Datasets:

clarin-pl
/

PUGG

Error code:   DatasetGenerationError
Exception:    ArrowNotImplementedError
Message:      Cannot write struct type 'metadata' with no child field to Parquet. Consider adding a dummy child field.
Traceback:    Traceback (most recent call last):
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 2011, in _prepare_split_single
                  writer.write_table(table)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/arrow_writer.py", line 583, in write_table
                  self._build_writer(inferred_schema=pa_table.schema)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/arrow_writer.py", line 404, in _build_writer
                  self.pa_writer = self._WRITER_CLASS(self.stream, schema)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/pyarrow/parquet/core.py", line 1010, in __init__
                  self.writer = _parquet.ParquetWriter(
                File "pyarrow/_parquet.pyx", line 2157, in pyarrow._parquet.ParquetWriter.__cinit__
                File "pyarrow/error.pxi", line 154, in pyarrow.lib.pyarrow_internal_check_status
                File "pyarrow/error.pxi", line 91, in pyarrow.lib.check_status
              pyarrow.lib.ArrowNotImplementedError: Cannot write struct type 'metadata' with no child field to Parquet. Consider adding a dummy child field.
              
              During handling of the above exception, another exception occurred:
              
              Traceback (most recent call last):
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 2027, in _prepare_split_single
                  num_examples, num_bytes = writer.finalize()
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/arrow_writer.py", line 602, in finalize
                  self._build_writer(self.schema)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/arrow_writer.py", line 404, in _build_writer
                  self.pa_writer = self._WRITER_CLASS(self.stream, schema)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/pyarrow/parquet/core.py", line 1010, in __init__
                  self.writer = _parquet.ParquetWriter(
                File "pyarrow/_parquet.pyx", line 2157, in pyarrow._parquet.ParquetWriter.__cinit__
                File "pyarrow/error.pxi", line 154, in pyarrow.lib.pyarrow_internal_check_status
                File "pyarrow/error.pxi", line 91, in pyarrow.lib.check_status
              pyarrow.lib.ArrowNotImplementedError: Cannot write struct type 'metadata' with no child field to Parquet. Consider adding a dummy child field.
              
              The above exception was the direct cause of the following exception:
              
              Traceback (most recent call last):
                File "/src/services/worker/src/worker/job_runners/config/parquet_and_info.py", line 1529, in compute_config_parquet_and_info_response
                  parquet_operations = convert_to_parquet(builder)
                File "/src/services/worker/src/worker/job_runners/config/parquet_and_info.py", line 1154, in convert_to_parquet
                  builder.download_and_prepare(
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 1027, in download_and_prepare
                  self._download_and_prepare(
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 1122, in _download_and_prepare
                  self._prepare_split(split_generator, **prepare_split_kwargs)
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 1882, in _prepare_split
                  for job_id, done, content in self._prepare_split_single(
                File "/src/services/worker/.venv/lib/python3.9/site-packages/datasets/builder.py", line 2038, in _prepare_split_single
                  raise DatasetGenerationError("An error occurred while generating the dataset") from e
              datasets.exceptions.DatasetGenerationError: An error occurred while generating the dataset

Need help to make the dataset viewer work? Make sure to review how to configure the dataset viewer, and open a discussion for direct support.

_id string	text string	metadata dict
doc_0	Pomnik Bohaterów Warszawy (Warszawska Nike) – monument znajdujący się przy ul. Nowy Przejazd (przy skrzyżowaniu z aleją „Solidarności”) w Warszawie. == Historia == 30 lipca 1956 Stołeczna Rada Narodowa podjęła decyzję o budowie w stolicy pomnika Bohaterów Warszawy. Na ogłoszony w lutym 1957 pierwszy konkurs wpłynęło aż 196 prac z kraju i zagranicy, jednak nie przyniósł on rozstrzygnięcia. W styczniu 1959 rozpisano drugi konkurs z udziałem laureatów i autorów prac wyróżnionych w pierwszym konkursie. Spośród 106 projektów zwyciężyła praca "Nike Warszawy" rzeźbiarza Mariana Koniecznego oraz architektów Zagremmy i Adama Koniecznych. W mitologii greckiej Nike to bogini zwycięstwa. Pomnik przedstawia półleżącą postać wznoszącej się kobiety z mieczem uniesionym nad głową i wzniesioną do góry lewą ręką. 10-tonowa rzeźba ma wysokość 7	{}
doc_1	Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1952–1989. W latach 1944–1952 funkcjonowało jako Rzeczpospolita Polska. W okresie 1944–1989, propagandowo, potocznie i niekiedy w oficjalnych aktach władz nazywane było Polską Ludową. W okresie tym Polska była państwem niesuwerennym oraz państwem satelickim pozostającym pod polityczną dominacją ZSRR. Rządy sprawowała komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a następnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, jako partia hegemoniczna, przy formalnym istnieniu ugrupowań satelickich, tzw. „stronnictw sojuszniczych” (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne). == Powstanie == Zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej legitymizacja władzy w Polsce miała się dokonać na drodze demokratycznych wyborów w jak najkrótszym terminie. Do tego czasu rządzić miał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej powołany w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, pod nadzorem trzech	{}
doc_2	„Niepokonani”. Krążek otrzymał status złotej płyty. Po wydaniu albumu z zespołu odszedł Ryszard Sygitowicz, którego miejsce zajął Dariusz Kozakiewicz. Chwilę potem zespół opuścił także Andrzej Nowicki, ustępując miejsca Piotrowi Urbankowi. W tym samym roku Grzegorz Markowski gościnnie wziął udział w nagraniu piosenki dla powodzian „Moja i twoja nadzieja”. 20 kwietnia 1998 na zapalenie opon mózgowych zmarł były basista grupy Zdzisław Zawadzki. W 1999, już w nowym składzie, Perfect wydał płytę pt. "Śmigło". Odbyła się również trasa koncertowa z okazji XX-lecia istnienia zespołu. 7 kwietnia 2000 na chorobę serca zmarł Andrzej Nowicki. === Dalsza działalność (2001–2013) === Pierwszą płytą XXI wieku w Polsce był koncertowy album pt. "Live 2001". W 2002 zespół wydał płytę pt. "Perfect Symfonicznie", nagraną z Polską Orkiestrą	{}
doc_3	Fenoloftaleina (łac. "Phenolophthaleinum") – organiczny związek chemiczny, stosowany głównie jako wskaźnik pH. W stanie czystym jest to bezbarwna substancja krystaliczna, słabo rozpuszczalna w wodzie, rozpuszczalna w alkoholach. W laboratoriach spotykana jest głównie jako ok. 1% bezbarwny roztwór w etanolu. Fenoloftaleina jest wskaźnikiem alkacymetrycznym, tzn. zmienia formę z bezbarwnej w środowisku umiarkowanie kwasowym lub obojętnym na malinowoczerwoną w środowisku umiarkowanie zasadowym. Zalecana głównie do miareczkowania roztworów słabych kwasów mocnymi zasadami, gorsze wyniki uzyskiwane są dla miareczkowania silnie rozcieńczonych mocnych kwasów mocnymi zasadami (i odwrotnie); dla pozostałych układów miareczkowania nie nadaje się na wskaźnik. Jest też stosowana przy produkcji tzw. papierków uniwersalnych. Zakres pH zmiany barwy: 8,3–10,0. W skrajnych wartościach pH zachodzą dodatkowe zmiany barwy: w roztworach silnie kwasowych (pH<0) przybiera kolor	{}
doc_4	a umieszczony po lewej stronie młodszy zginął już w uściskach węży, w ojcu – figurze środkowej – pokazano energię w obliczu nieuchronnej śmierci, obraz pełen wzniosłości i grozy. Rzeźba, wkomponowana w nieforemny pięciokąt, jest obliczona na widok z przodu, jak płaskorzeźba. Synowie Laokoona mają proporcje dojrzałych osób. Dzieło to, poprzez swój patos, wybujałość form, dynamizm, gwałtowne poruszenie, żywą mimikę i podkreślenie muskulatury ciał, stanowi przykład „barokowych” tendencji, występujących w sztuce hellenistycznej. == Dzieje nowożytne i współczesne == Rzeźba została odkryta przypadkowo 14 stycznia 1506 podczas prac w należącej do Felice Fredi winnicy, położonej koło Sette Saie na Eskwilinie. Znalezisko stało się wielkim wydarzeniem w ówczesnym Rzymie, gromadząc tłum gapiów. Wśród nich znajdował się Giuliano da Sangallo, który rozpoznał w zabytku	{}
doc_5	wielkiego postu. == Protestantyzm == W kościołach protestanckich okres przygotowujący do uroczystości Wielkiego Tygodnia nazywany jest czasem pasyjnym. Rozpoczyna się on w „Dniu Pokuty i Modlitwy” (Środa Popielcowa) i trwa przez 6 tygodni, do Wielkiego Czwartku. Nazwa tego okresu stanowi nawiązanie do pasji, czyli męki Jezusa Chrystusa. Zasadniczo okres ten nie wiąże się ze wstrzemięźliwością od jedzenia, ale ma być czasem, który „poprzez skupienie, modlitwę i koncentrację na Słowie Bożym, ma umożliwić wierzącym weryfikację postaw, naprawę wyrządzonych innym szkód, wejrzenie w siebie, podjęcie zobowiązania życia na co dzień według wskazań Ewangelii”. Jednak część wiernych, opierając się na tradycjach rodzinnych lub historycznych, praktykuje w tym okresie także post polegający na wstrzemięźliwości od napojów i pokarmów, a także od rozrywek czy używek.	{}
doc_6	antypodowy dla francuskiego departamentu Hérault w regionie Langwedocja-Roussillon. Wyspy Chatham, a dokładnie wysepka Rangatira (South East Island), są najdalej położonym od Polski skrawkiem lądu. Od Warszawy dzieli je 18 450 km. == Przyroda == Większość obszaru obu wysp głównych pokrywają pastwiska i wrzosowiska, jednakże istnieje nieco obszarów zalesionych. Niektóre z wysp, w przeszłości ogołocone z lasów dla celów rolniczych, obecnie stanowią rezerwaty unikalnej flory i fauny archipelagu. Flora wysp obejmuje 388 gatunków roślin, spośród których aż 47 to endemity tego archipelagu. Należą do nich m.in.: "Myosotidium hortensium", "Brachyglottis huntii", "Astelia chathamica", "Aciphylla dieffenbachii", "Geranium traversii", "Olearia semidentata", "O. chathamica", "Embergeria grandifolia". Do charakterystycznych cech miejscowej flory należą gatunki osiągające okazałe rozmiary, będące największymi przedstawicielami swoich rodzajów. Do przykładów należy: "Coprosma	{}
doc_7	Kilometr kwadratowy (symbol: km²) – jednostka wielokrotna jednostki pola powierzchni – metra kwadratowego. 1 km² jest to pole powierzchni kwadratu o boku 1000 m. 1 km² = * 1 000 000 m² * 10 000 dam² = 10 000 arów * 100 hm² = 100 ha * 0,386 102 mili kwadratowej * 247,105 381 akrów Odwrotnie: * 1 m² = 0,000 001 km² * 1 dam² = 1 ar = 0,0001 km² * 1 hm² = 1 hektar = 0,01 km² * 1 mila kwadratowa = 2,589 988 km² * 1 akr = 0,004 047 km²	{}
doc_8	Za właściwy początek rewolucji kulturalnej uważane jest rozszerzone posiedzenie Biura Politycznego KC KPCh z 16 maja 1966 roku. Została na nim utworzona Grupa do spraw Rewolucji Kulturalnej, w skład której weszli najradykalniejsi działacze partyjni, m.in. Jiang Qing, Chen Boda, Kang Sheng, Yao Wenyuan i Zhang Chunqiao. Grupa ta, co istotne, nie podlegała sekretariatowi KPCh, podlegając de facto jedynie samemu Mao. Obwieszczono, że zadaniem Grupy jest walka z zakamuflowanymi antysocjalistycznymi działaczami burżuazyjnymi ukrytymi w strukturach partii. Chociaż do wymienienia wrogów z imienia jeszcze nie doszło, już 18 maja dokonana została pierwsza czystka. Peng Zhen został pozbawiony wszystkich stanowisk, a wraz z nim Yang Shangkun, Lu Dingyi oraz główny rywal Lin Biao w armii, Luo Ruiqing. Wydarzenia na posiedzeniu Biura Politycznego szybko	{}
doc_9	Tadeusz Soplica ("pan Tadeusz") – postać literacka, tytułowy bohater poematu epickiego "Pan Tadeusz" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek Sędziego, dziedzic Soplicowa. Młody, przystojny, zakochany w Zosi, wplątuje się w perypetie miłosne z jej opiekunką Telimeną. Ostatecznie zaręcza się z Zosią. == Dzieciństwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszkę ożenił się z pierwszą napotkaną „dziewczyną ubogą”). Urodził się zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cześć Tadeusza Kościuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizmów, syn Jacka urodził się rok wcześniej, kiedy sława Kościuszki nie mogła jeszcze dotrzeć na Litwę). Osierocony wcześnie przez matkę. Uciekający za granicę ojciec powierza jego wychowanie młodszemu bratu. Tadeusz, przekonany o śmierci ojca, dorasta, otoczony troską wszystkich	{}
doc_10	Gwiazdy typu widmowego G – gwiazdy, których fotosfery mają temperaturę w zakresie 5000–6000K. Słońce należy do tzw. żółtych karłów, mających typ widmowy G i klasę jasności V. W widmie światła gwiazd typu G linie wodoru są stosunkowo słabe, natomiast licznie występują linie niezjonizowanych metali. Bardzo silne są linie zjonizowanego wapnia. Typowe linie widmowe: Ca I (linie H i K), Fe I, Ti I, Mg I, seria Balmera oraz niektóre linie molekularne (najsilniej związanych cząsteczek). Określanie jasności absolutnej gwiazd typu widmowego G nie jest łatwe, jako że ich widma nie dają wielu bezpośrednich wskazówek na ten temat. Zazwyczaj do określania jasności używa się linii absorpcyjnych zjonizowanego strontu i żelaza. Dokładniejsza wartość jasności absolutnej może zostać uzyskana dzięki obserwacji efektu Wilsona-Bappu. Najjaśniejszą	{}
doc_11	Źródła historyczne – wszystko, skąd można czerpać wiedzę o przeszłości (według Jerzego Topolskiego), inaczej rzecz biorąc – są to wszelkie zachowane ślady działalności człowieka. Krytyka źródła polega na zdobywaniu wiedzy o źródle, tak by stało się one źródłem gotowym do wykorzystywania informacji. == Definicja == Pojęcie źródła historycznego definiowano różnie w historiografii. Według m.in. M. Handelsmana są to wszystkie ślady pozostawione przez człowieka w przeszłości, które zachowały się do czasów współczesnych. Takie rozumienie wynikało z obowiązującej do niedawna w nauce historycznej modernistycznej koncepcji postrzegania przeszłości, w myśl której źródło miałoby „odbijać” fakty historyczne, w tym również czyny ludzkie. Dyskurs postmodernistyczny stoi natomiast na stanowisku, że historii nie można w żaden sposób „odbić” jako czegoś, co już nie istnieje, źródło natomiast	{}
doc_12	Mateusz Adam Gessler (ur. 31 lipca 1980 w Warszawie) – polski kucharz, restaurator i osobowość medialna. == Życiorys == Jest synem restauratora Adama Gesslera i Joanny Fedorowicz-Roqueblave, wnukiem Zbigniewa Gesslera i Jacka Fedorowicza. Ma przyrodniego brata, Adama. Wyjechał w stanie wojennym do Francji ze swoją matką. Wychowywała go ze swoim drugim mężem, Patrice’em. Ukończył szkołę gastronomiczną w Lozannie. Jest właścicielem trzech restauracji w Warszawie: Warszawa Wschodnia (od 2012), Ćma (od 2016) i Warszawski Sen (od 2017). Napisał dwie książki kucharskie: "Moja Kuchnia Polska" i "Smaki dzieciństwa". W styczniu 2014 dostał propozycję prowadzenia polskiej edycji programu kulinarnego Polsatu "Hell’s Kitchen. Piekielna kuchnia", jednak zrezygnował z niej z powodów osobistych. W latach 2016–2021 był jednym z jurorów polskiej edycji programu TVN "MasterChef	{}
doc_13	jest wyłącznym międzynarodowym dystrybutorem formatu. ; Studio nagrań W latach 2007–2009 nagrania odbywały się we wrocławskim ośrodku TVP przy ulicy Karkonoskiej 8. Od 2017 nagrania są realizowane w studiu ATM przy ulicy Wał Miedzeszyński 384 w Warszawie. Od 11 stycznia 2020 w napisach końcowych nie pojawia się już logo ATM Grupy. Przez pewien czas firma ta zajmowała się drobnymi usługami przy produkcji tego programu dla TVP, jednakże ATM Grupa nadal udostępnia swoje studio w Warszawie w celu nagrań odcinków oraz castingów do programu === Rekrutacja do programu === ; 1992–1998 Osoba chętna do zgłoszenia się do teleturnieju musiała wysłać kartkę pocztową do siedziby Uni Vision – producenta Koła Fortuny. Po kilku dniach chętny otrzymywał test eliminacyjny, w którym zawarto punkty	{}
doc_14	Diana Frances Spencer (ur. 1 lipca 1961 w Sandringham, zm. 31 sierpnia 1997 w Paryżu) – członkini brytyjskiej rodziny królewskiej, pierwsza żona Karola III, króla Wielkiej Brytanii, syna królowej Wielkiej Brytanii Elżbiety II i Filipa, księcia Edynburga. Matka Wilhelma, księcia Walii oraz Henryka, księcia Sussexu, odpowiednio 1. i 5. osoby w sukcesji do tronu brytyjskiego. Po ślubie z Karolem III, wówczas księciem Walii znana jako Diana, księżna Walii (). Diana stała się osobą publiczną w 1980, będąc wymienianą jako potencjalna kandydatka na żonę dla Karola, następcy tronu Wielkiej Brytanii. Ich ślub, mający miejsce 29 lipca 1981 w katedrze św. Pawła w Londynie, stał się międzynarodowym wydarzeniem społecznym, często określanym jako „bajkowy ślub” lub „ślub stulecia”. W pierwszej połowie lat 90.	{}
doc_15	Król Polski (łac. "rex Poloniae") – tytuł monarszy koronowanych władców Królestwa Polskiego, Korony Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej. == Historia == Pierwszym królem Polski był Bolesław I Chrobry, koronowany w 1025. Tytuł królewski był związany na stałe z osobą polskiego monarchy od koronacji Władysława I Łokietka (1320) do III rozbioru Polski i abdykacji Stanisława Augusta Poniatowskiego (1795). Od zawarcia unii lubelskiej (1569) każdy nowo koronowany król Polski zostawał władcą Litwy z urzędu i nigdy nie był podnoszony na Wielkie Księstwo Litewskie. Ostatnim wielkim księciem litewskim był Zygmunt II August. == Koronacja == Koronacje królów Polski odbywały się do 1300 w archikatedrze Wniebowzięcia NMP w Gnieźnie, od 1320 w katedrze św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie, w latach 1705 i 1764	{}
doc_16	z Klarą ustalają, aby poprosić Podstolinę o wpłynięcie na Cześnika. Gdy pojawia się Podstolina, okazuje się, że to była kochanka Wacława, którą, co gorsza, oszukiwał, podając się za księcia. Podstolina jednak chce zerwać zaręczyny z Cześnikiem – woli Wacława. W kolejnej scenie Papkin wyznaje Klarze miłość. Ta żąda od niego dowodu miłości – wytrwania przez pół roku w milczeniu, roku o chlebie i wodzie i przywiezienia krokodyla. Po jej odejściu Papkin wygłasza komiczny monolog, nie zdając sobie sprawy z tego, że Klara sobie z niego żartuje. Pojawia się Cześnik, zadowolony, że Podstolina przyjęła jego zaręczyny, lecz wściekły na Rejenta o mur. Chce go wyzwać na pojedynek i do niego wysyła Papkina jako sekundanta. Akt 3. Rejent Milczek przygotowuje pozew do	{}
doc_17	1,5 tys. deklarowało jedynie narodowość łemkowską). Poprzedni spis powszechny z 2002 wykazał 5850 obywateli polskich narodowości łemkowskiej. Ponad 100 Łemków odnotowano na obszarze takich gmin, jak Gromadka, miasto Lubin, gmina Lubin, Rudna, Chocianów, Przemków, Radwanice, Legnica, Wrocław, Strzelce Krajeńskie, Gorlice, Sękowa, Uście Gorlickie, Krynica-Zdrój. Pierwotnym miejscem zamieszkania Łemków jest obszar Łemkowszczyzny. Na początku XX wieku po polskiej stronie Karpat zamieszkiwało około 80 tys. Łemków. Pod koniec dwudziestolecia międzywojennego ich liczbę oceniano (w zależności od przyjętych granic Łemkowszczyzny) na 100–150 tysięcy. O współczesnym rozmieszczeniu i liczebności Łemków zdecydowały akcje przesiedleńcze, przeprowadzone w latach 1946–1947. Pierwszą grupę przesiedleńców stanowią osoby wysiedlone w latach 1944–1946 na Ukrainę. Przesiedlenie to dotknęło nawet 60% ówczesnej liczebności Łemków. Przypuszcza się, że na Ukrainie może mieszkać obecnie	{}
doc_18	Skóra (łac. "cutis", gr. "derma") – największy narząd powłoki wspólnej (łac. "integumentum commune") kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa.Ogólna powierzchnia skóry u człowieka wynosi 1,5-2 m², a grubość wynosi 1,5-5 mm. Składa się z trzech warstw: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. Naskórek składa się głównie z dojrzewających komórek nabłonkowych, nazywanych keratynocytami i tworzy kilka warstw: podstawną, kolczystą, ziarnistą, jasną i rogową. Oprócz keratynocytów w naskórku znajdują się również komórki barwnikowe — melanocyty, komórki odpowiedzialne za reakcje immunologiczne – komórki Langerhansa i komórki układu nerwowego — komórki Merkla. W skórze właściwej utworzonej z tkanki łącznej znajdują się włókna kolagenowe i elastyna oraz elementy komórkowe: fibroblasty, mastocyty i komórki krwi oraz naczynia i nerwy. Tkankę podskórną tworzy tkanka	{}
doc_19	W latach 1826–1829 był studentem warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki, będącej częścią Konserwatorium, która związana była z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie podjął naukę harmonii i kontrapunktu u Józefa Elsnera. Został zwolniony z przedmiotu instrumentu, ponieważ zauważono nieprzeciętny sposób i charakter gry Chopina. Ten okres w jego twórczości charakteryzuje fascynacja muzyką ludową. Powstały wówczas "Sonata c-moll" op. 4, "Wariacje B-dur na temat "Là ci darem la mano" z "Don Juana" W.A. Mozarta" op. 2 na fortepian i orkiestrę, "Trio g-moll" op. 8 i pierwsze "Mazurki" (op. 6, 7) oraz oparte na motywach ludowych "Rondo c-moll" op. 1 i "Rondo à la Krakowiak" F-dur op. 14. W raporcie po trzecim roku nauki Józef Elsner zapisał: „Trzecioletni Szopen Fryderyk – szczególna zdatność, geniusz muzyczny”. W	{}
doc_20	Facebook (skr. fb) – serwis społecznościowy, w ramach którego zarejestrowani użytkownicy mogą tworzyć sieci i grupy, dzielić się wiadomościami i zdjęciami oraz korzystać z aplikacji, będący własnością Meta Platforms z siedzibą w Menlo Park. Serwis był notowany w rankingu Alexa na miejscu 7. Został uruchomiony 4 lutego 2004 na Uniwersytecie Harvarda i był początkowo przeznaczony przede wszystkim dla osób studiujących na tej uczelni. Jego głównym autorem jest Mark Zuckerberg (obecnie pełni on funkcję dyrektora generalnego). W październiku 2010 na ekrany kin wszedł film "The Social Network" ukazujący historię portalu Facebook (pierwotnie TheFacebook. W czerwcu 2017 liczba użytkowników na całym świecie wynosiła prawie 2 miliardy, a dziennie aktywnych jest prawie 1,3 mld osób. Średni wiek użytkownika serwisu w 2012 roku wynosił	{}
doc_21	31 października 1997 został zaprzysiężony cały skład Rady Ministrów. 10 listopada 1997 premier Jerzy Buzek wygłosił exposé. 11 listopada Sejm udzielił wotum zaufania. Rząd poparły w głosowaniu kluby Akcji Wyborczej Solidarność i Unii Wolności, które tworzyły koalicję rządzącą. Przeciw opowiedziały się kluby Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. W głosowaniu nie wzięli udziału posłowie koła Ruchu Odbudowy Polski. Unia Wolności opuściła koalicję 6 czerwca 2000, w związku z czym od tego momentu do końca kadencji rządził rząd mniejszościowy. Rząd Jerzego Buzka ustąpił 19 października 2001 w wyniku przegranych wyborów parlamentarnych, a prezydent powołał rząd Leszka Millera. Jerzy Buzek był pierwszym premierem w III RP, który sprawował swój urząd przez całą, czteroletnią kadencję parlamentarną. == Wotum zaufania 11 listopada 1997	{}
doc_22	Język angielski, angielszczyzna (ang. , ) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest "de facto" językiem urzędowym, choć formalnie państwa te nie objęły takim statusem żadnego języka. Angielszczyzna należy do oficjalnych języków ONZ, a od XX wieku jest najczęściej używanym językiem w kontaktach międzynarodowych. Bywa określana jako pierwszy uniwersalny nowożytny język ludzkości. Stanowi główny język nauki, handlu i polityki, a w niektórych krajach także kształcenia wyższego. Angielszczyzna wykazuje silne zróżnicowanie na podłożu geograficznym i socjalnym.	{}
doc_23	Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa – najważniejsze, obok zmartwychwstania Jezusa Chrystusa, wydarzenie opisane w Nowym Testamencie, dotyczące ukrzyżowania Jezusa Chrystusa. W chrześcijaństwie jest uważane za wydarzenie o charakterze zbawczym i stanowi (obok zmartwychwstania) główny temat nauki o odkupieniu. == Data == Istnieje konsensus, że śmierć Jezusa nastąpiła w piątek. Nieustalona jest natomiast dokładna data śmierci Jezusa – szacunki wahają się pomiędzy 27 a 33 rokiem. Problematyczne jest również ustalenie, czy śmierć Jezusa nastąpiła w święto Paschy, czy też w jego przeddzień, a więc 15 czy 14 nisan. Za pierwszą datą przemawia relacja synoptyków, które utożsamiają Ostatnią Wieczerzę Jezusa z ucztą paschalną, za drugą relacja Ewangelii Jana, zgodnie z którą śmierć Jezusa nastąpiła podczas zabijania baranków paschalnych w świątyni. Oba ujęcia mają motywacje	{}
doc_24	konali z pragnienia na pustyni. * Chamis – uczestniczył w porwaniu Stasia i Nel. Przedtem był służącym ojców Nel i Stasia. Za jego pośrednictwem porwane zostały dzieci. Przy porwaniu nie okazywał żadnych uczuć w stosunku do dzieci, dlatego Staś zabił go bez skrupułów. W ekranizacjach książki jego postać została wybielona: ma opory przy porwaniu i dobrze traktuje dzieci, a ginie od noża Gebhra, ratując Nel. * Idrys – jeden z Beduinów, służący Mahdiemu, * Gebhr – groźny towarzysz i brat Idrysa; nie był tak miły dla dzieci, jak Idrys, który zawsze mówił, żeby nie czynić im niczego złego. * Władysław Tarkowski – ojciec Stasia, polski patriota, karany za udział w powstaniu styczniowym, zbiegł z zesłania i podjął pracę jako inżynier	{}
doc_25	mały\|upright=0.85\|Millie Bobby Brown (2018) Millie Bobby Brown (ur. 19 lutego 2004 w Marbelli) – brytyjska aktorka i modelka. Grała m.in. w serialu "Stranger Things", a także filmach "Enola Holmes", "Godzilla II: Król potworów" i ich kontynuacjach. == Życiorys == === Wczesne lata === Urodziła się w mieście Marbella w Hiszpanii jako trzecie z czworga dzieci Kelly i Roberta Brownów. Wychowywała się z bratem Charleyem oraz dwiema siostrami – Paige i Avą. Jej ojciec jest pośrednikiem w obrocie nieruchomościami. Rodzina przeprowadziła się do Bournemouth w Wielkiej Brytanii, kiedy Millie miała cztery lata. Cztery lata później przeprowadzili się do Orlando w Stanach Zjednoczonych. === Kariera === W 2013 zadebiutowała na małym ekranie w roli młodej Alicji w serialu fantasy produkcji ABC, pt.	{}
doc_26	== === Proces monochromatyczny === Pierwszą trwałą fotografią był obraz wyprodukowany w 1826 lub 1827 roku przez Josepha-Nicéphore'a Niépce'a, francuskiego wynalazcę. Obraz powstał na wypolerowanej cynkowej płytce pokrytej asfaltem syryjskim. Produkcja tego zdjęcia wymagała przynajmniej ośmiogodzinnej ekspozycji w słoneczny dzień (przy próbach odtworzenia eksperymentu uzyskiwano zwykle czasy rzędu kilkunastu godzin, a w ekstremalnych przypadkach nawet 40–60 godzin). Bitum twardnieje pod wpływem ekspozycji na światło. Nieutwardzony materiał może być zmyty olejkiem lawendowym, otrzymany w ten sposób negatyw można pokryć farbą litograficzną i odcisnąć na papierze tworząc druk. Później Niépce eksperymentował ze związkami srebra, bazując na odkryciu Johanna Heinrich Schultza z 1724 roku. Odkrycie to polegało na tym, że chlorek srebra zmieszany z kredą ciemnieje po wystawieniu na działanie światła. Joseph-Nicéphore Niépce	{}
doc_27	Wybory parlamentarne w Polsce w 1991 roku – odbyły się 27 października i były to pierwsze w Polsce po II wojnie światowej całkowicie wolne wybory parlamentarne, gdyż wybory w 1989 były tylko częściowo wolne. Walka o wszystkie mandaty poselskie (460) i senatorskie (100) miała charakter otwarty i demokratyczny. Wybory te zakończyły się zwycięstwem Unii Demokratycznej. Polska stała się jednym z ostatnich państw tzw. bloku wschodniego, w którym przeprowadzono wolne wybory. W wyniku wyborów do Sejmu weszło 29 komitetów, z czego 11 posiadało zaledwie jednego posła. Fragmentacja sceny politycznej spowodowała destabilizację, która spowodowała zmiany w ordynacji wyborczej w następnych wyborach parlamentarnych. == Tło wyborów == Między rokiem 1928 a 1989 w Polsce nie było wolnych wyborów. System partyjny po II wojnie	{}
doc_28	Likurg (gr. Λυκοῦργος, "Likurgos", IX lub VIII wiek p.n.e.) – według tradycji starożytnej prawodawca i twórca ustroju Sparty. Sprawował władzę regencyjną w imieniu małoletniego króla. Za poradą wyroczni delfickiej wydał tzw. Wielką Rhetrę – zbiór praw, w którym uregulował ustrój polityczny, wprowadził charakterystyczne dla Sparty wychowanie ("agoge") i wspólne posiłki. Nowsze badania wskazują, że "rhetra" powstała, prawdopodobnie, w połowie VII w. p.n.e. Badacze przychylają się do opinii, że ustrój spartański nie powstał w wyniku jednorazowego aktu, ale formował się pod wpływem różnych czynników. Obecnie przyjmuje się też, że Likurg, tj. „Przynoszący światło”, był postacią historyczną. Trudno jednak powiedzieć, na jakim etapie formowania się Sparty działał i określić, jaka była jego rola.	{}
doc_29	Rozbiory Polski – okres w dziejach Polski i Litwy w latach 1772–1795, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów za sprawą sąsiednich Rosji, Prus i Austrii dokonała na ich rzecz cesji części swojego terytorium, jako wynik przegranej wojny bądź pod groźbą użycia siły. == Geneza == === Polityka monarchii „koncertu północnego” === Narzucenie Rzeczypospolitej rosyjskiego protektoratu w czasie Wielkiej Wojny Północnej skutkowało oficjalną propozycją idei rozbioru osłabionej Polski przez dyplomację Królestwa Prus w 1709 roku. Kierujący Rosją car Piotr I Wielki odrzucił pruskie propozycje usiłował utrzymać Rzeczpospolitą jako wyłączny protektorat Rosji, wbrew naciskowi mocarstw europejskich. Uzyskał w tym ostatecznie poparcie Królestwa Prus, dążącego do utrzymania słabości Rzeczypospolitej i zainteresowanego uzyskaniem w zamian za popieranie Rosji Kurlandii oraz Gdańska. Kolejne plany rozbiorowe Prusy zaproponowały	{}
doc_30	Klon ("Acer" L.) – rodzaj roślin z rodziny mydleńcowatych ("Sapindaceae") (czasem, zwłaszcza dawniej z wyodrębnianej osobno rodziny klonowatych "Aceraceae"). Do rodzaju należy około 150 gatunków drzew i krzewów. Występują one w strefie umiarkowanej półkuli północnej, w ogromnej większości w Azji, z nielicznymi gatunkami rosnącymi w górach strefy równikowej. W Polsce trzy gatunki rosną jako rodzime, trzy introdukowane są już zadomowione. Bardzo liczne gatunki są uprawiane jako ozdobne, w parkach, ogrodach, ale też jako drzewa uliczne. Część dostarcza drewna, wykorzystywane są jako miododajne i dostarczają syropu klonowego. == Rozmieszczenie geograficzne == Zasięg rodzaju obejmuje niemal całą Europę (bez Islandii i północnej Rosji)–14 gatunków, północno-zachodnią Afrykę, Azję bez północnej części kontynentu, Półwyspu Arabskiego i Indyjskiego. Największe zróżnicowanie znajduje się w Chinach, gdzie	{}
doc_31	transportowane jest przez transferrynę. Prawidłowe stężenie żelaza w surowicy krwi: * wartość średnia mężczyźni 21,8 μmol/l, 120 μg/dl kobiety 18,5 μmol/l, 100 μg/dl * wartość skrajna mężczyźni 17,7–35,9 μmol/l, 90–200 μg/dl kobiety 11,1–30,1 μmol/l, 60–170 μg/dl Magazynowane jest w wątrobie również w postaci ferrytyny. ==== Zapotrzebowanie i podaż w diecie ==== Zapotrzebowanie na żelazo u człowieka jest zmienne i zależy od wieku, płci i stanu organizmu. U osób dorosłych wynosi ono od 1 mg/dobę u mężczyzn do 2 mg u kobiet, z zastrzeżeniem, że w okresie ciąży i karmienia powinno to być ok. 3 mg/dobę. Różnice w przyswajalności żelaza z pożywienia są bardzo duże w zależności od diety, od 1–2% dla diety wyłącznie zbożowej, do 25%	{}
doc_32	listwy rogowe, za pomocą których tną i miażdżą zjadaną roślinność. Całe ciało jest jednolicie brunatne lub czarnawe. Karapaks niektórych osobników nad głową zakrzywia się w górę umożliwiając żółwiowi dosięganie wyższych roślin. Poruszają się powoli na szeroko rozstawionych nogach w sposób typowy dla gadów. Takie ustawienie nóg powoduje, że więcej energii tracą na utrzymanie ciężaru ciała niż na rzeczywisty ruch. Wykonują powolne kroki noga za nogą zostawiając za sobą szeroki ślad. Są długowiecznymi zwierzętami, gdyż w sprzyjających warunkach mogą dożyć nawet 300 lat. Dobrym przykładem może być żółw o imieniu Tu'i Malila, podarowany królowi Tonga przez kapitana J. Cooka ok. 1777 r. Jeszcze w 1949 r. był w dobrej formie, a zmarł w 1965 roku w wieku ok. 188 lat. ==	{}
doc_33	Kipu, quipu, khipu (w języku „węzeł”) – forma trójwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej. Nazywane „pismem węzełkowym”, ze względu na swoją formę: zbiór wykonanych z bawełny lub włosia lamy i alpaki kolorowych sznurków z supełkami. ==Charakterystyka== Służyło do zapamiętywania liczb (najprawdopodobniej w systemie dziesiętnym), a zapewne także i innych informacji. Opisane w magazynie "Science" z 12 sierpnia 2005 wyniki badań wskazują, że kipu mogło przechowywać także dane nienumeryczne, takie jak nazwy geograficzne, imię twórcy lub właściciela oraz przedmiot obliczeń, co czyniłoby z niego pierwotny rodzaj pisma. Posługiwali się nim członkowie klasy panującej oraz specjalni rachmistrze (w języku keczua "khipukamayuq") z imperium Inków oraz – jak wynika z nowych odkryć – także wcześniejsze kultury Indian Ameryki Południowej z obszaru	{}
doc_34	metod obliczania jej przybliżeń z dowolną dokładnością. == Oznaczenia liczby == Symbol wprowadził walijski matematyk i pisarz William Jones w monografii "Synopsis Palmariorum Matheseos" w 1706. jest pierwszą literą greckiego słowa "περίμετρον" – "perimetron", czyli obwód. Oznaczenie można znaleźć także w pracach matematyków Williama Oughtreda, Isaaca Barrowa i Davida Gregory’ego. Ale jeszcze w 1734 r. Leonhard Euler w dziele "De summis serierum reciprocarum" używa oznaczenia p;, używa też tego oznaczenia w napisanym już po wydaniu "Analizy" liście do Jamesa Stirlinga z 16 kwietnia 1738 r. Podobnie Johann Bernoulli w liście napisanym do Eulera w 1739 r. używa oznaczenia c dla liczby , jednak już w następnym liście do Eulera, z początku roku 1740, stosuje on oznaczenie . Ostatecznie uznanie dla	{}
doc_35	Reprezentacja Polski w skokach narciarskich – zespół skoczków narciarskich reprezentujący Rzeczpospolitą Polską w sportowych imprezach międzynarodowych wybrany przez trenerów. W skład ustawowej kadry narodowej, dzielącej się na seniorską i juniorską wchodzą najlepsi skoczkowie z posezonowej listy rankingowej tworzonej na podstawie wyników zawodów przez Polski Związek Narciarski (PZN). Jednak reprezentacyjnym szkoleniem objęci są tylko wybrani do grup szkoleniowych (kadry A, młodzieżowej oraz juniorów) zawodnicy. Kadra A zrzesza najlepszych zawodników, aby przygotować ich do startów w najważniejszych zawodach, przede wszystkim – igrzyskach olimpijskich, mistrzostwach świata oraz Pucharze Świata. Trenerem kadry od 3 kwietnia 2022 roku jest Thomas Thurnbichler Kadra młodzieżowa zastąpiła od sezonu 2008/09 kadrę B oraz dotychczasową kadrę młodzieżową (zwaną też kadrą C). W sezonie 2013/2014 w kadrze młodzieżowej znaleźli się	{}
doc_36	Akcja „Wisła”, operacja „Wisła” (, w języku polskich Ukraińców zwykle ) – akcja pacyfikacyjna o charakterze polityczno-wojskowym przeprowadzona w latach 1947–1950 przez struktury państwowe Polski Ludowej przeciwko Ukraińskiej Powstańczej Armii i Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów działającym na terytorium państwowym RP, w celu odcięcia walczących oddziałów UPA od naturalnego zaplecza. Polegała ona na masowej deportacji – wysiedleniu całych wsi i osad oraz rozproszeniu ludności cywilnej z terenów Polski południowo-wschodniej (obszary na wschód od Rzeszowa i Lublina), głównie na Ziemie Zachodnie, która objęła Ukraińców, Bojków, Dolinian i Łemków oraz mieszane rodziny polsko-ukraińskie. Akcja przeprowadzona została przez ludowe Wojsko Polskie, Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego i inne struktury Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz agendy cywilne (Państwowy Urząd Repatriacyjny). Formalną decyzję o akcji „Wisła” podjęło Biuro Polityczne KC	{}
doc_37	Unia Europejska składa się z 27 państw członkowskich. Nowo wstępujące państwa, aby stać się członkiem Unii muszą: * spełnić szereg kryteriów dotyczących sfery gospodarczej, politycznej, praw człowieka sformułowane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptować w pełni i bez zastrzeżeń acquis communautaire (w szczególności zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym), * posiadać sprawnie działającą administrację i sądownictwo zdolne wyegzekwować unijne i wspólnotowe akty prawne. == Członkowie Unii Europejskiej == == Byli członkowie Unii Europejskiej == == Państwa nienależące do Unii Europejskiej, ale będące stroną układów i porozumień z UE == == Państwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemające z nią porozumień == == Byłe terytoria należące do członków EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium	{}
doc_38	Bieg maratoński (maraton) – bieg na dystansie 42 195 m. == Pochodzenie nazwy == Nazwa pochodzi od miejscowości Maraton w Grecji. Według Herodota po zwycięskiej dla Greków bitwie z Persami pod Maratonem w 490 r. p.n.e., armia perska zaokrętowała i wypłynęła w kierunku bezbronnych Aten. Widząc to, Grecy udali się co sił w nogach do miasta, przybywając praktycznie równocześnie z okrętami perskimi. Bieg ten stał się podstawą romantycznych historii, według których posłaniec Filippides pobiegł do Aten, by opowiedzieć o zwycięstwie i poinformować Ateńczyków, że płynie ku nim flota perska. Po przekazaniu tej wiadomości padł martwy. W 1879 r. brytyjski poeta Robert Browning napisał na kanwie tej historii znany wiersz "Filippides" (ang. "Pheidippides"). Michel Bréal, francuski filolog, zainspirowany historią marszu zasugerował	{}
doc_39	Minotaur ( Minṓtauros, ) – postać z mitologii greckiej. Zazwyczaj przedstawiany jako człowiek z głową byka, jednak czasem w postaci istoty z torsem i głową człowieka, od pasa w dół zaś z ciałem byka. Został zrodzony ze związku Pazyfae, żony Minosa, i byka zesłanego przez Posejdona. Minos obiecał złożyć zwierzę w ofierze, jednak tej obietnicy nie dotrzymał. Posejdon zemścił się, sprawiając, że Pazyfae zapałała do byka miłością. Groźny Minotaur został zamknięty przez króla Krety Minosa w zaprojektowanym przez Dedala Labiryncie, który znajdował się pod pałacem w Knossos. Minos pokonał Ateńczyków i zażądał, żeby co 9 lat (według innych wersji – co roku, co 3 lata), 7 młodzieńców i 7 panien było przysyłanych w ofierze Minotaurowi (w jednej z wersji mitu	{}
doc_40	Wielka Rafa Koralowa (ang. "Great Barrier Reef") – największa na świecie rafa koralowa, położona wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Australii, na Morzu Koralowym. Największa na Ziemi pojedyncza struktura wytworzona przez organizmy żywe, widoczna z kosmosu jako biała smuga na tle błękitnego oceanu. Rafa znana była Aborygenom, a przez Europejczyków została odkryta 11 czerwca 1770 roku, kiedy brytyjski żeglarz James Cook (1728–1779) na okręcie „Endeavour” przypłynął do Australii podczas swojej pierwszej wyprawy na południe w latach 1768–1771. W 1975 roku utworzono park morski – Park Morski Wielkiej Rafy Koralowej (). W 1981 roku Wielka Rafa Koralowa została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. == Geografia == === Położenie === Wielka Rafa Koralowa leży wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży Australii na terenie stanu Queensland. Rozciąga się	{}
doc_41	do 1981 były one wciąż pod kontrolą władz oświatowych. === III RP === Po 1989 roku religię do szkół ponownie wprowadzono na mocy instrukcji Ministra Edukacji Narodowej z 30.08.1990 r. Obecnie prawo organizacji zajęć katechetycznych w placówkach szkolnych gwarantowane jest przepisem art. 53 ust. 4 Konstytucji: Dodatkowo na mocy art. 12 konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z 1993 () Państwo polskie zagwarantowało, że: * „Szkoły publiczne podstawowe i ponadpodstawowe oraz przedszkola, prowadzone przez organy administracji państwowej i samorządowej, organizują zgodnie z wolą zainteresowanych naukę religii w ramach planu zajęć szkolnych i przedszkolnych. * Program nauczania religii katolickiej oraz podręczniki opracowuje władza kościelna i podaje je do wiadomości kompetentnej władzy państwowej. * W sprawach treści nauczania i wychowania religijnego	{}
doc_42	brania na pokład załóg i pasażerów atakowanych statków, bądź zapewnienia im bezpieczeństwa w inny sposób. === Nieograniczona wojna podwodna === Wzrastająca liczba oficerów niemieckiej marynarki, podobnie jak polityków i biznesmenów, zaczęła postulować „kontrblokadę” Wielkiej Brytanii, z użyciem okrętów podwodnych do ataku i zatapiania wszystkich brytyjskich i neutralnych statków dowożących towary na wyspy. Rząd niemiecki zdawał sobie sprawę z reperkusji wiążących się z atakowaniem jednostek państw neutralnych, zwłaszcza Stanów Zjednoczonych, uznał jednak w końcu, że idea warta jest podjęcia ryzyka. Niemiecka flota rozpoczęła nieograniczoną wojnę podwodną dysponując zasadniczo nie więcej niż 25 operacyjnymi okrętami podwodnymi, z których jedynie około 1/3 była w każdym czasie na swoich pozycjach bojowych, inne zaś w drodze z lub do rejonów operacji, bądź też odtwarzały zdolność	{}
doc_43	Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann (ur. 6 stycznia 1822 w Neubukow, zm. 26 grudnia 1890 w Neapolu) – niemiecki archeolog amator, odkrywca Troi, Myken i Tyrynsu. == Dzieciństwo == Był piątym dzieckiem i drugim synem (pierwszy umarł w wieku 8 lat) pastora Ernesta Schliemanna i jego żony Luizy Teresy Zofii. Miał jeszcze czworo młodszego rodzeństwa. Jak pisał później sam Schliemann, to w tym okresie narodziło się jego zainteresowanie Troją i jej bohaterami – w wieku 7 lat otrzymał od ojca w podarunku na Boże Narodzenie „Ilustrowaną historię świata” Jerrera, w której największe wrażenie wywarła na nim rycina przedstawiająca pożar Troi. To wówczas postanowił kiedyś odnaleźć to miasto. Jako dziewięciolatek bawił się z córką pobliskiego rolnika Minną Meincke w wykopaliska archeologiczne.	{}
doc_44	Zamach na papieża Jana Pawła II – wydarzenie, które miało miejsce 13 maja 1981, podczas audiencji generalnej na placu świętego Piotra w Rzymie o godzinie 17:19. == Okoliczności zamachu == Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Ağcę w brzuch oraz rękę. Jak ustalili śledczy, chwilę wcześniej Ağca celował w jego głowę. Jan Paweł II schylił się wtedy do małej dziewczynki Sary Bartoli i wziął ją na ręce. Ranny papież osunął się w ramiona stojącego za nim sekretarza Stanisława Dziwisza. Ochrona przewiozła Jana Pawła II do polikliniki Gemelli, gdzie poddano papieża sześciogodzinnej operacji. Do pełni zdrowia jednak nigdy nie wrócił. Papież wierzył, że swoje ocalenie zawdzięczał nie tylko szczęściu. Wyraził to słowami: Wierni dostrzegli pewien związek. Zamach	{}
doc_45	Piuska lub zucchetto , lub kalotka – mała, okrągła czapeczka, noszona przez biskupów katolickich na szczycie głowy. Zasadniczo fioletowa dla biskupów, różowa dla arcybiskupów nuncjuszy (deseń mora), purpurowa (czerwona) dla kardynałów, biała dla papieża i emerytowanego papieża. Piuski noszą również niektóre zakony w kolorach określonych przez konstytucje zakonne; dawniej nosili również duchowni diecezjalni. Prawo noszenia piuski mają również opaci klasztorów. Jest też w użyciu zakonników w zakonach habitowych (np. u franciszkanów), ale nigdy podczas liturgii. Wywodzi się ze zwyczaju tonsury. Był to znak przynależności do stanu duchownego w postaci wygolonego koła na szczycie głowy, przykrywanego właśnie piuską. Wprowadzona w VII w. jako prawo, tonsura została zniesiona po Soborze Watykańskim II przez papieża Pawła VI. Piuska pozostała jako element stroju oficjalnego	{}
doc_46	Wykształcenie średnie – wykształcenie, jakie zgodnie z art. 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – posiada osoba, która: * ukończyła liceum ogólnokształcące (profilowane), technikum albo branżową szkołę II stopnia; * uzyskała w szkole artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego, w wyniku klasyfikacji rocznej w klasie, której zakres nauczania odpowiada ostatniej klasie liceum ogólnokształcącego, ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych ogólnokształcących pozytywne oceny klasyfikacyjne, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie ustawy o systemie oświaty; * ukończyła szkołę ponadpodstawową z wyjątkiem szkół zawodowych, branżowych szkół I stopnia oraz szkół specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z niepełnosprawnością umysłową w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi; * ukończyła szkołę ponadpodstawową albo	{}
doc_47	Dziecka w Warszawie, ale także dla 10 oddziałów Kardiochirurgii Dziecięcej w całej Polsce. Po udanej zbiórce Owsiak podjął decyzję o utworzeniu Fundacji WOŚP, którą zarejestrował 1 czerwca 1993 i współtworzył z Lidią Niedźwiedzką-Owsiak, Bohdanem Maruszewskim, Piotrem Burczyńskim, Pawłem Januszewiczem, Walterem Chełstowskim oraz Beatą Bethke. Finał WOŚP stał się cykliczną imprezą i jednocześnie częścią polskiej kultury. Co roku w wielu zakątkach Polski organizowane są koncerty, festyny, festiwale i happeningi, na które zapraszane są gwiazdy polskiej muzyki rozrywkowej, a także artyści zagraniczni, którzy często grają za darmo, ponadto odbywają się różne imprezy kulturalne i sportowe. Co roku do Fundacji zgłasza się ponad 120 tys. wolontariuszy chętnych do kwestowania na ulicach miast – w każdym województwie działają lokalne Sztaby WOŚP odpowiedzialne za wstępne	{}
doc_48	Energylandia – tematyczny park rozrywki położony w Zatorze w województwie małopolskim, otwarty 14 lipca 2014 roku. Największy park rozrywki w Polsce (powierzchnia ok. 70 ha. W parku podzielonym na sześć stref tematycznych znajduje się ponad 120 atrakcji przeznaczonych dla wszystkich grup wiekowych, w tym kolejki górskie, liczne karuzele i urządzenia ekstremalne, a także restauracje, bary, sklepy z pamiątkami oraz sceny, na których prezentowane są krótkie widowiska. Od 2016 w skład parku wchodzi park wodny "Energylandia Water Park". == Historia == W czerwcu 2015 roku w parku otwarto rollercoaster Dragon – pierwszą polską odwróconą kolejkę górską z pociągami poruszającymi się pod torem zamiast ponad nim. Kolejkę zbudowała firma Vekoma. We wrześniu 2015 roku otwarto drugi odwrócony rollercoaster pod nazwą Mayan, o	{}
doc_49	Lista państw Europy – lista państw i terytoriów zależnych Europy. Na terenie Europy znajduje się 46 państw uznawanych na arenie międzynarodowej. Ponadto do Europy zalicza się siedem terytoriów zależnych Danii, Norwegii i Wielkiej Brytanii. W Europie funkcjonują również dwa państwa nieuznawane - Kosowo oraz Naddniestrze. Największym europejskim państwem jest Rosja (17 098 242 km²), natomiast największym państwem znajdującym się w całości na terytorium Europy jest Ukraina (603 550 km²). Najludniejszym państwem na kontynencie europejskim również jest Rosja (142 021 981 mieszkańców), a najludniejszym państwem położonym w całości w Europie są Niemcy (84 316 622 mieszkańców). Najmniejszym zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby ludności jest Watykan (0,44 km²; 825 mieszkańców). == Mapa polityczna == == Lista państw == == Lista	{}
doc_50	Draft (ang. – "zaciąg", "pobór") – w sporcie sposób wybierania nowych graczy do lig zawodowych, najczęściej spośród młodych zawodników, rozpoczynających karierę profesjonalną. Ma na celu – przynajmniej teoretycznie – wyrównanie poziomu drużyn w obrębie ligi. Popularny przede wszystkim w Stanach Zjednoczonych. Standardowy draft polega na tym, że z puli zawodników zgłoszonych do naboru (zwykle dużo większej niż miejsc w drafcie), drużyny po kolei wybierają jednego. Gdy wszystkie ekipy dokonają wyboru, następuje kolejna runda, aż do osiągnięcia maksymalnej liczby rund przewidzianej w regulaminie konkretnego draftu. Przykładowo, w lidze NBA odbywają się 2 rundy (60 graczy), ale w MLB jest ich 40. Kolejność wyboru ustalana jest najczęściej na podstawie wyników w poprzednim sezonie, a jako pierwsze wybierają najsłabsze ekipy. Po zakończeniu zaciągu	{}
doc_51	Bieszczady (522.12 i 522.13; węg. "Besszádok", słow. i cz. "Bukovské vrchy", rus. Бещады, ukr. Бещади) – grupa dwóch pasm górskich w łańcuchu Karpat. Pasma Bieszczadów znajdują się między Przełęczą Łupkowską (640 m n.p.m.) a Przełęczą Wyszkowską (933 m n.p.m.). Najwyższy szczyt Bieszczadów to Pikuj (1405 m n.p.m., na Ukrainie) zaś na terytorium Polski – Tarnica (1346 m n.p.m.). Dzielą się na: * Bieszczady Zachodnie (na terenie Polski i Ukrainy), * Bieszczady Wschodnie (na terenie Ukrainy). Bieszczady należą do Beskidów Wschodnich, które są częścią Zewnętrznych Karpat Wschodnich. Mimo iż szczytowe partie zajmują połoniny, Bieszczady zaliczane są do pasma Beskidów Lesistych, a nie Połonińskich. == Toponimia == Nazwy Bieszczady używa się zwykle w Polsce jako synonimu polskich Bieszczadów (które są jedynie częścią	{}
doc_52	Narodowe Czytanie – polska akcja społeczna propagująca znajomość literatury narodowej, w której obszerne fragmenty dzieł odczytywane są publicznie, również w środkach masowego przekazu; zapoczątkowana w 2012. == Historia == Akcję zapoczątkowano w 2012 z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosję, podczas którego miał miejsce opisany w "Panu Tadeuszu" Adama Mickiewicza "ostatni zajazd na Litwie". Akcję zorganizował prezydent Polski Bronisław Komorowski, a pomysłodawcą była Agnieszka Celeda, dyrektor Biura Kultura - wcześniej m.in. wicedyrektor TVP Kultura. Pomysłodawcy pragnęli tego, by literatura narodowa nie była tylko przedmiotem nauczania szkolnego, ale by stała się obecna w szeroko rozumianym życiu społecznym. Publiczne czytanie "Pana Tadeusza" odbyło się 8 września 2012 w dziesiątkach miejscowości z udziałem rzesz słuchaczy. Warszawskie oficjalne czytanie epopei	{}
doc_53	wtedy, gdy są ścigane na przykład przez psa, lub są ranne i zagrożone. Nie boją się wody – w razie potrzeby potrafią pływać. === Rozród === Długość życia to nawet 13 lat, ale przeważnie zając szarak dożywa jedynie do 5 lat z powodu drapieżników (lisy, psy, koty, myszołowy, jastrzębie, błotniaki i kruki). Dojrzewa płciowo po około 8 miesiącach. Ciąża u zająca szaraka trwa 1,5 miesiąca. Samica w ciągu roku rodzi przeważnie 3 mioty, a w każdym po 2–5 zajączków. Na terenach rolniczych w pobliżu obiektów przemysłowych, gdzie biocenozy narażone są na zanieczyszczenie metalami ciężkimi, taki jak kadm i ołów, rozrodczość zmniejsza się i wynosi 1–2 zajączków. Zajączki rodzą się całkowicie rozwinięte i pokryte gęstą sierścią. Karmiąca je matka odchodząc, by	{}
doc_54	z końcem roku, zespół nawiązał współpracę z klawiszowcem Pawłem Tabaką. Pierwotną nazwą grupy, zaproponowaną przez Tabakę, była "Perfect Super Show and Disco Band". Pochodziła ona od nazwiska Christine Perfect-McVie, która w zespole Fleetwood Mac śpiewała i grała na instrumentach klawiszowych. W ankiecie pisma „Non Stop” Perfect został uznany za debiut 1978, a utwór „Jego nie ma” za najlepszy utwór rockowy. Autorem logo zespołu był plastyk Edward Lutczyn. Grupa nagrała longplay Haliny Żytkowiak pt. "Jestem tylko dziewczyną", w zamian otrzymując kontrakt na wyjazd do Stanów Zjednoczonych, gdzie występowała w polonijnych klubach nocnych i dzielnicach Chicago. Po powrocie do kraju w 1979, następnie z zespołem pożegnali się Tabaka i Morawski – ten drugi przeszedł do Porter Bandu. === Największa popularność (1980–1987) ===	{}
doc_55	po odbiciu Narbony (759) Frankowie opanowali najpierw Septymanię, tworząc Marchię Hiszpańską, a potem (812) tereny Hiszpanii na północ od Ebro. == Konsekwencje == W ślad za podbojem militarnym następowała islamizacja i arabizacja podbitych terenów. Procesy te były tym intensywniejsze, że po ustabilizowaniu się granic imperium arabskiego kultura arabska wkroczyła w wieki rozkwitu. Ich wyniki okazały się tak trwałe, że większość krajów podbitych przez Arabów jest do dziś arabska (od Maroka po Irak) albo przynajmniej muzułmańska (perski Iran, hinduski Pakistan). Rechrystianizacji uległy tylko Hiszpania (rekonkwista), wyspy Morza Śródziemnego (Cypr, Kreta, Rodos, Sycylia, Sardynia, Korsyka, Baleary), Armenia i Gruzja. Efemeryczne okazały się państwa krzyżowców w Palestynie, istniejące od 1095 do 1291 roku. W wyniku podbojów, języki krajów podbitych lecz nie zarabizowanych, posiadają	{}
doc_56	Konflikt izraelsko-palestyński (, , "An-Nizāʿ al-Filasṭīnī ăl-Isrā’īlī") – długotrwały konflikt pomiędzy Żydami/Izraelczykami a Palestyńczykami trwający od połowy XX wieku, będący częścią konfliktu izraelsko-arabskiego. == Tło Historyczne == Powstanie pod koniec XIX wieku ruchu syjonistycznego zaowocowało kolejnymi alijami, czyli żydowską migracją do Palestyny, będącej wówczas częścią Imperium Osmańskiego. W 1917 powstała tzw. Deklaracja Balfoura, czyli deklaracja brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Arthura Balfoura w sprawie utworzenia w Palestynie żydowskiej siedziby narodowej. W okresie międzywojennym Palestyna stanowiła brytyjski mandat, nasiliła się migracja Żydów do Erec Jisra’el (trzecia, czwarta i piąta alija), a w latach 1936–1939 trwało arabskie powstanie przeciw władzy Brytyjczyków i żydowskiej migracji. II wojna światowa i trwający Holocaust ludności żydowskiej spowodowały dalszą falę migracji, pomimo sprzeciwu władz brytyjskich. == Początek konfliktu	{}
doc_57	Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona () – średniowieczny katolicki zakon rycerski, działający od XII do XIV wieku. == Początki == Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona, czyli templariuszy, powstał w 1118 roku (albo - jak sądzi część historyków - w 1119 lub dopiero w 1120 roku), kiedy rycerz z Szampanii Hugo de Payens i jego towarzysze: Godfryd de Saint-Omer, Godfryd d’Eygorande, Nicolas de Neuvic, Jean d’Ussel, Jean de Meymac i Pierre d’Orlean złożyli przed Gormondem de Picquigny, patriarchą Jerozolimy, śluby ubóstwa, czystości, posłuszeństwa i walki za wiarę według reguły cysterskiej (św. Bernarda z Clairvaux). Rycerze-zakonnicy zobowiązali się bronić pielgrzymów i chronić szlaki pielgrzymkowe. W 1120 roku od króla Jerozolimy, Baldwina II, otrzymali stojący na wzgórzu świątynnym, przebudowany	{}
doc_58	Malik Montana, właśc. Mosa Ghawsi (ur. 11 marca 1989 w Hamburgu) – niemiecko-polski raper i autor tekstów, pochodzenia afgańskiego i polskiego. == Życiorys == Mosa Ghawsi urodził się w 1989 w niemieckim Hamburgu. Ojciec pochodzi z Afganistanu, z kolei matka ma korzenie polsko-greckie. Wychował się w Niemczech, gdzie ukończył szkołę podstawową. Gdy Ghawsi miał 15 lat, sam z bratem przeniósł się do Polski osiedlając się na warszawskim Wrzecionie. Pseudonim "Malik Montana" zrodził się w 2008. Rozpoczął wtedy tworzenie anglojęzycznego hip-hopu we współpracy z niemieckim raperem Sentino. Jeszcze w 2012 jego muzyka była tworzona w języku angielskim; na jego korzyść przy tworzeniu muzyki anglojęzycznej przemawiał fakt, że organizował zagraniczne koncerty w Polsce. Z czasem z brzmień inspirowanych amerykańskim rapem wyewoluowała w	{}
doc_59	5 wdechów ratowniczych. # Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej – uciskaj mostek na głębokość 1/3 wymiaru przednio-tylnego. U niemowląt jedynie dwoma palcami. # Wykonaj 2 oddechy ratownicze. # Po upływie 2 cykli (2 razy po 2 wdechy i 2 razy po 30 uciśnięć) wołaj, zadzwoń lub udaj się po pomoc. # Kontynuuj resuscytację aż do przyjazdu karetki. ==== Resuscytacja bez wentylacji ==== Jeżeli wykonanie oddechów ratowniczych jest niemożliwe z różnych przyczyn, np. z powodu zakrwawionych ust, należy wykonywać resuscytację bez wentylacji. Takie postępowanie jest również wysoce skuteczne i ma znaczny wpływ na zmniejszenie ryzyka zgonu. ==== Usunięcie ciała obcego ==== Ciało obce w drogach oddechowych należy usuwać jedynie w przypadku, gdy można je zobaczyć i dokonać usunięcia go pod kontrolą	{}
doc_60	M jak miłość – polska telenowela obyczajowa emitowana na antenie TVP2 od 4 listopada 2000. Najpopularniejszy polski serial i najchętniej oglądany program telewizyjny w Polsce. Według danych AGB Nielsen Media Research, w marcu 2005 serial osiągnął rekordową widownię ponad 12,5 mln. Twórcy "M jak miłość" byli nagrodzeni Telekamerą „TeleTygodnia” w kategorii "Serial" w 2004, 2005 i 2006, za co w 2007 odebrali Złotą Telekamerę; poza tym w 2013 z okazji 1000. odcinka otrzymali Platynową Telekamerę. == Fabuła == Serial przedstawia historię kilkupokoleniowej rodziny Mostowiaków. Akcja rozpoczyna się, gdy Barbara i Lucjan Mostowiakowie obchodzą 40. rocznicę ślubu, a ich córki szykują im z tej okazji przyjęcie w domu w Grabinie. Maria wraz z mężem Krzysztofem i synami-bliźniakami – Piotrem i Pawłem	{}
doc_61	Sparta () – znaczące miasto-państwo (polis) starożytnej Grecji. Państwo nazywało się właściwie Lacedemon, a Sparta była jego stolicą nad rzeką Eurotas w Lakonii, na południowo-wschodnim Peloponezie. Według starożytnej tradycji Sparta istniała już w epoce mykeńskiej; jednym z jej władców miał być Menelaos. Pozostałości mykeńskiego pałacu z tego okresu są przedmiotem pierwszych sezonów badań archeologicznych. Początki Sparty ustala się na XII-XI wiek p.n.e., kiedy Dorowie zaczęli się osiedlać w Lakonii. Przybyli na tereny Lakedaimonu około 1000 roku p.n.e. W IX wieku p.n.e. łączą się cztery osady ("obai"), m.in. "Pitana", w dolinie rzeki Ewrotas tworząc miasto Spartę. W latach późniejszych dołączona zostaje piąta wioska, "Amyklaj". W VIII-VII w. p.n.e. Sparta wyłoniła się jako znacząca potęga militarna. W latach 730-710 p.n.e. Spartanie zajęli	{}
doc_62	Klimat Afryki – Afryka znajduje się w strefach klimatów gorących, bardzo gorących oraz lokalnie umiarkowanych. Na kontynencie występuje znaczne zróżnicowanie warunków klimatycznych. Położenie po obu stronach równika powoduje, iż teoretycznie północ oraz południe mają identyczny klimat. Jednakże rozciągłość południkowa na północy sprawia, że wewnątrz Sahary tworzy się klimat kontynentalny. Dzięki zwartej linii brzegowej duże znaczenie mają prądy morskie. == Strefy klimatyczne == W Afryce według podziału Koppena znajdują się następujące strefy klimatyczne: wszystkie gorące, wszystkie bardzo gorące oraz niektóre podstrefy klimatu umiarkowanego, nawet lokalnie klimat umiarkowany, oceaniczny chłodny. Natomiast według podziału Okołowicza i Martyn Afryka leży w strefach: I – okołorównikowa, II – zwrotnikowa (na północy prowincja: 5a – śródziemnomorska i 5c – saharyjsko-arabska; na południu prowincja: 4a – afrykańsko-madagaskarska).	{}
doc_63	chorym na AIDS. Jest kibicem i honorowym członkiem argentyńskiego klubu piłkarskiego CA San Lorenzo de Almagro (założonego w 1908 r. przez salezjanina, księdza Lorenzo Massę SDB i nazwanego na cześć świętego Wawrzyńca). === Wybór na papieża === 13 marca 2013 podczas drugiego dnia konklawe, zwołanego po rezygnacji papieża Benedykta XVI, w piątym głosowaniu został wybrany biskupem Rzymu – 266. papieżem. Tradycyjny biały dym, obwieszczający światu wybór nowej głowy Kościoła, pojawił się o godz. 19:06 czasu rzymskiego. Franciszek na początku inauguracyjnego wystąpienia odmówił Modlitwę Pańską za swojego poprzednika, Benedykta XVI. Następnie poprosił wiernych o odmówienie modlitwy za swój pontyfikat, po czym udzielił pierwszego błogosławieństwa Urbi et Orbi. Wezwał też do modlitwy o ogólnoświatowe braterstwo. Wybór imienia podyktowany został chęcią zajęcia się	{}
doc_64	poprzecznych czerwonych, żółtych i czarnych pasów. Prowadzą nocny tryb życia. Polują na drobne węże i jaszczurki. Są powolne i nieagresywne, kąsają dopiero brane do ręki lub napadnięte. Ich jad zawiera groźne neurotoksyny porażające układ nerwowy. Drapieżniki rzadko decydują się atakować węże koralowe, gdyż sam ich intensywny kolor ostrzega ich, że właściciel jest groźny. Niektóre węże koralowe (m.in. "Micrurus corallinus") stosują swoisty sposób obrony. Zaskoczone przez wroga zwijają się w kłębek i unoszą do góry tępo ścięty ogon, przypominający głowę, następnie poruszają nim jednostajnie, wykonując ruchy jakie zwykle węże wykonują głową. Taka "groźba" często wystarczy by drapieżnik zaniechał ataku. W Ameryce można spotkać szereg niejadowitych węży łudząco przypominających węże koralowe, dla których taki „kamuflaż” jest bardzo skuteczną ochroną. Do najbardziej znanych	{}
doc_65	Symbolizm (, tłum. znak umowny) – kierunek w poezji i sztukach plastycznych, powstały we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX wieku, zakładał, że świat poznawany zmysłami (materialny) jest złudą skrywającą prawdziwy, idealny świat, którego zmysłami i rozumem nie można zinterpretować. Pojęć ze świata prawdziwego nie da się opisać za pomocą zwykłego języka, może to zrobić tylko symbol. W poezji symboliści dążyli do wywołania nastroju nie poprzez efekty malarskie, jak parnasiści, ale poprzez rytm i melodykę wiersza. == Historia == Za prekursora symbolizmu uznawany jest rosyjski poeta Jewgienij Baratynski. Po raz pierwszy nazwa symbolizm pojawiła się w 1886 r. w tytule manifestu programowego młodych poetów francuskich. Jesienią 1886 na łamach paryskiego dziennika „Le Figaro”. Jean Moréas ogłosił pierwszy manifest symbolizmu	{}
doc_66	Balladyna – dramat romantyczny w pięciu aktach, napisany przez Juliusza Słowackiego w Genewie w 1834 roku, a wydany w Paryżu w roku 1839. == Opis dramatu == Dramat miał być prawdopodobnie jedną z sześciu części planowanego przez Słowackiego cyklu kronik o bajecznych dziejach narodu (kontynuację zamysłu stanowiła "Lilla Weneda"). Na początku utworu znajduje się list dedykacyjny ("Apologon") poświęcający "Balladynę" Zygmuntowi Krasińskiemu, autorowi "Irydiona", który wysoko cenił utwór Słowackiego. Prapremiera sceniczna "Balladyny" odbyła się 7 marca 1862 w Teatrze im. Stanisława hr. Skarbka we Lwowie. Balladyna to również imię głównej bohaterki wspomnianego utworu. Utwór Słowackiego to opowieść o żądzy władzy i o dorastaniu do roli zbrodniarza. Nie przypadkiem imię głównej bohaterki nawiązuje do ballady, w której zazwyczaj pojawiają się motywy fantastyczne	{}
doc_67	James Harrison, znany też jako , czyli „człowiek o złotym ramieniu” (ur. 27 grudnia 1936) – australijski krwiodawca. W 1951 r. był operowany, w trakcie zabiegu m.in. przeprowadzono resekcję płuca; podczas tego zabiegu podano mu 13 jednostek krwi. Po ukończeniu 18 lat sam został dawcą krwi. Po badaniach w 1967 r. ustalono, że jego krew posiada immunoglobuliny anty-D, których podanie ratuje noworodki zagrożone konfliktem serologicznym na tle czynnika Rh. Harrisonowi zaproponowano włączenie do ogólnokrajowego Programu anty-D. Odtąd regularnie co dwa tygodnie oddawał osocze. 19 maja 2003 r. Harrison został wpisany do "Księgi rekordów Guinnessa" za największą na świecie ilość krwi oddaną przez jedną osobę – 1077 jednostek krwi podczas 808 sesji. 11 maja 2018 r. Harrison oddał krew po raz	{}
doc_68	rewolucja lipcowa (1830) we Francji, powstanie listopadowe (1830–1831) w Polsce, Wiosna Ludów (1848–1849), która ogarnęła szereg europejskich krajów, powstanie styczniowe (1863–1864) w Polsce. == Pochodzenia nazwy == Nazwa epoki wywodzi się z języka niemieckiego oraz języka francuskiego, w których "roman" oznacza powieść lub opowiadanie. Pojęcie "romantyzmu" zawdzięcza się braciom Augustowi i Friedrichowi Schlegelom a rozpowszechnienie słowa w Europie ich znajomej oraz pracodawczyni, Madame de Staël, autorki utworu "de l’Allemagne" (1818). == Idee == Siłą napędową romantyzmu była tęsknota za rajskim światem, poszukiwanym poza nudną codziennością, poczucie beznadziei, a nawet spalenia się w poszukiwaniu ideału, głównie idealnej miłości. W centrum romantycznego światopoglądu stał geniusz i uczucie. Idealizując sztukę, w artyście zaczęto dostrzegać twórcę niepodobnego do zwykłych ludzi, nieomal bliskiego istocie boskiej.	{}
doc_69	Pekinie w 2022 roku rywalizować będą w 109 konkurencjach w 15 dyscyplinach sportowych. Po raz pierwszy w historii na igrzyskach zostaną rozegrane następujące konkurencje: kobiecy monobob, Big Air w narciarstwie dowolnym, oraz zawody mieszane w: skokach akrobatycznych, skokach narciarskich, Snowcrossie, oraz short tracku. == Państwa biorące udział w XXIV Zimowych Igrzyskach Olimpijskich == Na XXIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie zakwalifikowali się reprezentanci 91 państw. Na zimowych igrzyskach w Pekinie zadebiutowali reprezentanci 2 państw: Arabii Saudyjskiej oraz Haiti. == Kalendarz == W poniższym kalendarzu zaprezentowano dni, w których rozdane zostaną medale w danej dyscyplinie (żółty kolor), rozegrane zostaną eliminacje (niebieski kolor), odbędzie się gala łyżwiarzy figurowych (jasnożółty), ceremonia otwarcia (zielony) i zamknięcia igrzysk (czerwony). == Klasyfikacja medalowa == == Transmisje telewizyjne ==	{}
doc_70	Ruch jednostajny prostoliniowy – ruch jednostajny po torze prostoliniowym, czyli ruch odbywający się wzdłuż prostej ze stałą prędkością. Zgodnie z I zasadą dynamiki Newtona ciało porusza się po torze prostoliniowym (lub pozostaje w spoczynku), jeżeli na ciało nie działa żadna siła lub działające siły się równoważą. W ruchu jednostajnym prostoliniowym wektor prędkości jest stały, co oznacza, że jego kierunek (i zwrot) nie zależą od czasu; w związku z tym szybkość, czyli wartość bezwzględna prędkości, również jest stała. Oznacza to, że przyspieszenie jest równe zeru, a prędkość średnia równa jest prędkości chwilowej. Ponadto wartość bezwzględna przemieszczenia (zmiany położenia) jest równa drodze pokonanej przez ciało. == Opis == Ponieważ prędkość w ruchu jednostajnym nie zależy od czasu, tzn. zmiana położenia w równych	{}
doc_71	G20 – grupa 19 państw oraz Unia Europejska, której celem jest dyskusja nad wspólną polityką finansową. Członkowie spotykają się raz do roku, a ich reprezentantami są ministrowie finansów. Z zasady należą państwa będące wysoko w rankingu nominalnego produktu krajowego brutto (bez uwzględnienia siły nabywczej, szarej strefy i pracy nieodpłatnej stanowiącej większość produkcji południa) na świecie, jednak reprezentację w G20 ma też kilka krajów niemieszczących się w rzeczywistej pierwszej dwudziestce większości rankingów gospodarczych, natomiast nie posiada jej kilka krajów rzeczywiście się do niej zaliczających. Ze względu na swój niedemokratyczny charakter działalność grupy wzbudza wiele protestów, zwłaszcza ze strony alterglobalistów. Wielu z nich krytykuje również m.in. fakt, że chociaż Unia Europejska jest teoretycznie reprezentowana jako całość na każdym szczycie, to trzech jej	{}
doc_72	Traktat Loewenwolda," przymierze trzech czarnych orłów" – podpisany 13 września 1732 roku w Wiedniu tajny układ, pomiędzy Austrią i Rosją (13 grudnia dołączyły do niego Prusy), dotyczący sukcesji tronu w Polsce w razie spodziewanej niedługo śmierci Augusta II. Nigdy nie ratyfikowany, traktat ten był w rzeczywistości manewrem dyplomatycznym Rosji i Austrii, które chciały odciągnąć Prusy od powstającego właśnie sojuszu sasko-francuskiego. Najważniejszym jego celem było niedopuszczenie do przedłużenia unii polsko-saskiej. Sygnatariusze układu zobowiązali się wzajemnie, że podczas wolnej elekcji po śmierci Augusta II nie poprą przedstawiciela dynastii Wettynów ani Stanisława Leszczyńskiego. Uzgodniono wspólnego kandydata, którym został portugalski infant Don Emanuel Bragança. Uzgodniono także, że w wypadku wygaśnięcia w księstwie Kurlandii i Semigalii rodu Kettlerów, by uniemożliwić wcielenie tych ziem do Rzeczypospolitej,	{}
doc_73	Kacza rodzina i Kwaczakowie – fikcyjne rodziny z uniwersum Kaczora Donalda, zamieszkujące Kaczogród. Według Dona Rosy są krewnymi Kaczora Donalda ze strony ojca. Matką jest Hortensja z klanu McKwaczów, siostra Sknerusa. == Ze strony ojca == === Według Dona Rosy === * Korneliusz Kwaczak (1790-1880) * Plukahontas (ang. "Pluskahontas") – Indianka, żona Korneliusza Kwaczaka * Dziadek Perliczek (ang. "Grandpa Gadwall") * Hortensja Perliczek "Babcia Hortensja" (ang. "Grandma Hortensia") * Kwalutek Kwaczak – urodził się w Kaczogrodzie w 1830 roku. Kwalutek zyskał tytuł profesorski i w 1901 roku założył organizację Młodych Skautów, z siedzibą w starym focie na wzgórzu Szalonego Muła. Uważa się, iż był on jednym z współautorów Poradnika Młodego Skauta. Zmarł w 1910 roku. * Gertruda Perliczek (ang. "Gertrude	{}
doc_74	Biały Dom (z ang. "White House") – oficjalna rezydencja i miejsce pracy prezydentów USA, położona w Waszyngtonie, Dystrykt Kolumbia. Nazwa ta została nadana budynkowi 14 września 1901 r. przez prezydenta Roosevelta. Wcześniej nazywany był "Pałacem Prezydenckim", "Domem Prezydenckim" i "Siedzibą Władz Wykonawczych". == Historia == W grudniu 1790 r. prezydent Waszyngton podpisał Act of Congress, stanowiący, że rząd federalny będzie rezydował w okręgu, którego powierzchnia "nie będzie przekraczała dziesięciu mil kwadratowych u wybrzeży Potomaku". Prezydent Waszyngton wybrał wraz z architektem miejskim Pierre’em L’Enfantem miejsce, w którym miał powstać budynek. Rozpisany konkurs wygrał projekt architektoniczny autorstwa Jamesa Hobana. Budynek, położony w Waszyngtonie przy 1600 Pennsylvania Avenue, zaczął powstawać w październiku 1792 roku. Uroczyste oddanie do użytku nastąpiło 1 listopada 1800. Pierwszym	{}
doc_75	Nagroda Nobla – wyróżnienie przyznawane od początku XX wieku za wybitne zasługi dla ludzkości: naukowe, literackie lub w działaniach na rzecz pokoju. Zostało ustanowione ostatnią wolą fundatora – Alfreda Nobla, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu. Początkowo było przyznawane w pięciu dziedzinach, jednak w latach 60. ustanowiono dodatkową nagrodę z ekonomii. Laureaci są wyłaniani corocznie, choć zdarzały się lata bez wyróżnionych. Są nimi osoby żyjące, najwyżej trzy w każdej z dziedzin, nie licząc przypadków, kiedy nagrodę pokojową otrzymują całe instytucje. Nagroda Nobla nie była pierwszym wyróżnieniem tego typu – już w XVIII wieku brytyjskie Towarzystwo Królewskie (ang. "Royal Society") ustanowiło Medal Copleya dla naukowców, a równolegle przyznawano odznaczenia państwowe jak polski Order Orła Białego za rozmaite zasługi. Mimo to Nagroda Nobla	{}
doc_76	w wodzie substancją. W środowisku wodnym rozpuszcza się w odczynniku Schweizera. Ulega estryfikacji (podobnie jak alkohole), co wykorzystuje się do wytwarzania azotanu oraz octanu celulozy. Jej trawienie przez przeżuwaczy umożliwia grupa enzymów zwanych celulazami. Jest składnikiem budulcowym ściany komórkowej roślin wyższych (np. drewno zawiera zwykle 45–50% celulozy, zaś bawełna ok. 90%) oraz niektórych glonów, grzybów i bakterii. Występuje z innymi substancjami podporowymi (np. ligniną, pektyną, hemicelulozą). Najwięcej celulozy zawierają niektóre włókna, na przykład lnu lub juty, oraz włoski okrywające nasiona bawełny (nawet ponad 90%). Na skalę przemysłową celulozę otrzymuje się z drewna metodą siarczynową lub natronową, polegającymi na oddzieleniu (chemicznym rozłożeniu) ligniny od celulozy. == Zastosowanie == Sproszkowana celuloza stanowi znany adsorbent stosowany w chromatografii cienkowarstwowej i kolumnowej, ma zastosowanie	{}
doc_77	Orbita – tor ciała (ciała niebieskiego lub sztucznego satelity) poruszającego się pod wpływem sił grawitacji. W Układzie Słonecznym Ziemia, inne planety, planetoidy, komety i mniejsze ciała poruszają się po swoich orbitach wokół Słońca. Z kolei księżyce krążą po orbitach wokół planet macierzystych. Orbity dwóch ciał przyciągających się tylko siłą grawitacji daje się wyznaczyć z newtonowskich praw ruchu. Można w ten sposób opisać ruch większości planet Układu Słonecznego. W przypadku dużych mas położonych blisko siebie lub poruszających się ze znacznymi prędkościami konieczne jest zastosowanie ogólnej teorii względności. Przykładem może być tutaj Merkury, którego ruch orbitalny odbiega na tyle od praw newtonowskich, że jest to widoczne w pomiarach astronomicznych. Izaak Newton podał analityczne rozwiązanie równań ruchu dla układu dwóch punktów materialnych oddziałujących	{}
doc_78	== USA == Prezydent jest odpowiedzialny tylko przed Narodem i Konstytucją, nie ponosi natomiast odpowiedzialności politycznej. Kongres może zastosować tzw. impeachment – usunięcie prezydenta ze stanowiska i zakaz sprawowania innych urzędów w wypadku oskarżenia go o złamanie prawa, oskarżenie wnosi Izba Reprezentantów, decyduje Senat obradujący pod przewodnictwem Prezesa Sądu Najwyższego. Prezydent Stanów Zjednoczonych dysponuje dużym zakresem władzy, ograniczanej przez amerykańską legislatywę. Prezydent pełni funkcję zwierzchnika sił zbrojnych, ale Kongres decyduje o wypowiedzeniu wojny, budżecie na nią przeznaczonym i ustala przepisy o kierowaniu siłami zbrojnymi oraz służbie wojskowej zaś Senat pozwala na zawarcie pokoju i umowy międzynarodowe. Prezydent powołuje przedstawicieli dyplomatycznych i najwyższych urzędników państwowych, jednak Senat zatwierdza kandydatury większością 2/3 głosów. Prezydent ma prawo weta, które może być jednak odrzucone	{}
doc_79	zwierzchniej w odrodzonym państwie polskim do czasu przekazania jej Rządowi Narodowemu. 17 listopada 1918 Józef Piłsudski powołał Rząd Jędrzeja Moraczewskiego, a 22 listopada 1918 został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa oraz wraz z Jędrzejem Moraczewskim podpisał dekret o tymczasowych władzach Republiki Polskiej. Władzę cywilną piastował formalnie do 29 listopada 1918, kiedy to w „Dzienniku Praw Państwa Polskiego” nr 17 poz. 39 ogłoszony został dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej. Datę 11 listopada 1918 uznaje się umownie za początek niepodległego państwa Polskiego (II Rzeczpospolita), jednocześnie będący kresem czasu zaborów austriackiego, niemieckiego i rosyjskiego na ziemiach polskich, trwającego przez 123 lata (liczony od III rozbioru), a w szerszym ujęciu przez 146 lat (liczony od I rozbioru w 1772). W wydaniu „Kurjera Warszawskiego” z	{}
doc_80	Mateusz Andrzej Kusznierewicz (ur. 29 kwietnia 1975 w Warszawie) – polski żeglarz sportowy, mistrz olimpijski i mistrz świata. Dwukrotny medalista olimpijski, dwukrotny indywidualny mistrz świata w klasie Finn oraz w klasie Star, pięciokrotny indywidualny mistrz Europy (również jako junior), wielokrotny zdobywca mistrzostw Polski. == Życiorys == Największe sukcesy odnosił w klasie Finn. To w niej zdobył dwa medale olimpijskie: złoty w Atlancie (1996) oraz brązowy w Atenach (2004), był indywidualnym mistrzem świata (1998, 2000), wicemistrzem świata (1999, 2001, 2002) oraz mistrzem Europy (2000, 2004). Ponad trzydzieści razy triumfował w regatach z cyklu Pucharu Świata. Z powodzeniem startował także w klasie Star. Wraz z Dominikiem Życkim w 2008 sięgnął po tytuł mistrza świata, a także mistrza Europy (2012). Krajowy multimedalista, dziesięciokrotny	{}
doc_81	Wybory parlamentarne w Polsce w 2019 roku – zarządzone na 13 października wybory do Sejmu i Senatu przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę dnia 6 sierpnia. Był to najwcześniejszy możliwy termin (na podstawie art. 194 kodeksu wyborczego, wybory w tym wypadku mogły się odbyć najpóźniej 11 listopada). Wybory przeprowadzone zostały na podstawie kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011. Obywatele Polski uprawnieni do głosowania wybrali w nich 460 posłów i 100 senatorów. Wybory do Sejmu zakończyły się zwycięstwem Prawa i Sprawiedliwości. Do Sejmu dostały się także Koalicja Obywatelska, Polskie Stronnictwo Ludowe, Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Konfederacja Wolność i Niepodległość, jeden mandat przypadł też Mniejszości Niemieckiej. W Senacie mandaty uzyskały komitety PiS, KO, PSL i SLD oraz czworo kandydatów niezależnych (komitety wyborcze	{}
doc_82	Ludwik Węgierski, na Węgrzech znany jako Ludwik I Wielki (węg. "I. Nagy Lajos"; ur. 5 marca 1326 w Wyszehradzie, zm. 10 września 1382 w Trnawie) – król Węgier w latach 1342–1382, król Polski w latach 1370–1382. == Życiorys == === Pochodzenie === Ludwik pochodził z rodu Andegawenów (gałąź Kapetyngów) – dynastii rządzącej Węgrami od 1308 do 1382. Jego ojcem był król Węgier Karol Robert, a matką Elżbieta Łokietkówna, córka króla Polski Władysława I Łokietka i siostra Kazimierza III Wielkiego. Na mocy układów między Węgrami i Polską, dynastia andegaweńska miała prawo przejąć tron polski, w wypadku śmierci króla, Kazimierza Wielkiego, gdyby ten nie zostawił dziedzica płci męskiej. Elżbieta była głównym doradcą Ludwika, a jej pozycja na Węgrzech była bardzo silna. Ludwik	{}
doc_83	pomostu między wschodem i zachodem, czyli – między byłym Związkiem Radzieckim a Europą Zachodnią oraz między północą a południem, tj. pomiędzy Skandynawią a Bałkanami. Słowacja znajduje się po południowej stronie wododziałowego łuku Karpat i – w niewielkiej części – na nizinach naddunajskich. Jest krajem górskim, ponieważ 61% jej powierzchni zajmują liczne pasma Karpat Zachodnich, takie jak: Tatry, Białe Karpaty, Małe Karpaty, Niżne Tatry, Rudawy Słowackie, Wielka Fatra, Mała Fatra oraz Karpat Wschodnich, takie jak: Bieszczady i Wyhorlat. Najwyższy punkt Słowacji stanowi tatrzański szczyt górski Gerlach (2655 m n.p.m.). Góry obfitują w rozległe kotliny śródgórskie, z których największe to: Kotlina Koszycka i Kotlina Liptowska. Tereny nizinne zajmują stosunkowo niewielką część powierzchni kraju. Stanowią je trzy niziny: najmniejsza, Nizina Zahorska na południowo-zachodnim	{}
doc_84	Na terenie Unii Europejskiej 24 języki mają status języka oficjalnego. W 2007 roku taki status uzyskał język irlandzki, który w samej Irlandii został praktycznie wyparty przez angielski. . Z dniem 1 lipca 2013 roku status języka oficjalnego otrzymał język chorwacki wraz z przystąpieniem Chorwacji do Unii Europejskiej. == Oficjalne języki Unii Europejskiej == Według liczby użytkowników: == Znajomość języków w krajach Unii Europejskiej == Źródło: Komisja Europejska == Komunikacja wewnątrz europejskich organów == Większość języków indoeuropejskich, na które silnie wpłynęła łacina, w odmianie pisanej jest łatwiej zrozumiała dla ich użytkowników niż oficjalnie nazywany w Chinach jednym językiem język chiński, który posiada około 900 odmian i dialektów. Często zresztą określanie jakiegoś języka jest kwestią polityczną, na przykład w krajach byłej Jugosławii	{}
doc_85	Pakt Ribbentrop–Mołotow, też: "pakt Hitler–Stalin" – umowa międzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, będąca formalnie paktem o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, która zgodnie z tajnym protokołem dodatkowym, stanowiącym załącznik do oficjalnego dokumentu umowy, dotyczyła rozbioru terytoriów lub rozporządzenia niepodległością suwerennych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii. Bywa także określany jako IV rozbiór Polski. == Geneza paktu i okoliczności podpisania == 3 maja 1939 Józef Stalin odwołał ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika tzw. zbiorowego bezpieczeństwa, a na jego miejsce mianował tego samego dnia Wiaczesława Mołotowa – jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi i ściśle z nim współpracującego, który od dawna był zwolennikiem porozumienia z Niemcami. Litwinow opowiadał się za ewentualnym sojuszem	{}
doc_86	Marcin Luter (; ur. 10 listopada 1483 w Eisleben, zm. 18 lutego 1546 tamże) – niemiecki doktor teologii, mnich augustiański, prezbiter katolicki, inicjator reformacji, tłumacz Biblii, współtwórca luteranizmu. Autor 95 tez, w tym potępiających praktykę sprzedaży odpustów, w których odrzucał możliwość kupienia łaski bożej. Pisał katechezy i teksty polemiczne, skupiając wokół swoich idei opozycję Kościoła katolickiego. Z grupą współpracowników przełożył Biblię na język niemiecki (Biblia Lutra), był autorem "Postylli domowej", "Małego" i "Dużego katechizmu", "Artykułów szmalkaldzkich" oraz pieśni kościelnych, w tym ewangelickiego hymnu: "Warownym grodem jest nasz Bóg". Podstawę jego nauki stanowią hasła: "sola scriptura" – jedynie Pismo, "sola fide" – jedynie wiara, "sola gratia" – jedynie łaska, "solus Christus" – jedynie Chrystus, "solum Verbum" – jedynie Słowo. Kościoły protestanckie	{}
doc_87	Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) – polski jednoosobowy organ państwowy ustanowiony w 1987, utworzony w 1988. Rzecznik praw obywatelskich pełni funkcję ombudsmana. Urząd RPO został utworzony 1 stycznia 1988. Pierwszym rzecznikiem została Ewa Łętowska, powołana przez Sejm 19 listopada 1987. Od 23 lipca 2021 urząd ten pełni Marcin Wiącek. Działalność Rzecznika reguluje Konstytucja RP (art. 208–212) oraz ustawa z dnia 15 lipca 1987 o Rzeczniku Praw Obywatelskich. Jednostką pomocniczą Rzecznika Praw Obywatelskich jest Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. Jego siedziba główna znajduje się przy al. „Solidarności” 77 w Warszawie, część jednostek organizacyjnych Biura mieści się przy ul. Długiej 23/25. == Rzecznicy praw obywatelskich == == Zastępcy rzecznika praw obywatelskich == * Stanisław Trociuk – od 1 stycznia 2002 * dr Valeri Vachev	{}
doc_88	Futbol totalny – w piłce nożnej termin używany w odniesieniu do zbioru zasad taktycznych, stworzonych w latach 60. i 70. XX w. przez holenderskiego trenera Rinusa Michelsa. Istota "futbolu totalnego" polegała na uczestniczeniu zarówno w obronie, jak i ataku wszystkich piłkarzy danego zespołu, przy maksymalnym wykorzystaniu pozycji boiskowych. Taktyka opierała się na ofensywnym ustawieniu 4-3-3 (rzadziej 4-4-2), przy czym podział ten był umowny, gdyż "futbol totalny" zakładał zniesienie sztywnego podziału na formacje. W takim ustawieniu każdy z piłkarzy miał za zadanie zarówno bronić, jak i uczestniczyć w akcjach ofensywnych. W trakcie meczu piłkarze płynnie zmieniali swoje pozycje na boisku. To wówczas także pojawiło się pojęcie pułapki ofsajdowej. "Futbol totalny" wymagał od piłkarzy doskonałego przygotowania fizycznego i dużych umiejętności technicznych. Zjawisko	{}
doc_89	Parafia Świętego Wawrzyńca w Gliniance – parafia rzymskokatolicka w dekanacie otwockim diecezji warszawsko-praskiej. Erygowana w 1556. Mieści się przy ulicy Wawrzynieckiej. Prowadzą ją księża diecezji warszawsko - praskiej. Kościół św. Wawrzyńca w Gliniance „gra rolę” kościoła parafialnego (kościoła MB Nieustającej Pomocy) ks. Mateusza Żmigrodzkiego w serialu Ojciec Mateusz. 10 września 2017 roku ks. abp. Henryk Hoser, po wieloletnich staraniach księdza proboszcza Krzysztofa Krzesińskiego, podczas pełnienia funkcji proboszcza parafii przez księdza Piotra Błażejczyka, ukoronował obraz MB Glinieckiej, który umieszczony jest w prawym ołtarzu.	{}
doc_90	stan liczebny drużyny wynosi 3-15 osób. Drużyna – grupa doborowych wojowników tworzących oddział przyboczny wojskowego naczelnika plemienia lub księcia (zobacz: drużyna książęca). == Skład drużyny zmechanizowanej == === Dla BWP-1 === * dowódca drużyny (kbk AKM) * kierowca mechanik (PM-63) * działonowy operator (PM-63) * celowniczy granatnika ppanc. rgppanc-7, PM-63) * pomocnik celowniczego granatnika ppanc. (kbk AKM) * celowniczy karabinu maszynowego (km PKM) * pomocnik celowniczego karabinu maszynowego (kbk AKM) * strzelec karabinka granatnika (kbkg wz. 1960) * strzelec karabinka (kbk AKM) * strzelec wyborowy (w 3 drużynie) (SWD) Wyposażenie drużyny * karabinek automatyczny4/5 * pistolet maszynowy 2 * karabin maszynowy 1 * rgppanc 1 * karabinek-granatnik 1 * karabin wyborowy 1/0 * ppk 4 * BWP-1/BWP-2 1 === Dla	{}
doc_91	Spektakularną akcją wiążącą się pośrednio z zaufaniem do armii afgańskiej było zniszczenie w tym roku przez 15 talibów przebranych w mundury afgańskie 6 amerykańskich samolotów AV-8B Harrier w bazie Camp Bastion i uszkodzenie dwóch dalszych. Według raportów ONZ w 2012 po raz pierwszy od sześciu lat spadła liczba ofiar cywilnych. Zginęło wówczas 2754 cywilów, czyli o 12 proc. mniej niż rok wcześniej. Rannych zostało 4805 cywilów. W raporcie podkreślono, że za ofiary cywilne w 81% odpowiedzialne są siły talibskie, a w 8% alianci. Pozostałe 11% nie zostało przypisane. W 2012 o 700% zwiększyła się liczba zamachów na afgańskich urzędników, również liczba zabitych kobiet w atakach wzrosła (301 zabitych). W 2012 USA używała także częściej samolotów bezzałogowych. Użyteczność dronów (506 razy)	{}
doc_92	Katastrofa polskiego Tu-154 w Smoleńsku (również katastrofa smoleńska oraz tragedia smoleńska) – katastrofa lotnicza polskiego samolotu wojskowego, do której doszło w Smoleńsku w sobotę, 10 kwietnia 2010 o godz. 8:41 czasu środkowoeuropejskiego letniego (CEST) (10:41 czasu moskiewskiego letniego). Zginęło w niej 96 osób, wśród nich: prezydent RP Lech Kaczyński z małżonką Marią Kaczyńską, ostatni prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski, wicemarszałkowie Sejmu i Senatu, 18 parlamentarzystów, dowódcy wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych RP, pracownicy Kancelarii Prezydenta, szefowie instytucji państwowych, duchowni, przedstawiciele ministerstw, organizacji kombatanckich i społecznych oraz osoby towarzyszące, stanowiący delegację polską na uroczystości związane z obchodami 70. rocznicy zbrodni katyńskiej, a także załoga samolotu. Była to druga pod względem liczby ofiar katastrofa w historii polskiego lotnictwa i największa pod względem	{}
doc_93	Zbigniew Stanisław Wodecki (ur. 6 maja 1950 w Krakowie, zm. 22 maja 2017 w Warszawie) – polski piosenkarz, multiinstrumentalista, kompozytor, aranżer, prezenter telewizyjny i aktor. Karierę muzyczną zaczynał w latach 60., grając na skrzypcach w zespołach Czarne Perły i Anawa. W latach 1968–1973 akompaniował Ewie Demarczyk podczas tras koncertowych po świecie. W latach 70. zadebiutował jako piosenkarz. Od czasu debiutu wydał solowe albumy studyjne: "Zbigniew Wodecki" (1976), "Dusze kobiet" (1987), "Zbigniew Wodecki ’95" (1995), "Obok siebie" (2002) i "Platynowa" (2010), a także album pt. "1976: A Space Odyssey" (2015) z zespołem Mitch & Mitch oraz dwa krążki świąteczne – "Gwiazdo świeć, kolędo leć" (2014) i "...kolędują" (2018), oba nagrane z Olgą Bończyk, Alicją Majewską i Włodzimierzem Korczem. Wylansował szereg przebojów,	{}
doc_94	przyczyną powstania Kościoła Anglikańskiego w Ameryce Północnej były wydarzenia w Stanach Zjednoczonych Ameryki z pierwszego dziesięciolecia XXI wieku związane z elekcją i ordynacją homoseksualisty, Gene’a Robinsona na biskupa episkopalnego New Hampshire. W 2004 roku cztery amerykańskie diecezje episkopalne: San Joaquin, Quincy, Fort Worth oraz Pittsburgh, które nie zgodziły się uznać nowego biskupa New Hampshire, opuściły struktury Kościoła Episkopalnego Stanów Zjednoczonych Ameryki i rozpoczęły procedurę tworzenia nowej denominacji anglikańskiej w Ameryce Północnej. W 2007 roku separatystyczni biskupi anglikańscy o poglądach konserwatywnych z USA i Kanady spotkali się w Pittsburghu, gdzie ustalili wstępne założenia doktrynalne i ustrojowe nowego Kościoła. W 2008 roku na konferencji GAFCON w Jerozolimie poinformowali Wspólnotę Anglikańską o formalnych przygotowaniach do ukonstytuowania konserwatywnego Kościoła anglikańskiego na terenie Kanady i	{}
doc_95	domenę królów Zhou, kończąc tym samym ich rządy. Dynastia Zhou była najdłużej panującą chińską dynastią. Czasy Wschodniej dynastii Zhou charakteryzowały się niezwykłą dynamiką zarówno w sferze społecznej, jak i ekonomii oraz technologii. To wtedy w Chinach rozpoczęła się epoka żelaza, co zaowocowało rozwojem zarówno rolnictwa, wyposażonego w nowe narzędzia, jak i techniki wojennej. Rosła liczba ludności, postępowała urbanizacja, rozwijało się rzemiosło i handel, co prowadziło do wzrostu roli nowej klasy mieszczan i kupców. Wojska oparte na rydwanach zastąpiły masowe armie złożone z piechoty i kawalerii. To w tym intelektualnym klimacie ciągłych zmian, rywalizacji i konieczności innowacji rozkwitły liczne szkoły filozoficzne. Z tego powodu w chińskiej tradycji ta epoka jest też znana jako okres Stu Szkół. To wtedy powstały intelektualne fundamenty	{}
doc_96	przeciwieństwem jest spirala życia. Zwierzęta domowe z uwagi na analogiczne czynniki ryzyka chorują na choroby cywilizacyjne. == Choroby cywilizacyjne == * choroby umysłowe: zaburzenia lękowe, depresja, otępienie, anoreksja, alkoholizm, narkomania. * choroby układu krążenia: choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego, choroba nadciśnieniowa, udar mózgu, zwężenie tętnic, tętniaki, miażdżyca. * niektóre choroby nowotworowe: rak sutka, rak macicy, rak gruczołu krokowego, rak trzustki, rak żołądka, rak jelita grubego. * otyłość i nadwaga. * cukrzyca insulinoniezależna, insulinooporność. * niektóre choroby układu pokarmowego: stany zapalne pęcherzyka żółciowego, kamica żółciowa, niektóre choroby trzustki, przewlekłe zaparcia, uchyłkowatość jelit, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy choroba refluksowa przełyku, nieswoiste zapalne choroby jelit, kamica nerkowa. * próchnica zębów. * osteoporoza. * nadwrażliwość pokarmowa, nietolerancja pokarmowa, alergia pokarmowa. ; Choroby	{}
doc_97	Gimnazjon (gr. γυμνάσιον, "gymnasion" od γυμνός, "gymnos" 'nagi', gdyż ćwiczono nago) – w starożytnej Grecji był to zespół tylko częściowo krytych budowli, które były przeznaczone do ćwiczeń fizycznych. Jego centralną część stanowił kompleks bieżni, boisk i portyków. W gimnazjonie znajdowały się też palestra i stadion. Plan gimnazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros, Aleksandrii i Olimpii. Znajdowały się tam: * szatnia (apodyteron), * sale do nacierania ciał oliwą (elaiothesion), * sale do nacierania ciał piaskiem – do masażu (konisterion), * salki z workami piasku do ćwiczeń w zadawaniu ciosów, * eksedry, nisze z ławkami – sale wykładowe, rekreacyjne, do rozmów i dyskusji, * sala ćwiczeń dla młodzieży (ephebeidon), * boiska do gry w piłkę (sphairisterion), *	{}
doc_98	Genshin Impact – fabularna gra akcji w konwencji fantasy, z możliwością eksploracji otwartego świata, wyprodukowana i wydana przez chińskie studio miHoYo. Gra jest oparta na systemie walki z wykorzystaniem magii żywiołów i możliwością przełączania postaci. "Genshin Impact" dostępna jest tylko w trybie online i zawiera ograniczony tryb wieloosobowy, umożliwiający wspólną zabawę maksymalnie czterem graczom. Gra została wydana 28 września 2020 na platformach Microsoft Windows, PlayStation 4, Android i iOS oraz 28 kwietnia 2021 na PlayStation 5. Planowana jest również wersja na Nintendo Switcha. Produkcja spotkała się z pozytywnym przyjęciem recenzentów, aczkolwiek monetyzacja wykorzystująca system gacha została uznana za kontrowersyjną. == Fabuła == Akcja "Genshin Impact" rozgrywa się w fantastycznym świecie Teyvat, który jest domem dla siedmiu różnych narodów, z których	{}
doc_100	północno-zachodniej części Polski, przy północnej granicy miasta Police. Największymi miastami nad Odrą są: Wrocław, Szczecin, Ostrawa, Zielona Góra (od 1 stycznia 2015, po zmianie granic miasta) oraz Opole. == Przebieg == Odra ma źródło na południowo-wschodnim zboczu wzgórza Fidlův kopec w Górach Odrzańskich na wysokości 634 m n.p.m. w pobliżu miejscowości . Na Pomorzu Zachodnim, powyżej Gryfina we wsi Widuchowa, w 704,1 km biegu, Odra rozdziela się na dwa nurty: Odrę Wschodnią (która przechodzi w Regalicę do jeziora Dąbie) i Odrę Zachodnią. Odra Wschodnia rozdziela swe wody pomiędzy Regalicę i Skośnicę, gdzie Skośnica łączy się z Odrą Zachodnią i tworzy główny nurt Odry. Odra płynie przez centralne osiedla Szczecina i omija od zachodu jezioro Dąbie, jednakże jej wody rozdzielają się	{}

End of preview.

PUGG: KBQA, MRC, IR Dataset for Polish

Description

This repository contains the PUGG dataset designed for three NLP tasks in the Polish language:

KBQA (Knowledge Base Question Answering)
MRC (Machine Reading Comprehension)
IR (Information Retrieval)

Paper

For more detailed information, please refer to our research paper titled:

"Developing PUGG for Polish: A Modern Approach to KBQA, MRC, and IR Dataset Construction"

Authored by:

Albert Sawczyn
Katsiaryna Viarenich
Konrad Wojtasik
Aleksandra Domogała
Marcin Oleksy
Maciej Piasecki
Tomasz Kajdanowicz

The paper was accepted for ACL 2024 (findings).

Repositories

The dataset is available in the following repositories:

General (this repository) - contains all tasks (KBQA, MRC, IR*)

For more straightforward usage, the tasks are also available in separate repositories:

The knowledge graph for KBQA task is available in the following repository:

Knowledge Graph

Note: If you want to utilize the IR task in the BEIR format (qrels in .tsv format), please download the IR repository.

Citation

@misc{sawczyn2024developingpuggpolishmodern,
      title={Developing PUGG for Polish: A Modern Approach to KBQA, MRC, and IR Dataset Construction}, 
      author={Albert Sawczyn and Katsiaryna Viarenich and Konrad Wojtasik and Aleksandra Domogała and Marcin Oleksy and Maciej Piasecki and Tomasz Kajdanowicz},
      year={2024},
      eprint={2408.02337},
      archivePrefix={arXiv},
      primaryClass={cs.AI},
      url={https://arxiv.org/abs/2408.02337}, 
}

Contact

[email protected]

Usage

from datasets import load_dataset

# loading KBQA (all)
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "kbqa_all")
print(dataset)

# loading KBQA (natural)
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "kbqa_natural")
print(dataset)

# loading KBQA (template-based)
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "kbqa_template-based")
print(dataset)

# loading MRC

dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "mrc")
print(dataset)

# loading IR

## corpus
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "ir_corpus")
print(dataset)

## queries
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "ir_queries")
print(dataset)

## qrels
dataset = load_dataset("clarin-pl/PUGG", "ir_qrels")
print(dataset)

Downloads last month: 49

Size of downloaded dataset files:

15.1 MB

Size of the auto-converted Parquet files:

7.09 MB

Number of rows:

30,639