Datasets:

NorHsangPha

/

shan-news-shannews_org

like 0

2025-01-04T16:38:15

https://shannews.org/archives/61122

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈ တီႈဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇထႅင်ႈ တီႈႁိမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆလင်ၼိုင်ႈ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဢမ်ႇမီး။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 3/1/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 5 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ဢၼ်မီးဝႆႉၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ သွင်လုၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “တၢင်းပွတ်းဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်းၼႆႉ တေမီးၾၢႆႇတူၵ်းဝဵင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ၵႂႃႇပွႆႇမၢၵ်ႇ မိူဝ်ႈဝႃးႁူဝ်ၶမ်ႈ မွၵ်ႈ 5 မူင်းၶိုင်ႈၼႆႉ။ လွင်ႈၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ဢမ်ႇလႆႈငိၼ်းဝႃႈႁိုဝ်။ ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈဝၢၼ်ႈလဢီႉ၊ ဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉသမ်ႉ မၼ်းပဵၼ်တီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် ၵႂႃႇယူႇသဝ်းဝႆႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ် တိုၵ်ႉမီးဝႆႉယူႇ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ – “ၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ လႆႈယၢပ်ႇၸႂ်ဢိူဝ်ႈ ၶွင်ပိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ၶႃႈလူး။ ၵၢၼ်မိူင်း သုၵ်ႉၸိူင်ႉၼႆ ႁဝ်းၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈၸွမ်းသင်ယဝ်ႉ ၵုမ်ႇလႆႈမႆႈၸႂ်ၵူၺ်း မဵဝ်း ၵူၼ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၼႆႉ ယူႇၸွမ်းၽႂ်ၵေႃႈ မၼ်းတိုၼ်းဢမ်ႇလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ”– ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်းၼႆႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 27/12/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ မၢတ်ႇၸဵပ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းသွင်ၵေႃႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း မီးလွင်ႈလူႉ ၵွႆၸွမ်းထႅင်ႈၼမ်။ – မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈပီႇၵိၼ်း ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ် မိူဝ်ႈ 27/12/2024 ၼၼ်ႉ ယၢမ်းလဵဝ် ၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၾၢႆၶုၼ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသင်သေတႃႉ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ တိုၵ်ႉထႅမ်ႁႅင်းသိုၵ်းမႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်လႄႈ ၵႆႉမီးလွင်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇလူင် သႂ်ႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ဢွၼ် ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၸိူဝ်းပၢႆႈမႃးၼၼ်ႉ ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇမႃးႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-04T15:40:28

https://shannews.org/archives/61119

ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼမ်ႁႅင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၵူၼ်းလၢႆးၶႃႈ ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ

ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ယွၼ်ႉၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉႁပ်ႉသိုဝ်ႉ (မဝ်သိုဝ်ႉ) ၼမ်လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ ၸႄႈတွၼ်ႈလွႆလႅမ် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼႆႉ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ၊ ၽၵ်းၶဵဝ်၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်းၾႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈႁႅင်း ယွၼ်ႉၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉၶဝ်ႈမႃးယူႇၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းလၢႆးၶႃႈ ၽူႈယိင်း ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉ ၶဝ်မႃးယူႇၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈ တႄႇၵၢင်လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉမႃး ၶဝ်မႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈ တိုၵ်ႉမႃးယူႇတိၵ်းတိၵ်း ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၼႆႉ ၶိုၼ်ႈတႄႉၶိုၼ်ႈဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶိုၼ်ႈပႅတ်ႈ မူတ်းဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် လွင်ႈၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၼႆႉသေ သင်ဝႃႈ မႃးသိုဝ်ႉၽၵ်းၶဵဝ်ၸိုင် ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈသိုဝ်ႉဢေႇ မၢင်ပွၵ်ႈၼႆႉ မဝ်သိုဝ်ႉပႅတ်ႈတင်းမူတ်း ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈမီး ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်မႃးႁပ်ႉသိုဝ်ႉ (မဝ်သိုဝ်ႉ) မူတ်း ၶဝ်မႃးသိုဝ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ သိုဝ်ႉဢေႇဢေႇ သိုဝ်ႉၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၶဝ်ဢဝ်ၵႃးပဵၼ်လမ်းမႃးသိုဝ်ႉတၢင်ႇၵႂႃႇ။ သင်ႁဝ်း ဢမ်ႇသိုဝ်ႉၸွမ်းၶဝ် ၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ်”- ဝႃႈၼႆ။ လိူဝ်သေ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ၵႃႈၶိုၼ်ႈယဝ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆးၵေႃႈ ၵႃႈၶိုၼ်ႈမိူၼ် ၵၼ် ၵူႈပွၵ်ႈ 1 လိတ်ႊလႂ် 5,000 ပျႃး ယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၵႂႃႇ 6,500 ပျႃးယဝ်ႉ။ “မၼ်းယၢပ်ႇၵႂႃႇပႅတ်ႈၵူႈလွင်ႈယဝ်ႉ ဢၼ်ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၵၢၼ်ၸႂ်ႉငၢၼ်း မိူၼ်ၸိူင်ႉၼမ်ႉမၼ်းၼႆႉ ႁဝ်းတေၸႂ်ႉၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းၼႃး လူဝ်ႇတီႇသူၼ်တီႇယိူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉလႆႈၸႂ်ႉၼမ်ႉမၼ်းလႄႈ တၢၼ်ႇႁဵတ်းလႆႈၼမ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇႁဵတ်းလႆႈၼမ် မၼ်းယၢပ်ႇဝႆႉၸိူင်ႉၼၼ်ဢေႃႈ ၸူဝ်ႈၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈၵႃႈမႃးၼႆႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈ သိုပ်ႇလၢတ်ႈ ၼႄၼင်ႇၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ လိူဝ်သေ ၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၽၵ်းၶဵဝ် ၼမ်ႉမၼ်းၸိူဝ်ႉၾႆး ၵႃႈၶိုၼ်ႈၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၼိူဝ်ႉမူ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၵႃႈၶိုၼ်ႈမိူၼ်ၵၼ် တေႃႈလဵဝ် ၼိူဝ်ႉမူ 1 ၸွႆႉလႂ် 38,000 ပျႃးယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ ယၢမ်းလဵဝ် လိူဝ်သေထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇ လွင်ႈသိုဝ်ႉၶၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇၵႃႈယဝ်ႉ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ တႃႇ ႁႃၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လၢႆးဝၼ်းၵေႃႈယၢပ်ႇ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵျႃးၽႅၼ်ႉပႅတ်ႈမူတ်းယဝ်ႉ။ “ႁႃၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဵတ်းၼႃးၼႆႉ ပေႃးယၢပ်ႇယဝ်ႉဢိူဝ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉၶဝ်ၸၢင်ႈၵႃႈၼႃႇလူး ၼိုင်ႈလိူၼ်လႆႈသိပ်းသႅၼ်ပၢႆ ပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်ႁဝ်း မၼ်းဢမ်ႇလႆႈၵႃႈၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းႁႆႈႁဵတ်းၼႃးၼႆႉ မၼ်းဢမ်ႇလႆႈငိုၼ်းၼမ် ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႆႉ ၸၢင်ႈၵႂႃႇၵိၼ်ၸၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းလၢႆးၶႃႈလၢတ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းဝဵင်းလၢႆးၶႃႈၼႆႉ မီးၸုမ်းၵျႃးၽႅၼ်ႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ဢမ်ႇယွမ်း 3 ဢွင်ႈတီႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပၢင်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈလိူဝ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈႁႅင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဢၼ်တိုၵ်ႉၶၢႆႉမႃးထႅင်ႈ ၼႂ်းႁၢင်ပီ 2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးထႅင်ႈတင်း ၼမ်။ ယွၼ်ႉၼၼ် ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊၼႆႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃးႁႅင်းလႄႈ ၵူဝ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်ၼိူဝ်ၵၢၼ်ႁႆႈၵၢၼ်သူၼ်၊ ၵူဝ်ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇလွင်ႈ ၵိၼ်ယႅမ်ႉမိူဝ်းၼႃႈ ၼႆယဝ်ႉ။

['ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-04T13:59:39

https://shannews.org/archives/61114

ဝၼ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ ၶွပ်ႈႁွပ်ႈ 77 ပီလႄႈ ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်းလူင် ၵၢၼ်သိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵဵဝ်ႇၵွင်ႉငၢႆး ငၢမ်ႇၵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်

မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃမႃး ၶွပ်ႈတဵမ် 77 ပီ မိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉလႄႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်း​​တေႃး တႃႇမိူင်းတႆး တေလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ​​တႄႉၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ မီးမႃး 67 ပီမိူင်းယဝ်ႉ။ 1958 ႁူမ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းယဝ်ႉ 10 ပီ ယွၼ်ႉၽူႈႁၵ်ႉၸၢတ်ႈတႆးႁဝ်းၶဝ် ၼပ်ႉႁူႉဝႃႈ လွင်ႈဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၸွမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဢၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းပႃး တႃႇၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးၼႆ​​သေ ၸင်ႇတႄႇၵၢၼ်ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉ ၽိုၼ်ႉမႃး၊ တႄႇဢဝ်ပၢၼ် တပ်ႉၼုမ်ႇသိုၵ်းႁၢၼ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၵွၼ်း​​ၶေႃၸိုင်ႈတႆးမႃး ႁၢၼ်ႉ​​တေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ယိူင်း ဢၢၼ်းသုင်သုတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇမိူင်းတႆးလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃယဝ်ႉ။ ထိုင်တီႈပဵၼ်ၵႂႃႇလၢႆမူႇလၢႆၵွင်၊ ထိုင်တီႈမီးမႃးထႅင်ႈ လၢႆတပ်ႉလၢႆၸုမ်း​​ၵေႃႈ ​​ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းသုင်သုတ်းတႄႉ ပုၼ်ႈတႃႇပူတ်းပွႆႇပၼ် ၶိူဝ်းတႆးမိူင်းတႆးမိူၼ်ၵၼ်ၵူၺ်း။ ၼႂ်းပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ် ဢၼ်ယိုၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈယူႇၼႆႉ ၵိုတ်းမီးဝႆႉ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆးလႄႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး သွင်ၸုမ်းၼႆႉ၊ ယၼ်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆး​​သေ ႁူမ်ႈဝႃႈလွၵ်းတိုၵ်းပိူင်ႈၵၼ်​​ၵေႃႈ လွၵ်းၸိူင်းတႄႉဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်၊ ယိူင်းတႃႇလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ ၼင်ႇဝႃႈမႃးၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၼၼ်​​သေတႃႉ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၸွမ်းမၢၼ်ႈဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉၸႂ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းယူႇႁိုဝ်ၼႆ ပဵၼ်ဝႆႉ​​ၶေႃႈထၢမ်လူင် တႃႇၵူႈၸၢဝ်းၶိူဝ်း ပႃးၸဵမ်မၢၼ်ႈၶဝ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၼႆႉ ႁၢႆလၢႆၵႂႃႇ တႂ်ႈၽႃႇသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းယဝ်ႉ။ လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃၼႆႉ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉမီးၼႂ်းမိုဝ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ​​တႄႉႁိုဝ် ၼႆ​​ၵေႃႈ ပဵၼ်တီႈလႆႈငမ်းငဝ်း ၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ၵၢၼ်ပၢၼ်ပွင်ၽွင်းငမ်းၼႆႉ တႄႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၸၢဝ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇ ၵၼ်၊ လႄႉၵၼ်ၽႅၼ်ႁူဝ်ပႄႉသေ လႅၼ်ၶၢႆၼိူဝ်ႉမႃ​​တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းမႃးလႄႈ ၸင်ႇတၵ်းထိုင်မႃး ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵႆႇၼိုင်ႈတူဝ် ၶၼ်ၼိုင်ႈငွၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ ၸုမ်းၵၢၼ်မိူင်းၼင်ႇၵၼ် တႅၵ်ႇယႅၵ်ႈၵၼ်၊ ၼႂ်းမိူင်းတၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်း မင်ႁူဝ်ၵၼ်။ ၸုမ်းယူႇလႅၼ်လိၼ် ​​သႄႉသွမ်းသႂၢင်းၽႅပ်ႉ​​တေႃႇ ၸုမ်းၸိူဝ်းယူႇထင်တီႈ American, Australia, Sweden။ ၾၢႆႇယိပ်းၵၢၼ်တိုၵ်းတင်း ၾၢႆႇယိပ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း ၶွင်ႈၶမ်ၵၼ်​​ ​​ပေႃးပၼ်းၸွင်ႇၸွင်ႇ။ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ မိူဝ်ယူႇတဵမ်မိူင်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈၶိုင်ၵၼ်၊ ႁိမ်ၸိင်းၼႃႈတီႈ တင်းသုၼ်ႇပွင်ၵၼ်။ ပကဖဝႃႇ၊ ပအဖဝႃႇ၊ ပလဖဝႃႇ ယူႇတႂ်ႈမုင်းလဵဝ်​​သေ ပိၼ်ႇပႆႇၶႃႉၶၢႆၵၼ် ထိုင်တီႈ​​ပေႃးလူႉသုမ်းဢသၢၵ်ႈသၢႆၸႂ်၊ လုၵ်ႉတီႈၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ​​တေႃႇၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ ၶိုၼ်းဝၢႆႇႁူဝ်ယိုဝ်ႈၸူးငၢႆးၼင်ႇ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇယဝ်ႉႁိုဝ်ၼႆ​​ၵေႃႈ ၼႂ်းၵႄႈၵူၼ်းမိူင်းၼႆႉ ဢွၵ်ႇသဵင်ပွင်ႉၶင်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸၢဝ်းတႆး​​ၵေႃႈ လႆႈလွမ်ပွင်ႉလွမ်ၶင်းမႃးတင်းႁိုင်လူင် ၵွၼ်ႇၸၢဝ်းမၢၼ်ႈ ပႆႇယုင်ႈယၢင်ႈသၢၼ်ၶတ်းၵၼ် ႁၢၼ်ႉတေႃႇလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈၶဝ် ​​ပေႃးၸမ်ၶႂ်ႈပင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉသင် ၸိုင်​​ပေႉၼၢၼ်းဢွင်ႇမၢၼ်၊ မိူဝ်ႈလႂ် ၵူၼ်းမိူင်းၸင်ႇ​​တေလႆႈၵတ်းယဵၼ်၊ ၵွပ်ႈသင် သိုၵ်းတႆးၼင်ႇ ၵၼ် ၵုမ်ႇတိုၵ်း​​တေႃးၶႃၸႂ်ၵၼ်၊ ၵွပ်ႈသင် ႁူဝ်ၼႃႈတပ်ႉသိုၵ်းတႆး ဢမ်ႇၶဝ်ႈႁႃၵၼ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တဵင်ဝႆႉၼိူဝ်ၼႃႈဢူၵ်း ႁူဝ်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းမႃး ၵွၼ်ႇပႆႇထိုင်ပီ 2021 ယဝ်ႉ။ ဝၢႆးလင်ၼႆႉ ပၢႆလိူဝ်မႃးထႅင်ႈ ​​ၶေႃႈထၢမ်ၸိူင်ႉၼင်ႇ မိူဝ်ႈလႂ် တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ​​တေတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ မိူဝ်ႈလႂ် တပ်ႉသိုၵ်းတႆး ​​တေၵွပ်ႇၵူႈဢဝ်ၶိုၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼႆထႅင်ႈ။ ​​တေဝႃႈပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းၼႆ​​ၵေႃႈ ၸိုင်သူ​​ပေႃးဢမ်ႇၸၢင်ႈ ၶဝ်ႈ​​ၵႄႈၶိုင်ၵၢင် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶဝ်ထုၵ်ႇ​​မေႃၵၼ် ၼႆ​​ၵေႃႈ ငိၼ်းၺႃးယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉ ​​ပေႃးၶိုၼ်းၼပ်ႉသၢင်ႈၸွမ်းၼႆ ​​ၶေႃႈထၢမ်ၸိူဝ်းဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉ ယၼ်ၼိူဝ်ၼမ်ႉၸႂ် ဢၼ်ၶႂ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ ၼင်ႇတပ်ႉသိုၵ်းႁဝ်းၶဝ် ၶၢၼ်ပၢၵ်ႇပူၵ်းသူၼ်းမႃးၼၼ်ႉ​​သေ ၸင်ႇလူၼ်ႉဢွၵ်ႇ ဢိူဝ်ႈၼႆ ​​တေလႆႈပွင်ႇၸႂ် ၵၼ်ယူႇ။ ၼၼ်ႉၸင်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၽူႈလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း ​​တေပွင်ႇပိုင်ႈၽိုင်ႈၽွတ်ႈၵၼ် လႆႈယဝ်ႉ။ လုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈ​​မေႃပိၼ်ႇပႆႇပွင်ႇပိုင်ႈၵၼ်​​သေ​​ၵေႃႈ ​​တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ လွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ၵႂၢမ်းတူၵ်ႇတၵ်ႉ ထတ်းသၢင်ၵၼ်ၶႃႈလူး​​ၼေႃႈ။ ပေႃးၼႆ ယွၼ်ႉသင်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇလွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်း​​ၶေႃၼၼ်ႉ ၸိူင်ႉၼၢၼ်းဝႆႉၶႃႈလႃႇ – ​​ပေႃးဢဝ် ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၶဝ်ဝႃႈၸိုင် ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးတႃႈမုင်ႈ ၸႅင်ႈလႅင်းၼိူဝ်ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉဢွၼ်ႁူဝ်တဵမ်တီႈ၊ ​​ပေႃးဢမ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလူင်ႉလႅၼ်ႇၼိူဝ် ၼႃႈလိၼ်ၵၢၼ်တိုၵ်း၊ ​​ပေႃးၶၢဝ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ႁႅင်ႉႁိုင်ႁီးၼႃႇ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းၸပ်းၸွမ်းမိုဝ်ႉယၢမ်း၊ ​​ပေႃးၵူၼ်းသိုၵ်း ၸဵမ်ၵူၼ်းမိူင်းႁိူဝ်ႉ ၼူၼ်းၸႂ်တူၵ်းယူႇ၊ ​​ပေႃးၸုတ်ႈယွမ်းဝႆႉ ႁႅင်းၵူၼ်းႁႅင်းၵမ်ႉလႄႈ လွင်ႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ တိုၼ်း​​တေၼၢၼ်းၽႅဝ် တႃႈယိူင်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်လီၽိူမ်ႉထႅင်ႈ တႃႇႁဝ်းႁႃးတႄႉ ၵူၼ်းၵၢၼ်မိူင်း၊ ၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇပႆႇပွင်ႇပိုင်ႈၽိုင်ႈၽွတ်ႈပဵၼ်လႆႈ ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉၼႆ ယွၼ်းပၢႆး​​ၼႄတၢင်းႁၼ် မွၵ်ႈၼႆႉသေ ယွၼ်းသူး ႁႂ်ႈၵူၼ်းတႆးမိူင်းတႆး ၸဵဝ်းၽႅဝ် တႃႈယိူင်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်း​​ၶေႃ​​သေၵမ်းၶႃႈ။

['ၵၢၼ်မိူင်း', 'ၶေႃႈထတ်းသၢင်']

2025-01-04T13:20:10

https://shannews.org/archives/61106

တီႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉယူႇၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵွင်ႈၾၢႆႇလဵဝ်

ၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၸႄႈတွၼ်ႈၵျွၵ်ႉမႄး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် သႂ်ႇၼႂ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ႁိမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA လူမ်ႇတိုၵ်းပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် တႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ၵျုၼ်ႊ ပီ 2024 ၼၼ်ႉ ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ်ပၢႆ၊ ယၢမ်းလဵဝ် ၼႂ်းဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢမ်ႇမီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုတ်းယိုဝ်း ၵွင်ႈလူင်ၶိူဝ်းယႂ်း။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်းယေး။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉမီးၸမ် 2 ဝူင်ႈပၢႆယဝ်ႉသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၵႂႃႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈၽူၺ်း (ပၢၼ်ႉပူၺ်း)လႄႈ ႁိူၼ်းယေးလူႉၵွႆ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ၵူၼ်းၸၢႆးပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ပၢင်တိုၵ်းတၢင်းၼႆႉ ပဵၼ်ယူႇ 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ၊ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယဵၼ်ၵႂႃႇတိုၵ်ႉမီး 2 ဝူင်ႈၵူၺ်း ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၶိုၼ်းယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်ၶႂ်ႈဝႃႈ ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ၊ တင်းပၢၼ်ႉပူၺ်းၼႆႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 25 ထိုင် 31 ယိုဝ်းၵူႈဝၼ်း” – ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢႆလၢႆတီႈ လၢႆလၢႆတၢင်း ၸိူဝ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း မႃးမီးႁိမ်းႁွမ်း ပၢၼ်ႉပူၺ်းၼႆႉ မီး 6 လိူၼ်ယဝ်ႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၸႂ်းၶိုၼ်းႁိူၼ်း ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းပဵၼ်ဝႆႉ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၸွမ်းသူၼ်လႄႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢဝ်မၢၵ်ႇၶဝ်ႈတဝ်ႈၼမ်ႉထႅင်ႈ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၵႂႃႇမီးဝႆႉတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် ဢိၼ်းဝႅင်း။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈမီး 600 ပၢႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 3 ၼႆႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢွၼ်ၵၼ်တႅပ်းဢွႆႈသေ သူင်ႇပၼ်ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်။ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် တေတႄႇပိုတ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း ဝၼ်းတီႈ 6/1/ 2025 ၼႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ် ဢွၼ်ၵၼ်မႃးသွၼ်ႈယူႇတီႈႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းမႃးသွၼ်ႈယူႇဝႆႉ မီး 600 ပၢႆ ။ ႁူင်းၵိူဝ်ဝၢၼ်ၵေႃႈ မႄးၶိုၼ်းယဝ်ႉ၊ ဢွၼ်ၵၼ်တႄႇ တႅပ်းဢွႆႈယူႇယဝ်ႉ၊ ဝၼ်းတီႈ 6 ၼႆႉ ႁူင်းၸၢၵ်ႈ တေပိုတ်ႇၶိုၼ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 1 မူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းၵွင်ႈလူင် 4 လုၵ်ႈ မၢၵ်ႇတူၵ်းတိူဝ်ႉႁိူၼ်းယေး တီႈၼႂ်းဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် လူႉၵွႆ 2 လင် ဝႃႈၼႆ။ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ပၢင်တိုၵ်း တီႈၸႄႈဝဵင်းၼွင်ၶဵဝ်ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် တင်ႈတႄႇႁၢင်ပီ 2023 မႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးၼပ်ႉတူၺ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်လႆႈပၢႆႈၽေးသိုၵ်းၼႆႉ မီးၸမ် 20 ဝၢၼ်ႈယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမီးႁႅင်းငိုၼ်းတႄႉ ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းဝဵင်းလိူဝ်ႇ၊ ဝဵင်းပၢင်ႇဢူႈလူင်(ပၢင်ႁူႈ) ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးႁႅင်းငိုၼ်းတႄႉ မၢင် ၸိူဝ်း ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းႁူင်းၸၢၵ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်၊ ၸွမ်းဝတ်ႉဝႃးၽႃသိူဝ်ႇလႄႈ ပၢႆႈၵႂႃႇယူႇတၢင်း ဝၢၼ်ႈသၢမ်သိူဝ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T18:00:00

https://shannews.org/archives/61097

ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ မိူင်းၶၢင် ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းႁွတ်ႈထိုင်ၼမ်ႉၶမ်း 20 ပၢႆ

ပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၶၢင် KIA ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ် ႁၢဝ်ႈႁႅင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ မိူင်းၶၢင်သေ ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းတင်းၼမ် မၢင်ၸိူဝ်းပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင်ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉတီႈမၢၼ်ႈႁွင်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း တင်းမူတ်း 26 ၵေႃႉ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင် မၢၼ်ႈႁွင်း ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းၼမ်ႉၶမ်း ၽူႈၸၢႆးဢႃယု 50 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈၶႃႈဢေႃႈ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ပၢႆႈမႃးမီး 4 ၶိုၼ်း 5 ဝၼ်းယဝ်ႉ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈတင်း သိုၵ်းၶၢင်ၶႃႈဢေႃႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ပၢႆႈမႃးသွၼ်ႈဝႆႉ တီႈၸလွပ်ႈ (သႃလႃး) မၢၼ်ႈႁွင်းဝႆႉ တႃႇႁူဝ်ၵူၼ်း 26 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ၸၢႆး 7 ၵေႃႉ၊ ယိင်း 19 ၵေႃႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ဢၼ်ပၢႆႈႁွတ်ႈထိုင်ဝႆႉ တီႈမၢၼ်ႈႁွင်း 26 ၵေႃႉၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ 23 ၵေႃႉ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇ 2 ၵေႃႉလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ 1 ၵေႃႉ။ မၢၼ်ႈႁွင်းၼႆႉ မီးၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ဝဵင်းၼမ်ႉ ၶမ်း ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းၶိုင်ႈလၵ်း။ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းၼႆႉသေ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 4 မူင်း မၢၵ်ႇလူင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉၶလ ယ 47 ယိုဝ်းမၢၵ်ႇလူင် တူၵ်းသႂ်ႇ ၼႂ်းႁိူၼ်းၼၢင်းတၢၼ်းယဵၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ တိူဝ်ႇၺႃး ၼၢင်းၶမ်းဢေး ဢႃယု 23 ပီ လူႉတၢႆထင်တီႈ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ ၽူႈယိင်း ဢႃယုမွၵ်ႈ 50 ပီ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “မၢၵ်ႇလူင်ၼႆႉ မႃးတူၵ်းသႂ်ႇ ႁိူၼ်းၼၢင်းတၢၼ်းယဵၼ်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးလၢၼ်ယိင်းမၼ်းၼၢင်း လူႉတၢႆထင်တီႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပီႈၶူၺ်မၼ်း ၼၢင်းထႅင်ႈ ၼၼ်ႉတႄႉ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး တီႈၵွင်းလင်၊ တိၼ်ၾၢႆႇသၢႆႉ/ ၶႂႃ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းယေး လူႉၵွႆထႅင်ႈတင်းလင်”- ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ မၢၵ်ႇတရူၼ်း တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉသႂ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၽူႈယိင်း 2 ၵေႃႉ လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းႁႅင်း။ ၽူႈယိင်း 2 ၵေႃႉၼၼ်ႉ တေမီးဢႃယု 30 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ 20 ပၢႆ ၵေႃႉၼိုင်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် လႆႈသူင်ႇယူတ်းယႃတူဝ် ဝႆႉတီႈသူၺ်ႇၵူႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈၼႆႉ မီးလင်ႁိူၼ်း 100 ပၢႆ တႄႇဢဝ်ဝၼ်းတီႈ 4/12/2024 ၼၼ်ႉမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်း လဵဝ် ၺႃးမၢၵ်ႇလူင်၊ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈမိၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ မၢၵ်ႇတရူၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ တူၵ်းသႂ်ႇလူႉၵွႆၾႆးမႆႈ 50 လင် ပၢႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတေႇဝႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈၵုင်းမၢၵ်ႇႁၢတ်ႇလႄႈ ဝၢၼ်ႈသိုင်ႇလၢင်ႊ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ် ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၽၢတ်ႇၽႄၵႂႃႇၵူႈတီႈၵူႈတၢင်း မၢင်ၸိူဝ်း ပၢႆႈၵႂႃႇတၢင်းၼႂ်းဝဵင်းမၢၼ်ႈမေႃႇ၊ ႁိူၼ်းယေးပီႈ ၼွင်ႉၽႂ်မၼ်း၊ ၸွမ်းဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈၼႃးပၢင်ႇလႄႈ တၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ တင်းၼမ်။

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T17:00:00

https://shannews.org/archives/61090

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊ ၵမ်ႈၼမ် ႁၼ်ဝႃႈတႃႇဢိုတ်းႁူဢိုတ်းတႃၵူၼ်းမိူင်းထႅင်ႈ

ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊ ဢမ်ႇပၼ်ၸႂ်ႉ ဢိၼ်ႊထိူဝ်ႊၼႅတ်ႊ လွတ်ႈလႅဝ်း။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ တမ်းဝၢင်းမၢႆမီႈတႃႇတီႉၺွပ်း ပၼ်တၢမ်ႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉ သၢႆႊပႃႊလႄႈ VPN ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇ ၼင်ႇပိူင်ၶဝ်တမ်းဝၢင်း။ သင်ဝႃႈ ပူၼ်ႉပႅၼ်ယႃႉၵဝ်းပၵ်းပိူင်ၸိူဝ်းတမ်းဝၢင်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃး တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း တင်းၼမ် သေဢမ်ႇၵႃး တၵ်းၺႃးယိုတ်းပႃး ၶိူင်ႈၶူဝ်းၸႂ်ႉသွႆ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉလူး ၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ ။ သင်ဢမ်ႇႁူႉ ၸွမ်းပိူင်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉဢွၵ်ႇဝႆႉၼႆၸိုင် ၸၢင်ႈတူၵ်းလွၵ်းၶဝ်သေ ထူပ်းၽေး။ သင်ဝႃႈ ၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉမႅၼ်ႈပိူင်ၶဝ်တမ်းဝႆႉၼႆၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ 1 လိူၼ် ထိုင် 3 လိူၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈၼႆလႄႈ လႆႈဝႃႈ မိပ်ႇငႅၼ်းၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်းၼႆ တင်းၼမ်ႁၼ်ထိုင်ၼင်ႇၼႆ။ ပိူင်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသၢႆႊပႃႊၼႆႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈတိုၵ်ႉၶူင်ဢွၵ်ႇပၢၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလၢႆႇ ၼႆႉၵူၺ်း မၼ်းပဵၼ်ပိူင် ဢၼ်ၶူင်ဝႆႉမိူဝ်ႈပၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈပႃႇတီႇၼူၵ်ႉယုင်း။ မိူဝ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉတႄႉ ပိူင်လူင်မၼ်းတႃႇႁႄႉၵင်ႈလႆႈ လွင်ႈမၢပ်ႇၼႄးသၢင်းၽႅပ်ႉၵၼ်လႄႈ လွင်ႈလႃႇႁၢႆႉၸႃႉဝႃႈတေႃႇၵၼ် ၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ ၼၼ်ႉၵူၺ်း။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တႃႇမႃးပိၵ်ႉဢိုတ်းၶေႃႈမုလ်းၶၢဝ်ႇသၢၼ်လႄႈ လွင်ႈၸႂ်ႉ VPN မိူၼ်ၼႆ။ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ ဢၼ်တူၺ်းငဝ်းတူင်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တၵ်းလႆႈ ယွၼ်းဝႂ်ၶႂၢင်ႉသေ ၸင်ႇတေပၼ်တူၺ်း။ တေႃႈၼင်ႇ ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊမႁႃႇ (မဟာ) ဢၼ် ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် တူၺ်းၸိူင်းယူႇ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶဝ် ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၶွင်မၼ်း ၵဵပ်း ၶေႃႈမုလ်းလႄႈ သဵၼ်ႈသၢႆမၢႆပၼ် လွင်ႈဝႃႈ ၵူၼ်းတူၺ်းမီးၵႃႈႁိုဝ် ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းလႂ် ယူႇတီႈလႂ်သေ တူၺ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႈ။ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉ ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ ၵေႃႉ ၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ – “သင်ဝႃႈ ၶဝ်မီးလွင်ႈထၢင်ႇထိူမ် ဢႅပ်ႊပလီႊၶေႊသျိၼ်ႊ သေဢၼ်ဢၼ်မႃးၼႆ ပေႃးဝႃႈ ၶဝ်ယွၼ်းၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း တၵ်းလႆႈပၼ်ထတ်းၶေႃႈမုလ်းတင်းသဵင်ႈၼႆဢေႃႈ။ မိူၼ်ၼၼ်ၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈ ႁဝ်းၶႃႈ ၸႂ်ႉဢႅပ်ႊဢၼ်လႂ် ၸႂ်ႉ Operator ဢၼ်လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးဝႃႈၶဝ်ယွၼ်းၼႆ တၵ်းလႆႈပၼ်ၶဝ် ထတ်းမူတ်း။ ယွၼ်ႉၼၼ် ဢၼ်ယၢပ်ႇၸႂ်တႄႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းႁႃႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉႁႃႉၼႆ တေယၢပ်ႇတေလႆႈၾၢင်ႉတႄႉ ၾၢင်ႉဝႃႈယဝ်ႉ။ ပွင်ႇဝႃႈတႄႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸၢင်ႈတီႉလႆႈငၢႆႈ တီႈတူင်ႉၼိုင်ႈလႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵူၼ်းမိူင်း တေမီးတီႈမၼ်းၵႅပ်ႈမႃးလွႆးလွႆးယဝ်ႉဢေႃႈ”- ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈတႄႉ ၼႄၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ တႃႇႁႄႉၵင်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းၸႂ်ႉ ဢီႊလထရေႃႊၼိတ်ႉ၊ ဢဝ်သၢႆႊပႃႊသေ ယႃႉၵဝ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်ဢႃႇၼႃႇၽွင်းငမ်းလႄႈ လွင်ႈၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်တဵင်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းလူႉၼၼ်ႉ တေပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇၼၵ်းၼႃ ၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ ၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ သင်ၸႂ်ႉလွၵ်းပိူင်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ သေဢၼ်ဢၼ် လွၵ်ႇလႅၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်းသေၵေႃႉၵေႃႉၸိုင် တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ ဢေႇသုတ်း 2 ပီ ၼမ်သုတ်း 7 ပီ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တၢမ်ႇငိုၼ်းထႅင်ႈ။ မိူၼ်ၼင်ႇ VPN ၵေႃႈ သင်ႇၸႂ်ႉလူၺ်ႈဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ 6 လိူၼ် ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတႅမ်ႇသုတ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတၢမ်ႇၶွၵ်ႈၸွမ်းၵၼ် ။ သင်ဝႃႈ မီးၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆ ဢၼ်ၽိတ်းမၢႆမီႈၵေႃႈ တၵ်းတေယိုတ်းဢဝ်။ သင်ဝႃႈ ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉသေ ပိုတ်ႇပၢင်တေႃႇလွင်းၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊၸိုင် တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတႅမ်ႇသုတ်း 6 လိူၼ်ထိုင် 1 ပီ ၊ တၢမ်ႇငိုၼ်း 50 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 200 သႅၼ်ပျႃး ဢမ်ႇၼၼ် တၢမ်ႇၶွၵ်ႈတၢမ်ႇငိုၼ်း ၸွမ်းၵၼ်လႄႈ ယိုတ်းပႃးၶိူင်ႈၸႂ်ႉသွႆ။ ၼႂ်းပိူင်ၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉထႅင်ႈဝႃႈ ၽႂ်ဢဝ်ၶေႃႈမုလ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၵိုင်ႇႁူႉ ဢမ်ႇၵိုင်ႇႁၼ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပိုၼ်ၽႄႈ သူင်ႇတေႃႇၵၼ် ၶၢႆတေႃႇၵၼ်ၼႆၸိုင် တၵ်းၺႃးတူတ်ႈတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ တႅမ်ႇသုတ်း 1 လိူၼ်ထိုင် 6 လိူၼ် တၢမ်ႇငိုၼ်းတႅမ်ႇသုတ်း 10 သႅၼ်ပျႃး ထိုင် 100 သႅၼ်ပျႃး။ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း ယင်းပႆႇဢွၵ်ႇပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈသၢႆႊပႃႊၼႆႉ သမ်ႉပေႃးၶႂ်ႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်း ၵူၼ်းမိူင်းယူႇယဝ်ႉလႄႈ ပေႃးမီးမႃးၸိူင်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းတေႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ၵဝ်ႇယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ် ၾၢႆႇဢၢႆႊထီႊ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ဢၼ်လႂ်လီသိူင်ႇ ဢၼ်လႂ်လီၸႂ်ႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ ပေႃးတေၵႂႃႇတၢင်းၼွၵ်ႈၵေႃႈ ပိၵ်ႉ VPN သေ ဢၼ်လႂ်ထုၵ်ႇလီမွတ်ႇၵေႃႈ မွတ်ႇပႅတ်ႈသေၵွၼ်ႇ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈ ဢၼ်တေပဵၼ်ၽေးတုမ်ႉ တိူဝ်ႉတေႃႇႁဝ်းၶိုၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီမွတ်ႇပႅတ်ႈၵေႃႈမွတ်ႇ။ ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ဢႅပ်ႊ Operator မိူၼ်ၼင်ႇ Ooredo MPT လႄႈ လၢႆလၢႆဢၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၺႃးၵူတ်ႇထတ်းသေ ပေႃးႁၼ်ၽိတ်း ပိူင်ၶဝ်ၼႆ ၶဝ်ၸၢင်ႈတီႉၺွပ်းလႆႈၵမ်းလဵဝ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ပၵ်းပိူင်ဢွၵ်ႇၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊ ရီႊၼၼ်ႉယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ပီ 2023 လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊၼၼ်ႉၵေႃႈ ယၢမ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇပိူင် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆၼိူဝ်ဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 6 လိူၼ် တၵ်းလႆႈယွၼ်းတၢင်ႇမၢႆၾၢင်။ ၽႂ်ဢမ်ႇတၢင်ႇ တၵ်းၺႃးတူတ်ႈ ၶွၵ်ႈ 6 လိူၼ်ထိုင် 3 ပီ တၢမ်ႇငိုၼ်း ဢမ်ႇတႅမ်ႇလိူဝ် 5 သႅၼ်ပျႃး ဝႃႈၼႆဝႆႉ။ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းဢွၼ်ၵၼ် တူင်ႉတိုၼ်ႇဢွၵ်ႇသဵင်ဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႃလၢႆးတၢင်းႁႄႉႁၢမ်ႈ တၢင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႈမီးၵူၼ်းမိူင်းၵူၺ်း ၼႆယူႇ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-03T16:06:23

https://shannews.org/archives/61079

သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၵဵပ်းၵႃႈၾႆးတီႈၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ

ၼႂ်းႁူဝ်ပီ 2025 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA တေတႄႇၵဵပ်းၵႃႈၾႆးၾႃႉလႄႈ ၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်း တီႈၵူၼ်းမိူင်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈတီႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈႁိူၼ်းႁဝ်းတႄႉ ၾႆးၾႃႉပႆႇလႆႈ။ ႁိူၼ်းပိူၼ်ႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ လႆႈယဝ်ႉ။ ၼႂ်းႁူဝ်ပီၼႆႉ တေတႄႇၵဵပ်းၵႃႈမီႊတိူဝ်ႊၾႆး (Meter) ဝႃႇ၊ ၵႃႈၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်းၵေႃႈ ၶဝ်တေၵဵပ်းယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းသေ သဝ်းၾႆးၾႃႉ ႁူင်းၽႄၸႅၵ်ႇၸၢႆႇၾႆးၾႃႉ လူႉၵွႆၵႂႃႇတင်းၼမ်။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၶိုၼ်းမႄးၵေႃႇၵုမ်းသေ ၶိုၼ်းၸႅၵ်ႇၸၢႆႇပၼ်ၵူၼ်းမိူင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈၶိုၼ်း မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်သႅပ်ႊထႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ပူၼ်ႉမႃး။ ၸိူဝ်းပဵၼ်တီႈ ဢၼ်တေႃႇသၢႆၾႆးယဝ်ႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၾႆးၾႃႉ ၶိုၼ်းယဝ်ႉသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် ပႆႇၵဵပ်းငိုၼ်းၵႃႈၸႂ်ႉၾႆး။ ၸင်ႇတေတႄႇၵဵပ်း ၼႂ်းလိူၼ်ၵျႅၼ်ႊ ၼိဝ်ႊရီႊၼႆႉ။ တေၵဵပ်းၼိုင်ႈယူႊၼိတ်ႊ 1,500 ပျႃး ဝႃႈ ၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းၵႃႉယူႇဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ပေႃးတေၵဵပ်းၵႃႈမီႊတိူဝ်ႊ ၾႆးၾႃႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလႆႈၸႅၵ်ႇၾႆးၾႃႉပၼ်ၵူႈႁိူၼ်းယဝ်ႉ ၸင်ႇၵဵပ်းၼႆႉတေလီ။ လူဝ်ႇႁႂ်ႈၾႆးလႅင်း ၵူႈႁိူၼ်း ဢၼ်လႆႈလႄႈ ဢၼ်တေလႆႈပၼ် ၸင်ႇတေၽဵင်ႇၵၼ်။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵေႃႈ ပေႃးၾႆးမႃး ၸင်ႇၸၢင်ႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ႁႃၵိၼ်လဵင်ႉတွင်ႉလီလီ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ တီႈၼႆႉဢမ်ႇၵႃး ၵႃႈၾႆးၵူၺ်း ၵႃႈၶၢတ်ႈႁွင်ႈ၊ ၵႃႈၼမ်ႉ၊ ၵႃႈၶွၼ်ႇၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈပၼ်ၼမ်ၼႃႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈယိုၵ်ႈယိုၵ်ႈယဝ်ႉ။ ၵမ်းၼႆႉသမ်ႉဝႃႈ တေၵဵပ်းၶွၼ်ႇယုၵ်းယၢၵ်းထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်တီႈၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇဢမ်ႇလႆႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ပေႃးပဵၼ်ၵႃး လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇ တႃႇၼိုင်ႈပီ။ ပေႃးပဵၼ်ၶူဝ်းၵုၼ်ႇ ၶဝ်တေတူၺ်း တင်းၼမ်တင်းဢေႇမၼ်းသေ လႆႈပၼ် 10 ပုၼ်ႈ 1 ပုၼ်ႈ။ တီႈတၢင်းၶဝ်ႈဝဵင်းၵေႃႈ လႆႈပၼ်ၶွၼ်ႇၵႃး 1,000 ထိုင် 5,000 ပျႃး။ – ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆ တီႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပွၵ်ႈၵမ်း 2 သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႄႇၶဝ်ႈတိုၵ်းဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 02/07/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11:45 မူင်းသေ ထိုင်မႃးဝၼ်းတီႈ 03/10/2024 ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈလီငၢမ်း။ ပီ 2024 ၼႂ်းလိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊၼၼ်ႉ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆး ၾႃႉ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမေႃႇလႄႈ ႁူင်းၸၢၵ်ႈၾႆးၾႃႉ ၼႃးမၢၵ်ႇၶေႃ လူႉၵွႆ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['ၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2025-01-03T11:38:49

https://shannews.org/archives/61075

ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊ ၸမ်တဵမ် 3 ပီ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း

ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃး ၸႂ်ႉၶိူင်ႈတရူၼ်း ယိုဝ်းသႂ်ႇဝဵင်းလူင်ၵိပ်ႊ (Kyiv) မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ ၵူၼ်းမိူင်းလူႉတၢႆ 2 ၵေႃႉ မၢတ်ႇၸဵပ်းဢမ်ႇယွမ်း 6 ၵေႃႉ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇလူႉၵွႆထႅင်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊလၢတ်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ပၢၼ်ႇယေးငိုၼ်း ၼေႊသျိၼ်ႊၼႄႇ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ မၢၵ်ႇၶိူင်ႈ တရူၼ်းရတ်ႉသျႃး တူၵ်းတႅၵ်ႇႁိမ်းပၢၼ်ႇယေးငိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ်လွင်ႈၼႆႉ ယူႇတီႈ Volodymyr Zelenskyy ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊလၢတ်ႈဝႃႈ – ၽွင်းၵူၼ်း မိူင်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈပီမႂ်ႇၵေႃႈ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃးၼႆႉ ၵုမ်ႇဝူၼ်ႉတႃႇယိုဝ်းတိုၵ်းႁဵတ်းႁၢႆႉတေႃႇ မိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊၵူၺ်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း လႆႈမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ဝႃႈၼႆ။ ၶၢဝ်းႁပ်ႉပီမႂ်ႇလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ သိုၵ်းရတ်ႉသျႃး ၸႂ်ႉၶိူင်ႈတရူၼ်း 111 လမ်း ယိုဝ်းတိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းယူႊၶရဵၼ်ႊ လၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈ ဝႃႈၼႆ။ ပၢင်တိုၵ်း ရတ်ႉသျႃး – ယူႊၶရဵၼ်ႊၼႆႉ တႄႇမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/2/2022 ႁိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 3 ပီ ယဝ်ႉသေတႃႉ တေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ် သွင်ၾၢႆႇတိုၵ်ႉယိုဝ်းတိုၵ်း ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ်ဝႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇ – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2025-01-03T11:01:56

https://shannews.org/archives/61070

ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈတၢႆၵူၼ်းမိူင်း မွၵ်ႈ 1,800

ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း AAPP ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈပီ (ပီ 2024) ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၵူၼ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ မွၵ်ႈ 1,800 ၵေႃႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်တၢႆ တီႈႁူင်းပလိၵ်ႈမီး 12 ၵေႃႉ၊ တီႈဢွင်ႈၵူတ်ႇထတ်းသၢႆသိုၵ်း 15 ၵေႃႉလႄႈ ၼႂ်းၶွၵ်ႈ 31 ၵေႃႉ၊ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၺႃးတီႉၺွပ်းၶႃႈႁႅမ်တၢႆ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈၼမ်လိူဝ်ၼႆႉထႅင်ႈ AAPP ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ တႄႇဝၼ်းတီႈ 1/2/2021 ၼၼ်ႉမႃးတေႃႇထိုင် ပီ 2024 သဵင်ႈ ၶၢဝ်းတၢင်းၸမ် 4 ပီၼႆႉ သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းၸမ် 9 ႁဵင်ၵေႃႉ၊ တီႉၺွပ်းဝႆႉ 28,000 ပၢႆၼႆ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းတူၵ်းၶွၵ်ႈၵၢၼ် မိူင်း AAPP ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ၼႆႉၼင်ႇၼႆ။ ဢၢင်ႈဢိင် – The Irrawaddy

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-03T10:29:07

https://shannews.org/archives/61066

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်း ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈတပ်ႉသိုၵ်းပဢူဝ်း PNLO ၵုမ်းၵမ် ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ။ ပူၼ်ႉမႃး ဝၼ်းတီႈ 31/12/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈငဝ်ႈငုၼ်းတပ်ႉသိုၵ်း ပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈပဢူဝ်း PNLO/ PNLA တီႈဝၢၼ်ႈပၢင်မၢၵ်ႇ ဢိူင်ႇၵၼ်ႇတူးလူင် (ၵိူၼ်ႇတူလူင်) ဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ ၸႄႈတွၼ်ႈလၢင်းၶိူဝ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်း။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၸႂ်ႈဢေႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈ လႆႈငိၼ်းသဵင်မၢၵ်ႇ တူၵ်းတႅၵ်ႇႁႅင်းတႄႉၶႃႈ။ ႁဝ်းၶႃႈ ပေႃးတူၵ်းၸႂ်ၶႃႈဢေႃႈ။ သဵင်ၶိူင်ႈမိၼ်တႄႉ ႁဝ်းၶႃႈလႆႈငိၼ်း ၸဵမ်ၸဝ်ႉယဝ်ႉ ႁေႃႈပၼ်ႇၵႂႃႇပၼ်ႇမႃး ဢမ်ႇထၢင်ႇသေဢိတ်းဝႃႈ ၶဝ်တေမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇၸိူင်ႉၼႆ။ ၸၢၵ်ႇမၢၵ်ႇတိူဝ်ႉၺႃး တီႈႁွင်ႈပၼ်ယႃႈယႃ (ဆေးပေးခန်း) ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ႁိူၼ်းယေး ၸိူဝ်းၼႆႉထႅင်ႈ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၵူၼ်းဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇၼႆႉ ဢွၼ်ၵၼ်မႆႈၸႂ် ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ဝႃႈ ၼႆ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ တိူဝ်ႉၺႃးႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆၸွမ်းလၢႆလင် ဢၼ်မီးၾၢႆႇလင် ႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ တီႈၼႂ်းပွၵ်ႉ 3 ၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၵၢၼ်သိုၵ်း']

2025-01-02T20:16:33

https://shannews.org/archives/61059

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း

ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇဢွင်ႈတီႈပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယၢင်းလႅင် တိူဝ်ႉၺႃးၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်း။ မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ ၾၢႆႇလင် ဢွင်ႈတီႈ ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းတီႇမေႃးသူဝ်ႇ။ ၵူၼ်းၸၢႆး ပိုၼ်ႉတီႈလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“မိူဝ်ႈဝႃး သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇ။ မႃးပွႆႇၵူႈဝၼ်း ယဝ်ႉ၊ မၢင်တီႈ ဢမ်ႇမီးသၼ်ယႃး (လႅင်းၾူၼ်း)လႄႈ ဢမ်ႇႁူႉၸွမ်းၶၢဝ်ႇၶိုတ်းတၼ်းၵူၺ်း။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ႁဵတ်းပဵၼ်ပဝ်ႉမၢႆၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ယိုဝ်းသႂ်ႇ။ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်းၵေႃႈ မီး လူႉတၢႆၵေႃႈမီး ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇႁူႉႁူဝ်ၼပ်ႉတႅတ်ႈတေႃး”- ဝႃႈၼႆ။ – မၢၵ်ႇတူၵ်း ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇ တီႈယၢင်းလႅင် မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 31/12/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇ ၾၢႆႇတၢင်းဢွၵ်ႇဝဵင်းလွႆၶေႃ ဢွင်ႈတီႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်းယူႇသဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လူႉတၢႆ 3 ၵေႃႉ၊ မၢတ်ႇၸဵပ်း 1 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဢၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး သိုၵ်းယူႇသဝ်း၊ ၵူၼ်းတၢႆ 3 ၵေႃႉ ၊ မၢတ်ၸဵပ်း 1 ၵေႃႉ ၊ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ် မၢၵ်ႇသႅၼ်းၼမ်ႉၼၵ်း 200 ပွင်ႇ မႃးပွႆႇ 3 လုၵ်ႈ ၊ ၵူၼ်း ဢၼ်မၢတ်ႇၸဵပ်းတႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ယူတ်းယႃတူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းယႃ”- ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵႆႉ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇသဝ်းတီႈလႅၼ်လိၼ်တႆး – ယၢင်းလႅင်လႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပဵၼ်ဢၼ်မႆႈၸႂ်၊ ၸုမ်းသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄၵူၼ်းမိူင်းယၢင်းလႅင် KNDF ၵေႃႈ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ႁႂ်ႈၾၢင်ႉယူႇ ၾၢင်ႉၵိၼ် ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇသၢမ်ၸုမ်း ႁူမ်ႈၵၼ်သေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပိုတ်းယိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈမိူင်းယၢင်းလႅင်ၵေႃႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၽႅၼ် ယၼ်ႇသိုၵ်း 1111 သေ ပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတီႈမိူင်းယၢင်းလႅင်။ သိုၵ်းယၢင်းလႅင် ဢွင်ႇပေႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ယိုတ်းလႆႈလၢႆလၢႆတီႈ၊ တႄႇပၼ်ႇၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃဝႆႉယူႇ လၢႆလၢႆတီႈယဝ်ႉ။ ၼႃႈတီႈပုၼ်ႈၽွၼ်းပလိၵ်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶိုၼ်ႈမႃးယိပ်းဝႆႉ။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ', 'ၶၢဝ်ႇမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်']

2025-01-03T08:00:00

https://shannews.org/archives/61048

ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈလိုဝ်းၸိုဝ်ႈဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်း

ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၸၢဝ်းတႆးႁဝ်း ၵိူတ်ႇမီးၽူႈမီးမုၼ်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း မိူင်းဝ၊ ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း မိူင်းမႃႉ၊ ၸဝ်ႈၽယႃးထမ်း ပႃႇဝူင်း မိူင်းယွင်း ဢဝ်ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈတိုဝ်းသိလ် မိူဝ်ႈ 50-60 ပီပူၼ်ႉမႃး။ မႃးၼႂ်းပၢၼ်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႂ်း 21 ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီၼႆႉ ၵိူတ်ႇမီးၽူႈတိုဝ်းသိလ် ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် (ၼႂ်းၾိင်ႈထုင်း ပွတ်းတၢင်း တူၵ်းၶူင်းႁွင်ႉဝႃႈ – ၸဝ်ႈမြၢတ်ႈ) သွင်ၸဝ်ႈ။ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၺႃၼသံ ဝရူဝ်းၽိၵ်ႉၶု၊ ဢိၵ်ႇၸဝ်ႈၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးလႃႈ ပၺ်ၺႃၸႃရၽိၵ်ႉၶု ၸိူင်ႉၼႆ။ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၵမ်ႈပႃႈၼမ် ၵွပ်ႈဢထိတ်ႉထၢၼ် ယွၼ်းပဵၼ်ၽြႃးၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်းၼႃႈလႄႈ ၼႂ်းလိၵ်ႈထမ်းႁွင်ႉၶဝ်ၸဝ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈပူဝ်းထိသတ်ႉတ (a being destined to attain Buddha hood) ၼႆဝႆႉယူႇ။ ၼႂ်းၽိုၼ် လိၵ်ႈၸၢဝ်းယူၼ်း လၢဝ်း ထႆးလႄႈ ၶမဵၼ်ၶဝ် သူင်ၸႂ်ႉထွႆႈၵႂၢမ်းႁွင်ႉၸဝ်ႈပူဝ်းထိသတ်းဝႃႈ – ၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း (One destined to become a Buddha) ၼႆၵၼ်။ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းမႃး ၶူင်ပဵၼ်ထွႆႈၵႂၢမ်း မႂ်ႇဝႃႈ – ၼေႃႇၸဝ်ႈပုတ်ႉထၼႆတႅၼ်းထွႆႈၵႂၢမ်းဢၼ်ၸၢဝ်းတႆးႁဝ်းယိုမ် တီႈၸၢဝ်းမၢၼ်ႈမႃးၸႂ်ႉယူႇဝႃႈ – ဢလွင်းၽြႃးလႄႈ ၸႂ်ႉၸွမ်းလၢႆးလၢတ်ႈတႆးႁဝ်းဝႃႈ – ၽြႃးဢလွင်း။ ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ၵူၼ်းၼႃႈၽိူၵ်ႇတၢင်းမိူင်းတူၵ်းၶဝ်တႄႉ ၸႂ်ႉၸွမ်းၸၢဝ်းၵျူး (Judasism) ၼႂ်းထွႆႈၵႂၢမ်းႁွင်ႉ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ဝႃႈ – မႅသ်ႉသႆးယိူဝ်း (Messiah) ပၼ်ဝႆႉတီႈပွင်ႇမၼ်းဝႃႈ – The anointed One)။ မၢင်တီႈ သမ်ႉၸႂ်ႉဝႃႈ ၽရူဝ်ႊၾႅတ်ႉ (Prophets – ဢၼ်မီးတီႈပွင်ႈဝႃႈ – One who speaks for or delivers messages for a god) ၼႆၵၼ်မႃး။ ၼႂ်းသႃသၼႃ ၶရိသ်ႉတ်လႄႈ သႃသၼႃဢိသ်ႉသလၢမ်းၵေႃႈ ၸႂ်ႉထွႆႈ ၵႂၢမ်းၼႆႉမိူၼ်ၵၼ်။ ၵွႆးၵေႃႈ ဢၼ်ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းၾိင်ႈပုတ်ႉထသႃသၼႃၼႆႉ ပူဝ်းထိသတ်ႉထလႄႈ ၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း – ၼႂ်းပုတ်ႉထသႃသၼႃၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈဢၼ်ဢထိတ်ႉထၢၼ်ပဵၼ် ပုတ်ႉထၽြႃး ၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဢၼႃးၵူတ်း ၶၢဝ်းၼႃႈ ဢမ်ႇမိူဝ်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈၼိုင်ႈၼႆၼၼ်ႉသေ မႅတ်ႉသ်ယိူဝ်းလႄႈ ၽရူဝ်ႊၾႅတ်ႉ – ၼႂ်းၾိင်ႈသႃသၼႃမိူင်းတူၵ်းလႄႈ မိူင်းတၢင်းဝၼ်းဢွၵ်ႇၵၢင်ၶဝ်သမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈ တူၼ်မုၼ်ၽူႈဢၼ်တၢင်တူဝ်ၸဝ်ႈၽြႃးၵွတ်ႉသေ ၵပ်းသၢၼ်ပၼ် တီႈၵူၼ်းလုမ်ႈၾႃႉ တင်း လၢႆႁႂ်ႈႁူႉထိုင်လွင်ႈလီ/ လွင်ႈၸႃႉ မိူၼ်ၽွင်းတၢင်ၼၼ်ႉၸိူင်ႉၼႆ။ မႃးၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းပုတ်ႉထသႃသၼႃ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၵဝ်ႈႁၢႆးႁေႃႁဝ်း မိူဝ်ႈလဵဝ် ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ (ၸဝ်ႈမုၼ်ၸုမ်ႈ) လႄႈ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးလႃႈ (ၸဝ်ႈဝိသဵတ်ႇ) သွင်ၸဝ်ႈ ၸိူင်ႉဝႃႈၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်လႄႈ ပဵၼ်တီႈပိုင်ႈပၢႆး ၸႂ်ၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢဝ်ၸဵမ်ၸဝ်ႈ သင်ၶလႄႈ ၵူၼ်းႁိူၼ်း။ ၼႂ်းသွင်ၸဝ်ႈၼႆႉ လႆႈႁူႉ ဝႃႈဢထိတ်ႉထၢၼ်ယွၼ်းပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈဢုင်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းပၢႆးၼႃႈၼႆ တင်းသွင်ၸဝ်ႈ။ ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၶူးဝႃးဝိသဵသ်ႇ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢၼ်သူင်ၵေႃႇသၢင်ႈသႃသၼႃသထၢၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇဝတ်ႉဝႃးဢႃးရၢမ်း၊ ထၢတ်ႈထမ်းၵွင်းမူးႁူမ်ႈတင်းႁူင်းႁဵၼ်းသွၼ်ထမ်း။ ၵမ်ႈ ၼမ် ယူႇဝႆႉတီႈဝတ်ႉ ၽထၢတ်ႈ ပုင်ႇလူဝ်ႇ ဝဵင်း တႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၾိူၺ်ၽႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃ၊ ႁိုင်ႁိုင် ၼၢၼ်းၼၢၼ်း ၸင်ႇဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈ တဵဝ်းသင်ႇသွၼ်ထမ်း ၼႂ်းတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇလႅၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်းလႄႈ မိုတ်ႈၵိုဝ်းတင်းသွင်ၸဝ်ႈ လီလီ။ ယၢမ်းတႅမ်ႈပိုၼ်းတင်းသွင်ၸဝ်ႈ ၼႂ်းၽိုၼ်လိၵ်ႈလၢႆလၢႆတီႈယူႇ။ ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ၽူႈဢၼ်ႁၢမ်းလႅၼ်လိၼ်ၶၼ်ႈၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၼႂ်းတူင်ႇတၢင်ႇမိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူင်းၶႄႇ မိူင်းထႆးလႄႈလၢဝ်း ဢမ်ႇမီးလႅၼ်လိၼ်ၶၼ်ႈပုၼ်ႈတႃႇၸဝ်ႈႁဝ်း။ တွင်ႈတဵဝ်ႈလႄႇလၢဝ်းသင်ႇသွၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်။ ပဵၼ်ၽူႈမီးသိလ် သီလမၼ်ႈတဵင်ႈ၊ သမႃထိ (ၸၼ်ႉသုတမယ၊ ၸိၼ်တႃမယတင်းၽႃဝၼႃမယ) ၼဵဝ်ၼႅၼ်ႈ ၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼိုင်ႈ။ ၵွပ်ႈလႆႈယူႇသဝ်း တိုဝ်းသိလ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ဝတ်ႉသရီလွၼ်းႁိူင်း၊ ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း ဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇသႃမၼေရ်းလႄႈ သိူဝ်းမိုတ်ႈတီႈၼၼ်ႈသေပိူၼ်ႈ။ ယင်းပၢႆသင်ႇဝႆႉလုၵ်ႈသိသ်းသင်ၶ တင်းသတ်ႉထႃးၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းဝႃႈ – ပုၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈသၢင်ႈမုၼ် (လွၼ်ႇ) တီႈလႂ် ၵေႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ပွၵ်ႈ မႃးသူင်ႇသၵၢၼ် (ၽဵတ်ႇၾင်) ဝႆႉတီႈမိူင်းၽူင်းၼႆႈၼႆလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ ၼၼ်သေၵေႃႈယႃႇ တူဝ်ၸဝ်ႈ ႁဝ်း ဢမ်ႇသူႈယူႇထင်တီႈၵဝ်ႇ လိူဝ်သေပွႆးလူႇတၢၼ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇၸဝ်ႈ၊ ဢၼ်ဢဝ်ၶၢဝ်းယၢမ်းဢွၼ်လုၵ်ႈသိသ်း တင်း သင်ၶလႄႈ သတ်ႉထထႃးၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တႃၼတၢင်းတၢၼ်း ပုၼ်ႈတႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵေႃႇ သၢင်ႈပႃရမီ (ၵၢၼ်ၽူႈလီ) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်းၵႂႃႇၵူႈတီႈ – တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇ၊ ၵိုင်ႇလီၵႂႃႇ ဢမ်ႇဝႃႈတီႈၸမ်ႁိုဝ်တီႈၵႆ။ ဢၼ်ဝိသဵသ်ႇၼိူဝ်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇတူၼ်တႄႉ ၵိၼ်ၶဝ်ႈသွမ်းဝၼ်းတႃႇ (ၵိၼ်ၽွင်းၵဝ်ႈမူင်းၵၢင်ၼႂ် မိုဝ်ႉလဵဝ်ၵူႈဝၼ်း)။ တၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ ၵိၼ်ၽၵ်းၸႄး (ၽၵ်းၸၢႆ – တႅတ်ႉတတ်ႉလုတ်ႈ – ဢမ်ႇပႃးၼိူဝ်ႉပႃ)။ လႆႈႁၼ် ဢႃႁႃရဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းမၵ်ႉသေပိူၼ်ႈၼႆႉပဵၼ် – ထူဝ်ႇၼဝ်ႈမွင်၊ ၽၵ်းၵုမ်ႇသူမ်ႈ၊ ၽၵ်းၸႃႉၸိဝ်ႈမွင်သူမ်ႈ၊ ၽၵ်းၵုတ်ႇမိုၼ်ႈမွင်သူမ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၼင်ႈၽႃဝၼႃ လႆႈလၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း၊ ၼင်ႈဢုပ်ႇသွၼ်ထမ်းပိူၼ်ႈလႆႈ လၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း ဢမ်ႇၶၢႆႉတီႈ။ ၼုင်ႈႁူမ်ႈတိုဝ်းၵမ်လူၺ်ႈ ပုတ်ႉထသႃသၼႃၼိၵၢႆထေရဝႃတသေ ၼင်ႈ သူတ်ႇမူၼ်း (လွတ်ႈပရိတ်ႈ) လၢႆလၢႆၸူဝ်ႈမူင်း လူၺ်ႈလီးလႃး ၾိင်ႈပုတ်ႉထသႃသၼႃၼိၵၢႆမႁႃယႃၼလႆႈ မိူၼ်ၵၼ်။ ၶဝ်ႈတိုဝ်း ထမ်းၼႂ်းထမ်းႁိုင်ၼၢၼ်းထိုင်သၢမ်ပီတဵမ်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇမႃးႁူပ်ႉထူပ်းၽႂ်ၽူႈလႂ်ၵေႃႈ ယူႇလႆႈဢမ်ႇပဵၼ်သင်။ ဢမ်ႇႁႃႁွမ်ငိုၼ်းၶမ်းဢႃမိသဝတ်ႉထုသင်၊ လႆႈတီႈလႂ်လူႇတၢၼ်း ၶိုၼ်းတီႈၼၼ်ႈ။ လမ်ႇသဵင်သူတ်ႇမူၼ်းဝႃႈထမ်း ဢမ်ႇမိူၼ်ၽႂ်၊ မီးဢူဢၢႆႁႅင်းလုတ်ႇၸႂ်မူၼ်ႈႁူၽူႈထွမ်ႇၾင်းတႄႉတႄႉ ဢမ်ႇဝႃႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းလႂ်လႄႈ တီႈလႂ်၊ ႁူႉတီႈပွင်ႇမၼ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇႁူႉၵေႃႈယဝ်ႉၼင်ႇဝႃႈ။ ၼႆႉပဵၼ်ၵုၼ်းမုၼ် တၢၼ်းၸဝ်ႈ ဢၼ်ၽႂ်ၵေႃႈယိူင်ႈဢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉၸွင်ႈၼိုင်ႈ။ ၸဝ်ႈႁဝ်း ၵိူတ်ႇႁၼ်ၼႃႈၾႃႉတႃမိူင်း မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/01/1965 တီႈဝၢၼ်ႈမႄႈၶမ်းၼွင်ဝူဝ်း (ၼွင်မူဝ်)။ ယူႇၼႂ်းဢိူင်ႇမႄႈၶမ်း၊ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈၸၼ်း၊ ၸႄႈတွၼ်ႈၸဵင်းႁၢႆး မိူင်းထႆး ပွတ်းၼိူဝ်။ ပေႃႈမႄႈၸဝ်ႈပဵၼ် ၸၢႆးၶမ်းလႃႈလႄႈ ၼၢင်းသႅင်လႃႈ။ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၸၢဝ်းတႆးလိုဝ်ႉ၊ ၸႃတိမိူင်းယွင်း – တၢင်းၸဵင်းတုင် (မိူင်းယွင်း မီးၸဝ်ႈၾႃႉ ၽွင်းငမ်းႁင်းၶေႃ၊ ဢွၼ်တၢင်းပၢၼ်ဢင်းၵိသျ်ႊ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈၸူးၸဵင်တုင်၊ ထိုင်မႃး ပၢၼ်ဢင်းၵိသျ်ႊ ၵွပ်ႈပဵၼ်မိူင်းဢွၼ်ႇလႄႈ ႁႂ်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းငၢႆႈလူမ် ၸင်ႇဢဝ်ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းသိပ်း သွင်ၼႃးသေ ဢဝ်ပဵၼ်မိူင်းၾၢၵ်ႇၶွင်မိူင်းၸဵင်းတုင်)။ ၸဝ်ႈမီးပီႈၼွင်ႉ ႁူမ်ႈတွင်ႉ (ႁူမ်ႈမႄႈတၢင်ႇပေႃႈ) 4 ၵေႃႉ၊ ၸဝ်ႈႁဝ်းပဵၼ်ၵေႃႉငဝ်ႈပိူၼ်ႈ။ လႆႈႁူႉမႃးဝႃႈ – ၸဝ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၵိၼ်ပႃမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃယု လႆႈ (9) ၶူပ်ႇယဝ်ႉၼႆယူႇ။ ၶိုၼ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းထႆး လႆႈထိုင်ၸၼ်ႉသီႇ။ ၵွပ်ႈမိူင်းထႆးမီးၾိင်ႈထုင်းဝႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈ ယႃႇပေႃႈသွၼ်ႁဵၼ်းၸူပ်းၸၼ်ႉသီႇၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇလႆႈဢၼုၺၢတ်ႈဝူၸ်ႇပဵၼ်ၽ (ၸဝ်ႈသၢင်ႇ) မိူဝ်ႈ ဢႃယု (11) ၶူပ်ႇ တီႈဝတ်ႉမႄႈၶမ်းၼွင်ဝူဝ်း။ ၶဝ်ႈႁဵၼ်းၼၵ်ႉထမ်းသွပ်ႇလႆႈၸၼ်ႉၼၵ်ႉထမ်းတြီး တီႈမိူင်းထႆး (ၸၼ်ႉပထမငႄႇ – မိူင်းမၢၼ်ႈ)။ မိူဝ်ႈဢႃယု ၸဝ်ႈလႆႈ (12) ၶူပ်ႇ ပဵၼ်သၢင်ႇလႆႈ (1) ပီ ၼႂ်းပီ 1977 ၼၼ်ႉ လႆႈၶၢမ်ႈမႄႈၼမ်ႉၶွင်ၶဝ်ႈမႃး ယူႇသဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ တီႈၼႂ်းပႃႇထိူၼ်ႇႁိမ်းဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ ဢၼ်ပဵၼ်ဝၢၼ်ႈတိတ်းၸပ်းၾင်ႇမႄႈ ၼမ်ႉၶွင် တေႃႇၼႃႈတင်းမိူင်းလၢဝ်းၼၼ်ႉသေ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၽႃဝၼႃ ယူႇတီႈၼၼ်ႈ။ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈလီဝႃႈ – ၸဝ်ႈဝုၼ်းၸုမ်ႉ (ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်၊ ၼၵ်ႉပုၼ်း၊ ၼၵ်ႉသဝႅင်ဝုၼ်း၊ ၸဝ်ႈမြၢတ်ႈ) ၼႆ မႃးတေႃႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်။ ဝၢႆးလႆႈဝူၸ်ႇပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇမိူဝ်ႈပီ 1976 ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢၼ်ႇၸဝ်ႈလႆႈတွင်ႈတဵဝ်းႁႃၾိုၵ်း တိုဝ်းၵမ်ထမ်းလူၺ်ႈလၢႆးသမထ – ဝိပသ်ႉသၼႃ တမ်ႈတီႈၸဝ်ႈသြႃႇလူင်ၶဝ်ၸိူဝ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇ ၵၢၼ်ၾိုၵ်းတိုဝ်းထမ်း ၸွမ်းလၢႆးသမထ – ဝိပသ်ႉသၼႃလၢႆလၢႆၸဝ်ႈ၊ လၢႆလၢႆတီႈသေ ၾိုၵ်းသွၼ်တူဝ်ၸႂ်ၸဝ်ႈမႃး။ ၽွင်းတိုၵ်ႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈသၢင်ႇ တင်ႈဢဝ်ပီ 1976 တေႃႇထိုင် ပီ 1985 လႆႈၵႂႃႇယူႇသဝ်းတိုဝ်းထမ်းလၢႆလၢႆတီႈ လၢႆလၢႆမိူင်း ၸိူင်ႉၼင်ႇ – ဝဵင်းၸဵင်းသႅၼ်၊ ဝဵင်းမႄႈၸၼ်း (မိူင်းၸဵင်းႁၢႆး)။ ဢိူင်ႇမႄႈတႅင်၊ ၼိူဝ်လွႆသုထဵပ်ႉတီႈၽထၢတ်ႈ သႅင်ၶဵဝ် (မိူင်းၸဵင်းမႆႇ)။ မိူင်းသရီ လင်းၵႃ၊ မိူင်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်ႊ၊ မိူင်းၼိပၢလ်း၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်း ၽူႊတၼ်ႊလႄႈ မိူင်းတႆး မိူင်းမၢၼ်ႈ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ဝႃႇသႃၽဝၸဝ်ႈသၢင်ႇ ၸဝ်ႈၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၼႆႉ ၵႂႃႇတိုဝ်းၵမ်ထမ်းယူႇတီႈမိူင်းၼိပၢလ်း (ဢၼ်ပဵၼ်မိူင်း ပုတ်ႉထ ၽြႃးၸဝ်ႈၵူဝ်းတမ ၵိူတ်ႇလဵင်ႉ) ယဝ်ႉၸင်ႇ ၶိုၼ်းမႃးပိၵ်ႉတု (ပဵၼ်မုၼ်ၸၢင်း) တီႈမိူင်းႁဝ်း ၸိူင်ႉ ၼႆ။ ၼႂ်းပီ 1977 ၸဝ်ႈလႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ ဝတ်ႉသြီလွၼ်းႁိူင်း တီႈႁိမ်းဝၢၼ်ႈပႃႇသႃ (ၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉၶွင်) ၼႂ်း ဢိူင်ႇမိူင်းၽူင်း၊ ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းသေ တိုဝ်းဢဝ်တီႈၼၼ်ႈ ပဵၼ်တီႈယူႇထႃဝွၼ်းလႄႈ ႁဵတ်းၵၢၼ် ၽိူၺ်ၽႄႈပုတ်ႉထသႃသၼႃမႃး ႁၢၼ်ႉတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ။ ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈပိၵ်ႉတု (ဝူၸ်ႇပဵၼ်ၽၵ်ႉၶုမုၼ်ၸၢင်း) တီႈဝတ်ႉသူၼ်လွၵ်ႇ ၼႂ်းဝဵင်းၸဵင်းမႆႇ၊ မိူင်းထႆး မိူဝ်ႈပီ 1986 ၼီႈ (ၵွပ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်းၼပ်ႉယမ်ၸဝ်ႈ ၶူးဝႃးလူင် သရီဝိၸႆး ဢၼ်ပဵၼ်ၸဝ်ႈ တူၼ်မုၼ် – ၶူးဝႃးလူင် ၸၢဝ်းယူၼ်း ၽူႈလိုဝ်းၸိုဝ်ႈလႄႈ ၸင်ႇၵႂႃႇဝူၸ်ႇတီႈၼၼ်ႈ လႆႈႁူႉၸွမ်းၼင်ႇၼႆ)။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈႁဝ်း လႆႈဢွၵ်ႇလႄႇတွင်ႈတဵဝ်း (သဝႅင်မုၼ်) လၢႆလၢႆတီႈထႅင်ႈ၊ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – မိူင်းတႆးလိုဝ်ႉ သိပ်းသွင်ပၼ်းၼႃး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းတႂ်ႈၶူင်း (မိူင်းမၢဝ်း)၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းသိင်ၶပူဝ်း၊ မိူင်းထႆဝၼ်း၊ မိူင်းၽူႈတၢၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ထိုင် တီႈလႂ်ၵေႃႈ ဢွၼ်ပိူၼ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈ ထၢတ်ႈထမ်း (ၵွင်းမူး) ဢၼ်ပဵၼ်ၵၢၼ်ၵမ်ႉၸွႆႈတႃၼပႃရမီတင်း တၢၼ်ႈၸဝ်ႈလႄႈ သတ်ႉထႃး ၺၢတ်ႈယူမ်းထမ်းတင်းလၢႆၼႆ ၵူႈတီႈၵူႈလႅၼ်။ ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈ – သတ်ႉထမ်မၸေႃးတိ ၵထၸ – ဢၼ်ၾၢႆႇသႃသၼႃး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈ ထႂၢႆတၢၼ်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပီ 1996 ၼီႈ။ သိလ်ထမ်းၸဝ်ႈႁဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ် ဢၼ်သူင်ယူႇၼႂ်းထမ်ႈသေ တိုဝ်းၵမ်ထမ်းၼၼ်ႉ ၸဝ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇမီးၽႂ်မိူၼ်။ ထမ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈႁဝ်းလႆႈယူႇသဝ်းတိုဝ်းၵမ်ထမ်းၼၼ်ႉ ထမ်ႈဝတ်ႉၽႃတႅၵ်ႇ ဝဵင်းမႄႈသၢႆ မိူင်းၸဵင်းႁၢႆး။ ထမ်ႈရႃးၸၶရိုၵ်ႉ ဝဵင်းငၢဝ်း မိူင်းလမ်းပၢင်း။ ထမ်ႈမိူင်းပူးဢွၼ်ႇ မိူင်းပဵင်း (ၸဵင်းတုင်) လႄႈ ထမ်ႈမိူင်းသၢတ်ႇ (ၸဵင်းတုင်)၊ ႁူမ်ႈတင်း ထမ်ႈဢွၼ်ႇထမ်ႈဢိတ်းထႅင်ႈလၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈ။ ၽထၢတ်ႈတၼ်းၸႂ် (ၵွင်းမူးတၼ်းၸႂ်) ဢၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈဢွၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈၼၼ်ႉတႄႉ ၼပ်ႉဢၢၼ်ႇဢုင်ႈ မၼ်း (သူႇမၼ်း) ဢမ်ႇလႆႈယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈႁႂ်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ်၊ ၼႂ်းသၢမ်ဝၼ်း – ၸဵတ်းဝၼ်း လႄႈ ၸင်ႇလႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၽထၢတ်ႈတၼ်းၸႂ် ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသုတွင်းပျေႉ မိူၼ်ၽထၢတ်ႈၸၢဝ်း မၢၼ်ႈၶဝ်ၸဝ်ႈ၊ ပဵၼ်ၽထၢတ်ႈဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈယဝ်ႉဝႆး – ႁၼ်ၽွၼ်းလီမၼ်းတႂ်ႈတႃၵမ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉ ၼႆယူႇ။ ဢၼ်လၢၵ်ႇလၢႆးပဵၼ်ဝိသဵသ်ႇသေပိူၼ်ႈၼႆႉ ၵေႃႇသၢင်ႈႁုၼ်ႇႁၢင်ႈပုတ်ႉထၽြႃးလႂ်၊ ၵေႃႇသၢင်ႈၽ ထၢတ်ႈလႂ်၊ သၢင်ႈဝတ်ႉဝႃးဢႃးရၢမ်းလႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ – ပဵၼ်တၢမ်တူဝ်ၸဝ်ႈႁဝ်းဢွၵ်ႇဝႅပ်ႇ (တႅမ်ႈမႄႈပိူင်) မၼ်းႁင်းၵွႆးၸဝ်ႈ။ တႅမ်ႈႁၢင်ႈၽြႃးၵေႃႈ တႅမ်ႈႁင်းၵွႆးတၢၼ်ႈၸဝ်ႈလႆႈ၊ သပၢႆႇလီ ၽႂ်ႁၼ်ၵေႃႈလီၼပ်ႉထိုဝ်ၼႆ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၵွႆး ဢၼ်ႁွင်ႉႁႂ်ႈၸၢႆႈထုၼ်းလ (Tai Art) ၸွႆႈတႅမ်ႈပၼ်ၼၼ်ႉ။ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းသဝၼ် (ၼမ်ႉၵတ်ႉၵိုၵ်းတူဝ်) တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ ဢၼ်တႆးႁဝ်းႁွင်ႉဝႃႈ ပႃရမီၼၼ်ႉ ယိူင်ႈၼိုင်ႈ။ ၵုၼ်းမုၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ ဢၼ်လီၼပ်ႉထိုဝ်လႄႈ သႃထုဢၼုမူဝ်းတၼႃ ၸွမ်းၼႆႉတႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈမီး ၼင်ႇၼႆ – 1) ၵိၼ်ၸၢႆမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈဢႃယုလႆႈ (9) ၶူပ်ႇ။ 2) ၵိၼ်သွမ်းၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ်မိုဝ်ႉလဵဝ်ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် (9) မူင်းၵွႆး။ 3) သူင်ဢဝ်ဝႃႇသႃၼႂ်းထမ်ႈၵူးႁႃ။ 4) ဢမ်ႇယိပ်းငိုၼ်း၊ လႆႈၵႃႈလႂ်ဢဝ်လူႇတၢၼ်းၶိုၼ်းတီႈ ၼၼ်ႈ။ 5) ၵၢင်ၸႂ်ၸဝ်ႈၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်၊ ဢမ်ႇၼႃႇလူဝ်ႇၸဝ်ႈဢိတ်းဢွတ်းၼႆႉ၊ ၸဝ်ႈၵႂႃႇပႆတွင်ႈတဵဝ်းတၢင်း လႂ်၊ မိူင်းလႂ်ၵေႃႈ မီးၵူၼ်းပႂ်ႉႁပ်ႉတွၼ်ႈၸဝ်ႈ (ပဵၵ်ႉဝႃႈလႆႈဝၼ်းပႂ်ႉၶိုၼ်း)၊ ၵွႆးဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢိုပ်းတႃႇၶဝ်ႈ သၵ်း မိုဝ်ႉၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းသၢမ်မိုဝ်ႉၼၼ်ႉ။ 7) တင်ႈၸုမ်းပေႃႈၽြႃးမႄႈၽြႃးသေ ႁႄႉႁၢမ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဢမ်ႇ လီ။ 8) မိူဝ်ႈယၢမ်းၸဝ်ႈ တဵသ်ႈထမ်းႁေႃးထမ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးၽႂ်ဢူၼ် ၽႂ်မေႃး၊ ၼင်ႈ – ၸုၵ်းထွမ်ႇ ၾင်း တေႃႇပေႃး ယဝ်ႉတူဝ်ႈၵူႈၵမ်း။ 9) ၵွပ်ႈၸဝ်ႈႁဝ်း ယွၼ်းပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈတူၼ်ၼိုင်ႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်း တၢင်းၼႃႈလႄႈ ဢမ်ႇလႆႈယိၼ်းဝႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းယွၼ်းသူးႁႂ်ႈႁူပ်ႉႁၼ် မၵ်ႈၽူလ်ၼိပၢၼ်း မိူၼ်ႁဝ်းႁႃးၸဝ်ႈ ၶႃႈတင်းလၢႆသၵ်းပွၵ်ႈ။ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈၸဝ်ႈႁဝ်းတေယွၼ်းပဵၼ်ၽဢရႁၼ်ၽူႈလီထမ်းမလႃး (ၽိၵ်ႉ ၶုတိုဝ်း ထမ်းၸွမ်းလၢႆးၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်းယူဝ်းယူဝ်း) ၵွႆးသေၵေႃႇသၢင်ႈပႃရမီတႃႇတေပဵၼ်တိုၼ်းလၢင်းပၸႆ ပူဝ်းထိ (ၺၢၼ်းသၸ်ႉၸထမ်း) ၼႂ်းၶၢဝ်းၼႃႈဢၼ်တိုၵ်ႉၵႆသႅၼ်ၵႆၼၼ်ႉၼႆယူႇ။ ဢဝ်ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၼေႃႇပုတ်ႉထင်းၵုရ်း ဝႃႈၼႆႉၼႂ်းလိၵ်ႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ – ၼေႃႇပုတ်ႉထၸဝ်ႈဢၼ်တေ ၵိူတ်ႇပဵၼ်ပုတ်ႉထၽြႃးၸဝ်ႈထႅင်ႈၼၼ်ႉတၢင်းၼႃႈၼၼ်ႉၼႄဝႆႉ (10) ၸဝ်ႈ (ၼႂ်းထမ်းသုတ်ႇ – ၵႂၢမ်းဝႆႈ ၽြႃးပွတ်းတၢင်း ဢွၵ်ႇၶူင်းမီးဝႆႉၵူႈတီႈ)။ ၸိူင်ႉၼင်ႇ – 1) ၼေႃႇၸဝ်ႈဢရိမဵတ်ႉတေယ 2) ၼေႃႇၸဝ်ႈ ဢုတ်ႉတရ 3) ၼေႃႇၸဝ်ႈရႃးမပြႃႁ်မၼ 4) ၼေႃႇၸဝ်ႈပသေၼတီၵူဝ်းသလ 5) ၼေႃႇၸဝ်ႈဢၽိၽူ 6) ၼေႃႇၸဝ်ႈတီႈၶသူဝ်ၼ 7) ၼေႃႇၸဝ်ႈသင်ၵိၸ်ႉၸ 8) ၼေႃႇၸဝ်ႈသုၽူတိ 9) ၼေႃႇၸဝ်ႈ တေယပြႃႁ် မၼ 10) ၼေႃႇၸဝ်ႈၼႃလႃၵိရိ ။ ၵွႆးၵေႃႈၼႂ်း (10) ၸဝ်ႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်တၢၼ်ႈၸဝ်ႈ (ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်း ၸုမ်ႉႁဝ်း) ဢုင်းလႂ် ဢုင်းၼိုင်ႈႁိုဝ်၊ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸဝ်ႈႁဝ်းတေပဵၼ်တူၼ်ထူၼ်ႈ (11-12 ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ) ႁိုဝ် ၼႆၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇမီးၽႂ်လၢတ်ႈလႆႈတဵမ်ပၢၵ်ႇ လိူဝ်သေၽူႈလႆႈၺၢၼ်းသႅင်သပ်ႉပၺ်း ၺူးတၼႆႉ။ လွင်ႈၸျၢၼ်ႇ – ဢၽိၺၢၼ်းတႄႉ မီးတင်းပၢႆးလူဝ်းၵိယ – လူဝ်းၵုတ်ႉတရလႄႈ ၽူႈႁူႉပၼ်တိတၶဝ် ၽႂ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇသုင်သႂ် (ထၢင်ႇၽိတ်းထၢင်ႇပိူင်ႈ) သင်။ ၵွပ်ႈၸဝ်ႈသိလ် (ၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်) ၶဝ်ၸဝ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈလူဝ်းၵိယ – ဢၽိ ၺၢၼ်းၵေႃႈ လမ်လိၼ် မိၼ်မုၼ်၊ မီးႁႅင်းႁူ၊ မီးႁႅင်းၺၢၼ်ႇ ႁူႉၸႂ်ပိူၼ်ႈတၢင်ႇ ၵေႃႉလႆႈမိူၼ်ၵၼ်။ လွင်ႈၼႆႉ ၽူႈတႅမ်ႈမီးၸေတၼႃး ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၵူၼ်းၼပ်ႉယမ်ပုတ်ႉထသႃသၼႃး ၸိူဝ်းၼပ်ႉ ယမ်ၵုၼ်းမုၼ်ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၶူးႁဝ်း ႁူႉပွင်ႇဝႃႈ လွင်ႈပၵ်းပိူင်ၼေႃႇပုတ်ႉထၵုရ်းလီလီသေ ယႃႇလႃႈလီႈ လၢတ်ႈၽိတ်းလၢတ်ႈၽူၼ် ဢၼ်တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းတၢင်ႇၶိူဝ်းၶဝ်ထၢင်ႇလဵၵ်ႉၼိူဝ်ႁဝ်း။ ၸိူင်ႉၼင်ႇလႄႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸဝ်ႈတူၼ်ၼႆႉပဵၼ်ၽဢရႁၼ်တႃ (ပဵၼ်ၽူႈလႆၼိပ်ႉပၢၼ်းထမ်း)ယဝ်ႉ။ သိလ်ထမ်း ၸဝ်ႈၼႆႉ ၺၢၼ်းဢရႁၼ်တႃတူၵ်း (လႆႈသၸ်ႉၸထမ်း) ယဝ်ႉ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈတႅမ်ႈလၢတ်ႈ ၼႄလွင်ႈၸဝ်ႈတူၼ်မုၼ်ၽူႈလိုဝ်ႈၸိုဝ်ႈ ဢၼ်ၶႃႈႁဝ်းႁူႉၸၵ်း တီႈၵႅပ်ႈမၼ်းၼင်ႇၼႆ။ ၶေႃႈမုလ်း – ပပ်ႉမႅၵ်ႉၵသိၼ်း ၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ မၢႆ 013 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီ 2019

['ၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်း']

2025-01-02T17:00:00

https://shannews.org/archives/61039

ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ – ပွတ်းၸၢၼ်း ၶၢမ်ႈၸူးပွတ်းဢွၵ်ႇယၢပ်ႇ ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁႄႉႁၢမ်ႈ

ႁူဝ်ပီ 2025 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းပႂ်ႉၸွမ်းလႅၼ်ၶႅၼ်ႈ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၵူတ်ႇထတ်းထဵတ်ႈထၢမ်ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းတေလတ်းၶၢမ်ႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈၸူးမိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း၊ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်းသေ ၵမ်ႈၼမ် ပေႃးလႆႈထွႆလင်ပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းၵေႃႈမီး။ ပႆႇဝႃႈၵူၼ်းတၢင်ႇတီႈသီႇလႅၼ်၊ ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၵူၺ်းၵေႃႈ ပေႃးပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဝႃႈမႃးၼၼ်ႉ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းဢမ်ႇပၼ်သုၼ်ႇၵႂႃႇတႂ်ႈမိူဝ်းၼိူဝ် ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ်သမ်ႉ မႅၼ်ႈၽွင်းၵူၼ်းမိူင်းတီႈၸမ်တီႈၵႆ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းႁွတ်ႈထိုင် ပၢင်ႁူမ်ႈၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 61 ပီ ဢၼ်တေထိုင်ဝၼ်းတီႈ 5/1/2025 ၼႆႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်လိုဝ်ႈၵၢၼ်လိုဝ်ႈငၢၼ်း ဢွၵ်ႇတၢင်းလတ်းၸူး မိူင်းၽူင်း ၸႄႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်။ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ၸိူဝ်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ ၼမ်ႉၶူင်းတီႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ ဢၼ် မီးၼႂ်းၵႄႈၵႃလီႉ – မိူင်းပဵင်းၼၼ်ႉ ၵႃးမွၵ်ႈ 7 လမ်းၼႆႉ လႆႈပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼႆ ၽူႈၸမ်ၸႂ်ၸဝ်ႈၵႃး ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ “ပေႃးဝႃႈပဵၼ် ၵူၼ်းတႆးတၢင်းတူၵ်းၶူင်းႁဝ်းတႄႉ ၶဝ်ပၼ်မႃးယူႇၶႃႈ ပေႃးပဵၼ်ပလွင်ႈၼႄႇ ယဝ်ႉၵေႃႈ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈၶူင်း ၸႂ်ႉမိူဝ်းၶိုၼ်းၼႆဢေႃႈ။ ပေႃးပဵၼ် ၸၢဝ်းၶိူဝ်းလဵဝ်ၵၼ် တင်း ဢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်းၶဝ် ၼၼ်ႉၼႆ ၶဝ်တိုၼ်းဢမ်ႇပၼ်ၶၢမ်ႈၶူင်း။ တႄႇမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 28 – 29 ပၢႆလိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ 2024 ပုၼ်ႉ ”- ဝႃႈၼႆ။ မိူဝ်ႈၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ပႆႇတႄႇၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး တိုၵ်ႉၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမႃးႁႃၵၼ်လႆႈယူႇ။ ဝၢႆးသေ ၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇ 3 ၸုမ်း AA – TNLA – MNDAA လေႃႇတိုၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁၢဝ်ႈႁႅင်းသေ ယိုတ်းလႆႈတပ်ႉမၢၼ်ႈ လၢႆတီႈလႄႈ ၵုမ်းလႆႈပႃးလၢႆဝဵင်း ၼႂ်းပွတ်းႁွင်ႇယဝ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁႃလၢႆးတၢင်း ၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵုမ်းဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ လႆႈၶၢမ်ႇတၢမ်ႇသိုၵ်းသိူဝ်ၸွမ်း။ တေႃႈၼင်ႇ ပွႆးၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်းလႄႈ ပၢင်ပွႆးဢၼ်ၵဵဝ်ႇတင်းသႃႇသၼႃႇ ၵူၺ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈသင်။ Photo by – winnetmyanmar/ ၶူဝ်တႃႈၵေႃႈ (ၼမ်ႉၶူင်း) မိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းၶူး ဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈဝႃႇသႃၸဝ်ႈ တိုၵ်ႉလဵၵ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်း မီးၸႂ်သတ်ႉထႃး ယႂ်ႇၼမ်သေ ဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇဝႆႈၵႂႃႇသႃ ၵူႈပီ လူၺ်ႈၽႂ်ဢမ်ႇတၢပ်ႈမၵ်း ၶၢၼ်းတဵၵ်းၸႂ်ႉ။ ပွႆးဝၼ်းၵိူတ်ႇ ပီၼႆႉတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်းဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႂႃႇဝႆႈသႃၶဝ်ႈႁူမ်ႈလူႇတၢၼ်းထၢင်ႇႁၢင်ႈ။ ၼႂ်းမၢႆၾၢင်ၼၼ်ႉ ပေႃးတႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်း ဢၼ်ယူႇတၢင်းဝဵင်း ဢၼ်သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်း ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်း။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတဢၢင်း၊ ၶၢင်၊ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယိင်ႈၶႅၼ်းၺႃးၵူတ်ႇထတ်း လွၵ်ႇငိုတ်ႈႁႄႉႁၢမ်ႈ တိုၼ်းဝႃႈဢမ်ႇပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈၶူင်း။ တီႈၶူဝ်တႃႈၵေႃႈၼႆႉ ပေႃးလုၵ်ႉၾင်ႇတၢင်းၸၢၼ်းမႃး တၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၸိုင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပၼ်လတ်းၶၢမ်ႈ တႄႇဢဝ် 3 မူင်း ႁူဝ်ၶမ်ႈထိုင် 6 မူင်း ၊ ပေႃးလုၵ်ႉတၢင်းပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆႉၵႂႃႇ ပွတ်းၸၢၼ်းတႄႉ တႄႇပိုတ်ႇပၼ်ၵၢင်ၼႂ် 5 မူင်း ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉတတ်းမၵ်းၶၢဝ်းယၢမ်းဝႆႉ ၸိူင်ႉၼၼ်လႄႈ ရူတ်ႉၵႃးၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းမႃးဝႆႈသႃ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်းဝုၼ်းၸုမ်ႉ လႆႈၵိုတ်းၶမ်ဝႆႉ ပွတ်းတၢင်းၵေႃႈမီး တင်းၼမ်။ ဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ဝၼ်းတီႈ 5 ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊၵေႃႈ ၸမ်ယဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင် မိူင်းၽူင်းၵေႃႈ ပေႃးၶပ်ႉပေႃးၶိုဝ်းယဝ်ႉၼႆ ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းပွင်ၵၢၼ် ပၢင်ႁူမ်ၸူမ်းဝၼ်းၵိူတ်ႇ ၸဝ်ႈသိလ်ထမ်း ဝုၼ်ႉၸုမ်ႉ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆ – “ရူတ်ႉၼႆႉတႄႉ လႆၶဝ်ႈလႆၶဝ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇၶႃႈဢေႃႈ လုၵ်ႉတၢင်းပွတ်းႁွင်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်း မႃးၼၼ်ႉၶႃႈဢေႃႈ။ ရူတ်ႉဢွၼ်ႇရူတ်ႉလူင်ၼႆႉတႄႉ ပေႃးတဵမ်လူင်ဝႆႉယဝ်ႉ။ သုမ်ႉၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈတဵမ်မူတ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸႃႇၵတၢင်းၵိၼ်ၵေႃႈ တႄႇလဵင်ႉမိူဝ်ႈၼႆႉၵႂႃႇယဝ်ႉၶႃႈ။ မိူဝ်ႈၽုၵ်ႈၼႆႉ တေတၢင်ႇထီးၵွင်းမူး”- ဝႃႈၼႆ။ ၽွင်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၽူင်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ် တေဢမ်ႇမီးၽေးသင်ၼႆသေ ၸဝ်ႈၶူးလူင် ၺႃႇၼသီႇရိ (ၸဝ်ႈမၢၼ်ႇတႃဢွၼ်ႇ) ႁူဝ်ပဝ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းမုၵ်ႉၸုမ်းလူင် သင်ႇၶႃႇၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း လႆႈပၼ်ၾၢင်ႉဝႆႉလူင်ႈၼႃႈဝႃႈ ႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းႁၢင်ႈႁႅၼ်း ဢဝ်ဝႂ်ႁပ်ႉႁွင်း ၾၢႆႇၵဵဝ်ႇၶွင်ႈသေ ၸင်ႇၵႂႃႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈ ၼႆယူႇသေတႃႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၾၢင်ႉမႅၼ်ႈ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတႄႉၵေႃႈ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းႁႅင်း သေ မၢင်ၸိူဝ်းၺႃးလွၵ်ႇငိုတ်ႈထႆၵိၼ် ငိုၼ်းၵေႃႈယင်းမီး ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းတေႃႇသိုၵ်းၼင်ႇၵၼ်တႄႉ ၶိုင်ႁႃလၢႆးတၢင်းၵမ်ၵိၼ်းတေႃႇၵၼ် ႁႃတွပ်ႇတႅၼ်းၵၼ် ၶိုၼ်းယူႇၶိူဝ်းယႂ်းသေတႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႄႉ ဢမ်ႇမီးတီႈပိုင်ႈတီႈၽူၺ်း။ ဝၢၼ်ႈမိူင်းပဵၼ်သင်မႃးၵေႃႈ ၵႃႈလႆႈၵူမ်ႈႁူဝ် ၶၢမ်ႇယူႇၵူၺ်းလႄႈ သင်ပဵၼ်လႆႈ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းၸဵဝ်းၵတ်းယဵၼ်ၵူၺ်းယဝ်ႉၼႆ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ယူႇမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈၼင်ႇ ၼႆ။

['ပွင်ႈၵႂၢမ်းၶၢဝ်ႇ', 'သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း']

2025-01-02T16:00:00

https://shannews.org/archives/61032

သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၽွင်းၵူၼ်းၼွၼ်းလပ်းယဵၼ်

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းတီႈ 1/1/2025 ယၢမ်းၵၢင်ၶိုၼ်း 11 မူင်းပၢႆ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ တူၵ်းသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်မီးၾၢႆႇလင် ႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ ဢၼ်မီးၼႂ်း ပွၵ်ႉ 3 ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်းလူႉၵွႆ ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၽွင်းတိုၵ်ႉၼွၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ငိၼ်းသဵင်မၢၵ်ႇတူၵ်းပေႃးတူၵ်းၸႂ်တိုၼ်ႇ ၊ မွၵ်ႈ 11 မူင်းပၢႆၼႆႉ မၢၵ်ႇတူၵ်းတီႈၾၢႆႇလင် ႁေႃႇတႄႇသႅၼ်ဝီ၊ တီႈႁိမ်းၼၼ်ႉ မႃးပွႆႇ 3 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီ ၵမ်းၼႆႉ ပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်း 4 လႄႈ 5 ။ ႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း ယွၵ်းယွႆ လူႉၵွႆၵႂႃႇမူတ်း ဝႃႈၼႆ။ Photo by – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ/ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ပွႆႇမၢၵ်ႇတီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းမိူင်းသႅၼ်ဝီ သိုပ်ႇလၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“ၶဝ်မႃးပွႆႇ 4-5 ပွၵ်ႈယဝ်ႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇတိူဝ်ႉ ႁူင်းႁႅမ်းသေပွၵ်ႈ၊ တူၵ်းတိူဝ်ႉႁိမ်းႁွမ်းမၼ်းၵူၺ်း။ တီႈတႄႉမၼ်း ၵူၼ်းသိုၵ်းၵေႃႈဢမ်ႇယူႇ တီႈႁူင်းႁႅမ်းၼၼ်ႉ။ ႁဵတ်းသင်မႃးပွႆႇတိၵ်းတိၵ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ”- ဝႃႈၼႆ။ တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီၼႆႉ ပၢင်တိုၵ်းယဵၼ်ဝႆႉ မီးၸမ် 2 လိူၼ်ယဝ်ႉလႄႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢွၼ်ၵၼ်ပွၵ်ႈမိူဝ်းမႄးႁိူၼ်း ယေးၶိုၼ်းသေ မိူဝ်းယူႇသဝ်းဝႆႉယူႇၽွင်ႈယဝ်ႉ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ သွၼ်ႈယူႇသဝ်း ၼႂ်းပွၵ်ႉၼႂ်းယွမ်ႇၸွမ်းလႄႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႆႈၾၢင်ႉယူႇၾၢင်ႉၵိၼ်ဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈဝႃႈ – လႆႈငိၼ်းၶၢဝ်ႇဝႃႈ တီႈႁူင်းႁႅမ်းသႅၼ်ဝီၼၼ်ႉ မီးၸၢဝ်းၶႄႇ မႃးပိုတ်ႇႁူင်းမိပ်ႇၼူတ်ႈလႄႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸင်ႇၵႆႉမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇ – ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ယူႇတီႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ ၶတ်းၸႂ် တိတ်းတေႃႇၸူး ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၵေႃႈ ၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇဢမ်ႇလႆႈ။ ၼၢင်းယိင်း ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ -“တီႈသႅၼ်ဝီႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ ႁိုင်ၼႃႇယဝ်ႉ။ ၸင်ႇႁႃယူႇၵျေႃႇမူၼ်ႈသိူဝ်းမႃးဢိတ်းၼိုင်ႈၵူၺ်း။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ တိုၵ်ႉမႃးမႄးႁိူၼ်းယေး တႃႇၶိုၼ်းမႃးယူႇ ၼႆယူႇ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၶဝ်သမ်ႉၵိုင်ႉၵၢင်ႉ ၶိုၼ်းမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ သမ်ႉပေႃးလႆႈၵူဝ် မႃးၶိုၼ်းယဝ်ႉ။ တီႈသႅၼ်ဝီၼႆႉတႄႉ ယၢမ်းလဵဝ် ပေႃးဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ဝႆႉတႄႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၶိုၼ်ႈသုင် ႁႅင်းၼႃႇ။ ၵုၼ်ႇမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶၢႆၵႃႈယႂ်ႇလိူဝ်သေ တီႈဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်းလူးၵွၼ်ႇ”- ဝႃႈၼႆ။ ပူၼ်ႉမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 25/10/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၶမ်ႈ 8 မူင်းပၢႆ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်တိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ တီႈဝၢၼ်ႈၵွင်းႁေႃ ၼႂ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိူဝ်ႉၺႃး ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်း 6 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ တႃႇ 4 ၵေႃႉ လႆႈတိူဝ်ႉမၢတ်ႇ ၸဵပ်းႁႅင်း။ သိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ၊ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA လႄႈ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ႁူမ်ႈၵၼ် ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 သေ လေႃႇတိုၵ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈမႃး ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 27 လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2024 ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 7 လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ 2024 ။ ဝၢႆး ၼၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်းဢမ်ႇပဵၼ်သေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵမ်းၵမ်းမႃးပွႆႇမၢၵ်ႇ။ ထိုင်တီႈၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈယူႇတီႈႁိူၼ်းယေးသေ လႆႈဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈၵႂႃႇသွၼ်ႈယူႇတၢင်ႇတီႈတၢင်ႇဝဵင်း။ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇႁိုင် သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တႄႇပၼ်ႇ ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းႁင်းၶဝ် တီႈဝဵင်းသႅၼ်ဝီမႃး။ တႅမ်ႈ – ယိင်းသဵဝ်ႈၶၢဝ် (ၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၾိုၵ်းၵၢၼ်)

['သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-02T10:17:48

https://shannews.org/archives/61018

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ႁဵတ်းပိူဝ်ႈတႃႇဢီႈသင်

သုမ်းသိုၵ်းၸမ်ၸွတ်ႇတူဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်းဝႆႉယူႇ​​ၵေႃႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇတႄႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ ပီ​​တေမႃးၼႆႉ ​​တေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆယူႇတိၵ်းတိၵ်း။ မိူင်းၶၢင်၊ မိူင်းၶျၢင်း၊ မိူင်းရၶႅင်ႇ ​​ပေႃးဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိုတ်းလိူဝ်သင် ယဝ်ႉ​​ၵေႃႈ မၼ်းၸၢႆးတိုၼ်းပႆႇယွမ်း၊ တိုၵ်ႉဝႃႈ ႁႂ်ႈမႃးဢုပ်ႇၵၼ် ၸွမ်းလၢႆး NCA ​​သေ ၶဝ်ႈလိူၵ်ႈတင်ႈယူႇမႅၵ်းမႅၵ်း။ ၵွပ်ႈသင် မၼ်း​​ပေႉၶႂ်ႈႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလႃႇ။ ၼိုင်ႈၼႆႉ ပိူဝ်ႈတႃႇမၼ်းပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ၊ သွင်သမ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇ တပ်ႉသိုၵ်းသိုပ်ႇငမ်ဝၵ်ႉဝႆႉဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းၼႆ ၵႆႉၵႆႉတူၵ်ႇလၢတ်ႈမႃးယူႇ။ တႃႇတေႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၸိူဝ်း​​ပၼ်ႁႅင်းၵမ်ႉယၼ်​​ၵေႃႈ သမ်ႉမီးယူႇ ၸိူင်ႉၼႆ။ ၼွၵ်ႈလိူဝ် ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၸိူဝ်းလူင်းမၢႆၾၢင်ၶဝ် ယင်းမီးထႅင်ႈ ၸိူင်ႉၼင်ႇ PPFD Program for Peace and Federal ဢၼ်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ၊ ၸုမ်းလူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA တႃႇၸဵတ်းၸုမ်းလႄႈ CSO ၵမ်ႈၽွင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉလႂ်၊ မဘသ ဢၼ်ဢွၵ်ႇပၢၵ်ႇဝႃႈ ၶဝ်ပဵၼ်ၸုမ်းပႂ်ႉပႃး ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း၊ ၽႃႇသႃႇ၊ သႃႇသၼႃႇၼၼ်ႉလႂ်၊ ၸုမ်းပျီႇတုၸိတ်ႉလႄႈ ပိဝ်ႇ​​ၸေႃးထီးၶဝ်လႂ်၊ ၸဵမ်တင်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၶဝ် ၵမ်ႈၽွင်ႈလႂ် ၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။ တေဝႃႈတၢင်းၼွၵ်ႈၼႆ​​ၵေႃႈ မိူင်းၶႄႇ၊ ရတ်ႉသျႃး၊ ဢိၼ်ႊတီႊယိူဝ်ႊလႄႈ ထႆး ၸိူဝ်းၼႆႉ ​​ၼႄ​​ၶေႃႈဢၢင်ႈဝႃႈ ၵူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၼႆ​​သေ ပၼ်ႁႅင်းႁႂ်ႈမဢလ ၸဵဝ်းၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၶုၼ်လူၺ်ႈၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ​​သေ ဢၢၼ်းၶၢတ်ႈ ၶွပ်ႇ​​တေႃႇဢႃႇ ၼႃႇ သုၼ်ႇပွင်မၼ်းၸၢႆး ဝႃႈၼႆယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉ ၼပ်ႉသွၼ်ႇဝႃႈ ထီႉၼိုင်ႈၼႆႉ ၶဝ်တူၺ်းတႃႇၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၶဝ်ၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၸိူဝ်းၸုမ်းၸၢဝ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႄႈ ၽူႈၶတ်းၶၢၼ်ႉၶဝ်တႄႉ ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်မဢ တေဢၢၼ်း ႁဵတ်းၼႆႉ ​​တေယိုတ်ႈၶဵင်ႈႁႂ်ႈလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း သိုပ်ႇယိုၼ်းယၢဝ်းထႅင်ႈ၊ ​​တေဢိုတ်းတၼ်ပႅတ်ႈ သၢႆသဵၼ်ႈတၢင်းယၢင်ႈၸူး မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၾႅတ်ႇတရႄႇ၊ ​​တေၵဝ်းယႃႉပႅတ်ႈသုၼ်လႆႈ တီႇမူဝ်ႇၶ​​ရေႇၸီႇလႄႈ ပိုၼ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ပႃးၸဵမ်သုၼ်ႇလႆႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႆ​​သေ တိုၼ်းဝႃႈၶွမ်ႈၶတ်း တတ်းသၢၼ်လုမ်းလုမ်းယဝ်ႉ။ တီႈ​​တႄႉ​​မႃး ​​ပေႃးဢဝ်လၢႆးၵၢၼ်တီႇမူဝ်ႇၶ​​ရေႇၸီႇဝႃႈၼႆ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃးပဵၼ်ၶိူင်ႈပိူင်တီႇမူဝ်ႇၶရေႇၸီႇ ၼၼ်ႉ ယၢင်ႇၼိုင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ၵူၺ်းၼၼ်​​သေတႃႉ ​​တေလႆႈၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈမဵဝ်းလႂ် ၼႆၵွၼ်ႇ​​။ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇ​​ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်း​​သေ ​​တေသိုပ်ႇ​​ၵေႃႇသၢင်ႈ ၵၢၼ်ငမ်းယဵၼ်ႁႃႉ၊ ဢဵၼ်း ဢၢၼ်းပူၵ်းတင်ႈသိပ်ႉသိုဝ်ႈပၼ် လၵ်းသဝ်လူင်သၢမ်ယိူင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်လိူင်ႈႁႅၼ်းၾိင်ႈ၊ လိူင်ႈၽွင်း ငမ်းလႄႈ လိူင်ႈတတ်းသိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ဢဵၼ်းဢၢၼ်းတႃႇပုတ်ႈလႅၵ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈႁိုဝ် ဝႃႈလႃးဢၢၼ်း ပုတ်ႈလႅၵ်ႈ ၸုမ်းလူင်ပွင် ၸိုင်ႈ ၸဵမ်တင်းလွၵ်းပိူင်ၾိင်ႈမိူင်းႁိုဝ်ၼႆ တၵ်းလႆႈထတ်းထွင် ၼပ်ႉသၢင်ႈတႅတ်ႈ ၼႅတ်ႈယူႇယဝ်ႉ။ ပေႃးထတ်းတူၺ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၸိူဝ်းႁဵတ်းမႃးလင် ပီ 1988 ၼၼ်ႉၼႆ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 1990 လုၵ်ႉတီႈ လွၵ်းပိူင်မဆလ ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်ၵႂႃႇလွၵ်းပိူင်သိုၵ်း နဝတ/ နအဖ၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ 2010 လုၵ်ႉတီႈလွၵ်းပိူင် သိုၵ်း ပိၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ်လွၵ်းပိူင်လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်း၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2015 လုၵ်ႉတီႈလွၵ်းပိူင်လုၵ်ႈၶိုင်ႈသိုၵ်း ပိ ၼ်ႇလႅၵ်ႈပဵၼ် လွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇ ထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပီ 2020 ဢမ်ႇတၼ်းလႆႈၶိုင်ၵၢၼ်သင်​​သေ ပဵၼ်ၵႂႃႇၶိုၼ်းလွၵ်းပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇ ၼႃႇသိုၵ်း လုမ်းလုမ်း။ မၢႆထိုင်ဝႃႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ယူႇတီႈတပ်ႉသိုၵ်း ၸတ်းႁဵတ်းမႃးတင်းသဵင်ႈၼႆႉ ၵူၺ်းပဵၼ်ၵၢၼ်ၽၢမ်းတႃ လိင်ႉလႅၼ် ​​တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တိူၵ်ႈတီႈဝႃႈ ဢမ်ႇၽွင်းလိူဝ်လႆႈ ၸိုင်ႈမိူင်းႁႅင်းယႂ်ႇၶဝ် မိပ်ႇငႅၼ်းဢီးသူၼ်းလႄႈ ဢၢၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ဢမ်ႇႁၢင်ႉၼႆ ၵွၼ်ႇလႃႈ၊ ၸွင်ႇ​​တေၸႂ်ႈလႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းတဵင်ႈထမ်းယူႇႁိုဝ်၊ ၵူၼ်းမိူင်းၵူႈ​​ၵေႃႉ ၸွင်ႇမီးသုၼ်ႇတွတ်ႈမႄးပၼ်သဵင်လႄႈ ၸွင်ႇမီးသုၼ်ႇလူင်းလိူၵ်ႈတင်ႈ၊ ၵွၼ်ႇပႆႇႁဵတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈလႄႈ ၽွင်းတိုၵ်ႉပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း၊ ၸွင်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ။ ၵမ်းလိုၼ်းသမ်ႉ ဝၢႆးလင် ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈယဝ်ႉယႃႇၵႂႃႇ ၸွင်ႇတေမီး​​ၶေႃႈႁပ်ႉႁွင်းၵၢၼ်မိူင်းၼႆ ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တၵ်းလႆႈပိုတ်ႇပၢင်ႇၸႅင်ႈလႅင်းပူင်ႇသႂ်ဝႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇ​​တေၸၢင်ႈၶႆႈၸႂ်ဝႃႈ ၵိုင်ႇလီၶဝ်ႈပႃးႁိုဝ် ဢမ်ႇၵိုင်ႇၶဝ်ႈပႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႃႈဢမ်ႇပဵၼ်မီးဝႆႉငဝ်းလၢႆး ၸိူဝ်းဢၼ်လၢတ်ႈမႃးတီႈၼိူဝ်ၼႆႉ​​သေ ​​တေလပ်းတႃၼူၵ်ႇႁူ​​လမ် ႁူဝ်ယုမ်ႇၸွမ်း ​​ၶေႃႈၵႂၢမ်းၽူႈလမ်ႇမၢၵ်ႈဢႃႇၼႃႇလႄႈ ၽွၼ်းပၢင်ႈသုၼ်ႇလဵဝ်ၶဝ်​​သေ ၵႂင်ၵႃးၸွမ်းတႄႉ မိူၼ်တင်းတင်ႈၸႂ် မူၼ်ႉၶဝ်ႈ တႂ်ႈသွၵ်းတိၼ်သိုၵ်းထႅင်ႈပၢၼ်ၼိုင်ႈၵူၺ်း။

['ၶေႃႈထတ်းသၢင်', 'ၵၢၼ်မိူင်း']

2024-12-31T23:45:42

https://shannews.org/archives/61016

ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းၼုမ်ႇလႄႈ ပီမႂ်ႇ ဝၼ်းမႂ်ႇ တႃႇၸိုင်ႈတႆးမိူဝ်းၼႃႈ

မိူဝ်ႈၵၢင်လိူၼ် ၻီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၼႆႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းမွၼ်း 4 ၸုမ်း လႆႈၸႂ်ၵၼ် ဝၢင်းၽႅၼ် တႃႇႁူမ်ႈၵၼ် တင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵႅတ်ႇၶႄ ဢဝ်ၶိုၼ်း သုၼ်ႇလႆႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းမွၼ်း ဢၼ်တူၵ်းသုမ်းၵႂႃႇ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇပီ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ မွၼ်းတၢင်းလၢႆၵေႃႈ ယိၼ်းႁူမ်ၸူမ်း ပဵၼ်ဢဵၼ်ပဵၼ်ႁႅင်း တႃႇမုင်ႈသူႇ ၶဝ်ႈၸူးၵၢၼ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ။ ၸဝ်ႈၶိုၼ်းသႂ် ၸႂ်ယဵၼ် ၽူႈႁူမ်ႈ ၸဝ်ႈသႅင်ၸိုၼ်ႈ သၶႁ ၵေႃႇတင်ႈၸုမ်းၶၢဝ်ႇၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈ လၢတ်ႈဝႃႈ “တႃႇတႆးၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်ၼႆႉ လၢတ်ႈမႃး ႁႃႈႁူၵ်းသိပ်းပီယဝ်ႉ ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢမ်ႇတွၼ်ႉပဵၼ်မႃးသေပွၵ်ႈ။ ၶႄးလူဝ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ မႃးလႄႈ ႁဝ်းတႅၵ်ႇယၢႆႈၵၼ် လူဝ်ႇဝႃႈၼႆႁိုဝ် ၸင်ႇတေၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈ” – ဝႃႈၼႆ။ ဢိင်ၼိူဝ် ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆး ဢမ်ႇၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈ တႆးႁွင်ႇတႆးၸၢၼ်း ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၊ ၵမ်ႈ ၼမ်ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ ဢမ်ႇႁူႉ ဢမ်ႇႁၼ် တိုဝ်ႉတၢင်း ငဝ်းလၢႆးယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းပိူၼ်ႈတိုၵ်းဢဝ် ဝၢၼ်ႈ ဢဝ်မိူင်းယူႇၼၼ်ႉ ၽူႈၵႅတ်ႇၶႄ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈတႆးသမ်ႉ ၽိတ်းမေႃးၵၼ် လေႃႇမင်ၵၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉၼမ်ႉၸႂ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ် ဢဵၼ်ႁႅင်းမိူဝ်းၼႃႈတႄႉတႄႉ။ ၽွင်းတႆးႁွင်ႇ တႆးၸၢၼ်း ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၶဵဝ် ၾၢႆႇလႅင်ၽိတ်းမေႃးၵၼ် ၼၼ်ႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း မုင်ႈႁၼ် ပဵၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း ၵေႃႇတင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်မႂ်ႇ ၸႄႈမိူင်းမႂ်ႇ ပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ယၢင်ႈၸူးမိူင်းမႂ်ႇ မိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ၶွၼ်ႈႁႅင်းသိုၵ်း တိုၵ်းဢဝ်မိူင်း ၶႂၢၵ်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ် ႁိမ်ဢဝ်ပိုၼ်ႉတီႈ ယူႇၼၼ်ႉ ႁၼ်သိုဝ်ႈၼႃႈတၼ်းတႃ ၵၼ်မႃး သၵ်းသၵ်း ယဝ်ႉဢမ်ႇၸႂ်ႈႁိုဝ်။ မိူင်းရၶႅင်ႇ မီး 17 ၸႄႈဝဵင်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းရၶႅင်ႇယိုတ်းဢဝ်လႆႈ 14 ၸႄႈဝဵင်း၊ မိူင်းတႆး ပွတ်းႁွင်ႇ လိူဝ်သေ မူႇၸေႊ မိူင်းယႆ တၢင်ႉယၢၼ်း သိုၵ်းၶႄႇ ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA သိုၵ်းလွႆ TNLA ယိုတ်းဢဝ်ဝႆႉသဵင်ႈ။ ဢမ်ႇလႆႈ ၸႂ်ႉမၢၵ်ႇမိုဝ်ႉၸိုၼ်းယၢမ်းသင်သေ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ယိုတ်းလႆႈ ဝဵင်းႁူဝ်ပၢင်ႇ တင်း ဝဵင်းပၢင်ႇလူင်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ဝဵင်းတၢင်ႉယၢၼ်း ၾၢၵ်ႇၼိုင်ႈ တင်း ဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈ ၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇၾၢၵ်ႇၼိုင်ႈ တွၼ်ႈတိတ်းၸပ်းတၢင်ႉယၢၼ်းၼၼ်ႉ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ၶဝ်ႈယိုတ်း ဢဝ်ပႅတ်ႈ။ သိုၵ်းတႆး SSPP/SSA ဢမ်ႇပၢၵ်ႇ ဢမ်ႇသဵင်သင်သေ ၵုမ်းၵမ်လႆႈ ၵိင်ႇၸႄႈဝဵင်းမၢၼ်ႈႁဵဝ်း ၸႄႈဝဵင်းမူႇၸေႊ တွၼ်ႈတၢင်းႁွင်ႇၼမ်ႉမၢဝ်း ထုင်ႉ19 ဝၢၼ်ႈ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸႄႈဝဵင်းၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၢၼ်ႉဢွၵ်ႇထွႆပၼ်ယဝ်ႉ လႄႈ ၸုမ်း သိုၵ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ဝၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ် ၽွင်းငမ်းဝႆႉယူႇ။ ပိူဝ်ႈတႃႇ ယူႇလွတ်ႈၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်း ဝၵ်ႉတၢဝ်းႁၢင်တၢင်းၵမ်ႉယၼ်ၵူႈၾၢႆႇ။ တႃႇပဵၼ်မႃးၼင်ႇ ၵႂၢမ်းၾၼ်ၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ၶဝ် ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် ၼင်ႇတၢင်းမုင်ႈမွင်းၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ဢမ်ႇႁိုင်ၼႆႉ သိုၵ်း MNDAA သိုၵ်းလွႆ TNLA ပႃးၸဵမ် သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ တူဝ်ႈတၼ်းတႃႇဢုပ်ႇၵၢၼ်မိူင်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ ၵွပ်ႈၼင်ႇၼၼ်လႄႈ သင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽွမ်ႉဢုပ်ႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းၶႄႇ ၵမ်ႉထႅမ် မႃးၸိုင် ၸုမ်းသိုၵ်းတႆး သွင်ၸုမ်း တေႁဵတ်းႁိုဝ် ၸတ်းပွင် မိူင်းတႆး ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ။ သင်ၽႅၼ်ႇလိၼ် ၸိုင်ႈတႆးဢၼ်မီးယူႇယၢမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ႇလႅၵ်ႈ ၶၢႆႉၶွပ်ႇလႅၼ်ၵႂႃႇၼႆၸိုင် တေၶိုင်ၸိူင်ႉႁိုဝ်။ ၽွင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇသုၵ်းဢမ်ႇလိပ်း သိုၵ်းႁဝ်းဢမ်ႇႁူဝ်ဢမ်ႇႁၢင်ၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တေႁဵတ်းသင်ၵႂႃႇ။ ၵွပ်ႈၼင်ႇၼၼ်လႄႈ ၽွင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၸူမ်ၼမ်ႉ ၼႃႈလဵၵ်ႉတႃဢွၼ်ႇ ဢမ်ႇပူၼ်ႉဢမ်ႇလွတ်ႈ ၸၢတ်ႈပၢၼ်ၶီႈၶႃႈၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆး တၢင်းလၢႆ လီလဵင်ႉၸႂ်ႁတ်းႁၢၼ် ႁတ်းတႅပ်းတတ်း ႁတ်းၶိုၼ်ႈၼႃႈ ႁတ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇတေ ဢွၼ်ဢဝ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢွၵ်ႇပူၼ်ႉ တႂ်ႈၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇ တၢင်းလၢႆလႆႈၼႆ ၸင်ႇလႆႈၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ ပူၵ်းတိုၼ်ႇမႃးၼင်ႇၼႆ။ သဵင်ၶဝ်ႇႁွၵ်ႈ

['ၶၢဝ်ႇ', 'ပွင်ႈၵႂၢမ်းၽူႈထတ်းလိၵ်ႈ']

2024-12-31T20:31:18

https://shannews.org/archives/61012

ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် 2 ၵေႃႉ ၺႃးတီႉလူၺ်ႈတေႃႉယႃႈမႃႉ 2 သႅၼ်မဵတ်ႉ

ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် 2 ၵေႃႉ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉၺွပ်းလႆႈ လူၺ်ႈတေႃႉယႃႈမႃႉ 2 သႅၼ်မဵတ်ႉတင်း ယႃႈၶၢဝ် (Heroin) 40 ၵီႊလူဝ်ႊ တီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း။ ဝၼ်းတီႈ 29/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ၸၢႆးၸၢမ်ႇၺုၼ်ႉတင်း ၸၢႆးၼေႃႇၸၢမ် ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် လၵ်ႉတေႃႉယႃႈမႃႉတင်း ယႃႈၶၢဝ် လုၵ်ႉတၢင်းဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင်မႃးသေ ၺႃးပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း လႆႈတီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း ၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် ၵေႃႉၼိုင်ႈ လၢတ်ႈၽူႈတွႆႇႁွၵ်ႈဝႃႈ – “ၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ လုၵ်ႉတၢင်းၼမ်ႉၸၢင်သေ တေမႃးမိူင်းတူၼ် ၼႆႉ။ ၶဝ်ၺႃးတီႉၺွပ်းလႆႈ တီႈၶူဝ်တႃႈသၢင်း။ ယၢမ်းလဵဝ် ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ဢဝ်တူဝ်ၶဝ်သွင်ၵေႃႉ ၵႂႃႇဝႆႉတီႈၼမ်ႉၸၢင်ယဝ်ႉ”- ဝႃႈၼႆ။ ၸၢႆးၸၢမ်ႇၺုၼ်ႉတင်း ၸၢႆးၼေႃႇၸၢမ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉဝၢၼ်ႈမႂ်ႇသၢႆလႅင်း ဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဝႃႈၼႆ။ “ၵေႃႉဢၼ်ယူႇၾၢႆႇလင်ၶဝ် 2 ၵေႃႉၼႆႉတႄႉ ယင်းပႆႇတီႉၺွပ်းလႆႈ ငိၼ်းဝႃႈ ပၢႆႈလွတ်ႈဝႆႉၼႆဢေႃႈ။ ၵေႃႉဢၼ်ပၢႆႈဝႆႉ ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းပွၵ်ႉလဵဝ်ၵၼ်တင်း ၶဝ်သွင်ၵေႃႉၼႆႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵူၼ်းၼႂ်းၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉထႅင်ႈ မၼ်းသမ်ႉ ၸႂ်ယႂ်ႇယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇသေ ၶႂ်ႈႁဵတ်းသင်ႁဵတ်း ပဵၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉၼႆၼႄႇ” – ၵူၼ်းမိူင်းတူၼ် သိုပ်ႇလၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၵူႈပီၼႆႉ ပေႃးၸမ်သဵင်ႈပီၼႆ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ၾၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၵႆႉလႄႇႁႃ ၵူတ်ႇထတ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၵႃႉၶူဝ်း ၽိတ်းမၢႆမီႈပၵ်းပိူင်။ ႁူဝ်ပီ 2024 ၼႆႉ ပလိၵ်ႈၶဝ် တီႉၺွပ်းလႆႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉၵိၼ်သူးၵိၼ်လၢပ်ႈ ထႆၵိၼ်ငိုၼ်းသေ ဢမ်ႇသူႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်းသင်ထိုင်တီႈ။ ပေႃးထိုင်ႁၢင်ပီသမ်ႉ ယွၼ်ႉလူဝ်ႇလႆႈဢမူႉၶတီးတဵမ် ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈၸီႉသင်ႇ ၾၢႆႇ ၼိူဝ်သေ ၸင်ႇႁႃတီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင် ဢဝ်တၢင်းၽိတ်းမႃးၶိူဝ်းယႂ်း – ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ မိူင်းတူၼ်လၢတ်ႈ။ မိူၼ်ၼႆ ၼင်ႇၵဝ်ႇ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 29 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8 မူင်း ၼႆႉၵေႃႈ ပလိၵ်ႈမၢၼ်ႈ တီႉလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ် ပဵၼ်သႅၼ်း Happy Water ၼၼ်ႉ တီႈရူတ်ႉၶိူင်ႈ မွင်ႇတႃႇလႃႇသူဝ်း ဢႃယု 27 ပီ ၼႂ်းပွၵ်ႉသိူဝ်ၶမ်း ဝဵင်းတႃႈ ၶီႈလဵၵ်း တီႉလႆႈ 2.5 ၵီႊလူဝ်ႊ(မႅၼ်ႈငိုၼ်းမၢၼ်ႈ 2,750 သႅၼ်ပျႃး) လႄႈ ၾူၼ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ။ ၼႂ်းဝၼ်း ၼၼ်ႉၵူၺ်း ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 8:45 မူင်း တီႉလႆႈၸၢႆးၶမ်းပၢင်ႇ (ႁွင်ႉ) ဢႃးလူင် ဢႃယု 29 ပီ မၼ်းၸၢႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းၵေႃႉၶၢႆ ယႃႈမဝ်းၵမ် Happy Water တီႈ ၼႂ်းပွၵ်ႉသိူဝ်ၶမ်း ၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႉလႆႈရူတ်ႉၶိူင်ႈၼိုင်ႈ လမ်းလႄႈ ၾူၼ်းၼိုင်ႈလုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။ ယၢမ်းလဵဝ် ၸၢႆးၶမ်းပၢင်ႇလႄႈ မွင်ႇတႃႇလႃႇသူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇပလိၵ်ႈ တီႉၺွပ်းၵုမ်းၶင်တူဝ်ဝႆႉ တီႈႁူင်းပ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ ႁွင်ႈလိုၵ်ႉဝႆႉယဝ်ႉ – CCDAC Myanmar ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ယႃႈမဝ်းၵမ်', 'ၽိတ်းမၢႆမီႈ', 'ၶၢဝ်ႇ']

2025-01-01T13:44:00

https://shannews.org/archives/61005

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ – လိူၼ်တီႊသႅမ်ႊပိူဝ်ႊ)

Donald Trump ပဵၼ်မႃးၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 Photo by – middleeasteye/ Donald Trump ပဵၼ်မႃးၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ၸတ်းႁဵတ်းၵႂႃႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 05/11/2024 ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ ၾၢႆႇပႃႇတီႇ ရီႊပပ်ႉပလီႊၵၼ်ႊ Republican လႄႈ ၼၢင်းၶႃႊမႃႊလႃႊ ႁႄႊရိတ်ႉသ် Kamala Harris ပႃႇတီႇ တီႊမူဝ်ႊၶရႅတ်ႉ Democrat ၶေႉၶဵင်ႇၵၼ်။ ၸွမ်ၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ၻူဝ်ႊၼေႃႊ ထရမ်ႉ Donald Trump ဢွင်ႇပေႉသေ ၶိုၼ်ႈပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းဢမေႊရိ ၵၼ်ႊ ၵေႃႉထူၼ်ႈ 47 ။ ၽူႈၼမ်း MNDAA ၽိူင်တႃႉသိူင်း ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ဢမ်ႇပွၵ်ႈမႃးၶိုၼ်း ၶၢဝ်ႇလိုဝ်းဝႃႈၺႃးၶႄႇၵုမ်းၶင် – ၽိူင်တႃႉသျုၼ် (ဖုန်တာရွှင်) ၽူႈၼမ်း သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ၽိူင်တႃႉသိူင်း ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်တင်း တူဝ်တႅၼ်းၶိုၵ်ႉတွၼ်း မိူင်းၶႄႇ မိူဝ်ႈႁၢင်လိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊတေႃႇထိုင် ၵၢင်လိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ၵေႃႈ ဢမ်ႇပွၵ်ႈမႃးထိုင်ၶိုၼ်းမိူင်းလႃး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇမႃးဝႃႈ – မိူင်းၶႄႇ သင်ႇႁႂ်ႈသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ၵိုတ်းတိုၵ်း တင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ ႁႂ်ႈထွႆထွၼ်ႇ ဢွၵ်ႇပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ၵုမ်းလႆႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ ၾၢႆႇတၢင်း MNDAA လၢတ်ႈဝႃႈ တိုၼ်းတေဢမ်ႇထွႆဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈလႃးလႃးၼႆလႄႈ ထုၵ်ႇမိူင်းၶႄႇ ၵုမ်း ၶင်ႁွင်ႉဝႆႉ ဝႃႈၼႆ။ ၾၢႆႇထႆးၸီႉသင်ႇ တပ်ႉပၢင်သဝ်းသိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး 9 ဢွင်ႈတီႈ ႁႂ်ႈထွႆဢွၵ်ႇမူတ်း Photo by -คนล้านนา/ တပ်ႉပၢင်သဝ်း UWSA ဝၼ်းတီႈ 18-19/11/2024 ၼႆႉ ၽူႈမီးၸၼ်ႉ ၼႂ်းၸုမ်း UWSA – 6 ၵေႃႉလႄႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး ၸတ်းပၢင်ႁူပ်ႉဢုပ်ႇ ၵၼ် တီႈၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းမႂ်ႇ ၸိုင်ႈထႆး။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇ ၵၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ ႁူဝ်ၶေႃႈ ဢၼ်ဝႃႈ တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လၢတ်ႈပႃး လွင်ႈတပ်ႉပၢင်သဝ်း သိုၵ်းဝႃႉ ၸိူဝ်းယူႇၸွမ်း ၶႅပ်ႇလႅၼ်လိၼ်ထႆး မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ လွႆ ၼွင်လူင်၊ လွႆႁူဝ်မႃႉ ဢၼ်တိတ်းၸပ်းၵၼ်တင်း မိူင်းပၢႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈႁွင်ႈသွၼ် ၸိုင်ႈထႆး။ ၾၢႆႇၸဝ်ႈၼႃႈတီႈထႆး လၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းဝႃႉ UWSA ပူၼ်ႉပႅၼ် ၼႃႈလိၼ် ၶဝ်ႈမႃးပၵ်းဝႆႉၼႂ်းထႆး မီး 9 ႁႂ်ႈထွႆထွၼ် ဢွၵ်ႇၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈလိူၼ် ဝႃႈၼႆ။ လွင်ႈၼႆႉ သိုၵ်းဝႃႉတႄႉလၢတ်ႈဝႃႈ ႁႂ်ႈမိူင်းထႆးၵႂႃႇဢုပ်ႇဢူဝ်းလၢတ်ႈတီႈၼေႇပျီႇတေႃႇ ၵမ်းသိုဝ်ႈ ဝႃႈၼႆ လႄႈ ၾၢႆႇတၢင်းထႆး ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇဝႆႉၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ထႆး။ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း သွင်ၾင်ႇၸိုင်ႈ မိူင်း မႆႈၸႂ်ၵူဝ်ပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း။ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းသႂ်ႇႁေႃၼၢႆးၶၢဝ် ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး မၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ 30 ပၢႆ Photo CJ- ၶိူင်ႈမိၼ်ပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇႁိူၼ်းယေးၵူၼ်းမိူင်း တီႈပွၵ်ႉထူင်းၽူဝ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး ၾႆးမႆႈႁိူၼ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဝၼ်းတီႈ 30/11/2024 လိူၼ်သိပ်းသွင်လပ်း ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈ 6 မူင်းၶိုင်ႈ ၶိူင်ႈမိၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇတူၵ်းသႂ်ႇ တီႈ ၼိူဝ်လွႆပဝ်း(ဢိၼ်ႇၵျိၼ်းတွင်ႇ) ဢၼ်မီးၼႂ်းပွၵ်ႈ ထူင်းၽူဝ်ႇ ဝဵင်းၵျွၵ်ႉမႄး။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈ ၼၢႆးၶၢဝ်တၢႆ 10 ပၢႆ မၢတ်ႇၸဵပ်း 20 ပၢႆ။ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်းတင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇ ၸုမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ဝၢႆးလင် မီးၶၢဝ်ႇဝႃႈ မိူင်းၶႄႇၵုမ်းၶင်ၽူႈၼမ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉၼႆသေ ႁိုင်ၼၢၼ်း 10 ဝၼ်းပၢႆ တပ်ႉသိုၵ်း ၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 03/12/2024 ဝႃႈ တႃႇၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်သိုၵ်း လူၺ်ႈ ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းၵႂႃႇၼၼ်ႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တေဢမ်ႇပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ထိုင်တီႈလႂ်ၵေႃႈ တေၵိုတ်းၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵႂႃႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေသိုပ်ႇယိပ်းတိုဝ်းပေႃႇလသီႇဢၼ်ဝႃႈ ၵႅတ်ႇၶႄတူဝ်ၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူၼ်ၼႆၼင်ႇၵဝ်ႇ ပူၼ်ႉမႃး 25/11/2024 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸုမ်းသိုၵ်းတဢၢင်း TNLA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၵိုတ်းတိုၵ်း၊ တေဢုပ်ႇဢူဝ်းလွင်ႈငမ်းယဵၼ်တင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈယူႇသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ်ပိုတ်းယိုဝ်း ၼႃႈလိၼ် TNLA တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႉၵူၼ်းၼုမ်ႇတီႈဝဵင်းတူၼ်ႈတီးသေ သူင်ႇၵုမ်းတီႈၵဵင်းတုင် ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး ဝၢႆးလင် ပွႆးႁူင်းၾႆးမိၼ် လိူၼ်သိပ်းသွင်မူၼ်းမႃးၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ လိုပ်ႈလမ်းတီႉၺွပ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ဝဵင်းတူၼ်ႈတီး လႆႈ 150 ၵေႃႉ။ သူင်ႇၵုမ်းၶင်ဝႆႉတီႈၶွၵ်ႈ ဝဵင်းဢၼ်ၾိုၵ်းပၼ်ၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ။ ပေႃႈမႄႈပီႈၼွင်ႈၵႂႃႇၸွမ်း တုၵ်းယွၼ်းထုတ်ႇထွၼ်တူဝ်ဢဝ်ၶိုၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉ။ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၵႂႃႇမီးတီႈၶွၵ်ႈၵဵင်းတုင် ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၸိုင်ႈထႆးဝႃႈ – သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုဝ်းႁိူဝ်းႁႃပႃမိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ to Bangkok Post – ႁိူဝ်းတပ်ႉၼမ်ႉႁေႃၶမ်းထႆး ပႂ်ႉတူၺ်းႁိူဝ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ယိုဝ်းႁိူဝ်းႁႃပႃထႆး တီႈၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၵပ်ႉပလီႇ ဝၼ်းတီႈ 27/11/2024 ၽွင်းၽူႈၵိူဝ်းၵုမ် ၽွင်းလူင်ၾၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းထႆး မိူဝ်းႁူပ်ႉၽွင်းလူင် ၾၢႆႇၼွၵ်ႈ မိူင်းမိူင်းမၢၼ်ႈယူႇၼၼ်ႉ ႁိူဝ်းႁႃပႃမိူင်းထႆး ၺႃးယိုဝ်းၼႂ်းၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ၵပ်ႉပလီႇ။ ၵူၼ်းထႆးၼႂ်းႁိူဝ်း ၼၼ်ႉၺႃးမၢၵ်ႇၵွင်ႈသေ တူၵ်းၼမ်ႉတၢႆ။ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသမ်ႉတၢႆၼိူဝ်ႁိူဝ်း။ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ တီႈၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ ပင်ႊၵလႃႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁိူဝ်းမိူင်းပင်ႊၵလႃႊတဵတ်ႈသ် ႁၢႆဝႆႉလမ်းၼိုင်ႈ။ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ မိူင်းပင်ႊၵလႃႊ ၼႄးဝႃႈပဵၼ်ၼမ်ႉမိုဝ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းသႂ်ႇ ဝႃႈၼႆ။ မၼ်းၼၢင်းလၢတ်ႈတီႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ တီႈမိူင်းထႆး မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 01/12/2024 ဝႃႈ – ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈ ၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ၸိူင်ႉၼႆ။ ပဵၼ်ႁိုဝ်မႃးၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီဢဝ်လၢႆးဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႄႈလိတ်ႈဢဝ်။ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁူဝ်ယွႆႈ တႅတ်ႈတေႃးတႄႉ ပႆႇလႆႈႁူႉတိုၵ်ႉၸွပ်ႇထၢမ်တူၺ်းဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆ။ မိူင်းၶႄႇ ႁၼ်သၢႆၶမ်းမႂ်ႇ ယႂ်ႇသုတ်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ Gold ႁွင်ႈၵၢၼ်ၶၢဝ်ႇ India Today တႅမ်ႈတၢင်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ – မိူင်းၶႄႇ ႁၼ်သၢႆၶမ်းမႂ်ႇ တီႈၸႄႈတွၼ်ႈၽိင်ႊ ၵျၢင်ႊ ၸႄႈမိူင်းႁူႊၼၢၼ်ႊ မီးသၢႆၶမ်းထိုင် 40 သၢႆ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေမီးၼမ်ႉ ၼၵ်းမွၵ်ႈ 1,000 မႅတ်ႊ ထရိတ်ႉတၼ်ႊ (ဢၼ်မီးၼမ်ႉၼၵ်းပဵင်း 1 လၢၼ်ႉ ၵီႊလူဝ်ႊၵရမ်ႊ) ၵႃႈၶၼ်တေမီးမွၵ်ႈ 83,000 လၢၼ်ႉတေႃႊလႃႊ။ ယႂ်ႇလိူဝ် သၢႆၶမ်း မိူင်းဢႅပ်ႉၾရိၵလႄႈ ယၢမ်းလဵဝ် သၢႆၶမ်းမိူင်းၶႄႇၼႆႉ ၶဝ်ႈပဵၼ်သၢႆ ၶမ်း ဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၼ်တၢမ်ႇတၢႆ ၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း 6 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး Photo by – The Kokang/ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ ပၼ်တၢမ်ႇ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းမီးတၢင်းၽိတ်း တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ဝၼ်းတီႈ 05/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်ၼႆႉ သိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပၼ်တူတ်ႈတၢမ်ႇ ၵူၼ်းမီးတၢင်းၽိတ်း တင်းမူတ်း 21 ၵေႃႉ တီႈဝဵင်းလၢဝ်ႇၵၢႆး ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ လႅၼ်လိၼ်တႆး – ၶႄႇ ၼႂ်း 21 ၵေႃႉၼၼ်ႉ ဢၼ်ၺႃးတၢမ်ႇတၢႆမီး 6 ၵေႃႉလႄႈ ဢၼ်ၺႃးတၢမ်ႇၶွၵ်ႈ မီး 10 ပၢႆ ၼႆယဝ်ႉ။ ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းႁွင်ႇ သုၼ်ၵၢင်မီးႁိမ်းဝဵင်းသႅၼ်ဝီ – ႁိူၼ်းယေး ၵူၼ်းမိူင်းတႅၵ်ႇၸတ်ႉ ယွၼ်ႉဢိင်ႇသၼ်ႇ တီႈဝဵင်းၵူတ်ႉၶၢႆ မိူဝ်ႈၼႆႉ 09/12/2024 ဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ်မွၵ်ႈ 3 မူင်းၶိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၸတ်းၵၢၼ် ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇဝႆႉ ဢိင်ႇသၼ်ႇ (ၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆ) ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းသႅၼ်ဝီ ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းမွၵ်ႈ 7 လၵ်းလႄႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဝဵင်းသီႇပေႃႉ ယၢၼ်ၵႆဝဵင်းမွၵ်ႈ 69 လၵ်း တၢင်းႁႅင်းမီး 4.5 ရိတ်ႊတိူဝ်ႊ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇတၢင်းသႅၼ်ဝီ – လႃႈသဵဝ်ႈၵေႃႈ မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉသုၼ်ၵၢင်မၼ်း မီးႁိမ်းၸမ်ၵူတ်ႉၶၢႆ – သႅၼ်ဝီ ဝႃႈ ၼႆ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ ၸွမ်ၸိုင်ႈလၵ်ႉပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်း Photo by – BBC ဝၼ်းတီႈ 08/12/2024 ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၶဝ်ႈယိုတ်း ဝဵင်းလူင်တမၢတ်ႊသၵပ်ႊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ (Syria) ၸွမ်ၸိုင်ႈ ပႃႊသျႃႊ ဢႄလ်ဢႃႊသတ်ႊ လႆႈပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းသွၼ်ႈယူႇဝႆႉတီႈ မိူင်းဢူၺ်းလီၶဝ် မိူင်းရတ်ႉသျႃႊ။ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းလႆႈ 90 ဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈပတ်းပိုၼ်ႉ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယိုတ်းလႆႈ ၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ မၢၵ်ႇမိုဝ်ႈၸိုၼ်းယၢမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၢႆးလင် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းမိူင်းမႃးၼႆႉ ယူႇတီႈ ၸုမ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶဝ် ယိုတ်းၵုမ်းလႆႈဝႆႉ 90 ဝဵင်းယဝ်ႉ။ လိုၼ်းသုတ်း ဝၼ်းတီႈ 17/12/2024 သိုၵ်းရၶႅင်ႇ AA တိုၵ်ႉသိုပ်ႇလေႃႇတိုၵ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈၸႄႈဝဵင်း ဢမ်းလႄႈ ၸႄႈဝဵင်းၵႂႃႉ၊ ၾၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸႂ်ႉပႃးတပ်ႉၼမ်ႉ ယိုဝ်းၸွႆႈ၊ သွင်ၾၢႆႇသိုပ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်ဝႆႉ ႁၢဝ်ႈႁႅင်း။ သိုၵ်းရၶႅင်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယိုတ်းလႆႈ 12 ဝဵင်းၼႂ်းမိူင်းရၶႅင်ႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵႂႃႇလႅၼ်လိၼ်တႆး – ထႆး ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းဝႃႉ – သိုၵ်းထႆး ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းၵၼ် – ႁၢင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းဝႃႉ တီႈဝဵင်းပၢင်သၢင်း ဝၼ်းတီႈ 10/12/2024 ယၢမ်းႁူဝ်ၶမ်ႈမွၵ်ႈ 5 မူင်းၼႆႉ ၽူႈၵွၼ်းတိူင်းသိုၵ်းသၢမ်ၸဵင်ႇ ၵဵင်းတုင် ၸွမ်ႁၢၼ် သူဝ်းလၢႆႇ ပႃးႁႅင်းသိုၵ်း တင်းၼမ် ၵႃးသိုၵ်း ဢမ်ႇယွမ်း 20 လမ်း ၵႂႃႇတီႈတပ်ႉၶလယ 65 တီႈဝၢၼ်ႈၼႃး ၵွင်းမူး ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵႂႃႇထိုင်တီႈလၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ်ပႃၶီးတင်း ဝဵင်းမိူင်းထႃး။ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈပႃး ၸဵမ်ၽူႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ လုမ်းၵပ်းသၢၼ်ဝႃႉ ဢူးၺီႇယၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ မၼ်းၸၢႆးမႃးၵူတ်ႇ ထတ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မိူင်းထႆး ၸႂ်ႉသိုၵ်းဝႃႉထွႆထွၼ်တပ်ႉပၢင်သဝ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ – ဝႃႈၼႆ။ ပီၼႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈၸၢင်ႈႁူပ်ႉ လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်းႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်ထႅင်ႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း တၢင်းၾၢႆၶုၼ် ၼႂ်းပီ 2025 ၼႆႉ ၸိုင်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းတေၸၢင်ႈႁူပ်ႉၺႃး လွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်း ၵူၼ်းၼင်ႇၵၼ်ႁၼ်ထိုင်ၸွႆႈထႅမ် ၵၼ်ၼၼ်ႉ မီး 20 မိူင်း ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ – International Rescue Committee (IRC) ဢၼ်ပၵ်း လုမ်းဝႆႉ တီႈဝဵင်းၼိဝ်ႊယွၵ်ႊ မိူင်းဢမေႊရိၵၼ်ႊ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 11/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်း 20 မိူင်းၼၼ်ႉ ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်းပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းဝႆႉၼႂ်းမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ – မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ယူႇဝႆႉတီႈမၢႆ -1 ၊ မိူင်းပႃႊလႅတ်ႊသတၢႆႊ မၢႆ – 2 ၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ မၢႆ – 3 ၊ မိူင်းသီႊရီႊယိူဝ်ႊ မၢႆ – 4 လႄႈ မိူင်းသူႊတၼ်ႊ ပွတ်းၸၢၼ်း မၢႆ – 5 ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ လွႆၾႆးတႅၵ်ႇ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် ၵူၼ်းမိူင်း 54,000 ပၢႆ လႆႈငိူင်ႉပၢႆႈ Photo by – Reuters ပူၼ်ႉမႃးဝၼ်းတီႈ 09/12/2024 ၼႆႉ လွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်မီးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼီႊၵရူဝ်ႊ၊ မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ပွတ်းၵၢင်ၼၼ်ႉ တႅၵ်ႇ၊ ၽဝ်ႇတဝ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလွႆ ၾႆးတႅၵ်ႇၼၼ်ႉ ပိဝ်ၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ် သုင်မွၵ်ႈ 2 လၵ်းပၢႆသေ တူၵ်းသႂ်ႇၼိူဝ်ႁိူၼ်းယေးလႄႈ ၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸုမ်းၾၢႆႇလဵပ်ႈႁဵၼ်း လွင်ႈၽႅၼ်ႇလိၼ်ဝႆလႄႈ လွႆၾႆး မိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ် လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇပၼ်ၾၢင်ႉ ဝႆႉဝႃႈ – ငဝ်းလၢႆး လွႆၾႆးၼႆႉ ယူႇဝႆႉၼႂ်းၸၼ်ႉတီႈ 3 ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 54,000 လႆႈဢွၼ် ၵၼ်ၶၢႆႉပၢႆႈ ႁႃဢွင်ႈတီႈလွတ်ႈ ၽေးဝႆႉထႃႈ ဝႃႈၼႆ။ တီႈမိူင်းၾိလိပ်ႉပိၼ်းသ်ၼႆႉ လွႆၾႆးဢၼ်တူင်ႉၼိုင်ၸၢင်ႈတႅၵ်ႇလႆႈၵူႈၶၢဝ်း တင်းမူတ်းမီး 20 ပၢႆ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉပႃးလွႆၾႆး Mount Kanlaon ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ မိူင်းမၢၼ်ႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ Photo by – SHAN/ သူၼ်ယႃႈၾိၼ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းတႆးတီႈၼိုင်ႈ (ၶႅပ်းႁၢင်ႈၵဝ်ႇ) ၼႂ်းပီ 2024 ၼႆႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇ တီႈမိူင်းမၢၼ်ႈ ယွမ်းၵႂႃႇ 4 % သေတႃႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ် မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ၼမ်သုတ်းၼႆ – လုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ လွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်လႄႈ ရႃႇၸဝၢတ်ႈ UNODC ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းဝၼ်းတီႈ 12/12/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ မိူင်းတႆးသမ်ႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈၾိၼ်ႇၼမ်သုတ်းသေ မီးဝႆႉ 88 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ။ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းႁွင်ႇတင်း ပွတ်းၸၢၼ်းသမ်ႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈၾိၼ်ႇ ယွမ်းၵႂႃႇဢိတ်းဢွတ်းသေတႃႉ တီႈၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇသမ်ႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 10 ပိူဝ်ႊသႅၼ်ႊ ဝႃႈၼႆ။ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 100 ၵေႃႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆး ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ မႅၵ်ႉၵၸိၼ်း Forbes တႅမ်ႈဢွၵ်ႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇလွင်ႈၼၢင်းယိင်း ဢၼ်မီးဢေႃးၸႃႇ ဢႃႇၼႃႇသုင်သုတ်း ၼႂ်း လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 ႁူဝ်ၼပ်ႉမီး 100 ၵေႃႉ။ ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉၼိုင်ႈ မၼ်းၼၢင်းပဵၼ်ၵေႃႉထူၼ်ႈ 29 ။ ၼႂ်းတွၼ်ႈတႃႇ ၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေႊသျႃႊတႄႉ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ဢၼ်ဢႃႇၼႃႇယႂ်ႇၵေႃႉထီႉ 3။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ဢႃယုတိုၵ်ႉမီး 37 ပီ။ မၼ်းၼၢင်း ပဵၼ်ၸွမ် ၽွင်း လူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉဢၼ်ဢႃယု လဵၵ်ႉသုတ်းၼႂ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢၼ်ယၢမ်ႈမီးမႃး 31 ၵေႃႉ။ ၼၢင်းသၢဝ် ယိင်ႉလၵ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ၵေႃႉထူၼ်ႈ 28 ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢႃ ၸွမ်ၽွင်းလူင်ၸိုင်ႈထႆး ယၢမ်းလဵဝ်။ ၼၢင်းသၢဝ် ၽႄႊထွင်ႊထၢၼ်ႊ သျိၼ်ႊၼဝတ်ႊၼႆႉ ႁဵၼ်းယဝ်ႉတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ၸူႊလႃႊလူင်ႊၵွၼ်ႊ လူၺ်ႈပၢႆးသၢႆႈ ၵၢၼ်မိူင်း – သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Bangkok post ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']

2024-12-31T11:30:00

https://shannews.org/archives/60999

ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးလႄႈ လုမ်ႈၾႃႉ ၼႂ်းပီ 2024 (လိူၼ်သႅမ်ႊသႅပ်ႊပိူဝ်ႊ – လိူၼ်ဢွၵ်ႊထိူဝ်ႊပိူဝ်ႊ)

SSA ဢၼ်တႅၵ်ႇၵၼ်ၵႂႃႇ 14 ပီၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်ၶိုၼ်း Photo by – Sai Hsu Harn/ ပျီႇတူႉၸိတ်ႉသႅင်ၵႅဝ်ႉ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈ SSPP မိူဝ်ႈၼႆႉ ဝၼ်းတီႈ 5 တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ဝၼ်းတီႈ 05/09/2024 ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းတဵင်ႈ ၸဝ်ႈသိုၵ်းလူင်ၸၢႆးသု ၽူႈၼမ်းၼႂ်း SSPP/SSA တႅမ်ႈ တၢင်ႇဝႆႉတီႈ ၾဵတ်ႉသ်ပုၵ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ဝႃႈ – ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ၸဝ်ႈလွႆမၢဝ်း ဢွၼ်ႁူဝ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်လႄႈ လုၵ်ႈၼွင်ႉပွင်ႈပၢႆ တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းသႅင်ၵႅဝ်ႉ တပ်ႉၸုမ်းမၢႆ 3 မႃးႁူမ်ႈ ပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၶိုၼ်း တီႈငဝ်ႈငုၼ်းဝၢၼ်ႈႁႆး ဝႃႈၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSA လႆႈၽၢတ်ႇ​​ၵၼ်ပဵၼ် 2 ၸုမ်း ၽႄတၢင်းၵၼ်မိူဝ်ႈဝၼ်းတီ 24/04/2010 ၼၼ်ႉ သေ ၵႂႃႇပဵၼ်တပ်ႉသိုၵ်းၵူၼ်းမိူင်းဝႆႉၼၼ်ႉ ထိုင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 14 ပီပၢႆ။ ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ သႅင်ၵႅဝ်ႉၼႆႉ မိူဝ်ႈပီ 1989 ၼၼ်ႉ လႆႈၵိုတ်းတိုၵ်းၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ ႁူဝ်ပဝ်ႈပဵၼ် ၸွမ်ႁၢၼ် လွႆမၢဝ်း။ ထိုင်မႃး ပီ 2009-2010 ၸင်ႇလႅၵ်ႈလၢႆႈႁဵတ်းပဵၼ် ၸုမ်းပျီႇတူႉၸိတ်ႉ ၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇ SSPP/SSA ၵႂႃႇ။ မိူင်းထႆး ပၼ်ၶႂၢင်ႉယိင်းႁၵ်ႉယိင်း ၸၢႆးႁၵ်ႉၸၢႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် Photo by – AP မိူဝ်ႈဝၼ်းတီႈ 24/09/2024 ၼၼ်ႉ ၶုၼ်ႁေႃမိူင်းထႆး လူင်းလၢႆးမိုဝ်းမၵ်းမၼ်ႈ ပၵ်းပိူင်ၵျၢမ်း လွင်ႈၸၢႆးတေႃႇ ၸၢႆး၊ ယိင်းတေႃႇယိင်း ၼႂ်းမိူင်းထႆး ၵူပ်ႉၵူႈၵၼ်လႆႈၼႆလႄႈ တႄႇဢဝ်လိူၼ်ၵျႅၼ်ႊၼိဝ်ႊရီႊ ပီတေမႃးၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းပၵ်းပိူင်ၼႆႉၵႂႃႇ ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ယဝ်ႉ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မွၵ်ႇႁွင်ႉ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း PDF ႁႂ်ႈဝၢင်းၶိူင်ႈ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ – ႁူဝ်ၼႃႈ ယိုတ်းမိူင်း ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ ဝၼ်းတီႈ 26/09/2024 ၼႆႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းမိူင်း ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ သိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်း ၸုမ်းၵႅတ်ႇၶႄ ၵူၼ်းမိူင်း PDF ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၵၢၼ်မိူင်းသေ ၶဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။ တႄႇဝၼ်းတီႈ 01/10/2024 ၵႂႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ တႄႇၵဵပ်းသဵၼ်ႈမၢႆ ႁူဝ်ႁိူၼ်းပတ်းပိုၼ်ႉ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ဢိင်ၼိူဝ် သဵၼ်ႈမၢႆ ၼၼ်ႉသေ ၼႂ်းလိူၼ်ၼူဝ်ႊဝႅမ်ႊပိူဝ်ႊ ပီ 2025 ၼၼ်ႉ တေၸတ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၵႂႃႇၼႆ ၸွမ်ၸိၵ်းသိုၵ်း မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ လၢတ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း တီႈဝဵင်းမိူင်းယၢင်း Photo by – The Voice of Shan – Ni/ သိုၵ်းတႆးလႅင် ဢွၵ်ႇၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း တီႈမိူင်းယၢင်း ဝၼ်းတီႈ 28/10/2024 တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ဢဵၼ်ႁႅင်း 100 ပၢႆ ၼႄဢဵၼ်ႁႅင်း ၼႂ်းဝဵင်းမိူင်းယၢင်း ၸႄႈ မိူင်းၶၢင် – ယိူင်းဢၢၼ်း တႃႇႁႂ်ႈလႆႈႁူႉဝႃႈ တီႈလိၼ်ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် ယူႇမႃးၸဵမ်ၵွၼ်ႇ ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆးယႃႈၼၼ်ႉ ပီႈၼွင်ႉတႆးလႅင် တေသိုပ်ႇယူႇသဝ်းၵႂႃႇထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် SNA ၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1989 ။ ဝၼ်းတီႈ 05/07/2024 ၼႆႉ ၶွပ်ႈတဵမ် 35 ပီ။ သိုၵ်းတႆးလႅင်ၼႆႉ ၵေႃႇတင်ႈတပ်ႉၸုမ်းသေ တူင်ႉၼိုင်ဝႆႉတီႈဝဵင်းဝၢၼ်ႈမူၵ်း၊ ႁူမ်ႈမၢၵ်ႇလၢင်း၊ ၶမ်းတီႈ တိူင်းၸႄႈၵႅင်းတွၼ်ႈၼိူဝ်။ ယၢမ်းလဵဝ် တႂ်းတိူင်းၸႄႈၵႅင်း တွၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉ တပ်ႉသိုၵ်းတႆးလႅင် မီးတပ်ႉ ၸုမ်းပဵၼ် 4 တပ်ႉၸုမ်း။ UN လၢတ်ႈဝႃႈ ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ – ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ 600 လၢၼ်ႉပၢႆ လႆႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉၽေးပၢင်တိုၵ်း ဢွင်ႈတီႈ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသိုၵ်း လႅၼ်လိၼ်မၢၼ်ႈ – ထိုင်း တီႈၼိုင်ႈ ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉပတ်းပိုၼ်ႉ ႁူမ်ႈပႃးမိူင်းမၢၼ်ႈ ၸိူဝ်းလႆႈႁူပ်ႉၽေးသိုၵ်းသိုၵ်း မီး 600 လၢၼ်ႉပၢႆ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႈလၢတ်ႈ (UN) ဝႃႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီၼႆႉ ၼမ်ၶိုၼ်ႈမႃး 50% – ဝႃႈၼႆ။ ၼၢင်းယိင်း ၸိူဝ်းလႆႈလူႉတၢႆၵႂႃႇ ၼႂ်းၵႄႈပၼ်ႁႃပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈ ယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼႂ်းပီ 2023 ၼႆႉ ၼမ်လိူဝ်သေ မိူဝ်ႈပီပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ 2 ပုၼ်ႈ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ ပူၼ်ႉပႅၼ်တၢင်းၵႃႇမၵေႃႈ ၼမ်ၶိုၼ်ႈ မႃး 50 % ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ႁၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ၶၢဝ်းတၢင်း 1 ပီ ၵူၼ်းမိူင်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလူႉတၢႆ ႁဵင်ပၢႆ လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸုမ်းၼႅင်ႈသၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်း ဝၼ်းတီႈ 27/10/2024 ၼႆႉ ၽႅၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 1027 ဢၼ်ၸုမ်းဢူၺ်းလီ 3 ၸုမ်း TNLA, MNDAA, AA ပိုတ်းယိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၶွပ်ႈတဵမ်ပီ၊ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း HRAN Human Rights Action Network ၵဵပ်းၶေႃႈမုလ်းသေ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း မၢတ်ႇၸဵပ်း လူႉ တၢႆ ယွၼ်ႉပၢင်တိုၵ်းမီးႁဵင်ပၢႆ။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢဝ်ၶိူင်ႈမိၼ် မိူဝ်းပွႆႇမၢၵ်ႇလႄႈ ႁိူၼ်းယေး၊ ဝတ်ႉၵျွင်း၊ ႁူင်း ႁဵၼ်း၊ ႁူင်းယႃ တုမ်ႉတိူဝ်ႉလူႉၵွႆ ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်လင် ဝႃႈၼႆ။ ပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၶွပ်ႈတဵမ် 36 ပီ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တိုၵ်းသူၼ်းႁႂ်ႈႁူမ်ႈၵၼ် ၽဵဝ်ႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ပိူင်ၸဝ်ႈဢႃႇ ၼႃႇသိုၵ်း SNLD Flag to use ဝၼ်းတီႈ 26/10/2024 ၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းၵေႃႇတင်ႈပႃႇတီႇႁူဝ်သိူဝ် SNLD ၶွပ်ႈတဵမ် 36 ပီ။ ယူႇတီႈ ငဝ်ႈငုၼ်း ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၽိုၼ်ၼိုင်ႈ ပႃးဝႆႉဝႃႈ – ပၢင်တိုၵ်း ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပဵၼ်မႃးၼပ်ႉႁူဝ်သိပ်း ပီၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ ၸဝ်ႈ ဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း ၵူႈသိုပ်ႇၵူႈပၢၼ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈလႄႈ ပိူင်ၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၽဵင်ႇပဵင်းလွတ်ႈလႅဝ်း။ ၵွပ်ႈၼႆ ထုၵ်ႇလီၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်း တင်းငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃတင်းမူတ်း – ၸင်ႇတေၸၢင်ႈ ၵေႃႇတင်ႈလႆႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၾႅတ်ႇတရႄႇ ၵၼ်ၵိုင်ႇလႅပ်ႈၵၼ်တင်းငဝ်းလၢႆးၵၢပ်ႈပၢၼ်လုမ်ႈၾႃႉ ဝႃႈၼႆ။ တႃႇမၢႆတွင်းၼႆသေ ၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ တၢင်းဢွၼ်ႊလၢႆႊ။ ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင် ၽူႈၼမ်းတႆးၵူႈၸဝ်ႈလႄႈ ၽူႈၼမ်း ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းၼမ် မႃးၶဝ်ႈႁူမ်ႈ။ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၸိူဝ်းပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း တေဢမ်ႇလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇ တၢင်းၼွၵ်ႈမိူင်း Photo by – The Koknag/ ႁၢင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တႃႇႁႄႉၵင်ႈ ပတိၵ်ႈၶၢတ်ႈဢၼ်တေပဵၼ်မႃး၊ တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈသုၼ်ႇလႆႈပႃႇတီႇလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၼၼ်ႉ – လုၵ်ႈၸုမ်း ၽူႈမီးၸၼ်ႉၼႂ်းသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ တင်းသဵင်ႈ တေဢမ်ႇလႆႈၵပ်းသိုပ်ႇတိတ်းတေႃႇ တၢင်းၼွၵ်ႈ မိူင်းလႃးလႃးၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းၵဝ်ႈၵၢင်ႉ MNDAA ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ဝၼ်းတီႈ 10/10/2024 ၼႆႉ ၼင်ႇၼႆ။

['ၶၢဝ်ႇ', 'ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ']