapitulacji w lutym 1795. Po rozbiorach Polski, zdemobilizowany, spędził kilka lat w majątku rodziców pod Sieradzem (w zaborze pruskim), a w 1799 wstąpił do armii
82
180
mrc_328
jakie były osiągnięcia marii skłodowskiej-curie?
Do jej dokonań należą: rozwinięcie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu.
Maria Salomea Skłodowska-Curie (ur. 7 listopada 1867 w Warszawie, zm. 4 lipca 1934 w Passy) – polsko-francuska uczona zajmująca się fizyką doświadczalną i chemią fizyczną, podwójna noblistka – laureatka Nagrody Nobla z fizyki (1903) i chemii (1911). W 1891 Maria Skłodowska wyjechała z Królestwa Polskiego do Paryża, by podjąć studia na Sorbonie (w XIX wieku kobiety nie mogły studiować na ziemiach polskich); następnie rozwinęła tam swoją karierę naukową. Była prekursorką nowej gałęzi chemii – radiochemii. Do jej dokonań należą: rozwinięcie teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków – radu i polonu. Z jej inicjatywy prowadzono także badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Nagrodą Nobla została wyróżniona po raz pierwszy w 1903 – z fizyki, wraz
509
677
mrc_329
kiedy oddano do użytku gazoport?
30 grudnia 2014
LNG w Świnoujściu oraz przekazanie go do użytkowania – z ustalonym początkowo terminem 30 czerwca 2014. Pod koniec 2010 zostały przeprowadzone prace geologiczne i geodezyjne. 23 marca 2011 premier Donald Tusk dokonał oficjalnego położenia kamienia węgielnego pod budowę. We wrześniu 2013 wcześniej ustalona data oddania została przesunięta na 30 grudnia 2014. Wokół budowy gazoportu trwały spory dotyczące m.in. dotacji ze strony UE oraz głębokości tras żeglugowych przecinanych przez budowany Gazociąg Północny. Koszt gazoportu miał wynieść około 2,5 mld zł. Przewidywano finansowanie z czterech źródeł: * wkład własny (kapitał spółki) – 670 mln zł (docelowo wyniesie 1 mld zł) * dotacja z UE z Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG) – 55 mln € * dotacja z Programu Operacyjnego
343
358
mrc_330
z jakim numerem grał michael jordan?
45
Ponieważ właściciel Byków Jerry Reinsdorf posiadał także Chicago White Sox, Jordan wybrał właśnie ten klub. Dodatkowo Reinsdorf postanowił nie rozwiązywać kontraktu Jordana z Bullsami przenosząc jego ważność na karierę baseballową. 7 lutego 1994 Jordan stał się graczem Chicago WS. Michael Jordan (występujący z numerem 45 na koszulce), z powodu umiejętności niewystarczających do gry w MLB, rozegrał cały sezon 1994 w drużynie Birmingham Barons (filialny klub White Sox, grający dwie klasy rozgrywkowe niżej), zdobywając w 127 meczach 46 punktów, 3 home runy i „kradnąc” 30 baz. Po zakończeniu sezonu w lidze AA, jesienią 1994, wziął jeszcze udział w rozgrywkach AFL ("Arizona Fall League"), międzysezonowych zawodach dla graczy z niższych lig, w których reprezentował Scottsdale Scorpions. Mimo starań, nie udało mu się
320
322
mrc_331
gdzie zginął leonidas?
W bitwie pod Termopilami
Persji, Kserksesa I, która nie mogła w wąskim przejściu wykorzystać przewagi liczebnej. W wyniku zdrady pasterza Efialtesa wrogie oddziały zaszły od tyłu Greków. Leonidas odesłał wtedy wojska państw sprzymierzonych i z trzystoma Spartanami, tyluż Helotami oraz siedmioma setkami Tespijczyków bronił wąwozu do końca. Poświęcenie Leonidasa i jego wojowników dało czas reszcie żołnierzy na wycofanie się. W bitwie pod Termopilami Spartanie stawiali zaciekły opór, jednak przeważająca liczba Persów zmiażdżyła niewielkie siły Leonidasa, który na koniec poległ w bitwie. Tebanie poddali się, wypalono im piętna, przed wojskami perskimi droga została otwarta. == Odbiór == Postać Leonidasa jest symbolem bohaterstwa i mężnego poświęcenia, nawet w sytuacji bez wyjścia. W miejscu śmierci jego i jego oddziałów postawiono obelisk w kształcie lwa ("tropaion") z wyrytym
402
426
mrc_332
ile tysięcy jest tatarów jako mniejszość etniczna?
1828
w XVI i XVII wieku. * Bruno Abdank-Abakanowicz – matematyk, wynalazca i elekrotechnik; pochodził ze szlacheckiej rodziny o tatarskim rodowodzie. * Magdalena Abakanowicz – artystka; pochodziła ze szlacheckiej rodziny o tatarskim rodowodzie. * Selim Chazbijewicz – polski humanista, publicysta, poeta oraz ambasador RP w Kazachstanie i Kirgistanie (od 2017). == Współczesność == Tatarzy to mniejszość etniczna, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2011 narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań zadeklarowało 1828 obywateli polskich (wg danych poprzedniego narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań z 2002 liczebność mniejszości tatarskiej wynosiła 447 osób), w tym: w województwie podlaskim – 539 osób (według narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań z 2002 – 319), mazowieckim – 332 (według narodowego spisu powszechnego ludności i mieszkań z
529
533
mrc_333
jakie było ulubione zajęcie artemidy?
Ulubionym zajęciem bogini było przemierzanie nocą dzikich górskich dolin, kotlin, gajów i lasów.
i odpływami morza, Artemidę zaczęto uważać za bóstwo opiekuńcze rybaków. Jej atrybutami były łuk, strzały i kołczan, a ulubionym zwierzęciem łania. Była córką Zeusa i Latony, siostrą bliźniaczką Apollina. Należała do grona 12 bogów olimpijskich. Bogini-dziewica. Ulubionym zajęciem bogini było przemierzanie nocą dzikich górskich dolin, kotlin, gajów i lasów. Podróżowała zawsze w towarzystwie wiernych jej nimf. Jej obecność najbardziej odczuwano w pobliżu rzek i źródeł, w okolicach podmokłych i bagiennych. Uważano, że to podczas księżycowych nocy bezpieczniejsi są podróżni i trzody – Artemida była bowiem postrachem dla groźnych zwierząt. Jej ukochanym terenem łowieckim była Arkadia – dziewicza kraina wzgórz i zalesionych kotlin. Bliźniacza więź z Apollem, a także afirmacja życia spowodowały, że uznano ją za wielką miłośniczkę tańca i muzyki.
263
359
mrc_334
kto walczył z aniołem?
Jakuba
Walka Jakuba z aniołem – obraz holenderskiego malarza Rembrandta Harmenszoona van Rijn, namalowany w 1659 roku. Rembrandt przez całe swoje artystyczne życie czerpał tematy dla swoich obrazów z Biblii. W 1659 roku stworzył dwa dzieła, w których opowiada historię ze Starego Testamentu. Pierwszym obrazem była "Walka Jakuba z aniołem", drugim: "Mojżesz z tablicami prawa". Podobnie jak obraz "Walka Jakuba...", został zamówiony przez władzę miejską Amsterdamu. Być może oba dzieła miały składać się na całość większego cyklu poświęconego bohaterom ze Starego Testamentu. Obraz zachował się w pomniejszonej wersji (płótno zostało przycięte). Rembrandt na bohatera swojego dzieła wybrał postać Jakuba i jego walkę z aniołem opisaną w Księdze Rodzaju.
6
12
mrc_335
kogo synem jest mateusz gessler?
restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave
Mateusz Adam Gessler (ur. 31 lipca 1980 w Warszawie) – polski kucharz, restaurator i osobowość medialna. == Życiorys == Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave, wnukiem Zbigniewa Gesslera i Jacka Fedorowicza. Ma przyrodniego brata, Adama. Wyjechał w stanie wojennym do Francji ze swoją matką. Wychowywała go ze swoim drugim mężem, Patrice’em. Ukończył szkołę gastronomiczną w Lozannie. Jest właścicielem trzech restauracji w Warszawie: Warszawa Wschodnia (od 2012), Ćma (od 2016) i Warszawski Sen (od 2017). Napisał dwie książki kucharskie: "Moja Kuchnia Polska" i "Smaki dzieciństwa". W styczniu 2014 dostał propozycję prowadzenia polskiej edycji programu kulinarnego Polsatu "Hell’s Kitchen. Piekielna kuchnia", jednak zrezygnował z niej z powodów osobistych. W latach 2016–2021 był jednym z jurorów polskiej edycji programu TVN "MasterChef
131
189
mrc_336
skąd pochodzą szkoci?
naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną.
Szkoci (ang. i scots "Scots", gael. "Albannaich") – naród celtycki zamieszkujący Szkocję i Irlandię Północną. Mówią językami: angielskim (70% ludności), szkockim lallans (30% ludności) i celtyckim językiem gaelickim (1% ludności, głównie wyspy Hebrydy); te dwa ostatnie języki są stopniowo wypierane przez język angielski. == Historia == 42% Szkotów wyznaje prezbiterianizm (Kościół Szkocji), duża grupa ludności to ateiści (28%), jedynie mieszkańcy południowo-zachodniej Szkocji (głównie potomkowie imigrantów z Irlandii) oraz ludność 2 niewielkich wysp (South Uist i Barra) to w większości katolicy (16%). W etnogenezie Szkotów uczestniczyło wiele grup: Piktowie, Gaelowie, Brytowie, Anglowie oraz wikingowie. W wyniku wielowiekowych procesów ukształtowały się trzy grupy społeczeństwa szkockiego: zanglizowani mieszkańcy nizin (Lowlanderzy) mówiący językiem scots i górale podtrzymujący celtyckie tradycje (Highlanderzy) posługujący się językiem gaelic
52
109
mrc_337
podczas 1 wojny światowej do walki wykorzystywano?
sterowce i samoloty
czołgów, które zaczęły się pojawiać w coraz większej liczbie na polach bitew. Ich największym sukcesem okazała się bitwa pod Cambrai w listopadzie 1917, gdzie przełamały one linię Hindenburga, zdobyły 100 dział i 8 tys. jeńców. ==== Lotnictwo ==== W czasie I wojny światowej po raz pierwszy w celach wojskowych zostały użyte sterowce i samoloty. Na początku wojny podstawowym zadaniem lotnictwa było rozpoznanie i korygowanie ognia artyleryjskiego. To właśnie rekonesans lotniczy był jedną z przyczyn impasu na froncie zachodnim, bo uniemożliwiał wyprowadzenie zaskakującego natarcia. Bombardowanie celów strategicznych głównie przy użyciu samolotów wykonywali jednak tylko Niemcy i Brytyjczycy przy, do tych celów używane były także sterowce zwane zeppelinami, które jednak nie okazały się zbyt skuteczne. Podczas I wojny światowej doszło również do
325
344
mrc_338
kim z zawodu była mama neta?
malarką
włosach, ojciec Neta. Doskonały informatyk, od trzeciego tomu pracuje w Instytucie Badań Nadzwyczajnych. Przyjaźni się z panem Polonem, ojcem Felixa. Denerwuje go nadopiekuńcze podejście żony do bliźniąt. ==== Liliana Bielecka ==== Czarnowłosa kobieta, matka Neta. Jest malarką, zakochaną w minimalizmie, choć sama maluje abstrakcje. W 3 tomie pogrążyła się w śpiączce, jako jeden z więźniów Pałacu Snów. Dzięki Felixowi, Netowi i Nice zostaje uwolniona razem z innymi. Dla swoich nowo narodzonych dzieci jest bardzo nadopiekuńcza, co powoduje spięcia między nią a mężem, a później między nią i jej matką. ==== Pompek i Prumcia ==== Bliźnięta, rodzeństwo Neta, nazywane przez Neta przed ich narodzeniem „bratosiostrą”. Na początku Net za nimi nie przepadał, ale pod koniec 6 tomu stał się wobec nich
270
277
mrc_339
z jakiego miasta pochodził abraham?
Ur chaldejskim
Abraham ( "’Awrāhām", akad. A-bi-ra-mu, "Ibrāhīm", dosł. „kochający ojciec”) – pierwotnie zwany Abramem, pierwszy z hebrajskich patriarchów. Żył ok. II tysiąclecia p.n.e. Zgodnie z przekazami biblijnymi Abraham był praojcem narodu żydowskiego, arabskiego, edomickiego i także innych. Z woli Boga Jahwe wyruszył z Mezopotamii do Palestyny. Mąż Sary i Hagar, ojciec Izaaka i Izmaela. == Historia biblijna == === Powołanie === Abram razem z ojcem Terachem, żoną Saraj (która była jego przyrodnią siostrą) i bratankiem Lotem mieszkał początkowo w Ur chaldejskim. Później zamieszkiwał w krainie Charan, w celu dotarcia do Kanaanu. Stary Testament początkowo nie podaje przyczyny opuszczenia Ur. Przyczyną mogła być niespokojna sytuacja po upadku III dynastii z Ur wywołana konfliktami pomiędzy autochtonami i amoryckimi imigrantami. Deuterokanoniczna Księga Judyty podaje
543
557
mrc_340
od czego może się wywodzi słowo polska?
nazwa "Polska" wywodzi się od nazwy "pola" – otwartej przestrzeni znajdującej się na danym terytorium.
Pochodzenie nazwy Polska nie jest jednoznaczne. == Gramatyka == Gramatycznie nazwa "Polska" wywodzi się od nazwy "pola" – otwartej przestrzeni znajdującej się na danym terytorium. Składa się z dwóch części: nazwy „Pol” – „pole” oznaczającej otwartą przestrzeń lub uprawne pole oraz przyrostkowego formantu przymiotnikowego „-ska”. Nazwa „Polska” to gramatycznie przymiotnik utworzony od rzeczownika „pole” za pomocą przyrostka „-sk”, który jest formantem przymiotnikowym, kontynuantem z języka prasłowiańskiego "-ьskь-jь" określającym przynależność do czegoś. Pierwotna forma „-sk” jest bezosobowa jednak występują jej odmiany rodzajowe – rodzaju nijakiego „-sko”, męskiego „-ski” oraz żeńskiego „-ska”. Dodawane jako końcówka rzeczowników tworzą w języku polskim przymiotniki czyli słowa określające przymioty oraz cechy przedmiotów, pojęć oraz zjawisk np. „modelar-ski”, „zielar-ski”, „lniar-ski”. Słowo „niebieski” w XIV wieku oznaczało „przynależny
77
179
mrc_341
w którym sezonie pojawia się klaus?
W drugim sezonie
Druga seria serialu telewizyjnego dla młodzieży pod tytułem Pamiętniki wampirów, po raz pierwszy emitowana na stacji The CW od 9 września 2010 do 12 maja 2011. Seria zawiera 22 odcinki. == Fabuła == W drugim sezonie akcja skupia się na Katherine Pierce, która wraca do miasteczka aby znaleźć kamień księżycowy i oddać go Klausowi wraz z Eleną w zamian za swoją wolność. W trakcie sezonu Tyler dowiaduje się o rodzinnej klątwie, którą aktywuje przez co staje się wilkołakiem. W końcówce sezonu poznajemy Klausa który chce zabić Elenę aby stać się Hybrydą. Akcja kończy się gdy Klaus przemienia się przez co ginie Jenna, lecz Elena zostaje uratowana. == Obsada == === Główna === * Nina Dobrev jako Elena Gilbert (22 odcinki)
199
215
mrc_342
do czego odnosi się stwierdzenie „pozycja długa?
zakup instrumentu finansowego lub posiadanie tego instrumentu finansowego na właściwym rachunku.
Pozycja długa (ang. "long position") – na rynku finansowym oznacza zakup instrumentu finansowego lub posiadanie tego instrumentu finansowego na właściwym rachunku. Zajęcie długiej pozycji związane jest z posiadaniem praw stowarzyszonych z danym instrumentem finansowym (np. dywidenda, prawo poboru, kupon odsetkowy). == Otwarcie w przypadku istnienia pozycji krótkiej == Odwrotnością pozycji długiej jest pozycja krótka. W przypadku, gdy inwestor posiada już pozycję krótką i otwiera pozycję długą, następuje: # redukcja pozycji krótkiej (L_K>L_D) # całkowite zamknięcie pozycji krótkiej (L_K=L_D) # całkowite zamknięcie pozycji krótkiej i otwarcie pozycji długiej (L_K gdzie: * L_K – wielkość pozycji krótkiej (najczęściej w sztukach posiadanego instrumentu), * L_D – wielkość otwieranej pozycji długiej (najczęściej w sztukach posiadanego instrumentu). == Przykłady pozycji długiej == * Pozycja długa
67
163
mrc_343
w duecie z garfunkelem?
Paul Simon
Simon & Garfunkel – amerykański duet rockowy powstały w 1957 (jako "Tom and Jerry" – obecna nazwa została wybrana przez duet w 1964), najczęściej kojarzony z gatunkami folk rock i soft rock. == Charakterystyka == Grupa była nie tylko najpopularniejszym duetem wokalnym lat 60, lecz także należała do najbardziej znanych grup rockowych obok The Beatles, The Beach Boys czy The Rolling Stones. W jej skład wchodzili szkolni koledzy Paul Simon (ur. 13 października 1941) – grający na gitarze i śpiewający oraz komponujący piosenki i piszący do nich teksty, oraz obdarzony bardzo czystym głosem, wysokim tenorem, Art Garfunkel (ur. 5 listopada 1941). Muzyka grupy, wykonywana zwykle przy akompaniamencie gitary akustycznej i delikatnie grającego zespołu rockowego, charakteryzowała się wpadającymi w ucho melodiami
430
440
mrc_344
jaką rolę podczas soboru w konstancji odegrał paweł włodkowic?
brał udział w opracowywaniu pism poselstwa polskiego, w szczególności zaś był autorem głównych pism prezentujących stanowisko strony polskiej w sporze z zakonem krzyżackim.
jako pełnomocnik księcia Janusza Mazowieckiego, wraz z pełnomocnikiem króla Polski Andrzejem Łaskarzem, którego znał ze studiów w Pradze i Padwie, brał udział w sporze między Polską a zakonem krzyżackim, toczącym się w Budzie przed rozjemcą cesarzem Zygmuntem Luksemburskim. W 1414-1415 pełnił funkcje rektora Akademii Krakowskiej. W latach 1414-1418 trwał sobór w Konstancji. Paweł Włodkowic został na nim członkiem poselstwa polskiego, uczestnicząc w obradach soboru przez cały jego czas. Pozostał w Konstancji wraz z resztą poselstwa również po soborze i wrócił do kraju w maju 1418. W trakcie soboru, brał udział w opracowywaniu pism poselstwa polskiego, w szczególności zaś był autorem głównych pism prezentujących stanowisko strony polskiej w sporze z zakonem krzyżackim. Głównymi antagonistami Pawła Włodkowica ze strony krzyżackiej był dominikanin
605
777
mrc_345
jak inaczej nazywa się piłka ręczna?
szczypiorniak
Piłka ręczna (potocznie pol. szczypiorniak, ) – zespołowa dyscyplina sportu (gra drużynowa), uprawiana na całym świecie – zarówno przez kobiety, jak i przez mężczyzn – w której biorą udział dwie drużyny po 7 zawodników każda. Celem gry jest zdobycie jak największej liczby bramek. Piłka może być rzucana, popychana, łapana, uderzana i zatrzymywana. Zawodnicy, oprócz bramkarzy, nie mają prawa zrobić więcej niż 3 kroki z piłką w rękach, co wymusza bieg z kozłowaniem i liczne podania. Bramkarze wychodząc z pola bramkowego, stają się zawodnikami ofensywnymi i obowiązują ich wówczas identyczne prawa jak pozostałych zawodników (łącznie z brakiem możliwości powrotu z piłką w pole karne). == Historia == Źródeł piłki ręcznej należy szukać w dalekiej przeszłości. Gry takie jak: "urania" w starożytnej
29
42
mrc_346
gdzie magazynowane jest zelazo?
Magazynowane jest w wątrobie również w postaci ferrytyny.
transportowane jest przez transferrynę. Prawidłowe stężenie żelaza w surowicy krwi: * wartość średnia ** mężczyźni 21,8 μmol/l, 120 μg/dl ** kobiety 18,5 μmol/l, 100 μg/dl * wartość skrajna ** mężczyźni 17,7–35,9 μmol/l, 90–200 μg/dl ** kobiety 11,1–30,1 μmol/l, 60–170 μg/dl Magazynowane jest w wątrobie również w postaci ferrytyny. ==== Zapotrzebowanie i podaż w diecie ==== Zapotrzebowanie na żelazo u człowieka jest zmienne i zależy od wieku, płci i stanu organizmu. U osób dorosłych wynosi ono od 1 mg/dobę u mężczyzn do 2 mg u kobiet, z zastrzeżeniem, że w okresie ciąży i karmienia powinno to być ok. 3 mg/dobę. Różnice w przyswajalności żelaza z pożywienia są bardzo duże w zależności od diety, od 1–2% dla diety wyłącznie zbożowej, do 25%
276
333
mrc_347
ile mieszkańców liczy poznań?
Według danych GUS z 1990 r. w mieście zameldowanych było wówczas 590,1 tys. mieszkańców.
Poznania według danych GUS z dnia 31 grudnia 2012 r.: Najwyższa jak dotąd liczba ludzi mieszkała w Poznaniu na początku lat 90. Według danych GUS z 1990 r. w mieście zameldowanych było wówczas 590,1 tys. mieszkańców. Od tego momentu liczba ta wolno i stopniowo maleje. Ma to związek z przenoszeniem się mieszkańców do miejscowości w podpoznańskich gminach, a także z ogólnym trendem ujemnego przyrostu naturalnego. Odwrotna sytuacja ma miejsce w powiecie poznańskim – tam w ciągu ostatnich 17 lat liczba mieszkańców wzrosła o 43,2% z poziomu 240,7 tys. osób w 1995 r. do 344,7 tys. w roku 2012. Wykres liczby ludności miasta Poznań na przestrzeni ostatnich 4 stuleci: ImageSize = width:700 height:300 PlotArea = left:50 right:20 top:25 bottom:30 TimeAxis =
128
216
mrc_348
czyim wodzem był inczuczuna?
uznawany był za głównego wodza przez wszystkie plemiona Apaczów z wyjątkiem jednego, zbuntowanego szczepu.
Santera. == Imię == Wielu czytelników zastanawiało się, jak przetłumaczyć imię słynnego wodza Apaczów. Znaczenie imienia zostało dopiero odczytane z pamiętnika przyjaciela Maya – Ernsta Abela, który opisał w nim, jak to pisarz opowiedział historię imienia Apacza pewnej grupie wielbicieli, w trakcie spotkania z nimi, w dniu 25.03.1898 r. Opowieść brzmiała następująco: Inczu-czuna, ojciec Winnetou, uznawany był za głównego wodza przez wszystkie plemiona Apaczów z wyjątkiem jednego, zbuntowanego szczepu. Udał się więc do tych buntowników w towarzystwie swego syna, aby zdobyć u nich rangę dowódcy. Obaj zostali jednak przez tamtych wzięci do niewoli i skazani na śmierć. W pobliżu miejsca ich uwięzienia znajdowało się małe jezioro, którego powierzchnię pokrywała ropa naftowa. Powiedziano obu Apaczom, że jeśli młodszy z nich żywy
400
506
mrc_349
jakie jest położenie geograficzne warszawy?
Skrajne punkty Warszawy mają długość geograficzną 20°51′06″E i 21°16′16″E, a szerokość geograficzną 52°05′52″N i 52°22′05″N.
Skrajne punkty Warszawy mają długość geograficzną 20°51′06″E i 21°16′16″E, a szerokość geograficzną 52°05′52″N i 52°22′05″N. Stolica stanowi główne miasto monocentrycznej aglomeracji warszawskiej. Liczba jej mieszkańców, zależnie od sposobu zdefiniowania jej granic, wynosi od 2,6 do 3,5 mln. Jest to największe po aglomeracji śląskiej skupisko ludności w Polsce. Na obszarze aglomeracji warszawskiej znajduje się około 20 miast. == Warunki naturalne == === Rzeźba terenu === Charakterystyczna dla krajobrazu miasta jest wysoka na 6–25 m skarpa wiślana, stanowiąca lewobrzeżną krawędź erozyjną Równiny Warszawskiej. W północnej części Warszawy skarpa biegnie w pobliżu Wisły natomiast w południowej (Mokotów, Ursynów) odsuwa się od rzeki. Najwyższą wysokość (ok. 25 m) ma w części środkowej, na odcinku od kościoła św. Anny do Belwederu. Na obszarze miasta znajduje
0
124
mrc_350
jakie informacje zawiera pesel?
Rejestr służy do gromadzenia podstawowych informacji identyfikujących tożsamość i status administracyjno-prawny obywateli polskich oraz cudzoziemców zamieszkujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności (PESEL) – centralny zbiór danych prowadzony w Polsce przez ministra właściwego do spraw informatyzacji (do końca 2015 r. przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych) na mocy ustawy o ewidencji ludności. Rejestr służy do gromadzenia podstawowych informacji identyfikujących tożsamość i status administracyjno-prawny obywateli polskich oraz cudzoziemców zamieszkujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Potocznie mianem PESEL określa się również numer ewidencyjny osoby fizycznej wykorzystywany w tym rejestrze. Uwaga: jest artykuł o historii powstawania Rządowego Centrum Informatycznego PESEL == Geneza i rozwój systemu == === MAGISTER: rejestr osób z wyższym wykształceniem === Pierwszym systemem do ewidencjonowania dużej grupy obywateli polskich był rejestr MAGISTER, uruchomiony w latach 1973–1974, zawierający dane osób z wyższym wykształceniem zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych i uczelniach.
258
460
mrc_351
ile pól ma ruletka?
Na planszy jest 37 lub 38 pól z numerami.
rzuceniu kulki przez krupiera. Muszą oni jednak zdążyć przed wypowiedzeniem przez niego słów "Rien ne va plus" – ("koniec obstawiania") lub ich odpowiednika w języku regionalnym. Następuje to z reguły wtedy, gdy kulka utraci swój pierwotny impet, zazwyczaj na 3 okrążenia bieżni przed momentem, kiedy zaczyna opadać w kierunku kręcącego się koła. Na planszy jest 37 lub 38 pól z numerami. Obstawia się dowolne kombinacje na stole ruletki kładąc na nie żetony. W zależności od zakładu kasyno dokłada wygraną albo zakład inkasuje. Wygrana zależy od rodzaju zakładu. * Straight Up, numer pojedynczy – 35:1 * Split Bet, dwa numery – 17:1 * Street Bet, trzy numery – 11:1 * Corner Bet, cztery numery – 8:1 * Five Bet, pierwsze pięć
347
388
mrc_352
jaki ruch jest na malcie?
Zasada ruchu lewostronnego
Ruch lewostronny – przepis ruchu drogowego nakazujący pojazdom poruszanie się w pobliżu lewej krawędzi jezdni. W zmodyfikowanej postaci obowiązywać on może także na tramwajowych, czasem także kolejowych, liniach dwutorowych (w tym przypadku nakazuje jazdę lewym torem). Zasada ruchu lewostronnego obowiązuje dziś w mniejszości krajów świata: w Wielkiej Brytanii oraz w krajach niegdyś od Wielkiej Brytanii zależnych lub będących jej byłymi koloniami, w tym w Irlandii, na Cyprze i Malcie, a także w Australii, Nowej Zelandii, Samoa, Indiach, Pakistanie, Sri Lance, Bangladeszu, Papui-Nowej Gwinei, Brunei, Hongkongu, Południowej Afryce i innych postbrytyjskich koloniach Afryki (Lesotho, Botswanie, Kenii, Tanzanii, Ugandzie, Zambii, Zimbabwe), jak również w Japonii, Malezji, Singapurze, Indonezji, Tajlandii, Makau, na Malediwach, Mauritiusie, Jamajce, Dominice oraz w Gujanie i Surinamie. Jednym z
270
296
mrc_353
kto zbudował piramidy?
Współczesna wiedza wskazuje na to, że budową piramid zajmowali się opłacani przez Faraona robotnicy.
powielana w filmach), jakoby budowniczymi piramid byli niewolnicy, obecnie wydaje się mało prawdopodobna. Współczesna wiedza wskazuje na to, że budową piramid zajmowali się opłacani przez Faraona robotnicy. Budowa piramidy trwała około dwudziestu lat, korzystając z siły roboczej wynoszącej około 8000 osób, pracujących przez cały rok. Szacuje się, że każdego dnia średnio wydobywano 340 bloków skalnych potrzebnych do budowy. Gdy Nil wylewał, w pracy kamieniarzy, skalników i robotników pomagali rolnicy (których liczba dochodziła do nawet 10 000). Piramidy były częścią polityki budowlanej faraonów. Władcy spoczywający w piramidach mieli wracać do świata żywych, aby czerpać z niego energię. Miały być też "miejscami wniebowstąpienia". Kształt grobowców miał im w tym pomagać, co znajduje swoje potwierdzenie w "Tekstach piramid". === Historia === Za jedną
106
206
mrc_354
kto zakochał się w eurydyce?
Orfeusza
Eurydyka (także Eurydike; gr. Eurydíkē, łac. Eurydice) – w mitologii greckiej jedna z hamadriad lub menad, które nocami spotykały się wśród trackich pustkowi i oddawały cześć Dionizosowi, urządzając bachanalie. Uchodziła za żonę Orfeusza. Zmarła od ukąszenia jadowitego węża. Nastąpiła na węża podczas zbierania ziół w lesie w dolinie rzeki Penejos w pobliżu Tempe w Tesalii, uciekając przed myśliwym Aristajosem. Nimfy leśne opowiedziały o tym Orfeuszowi, który to niezwłocznie udał się do podziemnego świata zmarłych. Orfeusz błagał Hadesa o jej powrót na ziemię: zmiękczył wolę boga podziemi i jego żony Persefony żałosną pieśnią. Pluton zgodził się wydać Eurydykę pod jednym warunkiem – Orfeusz miał z nią wyjść z podziemi, idąc pierwszy i nie oglądając się za siebie. Gdy jednak małżonkowie zbliżali
229
237
mrc_355
która religia wierzy w reinkarnacje?
Hinduizm
a raczej o „wielu wcieleniach”. === Hinduizm === Wiara w reinkarnację występuje w najbardziej rozbudowanej formie w hinduizmie. Według zasad tej religii cykl śmierci i ponownych narodzin dusz ciągnie się aż do przerwania (zob. moksza) – pełnego zjednoczenia z Brahmanem, które nigdy się nie skończy. Jakkolwiek nie można bezpośrednio sterować procesem przechodzenia do następnego wcielenia, o jego kierunku decyduje indywidualna karma oraz pragnienia danej duszy. Stąd poprawianie własnej karmy poprzez dobre, zgodne z dharmą uczynki skutkuje wcieleniem się po śmierci w lepszy byt, zaś pogarszanie własnej karmy powoduje wcielenie się w gorszy byt. Krąg reinkarnacji może być przerwany dopiero po osiągnięciu oświecenia, które wiąże się z całkowitym oczyszczeniem karmy. Według jednego z głównych nurtów filozoficznych, Wisznuizmu, krąg reinkarnacji może być
36
44
mrc_356
ilu wiernych liczy obrządek bizantyjski w polsce?
W 2021 liczył 117 wiernych (w tym 1 duchowny) należących do jednej parafii.
Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce, Kościół neounicki w Polsce – katolicki Kościół wschodni działający na terenie Polski, który posługuje się w swojej liturgii rytem bizantyjskim synodalnym zwanym bizantyjsko-słowiańskim. W 2021 liczył 117 wiernych (w tym 1 duchowny) należących do jednej parafii. == Historia == === Początki neounii w Polsce === Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego powstał w Polsce w latach dwudziestych XX wieku w konsekwencji wzmożonego zainteresowania wschodem Europy, jakie dało się zauważyć w Kościele katolickim po I wojnie światowej. Zwolennikiem i organizatorem tej wspólnoty w Rzeczypospolitej Polskiej był ordynariusz siedlecki Henryk Przeździecki, który wykorzystał stanowisko Stolicy Apostolskiej w sprawie nawracania prawosławnych na katolicyzm i otrzymał na ten cel w 1923 od papieża Piusa XI instrukcję "Zelum Amplitudinis". Na jej
249
324
mrc_357
od kiedy działa ceidg?
utworzony w 2011.
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (skrótowo oraz poprzednio: ewidencja działalności gospodarczej), CEIDG – prowadzony w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki spis przedsiębiorców będących osobami fizycznymi z wyłączeniem rolników indywidualnych, wraz z ewentualnymi adnotacjami o ich uczestnictwie w spółkach cywilnych, utworzony w 2011. == Historia == Protoplastą CEIDG była ewidencja działalności gospodarczej osób fizycznych wprowadzona przez ustawę o działalności gospodarczej z 1988 r. (tzw. ustawa Wilczka (), ministra przemysłu w rządzie Mieczysława Rakowskiego), która prowadzona była jako jawna przez właściwe dla miejsca prowadzenia działalności urzędy gminne, miejsko-gminne lub miejskie. Następnie ewidencja działała na podstawie ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej, którą z kolei zastąpiła ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca
383
400
mrc_358
dlaczego na giewoncie jest krzyż?
Zamontowany tam został przez parafian z Zakopanego 19 sierpnia 1901 roku na pamiątkę 1900. rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa.
Krzyż na Giewoncie − metalowy krzyż na szczycie Wielkiego Giewontu (1894 m n.p.m.) w masywie Giewontu. Zamontowany tam został przez parafian z Zakopanego 19 sierpnia 1901 roku na pamiątkę 1900. rocznicy urodzin Jezusa Chrystusa. Inicjatywa wyszła od ówczesnego proboszcza zakopiańskiego, Kazimierza Kaszelewskiego. Aby się przekonać, jakiej wysokości będzie potrzebny krzyż, by był widoczny z Zakopanego, zrobiono próbę: z dwóch długich żerdzi zabranych z szałasu zbito krzyż o wysokości 10,5 m – był on widoczny. Metalowy krzyż w elementach wykonała fabryka Góreckiego w Krakowie, przywieziono go koleją. Krzyż ma wysokość 17,5 m, z czego 2,5 m jest wkopane w skały, ramię poprzeczne ma długość 5,5 m. Składa się z 400 żelaznych elementów o łącznej wadze 1819 kilogramów („Tatry” 3/2009 podaje 1978
103
228
mrc_359
kto napisał antygonę?
Sofoklesa
Antygona – tragedia Sofoklesa z roku 442 p.n.e. Nazywana jest tragedią władzy i klasyfikowana jako chronologicznie ostatnia z cyklu trzech tragedii tebańskich ("Król Edyp", "Edyp w Kolonie", "Antygona") opartych na mitach o tebańskim rodzie Labdakidów. Utwór jest powszechnie uznawany za arcydzieło dramaturgii światowej o dużej sile oddziaływania na widza. Po śmierci Edypa Polinik i Eteokles podzielili się władzą. Jednak wbrew umowie Eteokles po roku rządów nie przekazał tronu bratu. Polinik sprowadził obce wojska, aby odzyskać tron. Między braćmi rozpoczęła się walka o władzę, w której obaj zginęli. Władcą został ich wuj Kreon. Kreon uznał Polinika za zdrajcę i wydał zakaz grzebania jego zwłok. Eteoklesowi zaś został wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawiła się rozkazowi Kreona i pochowała
20
29
mrc_360
w jakim zespole śpiewał zenek martyniuk?
Akcent
Zenon Martyniuk (ur. 23 czerwca 1969 w Gredelach) – polski piosenkarz i gitarzysta wykonujący muzykę z gatunku disco polo. Od 1989 wokalista zespołu Akcent, który założył z Mariuszem Anikiejem. Z zespołem wydał 15 albumów studyjnych oraz wylansował przeboje takie jak „Gwiazda”, „Królowa nocy” (cover utworu grupy Meffis), „Pragnienie miłości”, „Przez twe oczy zielone” czy „Przekorny los”. W latach 1991–1993 współtworzył z Henrykiem Millerem zespół Ex-Akcent, z którym wydał trzy albumy: "Szczęśliwy czas" (1991), "Piękna niedziela" (1992) i "Kolędy" (1992). Od 1994 także artysta solowy, wydał dwie płyty: "Wspomnienie" (1994) i "Do Ciebie..." (2006), którą nagrał z Waldkiem Oksztulem, oraz minialbum "Ja gnam przed siebie" (2019). Był głównym bohaterem filmu biograficznego "Zenek", poza tym wystąpił gościnnie w filmie "Miszmasz, czyli kogel-mogel
149
155
mrc_361
jaki zespół śpiewał piosenkę jak się masz kochanie?
Happy End
Happy End – polski zespół wykonujący muzykę pop-rockową, grupa wokalno-instrumentalna. Powstał w Łodzi w styczniu 1975 roku. Wylansował przebój „Jak się masz, kochanie?”. == Działalność zespołu == Inicjatorem utworzenia grupy był Zbigniew Nowak. Happy End zadebiutował wiosną roku 1975 w Rozgłośni Łódzkiej Polskiego Radia. W latach 70. brał udział w licznych imprezach estradowych i programach telewizyjnych. Zdobył kilka nagród. Koncertował w wielu krajach Europy (Czechosłowacja, Finlandia, Norwegia, NRD, Szwecja, ZSRR), a także w ośrodkach polonijnych w Kanadzie i USA. Zespół występował na Festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze. W roku 1979 zmienił swój skład, a w 1981 rozwiązał się. Nowakowie wyjechali do Stanów Zjednoczonych, gdzie Zbigniew pracował jako pianista, a w duecie występowali pod nazwą Danny & Didi. Reaktywacja nastąpiła
0
9
mrc_362
kto odnalazł titanica?
Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem
dzień znakomicie utrzymane z funduszu powierniczego założonego przez White Star Line i funduszy żydowskiej kongregacji Beth Israel w Halifaxie. Wyglądają identycznie i łączy je opis „zmarł 15 kwietnia 1912 roku”. == Odnalezienie wraku statku == Wrak „Titanica” odnaleziono 1 września 1985 r. na głębokości 3802 m. Jego położenie to: . Ekspedycja na czele z Robertem Ballardem poświęciła wiele czasu na badanie dna morskiego w celu zlokalizowania wraku. O godzinie 0:45, 1 września 1985 r., badacze zobaczyli przed sobą fragment jednego kotła parowego. Położenie resztek statku udało się ustalić w ciągu kilku dni. Do tej pory sądzono, że powinien zachować się w idealnym stanie, co okazało się nieprawdą – z dnia na dzień wrak coraz bardziej niszczeje z powodu działalności bakterii
335
375
mrc_363
o czym opowiada książka mały książę?
"Mały Książę" jest książką opowiadającą o dorastaniu do wiernej miłości, do prawdziwej przyjaźni i odpowiedzialności za drugiego człowieka. Stawia pytania o hierarchię wartości czy sens więzi między ludźmi.
Książę w stosunku do róży: "Ale ja chyba nie zawsze wiedziałem, jak troszczyć się o Ciebie". Żałował też później, że Werthowi, a nie Consuelo zadedykował swe dzieło. Niedługo po ukazaniu się książki drukiem Exupéry wyjechał do francuskiej bazy lotniczej w Afryce Północnej. == Treść == "Mały Książę" jest książką opowiadającą o dorastaniu do wiernej miłości, do prawdziwej przyjaźni i odpowiedzialności za drugiego człowieka. Stawia pytania o hierarchię wartości czy sens więzi między ludźmi. Za postacią głównego bohatera skrył się sam Exupéry. W dzieciństwie nawet nazywany był przez rodzeństwo "królem-słońcem", co miało też związek z arystokratycznym pochodzeniem. Spotkanie Małego Księcia z pilotem jest rozmową pisarza z samym sobą, powrotem do tematów, które zawsze dla niego były istotne, szukaniem odpowiedzi na wiele
286
492
mrc_364
kiedy była bitwa pod maratonem?
Bitwa pod Maratonem – najważniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecję, która miała miejsce w roku 490 p.n.e.
Bitwa pod Maratonem – najważniejsza bitwa pierwszej wielkiej inwazji perskiej na Grecję, która miała miejsce w roku 490 p.n.e., rozegrana pod małą miejscowością Maraton, usytuowanej we wschodniej Attyce. == Prolog == Po upadku powstania jońskiego (499–494 p.n.e) król Persji Dariusz I postanowił podbić Grecję, którą zamierzał ukarać za opowiedzenie się po stronie powstańców. W 492 p.n.e. r. wysłał do Grecji armię pod dowództwem Mardoniusza, który doprowadził do zwycięstwa Persów w Tracji. Natarcie zostało jednak zatrzymane, gdyż sztorm w okolicy półwyspu Athos zniszczył większą część floty perskiej, zmuszając Mardoniusza do odwrotu. == Kampania perska == Dariusz planował poprzez kolejne ataki podporządkować sobie całą Grecję, korzystając z faktu, iż część "polis", w obawie przed stratami, odmówiła udziału w wojnie. Król perski wysłał
0
126
mrc_365
kogo nadzoruje knf?
Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami
Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – organ właściwy do sprawowania nadzoru nad instytucjami krajowymi w rozumieniu przepisów UE. Powołany na mocy ustawy z dnia 21 lipca 2006 o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przejęła zadania zniesionej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. KNF nie jest centralnym organem administracji rządowej, bowiem ustawa nie wskazuje na taką pozycję tego organu. Komisja i Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Pracami UKNF kieruje Przewodniczący KNF i jego trzej zastępcy. Siedziba KNF i UKNF znajduje się przy ul. Pięknej 20. Nadzór nad działalnością Komisji sprawuje Prezes Rady Ministrów. == Zadania Komisji == * Sprawowanie nadzoru nad sektorem bankowym, rynkiem kapitałowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nadzór nad instytucjami
762
880
mrc_366
gdzie była akcja pod arsenałem?
w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic: Bielańskiej, Długiej i Nalewki w Warszawie.
Akcja pod Arsenałem – akcja zbrojna Grup Szturmowych Szarych Szeregów o kryptonimie „Meksyk II” przeprowadzona 26 marca 1943 w pobliżu Arsenału u zbiegu ulic: Bielańskiej, Długiej i Nalewki w Warszawie. W jej wyniku uwolniono podharcmistrza Jana Bytnara „Rudego” oraz 20 innych więźniów przewożonych po przesłuchaniach z siedziby Gestapo w alei J. Ch. Szucha 25 do więzienia Pawiak przy ul. Dzielnej 24/26. Akcja została zaplanowana przez Tadeusza Zawadzkiego ps. „Zośka”. Jej dowódcą był Stanisław Broniewski ps. „Orsza”. == Geneza == W nocy z 18 na 19 marca 1943 Gestapo aresztowało dowódcę Hufca „Praga” warszawskich Grup Szturmowych Henryka Ostrowskiego „Heńka” wraz z jego poślubioną kilka tygodni wcześniej żoną Walentyną. W mieszkaniu Ostrowskich przy ul. Osieckiej 31 Niemcy znaleźli materiały wybuchowe, broń i
125
202
mrc_367
ile jest obiektów na liście unesco?
Lista obejmuje (stan na rok 2021) 1154 obiekty w 167 Państwach-Stronach Konwencji
o uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki i konserwacji. == Obiekty UNESCO według regionów == === Lista światowego dziedzictwa === Lista obejmuje (stan na rok 2021) 1154 obiekty w 167 Państwach-Stronach Konwencji, w tym 897 obiektów dziedzictwa kulturowego (K), 218 przyrodniczego (P) i 39 mieszanych (K, P).. Według stanu na rok 2021 liczba obiektów światowego dziedzictwa w poszczególnych regionach przedstawia się następująco: Szczegółowy opis obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO na poszczególnych kontynentach: * w Afryce * w Ameryce Południowej * w Ameryce Północnej i Środkowej * w Australii i Oceanii * w Azji * w Europie Najwięcej obiektów wpisanych na listę znajduje się we Włoszech (58), Chinach (56), Niemczech (51), Hiszpanii (49) i we Francji (49) (stan na 2021).
137
218
mrc_368
jak duży jest nowy jork?
790 km²
Nowy Jork (ang. "City of New York", również "New York", "New York City") – miasto w Stanach Zjednoczonych o największej liczbie mieszkańców, a zarazem centrum jednej z najludniejszych aglomeracji na świecie. Nowy Jork wywiera znaczący wpływ na światowy biznes, finanse, media, sztukę, modę, badania naukowe, technologię, edukację oraz rozrywkę. Będąc między innymi siedzibą Organizacji Narodów Zjednoczonych, stanowi ważne centrum spraw międzynarodowych i jest powszechnie uważany za kulturalną stolicę świata. Położony jest na wybrzeżu Atlantyku, w północno-wschodniej części Stanów Zjednoczonych i składa się z pięciu okręgów będących oddzielnymi hrabstwami ("boroughs): "Bronksu, Brooklynu, Manhattanu, Queens i Staten Island. Za sprawą populacji, której liczebność wynosi ponad 8 620 000 osób (lipiec 2017), zamieszkującej 790 km², Nowy Jork jest najgęściej zaludnionym miastem na terenie
827
834
mrc_369
jaki pseudonim nosił włodzimierz iljicz uljanow?
Włodzimierz Lenin
Włodzimierz Lenin (), właśc. Władimir Iljicz Uljanow (ros. ; ur. w Symbirsku, zm. 21 stycznia 1924 w Gorkach) – rosyjski polityk socjaldemokratyczny i komunistyczny, filozof marksistowski, organizator i przywódca rewolucji październikowej, a następnie pierwszy przywódca Rosji Radzieckiej i ZSRR. Współzałożyciel i lider partii bolszewickiej. Teoretyk ideologii komunizmu i twórca idei leninizmu. Urodził się w Symbirsku w południowo-zachodniej części Rosji nad Wołgą, w rodzinie urzędnika szkolnego pochodzenia kałmucko-rosyjskiego Ilji Uljanowa i Marii z domu Blank, pochodzenia żydowsko-niemiecko-szwedzkiego. Rewolucyjnie lewicowymi poglądami zainteresował się po egzekucji brata Aleksandra w 1887 roku, którego skazano za przygotowania do zamachu na cara. Za udział w protestach przeciwko carskiemu reżimowi relegowany z Uniwersytetu Kazańskiego. W kolejnych latach zainteresował się marksizmem, a po przenosinach do Petersburga stał się
0
17
mrc_370
skąd się wzięło halloween?
Według tej drugiej teorii Halloween wywodzi się z obchodzonego w Europie północnej święta z okazji końca jesieni a początku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain („koniec lata”), walijskich jako Nos Galan Gaeaf („wieczór zimowy”), anglosaskich jako Blodmonath („krwawy miesiąc”), nordyckich jako „zimowe noce”.
Według tej drugiej teorii Halloween wywodzi się z obchodzonego w Europie północnej święta z okazji końca jesieni a początku zimy, znanego na terenach irlandzkich jako Samhain („koniec lata”), walijskich jako Nos Galan Gaeaf („wieczór zimowy”), anglosaskich jako Blodmonath („krwawy miesiąc”), nordyckich jako „zimowe noce”. W powszechnej świadomości Halloween kojarzone jest ze świętem zmarłych – w rzeczywistości zarówno poganie, jak i wcześni chrześcijanie upamiętniali zmarłych wiosną – między marcem a majem. Druidzi (kapłani celtyccy) wierzyli, iż w dzień Samhain zacierała się granica między zaświatami a światem ludzi żyjących, zaś duchom, zarówno złym, jak i dobrym, łatwiej było się przedostać do świata żywych. Wierzono, że bóg śmierci Samhain sprowadzał wtedy na ziemię dusze osób zmarłych w minionym roku, aby odpokutowały swoje występki.
0
323
mrc_371
ilu zawodników liczy drużyna siatkarzy?
dwa zespoły po 7 zawodników w każdym
Piłka siatkowa, siatkówka – sport drużynowy, w którym biorą udział dwa zespoły po 7 zawodników w każdym (rozgrywający, atakujący, dwóch środkowych i dwóch przyjmujących, libero). Na boisku przebywa jednak tylko sześciu zawodników, libero zmienia się ze środkowym będącym w linii obrony, gdy drużyna przyjmuje zagrywkę. == Historia == Pomysłodawcą reguł gry w piłkę siatkową był William G. Morgan – na co dzień nauczyciel wychowania fizycznego w Young Men's Christian Associaton (YMCA) w Holyoke w Massachusetts. 9 lutego 1895 odbył się w tamtejszej sali gimnastycznej premierowy pokaz stworzonej przez niego dyscypliny, którą wówczas nazywano "Minonette". W dniach 18–20 kwietnia 1947, podczas Kongresu w Paryżu, powołano do życia Międzynarodową Federację Piłki Siatkowej (FIVB). Jej pierwszym prezesem został Paul Libaud (sprawował on tę
67
103
mrc_372
co to jałówka?
jałówka – samica bydła domowego w wieku powyżej 6 miesięcy, przed pierwszym wycieleniem, czyli do wieku 18–24 miesięcy.
* jałówka – samica bydła domowego w wieku powyżej 6 miesięcy, przed pierwszym wycieleniem, czyli do wieku 18–24 miesięcy. == Miejscowości w Polsce == ; Według TERYT jest ich 6 * Jałówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Michałowo * Jałówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. białostockim, w gminie Supraśl * Jałówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Dąbrowa Białostocka * Jałówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Sidra * Jałówka – osada w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Sidra * Jałówka – wieś w woj. podlaskim, w pow. sokólskim, w gminie Sokółka == Miejscowości na Litwie == * Jałówka – wieś na Litwie,
2
121
mrc_373
w jakiej miejscowości znajdują się magiczne ogrody?
Trzcianki
Magiczne Ogrody – pierwszy polski rodzinny park tematyczny, położony w Trzciankach w województwie lubelskim, otwarty w 2014 roku. == Historia == Magiczne Ogrody, rodzinny park tematyczny, został otwarty 23 maja 2014 roku. Na dużej powierzchni został sztucznie ukształtowany teren. Posadzono na nim około miliona roślin – kwiatów, krzewów i drzew. W kolejnych latach pojawiały się nowe atrakcje: Zamek Wróżek, Krasnoludzki Gród z 15-metrową zjeżdżalnią, podziemnymi tunelami, karuzelami napędzanymi siłą mięśni, Drzewa: atrakcja w podziemnych tunelach i w koronach Drzew. == Charakterystyka parku == Magiczne Ogrody położone są w województwie lubelskim, w miejscowości Trzcianki. Zajmują powierzchnie 18 ha. Teren ogrodów porasta wiele gatunków roślin. Charakterystycznymi kwiatami dla parku są tulipany, wśród których występuje odmiana „Magiczne Ogrody”. Powstawała ona 25 lat i
668
677
mrc_374
kiedy wybuchł czarnobyl?
wypadek jądrowy, który nastąpił w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986
Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, katastrofa czarnobylska, katastrofa w Czarnobylu – wypadek jądrowy, który nastąpił w nocy z 25 na 26 kwietnia 1986 w reaktorze jądrowym bloku energetycznego nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. W wyniku awarii przy przegrzaniu się rdzenia reaktora doszło do wybuchu wodoru, pożaru oraz rozprzestrzenienia się substancji promieniotwórczych. Była to największa katastrofa w historii energetyki jądrowej i jedna z największych katastrof przemysłowych XX wieku. Razem z katastrofą w elektrowni jądrowej Fukushima I została zakwalifikowana do siódmego, najwyższego stopnia w skali INES. W wyniku całkowitego zniszczenia reaktora skażeniu promieniotwórczemu uległ obszar od 125 000 do 146 000 km² terenu na pograniczu Białorusi, Ukrainy i Rosji, a wyemitowana z uszkodzonego reaktora chmura radioaktywna rozprzestrzeniła się po całej Europie. W
100
163
mrc_375
dokąd dopłynął kolumb?
Kolumb, jako rozbitek dopłynął na ląd w pobliżu Lagos.
Kolumb, jako rozbitek dopłynął na ląd w pobliżu Lagos. Po kilku tygodniach wyjechał do Lizbony. Zaczął pracę w lizbońskiej filii banku Centurionich. W celach handlowych wypływał na swe pierwsze oceaniczne podróże do Anglii, na Maderę i do Gwinei. W 1479 roku Kolumb ożenił się z Filipą Perestrello de Moniz, córką dawnego gubernatora Porto Santo, wysepki w pobliżu Madery. Rok później urodził im się syn, Diego Colón, a pięć lat później Filipa zmarła. Jako wdowiec, Kolumb znalazł w Hiszpanii dziewczynę – sierotę Beatriz Enríquez. Pomimo że nigdy się nie pobrali, Kolumb pozostawił jej sporą część swojego majątku i nakazał Diego traktowanie jej jak własnej matki. W roku 1488 urodził im się syn Ferdinand (Fernandez). Kilka lat później, gdy reputacja Kolumba zmalała,
0
54
mrc_376
co oznacza określenie człowiek renesansu?
oznaczające uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach.
Bacon (1214 – ok. 1292) – filozof, teolog, fizyk i matematyk === Czasy nowożytne === XV wiek we Włoszech przyniósł nowy typ polihistora, łączącego znajomość nauk matematycznych i technicznych z biegłością w zakresie sztuk plastycznych. Wówczas też narodziło się pojęcie „Człowieka renesansu”, oznaczające uczonego o wszechstronnej wiedzy i wielu talentach. * Leon Battista Alberti (1404–1472) – malarz, poeta, filozof, kartograf, muzyk i architekt * Leonardo da Vinci (1452–1519) – malarz, architekt, filozof, muzyk, pisarz, odkrywca, matematyk, mechanik, anatom, wynalazca, geolog * Erazm z Rotterdamu (ok. 1469–1536) – filolog, filozof, literat, teolog i pedagog * Mikołaj Kopernik (1473–1543) – astronom, prawnik, matematyk, poeta, ekonomista i lekarz * Galileusz (1564–1642) – astronom, astrolog, fizyk i filozof * Juan Caramuel y Lobkowitz (1606–1682)
293
356
mrc_377
w jaki sposób powstał węgiel kamienny?
ze szczątków roślinnych, które bez dostępu tlenu uległy uwęgleniu.
Węgiel kamienny – skała osadowa pochodzenia roślinnego, zawierająca 75−97% pierwiastka węgla, powstała głównie w karbonie (era paleozoiczna) ze szczątków roślinnych, które bez dostępu tlenu uległy uwęgleniu. Ma czarną barwę, matowy połysk, czarną rysę. Węgiel kamienny stosowany jest powszechnie jako paliwo, choć jego udział w produkcji energii spada i prawdopodobnie będzie nadal spadał. Jego wartość opałowa waha się od 16,7 do 29,3 MJ/kg i silnie zależy od jego składu (zawartości popiołu, siarki, wilgotności). Wartość opałowa czystego pierwiastka węgla wynosi ok. 33,2 MJ/kg. Węgiel kamienny jest nieodnawialnym źródłem energii. == Typy węgla kamiennego == Według Polskiej Normy węgiel kamienny został podzielony na typy zgodnie z naturalnymi cechami, charakteryzującymi jego przydatność technologiczną, określoną następującymi wskaźnikami: * zawartość części lotnych w węglu (V) w
141
207
mrc_378
na jakim kontynencie leży polska?
Europie Środkowej
Polska, Rzeczpospolita Polska (RP) – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w przeważającej części w dorzeczu Wisły i Odry. Od północy Polska graniczy z Rosją (z jej obwodem kaliningradzkim) i Litwą, od wschodu z Białorusią i Ukrainą, od południa ze Słowacją i Czechami, od zachodu z Niemcami. Większość północnej granicy Polski wyznacza wybrzeże Morza Bałtyckiego. Polska Wyłączna Strefa Ekonomiczna na Bałtyku graniczy ze strefami Danii i Szwecji. Granice z Ukrainą, Białorusią i Rosją stanowią równocześnie granicę zewnętrzną Unii Europejskiej i strefy Schengen. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 696 km² i 9. w Europie. Zamieszkana przez 38 179 800 ludzi (marzec 2021), zajmuje pod względem liczby ludności 38. miejsce na
56
73
mrc_379
co znaczy wykrzyknik?
jeden ze znaków pisarskich, składający się z pionowej kreski zakończonej kropką, zwykle u dołu (!), rzadziej u góry (¡). Najczęściej używany jest jako znak interpunkcyjny wyrażający emocje, ale ma także inne zastosowania.
Wykrzyknik, znak wykrzyknienia – jeden ze znaków pisarskich, składający się z pionowej kreski zakończonej kropką, zwykle u dołu (!), rzadziej u góry (¡). Najczęściej używany jest jako znak interpunkcyjny wyrażający emocje, ale ma także inne zastosowania. Typograficznie jest znakiem wysokości stopnia pisma, a jego kropka jest dokładnie takiej samej wielkości, kształtu i położenia (o ile znajduje się pod pionową kreską), co znak kropki w tym samym kroju. == Typowe zastosowanie == Znak wykrzyknienia stosowany jest na końcu zdania lub wyrażenia wtedy, gdy trzeba podkreślić siłę wypowiedzi. Stosowany bywa przy zawołaniach, okrzykach, rozkazach, życzeniach, ostrzeżeniach, wyrazach dźwiękonaśladowczych oraz służy do zwrócenia uwagi czytelnika na coś szczególnie istotnego. Jeśli przypada w miejscu kropki lub przecinka, to zastępuje je, natomiast w przypadku wielokropka
33
254
mrc_380
jakie style i tendencje artystyczne typowe dla modernizmu?
neoromantyzm, symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, impresjonizm
Dążenia niepodległościowe w tamtym czasie wzrastały, nastąpił więc powrót do romantyzmu i poszukiwań symbolicznych i nastrojowych form ekspresji (patronami młodopolskich twórców szybko stali się tacy poeci, jak Cyprian Norwid czy Juliusz Słowacki). Zwrócono uwagę na takie formy uczuciowości jak: melancholia, rozpacz, pożądanie nirwany lub śmierci, tragizm istnienia, somnambulizm. Moderniści uważali, że nie istnieje obiektywna rzeczywistość, a każda sytuacja czy widok zależy od aktualnego stanu emocjonalnego podmiotu (wiąże się z tym także pojęcie tzw. psychizacji obrazu). Choć nadal interesowali się twórczością niektórych pozytywistów, młodopolscy pisarze zaczęli odbiegać od tematyki życia codziennego w tematy bardziej uniwersalne, fantastyczne (fascynacja snem, literatura oniryzmu). W okresie tym rozwinęły się nowe tendencje literackie (i nie tylko), takie jak: neoromantyzm, symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, impresjonizm. Dla epoki Młodej
875
939
mrc_381
kto to jest córka?
nazwa relacji rodzinnej dla krewnej pierwszego stopnia w linii prostej (zstępny, potomek) płci żeńskiej, należącej do dzieci z danego związku (rodziców).
Córka – nazwa relacji rodzinnej dla krewnej pierwszego stopnia w linii prostej (zstępny, potomek) płci żeńskiej, należącej do dzieci z danego związku (rodziców). Jednym ze stereotypów rodzinnych są kontakty córki z rodzicami. W ich świetle, córka ma się "lepiej porozumiewać", być w "lepszych kontaktach" z ojcem, niż z matką. Z posiadaniem córki, która wychodzi za mąż, wiąże się obyczajowy obowiązek zorganizowania jej wesela oraz wyprawienia posagu. W języku potocznym, starsza osoba do młodej kobiety lub dziewczyny może zwrócić się zwrotem "Córko!".
8
161
mrc_382
jakie poglądy ma nawalny?
Nawalny jest ostrym krytykiem prezydenta Władimira Putina (oznajmił, że za jego rządów Putin będzie w więzieniu) i partii Jedna Rosja, jednak pomimo początkowego potępienia i oświadczył, że jako prezydent nie zwróciłby Krymu Ukrainie. Opowiada się za koniecznością zdecydowanej walki z korupcją i nadużyciami władzy. Określa siebie jako nacjonalistę. Uważa również, że należy podjąć działania na rzecz ograniczenia imigracji z Kaukazu, nawet poprzez deportacje. Jest zwolennikiem dostępu do broni dla obywateli w celach obronnych.
Nawalnego określili proces jako pokazowy. == Poglądy == Nawalny jest ostrym krytykiem prezydenta Władimira Putina (oznajmił, że za jego rządów Putin będzie w więzieniu) i partii Jedna Rosja, jednak pomimo początkowego potępienia i oświadczył, że jako prezydent nie zwróciłby Krymu Ukrainie. Opowiada się za koniecznością zdecydowanej walki z korupcją i nadużyciami władzy. Określa siebie jako nacjonalistę. Uważa również, że należy podjąć działania na rzecz ograniczenia imigracji z Kaukazu, nawet poprzez deportacje. Jest zwolennikiem dostępu do broni dla obywateli w celach obronnych. Po powrocie Nawalnego do Rosji w styczniu 2021 opublikowano na stronie internetowej historię budowy pałacu dla Putina w Gelendżyku. == Nagrody i wyróżnienia == Wielu norweskich członków parlamentu wysunęło kandydaturę Nawalnego do Pokojowej Nagrody Nobla. Ponad 42 tysiące osób
56
586
mrc_383
w jakim teatrze gra maciej stuhr?
Teatru Dramatycznego
Maciej Jerzy Stuhr (ur. 23 czerwca 1975 w Krakowie) – polski aktor, reżyser i scenarzysta filmowy i teatralny, felietonista, konferansjer, psycholog, wykładowca akademicki. Zadebiutował w 1988 rolą Piotrka w filmie Krzysztofa Kieślowskiego "Dekalog X". W kolejnych latach udzielał się na scenie kabaretowej, był aktorem Kabaretu Artura I i założonego przez siebie kabaretu Po Żarcie. Uznanie widzów i popularność zdobył dzięki kreacji Aleksa w filmie "Fuks" w reż. Macieja Dutkiewicza. Do najważniejszych ról w jego aktorskiej karierze należą występy w filmach: "Chłopaki nie płaczą", "Poranek kojota", "33 sceny z życia", "Listy do M.", "Pokłosie", "Obława", "Planeta singli", "Czerwony kapitan" i "Sala samobójców. Hejter" oraz w serialach: "Glina", "Bez tajemnic", "Belfer", "Diagnoza" i "Szadź". W latach 2004–2008 był aktorem Teatru Dramatycznego w
831
851
mrc_384
kto to inżynier?
osoba, która ma umiejętności i wiedzę zdobytą w zakresie nauk inżynieryjnych i technicznych.
Inżynier – osoba, która ma umiejętności i wiedzę zdobytą w zakresie nauk inżynieryjnych i technicznych. Jest to także określenie tytułu zawodowego nadawanego przez uczelnie wyższe po ukończeniu studiów inżynierskich. == Etymologia słowa == Słowa "inżynieria" i "inżynier" pochodzą od francuskich wyrazów "ingénieur" oraz "ingénierie". Określenia te pochodzą z kolei od starofrancuskiego terminu "engigneor". Francuskie "ingénieur" (człowiek twórczego umysłu, wynalazca, konstruktor w rozumieniu projektant i wykonawca w jednym) jest wyrazem ogólnoromańskim – z łacińskiego "ingeniosus" (wł. "ingegnoso") oznaczającego osobę wyszkoloną, co pochodzi od łacińskiego "ingenium" (charakter, inteligencja, talent). Z języków romańskich przeszedł do innych języków indoeuropejskich. Bezpośrednią kontynuacją łacińskiego "ingenium" jest francuskie "engin" (narzędzie, broń, maszyna) i angielskie "engine". == Umiejętności == Inżynier stosuje metody naukowe oraz naukowy punkt widzenia do
11
103
mrc_385
w jakich latach panował bolesław chrobry?
władca Polski z dynastii Piastów w latach 992–1025
Bolesław I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) – władca Polski z dynastii Piastów w latach 992–1025, książę Polski od 992 i pierwszy koronowany król Polski (od 1025), w latach 1003–1004 także książę Czech jako "Bolesław IV". Był synem Mieszka I, księcia Polski i Dobrawy, czeskiej księżniczki. Ani miejsce, ani dokładna data urodzenia Bolesława nie są znane. Objął rządy w 992, wypędzając krótko potem swoją macochę Odę i przyrodnich braci. Wspierał chrystianizację Polski oraz wyprawy misyjne Wojciecha Sławnikowica, biskupa praskiego i Brunona z Kwerfurtu. Męczeńska śmierć tego pierwszego (997) i jego rychła kanonizacja stały się powodem zorganizowania zjazdu gnieźnieńskiego (1000), podczas którego utworzono polskie arcybiskupstwo (metropolię kościelną) w Gnieźnie oraz biskupstwa w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu, a cesarz
61
111
mrc_386
kto był wybrańcem w harrym potterze?
Tom Marvolo Riddle wybrał Harry’ego Pottera i jego rodziców na cel, gdyż Harry − tak jak Sami–Wiecie–Kto − nie był przedstawicielem „czystej krwi”
Neville Longbottom (ur. 30 lipca 1980) – postać fikcyjna z cyklu powieści "Harry Potter" autorstwa J.K. Rowling. Był rówieśnikiem Harry’ego Pottera, należał do Gryffindoru. Przez początkową część cyklu jest opisany jako wyjątkowo nieporadny, niepewny siebie, zapominalski i zdominowany przez apodyktyczną babcię Augustę Longbottom. == Przeszłość == Był jednym z dwóch adresatów przepowiedni Sybilli Trelawney z 1979/1980 roku. Ci, którzy trzykrotnie mu się oparli to byli Longbottomowie: Alicja i Frank, oraz Potterowie: Lily i James. Oba małżeństwa byli członkami Zakonu Feniksa. Severus Snape przekazał tylko część przepowiedni swemu panu, Lordowi Voldemort, do momentu kiedy „wybraniec” się narodzi. Tom Marvolo Riddle wybrał Harry’ego Pottera i jego rodziców na cel, gdyż Harry − tak jak Sami–Wiecie–Kto − nie był przedstawicielem „czystej krwi” i
703
849
mrc_387
kto napisał słowa mazurka dąbrowskiego?
Józefa Wybickiego
Mazurek Dąbrowskiego () – polska pieśń patriotyczna z 1797 roku, od 26 lutego 1927 oficjalny hymn państwowy Rzeczypospolitej Polskiej. == Historia hymnu == Słowa hymnu – nazywanego "Pieśnią Legionów Polskich we Włoszech" – zostały napisane przez Józefa Wybickiego. Autor melodii, opartej na motywach ludowego mazurka (właściwie mazura) pozostaje nieznany. Początkowo sądzono, że melodię tę skomponował książę Michał Kleofas Ogiński (twórca poloneza – "Pożegnanie ojczyzny"), potem materiały archiwalne temu zaprzeczyły i do dziś najczęściej autorzy śpiewników i prac naukowych podają określenie „melodia ludowa” (a niektórzy dodają do tego asekuracyjny znak zapytania). Pieśń powstała w mieście Reggio nell’Emilia w ówczesnej Republice Cisalpińskiej (obecnie północne Włochy), jednak dokładna data i okoliczności jej napisania oraz pierwszego wykonania nie są pewne, do dziś pozostając przedmiotem
246
263
mrc_388
kiedy trwała i wojna światowa?
trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918
I wojna światowa (przed II wojną światową nazywana Wielką Wojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą (Trójporozumieniem), tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a państwami centralnymi (Trójprzymierzem), tj. Austro-Węgrami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osmańskie oraz Bułgarię. Był to największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich. Wojna zakończyła się klęską państw centralnych, likwidacją mocarstw Świętego Przymierza oraz powstaniem w Europie Środkowej i Południowej licznych państw narodowych. Była też jedną z głównych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji październikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zginęło ponad 14 milionów ludzi. Mimo ogromu strat i wstrząsu wywołanego nimi, wojna ta nie rozwiązała większości
83
129
mrc_389
z ilu osób składa się drużyna siatkówki?
Mecze siatkówki rozgrywane są przez dwa sześcioosobowe zespoły, a łącznie z rezerwowymi jeden zespół może składać się maksymalnie z 14 zawodników
parametry, czyli obwód, ciężar, ciśnienie, typ, kolor. === Skład zespołu i jego ustawienie === Mecze siatkówki rozgrywane są przez dwa sześcioosobowe zespoły, a łącznie z rezerwowymi jeden zespół może składać się maksymalnie z 14 zawodników, trenera, dwóch asystentów trenera, lekarza i fizjoterapeuty. Podstawowymi pozycjami w siatkówce są: przyjmujący, atakujący, środkowy, rozgrywający i libero. Kapitanem zespołu może zostać jeden z zawodników. Poprzednio nie mógł nim być libero, co zostało zmienione na trzydziestym siódmym Światowym Kongresie FIVB; od 1 stycznia 2022 roku libero może zostać kapitanem. Jeśli wyznaczony kapitan znajduje się na ławce rezerwowych, wyznaczany jest "grający kapitan", który traci uprawnienia automatycznie z powrotem wyznaczonego kapitana na boisko i tylko oni (kapitan wyznaczony lub grający) mają prawo w imieniu drużyny poprosić sędziego
95
240
mrc_390
na czym polega gospodarka oparta na wiedzy?
gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji.
Gospodarka oparta na wiedzy (GOW) – według definicji OECD jest to gospodarka oparta wprost na tworzeniu, traktowanym jako produkcja, oraz dalszym przekazywaniu, czyli dystrybucji oraz praktycznym wykorzystaniu wiedzy i informacji. Są więc trzy etapy będące podstawą rozwoju gospodarczego – produkcja, dystrybucja, wdrożenie. Wiedza jest określonym produktem (niezależnym bytem), który napędza rozwój. Istotnym przejawem rozwoju gospodarki opartej na wiedzy jest powstanie nowego działu rachunkowości finansowej, tj. rachunkowości aktywów kompetencyjnych i kapitału intelektualnego.
66
230
mrc_391
jak miała na imię siostra mojżesza?
Miriam
Miriam – siostra Mojżesza i Aarona. == Dzieło Miriam == Czuwała nad losem swego brata – Mojżesza, gdy ten płynął w koszyczku z sitowia po wodach Nilu. Kiedy córka faraona, Termutis, ujrzała niemowlę, wzruszyły ją łzy małego chłopczyka. Wtedy Miriam, która przyglądała się wszystkiemu zza krzewów, odważnie zaproponowała księżniczce znalezienie kobiety, która wykarmi maleństwo. Córka faraona zgodziła się, a siostra Mojżesza przyprowadziła swoją (i jego) matkę Jokebed (). Potem, gdy jej brat wrócił z kraju Madianitów (), aby wyprowadzić naród Izraela z niewoli egipskiej, wspierała go i opiekowała się Izraelitami na czas jego wizyt wraz z Aaronem u faraona. == Miriam prorokinią == Gdy Jahwe przeprowadził naród wybrany przez Morze Czerwone (-), Mojżesz z mężczyznami, a potem i Miriam z
0
6
mrc_392
jaki model polityki społecznej jest w polsce?
Polska przyjęła w Konstytucji model społecznej gospodarki rynkowej.
Polityka społeczna – przyjęty i realizowany przez władzę publiczną i organizacje pozarządowe zespół długofalowych działań na rzecz zaspokajania potrzeb i rozwiązywania problemów społecznych. "Polityka społeczna" to również dziedzina nauk społecznych zajmująca się teorią "polityki społecznej". Nauka o polityce społecznej znajduje zastosowanie przy konstruowaniu programów gospodarczych i społecznych partii politycznych a wyborcy oczekują ich realizacji w zgodzie z deklaracjami przedwyborczymi. Polska przyjęła w Konstytucji model społecznej gospodarki rynkowej. W zakres zainteresowań polityki społecznej wchodzą zagadnienia prawne, polityczne, socjologiczne, ekonomiczne w następujących obszarach: * polityka demograficzna (ludnościowa) i polityka rodzinna * polityka edukacyjna (oświatowa) * polityka kulturalna * polityka ochrony zdrowia * polityka mieszkaniowa * polityka migracyjna * polityka zatrudnienia (przeciwdziałanie bezrobociu, kształtowanie płac i warunków bezpieczeństwa pracy) * polityka zabezpieczenia społecznego
497
564
mrc_393
co powołano 14 października 1773 roku?
Komisja Edukacji Narodowej
Komisja Edukacji Narodowej (KEN), właśc. Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca – centralny organ władzy oświatowej w Polsce, zależny tylko od króla i Sejmu, powołany w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, za zgodą rosyjskiego posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego Ottona Magnusa von Stackelberga. Komisja Edukacji Narodowej była zarazem pierwszą w Polsce jak i w całej Europie władzą oświatową o charakterze współczesnego ministerstwa oświaty publicznej. == Geneza == Komisja została powołana głównie dlatego, że do 1773 roku edukacja podstawowa i średnia były w Rzeczypospolitej organizowane przez zakon jezuitów. Taki system edukacji nakierowany był przede wszystkim na kształcenie w zakresie teologii katolickiej przy pomocy łaciny, przy czym inne przedmioty były traktowane
0
26
mrc_394
kto jest lekarzem rezydentem?
lekarz posiadający pełne prawo wykonywania zawodu (tzn. który ukończył studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, odbył staż podyplomowy i zdał Lekarski lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy), wykonujący pracę w określonej dziedzinie medycyny na podstawie umowy o pracę, zawartej z jednostką prowadzącą specjalizację, finansowaną ze środków przeznaczonych na ten cel przez Ministerstwo Zdrowia oraz Fundusz Pracy.
Lekarz rezydent – w Polsce lekarz posiadający pełne prawo wykonywania zawodu (tzn. który ukończył studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym, odbył staż podyplomowy i zdał Lekarski lub Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Końcowy), wykonujący pracę w określonej dziedzinie medycyny na podstawie umowy o pracę, zawartej z jednostką prowadzącą specjalizację, finansowaną ze środków przeznaczonych na ten cel przez Ministerstwo Zdrowia oraz Fundusz Pracy. Definicję i zakres obowiązków rezydenta określają przepisy ustawy oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia. Status rezydenta uzyskują lekarze zakwalifikowani do odbywania specjalizacji w tym trybie po postępowaniu kwalifikacyjnym, gdzie decydującą rolę odgrywa wynik z Lekarskiego Egzaminu Końcowego. Alternatywną metodą uzyskiwania tytułu specjalisty stanowi umowa cywilnoprawna z jednostką szkoleniową i odbywanie specjalizacji w trybie pozarezydenckim. Przeważnie rozpoczynająca rezydenturę osoba ukończyła 26. rok życia. Średni
27
458
mrc_395
kto był zabójcą w krzyku?
pod osłoną tożsamości Ghostface’a mordowała siódemka osób: w części pierwszej Billy Loomis i Stuart Macher (chłopak Sidney i jego najlepszy przyjaciel), w części drugiej Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy’ego), w części trzeciej Roman Bridger (przyrodni brat Sidney), a w części czwartej Jill Roberts i Charlie Walker (kuzynka Sidney i jej przyjaciel).
Ghostface (pol. "ghost" – duch, "face" – twarz) – fikcyjny bohater, morderca i główny antagonista horrorów z serii "Krzyk". Jedna z ikon współczesnego horroru. Głównym wrogiem antybohatera jest Sidney Prescott. Łącznie we wszystkich czterech częściach z serii, pod osłoną tożsamości Ghostface’a mordowała siódemka osób: w części pierwszej Billy Loomis i Stuart Macher (chłopak Sidney i jego najlepszy przyjaciel), w części drugiej Mickey Altieri i Debbie Salt (przyjaciel partnera Sidney i matka Billy’ego), w części trzeciej Roman Bridger (przyrodni brat Sidney), a w części czwartej Jill Roberts i Charlie Walker (kuzynka Sidney i jej przyjaciel). Charakterystycznym pozostaje ubiór Ghostface’a czy też rzeczywistych morderców podszywających się pod to alter ego – jego stałym elementem jest kostium halloweenowy, czyli długi, czarny płaszcz zwieńczony
261
649
mrc_396
czym zakończyło się powstanie kościuszkowskie?
Powstanie zakończyło się całkowitą klęską, po której nastąpił III rozbiór Polski.
brewe potępiające insurekcję kościuszkowską określając ją przedsięwzięciem bezbożnym. Na jego treść miał wpływ nuncjusz Laurentius Litta. == Skutki == Powstanie zakończyło się całkowitą klęską, po której nastąpił III rozbiór Polski. Już 22 lipca 1794 Katarzyna II oznajmiała Prusom i Austrii, że W ciągu 8 miesięcy powstania strona polska zmobilizowała do walki około 150 000 ludzi, z tego blisko 100 000 do służby w oddziałach regularnych, 50 000 służyło w milicji i pospolitym ruszeniu. W obozach i w powstańczych oddziałach liniowych przebywało 70 000 ludzi. Na Syberię zesłano około 20 000 powstańców. Generałowie rosyjscy w nagrodę za stłumienie powstania obdarzeni zostali dobrami w polskich ekonomiach lub zostały im nadane ziemie skonfiskowane uczestnikom powstania. Liczący 400 tysięcy tomów, 20 tysięcy rękopisów i
151
232
mrc_397
kto był przewodniczącym solidarności?
Piotr Duda
Piotr Duda (ur. 15 czerwca 1962 w Wielowsi) – polski działacz związkowy, od 2010 przewodniczący Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. == Życiorys == Od 1980 był pracownikiem Huty Gliwice na stanowisku tokarza. W latach 1982–1983 odbył służbę wojskową w 6 Pomorskiej Dywizji Powietrznodesantowej. Brał udział w Polskim Kontyngencie Wojskowym w ramach UNDOF w Syrii. Następnie powrócił do pracy w Hucie Gliwice. Od 1980 członek NSZZ „Solidarność”, w 1992 wybrany na stanowisko przewodniczącego komisji zakładowej. W 1995 znalazł się w składzie prezydium zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego, a dwa lata później objął funkcję skarbnika zarządu regionu. Został wówczas również skarbnikiem Ruchu Społecznego AWS w okręgu katowickim (był nim w początkowym okresie działalności partii). W 2002 wygrał wybory na przewodniczącego „Solidarności” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. W
0
10
mrc_398
kiedy zakończenie budowy 2 linii metra?
Planowane jest ukończenie całej linii na przełomie 2025 i 2026
Linia M2 metra w Warszawie – druga linia metra w Warszawie. Jej wykorzystywany odcinek liczy 18 stacji i 19 kilometrów. Łączy dzielnicę Bemowo na lewym brzegu z Targówkiem na prawym brzegu Wisły. Planowane jest ukończenie całej linii na przełomie 2025 i 2026, będzie wtedy liczyć 21 stacji. W 2006 został ustalony przebieg linii, a rok później ogłoszono przetarg na realizację odcinka centralnego, biegnącego z Woli na Pragę. W 2008 został on unieważniony ze względu na zbyt wysokie oferty i rozpoczęto drugi konkurs. W 2009 rozstrzygnięto przetarg i podpisano umowę na realizację z konsorcjum AGP Metro Polska. 30 września 2014 zakończyła się budowa odcinka centralnego, a po niej przystąpiono do odbiorów inwestycji. Otwarcie linii miało miejsce 8 marca 2015. W 2014
196
258
mrc_399
kiedy były wybory?
Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku – wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzień 28 czerwca 2020.
Wybory prezydenckie w Polsce w 2020 roku – wybory prezydenckie w Polsce wyznaczone na dzień 28 czerwca 2020. Zostały zarządzone po tym, jak w wyniku sytuacji związanej z epidemią COVID-19 nie doszło do głosowania w wyborach planowanych na 10 maja 2020, w związku z czym Państwowa Komisja Wyborcza wydała uchwałę, w której dokonała interpretacji, że brak możliwości głosowania na kandydatów był równoważny w skutkach z sytuacją braku kandydatów. Prawo startu w ponownych wyborach bez zbierania wymaganych kodeksem wyborczym 100 tysięcy podpisów poparcia uzyskali kandydaci, którzy byli zarejestrowani w wyborach zarządzonych na 10 maja. Wybory zakończyły się zwycięstwem urzędującego prezydenta Andrzeja Dudy, który został wybrany na drugą kadencję, otrzymując 51,03% głosów w drugiej turze, w której pokonał Rafała Trzaskowskiego. == Ogłoszony
0
108