text
stringlengths 65
474k
| source
stringclasses 1
value |
|---|---|
АЛЕРГИЈА
Алергијата е неправилно функционирање на имунолошкиот систем
Организмот на алергичната особа бурно реагира на некои работи од нашето природно опкружување кои не се штетни.
Таквите работи се нарекуваат "алергени"
Реакцијата на алергените обично прави воспаление,која дава различни симптоми како што е поленска треска,екцема,астма и многу други
Механизам на алергиската реакција
Во здравиот организам антителата го штитат од вируси,бактерии и инфекции.Кај алергиските особи имунолошкиот систем погрешно го разбира одредениот алерген како непријател и започнува да прави антитела за да се одбрани од нив.
Таквите антитела,кои се нарекуваат имуноглобин Е (игЕ) се врзуваат за масноцитите,кои ги има во изобилство под површината на кожата,во носот,очите,белите дробови и гастроинтестиналниот тракт.
Кога антителата ИгЕ го пронајдат на алергенот го фаќаат предизвикувајќи ги мастоцитите да ствараат моќни хемикалии,вклучувајќи го и хистаминот.Кој ја предизвикува алергиската реакција.
Алергиската реакција може да се случи веднаш или после неколку часови после контактот со одредениот алерген.Алергиската реакција може да предизвика различни симптоми.
Симптоми на алергиската реакција
Симптомите на алергиската реакција зависат од тоа каков
алерген влегува во телото.На пример:полен кој се вдишува
преку нос,обично причинува симтоми во носот, очите,
синусите и грлото.
На сите ни е позната поленската реакција како алергиски
ринитис или поленска грозница.
Од друга страна алергијата на храна најчесто предизвикува проблеми во стомакот и цревата.
Алергиската реакција често истовремено се појавувана различни делови на телото.
Симптомите на алергијата можат да варираат од благи,до тешки дури и по живот опасни.Тие можат да се поделат зависно на тоа на кои органи им влијае.Тие се:
· Кожа:коприва,екцем и отекување на лицето
Дичните патишта:нос(поленска грозница),грло(отекување),белите дробови(кашлање,тешко дишење,бронхопнеумонија)
Гастроинтестиналниот систем:мачнина,повраќање,болки во стомакот,пролив
Срцев-венски состав:осет на исцрпеност,слабост,бледило,несвестица
Симптомите на алергија можат да бидат локални - на пример:Отекотини предизвикани со каснување на пчела,или општи (распространети по целото тело)
Анафилаксија е општа алергиска реакција,која ги зафаќа дишните патишта и/или срцевите-венски состав,кожа и/или гастроинтестилниот тракт.
Најчестите алергени
Алергените се работи кои можат да предизвикаат алергија,обично не се штетни за човекот.Најчести елергени се:
· Поленот
· Мачките и другите животни,пример:кушиња,коњи,зајаци,прасиња
· Храна како што се кикириките,јајцата,сојата,кравјото млеко и морските плодови
· Каснување од инсекти
· Лекови
· Мувла
· Латекс
Алергените,кои се пренесуваат со воздухот се:полен,влакна од животни,мувла итн.Вдишувањето или допирот со таквиот алерген предизвикува осип,потекување на очите,поленска грозница или астма.Таквите алергени многу ретко предизвикуваат анафилаксија.
Прехрамбените алергени се внесуваат преку храна.Било која врста на храна може да предизвика алергиска реакција.Најчести прехрамбени алергени се:
Јајцата,кравјото млеко,кикирики,соја,пшеница,семки,риба и школки.
· Јајцата и млечните производи се најчести причини за алергија кај малите деца
· Кикирики и морските плодови најчеста причина за алергија кај постарите деца и возрасните
Алергијата на храна може да предизвика локална и цела алергиска реакција,вклучувајќи и анафилаксија.
Другиот алерген - отров од инсекти,на пример:пчела,оса,влегува во телото преку вбризгување.Отровот на секој инсект е различен,затоа алергичната особа на отровот од еден инсект не мора да биде алергична и на отровот на друг инсект.
Каснувањата од инсектите можат да предизвикаат алергиска реакција,која понекогаш трае и до неколку дена,или брза дирекна реакција вклучувајќи и анафилаксија.Поради тоа што отровот е дирекно вбризган во крвта и реакцијата може да биде побрза.
Кај каснување од пчелите на местото останува (иглата) со отровот.Да го избегнете ширењето на отровот пробајте да ја извадите.Внимавајте да не ја скршите при вадење.
Лекарствата,како класичните така и растителните исто така можат да предизвикаат алергиска реакција.Најчест алерген е пеницилинот.
Факти
Истражувањата на британските научници покажуваат дека за период од 1990 до 2001 година бројот на луѓето која страда од алергија се зголеми за 7 пати.
Пред 100 години зборот "АЛЕРГИЈА"не ни постоел
Во 1950 година,секој седми Американец имал алергија.Во 1970 ја имаше секој петти,а во 1985 секој трети.
Лекување на алергија
Веќе сигурно сме слушнале дека класичната медицина алергијата не ја лекува.Сите лекови за алергија делуваат на таков начин,да ги отклонуваат или ублажуваат симптомите на алергијата.
Таквите лекарства ја блокираат реакцијата на имунолошкиот систем или во потешки случаеви,ја потиснуваат работата на целиот имунолошки систем со помош на локални и системски стероиди.Иако ваквиот пристап може да помогне,тој нуди само ублажување на симптомите и ништо не превзема како би се решила причината на болеста.
Пациентите зависат од своите лекови и патат од многу нуспојави.Најлошо од сето тоа е што пациентите нон-стоп го потиснуваат нивниот имунолошки систем,со што се влошува уште повеќе нивната здраствена состојба.
Најнови истражувања
Многу доктори пробуваат да ја пронајдат причината за алергијата,како би направиле лек за милиони луѓе кои страдаат од алергиските реакции.
Во последно време се направени многу истражувања.Некои резултати ја представуваат алергијата во ново светло:
- Пронајдена е поврзаноста на алергијата со паразитите.Паразити,кои се наогјаат во цревата на човекот,испуштаат токсичен отпад,кој го нарушува нормалното работење на имунолошкиот систем и го започнува циклусот на алергија
- Потврдено е дека здравата микрофлора на цревата и желудникот е пресудна за спречување на алергиите.Добрите бактерии природно го штитат телото од паразити,вируси и бактерии.Здравата микрофлора го зајакнува имунолошкиот систем и го стимулира неговата нормална работа.
- Научниците претпоставуваат,дека за алергените се криви загадениот воздух и храна,претераното користење на лекарства,вакцини и нездрав начин на живот.
Овие податоци се доста интересни бидејќи се сложуваат со тврдењето на алтернативните доктори. | fineweb-2 |
Глуконеогенеза
Глуконеогенеза е метаболички пат во кој се синтетизира јаглехидратот глукоза од одредени нејаглехидратни метаболити.
Кај животните, на пример, доколку глукозата не се внесува преку исхраната, телото ја произведува истата од нејаглехидратни прекурсори.
Исто така, кај човекот, при напорна физичка работа или вежбање, настануваат анаеробни услови (отсуство на кислород), при што пируватот во мускулите се претвора во лактат.
По пат на глуконеогенеза, овие соединенија се претвораат повторно во глукоза.
Супстрати потребни за почеток на глуконеогенезата[уреди | уреди извор]
Покрај пируватот и лактатот, постојат и други нејаглехидратни прекурсори би можеле да служат како супстрати за глуконеогенезата кај животните.
Такви се на пример аминокиселининте, глицеролот, како и сите меѓупродукти од Кребсовиот циклус.
Меѓутоа, за разлика од овие соединенија, масните киселини не се погодни супстрати за овој метаболички пат кај животните, бидејќи при нивното разградување се добива само ацетил-КоА (ацетил-коензим А), од кого не може да се синтетизираат јаглехидрати.
Ова е случај и со аминокиселините лизин и леуцин, бидејќи и тие даваат само ацетил-КоА при нивното разградуавње.
Сепак, за време на глиоксилатниот циклус, ацетил-КоА може да биде искористен како супстрат за глуконеогенеза.
Органи каде се одвива глуконеогенезата[уреди | уреди извор]
Глуконеогенезата се одвива речиси исклучиво во црниот дроб и бубрезите.
Иако мозокот и мускулите се органи кои најмногу ја искористуваат глукозата за своите енергетски потреби, сепак, во нив се одвива мошне мала синтеза на глукоза.
Во црниот дроб и бубрезите се одвива речиси 90% од глуконеогенетската активност.
Глукозата која се добива на овој начин се ослободува во крвта и потоа се апсорбира од мозокот, срцето, мускулите и еритроцитите, каде се користи како енергетски материјал.
За возврат, пируватот и лактатот произведени во овие ткива по пат на глуколиза се враќаат во црниот дроб и бубрезите, каде се користат како супстрати за глуконеогенезата.
Глуконеогенезата како обратен процес од глуколизата[уреди | уреди извор]
Во некоја смисла, глуконеогенезата е обратен процес на глуколизата.
Така, при овој процес, за разлика од глуколизата, глукозата се синтетизира (а не се катаболизира), АТП се троши (а не се создава) и NADH се оксидира до NAD+.
Меѓутоа, глуколизата е егзергонски процес, при што се ослободува енергија (ΔG°' изнесува приближно -74 kJ/mol).
За да се одвива спонтано еден метаболички пат, потребно е да биде егзергонски.
Таков процес е и глуконеогенезата.
Друга причина поради која глуконеогенезата не може да се смета за обратен процес на глуколизата е видот на реакции од кои се состои.
Имено, доколку ова се два спротивни процеси, тогаш кога би се одвивал едниот (на пример, глуколиза), другиот би требало да престане да се одвива.
Но, ова не се случува, бидејќи во двата метаболички патишта се одвиваат уникатни хемиски реакции. | fineweb-2 |
За жал, повеќето од нас најверојатно нема да доживеат да ја видат вселената, но затоа постојат многу интересни дизајни на ентериер кои ќе ви ја донесат вселената дома и ќе направат да се почувствувате како астронаути кои ги истражуваат далечните планети, галаксии и астероиди, но од безбедноста и удобноста на вашата дневна соба. | fineweb-2 |
Стоечка комедија
Стоечка комедија (наречена и стендап од анг.
stand-up comedy) — стил на комедија каде што комичарот изведува пред жива публика, обично зборувајќи им директно.
Овие изведби често се снимани за да бидат понатаму објавени како ДВД, на Интернет или на телевизија.
Изведувачот често е познат како комичар или стоечки комичар.
Форма[уреди | уреди извор]
Изведбите на стоечка комедија се обично кратки, при што комичарот брзо рецитира низа на хумористички приказни, кратки шеги и сл.
Некои стоечки комичари користат театрални вештини, музика или магични трикови за да ги подобрат своите настапи.
Стоечката комедија често се изведува во клубови за комедија, барови, факултети и театри, меѓутоа, не постои вистинско ограничување околу тоа каде може вештината да се изведува. | fineweb-2 |
Енофилија
Во потесна смисла, енофилија се однесува за дисциплинирана посветеност на виното, со строги традиции за консумирање и оценка.
Но во поширока смисла, енофилија се однесува на уживањето во виното, често од непрофесионалци.
Енофилите се познати и како вински обожаватели или познавачи.
Тие се луѓе кои го ценат и виното и собираат шишиња, особено grape а особено онакви од посебни региони, сорти или методи на производство.
Додека највеќето енофили се секојдневни луѓе, некои се и лозари, трговци со вино, или во случаи како Роберт Паркер, професионални пробатори на вино. | fineweb-2 |
-
Емоционална, модерна, динамична – Škoda Fabia ја освои престижната "RED DOT" награда > Најпосакуваната "RED DOT"награда за дизајн на производ и припадна на новата Fabia > Меѓународното жири го потврди привлечниот дизајн на новата Fabia > Новата Škoda Fabia има избалансирани пропорции и емоционален дизајн […]
-
Редакцијата на Високи Октани веќе традиционално на 1. април објавува шеговити статии, така што и оваа година нема да направиме исклучок.
Леона Чин е профи возач од Малезија, а неодамна реши да се пошегува со ново примените возачки инструктори во една авто школа.
Луѓето беа […]
-
Добрата стара пракса на првоаприлски финти со години е присутна во автоиндустријата, кога бројни произведувачи објавуваат вест, за која на крајот се испоставува дека била добра шега.
Бројни се луѓето кои не капираат дека станува збор за шеговита паравест, па телефоните кај продажните претставници се […]
-
Volkswagen Commercial Vehicles успешно ја започна 2015. година, со 30.600 продадени единици во јануари.
Најинтересниот пазар за Volkswagen Commercial Vehicles е секако Западна Европа, каде се продадени 19.500 возила, со забележан раст на продажбата од 2,8%.
Најдобри остварени резултати се во Велика Британија, каде продажбата […]
-
На една од интернет страниците специјализирани за продажба на половни автомобили се појави многу интересно возило – Lada Kombat.
Како да е наменето за некој од филмовите на Џејмс Бонд, станува збор за возило за специјални намени, целосно блиндирано, на кое не само што не […]
-
Porsche ќе ги награди своите вработени со рекорден бонус за најуспешната година во својата историја, соопшти компанијата.
Управниот одбор на германската компанија донесе одлука секој свој вработен да го награди со бонус од 8.600 евра, исплатени во два дела.
За исклучителни деловни резултати и работни […]
-
Уникатниот Mercedes SLS 300 од 1955. година и Jaguar Lister од 1959. се судрија на трката на класични автомобили во Велика Британија.
Повредени на среќа нема, но на возилата кои имаат вкупна вредност од околу 7 милиони евра, штетата е огромна.
Германскиот колекционер Клаус Лар […]
-
По ГН на Шпанија во 2013-та година Ferrari конечно повторно на подиумот.
Од последната победа за тимот на Ferrari во 2013-та година поминаа дури 34 трки.
Конечно во Малезија е прекината оваа несреќна серија, на патеката Сепанг Фетел победи пред, до сега, недопирливте возачи на […]
-
На 85. меѓународен Автосаем во Женева е одржана светската премиера на освежениот модел на Peugeot 208 во Orange Power варијанта.
На оваа впечатлива, светла, младешка и динамична боја додадени се уште две нови текстури, оригинални по својата изведба и изглед – ледено-сива која зрачи со […]
-
Еден од најбитните фактори при одлучувањето за купување на автомобил е секако неговата потрошувачка.
За оние возачи кои одминуваат голем број на километри, важна е и големината на резервоарот за гориво, параметар кој заедно со потрошувачката се пресудни кај многу купувачи.
Еве кои десет автомобили […]
Во моментот кога Volkswagen во Женева го претстави својот дотеран Sharan, ни беше јасно дека набргу и Seat...повеќе →
Најуспешен, најиновативен, конфорен, штедлив, позитивно парадоксален…...
Насловната улога во играниот филм за животот на основачот на...
- Во светски рамки продажбата се зголеми за 4,4%, или околу 177 950...
Жесток дуел на два најнови суперавтомобили на пазарот со слични...
Италијанската џебна ракета Fiat 500 Abarth за погон користи турбо бензински...
Новиот Passat, Passat Variant и Golf Sportsvan ја освоија престижната меѓународна...
За Автосаемот во Њујорк Volkswagen најавува промоција на четири нови...
Емоционална, модерна, динамична – Škoda Fabia ја освои престижната...
По внимателната проценка на ентериерите на 43 нови возила, уредниците на Auto Ward ги избраа најдобрите...повеќе →
Maria Grazia Lombardi, која светот ќе ја запознае под прекарот Лела, била...
Автомобилските произведувачи им препорачуваат на купувачите...
Долго-очекуваниот "блокбастер" Furious 7 конечно стигна во кино...
На најголемата светска изложба на класични автомобили Techno Classica, Volkswagen Classic има еден од најинтересните изложбени простори.
Токму пред големиот натпис Volkswagen се паркирани седум различни Polо модели од сите пет генерации, кој годинава слави 40 години од своето постоење.
За големата популарност на Polо […]повеќе →
Победникот на ГН на Бахреин е Луис Хамилтон, кој со освојувањето на нови 25 бодови ја зголеми предноста пред клупскиот колега Нико Розберг.
Британецот рутински ја оствари својата трета победа сезонава, иако и двата возачи на Mercedes имаа проблеми со сопирачките пред крајот на трката.
[…]повеќе →
Во Прага е претставен нов чешки супер спортски автомобил – R200 Non-Fiction, кој претставува импресивна реинкарнација на Škodа 130 RS.
Во Прага е претставен нов чешки супер спортски автомобил, со номенклатура R200 Non-Fiction, направен врз базата на првиот Audi R8 V8, во чест на 40-годишнината […]повеќе →
Компанијата Revology Cars од Флорида претстави импресивна реплика на оригиналниот Ford Mustang од првата генерација.
Екстериерот на брилијантната копија воопшто не се разликува од оригиналот од 1965. година, но под каросеријата се крие потполно изменето возило.
Иако од премиерата на оригиналниот Ford Mustang помина повеќе […]повеќе →
Нов историски момент за ŠKODA: Меѓународната автомобилска федерација FIA даде зелено светло за новата Fabia R5 – Меѓународната автомобилска федерација FIA го хомологираше новиот тркачки Škoda автомобил – Велш изјави: "Сега може да покажеме колку е добар нашиот нов рели автомобил" – Успешната Fabia од […]повеќе →
Ви го претставуваме најесктремниот Volkswagen Passat на сите времиња, кој ќе го вози легендарниот Танер Фауст во новата сезона на Formula Drift натпреварувањето.
Танер Фауст дефинитивно потпишал сојуз со ѓаволот кога се определил за овој ѕвер од автомобил, на кого погонот му е префрлен на […]повеќе → | fineweb-2 |
Јаглехидрат
Јаглехидратите, уште познати и како глициди или шеќери се органски соединенија чијашто молекула е изградена од трите биогени елементи: јаглерод, водород и кислород.
Имаат општа хемиска формула Cn(H2O)n. Тие се универзална и мошне битна состојка на сите живи организми.
Карактеристично за јаглехидратите е што можат да се сврзат со други органски материи и да градат комплекси (со белковините градат гликобелковини, со липидите градат гликолипиди и слично).
Во клетката, јаглехидратите се јавуваат како главен извор на енергија, а претставуваат и важен градбен материјал на клеточните структури и лесно можат да се складираат како резервни материи.
Се среќаваат во два вида:
- Прости (основни органски соединенија), каде спаѓаат моносахаридите и
- Сложени (производни јаглехидрати), од кои оние со мала молекулска маса се олигосахариди, а тие со голема - полисахариди.
Содржина
Класификација и особини на јаглехидратите[уреди | уреди извор]
Јаглехидратите можат теориски да настанат од полихидроксилните алкохоли со блага оксидација.
Доколку притоа се оксидира примарната алкохолна група, настануваат алдехид-алкохоли, а со оксидација на секундарните алкохолни групи се добиваат кетон-алкохоли.
И во двата случаи настануваат карбонилна или оксо група.
Алкохолите со алдехидна функција се викаат алдози, а оние со кето група се кетози.
Најпрост јаглехидрат е гликолалдехид, кој настанува со оксидација на двохидроксилниот алкохол гликол.
Гликолалдехидот има и јаглехидратна и алкохолна функција.
Според ова, едно соединение можеме да го класифицираме како јаглехидрат доколку ги има двете наведени функции.
Првите два јаглеродни атоми во молекулата на еден јаглехидрат мораат да бидат распоредени како на пример кај глукозата и фруктозата (види ги формулите десно).
Моносахариди, олигосахариди и полисахариди[уреди | уреди извор]
Моносахаридите се прости јаглехидрати.
Тие со хидролиза не се делат на попрости јаглехидрати.
Претставуваат градбени единки на олиго- и полисахаридите.
Олигосахаридите се јаглехидрати кои се изградени од најмногу шест молекули на моносахариди.
Тие при хидролиза се делат на моносахаридите од кои се изградени.
Ако меѓусебно се сврзат две молекули на моносахариди со издвојување на вода настанува дисахарид, ако се сврзат три молекули, настанува трисахарид итн.
Од олигосахаридите најважни се дисахаридите (сахароза, малтоза, лактоза и други).
Јаглехидратите чии молекули се изградени од повеќе (над шест) моносахариди се викаат полисахариди.
Најважни полисахариди се скроб, гликоген, целулоза и други.23% од човечкото тело се состои од јаглехидрати.
Оптичка активност на јаглехидратите[уреди | уреди извор]
Декстрогири и левогири соединенија[уреди | уреди извор]
Во својата молекула моносахаридите имаат хирални јаглеродни атоми (асиметрични јаглеродни атоми).
Така, триозите имаат еден, тетрозите два, а хексозите четири хирални С-атоми.
Овие атоми најчесто се обележуваат со ѕвездичка покрај нив.
Бројот на можните моносахариди се зголемува поради асиметријата на С-атомите за вредноста 2n, каде n е бројот на хирални С-атоми.
На пример, постојат два глицериналдехиди (D и L облик), четири тетрози, осум пентози и шеснаесет хексози.
Соединенијата кои имаат хирални (асиметрични) атоми во својата структура или, пак, се самите хирални (асиметрични), ја вртат рамнината на поларизираната светлина за определен агол.
Ако вртењето е во правец на стрелките на часовникот, соединенијата се обележуваат со + (и се вели дека тие се декстрогири соединенија), а во спротивен правец со - (и се вели дека тие се левогири соединенија).
Вртењето на поларизираната светлина се мери со посебни апарати наречени полариметри.
L и D јаглехидрати[уреди | уреди извор]
Оваа поделба на јаглехидратите е условена од просторната конфигурација на јаглехидратното соединение.
Таа се јавила како резултат на полесно паметење на јаглехидратите со повеќе хирални центри.
Кога хидроксилната група на асиметричниот (хирален) јаглероден атом која се наоѓа најдалеку од алдехидната или кето групата е сместена надесно од него, велиме дека таа е D-јаглехидрат.
Ако пак таа се наоѓа лево од најоддалечениот хирален С-атом, јаглехидратот е во L-форма.
Оваа поделба е чисто теориска.
Хетероциклични јаглехидрати[уреди | уреди извор]
Алдехидната група на првиот јаглероден атом и хидроксилната група на петтиот С-атом кај јаглехидратите можат да реагираат меѓусебно бидејќи се просторно блиску.
Кога на алдехидната група се адира хидроксилна (алкохолна) група, се добива соединение наречено полуацетал.
Ваква интрамолекуларна реакција настанува кога јаглехидратите се наоѓаат во воден раствор.
Притоа, доаѓа до образување на полуацетални петто- или шесточлени прстени кои содржат кислород како хетероатом.
Петточлените прстени се деривати на фуранот и се нарекуваат фуранози, додека шесточлените се деривати на пиранот и се викаат пиранози.
Во слободна состојба, моносахаридите се наоѓаат во пиранозен облик, додека фуранозниот облик на шеќерите се среќава кај олиго- и полисахаридите (сахароза, рибоза и нуклеинските киселини).
Хетероцикличните форми на јаглехидратите можат да се напишат и во вид на проекциони формули на тој начин што со долга црта се поврзуваат првиот и петтиот или првиот и четвртиот јаглероден атом преку кислородот, во зависност од тоа каде настанал кислородниот мост.
Пишувањето на ваквите формули се чини грешка, бидејќи не може да се види дека првиот јаглероден атом е блиску до петтиот, а токму на таков начин би можело да дојде до хемиска реакција меѓу алдехидната и хидроксилната (алкохолна) група.
Хавортови формули[уреди | уреди извор]
На предлог на Haworth, хетероцикличните форми на шеќерите се претставуваат со перспективни формули од кои јасно се гледа нивната петто- или шесточлена градба.
При пишувањето на Хавортовите перспективни формули се замислува дека прстенот нормално лежи на рамнината на хартијата (или, пак, компјутерскиот монитор), кислородниот мост е позади, CH2OH групата е над рамнината.
Супституционите групи се пишуваат горе (ако се со лева просторна конфигурација), односно долу (ако се со десна просторна конфигурација).
Обично во Хавортовите формули не се пишуваат С-атомите, бидејќи се забележува само нивниот реден број.
При пишувањето на овие формули, секогаш треба да се имаат на ум некои правила, како:
- Кога кислородот лежи зад рамнината на компјутерскиот монитор, а првиот јаглероден атом десно (вака најчесто се пишува), тогаш кај сите декстрогири шеќери, -CH2OH групата лежи горе и
- Кај β-D-глукозата сите -OH групи имаат транс положба, што значи тие се наоѓаат наизменично горе и долу.
Хиралност; α и β форми[уреди | уреди извор]
Со реакцијата помеѓу алдехидната и хидроксилната група и со затворањето во прстен настанува и првиот хирален јаглероден атом.
Тој се наоѓа на положба 1 и за него сега се сврзани четири различни супституенти, па се можни два изомерни (аномерни) форми на моносахариди, α и β форма.
α и β-D-глукоза се изолирани и тие се разликуваат не само по специфичниот агол на скршнување на поларизираната светлина, туку и по други физички константи, што значи дека се прави изомери.
Во воден раствор, D-глукозата има и α и β форма кои се наоѓаат во рамнотежа и преоѓаат еден во друг преку алдехидниот облик кога рамнотежата ќе се помести.
Преоѓањето на α-D-глукозата во β-D-глукоза и обратно се одвива по менувањето на аголот на скршнување на поларизираната светлина.
Оваа појава била забележана пред објаснувањето на структурата на јаглехидратите и е наречена мутаротација.
Таа се јавува кога искристализираната α-D-глукоза изолирана од воден раствор (со агол на скршнување +113°) ја раствораме во вода.
Аголот на скршнување се намалува од +113° до 52,8°.
Намалувањето на аголот на скршнување настанува по преминувањето на α-D-глукозата во β-D-глукоза и по воспоставувањето на рамнотежа помеѓу овие два облика на глукозата, аголот на скршнување изнесува 52,8°.
Скршнувањето од 52,8° одговара на смеса која се состои од 37% α-D-глукоза и 63% β-D-глукоза.
Иста појава се случува кога се раствора β-D-глукоза искристализирана од пиридин и чиј специфичен агол на скршнување е +19°.
Со растворањето на β-обликот, аголот на специфичното скршнување на поларизираната светлина се зголемува од +19° до 52,8°. | fineweb-2 |
Ватенфал Класик — годишна еднодневна професионална и аматерска велосипедска трка во и околу Хамбург.
Иако, трката е со кратка историја, таа е наречена класик.
Започнала како неважна трка во 1996 година, но поради брзорастечката популарност на велосипедизмот во Германија, станала дел од Светскиот друмски куп UCI во 1998.
Од 2005, пак, станала дел од UCI ProTour и во 2009 станала една од 24. трки, кои носат бодови во Светската турнеја.
Завршницата на изданието во 2005
Рутата на трката се менува, но секогаш е околу 250 километри долга.
Во текот на трката се искачуваат голем број на ридови околу Хамбург, ридот Вазеберг е искачуван голем број пати.
Рутата, исто така, го вклучува и највисокиот мост во Хамбург Келбрандбрике.
Спонзор на Класикот, хамбуршката електро-дистрибуција HEW, го прифати новото име (Ватенфал Европа Хамбург), и од 2006 година, оваа велосипедска трка е позната како Ватенфал Класик.
Важен дел од Класикот се Једерман-трките аматерски/сиклоспортиф настан, кој се одржува додека трката трае.
Секој (jedermann) може да учествува на овие трки со 55 км, 100 км и 155 км должина.
Меѓутоа, бројот на учесниците е ограничен и картата мора да биде резервирана со месеци однапред.
Во 2005 имало околу 20.000 аматери на овие трки. | fineweb-2 |
Vasidora
Vasidora се однесува ексклузивно на модерната жена, жена со желба да го покаже нејзиниот стил
и единствените можни вкусови.
Моделите на Vasidora се во чекор со најновите модни трендови но со сопствен стил.
Обидувајќе се силно да одговори на барањата на конкурентскот пазар и да можесо нејзините
производи да го задоволи дури и најпребирливиот клиент од своетo основање
па до денес следи растечки курс, базиран на стратегија на развој,однесувајќи се
на финоста на материјалите и ексклузивните кројки.
Процесот на производство е базиран на внимателен избор на материјалитекои се со
единствен и некомпромисен квалитет.
Нашите произодни инсталации се лоцирани во Прилеп, во област комплетно опремена
со најнова технологија.
Наша постојана цел е проширување на продажната мрежа во и надвор од границата на Македонија.
Моментално нашата продажна мрежа се состои од голем број на продажни центри во Македонија и Грција | fineweb-2 |
Аквариум
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
Аквариум е живеалиште со најмалку една проѕирна страна во кое се чуваат водни растенија или животни.
Одгледувачите а риби користат аквариуми за да чуваат риби, без'рбетници, водоземци, водни цицачи, желки и водни растенија.
Поимот е составен од латинските зборови aqua, што значи вода и суфиксот–arium што значи "место каде што се поврзува".
Акварист е човек кој одгледува риби или оддржува аквариум, кој е обично направен од стакло или цврста акрилна пластика.
Правоаголните аквариуми се познати исто и како рибни садови или само како садови.
Исто така постојат и аквариуми со кугласт облик, кои се познати како стаклени кугли за чување риби.
Големината може да варира од мали стаклени кугли, па се до огромни јавни аквариуми.
За оддржување на квалитетот на водата и животот на жителите во аквариумот, потребна е специјализирана опрема.
Содржина
- 1 Историја и популаризирање
- 2 Дизајн
- 3 Составни делови
- 4 Одржување на аквариумот
- 5 Поделба на аквариуми
- 6 Јавни аквариуми
- 7 Виртуелни аквариуми
Историја и популаризирање[уреди | уреди извор]
Во Римското царство, првата риба која била внесена во затворен простор била мрената, која се чувала под гостинските кревети во мали садови од мермер.
Римјаните први почнале со употреба на стаклени садови, при што употребиле стаклено окно за замена на еден од ѕидовите на мермерниот сад, со цел за подобро да се види рибата.
Во 1369 година, Кинескиот император Хонгву, основал порцеланска компанија која произведувала големи порцелански кади за одгледување на златни риби.
Со текот на времето, луѓето дошле до денешниот изглед на куглите за риби.
Леонар Балднер, кој во 1666 година ја напишал книгата "Птица, риба и животно", одгледувал водоземци.
Во 1836 година, брзо по неговиот изум – стаклена бавча, Вард имал идеја за да се користат неговите садови за чување на тропски животни.
Во 1841 година ја остварил, но, во садовите ставил водни растенија и играчки со облик на риба.
Сепак, наскоро сместил вистински животни.
Во 1838 година, Феликс Дужардан беше забележан како поседува аквариум со солена вода, но тој не го употребил терминот.
Во 1846 година, Ана Тајн одгледувала камени корали и морска трева, скоро три години и доби признание како творец на првиот урамнотежен морски аквариум во Лондон.
Во истиот временски период, Роберт Варингтон, експериментирал со сад од 50 литри, во кој чувал златни риби, водна трева и полжави и го создал првиот стабилен аквариум.
Тој ги објавил неговите пронајдоци во 1850 година во весникот на Хемиското друштво.
Чувањето риби во аквариум, станало многу популарно хоби и се раширило брзо.
Во Обединетото Кралство, тоа станало популарно по раскошниот аквариум во рамки од ковано железо, кој беше дел од Големата светска изложба во 1851 година.
Во во 1853 година, првиот голем јавен аквариум се отворил во Лондонската зоолошка градина и бил познат како Рибна куќа.
Всушност, првиот човек кој го употребил терминот аквариум, бил Филип Хенри Гос.
Тој се одлучил за терминот во неговата книга од 1854 година, "Аквариумот: Откривање на тајните на морскиот свет."
Во оваа книга, Гос првично дискутира за морскиот аквариум.
Во 1859-тите години, аквариумот станал тренд во Обединетото Кралство.
Варингтон ги осмислувал дизајните на садовите и техниките за оддржување на квалитетот на водата, а подоцна станал соработник со Гос.
Едвард Едвардс ги развил аквариумите со стаклен преден дел во неговиот патент од 1858 година, со вода која бавно кружи во резервоарот кој се наоѓа под садот.
Германците наскоро им станале конкуренти на Британците.
Во 1854 година, непознат автор напишал две статии за морскиот аквариум во Обединетото Кралство; "Тендата" преименета како "Океанот на маса".
Сепак во 1856 година, била објавена статијата "Езерото во стакло", во која се дискутирало за аквариуми со свежа вода, кои се лесни за оддржување во копнени предели.
За време на 1870-тите години, почнале да се појавуваат првите друштва на акваристи во Германија.
Кон тоа се придружиле и Соединетите Американски Држави.во 1858 година, Хенри Д. Батлер, ја напишал книгата "Семејството Аквариум".
Тоа била всушност првата книга во САД, во која се објаснува за аквариумот.
Се пишувало дека можно е Вилијам Стимсон, меѓу првите да поседувал функционални аквариуми.
Поседувал седум или осум аквариуми.
Првото друштво на акваристи во Соединетите Американски Држави било основано во градот Њу Јорк, во 1893 година.
Првото списание за акваристика било издадено во октомври 1876 година и се смета за првото списание за аквариуми.
За време на Бикторијанското доба, во Обединетото Кралство, вообичаениот дизајн за домашен аквариум бил стаклен преден дел со дрвени страни.
Дното било направено од плоча и ја загревале од долу.
Наскоро почнале да се воведуваат понапредни системи, заедно со стаклени садови со метални рамки.
За време на втората половина на XIX век, биле измислени голем вид на дизајни за аквариуми, како што се: прикачен аквариум за ѕид, монтиран на прозорец, па дури и во комбинација со кафез за птици.
Околу 1908 година, била измислена првата механичка воздушна пумпа за аквариуми, придвижувана од течна вода, наместо електрична енергија.
Повеќе историчари ја сметаат примената на воздушната пумпа во хобито за суштински момент во развојот на хобито.
Аквариумите станувале се попопуларни, откако домаќинствата биле снабдени со електрична енергија по Првата светска војна.
Електричната енергија обезбедила вештачко осветлување, како и снабдување со кислород, прочистување и загревање на водата.
На почетокот, аматерите акваристи чувале риби од локалните краеви, а достапноста на егзотични риби од предуморските земји ја зголемила популарноста на аквариумите.
За да се пренесат рибите преку морињата, се користеле бокали изработени од најразлични материјали, а кислород влесувале со велосипедска пумпа.
Во 1950-тите години, биле измислени пластични кутии за полесено пренесување на рибите.
Во 1960-тите години, металните рамки беа исфрлени од употреба кај морските аквариуми, поради корозија.
Во Лос Анџелес, Калифорнија, се вовела употреба на катран и силикон за спојување на рабовите.
Идејата била на Мартин Хоровиц.
Рамките се појавиле повторно во употреба, но само од естетски причини.
Во Соединетите Американски Држави, оддржувањето на аквариуми е второто најпопуларно хоби, по собирањето на поштенски марки.
Во 1999 година, било проценето дека повеќе од девет милиони домаќинства во САД поседуваат аквариуми.
Дизајн[уреди | уреди извор]
Материјали[уреди | уреди извор]
Повеќето аквариуми се направени од правоаголни стакла споени со силикон, пластични рамки кои се прицврстени на горните и долните рабови како декорација.
Стаклениот аквариум е стандарден за големини до околу 1.000 литри.
Сепак, стаклото е кршлив материјал и има прилично краток век, а прво нешто што најчесто се расиува е изолаторот.
Аквариумите можат да се најдат во повеќе форми, како правоаголник, шестоаголник, прилагоден за да се смести во агол, и слично.
Рибните кугли се направени од стакло или пластика и се овални или во друга кружна форма.
Првиот модерен стаклен аквариум го измислил Роберт Варингтон во XIX век.
За време на Викторијанското доба, стаклените аквариуми имале плочки или челични дна, кои овозможувале аквариумите да бидат загревани од долната страна со огнени пламени.
Аквариумите во тоа време биле со стаклени табли споени со метални рамки и залепени со стакларски кит.. овие аквариуми со метални рамки се продавале се до 1960-тите години, додека не биле заменети со модерни аквариуми залепени со силикон.
Акрилните садови не биле во употреба се до 1970-тите години.
Иако акваристите ги преферираат стаклените авариуми повеќе од акрилните поради нивната отпорност и пристапна цена, сепак имаат и недостатоци.
Не само што се кршливи, туку се и потешки од акрилните.
Ито така нивната изолација е помала и нема голема можност да се најдат необични форми.
Многу акваристи или почетници, кои сакаат риби за миленичиња, се соочуваат со големи тешкотии поради тоа што снабдувачите преку интернет не ризикуваат да ги транспотрираат стаклените аквариуми поради нивната кршливост и тежина, со што, логично ја зголемуваат цената на транспортот.
Сепак, стаклените аквариуми се посоодветни за други акваристи, бидејќи за разлика од акрилните, стаклото не пожолтува со текот на времето, и не бара голема поддршка како акрилните аквариуми.
Иако цената претставува голема дилема за акваристите кога треба да се одлучат каков вид на аквариум да купат, не постои голема разлика во цените кога станува збор за големи садови.
Акрилните аквариуми се исто така достапни и се глевен конкурент на стаклените.
Тие се многу поцврсти и полесни од стаклените аквариуми.
Се користи акриличен растворлив цемент за да се спојат акрилите.
Акрилот е погоден за правење на аквариуми со необични форми, како што се шестоаголните.
Во споредба со стаклото, акрилот може лесно да се изгребе, но за разлика од стаклото,може да се исполираат гребнатините.
Понекогаш се користи ламинирано стакло, кое е комбинација од стакло и акрил.
При изработка на огромни аквариуми, може исто така да се користат и поцврсти материјали, како плексиглас.
Но, тој материјал не е проѕирен.
Армиран бетон се користи за аквариуми, каде тежината и просторот не се фатори.
Бетонот мора да биде покриен со водоотпорен сад, за да се спречи негово пукање од водата.
Стилови[уреди | уреди извор]
Аквариумите можат да се вградат во мали масички, лавабоа, па дури и во WC-школки.
Необичен пример имаме и кај аквариумот наречен "Маквариум", кој е направен во самиот монитор од фирмата "Епл Мекинтош".
Некои аквариуми имаат место за чување и на друго милениче, како мачка, птица или хрчак.
Во последно време, необичен и дизајниран по желба домашен аквариум со цена од илјадници долари, претставува статусен симбол.
Спорд весникот "Њу Јорк тајмс", "помеѓу луѓето со "длабок џеб", луксузниот аквариум е сигурен начин за да ги импресионираат своите пријатели."
Аквариумите "крајсел", кои се со кружна форма, обично се користат за да се чуваат нежни животни, како медузата.
Овие аквариуми се со спор проток на вода, минимален хардвер, со цел да спречи животните да се повредат од пумпите или самиот сад.
Ваквите аквариуми, кои се германски дизајн, немаат остри рабови и ги чуваат животните од водоводот.
Водата која кружи во садот, дава нежен тек и им овозможува на жителите да лебдат, а водата која го напушта садот, е покриена со нежен екран, кој не им дозволува на жителите да се заглавуваат.
Има повеќе видови на аквариуми "крајсел".
Оригиналниот "крајсел", кој е кружен сад, има кружен капак.
"Псевдокрајсел-от" има дно со облини и рамна горна површина, сличен е на полукруг.
Друг попоуларен спој е биотопниот аквариум.
Таквиот аквариум претставува имитација на одредена природна средина.
Некои од најпознатите биотопни аквариуми се: реката Амазон, реката Рио Негро, езерото Малави, езерото Викторија и слично.
Рибите, растенијата, земјата, камењата дрвото и другите делови во аквариумот, мора да бидат со потекло од природната средина.
Вистински предизвик е да се направи средина идентична на вистинската.
Големина и волумен на аквариумот[уреди | уреди извор]
Аквариумите може да бидат со најразлична големина; од мали стаклени кои собираат помалу од литро, па се до огромни јавни аквариуми кои собираат цели екосистеми како водна средина.
Релативно големите аквариуми не дозволуваат температурата и pH вредноста да варира и овозможуваат поголема стабилност на системот.
Непрочистените кугли за чување на риби, денес се сметаат за несоодветни за рибите.
Денес се достапни напреднати алтернативи.
Со цел да се одржат водните услови на задоволително ниво, секој аквариум треба да содржи три форми на прочистување: биолошко, механичко и хемиско.
Гребенските аквариуми со под 100 литри вода, имаат посебно место во аквариумското хоби.
Просечните ограничувања, особено на тежината (еден литар свежа вода има маса од еден килограм, а солената вода е уште погуста) и внатрешниот воден притисок на големиот аквариум, изнесува еден кубен метар во обемот.
Сепак, некои акваристи конструираат аквариуми кои собираат еколку илјади литри вода.
Јавните аквариуми, кои се специјално дизајнирани за изложба на голем вид на видови, може да бидат многу поголеми од домашните аквариуми.
На пример, аквариумот во Џорџија (САД) има посебен аквариум кој собира приближно 24 илјади литри вода.
Составни делови[уреди | уреди извор]
Секојдневниот аквариум се состои од: систем за прочистување, вештачко осветлување и грејач или ладач, зависно од жителите на аквариумот.
Многу аквариуми имаат капак за да се намали испарувањето и да се спречат рибите да скокнат од аквариумот.
Кај аквариумите чести се мешаните биолошки и механички системи за прочистување.
Тие го претвараат амонијакот во нитрат или некогаш го отстрануваат фосфатот.
Системите за прочистување се најсложениот дел во куќните аквариуми.
Грејачите во аквариумот го комбинираат грејниот елемент со термостат, дозволувајќи му на акваристот да може да ја регулира температурата на водата на повисоко ниво од просторијата.
Ладачите се користат секаде, како што се аквариумите со ладна вода, каде просторијата во која се наоѓаат е со температура повисока од потребната.
Некои акваристи користат воздушни пумпи прикачени за водни пумпи, за да го зголемат кружењето на водата и да му обезбедат на аквариумот со соодветна размена на гасовите на површината на водата.
Исто така можат да се вградат и уреди за да ја брануваат водатат во аквариумот, за да биде поатрактивно.
Големината, осветлувањето, условите, растенијата и многу други фактори, влијаат на однесувањето и преживувањето на жителите на аквариумот.
Аквариумот мора да биде поставен на специјално изработен држач.
Поради тежината на аквариумот, држачот мора да биде цврст.
Садот кој не е соодветно ставен, може да се искриви и да пукне.
Тие се обично направени од метал и се во многу стилови, зависно од вкусот на купувачот.
Одржување на аквариумот[уреди | уреди извор]
Голема количина на вода, овозможува поголема стабилност во садот од разградувачките ефекти што ги има смртта на животните, или контаминација која го става аквариумот надвор од урамнотеженост.
Колку што е поголем аквариумот, полесно е да се апсорбира системскиот шок, бидејќи неговите последици се разградени.
На пример, во аквариум од 11 литри, смртта на една риба предизвикува драстични промени во системот, а додека смртта на една риба во аквариум од 400 литри предизвикува минимална промена.
Од овие причини, акваристите преферираат поголеми аквариуми, бидејќи бараат помала грижа.
Неколку биохемиски циклуси се битни во аквариумот.
Разградениот кислород влегува во системот, на самата површината при допир со водата, или преку воздужна пумпа.
Јаглеродниот диоксид излегува од системот преку воздухот.
Соодветниот однос на биохемискиот циклус, заедно со снабдувањето на соодветно урамнотежена исхрана, е доволно за да се одржат другите биохемиски циклуси во просечна рамнотежа.
Аквариумот мора да се одржува редовно, за рибите да бидат здрави.
Дневното одржување се содржи од проверување на рибите од знаци на стрес или болест.
Акваристот исто така мора да ја одржи водата во добар квалитет, да не биде мремногу матна или пенлива и температурата да биде соодветна за рибите и оособените видови во аквариумот.
Нормално неделно одржување, вклучува менување на приближно 20% на водата и чистење на песокот, доколку го има.
Водата директно од чешма се смета за несоодветна и небезбедна за рибите, бидејќи содржи хемикалии кои можат да им наштетат на рибите.
Затоа, секоја вода од чешма, мора да биде прочистена со воден уред, како што е производ кој отстранува хлор и други елементи присутни во водата.
Пред да се префрли водата во садот, мора да се споредат параметрите, за да бидат на приближно ниво, за да не ги шокира рибите.
Водни услови[уреди | уреди извор]
Растворотливата содржина во водата е најважниот аспект од условите во водата.
Вкупните растворени цврсти материи и други состојки, имаат драстично дејствие во хемискиот состав на водата и за животот на организмите во водната средина.
Содржината на солта во водата е најважна основна мерка за водните услови.
Аквариумот може да биде со слатка вода, кој симулира речна или езерска средина, со соленкаста вода, што симулира животни средини кои се на граница меѓу слатка и солена вода и морска вода која симулира океанска средина.
Солената вода е особено алкална, додека, pH вредноста кај слатката вода се разликува повеќе.
Се претпочита мерење на цврстината на водата на разградениот минерален состав кај меката или тврдата вода.
Тврдата вода е обично алкална, а додека меката е неутрална до кисела.
Разградената органска содржина и гасовите се исто така важни фактори.
Акваристите кои имаат аквариуми дома, обично користат вода од чешма, која ја добиваат од градската водоводна мрежа.
Бидејќи не смее да се користи водата директно од чешма поради присуството на многу хемиски елементи, се користат посебни додатоци составени за да го отстранат хлорот.
Поискусните акваристи ја менуваат алкалноста на водата, тврдоста, или разградената содржина на материи и гасови, пред да ја стават во садовите.
Тие исто така ја прочистуваат водата.
Температурата на водата ги одредува двете основни аквариумски поделби: тропска во спротивност со ладна вода.
Многу видови на риби и растенија, поднесуваат ограничен степен на толина.
Почести се тропските аквариуми со просечна температура од 25 ˚C.
Температурата на водата се регулира со термостат и грејач или ладач.
Исто така може да се регулира и движењето на водата во аквариумот, зависно од неговите жители.
Може да се симулираат бранови со помош на специјални воздушни пумпи и вентилатори.
Азотен циклус[уреди | уреди извор]
Најголема грижа за акваристот е ушравувањето со отпадот кој го создаваат жителите на аквариумот.
Рибите, без'рбетниците, габите и некои бактерии испуштаат азотен отпад во форма на амонојак и тоа мора да помине низ азотниот циклус.
Амонијакот се создава преку разградување на материи од животните и растенијата, како и фекалните материи.
Азотниот отпад може да биде отровен за рибите и другите жители на аквариумот.
Самиот процес[уреди | уреди извор]
Добро урамнотежениот аквариум содржи организми кои се способни да ги метаболизираат отпадните материи на другите жители.
Процесот е познат како азотен циклус.
Постојат азотни бактерии кои го метаболизираат азотниот отпад.
Овие бактерии го земаат амонијакот од водата и го метаболизираат во нитрит.
Друг вид на бактерија, го претвара нитритот во нитрат, која е помалку отровна супстанца.
Во придружба на бактериите, водните растенија исто така го отстрануваат азотниот отпад, со што го метаболизираат амонијакот и нитратот.
Кога растенијата ги метаболизираат составните делови на азотот, тие го отстрануваат азотот од водата со тоа што го користат за да создадат биомаса, која се разградува полесно од амонијакот.
Одржување на азотниот циклус[уреди | уреди извор]
Азотот мора да се додаде во циклусот (преку храната).
Нитратите се натрупуваат во водата на крајот од процесот или се врзуваат во биомасата од растенијата.
Акваристот мора да ја смени водата кога ќе порасне концентрацијата на азот или да ги отстрани растенијата кои пораснале од нитратите во аквариумот.
Опрема за аквариуми[уреди | уреди извор]
За да се одржи аквариумот чист и свеж, треба да се користат специјални направи за чистење.
Тоа може да вклучи и ангажирање на специјални чистачи на аквариуми дизајнирани да ја чистат водата и да ја одржат во свежа состојба.
Тоа се посебни мрежи, гребла, вати, четки, чистачи за песок, изолатори и пинцети.
Соодветно исчистениот аквариум е битен за да се одржат рибите во живот.
Чистењето мора да се извршува редовно, за се одржат рибите здрави.
Исто така чистиот аквариум изгледа поубаво.
Мрежите се битни направи за чистење, бидејќи со нив се фаќаат рибите и се префрлаат во други садови со вода.
Може да се најдат во различни големини и форми.
Производите за дезинсекција на аквариумот, може да се користат за да се исчистат коралите и живите камења во аквариумот.
Прочистувачите на водата се најбитните производи кои треба да се купат уште за првото чистење на аквариумот.
Водните регулатори и додатоци, како отстранувач на хлор, помагаат да се прочисти водата од чешма и да се направи безбедна за рибите.
Мора да се следи нивото на амонијак во водата, бидејќи неговата преголема присутност може да резултира со смрт на рибите.
Производителите измислиле специјално дизајнирани отстранувачи на амонијак, кои го претвараат амонијакот во неотровен додека го преработува филтерот.
Се користат посебни прочистувачи на водата за да се намали заматеноста и пената во водата.
Ставање премногу храна или мртва риба може да предизвика зголемување на органски отпад и да ја загрози рамнотежата во аквариумот.
Течните производи за чистење, како водните прочистувачи или регулаторите не се наменети за да заменат длабинско чистење на аквариумот, кое треба да се извршува најмалку еднаш во две недели.
Сепак, тие се секогаш на дофат за да се одржат рибите здрави додека акваристот најде време за да го исчисти аквариумот.
Поделба на аквариуми[уреди | уреди извор]
Од надворешни базени и стаклени антички тегли, модерните аквариуми еволуирале во широк спектар на специјализирани системи.
Големината на еден аквариум може да варира од една малечка кугла доволна да собере една мала рипка, па се до огроми јавни аквариуми кои можат да соберат илјадници риби, како и да симулираат еден морск свет.
Еден начин да се класифицираат аквариумите е според соленоста на водата.
Најпопуларни се аквариумите со слатка вода, поради нивната цена и начин на одржување.
Потребна е поголема и посложена опрема за да се одржи морскиот аквариум.
Во морскиот аквариум може покрај риби да има и најразлични без'рбетници.
Аквариумот со соленкаста вода, комбинира елементи од слатководните и морските аквариуми.
Рибите кои се чуваат во соленкаста вода се со потекло од водни средини со соленост која варира.
Такви средини се мангровите и естуарите.
Можат да се направат и под-поделби на овие аквариуми.
Таков примет е гребенскиот аквариум, во кој се чуваат корали и претставува мал морски аквариум.
Друга поделба, е според температурата на водата.
Многу акваристи претпочитаат тропски аквариум, бидејќи тропските риби се разнобојни.
Но, и аквариумот со ладна вода е во иста мера популарен.
Најчестата риба која се чува во ладните аквариуми е златната риба, номоже да се одгледуваат и многу други видови кои имаат разновидно потекло.
Аквариумите може да се групираат и според изборот на видови.
Во мирните аквариуми се чуваат повеќе неагресивни видови кои живеат мирно.
Во таквите аквариуми, рибите, без'рбетниците и растенијата веројатно не припаѓаат од иста географска средина, но поднесуваат слични водни услови.
Во споредба со мирните, агресивните аквариуми содржат ограничен број на видови кои можат да бидат агресивни кон други риби или покажуваат брзи движења.
Некои аквариуми содржат само еден вид на риби, со симулација на природната средина во која живеат.
Овој тип на аквариуми е посебно за риби кои не можат да живеат со други видови, како електричната јагула, што претставува екстремен пример.
Јавни аквариуми[уреди | уреди извор]
Многу јавни установи имаат помали аквариуми, како и аквариуми кои се преголеми за домашно чување.
Најголемите аквариуми собираат милиони литри вода и може да вдомат различни видови на големи видови, како ајкули или бели китови.
Постојат посебни аквариуми во кои живеат само делфини, наречени делфинариуми.
Во јавните аквариуми може да се чуваат водни и полу-водни животни, како што се пингвини, фоки, моржови, видри, дабари и слични животни.
Јавните аквариуми може да бидат составен дел од установи како паркови за морски цицачи и морски паркови.
Виртуелни аквариуми[уреди | уреди извор]
Виртуелен аквариум, всушност претставува компјутерска програма, кода користи 3-Д графици за да се созаде аквариум на компјутерски екран.
Виртуелните риби се движат во реално време, додека позадината е обично неподвижна.
Има и меурчиња и звици кои симулираат вода.
Ваквите аквариуми најчесто се користат како заштитник на компјутерскиот екран.
Виртуелните аквариуми можат да бидат толку успешно изработени, што можат да се користат како замена за вистински аквариум во домовите.
Се разбира тие се полесни за одржување.
Наводи[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|"|
|"| | fineweb-2 |
Хрватско Загорје
- За други употреби, видете Загорје
Хрватско Загорје (хрв.
Hrvatsko zagorje) е културно-историско а воедно и географски регион северно од Загреб, Хрватска.
Се состои од целата област северно од планината Медведница, до Словенија на север и запад, и до регионите Меѓимурје и Подравина на север и исток.
Загорје било поделено на Крапинско-загорска жупанија и дел од Вараждинската жупанија по основањето на независна Република Хрватска.
Хрватите овој регион обично го нарекуваат "Загорје".
Меѓутоа регион со вакво име има и во Словенија, па затоа хрватскиот дел правилно се нарекува "Хрватско загорје".
Ако земеме в предвид лингвистички и други фактори, можеме да речеме дека и престолнионата Загреб спаѓа во Загорје.
Главен град на Загорје е Крапина.
Често се вели дека овој град е културната престолнина на Кајкавското наречје (хрватски дијалект).
Секоја година во Крапина се одржува фестивал наречен Фестивал кајкавске попевке.
Кајкавското наречје на хрватскиот е многу слично на словенечкиот јазик. | fineweb-2 |
Тромбоза
|Тромбоза|
|Класификација и надворешни извори|
Цијаноза на долниот десен екстремитет, кои произлегуваат од акутна артериска тромбоза на десната нога
|МКБ-10||I80-I82|
|МКБ-9||437.6, 453, 671.5, 671.9|
|MeSH||D013927|
Тромбоза згрутчувањето (коагулацијата) на крвта претставува заштитен механизам на организмот од искрвавување.
Малите оштетувања на ѕидот на крвните плочки и крвните садови се затнуваат со натрупување на слепени крвни плочки и фибрин.
Така настанува чеп на местото на оштетувањето на крвниот сад.
При патолошки состојби може да настане прекумерно натрупување на тромбоцитии фибрин на внатрешната страна на крвниот сад, што доведува до нарушување во крвната циркулација се до нејзиниот прекин поради затнување на крвниот сад.
Тоа веќе претставува тромбоза.
Во организмот е присутен и спротивен на коагулациониот, антикоагулационен механизам.
Меѓу коагулациониот и антикоагулациониот систем во организмот се одржува постојана рамнотежа.
На тој начин организмот е заштитен од две крајни опасности од нарушената крвна циркулација- искривување и тромбоза.
Тромбозата претставува заживотно настанување на солидна маса тромбус во крвните садови и срцето, која е градена од составните делови на крвта.
Тромбозата се состои од два процеса и тоа натрупување на тромбоцити на внатрешната страна на крвниот сад и форморање на згрушок од фибрин, во кој се вклопуваат и клетките на крвта.
Фибринот е белковина која настанува од крвната белковина фибриноген.
За да настане фибринот, или поточно за да настане тромбозата, се случуваат голем број на супстанции, наречени коагулациони фактори.
Нив ги има во крвта и во ткивата (особено во мозочното ткиво, постелката и др.).
Коагулационите фактори дејствуваат во скаловидна, ланчена заемно поврзана реакција.
Содржина
Етиологија[уреди | уреди извор]
За настанување на тромбозата важни се три основни елементи: состојбата на ѕидот, а особно внатрешната ендотелна облога на крвните садови, правилната циркулација на крвта и составот на крвта, која особено се однесува на тромбоцитите и коагулационите фактори.
Причини на тромбоза[уреди | уреди извор]
-
- Промени во ѕидот на крвните садови, промените во ѕидот на крвните садови се чести и важни за настанување на тромбозата во артериите и во срцето.
При оштетување на ендотелот се ослободува супстанца која доведува до слепување на крвните плочки.
Оштетувањата и заболувањата на крвните садови доведуваат до нерамнини на ендотелот на крвните садови, што го олеснуваат слепувањето на тромбоцитите и настанувањето на тромбоза.
- Воспаленија, тие можат да почнат во самиот ѕид или воспалителниот процес да се пренесе од околното ткиво во ѕидот на крвните садови.
До некроза на ѕидот на крвните садови доведуваат некои токсини, како што се: арсенот, живата и др.
Крвните садови можат да бидат оштетени при смрзотини, изгоретини, механички оштетувања, атеросклероза, враснување на малигни тумори во ѕидот на крвните садови и др.
- Неправилна циркулација на крвта во вид на забавување, застој или неправилни вртложни движења на крвта се јавува како причина на тромбозата.
Кај овие нарушувања на крвната струја тромбоцитите се залепуваат на ендотелот и меѓу себе се разградуваат ослободувајќи ги притоа коагулационите фактори кои го откочуваат (започнуваат) системот на коагулација на крвта.
Поради промени во крвната струја може да настане тромбоза во секој дел на телото.
Најчеста причина за тоа е застојот на крвта или неправилните проширувања (Varices) на вените и на артериите (Aneuryzma).
Кај анеуризмите и проширените вени доаѓа до неправилно течење на крвта, од што настанува тромбозата.
- Поголем број на промени во составот на крвта доведуваат до тромбоза, зголемувањето на бројот на тромбоцитите, што настанува по операции, породување, трауми и др, може да доведе до тромбоза.
Составот на крвта се менува со навлегување на ткивна течност во крвта, со што навлегуваат и ткивни коагулациони фактори.
Така на пример, при предвремено одлепување на постелката, околу плодната вода може да навлезе во крвната циркулација на мајката и да доведе до многубројни тромбози по телото.
Видови на тромби[уреди | уреди извор]
Според својот изглед, што зависи од градбата, тромбите може да бидат:
-
- бели, белите тромби се ретки.
Всушност секој тромб во почетокот е бел.
Белиот тромб е граден од тромбоцитите и фибрин.
- црвени, црвените тромби се ретки и се градени претежно од еритроцити.
- мешани тромби, мешаните тромби се најчести.
- оклузивни, кога го затнуваат крвниот сад.
Овие тромби настануваат во вените и во помалите артерии.
- ѕидни-париетални, париеталните тромби се прицврстени на дел од внатрешноста на крвниот сад и само го стеснуваат луменот.
Овие тромби настануваат во големите крвни садови, во аортата и во преткоморите и коморите на срцето.
Париталните тромби настануваат и во патолошките проширувања на артериите.
Ако во тромбот има бактерии, таквиот тромб се вика септичен тромб.
Што се однесува до местото каде што настанува тромбозата, таа може да биде венска, артриска и кардијална.
- венска тромбоза, а со тоа и венските тромби, се најчести.
Венската тромбоза најчесто настанува во вените на нозете и малиот таз.
- артериските тромби најчесто се надоврзуваат на артеросклерозата и воспаленијата на артериите.
Често место на локализацијата на артериските тромби се аортата, артериите на долните екстремитети, коронарните, мозочните, бубрежните и мезентеријалните артерии.
Артерискиот тромб настанува и во анеуризмите.
- кардијалните тромби се јавуваат како ѕидни (париетални) тромби во сите шуплини на срцето.
Тие настануваат во внатрешната обвивка на срцето-ендокардит, некроза на ѕидот на срцето (инфаркт) или при отежнато истиснување на крвта од срцето, што доведува до застој на крвта во коморите и предкоморите на срцето.
Судбината на тромбот[уреди | уреди извор]
Малите тромби се стопуваат- лизираат и во тој случај не остануваат траги на тромбозата.
Поголемите тромби, при нивното скврчување, овозможуваат да се воспостави циркулација со настанување на премин.
Оваа појава се вика реканализација.
Во поголемите тромби најчесто од ѕидот на крвниот сад враснува врзувачко ткиво.
На крајот целиот тромб е заменет со врзувачко ткиво, што се вика организација на тромбот.
Тромбот или делови од тромбот можат да се откинат и да се разнесуваат со крвната струја во тромбот во оддалечени делови на телото се затнување на крвниот сад, што се вика тромбемболија.
Последици[уреди | уреди извор]
Последиците на тромбозата зависат од големината на тромбот, од видот на крвниот сад, а особено колку тој има развиени колатерални артерии.
Последиците на тромбозата зависат и од тоа во кој орган настанува тромбозата.
Затнувањето на вените доведува до венски застој, отоци, а подоцна и до некроза на ткивото-инфаркт, а на експериментите до гангрена.
Откинување на тромбот доведува до емболија, која може да затне крвен сад во некој друг орган.
На пример, откинување на тромб од тромбозирана вена на нозете доведува до емболија со затнување на белодробните артерии, што може да биде причина за брза смрт.
Со разнесувањето на септички тромби се разнесува и воспалението по цело тело.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|Оваа статија е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.| | fineweb-2 |
Морони (арапски موروني Mūrūnī) е главниот град на островската африканска држава Комори и воедно е најголем град во државата.
Како главен град Морони бил прогласен во 1958 година.
На коморски арапски јазик името значи "во срцето на огнот", што се поврзува со околната планина Картала.
Во 2003 година, Морони имал население од околу 60.200 жители.
Градот бил основан во 10 век ор арапски трговци. | fineweb-2 |
Јохан Готлиб Фихте
|Западна филозофија
Филозофија на XVIII век
|Цело име||Јохан Готлиб Фихте
Johann Gottlieb Fichte
|Роден||19 мај 1762
Раменау, Горна Лужица
(во Саксонија)
|Починал||27 јануари 1814
(воз.
)|
Берлин, Прусија
|Школа||идеализам, романтизам, неокантијанство, посткантијанство|
|Главни интереси||самосвест и самосознание, етика, политичка филозофија|
|Значајни идеи||апсолутна свест, теза-антитеза-синтеза, не-јас, стремеж, заемно препознавање|
Јохан Готлиб Фихте (герм.
Johann Gottlieb Fichte, 19 мај 1762 - 27 јануари 1814) — германски идеалистички филозоф.
Еднa од основачките фигури на филозофско движење познато како германски идеализам, кое се создало од теоретските и етичкитe дела на Имануел Кант.
Фихте често се смета за личност чија филозофија претставува мост меѓу идеите на Кант и на идеалистот Георг Вилхелм Фридрих Хегел.
Од неодамна филозофите и научниците почнаа да го ценат Фихте како важен филозоф и неговото гледиште кое се должи на неговата оригинална проникливост во природата на сознанието или самосвест.
Како Декарт и Кант пред него, тој бил мотивиран од проблемот на субјективноста и сознанието.
Фихте исто така пишувал политичка философија и се смета за еден од татковците на германскиот национализам.
Содржина
Биографија[уреди | уреди извор]
Потекло[уреди | уреди извор]
Фихте е роден во Раменау (Рамнов), Горна Лужица.
Син на ткајач, сo селско потекло, чие семејство живеело во овој регион со генерации.
Семејството било забележано во соседството по својата чесност и побожност.
Кристијан Фихте, таткото на Јохан Готлиб, се оженил со девојка која била од повисоките кругови.
Се смета дека одредена нетрпеливост која Фихте самиот ја прикажал во текот на неговиот живот ја наследил од неговата мајка.
Младиот Фихте ја добил основата на образованието од својот татко.
Тој рано покажал извонредно знаење, и со тоа се здобил со сопствен углед меѓу селаните со што ја добил можност за подобро образование, отколку што инаку би добил.
Според приказната, земјопоседникот Фрајхер од Милитц ,задоцнил за да ја слушне проповеда на локалниот пастор.
Сепак, тој бил информиран дека момчето од соседството ќе може да ја повтори проповедта речиси од збор до збор.
Како резултат на тоа баронот го зел детето во сопствена заштита.
Рано школување[уреди | уреди извор]
Фихте бил сместен во семејството на свештеникот Кребел во Нидеррау во близина на Мајзен и оттаму добил темелна основа во класиката.
Оттогаш Фихте многу малку ги гледал своите родители .Во октомври 1774 тој присуствувал на прославата при отворањето на училиштето во близина на Форта Намбург.
Ова училиштето е поврзано со имињата на Новалис, Август Вилхелм Шлегел и Фридрих Шлегел, Фихте и Ниче.
Оваа институција била полу- монашка , додека пак образованието во таа насока било одлично, по се судејќи, Фихте немал нормален социјален живот и контакти со ученици, со темперамент како неговиот.
Веројатно неговото образование ја зајакнала тенденцијата кон самоанализа и независност, карактеристики кои силно доаѓаат до израз во неговите доктрини и пишувања.
Теолошки студии[уреди | уреди извор]
Во 1780 тој започнал да студира на теолошкиот факултет во Јена.
Се чини дека Фихте го издржал периодот на тешка сиромаштија и сурова борба.
Во 1784 без да го заврши своето образование,тој го напушта студирањето.
Во текот на годините [PHONE], тој се издржувал на несигурен начин како учител во различни саксонски семејства .
Потоа Фихте работел две години како приватен тутор во Цирих , и тоа е период на големo задоволство.
Тука Фихте се сретнал со Јохана Ран, и се запознал со Песталоци.
Во 1790 Фихте се свршил со Јохана Ран, која била внуката на познатиот поет Ф.Г.
Во 1790 Фихте почнал да го проучува делото на Кант, што требаше да има долготраен ефект врз траекторијата на неговиот живот и мисла.
Додека тој ја прифаќаше Кантовска филозофија и се подготвуваше да ја развие, судбина му зададе удар, семејството Ран доживеал финансиски неуспех, и поради тоа, склучувањето на бракот морало да биде одложено.
Кант[уреди | уреди извор]
Од Цирих Фихте се вратил во Лајпциг, а во 1791 година се стекнал со туторство во Варшава, во куќата на еден полски благородник.
Меѓутоа ситуацијата се покажала непријатна.
За кратко време тој бил отпуштен.
Потоа добил шанса да се види со Кант во Конигсберг.
По разочарувачкото интервју, тој самиот се затворил во изнајмената соба и ја фрлил сета своја енергија во составувањето на есејот, за да го сврти вниманието и интересот на Кант.
Есеј беше завршен за пет недели, беше Versuch einer Kritik Aller Offenbarung ("Обид за критика на сите откритија1792").
Оваа книга ги истражува врските меѓу божественото откровение и критичката филозофија на Кант.
Првото издание на книгата било објавено без знаење на Кант или Фихте, без името на Фихте и потпишан вовед; тоа е погрешно, се мислеше дека е тоа некое ново дело од самиот Кант.
Сите вклучувајќи ги и првите критичари на книгата го сметаа Кант за авторот на книгата, но тој го расчисти недоразбирањето и јавно му оддаде признание на работата и авторот; се зголемува угледот Фихте, како и многу интелектуалци кои мислеа дека тоа беше "... најшокантна и неверојатна вест... [додека ], но никој освен Кант не би можел да ја напише оваа книга.
Јена[уреди | уреди извор]
Во октомври 1793, тој бил женет во Цирих, каде што останал до крајот на оваа година.
Поттикнат од настаните и принципите на Француската револуција, тој напишал и објавил анонимно две брошури кои го одбележале како бранител посветен на слобода на мислата и акцијата и како застапник на политичките промени.
Во декември истата година, тој добил покана да ја пополни позицијата на вонреден професор по философија на Универзитетот во Јена.
Фихте прифатил и го започна своето предавање во мај следната година.
Со извонредна ревност, тој го објаснил неговиот систем за "трансценденталниот идеализам."
Неговиот успех бил ненадеен.
Се чини дека тој се истакнал како предавач, поради сериозноста и силата на неговата личност.
Овие предавања подоцна биле објавени под наслов "Професија на интелектуалецот".
Тој се оддаде на интензивна работа, и наскоро се појавија серија од дела.
Спор за атеизмот[уреди | уреди извор]
Откако преживеал неколку академски расправии, конечно бил отпуштен од Јена во 1799 година како резултат на расправата околу атеизмот.
Тој бил обвинет за атеизам во 1798 година, по објавувањето на неговиот есеј "Ueber den Grund unsers Glaubens an eine göttliche Weltregierung" ("Врз основа на нашето верување во владеењето на божествениот свет"), кој го напишал како одговор на есејот на Фридрих Карл Форберг "Развој на на концептот за верата ", во неговиот филозофски весник.
Според Фихте, Бог треба да биде сфатен првенствено во морална смисла.
За многумина, ваквиот концепт би му го одземал нему карактерот, и залудно Фихте ја негира атеистичката природа на неговата доктрина.
Берлин[уреди | уреди извор]
Откако сите германски држави освен Прусија, гласно се побунија против него, тој бил принуден да оди во Берлин.
Тука се поврзувал со Шлегел, Шлајермахер, Шелинг и Тик.
Во април 1800, унгарскиот писател Игнац Аврелиј Феслер го претставил Фихте на масонската ложа на Питагора на Blazing Star на која што и се прилкучил и подоцна бил избран за заменик.
Најпрво Фихте бил верен обожавател на Феслер, и бил подготвен да му помогне во неговиот предлог за реформа на масоните.
Но, подоцна тој станал лут противник на Феслер.
Нивната расправија привлекла многу внимание меѓу масоните.
Во 1805 Фихте бил назначен за професор во Ерланген.
Катастрофата во Јена во 1806 година, во која Наполеон потполно ја уништил пруската армија, го принудила Фихте извесно време да престојува во Конингсберг , но тој повторно во 1807 година се вратил во Берлин за да ја продолжи својата книжевна дејност.
Оваа шокантна ситуација на Германија длабоко го вознемирила и го предизвикала за изнесување на познатите "Обраќања кон германската нација "(1808) која кренала востание против Наполеон.
Тој станал професор на новиот универзитет во Берлин основан во 1809 година.
Со гласовите од неговите колеги Фихте бил едногласно избран за ректор во наредната година.
Но, неговата непромисленост и посветеноста при реформирањето довела до недоразбирање, а тој поднесол оставка во 1812 година.
Започнала кампањата против Наполеон , и болниците во Берлин биле наскоро полни со пациенти.
Жената на Фихте се посветила на негување на болните и се разболела од опасната треска.
Откако таа се опоравила и самиот тој бил погоден од болеста.
Тој починал од тифус на 52 години.
Исто така за филозофија придоне неговиот син Имануел Херман Фихте .
Филозофијата на Фихте[уреди | уреди извор]
Во имитирањето на тешкиот стил на Кант, Фихте создал дела што биле едвај разбирливи.
"Тој не се двоумеше во истакнувањето на сопствените способности во нејасноста и таинственоста, при честа забелешка од неговите ученици, дека' постоел само еден човек во светот кој потполно би ги разбрал неговите дела, и дури и тој самиот често не знаел како да го искористи неговото вистинско значење' ".
Оваа забелешка била често погрешно припишувана на Хегел.
Фихте не го одобрил аргументот на Кант за постоењето на noumena, на "нештата сами по себе", над-разумната реалност надвор од категориите на човековиот разум.
Фихте видел ригорозна и систематска поделба на "нештата сами по себе" noumena и работи ", онакви какви што нас ни се претставуваат" (феномени) што создава основа за скептицизам.
Наместо да потикне ваков скептицизам, Фихте радикално сугерирал дека треба да ја исфрлиме идејата за noumenal светот, и наместо тоа да го прифатиме фактот дека свеста нема основа во т.н.
Всушност Фихте се прославил со аргументот за потекло на свеста, дека таа не е заснована во нешто надвор од самата себе.
Феноменалниот свет како таков, произлегува од самосвеста; од активноста на егото, и од моралната свест.
Неговиот ученик (и критичар), Шопенхауер, пишува:
"…Фихте, кој, поради нештото само по себе само што беше дискредитиран, одеднаш подготви систем без нештото само по себе.
Како последица на тоа тој ја отфрли претпоставката за нешто што не е целосно ништо друго освен нашата претстава, а со тоа дозволи да биде предмет општо земено или во секој случај создадено од сопствени вештини.
За таа цел, тој не е далеку од основната и најважнио дел на Кантовата доктрина , за разликата меѓу a priori и а posteriori и на тој начин што меѓу феномен и нешто-во-себе.
Бидејќи тој тврдеше дека се е априори, се разбира без доказ за ова оценка, наместо ова тој понуди софизми и дури луди измислени демонстарции чија апсурдност беше скриена под маската на темелноста на incom интелектуална инспирација-Шопенхауер, Парерга и Пaралипомена.
Главна теорија[уреди | уреди извор]
Во своето дело "Основи на природното право" (1796) Фихте тврди дека само -свеста е социјален феномен- важен чекор и можеби и првиот јасен чекор преземен во оваа насока во модерната филозофија.
Неопходниот услов на само -осознавањето на секој субјект, за Фихте е постоењето на другите рационални субјекти.
Тие викаат или го повикуваат субјектот или пак себеси да излезат надвор од оваа несвесна состојба на само- свесност како слободни индивидуи.
Објаснувањето на Фихте произлегува од генералните принципи дека личноста мора да се постави како индивидуа за да се позиционира над сите други и за да го направи тоа треба да биде свесна за повикот на другите слободни индивидуи – повикани да ги лимитираат своите слободи без да ги почитуваат слободите на другиот.
Истите услови важат и се применуваат и за другите во нивниот развој.
Оттаму, меѓусебното признавање на рационални индивидуи произлезе како услов потребен на секој човек "јас" во целина.
Овој аргумент за интерсубјективноста е централна тема во концепцијата на индивидуалноста формиран во доктрината на наука ('Wissenschaftslehre').
Според погледите на Фихте свесноста за себеси зависи од отпорот или од проверката со нешто што не се подразбира за дел од себе, уште не се припишува веднаш на одредена сензорна перцепција.
Во подоцнежните лекции (неговиот Nova Methodo), Фихте го вклучува во во ревидираната презентација на самите темели на неговиот систем, каде повик го зазема своето место заедно со оригиналните чувства, што го зазема местото на претходното Anstoss (види подолу) и како граница на апсолутната слобода на Јас и како услов за поставување на истите.
Јас ("Das Ich") се поставува во оваа ситуација за себе (тоа се претпоставува).
Да се "постави " (setzen), не значи да се "создадат" објекти на свеста.
Принципот на прашање едноставно не наведува дека суштината на Јас лежи во застапувањето на сопствениот идентитет, односно дека свеста претпоставува самосвест.
Таквиот сопствен идентитет, не може да се сфати како психички факт, ниту пак како чин или несреќен случај на некоја претходно постоечка супстанца или битие.
Тоа е делување на Јас, но на она кое е идентично со самото постоење на ова Јас.
Во техничките терминологија на Фихте, оригиналното единство на самосвеста треба да се сфати како акција и како производ на истото Јас , како факт или чин (Tathandlung), единство што е претпоставено и се содржи во секој факт и секој чин на емпириската свесност, иако таа никогаш не се појавува како таква во неа.
'Јас' мора да се постави (setzen) само по себе со цел да биде "јас " во целост, но тоа може да постави само доколку тоа се поставуви како ограничено.
Покрај тоа, таа не може ни да ги утврди за себе своите ограничувања, во смисла на производство или создавање на овие лимити.
Конечноста јас не може да биде основ на сопствената пасивност.
Наместо тоа, на Фихте, доколку "јас" се тргна селосно, тоа едноставно мора да се открие за да се ограничи, а откритието кое Фихте го карактеризира какоотфрлување или отпор (Anstoss) на слободна практична активност на јас.
Таквото изворно ограничување на Јас е како граница за Јас само доколку се поставува како граница.
Јас прави, според анализата на Фихте со поставување свој лимит, прво, само како чувство, а потоа како сензација, а потоа како интуиција на нешто, и на крај како повик од друго лице.
Поттикот (Anstoss) со тоа го обезбедува основниот поттик дека прв го придвижува целиот комплексен тек од активности, кои конечно резултираат во нашата свест и искуство за самите себе и другите, како емпириски поединци и на светот околу нас.
Иако Поттикот (Anstoss) игра слична улога како "нешто само по себе" во Кантовска филозофија, Поттикот (Anstoss) на Фихте не е нешто туѓо на Јас.
Наместо тоа, тој го означува јас како оригинална борба со со своите конечности.
Наместо да се тврди дека не -Јас е причината или земјата на Anstoss, Фихте тврди дека не ми е поставување од страна на јас токму со цел да го објасни поттикот (anstoss), што е, со цел да станат свесни за поттикот (anstoss) .
Иако "Учењето за науката" (Wissenschaftslehre) покажува дека таквиот поттик (Anstoss) мора да се случи само ако постои самосвест, не е возммоѓно да се заклучи или да се објаснат актуелните случувања на настанувањето на еден ваков поттик (Anstoss) - освен како услов за можноста на свесност.
Соодветно на тоа, постојат строги ограничувања на она што може да се очекува од било кој a priori заклучок според искуство, и ова ограничување, за Фихте, подеднакво е применливо и во трансценденталната филозофија на Кант.
Според Фихте, трансцендеталната филозофија може да објасни дека светот мора да има простор, време и причина, но таа не може да објасни зашто предметите имаат конкретни својства, како што ги имаат или или зошто јас сум тој определен поединец, а не некој друг.
Ова е нешто што ЈАС едноставно мора да го откријам во исто време како што тоа ја открива сопствената слобода, и навистина, како услов за она што подоцна ќе се случи.
Други дела[уреди | уреди извор]
Фихте исто така ја развил теоријата за состојбата базирана на идејата за самостојност.
Според него државата треба да ги контролира меѓународните односи, вредноста на парите, и да остане автаркија.
Поради ова потребно е да се има односи со други рационални суштества, со цел да се постигне свесност, Фихте пишува дека мора да постои "поврзаност на правото", во која постои заемно признавање на рационалноста од двете страни.
Национализам[уреди | уреди извор]
Фихте направил важен придонес за политичкиот национализам во Германија.
Во неговите "Обраќања на германската нација " (1808), серија на говори пренесени во Берлин под француска окупација, тој го повикал германскиот народ да "има карактер и да биде Германец" – антисемитизмот беше содржан во неговата идеја за Германите(Germanness ), тој тврдеше дека "правејќи ги Евреите слободни германски државјани ќе и наштети на германската нација."
Фихте одговорил на повикот на Фрајхер вом Штајн, кој се обиде да го развие патриотизмот за неопходно да се спротивстави на Французите посебно меѓу "образованите и културните елити на кралството".
Фихте смета дека германите требаат да го одржат континуитет на германски јазик, а го базира тоа на Тацит.
Во првите свои дела, од 1793 тој се занимавал со идеалите и политиката на Француската револуција, Beiträge zur Berichtigung der Urteile des Publikums über die Französische Revolution ("Придонеси за право на мислење на јавноста во врска со француската револуција"), тој ги повика Евреите "држава во рамките на држава со која би можеле да го "поткопаат" германскиот народ.
Во однос на добивање на "граѓанските права" на Евреите, тој напишал дека ова ќе биде можно само ако некој успее "да ги пресече сите глави во една ноќ, и да се постави нови на нивните рамена, кои не треба да содржи ниту една еврејска идеја. "
Финалниот период во Берлин[уреди | уреди извор]
Гробниците на Јохан Готлиб Фихте и неговата сопруга Јохана Мари, Dorotheenstaedtischer Friedhof (гробишта Дортхенштетишер), во Берлин.
Некои од најпознатите дела на Фихте се од последната деценија на неговиот живот, каде што тој предавал на курсевите во Берлин, слободно на различни теми.
Тие вклучуваат два дела од 1806: "Карактеристиките на тековната доба", каде што Фихте ја истакнува својата теорија за различни историски и културните епохи , и полу- мистичното дело: "Патот кон благословен живот" или "доктрината за религијата", која ги содржи неговите најобемни мисли во врска со религијата.
Во 1808 година тој одржа серија говори на француски јазик- окупираниот Берлин, Адреси на германската нација.
Во 1810, делумно поради образовни теми во Обраќања ..., иако Универзитет беше дизајниран .по основните линии зацртани од Вилхелм фон Хумболт и делумно поради своето поранешно дело на универзитетот во Јена, Фихте ја формираше првата катедра за филозофија на новиот универзитет во Берлин, каде што исто така стана ректор.
Фихте, исто така, продолжил приватно и на универзитет да држи предавања за натамошните верзии на неговото "Учење за науката" (Wissenschaftslehre).
Освен кусата работа на едвај 15 страници од 1810: "Науката на знаење во општ преглед", Фихте не објавил ниту едно од овие предавања.
Една мала селекција била објавена триесет години по смртта на Фихте, од страна на неговиот син.
Поголемиот дел дури од неодамна во последните децении е ставен на располагање , во Комплетно дела (Gesamtausgabe).
Овие дела се значително преработени верзии на "Учење за науката" (Wissenschaftslehre) од 1810, 1811 и 1813 година, како и доктрината на Право (1812), една доктрина на етика (1812).
Критики[уреди | уреди извор]
Еврејскиот либерален филозоф Исаија Берлин го наведува Фихте, заедно со неговите колеги, германскиот идеалист Хегел, францускиот материјалист Хелвентиус, Русо, социјалистите Сен-Симон и Савојарг, конзервативна Местр како мислители кои ја сочинуваа идеолошката основа за модерениот апсолутизам, во неговата книга "Слобода и неговото предавството" : Шест непријатели на човечката слобода.
Собраните дела на германски јазик:
Новото стандардно издание на делата на Фихте на германски, која ги заменува сите претходни изданија е изданието "Комплетни дела"(Gesamtausgabe) (Собраните дела или Целосно издание, најчесто нарекувана со кратенката како "ГА '), подготвено од страна на Баварската академија на науките: Комплетни дела на академијата за науки во Баерн (Gesamtausgabe der Bayerischen Akademie der Wissenschaften) во приближно 40 тома.
Изменето од Рихард Лаут, Ерих Фухс, Ханс Гливитцку, Ив Радризани, Гунтер Цолер, Штутгарт-Бад Канштат 1962 ФФ.
(да биде завршен во 2010).
Изданието е поделено во четири дела.
Прв дел : Објавени дела , Втор дел: Необјавени Дела, Трет дел : Усогласување Четврти дел : Предавање записите. | fineweb-2 |
Народно име
Народното име (наречено и тривијално или вернакуларно име, македонско име) — име во биолошката номенклатура на еден таксон или организам во општа употреба меѓу народот, денес или во минатото.
За разлика од ова, истите организми имаат научно име.
Народните имиња понекогаш не се "народни" во историско-културна смисла, туку едноставно македонски називи на организмите кои може и да не се среќаваат во земјата.
Целта е да се приближат називите на животните и растенијата до обичниот човек (земјоделци, ловци, риболовци или било кој заинтересиран) без да треба да се запомни латинско-грчкиот назив.
Историски втемелените народни имиња можат во голема мера да се разликуваат од еден крај на земјата до друг, зависно од местото или дијалектот.
Во Македонија, како и во многу балкански земји, Германија, Холандија и земјите од словенското говорно подрачје, народните имиња се користат како главни за сите видови и таксономски рангови на сите места освен во стручни трудови, каде најчесто се користат научните и народните заедно.
Затоа, народните називи (традиционални или новосоздадени) се од доста поголемо значење отколку во јазици како англиско или француско говорно подрачје.
Неповолности[уреди | уреди извор]
Неповолноста на користењето на народни имиња е тоа што не ги опфаќаат сите видови, кои меѓу обичните луѓе не се познати или премногу слични на други видови за да добијат посебно име.
Од друга страна, народната таксономија е многу попроизволна и несистематска, и почесто се води според физичките особини, па дури и восприемениот карактер на животното или растението отколку според суштински сличности или разлики кај видовите.
Животни со исто или слично име можат да бидат впрочем различни, а неретко има и такви што се исти или мошне слични, но имаат разни народни имиња поради нивната големина, старост или едноставно обичаи на именување.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Научно име
- Биномна номенклатура
- Научна терминологија
- Список на градинарски растенија
- Список на отровни растенија
Наводи[уреди | уреди извор]
- Kruckeberg, Arthur (1991).
The Natural History of Puget Sound Country – Appendix I: The naming of plants and animals.. Seattle: University of Washington Press. | fineweb-2 |
Џулиан Трежр:
Зошто архитектите треба да ги користат своите уши
Поради лошата акустика, учениците во училниците пропуштаат 50% од она што им го предаваат наставниците, а пациентите во болниците имаат проблеми со спиењето бидејки постојано се под стрес.
Џулијан Трежр ги повикува дизајнерите да обрнат внимание на "невидливата архитектура" на звукот. | fineweb-2 |
Француска книжевност во XVII век
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
Литературата во Франција во 17 век е напишана во текот на "Grand Siècle" (Големиот век) во Франција, и го опфаќа владеењето на Хенри IV од Франција, владеењето на Марија де Медичи, Луј XIII од Франција, намесништвото на Ана од Австрија (и Граѓанската војна наречена Fronde) и владеењето на Луј XIV од Франција.
Литературата од овој период често се поистоветува со класицизмот на долгото владеење на Луј XIV, при што Франција ја доведе Европа во политички и културен развој, нејзините автори ги објаснија класичните идеали на редот, јасноста, односот и добарот вкус.
Реално, француската литература од 17ти век опфаќа многу повеќе отколку само класичните ремек-делата на Жан Расин и Мадам де Лафајет.
Содржина
- 1 Општество и литература во Франција во 17ти век
- 2 Проза
- 3 Барокен авантуристички роман
- 4 Поезија
- 5 Театар
- 6 Други Жанрови
Општество и литература во Франција во 17ти век[уреди | уреди извор]
За време на ренесансата литературата во Франција (во најшироката смисла на зборот) во голема мера беше производ на енциклопедискиот хуманизам, а вклучени се и делата напишани од страна на образованата класа на писатели од верски и правни потекла.
Новата концепција на благородништвото, според моделот на италијанската ренесанса дворовите и нивниот концепт на совршен дворјанин, почнува да се развива преку француската литература.
Во текот на овој век овој нов концепт ја трансформира сликата на груб благородник во идеалот за "honnête homme" (праведен човек) или "Bel Esprit" (убав дух), чии главни доблести се елоквентен говор, вештина во танц, рафинирани манири, вреднување на уметност, интелектуална љубопитност, хумор, духовна или платонски однос кон љубовта и способноста да пишува поезија.
Централно место за оваа трансформација на литературата беа салоните и литературните академии, кои процветаа во првите децении на овој век, а проширената улога на благородното покровителство беше исто така значајна.
Обработката на литературни дела како песни, драми, критичка работа или морална рефлексија се повеќе се сметаше за неопходна практика од страна на благородниците, и создавањето (или покровителство) на уметноста служи како средство за социјален напредок за и за не-маргинализираните благородници .
Во средината на 17 век имало околу 2.200 автори во Франција (најчесто благородници и свештеници), пишувајќи за читателите од само неколку десетици илјади.
Според Кардинал Ришелје, покровителството на уметноста и литературните академии се повеќе дојде под контрола на монархијата.
Салони и академии[уреди | уреди извор]
Дворот на Хенри IV современиците го сметаа за суров, недоветен на италијанската софистицираност на дврот на кралевите Валоа.
Дворот, исто така немал кралица, која традиционално служи како фокус (или покровител) на националните автори и поети.
Книжевениот вкус на Анри беше во голема мера ограничен на витешкиот роман Амадис Галски.
Во отсуство на националната литературна култура, приватни салони беа формирани во околината на горната класа жени како Марија де Медичи и Маргарита Валоа, посветувајќи се на дискусиите околу литературата и општеството.
Во 1620-тите, најпознатиот салон се одржа во хотелот Рамбуе од Мадам де Рамбуе; конкурентски собир беше организиран од страна Медлин де Скудери.
Зборот салон прв пат се појави во Франција во 1664 г. од италијанскиот збор "sala", голем прием, сала во kуќа.
Пред 1664 г. литературните средби често се именуваа според името на собата во која тие се одржуваа - кабинет, беседка, и уличка.
На пример, терминот "ruelle" произлегува од литературните собири одржани во спалната соба, практика популарна дури и со Луј XIV.
Благородници, лежејќи на нивните кревети, ѓи дочекуваа блиските пријатели и им нудеа места, столици или табуретки околу креветот.
"Ruelle" (мала улица) се однесува на просторот помеѓу креветот и ѕидот во спалната соба, тоа стана име на овие собири (и интелектуалните и литературните кругови се развиваа од нив), често под закрила на образовани жени во првата половина на 17 век.
Во контекст на француската сколастика, академиите биле научни друштва кои ја следат, негуваат, и критикуваат француската култура.
Академиите за прв пат се појавија во Франција во текот на ренесансата, кога Жан Антоан де Баиф инспириран од академијата на италијанецот Марсилио Фичино создаде една, посветена, на поезијата и музиката.
Првата половина на 17 век беше обележана со феноменален раст на приватни академии, организирани од околу половина дузина или дванаесетина лица кои се среќаваа редовно.
Генерално, академиите, беа повеќе формални и повеќе се фокусираа на критика и анализа за разлика од салоните, кои што поттикнаа пријатен говор за општеството.
Сепак, одредени салони (како оној на Маргарет де Валоа) беа поблиску до академскиот дух.
Во средината на векот, академииите постепено дојдоа под контрола и спонзорство на владата и бројот на приватните академии се намали.
Првата приватна академија која падна под контрола на владата беше Француската Академија, која остана најпрестижната државна академија во Франција.
Основана во 1634 од страна на кардиналот Ришелје, Француската Академија се фокусира на француски јазик.
Аристократски кодови[уреди | уреди извор]
Во одредени случаи, вредностите на благородништвото од 17 век одиграа голема улога во литературата на епохата.
Најзначајни од овие вредности се аристократската опсесија со славата (La gloire) и величиственоста (la grandeur).
Спектаклот на моќ, престиж и луксуз најден во литераатурата од 17 век може да биде невкусен или дури навредлив.
Хероиоите на Корнеј, на пример, се етикетирани од современите критичари како екстравагантни и горделиви, сепак современите аристократски читатели ќе ги видат овие ликови (и нивните акции) како претставници на благородништвото.
Замокот Версај, дворските балети, благородничките портрети, триумфалните капии, сите овие ги претсравуваат славата и престижот.
Идејата на славата (без разлика дали уметничка или воена) не беше суета, фалење или ароганција, туку морален императив за аристократијата.
Благородниците требаше да бидат дарежливи, великодушени и да извршуваат големи дела несебично (т.е.
бидејќи нивниот статус го бараше тоа, без очекувања од финансиски или политички добивки), и да ги совладаат своите емоции (особено стравот, љубомората и желбата за одмазда).
Еден статус во светот бара соодветна екстернализација (или "видлива потрошувачка").
Благородниците се задолжуваа да градат престижни урбани куќи (особено хотели) и да купат облека, слики, сребро, садови и друг мебел соодветен со својот чин.
Тие исто така требаа да покажат великодушност кон правењето на раскошни забави и кон финансирање на уметноста.
Спротивно на тоа, социјалните класи "parvenus", кои ги прифатија надворешните обележја на благородничките класи (како што е носењето на меч) беа сериозно критикувани, понекогаш и по легален пат (законите во врска со раскошната облека носена од буржоазијата постојат уште од средниот век).
Овие аристократски вредности почна да се критикува во средината на 17 век; на пример Блез Паскал, даде жестока анализа за спектаклот на моќта и Франсоа де Ларошфуко претпоставува дека нема човечки чин, колку било дарежлив да се прави дека е, кој може да се смета за несебичен.
Класицизам[уреди | уреди извор]
Во обид да се ограничи зголемувањето на бројот на приватни центри за интелектуален или литературен живот ( како и да се наметне кралскиот двор како уметнички центар на Франција), кардиналот Ришелје одржа постоечки литературен собир (околу Валентин Конрар) и ја назначи како официјална Француската Академија во 1634.
Други оригинални членови се Жан Демаре де Сен Сорлин, Жан Огиер де Гомбо, Жан Шаплен, Франсоа Ле Метеј де Буаробер, Франсоа Мејнард, Марин Ле Рој де Гомбервиј и Никола Фаре; членови додадени во времето на нејзиното официјално создавање се Жан-Луј Гез де Балзак, Клод Фавр де Вожла и Винсент Воатур.
Овој процес на контрола на државата, уметноста и литературата ќе се прошири уште повеќе за време на владеењето на Луј XIV.
"Класицизмот" (како што се однесува на литературата) подразбира поими за ред, јасност, морална цел и добар вкус.
Многу од овие поими директно се инспирирани од делата на Аристотел и Хорациј, и од класичните грчки и римска ремек-дела.
Во театар, претставата треба да следи три единства: Единство на место: Околината не треба да се менува.
Во пракса, ова води до секојдневен " замок, внатрешност".
Битките се одржуваат надвор од сцената.
Единство на време: Идеално, целата игра треба да се одржи во рок од 24 часа.
Единство на акција: треба да има една централна приказна, и сите споредни дејства да се надоврзуваат на неа.
Иако врз основа на класичните примери, единството на место и време се сметаа од суштинско значење за целосното задлабочување на гледачот во драматичната акција; многу ресфрлени сцени во Кина или Африка, или во текот на многу години, потврдените критики, би ја срушиле театарската илузија.
Понекогаш, групирана со единството на дејствување е идејата дека ниеден лик не треба да се појави неочекувано доцна во драмата.
Поврзани со театарските единства се следниве концепти: "Les bienséances" (пристојноста): Литературата треба да ги почитува моралните кодови и добариот вкус, ништо не треба да се претстави дека ги потценува овие кодови, дури и ако тие се историски настани.
"La vraisemblance" (веројатноста): Дејствата треба да бидат веројатни.
Кога историските настани ја оспоруваат веродостојноста, некои критичари препорачуваат на истите.
Критериумот на веродостојност понекогаш се користеше за да се критикува монологот; во доцноантичките игри карактерите се речиси секогаш обезбедени со доверливи лица (слуги, пријатели, сестри), на кои им ги откриваат своите емоции.
Овие правила спречија многу заеднички елементи во барокната трагикомедија: летаат коњи, витешки битки, магични патувања во странски земји и "Deus Ex machina" (латинса изрка која се користи да опише ненадеен лик или сила која решава некој проблем кој дотогаш бил нерешив), раскинувањето на Хиполит од чудовиштето во Федра (трагедија од ЖанРасин), може да се случи само надвор од сцената.
Конечно, литературата и уметноста свесно треба да го следат правилото на Хорациј "да се молат и да се едуцираат" (aut delectare aut prodesse est).
Овие правила (или кодови) ретко целосно се следеа, и многу од ремек-делата на векот ги прекршија овие правила намерно за да се зголеми емоционалната сила: "Сид" на Корнеј беше критикуван поради тоа што Родриго се појави пред Химена откако го уби нејзиниот татко, прекршување на моралните кодови.
"Принцезата Клевска" - откривањето за нејзините неверни чувства кон Војводата Немурски на нејзиниот сопруг беше критикувано за неверојатно.
Во 1674 г. изби интелектуална дебата (la querelle des Anciens et des Modernes) за тоа дали уметноста и литературата на модерната ера имаше постигнато повеќе славни писатели и уметници од антиката.
Академијата доминира од страна на "Moderns" (Шарл Перо, Жан Демаре де Сен Сорлен) и поемата на Перо "Le Siècle de Louis le Grand" ( "Векот на на Луј Велики") во 1687 г. беше најсилниот израз на нивното убедување дека владеењето на Луј XIV било еднакво со она на Август.
Како голем љубител на класиците, Никола Боaло се најде себеси турнат во улогата на шампион на "Anciens" (неговите тешки критики за песните на Демаре де Сен-Сорлен не помогнаа ), и Жан Расин, Жан де Ла Фонтен и Жан де Лаброиер ја зедоа неговата одбрана.
Во меѓувреме, Бернар ле Бовиер де Фонтенељ и весникот "Mercure Galant" се приклучија на "Moderns".
Дебатата ќе трае до почетокот на 18 век.
Терминот "класицизам" е исто така поврзан со визуелната уметност и архитектура од овој период, особено за изградбата на замокот Версај (крунисувањето, поставувањето на официјална програма на пропаганда и кралската слава).
Иако првичното менување на дворот користено за посебни свечености и познато повеќе по градините и фонтаните na Андре Ле Нотр, Версај на крајот стана постојан дом на кралот.
Со преместувањето на Версај, Луис ефикасно ги избегна опасностите за Париз (во младоста, Луј XIV страдаше за време на граѓанската и парламентарната војна позната како "Fronde"), исто така можеше да ги држи на око работите на благородниците и да ги сврти едни против други, а и против новите благородници "Robe".
Версај стана позлатен кафез; за да ја избегне пишаната катастрофа за благородниците, сите официјални обвиненија и состаноци се одржаа таму.
Строг бонтон беше наметнат; еден збор или поглед од кралот можеше да создаде или уништи кариера.
Кралот следеше строг дневен режим, и имаше малку приватност.
Преку неговите борби и славата на Версај, Луј стана до одреден степен, арбитер на вкус и моќ во Европа, неговиот дворец и неговата етика во Версај беа копирани од другите европски дворови.
Сепак, тешките војни на крајот од неговото долго владеење и верските проблеми создадени со укинувањето на Едиктот во Нант ги направија последните години тешки.
Проза[уреди | уреди извор]
Љубовни и трагични раскази[уреди | уреди извор]
Во Франција, периодот по војните за религијата е видлив со појавата на нова форма на наративна фикција (што некои критичари ја нарекоа "сентиментален роман"), кој брзо стана книжевна сензација благодарение на ентузијазмот на читателската публика во потрага по забава, после долгите години на конфликт.
Овие кратки (и реални) романи за заносот и љубовта (или "amours", како што често се нарекуваат во насловите) вклучуваат многу примери на галантни букви и љубезен говор, љубовни дијалози, писма и песни вметнати во приказната, галантни вообразувања и други реторички фигури.
Овие текстови одиграа важна улога во изработката на новите начини на учтивост и говор за повисоките класи (што доведува до идејата на благороден чесен човек (honnête homme)).
Ниту еден од овие романи не се реиздава до почетокот на 17 век, и тие останаа во голема мера непознати до ден денес.
Автори поврзани со "les Amours" биле Антоан де Нервез, Никола де Ескуто и Франсоа Сует.
Во меѓувреме, традицијата на црната приказна доаѓа од трагичниот расказ (histoire tragique), каде често завршува со самоубиство или убиството, поврзана е со Бандело а продолжува и во делата на Жан-Пјер Ками и Франсоа де Росет.
Барокен авантуристички роман[уреди | уреди извор]
Од 1610 г. краткиот љубовен роман во голема мера исчезна, бидејќи вкусовите се вратија на подолгите авантуристички романи ([[roman d'aventures) и нивните клишеа (пирати, бури, киднапирани девојки) кои биле популарни уште од дворот Валоа.
Амадис Галски беше омилената содржина за читање на Анри IV ; кога Никола де Монтре почина во 1608 г. Бероалд де Вервиј се уште пишуваше.
И Нервез и Ескуто во нивните подоцнежни дела се обиделе со работат на обемни авантуристички романи, и во текот на следните дваесет години свештеникот Жан-Пјер Ками ќе ја прифати формата да се раскажуваат ужасни морални приказни кои се под силно влијание на трагичните раскази.
Најдобро позната од овие долги авантуристички романи можеби е Полександра ([PHONE]) од младата авторка Марин Ле Рој де Гомбервиј.
Меѓутоа сите овие автори беа засенети, покрај меѓународниот успех на романот Астреа од Оноре д'Урфе ([PHONE]).
Оваа приказна е сконцентрирана околу овчарот Селадон и неговата љубов, Астреа, и е во комбинација со амблем од врамени приказни за состаноците на овчарите и девојките, кажувањето приказни и философирањето за љубовта (формата потекнува од античкиот грчки роман "Етиопика" на Гелиодор од Емеса) со пасторални поставки на благордниците (изведен од шпанската и италијанската пастирска традиција од писатели како што се Џакопо Саназаро, Хорхе де Монтемор, Торквато Тасо и Гварини Батиста), идеализирани овчари и девојки чувајќи ги своите стада се вљубуваат и одљубуваат.
Влијанието на романот на Урфе беше огромно, особено во неговата испрекината структура (каде што е дозволено да се воведуваат голем број на приказни и ликови и нивното решавање да биде одложено за илјадници страници).
Романот на Урфе исто така го промовираше реткитот нео-платонизам, што се разликува длабоко од физичката подготвеност на витезите во романот од Ренесансата (како што е Амадис Галски).
Единствениот елемент од работата на Урфе кој не се имитираше беше неговиот римски пастирски амбиент.
Теоретизирањето за потеклото на романот, на почетокот на 17 век зачна од формата "епика во проза", всушност, поемата на крајот на Ренесансата имаше неколку тематски разлики од романот.
Новелистичката љубов е истурена во епот, и авантуристичките витези станаа предмет на романите.
Романите од 1640 г. до 1660 г. ќе ја завршат оваа комбинација.
Овие романи содржат повеќе тома и се структурно комплицирани, ги користат истите техники на вметнати приказни и приказна во приказна дијалози како Урфе.
Често се нарекуваат "romans de longue haleine" (долгорочни книги), тие обично завземаат место во антички Рим, Египет или Персија, користат историски личности (поради оваа причина тие се нарекуваат Римски херои) и им кажуваат на авантуристите за една серија на совршени љубовници испратени (случајно или несреќно) на сите четири страни на светот.
За разлика од витешката романса, магичените елементи и суштества се релативно ретки.
Исто така, во овие дела имаше концентрација на психолошка анализа и на моралните и сентиментални прашања кои што му недостасуваа на романот во Ренесансата.
Многу од овие романи, всушност биле "romans à clé" кои ги опишувале вистинските современи односи под маскирани новелистички имиња и ликови.
Барокна комична фантастика[уреди | уреди извор]
Не сите фантастики од првата половина на векот беа надуени авантуристички љубовни приказни многу познати во распространетите земји.
Под влијание на меѓународниот успех на авантуристичкиот роман]] од Шпанија (како Лазариј де Тормес), и од Мигел де Сервантес збирка кратки раскази Примерни Приказни (кои се појавија во Франција во почетокот на 1614 г.)
и Дон Кихот де ла Манча (француски превод 1614 -1618 г.
), француските писатели од првата половина на овој век, исто така, избраа да ја опишуваат и исмејуваат својата епоха и нејзините недостатоци.
Други важни сатирични модели беа донесени од страна на Фернандо де Рохас со Селестина и од Џон Беркли во ([PHONE] г.)
две сатирични латински дела, "Euphormio sive Satiricon" (1602) и "Argenis" (1621 г.).
"Les Aventures du Baron de Faeneste" на Теодор Агрипа д'Обиње го отсликува грубиот карактер и комичните авантури на еден гаскон во кралскиот дворец.
"L'histoire comique de Francion" на Шарл Сорел е пикарски инспирирана од приказната за итри и љубовни зделки на еден млад господин, неговата "Le Berger extravagant" е сатира инспирирана од пасторалата на Урфе, во која што (земајќи патоказ од крајот на Дон Кихот) се работи за еден млад човек кој го презема животот на еден овчар.
И покрај нивниот "[[реализам" делата на Сорел остануваат во голема мера барокни, со серија мечтаење и додатна нарација (на пример, кога Франсон кажува за неговите училишни години) е типично за авантуристичкиот роман.
Оваа употреба на вметнати приказни, исто така го следи Сервантес, кој додава голем број на речиси автономни приказни во неговиот Кихот.
Најпознато дело на Пол Скарон, Комичен роман, користи наративен состав од група на амбулантски актери во домените да ги претстави двете сцени на комедија и софистицираноста на вметнатите приказни.
Сирано де Бержерак (познат со драмата Едмонд Ростанд од 19-ти век) напиша два романи, 60 години пред Патувањата на Гуливер или Волтер (научна фантастика), користи патувања во магични земји (на месечината и сонцето) како изговор за сатиризирање на современата филозофија и морал.
До крајот на векот делата на Сирано ќе инспирираат голем број на филозофски романи, во кои Французите патуваат во странските земји и чудни утопии.
На почетокот на половина на овој век, исто така, видлива е континуираната популарност на комичниот расказ и збирките на хумористични дискусии, обележан со комичните приказни на Франсоа де Сует; игриви, хаотични, понекогаш-непристојни и речиси нереални "Moyen de parvenir" од Бероалд де Вервиј (пародија од "обичен разговор" книги, на Рабле и Есеите на Мишел де Монтењ); анонимни "Caquets de l'accouchée" (1622 г.)
и на Молиер "d'Essertine's Semaine amoureuse" (збирка раскази).
Класична новела[уреди | уреди извор]
Од 1660 г. обемниот, барокно историски роман во голема мера излезе од употреба.
Наклонетоста беше кон многу пократки дела (nouvelles или petits romans), без комплексна структура или авантуристички елементи (пирати, потонати бродови, киднапирања).
Ова движење далеку од барокниот роман беше поддржан од теоретските дискусии за структурата на романот, кој бара да се применат истите Аристотелски и Хорациски концепти на трите единства, пристојноста и веродостојноста која писателите ја наметнале на театарот.
На пример, Жорж де Скудери, во предговорот на Ибрахим (1641 г.
), сугерираше дека "разумен рок" за содржината на романот (форма на "единство на време") ќе биде една година.
Слично на тоа, во својата дискусија на "La princesse de Clèves" на Шевалие де Валинкурт критикуваше вклучување на помошни приказни во рамките на главната содржина (форма на "единство на акција").
Овие романи шират интерес за љубов, психолошка анализа, морални дилеми и социјални ограничувања.
Кога акцијата беше ставена во еден историски амбиент, ова беше се повеќе амиент од неодманешното минато, иако се уште исполнети со анахронизми, овие историски новели покажаа интерес за историските детали.
Голем број од овие кратки романи ја раскажуваат "тајната историја" на познат настан (како "Annales galantes" на Вилдо), поврзувајќи го дејството на љубовни интриги; тие се нарекуваа "histoires galantes".
Некои од овие кратки романи, кажуваа приказни за современиот свет (како што е "L'Illustre Parisienne" на Прешак).
Други новелистички форми по 1660 година[уреди | уреди извор]
Важностите на класичната новела (љубов, психолошка анализа, морални дилеми и социјални ограничувања) се исто така видливи во анонимниот епистоларен роман "Lettres d'une religieuse portugaise" (Писма на една португалска калуѓерка) (1668 г.
), му се припишува на Габриел Жозеф Гијераг, беа сензација кога се објавиа (делумно поради нивната забележлива автентичност).
Овие писма, напишани од страна на отфрлена жена до нејзиниот отсутнен љубовник, беа моќена претстава за љубовната страст со многу сличности со јазикот на Расин.
Други епистоларен романи од Клод Барбин, Винсент Вoатур, Едме Борсо, Фонтенеј (кој се користи во форма да се воведе дискусија за филозофски и морални прашања, најавувајќи ги "Lettres persanes" на Монтескје во 18 век) и други вистински љубовни писма напишани од благородни дами (Мадам де Буси-Ламет, Мадам де Колињ) беа објавени.
Антоан Фуртиер ([PHONE] г.)
е одговорен за обемниот комичен роман, Буржоаски Роман (1666 г).
кој предизвика забава во буржоаското семејство.
Изборот на буржоаското "arriviste" или "parvenu" (социјален планинар, обидувајќи се да го исмее начинот и стилот на благородни паралелки) како извор на исмејување се појавува во голем број раскази и театарот на период (како што е од Молиер, Буржоаски Господин).
Долгиот авантуристички роман за љубовта продолжи да постои и по 1660 година , иако во многу пократка форма од романите од 1640-тите г. Под влијание колку од историските новели и галантните новели толку и од авантуристичките и историските романи, овие историски новели, чиишто лежишта се движат од антички Рим до ренесансансната Кастилија или Франција, биле објавени во првите децении на 18 век.
Авторите ги вклучуваат Мадам Мари Кетрин д'Олну, Шарлот Роуз де Комонт Лафорс, Ана де Ла Рош-Гилем, Кетрин Бернард и Кетрин Бедасиер-Дуран.
Историјата на романот, "Traitté de l'origine des Romans " (1670 г.
), беше напишана од страна на Пјер Даниел Хут.
Ова дело (слично како теоретските дискусии на театарскката веројатност, коректност и природата на трагедијата и комедијата) ја нагласи потребата за морална корисност.
Тоа постигна значајна разлика помеѓу историјата и романот, како и помеѓу епот (која ги разгледува политиката и војната) и романот (која ја разгледува љубовта).
Во првата половина на векот се гледа развој на биографските мемоари (види подолу), а од 1670-тите години оваа форма почна да се користи во романите.
Мадам де Вилдо (вистинско име на Мари-Кетрин Дехардин), автор на голем број на новели, исто така напиша подолги реални дела кои што го претставуваат (сатиризиризираат) современиот свет преку измислени мемоари на млада жена раскажувајќи за нејзините љубовни и економски тешкотии, Мемоари за животот на Хенриет Силви де Молиер ([PHONE] г.).
Измислената мемоарска форма исто така ја користеле и други писатели.
Романите на Куртиј де Сандра (Мемоарите на М.Л.К.Д.Р во 1687 година, Мемоарите на М. Д'Артањан во 1700 година и Мемоарите на М. Де Б. во 1711 година) ги опишуваат светот на Ришелје и Мазарин без доминација на галантни клишеа, шпиони, киднапирања и политички интриги.
Меѓу другите мемоари на периодот најпознато е делото на Англичанецот Ентони Хамилтон, чии Мемоари од животот на грофот Грамонт ... (раскажувајќи за неговите години во францускиот двор [PHONE] г.)
беа објавени во Франција во 1713 г. Многу од овие дела беа објавени анонимно, а во некои случаи, тоа е тешко да се каже дали тие се измислени или биографски.
Реализмот (и повремената иронија) на тие книги во 18 век ќе доведат директно до оние на Ален-Рене Лесаж, Пјер де Мариво и Антоан Франсоа Прево во.
Во 1690-тите години, бајките почнаа да се појавуваат во француската литература.
Најпозната колекција на традиционалните приказни (либерално адаптирана) била од Шарл Перо (1697 г.
), иако многу други беа објавени (како што се оние од Хенриет-Џули де Мурат и Мадам д'Онуа).
А голема револуција ќе се случи со појавата на првиот (и всушност модерен) француски превод на Антоан Галанд, Илјада и една ноќ (или Арапските ноќи) (во 1704 година; другиот превод се појави во [PHONE] г.
), кој ќе влијае на 18-тиот век раскази на Волтер, Дидро и многу други.
Во овој период исто така се видливи се и неколку романи со патувања и утописки описи на странски култури (во имитација на Сирано де Бержарк, Томас Мор и Франсис Бекон): Дени Верас - Histoire de Sévarambes (1677 г.)
Габриел де Фоињ –Les Avantures de Jacques Sadeur dans la découverte et le voyage de la Terre australe (or la Terre australe connue (1676 г.)
Тисо де Плато - Патувањата и авантурите на Жак Мас (1710 г.)
Со слична дидактичка цел беше романот на Фенелон "Les Aventures de Télémaque" ([PHONE] г.
), што претставува обид на класичар за надминување на ексцесите на барокниот роман, со користење на структурата на патувања и авантури (пресаден врз Телемачус, син на Одисеј), Фенелон ја експонира неговата морална философија.
Во текот на 18 век, овој роман ќе се имитира од други дидактички романи.
Поезија[уреди | уреди извор]
Во текот на 17 век, поради новата концепција на "l'honnête home" (искрен или исправен човек), поезијата стана еден од главните жанрови на книжевната продукција од благородни господа и не-благородни професионални писатели во своето покровителство.
Поезијата се користеше за сите намени.
А голем дел од поезијата од 17-тиот и 18-тиот век беше "повремена", што значи дека тоа беше напишано за да се прослави одреден настан (брак, раѓање или воена победа) или празнување на трагична појава (смрт или воен пораз) ; овој тип на поезија беше фаворизиран од страна на господа во служба на благородништвото или кралот.
Поезијата беше главната форма на театарот од 17-тиот век, огромното мнозинство на испишани драми беше напишано во стих (види "Театар" подолу).
Поезијата се користеше во сатири (Никола Боило е познат по неговите сатири (1666 г.))
и епови (инспирирани од епската ренесанснаа традиција и од Тасо) како и од Жан Шаплен.
Иако француската поезија за време на владеењето на Хенри IV и Луј XIII сеуште беше во голема мера инспирирана од поетите од поранешниот двор Валоа, некои од нивните екцеси и поетски слободи беа критикувани, особено работата на Франсоа де Малерб, кој ги критикуваше и неправилностите на Филип Лаплед и Деспорт во врска со мерењето или формата (потиснувањето на критиката со пауза, клаузулите на реченицата се прелеваат на следната линија "enjambement"неологизми изработени од грчките зборови, итн.)
Доцниот 17 век, ќе го гледа Малерб како дедо на поетскиот класицизам.
Поемите на Плед за природниот свет (полиња и потоци) продолжија и во првата половина на векот, но тонот често беше елегичен или меланхоличен ("Ода на самотија"), и претставениот природен свет понекогаш беше морскиот брег или некја друга необработена околина, од страна на поети кои подоцна биле означени од критичарите со "барок" етикета (особено Теофил де Вио и Антоан Жерар де Сен-Аман).
Поезијата стана дел од друштвените игри во благородните салони (види "салони" погоре), каде епиграмите, сатиричниот стих, и поетските опис беа познати (најпознат пример е "Lа Guirlande dе Julie" (1641 г.)
во Хотелот Рамбуе, колекција на флорални песни напишани од членовите на салонот за роденденот на ќерката на домаќинот).
Лингвистичките аспекти на феноменот поврзан со скапоценостите (сличен на еуфуизмот стил во Англија, гонгоризмот во Шпанија и маринизмот во Италија),употребата на високо метафоричен (понекогаш нејасен) јазик, очистувањето на социјално неприфатлив речник, биле врзани за овој поетскиот дух на салоните и ќе има огромно влијание врз францускиот поетски и учтив јазик.
Иако неприродното однесување често беше исмејувано (особено во доцните 1660 година, кога феноменот почнал да се шири во провинциите) за јазичните и романтични екцеси (често поврзани со "misogynistic" презир за интелектуалните жени), со тоа францускиот јазик и социјалните манири на 17 век биле постојано менувани.
Од 1660 г. се истакуваат тројца поети.
Жан де Ла Фонтен стекна огромна слава преку неговиот Езоп и Федра инспирирана од "Басни" ([PHONE] г.
), кои беа напишани во неправилна-стихувана форма (различни должини се користат во една песна).
Жан Расин беше еден од најголемите пистатели на трагедија од неговата генерација.
Конечно, Никола Боало стана теоретичар на поетскиот класицизам.
Неговата Поетска уметност (1674 г.)
го пофали разумот и логиката (Боало го возвиши Малерб за наjдобар рационалист меѓу поетите), веројатноста, моралната корисност и моралната исправност.
Тоа ја возвиши трагедијата и поетскиот еп како големи жанрови и препорачува имитација на поетите од антиката.
Театар[уреди | уреди извор]
Театрите и театарските компании[уреди | уреди извор]
За време на средниот век и ренесансата, јавните театарски продукции во Париз беа под контрола на еснаф.
Во текот на последните децении на 16-ти век, само еден од нив продолжи да постои, иако "les Confrères de la Pasion" повеќе немаа право да изведуваат мистериозни драми; (од 1548 г.)
им беше дадено ексклузивно права да ги надгледуваат сите театарски продукции во главниот град и го изнајмуваат својот театар (Hôtel de Bourgogne) na театарски ансамбли за висока цена.
еснафот ја напушти својата привилегија, што им овозможи на другите театри и театарски компании да работат во главниот град.
Во прилог на јавните театри, претставите беа подготвувани во приватните резиденции, пред дворот и во универзитетот.
Во првата половина на векот јавноста, хуманистичкиот театар на колеџите и театарот изведуван во кралскиот двор се изложени на разновидни вкусови, на пример, додека трагикомедијата беше модерна во кралскиот двор во текот на првата деценија, јавноста беше повеќе заинтересирани за трагедијата.
Првите театри во Париз често беа сместени во постоечките конструкции како што се тениските игралишта.
Нивните сцени беа мали, како и можноста за менување на сцената и амбиентот често беа невозможни (ова ќе го поттикне развојот за единството на место).
Конечно театрите ќе развијат системи на развиени на машини и декори, модерни за витешките подвизи карактеристични за траѓикомедиите од првата половина на овој век.
Во почетокот на векот театарските претстави се одржуваа два пати неделно, со почеток во два или три часот.
Театарските претстави често опфатаќаа неколку дела, тие почнуваа со комичен пролог, тогаш трагедија или трагикомедија, продолжуваа со комедија и завршуваа со песна.
За време на претставата благородниците понекогаш седеа на страна од сцената.
Бидејќи беше невозможно да се намали собната светлина гледачите беа секогаш свесни еден за друг, и особено бучни во текот на настапите.
Просторот директно пред сцената, без седишта или партер беше резервиран за мажите, но бидејќи билитите беа најефтини за таму, партер просторот беше обично мешавина од социјални групи.
Префинетите луѓе гледаа од галериите.
Принцовите, мускетарите и кралските благородници добиваа бесплатен прием.
Пред 1630 година, "чесна" жена не одеше на театар.За разлика од Англија, Франција не поставуваше никакви ограничувања за женската изведба на сцена, но сепак, кариерата на актерите и од двата пола се гледаше како морално погрешно, (актерите беа екскомуницирани) од страна на Католичката црква и од аскетски верското Жансенистичко движење.
Актерите обично имаа сценски имиња кои се однесуваа на типични улоги или стереотипни ликови.
Во прилог на испишаните комедии и трагедии, Парижаните беа исто така големи љубители на италијанската актерска трупа кои ја изведувале својата "За разлика од Англија, Франција не поставуваше никакви ограничувања за женската изведба на сцена, но сепак, кариерата на актерите и од двата пола се гледаше како морално погрешно, (актерите беа екскомуницирани) од страна на Католичката црква и од аскетски верското Жансенистичко движење.
Актерите обично имаа сценски имиња кои се однесуваа на типични улоги или стереотипни ликови.
Во прилог на испишаните комедии и трагедии, Парижаните беа исто така големи љубители на италијанската актерска трупа кои ја изведувале својата "commedia dell'arte", еден вид на импровизиран театар заснован на видови.
Ликовите од "commedia dell'arte" целосно ќе влијаат врз францускиот театар, нивниот ек го пронаоѓаат и фалбаџиите, глупаците, љубовниците, старците и лукавите службеници кои сè уште го полнат францускиот театар.
Конечно, во текот на втората половина на овој век операта стигна во Франција.
Најважните театри и трупи во Париз беа:
"Hôtel de Bourgogne" - До 1629 г. овој театар беше окупирана од страна на разни трупи, вклучувајќи "Comédiens du Roi" режисиран од Валерин Лекомте и (по неговата смрт) од Бејрос (Пјер Лемесиер).
Трупата стана официјална Кралска трупа во 1629 година.
"Du Marais" ([PHONE] г.)
- Ова е ривал на театарот на "Hôtel de Bourgogne" сместен трупата "Vieux Comédiens du Roi" околу Клод Дешамп и трупата на Жодеј.
"La troupe de Monsieur" - Под заштита на братот на Луј XIV, ова беше првата трупа Молиер во Париз.
Таа се пресели во неколку театри во Париз ( Petit-Bourbon и Palais-Royal) пред здружувањето во 1673 г. со трупата на "Théâtre Du Marais" и да стане трупа на "Hôtel Guénégaud".
"La Comédie française" - Во 1680 г. Луј XIV ги обедини "Hôtel de Bourgogne" и "Hôtel Guénégaud" во една официјална трупа.
Надвор од Париз, во предградието на градот и провинциите, имаше многу скитнички театарски ансамбли, Молиер започна во таква дружина.
Кралскиот двор и други благороднички куќи беа важни организатори на театарските претстави, дворски балети, божемски битки и други форми на забава за нивните празници, а во некои случаи, улогите на танчери и актери беа одржани од стамите благородници.
Раните години во Версај, пред големото проширување на замокот, биле целосно посветени на таквите задоволства, и слични спектакли продолжиле во текот на владеењето.
Најголемиот дел од испишаните драми во 17 век биле напишани во стих.
Забележителни исклучоци вклучувајќи некои комедии од Молиер; Самуел Шапузо, автор на Францускиот Театар, во различни времиња печателе една комична претстава и во проза и во стих.
Освен лирските делови во овие драми, користената должина беше александриската линија од дванаесет-слога со редовна пауза (cesura) по шестиот слог.
Овие линии беа ставени во римувани строфи; строфите се употребуваа наизменично меѓу "женски" рими (т.е.
завршува на немо д) и "машки" рими (т.е.
завршуваат на самогласка освен немо е, согласка или назална самогласка).
Барокен театар[уреди | уреди извор]
Францускиот театар во 17-ти век често се сведува на три големи имиња Пјер Корнеј, Молиер и Жан Расин и на триумфот на "класицизмот".
Сепак вистината е далеку посложена.
Театарот на почетокот на овој век доминира од страна на жанрови и драматурзи од претходната генерација; највлијателен во овој поглед беше Роберт Гарние.
Иако кралскиот двор се уморил од трагедијата (и претпочита повеќе бегство од реалноста, трагикомедија), театарската публика повеќе го сака првото.
Ова ќе се промени во 1630-тите и 1640-тите години кога (под влијание на долгите барокни романи од тој период) трагикомедијата, херојска и магична авантура на витези и девојки, стана доминантен жанр.
Неверојатниот успех на Корнеј "Сид" во 1637 година и Хорациј во 1640 година ја ќе донесе трагедијата назад во мода, каде што ќе остане до крајот на векот.
Најважен извор за трагичниот театар беше Сенека и прописите на Хорациj и Аристотел (плус современите коментари од Јулиј Цезар и Лодовико Кастелветро); содржини беа земени од класичните автори како што се Плутарх и Светониј, и од италијанските, француските и шпанските колекции на кратки приказни.
Грчките автори на трагедии (Софокле и Еврипид) ќе станат многу значајни до средината на овој век.
Важни модели за комедијата, трагедијата и трагикомедијата од овој век исто така беа добиени од страна на шпанските драматурзи Педро Калдерон де ла Барка, Тисо де Молина и Лопе де Вега, многу од чии дела се преведени и прилагодени за француската сцена.
Важни театарски модели беа, исто така, обезбедени од страна на италијанската сцена (вклучувајќи и пастирски) и Италија, исто така, важен извор за теоретски дискусии на театарот, особено во врска со пристојноста (види, на пример, дебати за претставите на Спероне Сперони и Џовани Батиста).
На преминот од 19-ти во 20-ти век обичните комедии (т.е.
Комедии во пет чина по моделот на Плаут или Теренс и прописите на Аелиус Донат) беа поретки на сцената за разлика од трагедиите и трагикомедиите;комичниот елемент на раната сецена доминира преку подбивањето, сатирични монолози и преку "comedia del l'arte".
Жан Ротру и Пјер Корнеј ќе се вратат на обичната комедија непосредно пред 1630 година.
Трагедиите на Корнеј беа чудно не-трагични (неговата првична верзија на "Сид" беше дури наведена како трагикомедија), бидејќи имаше среќен крај.
Во своите теоретски дела за театарот, Корнеј ја редефинира и комедијата и трагедијата околу следните претпоставки: На сцената во двете комедијата и трагедијата-треба да се карактеристика благородни ликови (ова ќе елиминира многу обични ликови, типични за подбивање, од комедиите на Корнеј).
Благородните ликови не треба да се сфаќаат како грд поим (осудувачките постапки обично се должат на неблагородните ликови во претставите од Корнеј).
Трагедијата се занимава со државните работи (војни, династички бракови); комедијата се занимава со љубовта.
За делото да биде трагично, не треба да има трагичен крај.
Иако Аристотел вели дека катарза (прочистување од емоции) треба да биде цел на трагедијата, ова е само идеал.
Во согласност со моралниот кодекс на периодот, драмите не треба да покажуваат дека злобните души се наградуваат или благородништвото се понижува.
Историјата на јавната и критичка реакција на "Сид" од Корнеј може да се најде во други статии (тој беше критикуван за неговата употреба на извори, неговата повреда на добар вкус, а за други неправилности кои не се во согласност со правилата на Аристотел и Хорациј), но неговото влијание беше неверојатно.
Кардиналот Ришелје побара од новоформираната Француска Академија да ги испита и критикува (тоа беше првата академска официјална пресуда), а со спорот се појави се поголемиот обид да се контролира и регулира театарот и театарските форми.
Ова ќе биде почеток на "класицизмот" од 17-ти век.
Корнеј продолжи да пишува драми и по 1674 година (главно трагедии, но, исто така, она што тој го нарекува "херојски комедии").
Многу од нив биле успешни, иако "неправилностите" на неговите театарски методи се повеќе беа критикувани (преку Франсyа Хеделин); успехот на Жан Расин од крајот на 1660 го најави и крајот на неговиот нагласок.
Театарот од времето на Луј XIV[уреди | уреди извор]
До 1660-тите години, класицизмот се наметна на францускиот театар.
Клучот на теоретската работа на театарот од овој период е Театарската Практика (1657 г.)
на Франсоа Хеделин, и ова дело открива до кој степен "францускиот класицизм" е подготвен да ги измени правилата на класичната трагедија за одржување на единствата и пристојноста (Франсоа Едлен, на пример, ги виде трагедиите на Едип и Антигона како несоодветни за современата сцена).
Иако Пјер Корнеј продолжи да подготвува трагедии се до крајот на својот живот, делата на Жан Расин од крајот на 1660 година целосно ги засенија последните драми на постариот драматург.
Трагедиите на Расин, инспирирани од грчките митови, Еврипид, Софокле и Сенека, го кондензираа нивниот заговор во тесна група на страстни и обврзани конфликти меѓу една мала група на благородни ликови, концентрирајќи се на дилемата на овие ликови и геометријата на нивните неисполнети желби и омрази.
Поетската вештина на Расин беше во претставувањето на љубовната страст (како љубовта на Федра за нејзиниот посинок); Неговото влијание беше такво што емоционалната криза ќе биде главен стил на трагедијата до крајот на векот.Двете подоцнежни драми на Расин (Естер и Аталија) отворија нови врати за библискиот предмет и за употребата на театарот во образованието на младите жени.
Трагедијата во текот на последните две децении од векот и првите години од 18 век доминираше со издавање на класиката од Пјер Корнеј и Расин, но ентузијазмот на целата јавност за трагедијата значително се намали; театарска трагедија избледе покрај темните економски и демографските проблеми на крајот од векот, и "комедијата на манири" (види подолу) се приклучи на многу морални цели на трагедијата.
Други подоцнежни трагичари на векот се Клод Бојер, Мишел Ле Клерк, Жак Пардон, Жан Галберт де Кампистрон, Жан де Лашапеј, Антоан де Лафос и Проспер Жолио де Кребијон.
На крајот на векот (особено претставите на Кребијон), повремено се појави враќање на театралноста од почетокот на векот: повеќе епизоди, претеран страв и сожалување, и прикажување на хорор акции на сцената.
Раната француска опера беше особено популарна заедно со кралскиот двор во текот на овој период, како и композиторот Жан-Батист Лили беше исклучително плоден (види ја статијата на композиторот за повеќе информации за дворските балети и опери од овој период).
Овие дела изведени во традицијата на трагикомедија (особено парчиња на машини) и дворскиот балет, а исто така повремено презентирани и трагичените содржини (tragédies en musique).
Драматурзи кои работат со Лили како што се Пјер Корнеј и Молиер, но најважен од овие "librettists" беше Филип Кино, писател на комедии, трагедии, и трагикомедии.
Комедијата во втората половина на овој век доминира со Молиер.
Ветеран, актер, господар на подбивањето, фарсата, италијанскиот и шпанскиот театар (види погоре), и "обичниот" театар моделиран според Плаут и Теренциј, резултатот на Молиер беше голем и разновиден.
Тој е заслужен за современата форма на француската комедија на манири (comedie de mœurs) и комедија на карактери (comedie de caractère).
Неговите смешни сатири на алчни татковци, скапоцености, лекари и арогантни книжевни видови беа исклучително успешни, но неговите комедии на верска дволочност (Тартиф) и слобода (Дон Жуан) му донесе критики од страна на црквата, Тартиф беше изведена само поради посредувањето на кралот.
Многу од комедиите на Молиер (како Taртиф, Дон Жуан и Мизантроп) се вртат околу подбивањето и мистичноста на драмата, и нивните завршетоци се далеку од комични.
"Les précieuses" од Молиер секако беше врз основа на претходната драма на Самуел Шапузо (најдобро познат по неговата работа Францускоит Театар(1674 година), која содржи најдетален опис на францускиот театар во текот на овој период).
Комедија до крајот на векот ќе продолжи по патот следен од Молиер, сатирата на современи морали и манири и "обичната" комедија ќе доминираат и последната голема "комедија" од владеењето на Луј XIV (" Turcaret" на Ален-Рене Лесаж) е темна игра во која речиси и да нема лик кој надоместува карактери.
Други Жанрови[уреди | уреди извор]
Морален и филозофски одраз[уреди | уреди извор]
17 век доминираше со длабока морална и верска страст започната со контра-реформацијата.
Од сите литературни дела, религиозните книги беа бестселери на векот.
Нови верски организации се проширија во земјата (види ја , на пример, работата на Свети Винсент де Пол и свети Фрањо де Продај).
Свештеникот Луј Бурдалу ([PHONE] г.)
беше познат по неговите проповеди, и теолошкиот говорник [[Jaques-Benigne Bossuet ([PHONE] г.)
приготви голем број на познати погреби и беседи.
Сепак, векот имаше и голем број на писатели кои се сметаа за "развратници", овие автори (како Теофил де Вио ([PHONE] г.)
и Шарл де Сен Евремонд ([PHONE] г.
)), инспирирани од Епикур и објавувањето на Петрониј, изнесоа сомнежи за верските или моралните прашања за време на периодот на повеќе реакционерската верска страст.
Говорот за методите ([PHONE] г.)
и Медитации (1637 г.)
на Рене Декарт означи целосен прекин со средновековниот филозофски одраз.
Жансенизмот како последица на контра-реформацискиот католицизам, се залагаше за длабоко морално и духовно испрашување на душата.
Ова движење ќе привлече писатели, како што се Блез Паскал и Жан Расин, но на крајот ќе се смета за ерес (тие се залагаа доктрината да се граничи со предодреденост), и нивниот манастир во Порт Ројал беше потиснат.
[[Блез Паскал ([PHONE] г.)
беше сатиричар за нивната кауза (во неговата "Lettres provincials" ([PHONE] г.
), но неговата најголема морална и верска работа беше неговата недовршена и нецелосна збирка на мисли оправдувајќи ја христијанската религијата наречена "Pensées" (Мисли) (најпознатиот дел е неговата дискусија за "облог" за можноста за бесмртноста на душата).
Друга последица на верската жестокост на период беше "Quietism", која ги учи лекарите на еден вид духовно медитативна состојба.
Франсоа де Ларошфоколд (1613–1680 г.)
ја напиша колекцијата од проза наречена "Maximes" во 1665г.
која ги анализира човечките морални постапки против длабокиот морален песимизам.
Жан де Ла Бруер ([PHONE] г.)
инспириран од карактерите на "Theophrastus", составува своја сопствена колекција на Карактери (1688 г.
), опишувајќи ги современите морални типови.
Франсоа де Ламот напишал голем број на педагошки работи за едукација на принцот.
Историскиот и критичкиот роман на Пјер Беил ([PHONE] година; проширен 1702 г.
), со мноштво на маргиналии и толкувања, нуди уникатен испрекинат и повеќеслоен поглед на знаењето (забележиво необичен за францускиот класицизам), тоа ќе биде голема инспирација за просветителството и енциклопедијата на Дидро.
Мемоари и писма[уреди | уреди извор]
17 век е познат по своите биографски "мемоари".
Првите големи излевања на чувства доаѓа од учесниците на "Fronde" (како кардиналот де Ретз), кои го користат жанрот како политичка оправданост комбинација со новелистичките авантурi.
Роже де Рабутин, грофот де Буси (познат како Bussy-Rabutin) е одговорен за скандалозната "Histoire amoureuse des Gaules", серија на белешки за љубовните сплетки на главните дами на дворот.
Пол Пејсон, историчар на кралот, ја напиша "Историја на Луј XIV" опфаќајки го перодот од [PHONE] година.
Гедон Талеман де Рео ja напиша "Les Historiettes", колекција на кратки биографски белешки од неговите современици.
Собраните писма на Жан-Луј Гуез де Балзак се одобрени со погубување (на француска проза) реформа паралелно со стиховите на Франсоа де Малерб.
Писмата на Мадам де Севињ ([PHONE] г.)
се сметаат за важен документ на општеството и литературните настани од времето на Луј XIV.
Најславните мемоари на векот, оние од Луј де Рувроа, од Војводата Сен-Симон ([PHONE] г.
), беа објавени повеќе од еден век подоцна.
Општо[уреди | уреди извор]
- (француски) Adam, Antoine.
Histoire de la littérature française au XVIIe siècle.
First published 1954-56.
Paris: Albin Michel, 1997.
- (француски) Dandrey, Patrick, ed.
Dictionnaire des lettres françaises: Le XVIIe siècle.
Collection: La Pochothèque.
Paris: Fayard, 1996.
Проза[уреди | уреди извор]
- (француски) Adam, Antoine, ed.
Romanciers du XVIIe siècle.
Collection: Bibliothèque de la Pléiade.
Paris: Gallimard, 1958.
- (француски) Coulet, Henri.
Le roman jusqu'à la Révolution.
Paris: Colin, 1967.
ISBN 2-200-25117-3
Поезија[уреди | уреди извор]
- (француски) Allem, Maurice, ed.
Anthologie poétique française: XVIIe siècle.
Paris: Garnier Frères, 1966.
Театар[уреди | уреди извор]
- (француски) Scherer, Jacques, ed.
Théâtre du XVIIe siècle.
Collection: Bibliothèque de la Pléiade.
Paris: Gallimard, 1975. | fineweb-2 |
За раната историја на земјата се знае многу малку.
Она што е познато е дека кон 900 година, Гвинеја била вклулчена во составот на Ганската империја.
Од 13 век до 16 век, Гвинеја била со составот на Царство Мали.
Португалските трговци и истражувачи на нејзините брегови престигнале во периодот помеѓу 1460 и 1470 година.
Нејзиното население главно било користено за трговија со робови, а земјата како подрачје за експлоатација на нејзините ресурси.
Кон крајот на 18 век, Гвинеја била колонизирана од страна на Франција.
Во 1904 година земјата била вклучена во составот на Француска Западна Африка.
На реверендумот, којшто се одржал во 1958 година, Гвинеја прогласила независност.
Таа била единствената француска колонија која гласала за независност и автономија со финансиска помош на Франција.
Како формален ден за објавување на независноста бил избран 2 октомври1958 година.
Претседател на земјата станал Ахмед Секу Туре.
Неговата политика не придонела за развојот на земјата, па така денеска земјата е една од најсиромашните во Африка.
По неговата смрт во 1984 година власта била заземена од страна на воениот комитет за национална обнова, Лансан Конте, кој на истата позиција се задржал до 2008 година.
Во последните неколку години, во Гвинеја дошле голем број на население од соседните земји Либерија и Сиера Леоне, главно поради граѓанските војни во тие земји. | fineweb-2 |
Z-тест
Z-тестот е вид на статистички тест за кој распоредот на тест статистиката под нултата хипотеза може да се поистовети со нормалната распределба.
Тоа е така,бидејќи според централната гранична теорема,многу тест статистики се приближно нормално распределени за големите примероци.За секое ниво на значајност,Z-тестот има определена критична вредност ( на пример 1.96 за 5% ниво на значајност).Z-тестот најчесто се применува доколку големината на примерокот е голема,а популационата варијанса позната.
Доколку големината на примерокот е помала од 30,а варијансата не е позната,тогаш употребата на Студентовиот t-распоред би била посоодветна.
Употреба на тестирање[уреди | уреди извор]
Терминот Z-тест често се употребува за споредување на средната вредност на збир на мерења во однос на дадена константа.
Ако набљудуваните податоци X1, ..., Xn се (i) коваријансни, (ii) имаат заедничка средна вредност μ, и имаат заедничка варијанса σ2, тогаш набљудуваниот примерок во просек има средна вредност μ и варијанса σ2 / n.
Кога се користи Z-тест за максимални можни проценки важно е да се има во предвид дека нормалните приближувања може да бидат лоши ако големината на примерокот не е доволно голема.
Иако нема едноставно, универзално правило кое наведува која големина на примерокот е најсоодветна за да се користи Z-тест, симулацијата може да даде добра идеја за тоа дали Z-тестот е соодветен за дадентата ситуација.
Z-тестовите се употребуваат кога може да се тврди дека статистиката на тестот следи нормален распоред во рамките на нултата хипотеза.
Многу непараметарски тест статистики како U-статистика се нормални за доволно голем примерок и оттаму често се вршат Z-тестовите.
Услови[уреди | уреди извор]
За да може Z-тестот да биде применлив,мора да бидат исполнети неколку услови.Одредени параметри мора да се знаат или да се проценат со висока точност ( пример параметар-стандардна девијација во тест примерок).Z-тестот се фокусира на еден параметар и ги третира сите непознати параметри како фиксни вредности .Меѓутоа доколку примерокот не е доволно голем за да разумно ги оправда овие проценки,тогаш нити Z-тестот не би се сметал за релевантен.
Статистичкиот тест треба да биде нормално распределен.Генерално,за да централната гранична теорема биде издржана,тестот мора нормално да варира.Постојат голем број статистички анализи дали е оправдана употребата на тестот,доколку распределбата е приближно нормална.Доколку отстапувањето е големо,тогаш Z-тестот не треба да се употребува.
Пример[уреди | уреди извор]
Да претпоставиме дека во одреден географски регион , средната вредност и стандардната девијација на резултатите на тестот по математика се 100 поени и 12 поени ретроспективно.
Наш интерес се резултатите на 55 ученици во одредено училиште кои добиле среден резултат од 96 поени.Се поставува прашање,дали овој среден резултат може да се смета за значително понизок од регионалниот ?
За да одговориме,најпрво ке започнеме со пресметување на стандардната грешка на средината:
Следно,го пресметуваме z резултатот.
Z резултатот ни ги покажува стандардните отстапувања на индивидуалниот резултат над или под средната вредност.
Кога се користи Z тестот,сепак, ние не го споредуваме индивидуалниот резултат со средната големина на популацијата.
Наместо тоа ние ја споредуваме средната големина на примерокот со средната големина на популацијата.
Во овој пример ние ја третираме средната вердност на популацијата и варијансата која што ни е позната, кои ке бидат соодветни доколку сите ученици во регионот беа тестирани, или ако беше искористен голем прост случаен примерок за да се процени средната големина на популацијaта и варијансата со минимален ризик на грешка.
Училишниот среден резултат е 96, кој што е -2,47 стандардни грешки од средната големина на популацијата (100).
Погледнете го z резултатот во табелата на стандардниот нормален распоред и ке ја најдете веројатноста за набљудуваната стандардна нормална вредност под -2,47 изнесува приближно 0,5-0,4932=0,0068
Ова е еднострана p-вредност на нултата хипотеза дека 55 студенти се споредливи со прост случаен примерок од популацијата од сите решавачи на тестот.
На двостраниот тест p-вредноста е приближно на 0,014.
Друг начин е дека со веројатност од 1-0,014=0,986 простиот случаен примерок од 55 студенти ке има среден резултат на тестот во рамките на 4 единици на средната големина на популацијата.
Ние исто така можеме да кажеме дека со 98,6% доверба ја одбиваме нултата хипотеза дека 55 решавачи на тестот се споредливи со простиот случаен примерокот од популацијата на решавачи на тест.
Z-тестот ни кажува дека 55 студенти имаат невообичаено ниска средна вредност на резултатите од тестот во споредба со повеќе прости случајни примероци со слична големина на популацијата на решавачите на тестот.
Недостатокот на оваа анализа е тоа дека не смета дали ефектот од 4 поени е значаен.
Ако наместо за училиштето, ние пресметавме за подрегионот кој содржи 900 ученици чиј среден резултат бил 99, ќе се добиа речиси истиот z резултат и p-вредност.
Ова покажува дека ако големината на примерокот е доволно голема, многу мали разлики во нултата вредност може да бидат статистички значајни.
За понатамошна дискусија на ова прашање погледнете за тестирање на статистички хипотези.
Литература[уреди | уреди извор]
- Ристески Славе, Тевдовски Драган (2010): "Статистика за бизнис и економија", четврто издание, Скопје: Економски факултет – Скопје.
- Sherri L. Jackson Jacksonville University: Research Methods and Statistics: A Critical Thinking Approach, 4th Edition.
- Sprinthall, Richard C. Basic Statistical Analysis: Seventh Edition, copyright 2003, Pearson Education Group.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Z-tests and t tests, University of Leicester. | fineweb-2 |
Бриџит Фонда
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
Содржина
Резиме[уреди | уреди извор]
Бриџит Фонда (27 јануари 1964), е една од најактуелните филмски актери и една од повлијателните актери кои се наоѓаат на просторите на САД.
Таа има играно многу битни улоги во атрактивни филмови и серии... Живее нормално во кругот на своето семејство - актери.
И покрај тоа што потекнува од семесјтво актери, актерски вештини ги стекнала на студиите во New York.
Славатa и популарноста не ги смеета за битни компоненти во нејзиниот живот, поучена од примерот на нејзините родители (кои се развеле кога таа била мала) сака да живее нормален живот во мир и хармонија.
Во неколку збора, навидум прилагодлива личност за секој карактер, кој на платното многу лесно се претвора во личносткоја ја решава работата, во чии раце глумата тлее или едноставно публиката се восхитува со нејзините творештва.
Основни биографски податоци[уреди | уреди извор]
Фонда е родена во Лос Анџелес - Калифорнија, во семејство на актери, вклучувајќи го нејзиниот дедо Хенри Фонда, нејзиниот татко Питер Фонда и нејизната тетка Џејн Фонда.
Нејзината мајка Сузан Џејн Бревер е артистка.
Таа го добила името по Бриџит Хауард, ќерката на Маргарет Силиван со која нејзиниот татко бил вљубен во минатото.
Питер и Сузан Бревер се разведоа и тој се ожени со Портиа Ребека Крокет (ака Беки МекГуан), која ги донесе Бриџит и нејзинот брат Џастин во населбата Coldwater Canyon во Лос Анџелес.
Фонда учеше во Вестлејк училиштето за девојки во Лос Анџелес.
За време на тој период Бриџит и Џастин имале мал контакт со нивниот татко и со сите останати од фамилијата, откривајќи во едно интервју: "Кога бев дете, најважното нешто за мене беше мојот дом...Луѓето доаѓаат и си одат, и работите се менуваат, но тоа место нема да се промени.
Сакам да го имам тоа до остатокот на мојот живот.Сакам да имам дом."
Творештво[уреди | уреди извор]
Во 1972 година Питер и Сузан се разведоа и нивната мајка ги згрижила Бриџит и нејзиниот брат Џастин во населбата Coldwater Canyon во Лос Анџелес.
За време на овој период децата имале мал контакт со нивниот татко и со било кој член од фамилијата.
Бриџит открива во едно интервју: "Кога бев дете, најважното нешто за мене беше мојот дом...Луѓето доаѓаат и си одат, и работите се менуваат, но тоа место нема да се промени.Го обожував.Сакам да го имам тоа до остатокот на мојот живот.Сакам да имам дом."
Иако доаѓа од фамилија во која има многу актери, Бриџит го одбива мислењето дека актерството и е во крвта.
Таа не само што одби било какви совети во врска со актерството од нејзините роднини, туку таа и работеше многу за да ја "научи" професијата.Таа студираше на актерски методи на Њу Јорк универзитетот, татарски институт кој го слави Ли Стразберг, четири години.За време на првите две години во театарот, таа страдаше од сериозен проблем,плашејќи се од сцената, а за да биде ситуацијата полоша таа беше свесна за дополнителното внимание што го добиваше поради нејзиното презиме.
"Кога сите очи се вперени во тебе, луѓето велат 'Па таа и не е толку добра', почнуваш да мислиш дека си никој", изјавила Фонда за People во 1990 година.Како и да е во третата година од студиите, таа научи да ја занемарува нејзината грижа за тоа што велат другите, и да ја следи нејзината желба да прави што таа смета дека е најдобро.Таа вели "Еднаш кога научив како да изигрувам будала пред другите, не бев повеќе исплашена".
"Откако се здобива со искуство во неколку театарски продукции и во една мала антологиска опера "Aria"(1987), таа е почестена со улогата во "Scandle" во 1989.
Во преглед во New Yorker објавено е дека таа била"...провокативна, подбивачка, забележителна…", додека Rolling Stone напишаа дека Фонда е "комично восхитување".Фонда брзо најде работа истата година и се појави во уште два други филмови, "Shag" и "Strapless".
Таа исто така се појави и во три телевизиски проекти: Fox's 21 Jump Street, HBO's The Edge, и PBS's Wonder Works tale "Jacob Have I Loved".
Во наредните неколку години Бриџит прави повеќе филмови кои немаат некое големо значење.
Во 1992 година таа учествува со една од главните улоги во шоуто на Барбет Скродер "Single White Female".Критиките ја оценија нејзината изведба како најдобрата изведба до тогаш.Таа станува една од најзафатените Холивудски актерки.Таа одбива многу филмови во годините што доаѓаат и го игра секој лик со невидена уверливост.Во "Point of No Return", во 1993 година, таа убедливо го донесува виртуелно неизводливиот карактер на политички атентатор во вечерна тоалета.Таа исто така ги снима и филмовите "Singles" (1992), "It Could Happen to You" (1994), и "The Road to Wellville" (1994).
Нејзиниот татко, Питер Фонда , верува дека неговата ќерка е најталентираниот член на нивното семејство, вклучувајќи го и неговиот татко, чии вештини Бриџит има изјавено дека сака да ги придобие.
"Никогаш не сум доволно среќна со тоа што го приказувам на екранот ", таа признава во Њујорк Тајмс.
"Резултатот што произлегува никогаш не е доволно добар, како што мислам дека ќе биде, или како што се надевам дека ќе биде".Исто така таа објаснува дека "Неможеш да сметаш на славата и популарноста".
"Има луѓе што работат цел живот така што се форсираат себеси, и таква сакам да бидам и јас".
Со таков став се чини дека ќе гледаме уште повеќе од Бриџит Фонда во месеците и годините што доаѓаат.
Филмографија[уреди | уреди извор]
Фонда за прв пат се вклучи во театарот кога беше учесник во екипата на училишната продукција на Harvey.Таа одби да побара помош и совети за глумата од нејзините познати роднини, и студираше актерски методи на Њујорк Универзитетот Tisch School of the Arts и Lee Strasberg Theatre Institute.
Фонда дебитираше на филм со улога без текст во комедијата Partners во 1982 година.
Дури во 1988 година таа ја доби првата улога со текст, глумејќи со актерот Џон Харт во Scandal според Profumo affair.
Истата година се појаби и во филмовите You Can't Hurry Love и Shag.
Првата голема улога во филм Фонда ја имаше во The Godfather, Part III, глумејќи атрактивна новинарка.
Откако се стекнува со дополнително искуство во неколку театарски продукции и малу филмдки улоги, таа беше дел од екипата на Single White Female.
Во интервју New Yorker објавено е дека таа била"...провокативна, подбивачка, забележителна…", додека Rolling Stone напишаа дека Фонда е "комично восхитување".
Исто така на Фонда и беше понудена улогата на Али МегБил, пред да и биде на Калиста Флокхарт, но таа ја одби за да се фокусира на нејзината филмска кариера.
Табела 1: Филмографија година Филм режија 1982 Partners 1987 Aria 1988 You Can't Harry Love 1989 Scandal 1989 Shag 1989 Strapless 1990 Frankenstein Unbound 1990 The Godfather Part III 1991 Drop Dead Fred 1991 Out of the Rain 1991 Doc Hollywood 1991 Iron Maze 1992 Leather Jackets 1992 Single White Female 1992 Singles 1992 Army of Darkness 1993 Bodies, Rest & Motion 1993 Point of No Return 1993 Little Buddha 1994 It Could Happen to You 1994 The Road to Wellville 1994 Camilla 1995 Rough Magic 1995 Balto 1996 City Hall 1996 Grace of My Heart 1997 Touch 1997 Mr. Jealousy 1997 Jackie Brown 1998 Break Up 1998 A Simple Plan 1998 Finding Graceland 1999 Lake Placid 2000 South of Heaven, West of Hell 2001 Delivering Milo 2001 Monkeybone 2001 Kiss of the Dragon 2001 The Whole Shebang 2002 Snow Queen
4.
Литература[уреди | уреди извор]
• Камерон Кров ја имал предвид за сценариото за филмот Singles (1992) • (1999) Била во врска со пеачот/актерот Двајт Јоакам • ([PHONE]) Живеела со Ли Драјсдел • И била понудена улогата на "Али МегБил" (1997) но ја обила за да фокусира на снимање филмови.
Всушност таа дури не го ни прочитала сценариото стравувајќи дека ќе и се допадне.
• ([PHONE]) Живеела со Ерик Столц • Братучетка со Трој Гарити • Внука на Хенри Фонда (дедо), Џејб Фонда (тетка).
• Керка на Питер Фонда.
• Сестра од Џустин Фонда • (1995) Прогласена во топ 100 за најсекси ѕвеѕда во филмот History од Empire магазинот (#85).
• Братучетка со Ванеса Вадим.
• Керка на Сузан Бревер. | fineweb-2 |
Луј XVI
Луј XVI (роден на 23 август 1754 во дворецот Версај - починал на 21 јануари 1793 во Париз) бил крал на Франција од Бурбонската династија и крал на Навара.
Кога ја презел власта, незадоволството кај третиот сталеж било многу големо.
Се обидел да спроведе реформи, но сето тоа завршило без успех.
За време на Француската револуција бил симнат од престолот и бил гилотиниран на 21 јануари 1793, откако бил фатен во обид да избега од земјата. | fineweb-2 |
Салман Ружди
Салман Ружди (кашмирски: अहमद सलमान रुशदी или احمد سلمان رشدی) — писател и есеист.
Познат е по своите прозни дела, во кои со помош на сопсвенитот наративен стил ги спојува фантазијата и митологијата со реалниот свет, и му дава нови димензии на магискиот реализам.
Живот[уреди | уреди извор]
Роден е во Бомбај, Индија 1947 година, во муслиманско семејство од средната класа.
Неговиот татко се здобил со образование во Англија, па и самиот Ружди го завршил своето образование таму.
Во 1964-та година неговото семејство се преселило во Пакистан во текот на муслиманскиот егзодус за време на војната меѓу Индија и Пакистан.
По дипломирањето (1968) работел во Пакистан, во телевизија, а потоа се занимавал и со актерство и рекламирање.
Дело[уреди | уреди извор]
Својот писателски поход го започнува со романот Гримус во 1975-та година, кој претставува своевидна научно-фантастична приказна.
Насловот на романот претставува анатрам од зборот симурт, што означува премудра прица од предисламската персиска митологија.
Овој роман во најголем број на случаи помина незабележан кај читателската публика и критика, иако во него се содрчат голем броја на одлики од подоцнежната Руждиева проза.
Сепак неговата следна новела, Деца на полноќта (1980), ќе го промовира како голем литературен автор, а самата книга ќе остане запаметена кај критичарите како можеби најдобра до денешни денови.
За оваа книга подоцна ја добил Букеровата награда.
Поради успехот на оваа книга, Ружди е приморан да ја напушто Индија поради заканите кој му се наметнуваат.
Овие настани му носат голем публицитет и солидна продажба на книгите.
Во такви услови го пишува романот Срам (1983), во кој со помош на историјата на едно семејство, дава слика за Пакистан.
За овој роман во Франција, Ружди добива Награда за најдобар странски писател.
Автор е и на уште десетина дела.
Сатански стихови[уреди | уреди извор]
Најголемата популарност ја стекнува со помош на контроверзните Сатански стихови во 1988.
Книгата по издавањето ја забрануваат поголем број на земји меѓу кои Индија, Пакистан, Саудиска Арабија, Египет, Сомалија и други.
На 14 јануари 1989 кгнигата церемонијално е запалена во Брадфорд, Англија.
На 12 февруари истата година за време на протест во Исламабат, загинуваат петорица протестанти од полициски оган.
Овие настани придонесуваат на 14 февруари, Салман Ружди да биде осуден на смрт од страна иранскиот духовен лидер, Хомеини.
За две недели Хомеини објавува и награда, во износ од три милиони долари, за оној кој ќе му го одземе животот на Ружди.
По ова Ружди го продолжува животот со голема заштита финансирана од Велика Британија.
Тривија[уреди | уреди извор]
Се појавува накратко во два филма.
Првиот е филмот Другарите на Петар (1992) во кој само се појавува само како ја потпишува својата контроверзна книга Сатански стихови.
Вториот е Дневникот на Бриџит Џонс, во кој им дава сдирекции на Хју Грант и Рене Зелвегер.
Во 2004 година, Ружди се ожени по четври пат, овојпат со познатата индиска актерка и манекенка Падма Лакшми.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|"|
Грешка во Lua во Модул:Navbox, ред 16: Tried to write global trim | fineweb-2 |
Жан Расин
|Jean Racine|
|Роден||Жан-Батист Расин
22 декември 1639
Ла Ферте-Милон, Франција
|Починал||21 април 1699(воз.
)|
|Занимање||драматург|
|Државјанство||Французин|
|Жанр||драма|
|Значајни дела||"Андромаха", "Федра"|
Жан Расин (22 декември 1639 - 21 април 1699) е француски драматург, еден од тројцата најважни од 17 век во Франција (заедно со Молиер и Пјер Корнеј).
Додека Молиер ги сликал лошите страни на француското општество од времето на Луј XIV, дотогаш неговиот современик Расин ги прикажал надворешниот сјај и големина.
Книжевна дејност[уреди | уреди извор]
Расин се појавил во литературата во времето кога младиот Луј XIV сонувал за љубов, и тој одговорил на тие сништа и вкусови на дворот.
Првата одлика на Расиновите трагедии е во тоа што тој се откажува од херојските елементи како главен мотив.
Понатаму, Расин со посебна љубов ја слика женската душа, бидејќи на жените им е својствено да се водат според чувствата.
Кај Расин жената која љуби е најуспешниот тип во неговите трагедии, додека неговиот соперник Корнеј слика неприродни жени со машки карактеристики.
Нетрпеливоста меѓу двајцата писатели и нивните симпатизери станала толкава, што довела до книжевен двобој.
Херцегината Ханриета Орлеанска им предложила на Корнеј и на Расин да обработат еден ист предмет во форма на драма.
За тема послужила несреќната љубов на римскиот император Тит кон јудејската царица Вероника.
Корнеј создал јунаци кои размислуваат, создал херојски сцени и интриги, а Расин ја прикажал историјата на нивната љубов.
Корнеј, типичен псевдокласик, тежнее кон трагични ефекти и необични јунаци, а Расин ги прикажува нежните човечки слабости, со што е некој вид претходник на сентименталните поети.
Победата на Расин во овој двобој му создала многу непријатели.
Андромаха[уреди | уреди извор]
Во ноември 1667 година е прикажана најдобрата од првите драми на Расин - "Андромаха".
Дејствието на ова дело се случува во престолнината на Епир.
Ахиловиот син, кралот Пир, заљубен е во жената на Хектор, заробената Андромаха, која после падот на Троја се доселила тука со својот син.
Андромаха, верна на споменот на својот прв маж, ја одбива љубовта на Пир, а разгневениот Пир ѝ се заканува дека син ѝ ќе им го предаде на Грците, кои се плашат од него иако е дете.
Хермиона, ќерката на Елена, страсно го сака својот вереник Пир.
Таа е осветољубива и горда, и откако Андромаха од страв за синот се согласува со понудата на Пир, Хермиона бара од Орест, кој е пак вљубен во неа, да го убие Пир на венчавањето со Андромаха, ветувајќи му дека после тоа ќе се омажи со него.
Трагедијата завршува со самоубиството на Хермиона, која паднала во очај поради смртта на својот сакан, и со лудилото на Орест, кој гледа како неговата надеж се урива, додека го растргнува грижа на совеста.
Британик[уреди | уреди извор]
Оваа трагедија за првпат се појавува на сцената во 1669 година.
Прикажано е непријателството на младиот Нерон кон законскиот претендент на престолот, Британик.
Расин отстапува од традиционалното толкување на непријателството на Нерон кон Британик.
Нерон постојано се плаши од благородниот Британик, а Расин за главна причина која Нерон го наведува издајнички да го убие Британик ја зема љубомората.
Нерон ја засакал прекрасната Јунија, но нејзиното срце веќе е зафатено и му припаѓа на Британик.
Со никакво убедување не може Нерон да ја поколеба Јунија, и на крајот ѝ се заканува дека ќе го убие човекот кого таа го сака.
Ова ја постигнува целта, па ја гледаме Јунија со болка во срцето како му глуми на Британик дека не го сака повеќе, но Британик ја дознава вистината.
Нерон наредува да го затворат омразениот соперник, а потоа го убива со отров кој му го дал Нарцис.
Јунија откако го изгубила својот сакан, станува весталка.
Федра[уреди | уреди извор]
Една од најдобрите трагедии на Расин.
Предметот и некои детали за драмата ги позајмил од Еврипид.
Федра, жената на Тезеј, се вљубува во синот на Тезеј, Хиполит.
Додека таа се бори против грешните страсти, пристигнува веста за смртта на Тезеј.
Ослободена од брачните должности, Федра му ја признава својата љубов на Хиполит.
Но веста за смртта на Тезеј се покажува лажна, и Федра од страв се решава да го наклевети синот пред таткото, според советот на нејзината верна Енона.
Кога Федра дознава дека Хиполит сака друга, љубомората ја наведува да го спорведе тој план.
Но Федра чувствува грижа на совеста и каење, и пред да се отруе му ја кажува целата вистина на Тезеј.
Аталија[уреди | уреди извор]
Некои француски критичари ја сметаат оваа трагедија за најдобра од сите Расинови трагедии.
Ова е неговото последно големо дело.
Овде нема љубовни заплети, нежни чувства ни страсти.
Овде е прикажан судирот меѓу паганскиот и јудејскиот свет.
Не љубовта, туку религиозниот ентузијазам е главен мотив во оваа трагедија.
Наводи[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Roland Barthes - Sur Racine
- Georges Forestier - Jean Racine (Gallimard, 2006) (ISBN [PHONE])
- Lewis, W.H.
The Splendid Century: Life in the France of Louix XIV'.'
William Sloane Associates, 1953.
- Jean Rohou - Jean Racine : entre sa carrière, son œuvre et son dieu (Fayard, 1992)
- Butler, Philip - Racine: A Study London: Heinemann Educational Books Ltd, 1974.
- Racine, Jean, Encyclopædia Britannica.
Encyclopædia Britannica Online.
30 Nov. 2007 <http://www.britannica.com/eb/article-[PHONE]>.
- Antonin Artaud - The Theater and Cruelty, in The Theater and Its Double.
Mary Caroline Richards.
Grove Press: New York. | fineweb-2 |
Прва помош
Прва помош е почетната грижа за повреденото лице на самото место на несреќата.
Грижата се состои во благовремено преземање на внимателни постапки, мерки и активности, со цел:
- да се зачува животот на повреденото лице;
- да се заштити од понатамошно повредување;
- да се намали болката и стравот;
- да се спречат можните компликации и
- да се подобри општата состојба на повредениот.
Грижата трае од моментот на откривањето на повредениот, па се до моментот кога повеќе не му е потребна прва помош или до преземањето на повредениот од квалификувани лица за струна медицинска помош.
Состојбите што го загрозуваат животот (итни состојби) бараат брз одговор.
Во тие моменти, судбината на повредениот е во рацете на луѓето од непосредната околина.
Нема ништо похумано од благовремена и правилно укажана помош, што значи живот.
Средства за укажување прва помош[уреди | уреди извор]
За укажување прва помош се користат стандардни и прирачни средства.
Подготвеност за укажување прва помош претставува и поседувањето на одржувана и добро чувана кутија со стандардни средства за прва помош.
Големината, формата и содржината на кутијата за прва помош е стандардизирана.
Стандардите се во зависност од намената и тие се менуваат со текот на времето.
Основно е во секоја кутија за прва помош да има:
- Неколку стерилни гази, во различна големина - се користат за покривање на раните и за изработка на компресивни преврски;
- Вата - може да се користи при компресивни преврски и имобилизација;
- Неколку завои, со различна широчина - служат за прицврстување на стерилните гази при преврзувањето, за изработка на компресивна преврска и за имобилизација;
- Најмалку 2 триаглести марами - се употребуваат за преврзување, за имобилизација и за сопирање на крварење со подврзување;
- Леплива трака (фластер) - се користи за прилепување на стерилна газа, завршување на преврска, облепување на поливинилска фолија и сл.
;
- Пакување со различни димензии на ханзапласт, за покривање на мали рани;
- Полуетиленска фолија - при отворена рана на граден кош и др.
;
- Безопасни игли - за завршување на преврска, прицврстување на марама, обвивка;
- Ножички или заштитен жилет - за сечење на завоен материјал, леплива трака и сл.
;
- Стерилни ракавици за еднократна употреба - за заштита од болест што се пренесува преку крв;
- Специјално пластично шамивче со вентил за вештачко дишење.
Стерилните ракавици и специјалниот вентил за вештачко дишење не содржани во постоечките пропишани стандардни средства, но нивната потреба за примена е очигледна.
Прирачните средства за прва помош се материјали и предмети што ги наоѓаме во непосредна околина (при рака) поради што го добиле и името.
Прирачните средства се за друга намена, а можат да се користат и за оваа цел.
Најчесто ги користиме за имобилизација (сообраќаен триаголник, пупа, чадор, облека, ќебе), а поретко за преврзување и запирање на крварење (шал, парчиња платно, џепни марамчиња, марами за коса, вратоврска, ремен и др.).
Должност за укажување прва помош[уреди | уреди извор]
Укажувањето на прва помош не е само морална, туку и законска обврска.
Уставот на Република Македонија упатува на задолжително укажување прва помош на настраданото лице.
Во една од одредбите на Законот за безбедност на сообраќајот стои:
|"||Лице кое ќе се затекне или ќе наиде на место на сообраќајна несреќа во која има повредени лица е должно да им укаже помош на повредените лица во сообраќајната несреќа.||"|
Неукажувањето помош се санкционира со парична казна или затвор.
Со законот не се санкционирани евентуалните случајни (несакани) грешки при укажување на прва помош.
Сепак, доколку вештините кои се бараат за одредени постапки од првата помош ги надминуваат вашите знаења, во такви случаи морална обврска е таквите постапки да се препуштат на покфалификувано лице. | fineweb-2 |
Калифорниски Залив
Познат и како Кортезово Море, Калифорнискиот Залив е 1,200 км долг ракав кој од Тихиот Океан се протега до западниот брег на Мексико.
Се наоѓа на границата меѓу Пацифичката и Северноамериканската плоча и се смта дека бил создаден со ширење на морското дно за време на последните 6 милиони години.
Калифорнискиот Залив се состои од две одвоени области.
Северниот дел е главно плиток - поради натрупаната тиња која илјади години ја носела реката Колорадо - и има голема амплитуда на приливот.
Јужниот дел е многу подлабок и не е под влијание на приливот, а го опфаќа басенот Гвајмас преполн со хидротермални извори.
Големото количество сончева светлина во оваа област заедно со хранливите состојки што водата ги подига на површината, се погодни за брзо растење на планктонот со кој се хранат рибите во огромните пространства.
За жал, животната средина во овој залив денес е многу загрозена од претераниот риболов, многу развиениот туризам и недостигот од прилив на слатка вода. | fineweb-2 |
Приватна мрежа
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
Во архитектурата за Интернет адресирање, приватна мрежа е мрежа што користи простор за приватни IP адреси, според стандардите поставени од RFC 1918 и RFC 4193.
Овие адреси обично се користат во домовите, канцеларии и локаните мрежи во претпријатијата (LAN-ови), кога на глобално ниво routable адреси не се задолжителни, или не се достапни за предвидените мрежни апликации.
Просторите за приватните IP адреси беа првично дефинирани во обид да се одложи исцрпување на IPv4 адреси, но тие исто така се одлика на следната генерација интернет протокол, IPv6.
Овие адреси се означени како приватни бидејќи тие не се делегирани на глобално ниво, што значи дека не се наменети за некоја специфична организација, а IP пакетите адресирани од нив не може да се пренесат на јавниот интернет.
Секој може да ги користи овие адреси без одобрение од регионалниот интернет регистар (RIR).
Ако ваквата приватна мрежа треба да се поврзе на интернет, мора да користи или мрежен адресен преведувач (NAT) портал, или прокси сервер.
Содржина
Простори за приватни IPv4 адреси[уреди | уреди извор]
|RFC1918 име||Опсег на IP адреса||број на адреси||класен опис||најголемиот CIDR блок (подмрежна маска)||хост id големина|
|24-битен блок||10.0.0.0 – 10.255.255.255||16,777,216||една класа А||10.0.0.0/8 (255.0.0.0)||24 бита|
|20-битен блок||172.16.0.0 – 172.31.255.255||1,048,576||16 гранични класи Б||172.16.0.0/12 (255.240.0.0)||20 бита|
|16-битен блок||192.168.0.0 – 192.168.255.255||65,536||256 гранични класи Ц||192.168.0.0/16 (255.255.0.0)||16 бита|
Класно адресирање е застарено и не било употребувано во Интернет се до спроведувањето на Бескласно Интер-домен Рутирање (CIDR) со почеток во 1993 година.
На пример, додека 10.0.0.0 / 8 беше единечна мрежа од класа А, што е полесно за организациите да ја поделат на помали / 16 или / 24 мрежи.
Приватни IPv6 адреси[уреди | уреди извор]
Адресниот блок fc00::/7 е задржан од страна на IANA, како што е опишано во RFC 4193 .
Овие адреси се нарекуваат Единствени Локални Адреси (ЕЛА).
Тие се дефинирани како постоечки унифицирани карактери и содржи 40-битен случаен број во рутирачкиот префикс за да спречи судири кога две приватни мрежи се меѓусебно поврзани.
И покрај тоа што по природа се локални во употреба, адресниот опсег на IPv6 од единствени локални адреси е глобален (сп.
IPv6 адреси , дел "IPv6 адресен домет").
Поранешниот стандард предложи употреба на т.н.
"локални-сајт" адреси во fec0::/10 опсег, но поради голема загриженост за приспособливост и сиромашната дефиниција на она што го сочинува сајтот, неговото користење не е одобрено од септември 2004 година од RFC 3879 .
Линк-локални адреси[уреди | уреди извор]
Друг тип на приватно мрежно поврзување го користи доменот на линк-локалните адреси кодифициран во RFC 5735 и RFC 3927 .
Придобивката од овие адреси е во само-Автоматската конфигурација од мрежни уреди кога кога Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP) услугите не се достапни и рачната конфигурација од страна на мрежниот администратор не е пожелна.
Во IPv4, блокот 169.254/16 е резервиран за оваа намена, со исклучок на првата и на последната / 24 подмрежа во доменот.
Ако хостот на IEEE 802 ((ethernet) мрежата не може да добие мрежна адреса преку DHCP, а на адресата од 169.254.1.0 до 169.254.254.255 може да и се додели случаен псевдоним .Стандардот пропишува дека со адресните судири мора да се справи достоинствено.
IPv6 адресирачката архитектура го издвојува блокот fe80::/10 за Автоматската конфигурација на IP адреси.
Најчеста употреба[уреди | уреди извор]
Најчестата употреба на приватни адреси е во станбени мрежи, бидејќи повеќето интернет сервис провајдери (ISP) одвојуват само една routable IP адреса на секој станбен клиент, но многу домови имаат повеќе од еден мрежен уред .
Во оваа ситуација, еден портал на мрежен адресен преведувач (NAT) обично се користи за да обезбеди интернет конекција на повеќе компјутери.
Приватните адреси се исто така најчесто користени во заеднички мрежи , кои од безбедносни причини, не се поврзани директно на интернет.
Најчесто прокси, SOCKS портал, или слични помагала се користат за да се обезбеди ограничен интернет пристап на мрежата за домашните корисници.
Во двата случаи, приватните адреси, често се гледат како усовршување на мрежната безбедност за внатрешна мрежа, бидејќи тоа е тешко за Интернет-хостот да се поврзе директно на внатрешниот систем.
Misrouting[уреди | уреди извор]
Не е невообичаено за пакети со потекло од простори за приватни адреси да биде misrouted на интернет.
Приватните мрежи често не ги конфигурираат правилно DNS сервисите за адреси кои се користат внатрешно и се обидува да направи обратни DNS пребарувања за овие адреси, предизвикувајќи прекумерен сообраќај на Интернет темелните сервери за имиња .
Проектот AS112 се обидел да го ублажи тој товар преку обезбедување специјална Blackhole на кои било сервери за имиња за домените на приватните адреси кои само враќаат кодови со негативен резултат (кој не е пронајден) за овие прашања.
Организирачките раб рутери обично се конфигурирани за да го намалат влезот на IP сообраќајот за овие мрежи, кои може да се случи или со конфигурација, или од злонамерен сообраќај со користење на маскирана адреса на извор.
Поретко, ISP раб рутерите го влошуваат излезниот сообраќај од клиентите, со што се намалува влијанието на интернет на злонамерните хостови или оние без конфицурација на мрежата на клиентите.
Интегрирање на приватните мрежи[уреди | уреди извор]
Откако приватниот адресен простор е релативно мал, многу приватни мрежи користат ист адресен простор.
Ова создава заеднички проблем кога се спојуваат таквите мрежи, односно дуплирањето на адреси во повеќе уреди.
Во овој случај, мрежите или хостовите мора да се преномерират, често одземаат многу време за една задача, или мрежниот адресен преведувач мора да биде лоциран помеѓу мрежите за да се маскираат дупликат адресите.
Приватна употреба на други зафатени адреси[уреди | уреди извор]
Историски, другите адресни блокови па и домените на приватните адреси биле резервирани за други потенцијални идни потреби.
Некои организации ги користеле за приватни мрежни апликации и покрај официјалните предупредувања за можни идни адресни судири.
Референци RFC[уреди | уреди извор]
- RFC 1918 – "Алокација на Адреси за Приватен Интернет"
- RFC 2036 – "Набљудувања на употребата на Компонентите на Просторот на Класата А Адресата без интернет"
- RFC 2050 – "Водич за Интернет Регистар за Распределба на IP Адреса "
- RFC 2101 – "IPv4 Денешно Онесување на Адресата"
- RFC 2663 – "Предедувач (МАТ) Терминологија и Размислувања на IP Адреса"
- RFC 3022 – " Традиционален Преведувач за IP Интернет Адреса (Традиционален МАТ)"
- RFC 3330 – " IPv4 Адреси за Посебна Употреба" (заменети)
- RFC 5735 – " IPv4 Адреси за Посебна Употреба "
- RFC 3879 – "Неодобрувачки Сајтови на Локалните Адреси"
- RFC 3927 – "Динамична Конфигурација на IPv4 Линк-Локалните Адреси"
- RFC 4193 – "Единствени Локални IPv6 Унифицирани Адреси" | fineweb-2 |
Јосиф I Бугарски
|Јосиф I|
|бугарски егзарх|
|Роден||1840
Калофер, Османлиска империја
|Починал||20 јуни 1915
Софија, Бугарија
Егзарх Јосиф I (световно име Лазар Јовчев) е истакнат висок бугарски православен свештеник.
Управник на Видинска епархија, Ловчански митрополит и егзарх на Бугарската Егзархија.
Делувањето на Јосиф во Македонија, како бугарски егзарх, е контраверзно.
Современата бугарска историографија го оценува како духовен столб на бугаршината, личност која допринела да се зацврсти бугарското национално ткиво, меѓуто во македонската историографија тој се третира како еден од главните преставници на бугарската пропаганда во Македонија, а неговата дејност е негативно оценета поради неговата активност насочена против пројавите на македонска национална самобитност.
Коресподенцијата и контактите на Јосиф I со бугарските владечаки кругови и дејците на македонското револуционерно ослободително движење даваат дополнителна светлина за македонското прашање кон крајот на 19 и почетокот на 20 век.
Биографија[уреди | уреди извор]
Рани години[уреди | уреди извор]
Лазар Јовчев е роден на 5 мај 1840 година градот Калофер.
Учел во Големата народна школа во Фанар, а потоа во Францускиот колеџ (Цариград).
Со подршка на Калоферската општина во 1864 година се запишал при литературниот факултет на Сорбона во Париз, а три години подоцна се префрлил на Правниот факултет, кој го завршил и се стекнал со диплома.
Поминал шест години во француската престолнина, Лазар Јовчев се враќа во Цариград и во почетокот работи во Централниот трговски суд.
Се занимавал со публицистика и преведувачка дејност.
Избран е во раководството на Македонската бугарска дружина.
Поканет е за секретар на Мешовитиот егзархиски совет.
Без да има духовно образование, новопоставениуот монах Јосиф за помалку од три месеци кон крајот на 1872 година е веќе протосингел на Егзархијата со архимандритско достоинство.
Во следните 3-4 години архимандрит Јосиф учествува во организирањето на бугарската егзархија, патува низ балканските земји, се сретнувал со претставници на големите сили, не само благодарение на совршен си француски јазик, но и на својата способност да преговара и да убедува.
Во почетокот на 1876 година Јосиф е ракоположен за Ловчански митрополит, откако пред тоа упарвувал една година со Видинската епархија.
Световното образование, правната подготовка, пошироката европска култура и квалитети на мудро и дипломатско однесување ја направиле неговата кандидатура за бугарски егзарх општоприфатлива меѓу највлијателните кругови во Цариград при избувнувањето на Руско-турската војна.
На 24 април 1877 година младиот Ловчански митрополит Јосиф е избран и прогласен за егзарх од "Црковно-народниот собор" во епархискиот дом во Ортаќој.
Бугарски егзарх[уреди | уреди извор]
Егзарх Јосиф I си поставил за цел обединување на целото бугарско население, вклучително и македонскиот народ кој бил третиран како нерзаделен дел од бугарското национално ткиво.
Идеалот на бугарскиот духовен водач и неговата "голема должност" е да биде духовен столб на бугарштината и "да ги обедини сите бугарски епархии во прегратките на Егзархијата", под бугарски епархии се подразбирале и македноските епархии.
Оваа цел во значителна мера Јосиф ја остварил.
До Првата балканска војна во Егзархијата се вклучени 7 епархии, раководени од митрополити, и уште 8 епархии во Македонија и една во Одринско, управувани од егзархиски наместници.
Како поглавар на бугарската црква, егзархот Јосиф е принуден како духовен лидер на Бугарите да биде посредник меѓу државната власт и христијанското население во рамките на политичките и националните ривалства во многунационалната империја.
Во услови на важечкиот Берлински договор тој е повеќе дипломат и политичар, отколку православен архиереј.
Неуморно се борел да го всади бугарскиот дух сред населението во Македонија, Беломорска и Одринска Тракија.
Во 1902 година егзарх Јосиф е избран за почесен член на Бугарското литературно друштво преименувано во 1911 година во Бугарска академија на науките.
На 27 ноември 1913 година егзархот Јосиф I, заедно со сите избркани бугарски владици од Македонија и Одринско, е принуден да го напушти Цариград и се прибира во Софија.
И покрај лошата својата здравствена состојба останува на чело на бугарската црква.
Егзархот Јосиф умира во 1915 година и е погребан во црквата "Света Недела" во Софија.
Мисли[уреди | уреди извор]
- Некои запалени глави сметаат дека Св.
Егзархија е единствената пречка Македонија да остане и понатаму под Османската империја и се нафрлија врз неа како волци.
Во сегашниот момент се нафрлија врз општините со цел да ги направат инструмент за своите бунтовнички цели.
Секакво нивно политизирање и служење на нечисти цели ќе ја оневозможи Св.
Егзархија во нејзината висока мисија да го зачува бугаризмот за идните поколенија.
сме свесни какви се последици.
ќе има политизирањето со општините денес, а да не зборуваме за утре, при евентуално создавање на автономна Македонија.
при две оделни држави не ќе може да ја врши својата бугарска мисија.
Или ќе стане исклучиво македонска, или исклучиво бугарска.
Каде тоа би не одвело, посебно не треба да се потцртува.
Подобро е да сметаме дека делови од единствената бугарската територијата се се уште под ропство, отколку за сметка на некаква слобода, бугарското населние во Македонија за секогаш ќе биде загубено за Бугарија .
- Јас мислам дека се гони тајна цел, имено : обединување на македонското население на македонска почва и остварување на поодамна замислената идеја за македонско словенска етничка група на Балканот.
Во таков случај натамошната дејноста на Бугарската егзархија е непожелна, бидејќи во автономната македонска држава ќе се наметне потребата за единствена црква .
Извори[уреди | уреди извор]
- С. Димевски, Присуството на Теодосиј Гологанов во развојот на македонската национална мисла во епохата на национално - револуционерното движење, ГИНИ, XX/2, Скопје, 1976. | fineweb-2 |
Pixar Animation Studios или едноставно Pixar е продукциска компанија која произведува компјутерско анимирани филмови.
Оваа компанија се наоѓа во Емеривил, Калифорнија, САД.
До сега ова студио има освоено 21 Оскар, три Златни глобуси и една Греми награда меѓу останатите награди, признанија и достигнувања.
Pixar е најпозната по своите филмови кои се изработени со специјален софтвер кој го произведува самата компанија.
Овој софтвер им овозможува да ги направат филмовите во посебна компијутерско-генерирана графика.
Pixar првпат се појавува во 1979 како Graphics Group, дел од компијутерското одделение на Lucasfilm.
Подоцна во 1986 ко-основачот на Apple, Стив Џобс решава да ја откупи од Lucasfilm и ѝ го дава сегашното име.
The Walt Disney Company ја купува Pixar во 2006 на една размена каде што таа вредела 7.4 билиони долари. | fineweb-2 |
Бистрац (езеро)
Бистарац е езеро во Федерацијата БиХ, во Босна и Херцеговина.
Се наоѓа во Тузланскиот кантон, околу два километри од Лукавац.
Бастрац е езеро со природно пречистување така што водата во езерото е чиста.
Езерото е богато со риба, а цели години се порибува со разни видови на риби како што се: шаран, сом, савска деверика, плотица.
Освен овие риби, во езерото се наоѓаат и лињак, црвенперка, амур, толстолобик, смуч, клен, коштро и пастрмка, која подобро се прилагодила на водата во езерото.
На езерото во текот на цела година се организираат спортско риболовски натпревари.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|Оваа статија од областа на географијата е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.| | fineweb-2 |
Поздрав еМакедонија,
Честа да ја води еМакедонија овој месец му припадна на Иван Петок.
Да се надеваме дека ќе продолжи чесно и достоинствено си го работи своето, а сега … read more »
Министерството за здравство како и претходните мандати ќе продолжи со дневните поделбите на леб кои ги таргетираат послабите играчи.
Секој што ќе го исполни условот д … read more » | fineweb-2 |
Во текот на 3 век, на територијата на денешна Мавританија започнала миграцијата на берберски племиња, главно од Северна Африка.
Во 7 век и 8 век на овие простори дошле Арапите.
Во 1076 година, Алморавидите го нападнале и освоиле Ганското царство.
Мавританската триесетгодишна војна (1644−1676) бил неуспешен обид на берберите да ја спречат инвазијата на арапските племиња, главно од кои било племето Бени Хасан.
Потомците на ова племе го оформиле високиот слој на мавританското општество.
Француската колонизација на почетокот на 20 век резултирала со укинување на ропството.
Во 1920 година земјата била објавена за колонија на Франција, а од 1946 година за прекуморска територија.
Независноста, земјата ја добила на 28 ноември1960 година.
По независноста, во земјата бил наложен еднопартиски систем, изгласувајќи нов устав.
Неговата партија останала единствената легална организација во земјата.
Претседателот Моктар улд Дада бил избран на таа функција на изборите во 1966, 1971, 1976.
Во 1975 година земјата ја анексирала јужната територија на Шпанска Сахара, денеска Западна Сахара.
Во 1978 година бил извршен државен удар и на власт дошол Воениот комитет за национална обнова.
Следната година раководството на оваа група било протерено за да новите раководители името на организацијата го променат во Воен комитет за национален спас.
Последниот воен удар во земјата станал во 2005 година, кога на ело на земјата дошол Воениот совет во името на справедливоста и демокатијата.
На референдумот од 2006 година, народот на земјата го одобрил новиот устав според кој се ограничело времето на претседателскиот мандат.
Денеска, земјата е член на Арапската лига и Организацијата на африканското едиство и ООН. | fineweb-2 |
Прасловенски јазик
Прасловенскиот јазик е прајазикот од којшто произлегуваат старословенскиот и покасно сите други словенски јазици.
Се зборувал пред 7 век.
Прасловенскиот произлегол од хипотетичкиот индоевропски прајазик.
Прасловенскиот јазик не е документиран писмено и затоа во научните истражувања е реконструиран преку аплицирање на компаративно-историскиот метод врз најстарите текстови напишани на старословенски јазик и другите најблиски индоевропски јазици – балтички и германски.
Потекло[уреди | уреди извор]
Според некои лингвисти, прасловенскиот јазик се појавил пред 1 илјадалетие пр.н.е.
Спорно е дали се одделил директно од индоевропскиот јазик или се одделил покасно од прабалтословенскиот јазик.
Територија[уреди | уреди извор]
На прасловенски јазик се зборувало во прататковината на Словените, која се наоѓала според полскиот славист Тадеуш Лер-Сплавински во земјите меѓу Одра и Висла, според рускиот славист Федот Петрович Филин (1908–1982) – во териториите меѓу среден Днепар и западен Буг, на југ од Припјат и на север од крајцрноморските степи, а според бугарскиот проф.
Иван Леков – на широка територија од Днепар до Висла, со динамични граници, слаба дијалектна диференциација и двонасочни миграции. | fineweb-2 |
Големата Шизма
|Дел од серијалот
Христијанство
Големата Шизма или Големиот Раскол (гр.
schisma - раскол, одвојување, цепење, разделување, шизма), исто така познат како Источно-Западен Раскол е настанот што го поделил Халкедонското христијанство на католицизам и православие (терминот "Големата Шизма" понекогаш се однесува на Западната Шизма).
Расколот помеѓу Рим и Константинопол датира од 1054, кога папата Лав IX и патријархот Михаил I се разделуваат еден од друг во црквата.
Причини[уреди | уреди извор]
Оваа шизма е резултат од еден долг период на разделувањето на двете цркви.
Основната причина за разделувањето е борбата за врховна власт помеѓу римските папи и константинополските патријарси.
За разделувањето помогнале и веќе постојаните разлики помеѓу западната и источната црква во обредите и организацијата.
Примарните причини за Шизмата биле спорови околу папскиот авторитет - Папата тврдел дека имал авторитет над четирите источни патријарси, додека четирите источни патријарси тврделе дека приматот на Римскиот Патријарх е само почесен, и тој има авторитет само над западните христијани - и над вметнувањето на клаузулата филиокве во Никејскиот символ.
Исто така друга причина за разделувањето се гледа во културните разлики помеѓу истокот и западот.
Теолозите чие потекло водело од западна Европа предимно се ориентирале кон правните црковно-религиозни прашања, додека источните теолози сметале дека основа за понатамошно развивање и усовршување на верата е философијата и решавање на нејзините прашања.
Исто така, како друга причина се јавува и јазикот каде во источниот дел главно се употребува грчкиот јазик а додека во западниот латинскиот јазик.
Друга важна причина се разликите во религиозните сфаќања.
Различностите се формирале во текот на повеќе векови.
Во 589 година на соборот на шпанската црква во Толедо бил променет основниот постулат на христијанството - Символот на верата.
Било утврдено дека Светиот Дух произлегувал од Отец и Син, кои се на еднакво рамниште т.е.
Во 1014 година, папата Бенедикт VIII конечно ја утврдил таа идеја.
Можеби и малку нејасна, но таа е една од причините за започнување на различијата помегу црквите.
Во источната постулатот останал непроменет ( се признава само Бог.
Отецот и светиот дух стојат до него) .
Развивање[уреди | уреди извор]
Во 1054 година се случило и конечното разделување на црквата.
Во Константинопол, патриjархот Михаил Керулариј се сомневал дека доколку императoрот Константин IX стане зависен од воениот сојуз со западот, тогаш црквата во Константинопол ќе треба да се соочува со Рим.
За да не дојде до тоа, тој започнува да ги нагрубува католичките прелати.
Католичките обреди се наречени недостојни, а католичките цркви во Константинопол се затворени.
Во Рим, папата Лав IX многу остро го осудува овој чин и затоа во Константинопол го испраќа кардиналот Хумберт, кој кога пристигнал таму, ја пренел пораката од папата, а најмногу се спротиставувал за нерешеното прашање околу Светиот Дух.
По тримесечно очекување на дијалог со патријархот, Хумберт издал була (папски документ) за протерување на Михаил од црквата.
Но во тоа време папата само што починал, и самата була се покажала дека е невалидна.
И покрај поддршката што пратеникот од Рим ја имал од императорот, Михаил останал патријарх поради масовната поддршка на верниците.
По овој настан, дошло до постепено раздвојување на источната и западната црква.
Периодично, односите се подобрувале и влошувале, но не постоел настан кој официјално би го означил раздвојувањето на црквите, се' до 4.
Крстоносна војна, кога крстоносците го нападнале Константинопол и ја опустошиле Аја Софија.
По распадот[уреди | уреди извор]
- Четвртата крстоносна војна ([PHONE]), дополнително допринесела многу за зајакнување на источната црква во однос на латеранската.
- По ослободувањето на Цариград, византиските цареви сакале политички да се помират со своите собраќа во Римската црква.
Обиди за обединување[уреди | уреди извор]
Црквата се поделила по доктринарна, теолошка, лингвистичка, политичка и географска линија, и фундаменталното разидување никогаш не било залечено.
Може да се рече дека двете цркви всушност повторно се обединиле во 1274 (од Вториот Совет во Лион), и во 1439 (од Советот од Базел), но и во двата случаи православните се одрекле од нив, со оглед на тоа што хиерарсите го пречекориле својот авторитет во овие таканаречени "сојузи".
Во текот на 15 век под притисок на османлиската заплаха, Византија направила опити за обединување на двете цркви.
Во 1439 години на саборот во Фиренца се потпишал договор помеѓу двете цркви.
Но и покрај тоа, повеќе од источните теолози продолжиле да не го почитуваат тој договор.
Со паѓањето на Константинопол во 1453 година, унијата била уништена.
Другите обиди да се обединат двете цркви пропаднале; но неколку црковни заедници кои биле поврзани со Истокот ја промениле својата припадност, и тие сега се викаат унијатски цркви.
Но, главно, источната и западната црква се одделни.
Секоја од нив смета дека е "Единствената Света Вселенска и Апостолска Црква", имплицирајќи дека другата црква ја напуштила вистинската црква за време на Шизмата.
Делување и спор[уреди | уреди извор]
Со распадот на црквата, католицизмот од своја страна придонел за создавање на еден конфесионален систем од страна на папитекој Православната црква не го прифаќа.
Повеќе од папата го форсираат унијатството: така Пиј IX во енциклопедијата "Litterae ad Orientales" (1848), Лав XIII во "Praeclara Gratulationis" (1894), Пиј во "Rerum Orientalis" (1928) и "Lux veritas" (1931).
Во декември 1854 година, папите Пиј IX, папа кој во 1864 година исто така ќе објави "Syllabus", прогласува без консултација на ниту еден собор, "Bulu Ineffabilis".
Во 1894 година, папата Лав XIII повторно се вратил на унијатството и повторно го подновил апелот за враќање на апостолскиот римски престол, додека во 1950 година, во ноември папитеПиј ХII прогласил доклад за телесното воскресување на небото на Дева Марија (во апостолската конституција ,,Munificentissimus").
На вториот ватикански собор (концил) , (окт.
1962 - дец.
1965) бил донесен нов доклад за црквата, "Lumen Gentium ", каде биле повторени сите одлуки донесени на Првиот ватикански концил , "Pastor aeternus", и тоа дека целите на наследниците на Свети Петар се видливи во главната цел на самата црква (бр.
18 и 25), како и декрет "Unitatis Redintegratio", во кој се изјавува дека единствена права црква е Римокатоличката црква, а другите се одвоени од апостолскиот римски престол и составуваат различни концентрични кругови.
Во јануари 1964 година папата Павле VI го посетил Ерусалим каде се сретнал со Вселенскиот патриарх Атинагором I. Во есен истата година Православната црква решила да се започнат припреми за отварање на теолошки дијалог на "еднакви нози" со Римокатоличката црква.
До завршувањето на Вториот Ватикански концил во 1965 година во декември, папата Павле VI, во катедралата Свети Петар во Рим, а патријархот Атинагора во Патријарската катедрала во Истанбул, покренале скоро во исто време една "анатема" која траела помеѓу двете цркви изминатите девет векови.
Но, и двата поглавари на црквата се свесни дека овој гест не е доволен за да се направи разлика помеѓу самите цркви.
Практично, разделеност се уште постои.
Литература[уреди | уреди извор]
- Sometimes called the Great Schism, a term that is also applied to the Western Schism (Oxford Dictionary of the Christian Church, Oxford University Press 2005 ISBN 978-0-19-280290-3, article Great Schism)
- Cross, F. L., ed., уред (2005).
The Oxford Dictionary of the Christian Church.
New York: Oxford University Press.
|Византиско царство|
|Византиска култура||Историја на Византија||Уредување на Византија|
Константин I | Теодосиј I | Јустинијан I | fineweb-2 |
дома
Иднинапром е приватна компанија формирана во јануари 1990 година, специјализирана за дизајнирање, испорака и инсталирање на меки (текстилни, ПВЦ и гумени) подни облоги.Во измнативе години израснавме во една од најкредибилните компании во областа на инсталирањето на подни облоги во Македонија.
Тоа се должи, пред се, на навремената испорака и квалитетна изведба.
До сега имаме испорачано и инсталирано повеќе од 300.000м2 различни видови меки подни облоги.
Иднинапром има сопствен магацински проостор во кои во секое време има залиха од 6.000-10.000м2.
Исто така располага со комплетна опрема и алати за успешно и квалитетно обавување на дејноста.
Фирмата има повеќе стално вработени лица и надворешни кооперанти, што овозможува квалитетно и навремено завршување на превземените обврски.
Покрај испораката и инсталирањето на подни облоги, Иднинапром има развиено неколку производи за домашен и медицински ентериер.
Иднинапром, најголем избор на ПВЦ подни облоги, текстилни подни облоги во плочи и гумени подни облоги во Македонија.
pvc podni oblogi, hojga, heuga, tekstilni podni oblogi, gumeni podni oblogi, modularni tekstilni podni oblogi, elektrostatski podni oblogi | fineweb-2 |
Историја на театарот
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
Театарот настанал во Грција паралелно со развитокот на драмата, како последица од потребата за место каде ќе се изведуваат делата на големите антички писатели.
Во почетокот бил граден од дрво, а потоа од камен,тетатарот оставил во наследство величествени изданија, често пати изградени од најквалитетниот мермер кој можел да се најде во тоа време.
Во грчкиот театар главен дел била оркестрата, со кружна основа, а гледачите седеле околу неа.
Потоа настанала сцената, а помеѓу неа и местата за гледачи биле поставени влезовите.
Грците не биле толку вешти архитекти како римјаните, и во отсуство на решение како да ја подигнат конструкцијата, идеалниот спој го нашле така што театрите ги вградувале во падината на некое брдо.
Доста често се случувало тетрите од хеленистичкиот период да се најдат надвор од урбаната средина, во недостатокот на избор од прикладна локација во самиот град.
За разлика од нив римјаните, технички поусовршена нација, немале потреба од тоа бидејќи како одлични градители подигнувале субструкција под самиот театар, па можеле да го изградат каде сакаат.
Римскиот театар редовно имал полукружна основа.
Гледачите седеле на скали кои ја опкружувале полукружната оркестра и сцената пред неа која служела како бина.
На територијата на Република Македонија од хеленистичкиот и од римскиот период, познати под заедничкото име - класичен период, до нас успеале да допрат само четири театри лоцирани во големите урбани градски целини : Скупи, Стоби, Хераклеја и Лихнидос.
|"|
|Оваа статија поврзана со македонската археологија е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.| | fineweb-2 |
Kralemarko is a website about the history and folklore of Macedonia and the Macedonian people.
Considering the turbulent past of this nation, here you will find notes and articles with details about the lives of Macedonians throughout the centuries, their traditions, their religion, their royal families, the wars through which the nation went through, its occupation and so on.
The history of this country clearly tells us that this country is much more experienced than most nations in the world.
Either in times when being the biggest political and military force in the world or left ruined under the armor and regime of another, then flourishing country, its people managed to preserve what it has acquired over the centuries.
Its key position on the Balkan Peninsula have made this country a creator of culture, science, philosophy, a guardian of religion, and all those qualities became a for many other world nations and cultures.
Acknowledging this, many of these nations, especially neighboring, realize what a precious gem this country represents, turning it into a target of many ventures and endeavors to conquer and occupy it.
The name of this site is Kralemarko, after the legendary Macedonian king Marko.
Here you will find interesting articles about him and the period in which the ruled.
The most remarkable memorial about his existence left today is the notable fortress "Marko's Towers" located near the town of Prilep in central Macedonia.
Browse to find many legends, stories, records, descriptions and articles about the traditions in Macedonia.
This site is a restoration of the site, which used to operate from 2005 to 2014.
Kралемарко е веб страница за историјата и фолклорот на Македонија и македонскиот народ.
Имајќи го во предвид турбулентното минато на овој народ, тука ќе најдете записи и стории со детални податоци за животот на Македонците низ вековите, нивните обичаи, религијата, нивните кралски фамилии, војните низ кои овој народ поминал, неговата окупираност и така натаму.
Историјата на оваа земја зборува за тоа колку е поискусна од повеќето нации во светот.
Во времиња кога била светска политичка веле сила или пак останала разурната под оклопот на друга, тогаш земја во подем, нејзиниот народ успеал да го сочува она што го стекнал низ вековите.
Нејзината клучна поставеност на балканскиот полуостров направиле од оваа држава, создавач на култура, наука, филозофија, чувар на религија кои претставуваат основи за многу светски култури.
Црпејќи од неа, многу нации, а посебно соседните, сфаќаат каков скапоцен камен е оваа држава, претворајќи ја во мета на многу потфати за нејзино окупирање и освојување.
Името на овој сајт е Кралемарко, по легендарниот македонски крал Марко.
Тука ќе сретнете статии посветени на него и на период и во кој владеел.
Највпечатлив остаток од неговото постоeње денес е тврдината "Маркови Кули" лоцирана кај градот Прилеп во централна Македонија.
Прелистајте за да откриете многу легенди, стории, записи, приказни и описи на традицијата на Македонија.
Овој сајт претставува реставрација на сајтот кој беше во употреба од 2005 година до 2014 година. | fineweb-2 |
Теофраст
|Дел од серијата за|
|Аристотел|
|Портал: Философија|
Теофраст (грч.
: Θεόφραστος) (372-287 год.
e книжевник и философ, роден во Ерез, град на островот Лезбос, денешна Грција.
Вистинското име му било Тиртам.
Првиот учител му бил Леосип, ученикот на Зенон.
Потоа Теофраст отишол во Академијата на Платон, и на крај преминал кај Аристотел, каде бил најзабележителен меѓу учениците.
Новиот учител Аристотел му го променил името од Тиртам → во Ефраст, што значи: кој зборува добро, а потоа заради неговата генијалност и красноречие го нарекол Теофраст т.е.
чиј јазик е божествен.
Според Авел Гелиј, кога Аристотел бил обвинет од Еримонд, свештеник на божицата Церера, како непријател на боговите, а за да ја избегне судбината на Сократ, ја напуштил Атина и отишол во Калис, на островот Евбија.
Академијата му ја оставил на својот ученик Теофраст од Лезбос, како и сите свои дела за да ги чува како тајна, по што философските и другите книги Теофраст ги издал во името на Аристотел.
Теофраст се прославил во целиот антички период за време на Македонската империја, во Академијата која ја наследил од Аристотел, имал повеќе од 2.000 ученика.
Тоа предизвикало завист кај Софокол (не е поетот трагичар), син на Амфиклид, кој тогаш бил претор, па издал Закон против собирањето на групи, забрана за философите да предаваат, под закана со смртна казна.
Теофраст и неговите ученици му се потчиниле на овој Закон; но следната година, кога Фелон ја зазел функцијата претор на Атина, Атињаните го укинале овој срамен Закон, го осудиле Софокол да плати казна од пет таланти и им ги вратиле правата на Теофраст и на сите философи.
Негови се две ботанички дела, "Историја на растенијата" во девет книги, "Потекло на растенијата" во шест книги, во кои опишал 550 видови растенија, со што станал основач на ботаниката како наука.
Исто така, негово е и делото "Карактери" кое подоцна служело како извор од кој се црпеле известувања за развојот на философските сфаќања.
Овие три дела на Теофраст се сочувани до денес, меѓутоа изгубено е делото "За стилот" кое се занимавало со прашањата на книжевната теорија и стил.
Делумно се сочувани делата "Метафизички апории" и "Историја на физиката".
Неговите расправи за логиката се коментари и дополнувања на Аристотеловиот "Органон".
Теофраст активно учествувал во политичкиот живот.
Умрел на 85-годишна возраст.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор] | fineweb-2 |
Во древно време, територијата на денешен Нигер биле покриени со плодородни рамнини.
На овие простори постоеле древни култури, чие главно занимање им било земјоделството и сточарството.
На овие простори постојат цртежи кои датираат од пред 12.000 години.
Според УНЕСКО, обработката на железо на овие простори започнале во околу 1500 п.н.е.
Најголемата држава која постоела на овие простори во антиката било Царство Сонгхај.
По неговото пропаѓање кон крајот на 16 век, овде започнале да се формираат сојузи помеѓу локалните племиња.
Првиот европски истражувач на овие земји бил Манго Парк, кој ја истражувал Сахара барајќи го изворот на река Нигер, кон 1900 година пристигнале француските колонизатори, а од 1922 година Нигер станал француска колонија, како дел од Француска Западна Африка.
По реформите во земјата, во 1965 година се одржале избори во земјата на кои победила прогресивната партија.
Независноста на земјата била објавена на 3 август1960 година. | fineweb-2 |
Пропусен опсег
Во компјутерските мрежи и компјутерските науки,пропусен опсег,мрежен опсег или дигитален опсег е мерка за пренос на бити во единица време од слободна или зафатени податочни комуникациски ресурси прикажано во битови во секунда или повеќе кратни од (бит/с, кбит/с, Мбит/с итн).
Ова е контрасно од употребата на поимот bandwith во полето на процесирање на сигнали.Во книги за процесирање сигнали,бежични комуникации,податочно емитување од модем, дигитални комуникации,електроника итн, пропусен опсег се однесува за пропусен опсег на аналогни сигнали мерени во херци.
Конекцијата со компјутерскиот термин,по Hartley's law, лимитот на дигиталниот податочен пренос на физички комуникациска врска е пропорционална со пропусниот опсег во херци.
Содржина
Мрежен пропусен опсег капацитет[уреди | уреди извор]
Пропусниот опсег понекогаш дефинира мрежна бит рата, капацитет на канал, или максималната пропусност од логички или физички комуникациски пат во дигитален комуникациски систем.
На пример,тестови за пропусен опсег го мерат максималната пропусност на компјутерска мрежа.
Причината за оваа употреба според Hartley's law e максималниот пренос на податоци преку физички комуникациска врска е пропорционална со неговата пропусност во херци, кое понекогаш е наречено фреквентен пропусен опсег, спектрален пропусен опсег, РФ пропусен опсег,пропусен опсег на сигнал или аналоген пропусен опсег.
Потрошувачка на мрежен пропусен опсег[уреди | уреди извор]
Пропусниот опсег во битови понекогаш може да се однесува во потрошен пропусен опсег,кореспондирајќи на остварената пропусност или добрапропусност, т.е просечната рата од успешен пренос на податоци преку комуникацискиот пат.
Оваа смисла се однесува на конецпти и технологии како обликување на пропусен опсег, пропусен опсег за управување, за пригушување, алокација(доделување)на опсег(на пример протокол за алокација на пропусен опсег и динамичка алокација за пропусен опсег), итн.Бит протокот е пропорционален со просечната зафатеност на пропусниот опсег на сигналот во херци(просечниот спектрален пропусен опсег на аналогниот сигнал претставувајќи го потокот од битови)за време на проучивачкиот временски интервал.
Пропусниот опсег на каналот може да биде помешан со пропусност на податоци.
Канал со х bps не мора да емитува податоци во х брзина, бидејќи протоколи, енкрипција и други фактори можат да додадат значително време.
На пример, многу од интернет сообраќајот користи емитувачки контролен протокол(TCP) кој го побарува тространото ракување за секоја трансакција, кое во многу модерни модемски имплементации е ефикасно,додава значително индиректно споредено со поедноставни протоколи.
Генерално ,за многу ефективни дигитални комуникации,протокол за врамување е потребен,индирекно и ефективна пропусност зависи од имплементацијата.
Реалната пропусност е помалку од иста со акутелниот капацитет на каналот плус индиректната имплементација.
Асимптотски пропусен опсег[уреди | уреди извор]
Асимптотскиот пропусен опсег(формално асимптотска пропусност) за мрежа е мерка за максимална пропусност за лаком извор, на пример кога големината на пораката(бројот на пакети во секунда од изворот) се стреми кон бесконечност.
Асимптотскиот пропусен опсег обично се пресметува со праќање на голем број на многу големи пораки преку мрежата, мерејќи ја крај-крај пропусноста.
Како и другите пропусни опсези, асимптотската пропусност е мерена во повеќекратни битови во секунда.
Мултимедиски пропусен опсег[уреди | уреди извор]
Дигитален пропусен опсег може да се однесува за: мултимедиска рата на битови или просечна бит рата после мултимедиско податочно компресирање(изворно кодирање), дефинирано како вкупното количество на податоци поделено по репродукциско време.
Пропусен опсег во веб хостирање[уреди | уреди извор]
Во хостирање на веб страни, поимот пропусен опсег е често некоректно употребен за да го опише количеството на податоци пренесени во или од вебсајт или сервер во рамките на препишано време, како на консумација на пропосен опсег акумулирана во текот на еден месец мерена во гигабајти во месец.
По прецизната фраза е употребена за овој поим од максимално количество на податочен пренос во секој месец или даден период е месечен пренос на податоци.
Интернет конекцки пропусен опсег[уреди | уреди извор]
Оваа табела го покажува максималниот пропусен опсег(потребните ресурси за физичкиот слој) од заеднички интернет пристапни технологии.
За повеќе детални листи погледнете:
|56 kbit/s||Modem / Dialup|
|1.5 Mbit/s||ADSL Lite|
|1.544 Mbit/s||T1/DS1|
|2.048 Mbit/s||E1 / E-carrier|
|10 Mbit/s||Ethernet|
|11 Mbit/s||Wireless 802.11b|
|44.736 Mbit/s||T3/DS3|
|54 Mbit/s||Wireless 802.11g|
|100 Mbit/s||Fast Ethernet|
|155 Mbit/s||OC3|
|600 Mbit/s||Wireless 802.11n|
|622 Mbit/s||OC12|
|1 Gbit/s||Gigabit Ethernet|
|2.5 Gbit/s||OC48|
|9.6 Gbit/s||OC192|
|10 Gbit/s||10 Gigabit Ethernet|
|100 Gbit/s||100 Gigabit Ethernet| | fineweb-2 |
Нашата цел е да понудиме доста квалитетна услуга за пониска цена на пазарот.
Брзина
Сигурен ДатаЦентар
24/7 Менаџирање
Брза Инсталација
За кратко време инсталираме целосен сервер и вршиме тестирање на истиот.
Без никакви грешки.
Поддршка на највисоко ниво со големи стандарди.
Брз одговор и брзо решение за вашиот проблем/прашање.
Е-маил поддршка
GamePanel Тикети
Посебна
Тикет Поддршка
ЦЕНИ
Серверот е лоциран во еден од најголемите и најбезбедните дата центри во Европа тоа е Нирнберг, Германија.
Располага со голема брзина од 1000mbps(up/dw) и 64GB RAM DDR3-ECC со процесор Xeon 3.40Ghz.
Стабилноста е на големо ниво, серверот врши наградба на секој 3месеца за да биде побезбеден и побрз. | fineweb-2 |
Битка кај Мидвеј
Почетниот воен успех на Јапонците, големите штети во воената база на Перл Харбор, освојување на Борнео, Суматра, Филипините, Малезија, Сингапур, Холандска источна Индија, нанесени големи загуби на далекуисточната флота на Британската морнарица им влевал надежи дека лесно и без отпор ќе завладеат со Фиџи, Самоа и со Австралија.
Оваа нивна намера била сериозно осуетена еден месец порано со битката во Коралното море каде задружените сили на САД и Австралија извојувале огромна стратешка победа иако воено не ги ослабнале јапонските сили.
Пролетта 1942 Американците започнале да ги бомбардираат индустриските цели на островот Хоншу, Токио и Јокохама (т.н операција Дулитл) со авиони од носачот "Хорнет" нанесувајќи сериозни загуби.
Јапонците (погрешно) биле убедени дека американските бомбардери полетале од Мидвеј, важна попатна (поморска и авионска) станица насреде Тихиот океан, а во тој момент најблиската евентуална појдовна точка на сојузниците до Јапонскиот Архипелаг.
Дотогашните почетни воени успеси преовладале јапонците да гледаат со големо потценување кон непријателот дури несвесни дека по битката во Коралното море дефинитивно е ставен крај на нивните успешни офанзиви на Пацификот.
Сепак биле решени да го освојат Мидвеј.
Успехот го гледале со своите претпоставки дека американците се деморализирани од претходните загуби (еден потопен носач на авиони, друг тешко оштетен и неупотреблив, бојните бродови се само "парче железо" во хавајското пристаниште, итн.
Знаејќи дека Мидвеј го штитат слаби воени сили на САД, јапонските поморски сили под команда на маршал-адмирал Исороку Јамамото започнале напад со намера да го освојат островот.
Флотата за напад била поделена на 2 дела, слаб северен дел и супер моќен западен дел (4 носачи на авиони со подршка).
Јапонската претпоставка дека американците имаат на располагање само 2 носачи на авиони и дека истите ќе бидат намамени од жртвуваниот северен дел од флотата биле погрешни.
Американците свесно не обрнале внимание на северниот дел од јапонската флота која се наоѓала на отворено море и не претставувала никаква опасност по нив, туку своите 3 носачи на авиони ги упатиле малку јужно од Мидвеј.
Кога јапонските бомбардери започнале со нападот на Мидвеј, биле изненадени од присуството на американските носачи на авиони што довело до мала конфузија во нападот.
Сепак неколку јапонски бомбардери извршиле напад на "Јорктаун" при што му нанеле тешки оштетувања.
Но сега веќе информирани за присуството на американските носачи на авиони, јапонците го смениле тактичкиот дел од планот: се повлекле на платформите на своите носачи на авиони за да ги заменат бомбите со торпеда за полесно да ја уништат американската флота.
Американските бомбардери тргнале по нив.
Без скоро ниту еден авион во воздушна битка (сите јапонски авиони биле во фаза на менување на бомбите со торпеда, а авионите ловци не можеле да полетаат бидејќи полетно-слетните платформи биле зафатени) јапонските носачи на авиони биле лесна мета за американските бомбардери кои со суновратни напади за 15 минути потопиле 3 од нив (носачите на авиони Кага, Акаги и Сорју).
Четвртиот носач Хирју се наоѓал 30 км северозападно, неговиот командант контра-адмирал Тамон Јамагучи бил збунет и не можел да поверува на гледката во далечина.
Најпрво почнал да се повлекува, но бесот бил преголем и набргу се завртел и почнал да плови кон американската флота започнувајќи контранапад.
Ги испратил сите свои авиони во бескомпромисен напад кон американски цели, неколку бомби го погодиле веќе оштетениот "Јорктаун", но за тоа време останал сам на отворено море и онака беспомошен бил лесен плен за американските авиони.
"Јорктаун" бил во лоша состојба, најпрво сериозно оштетен во битката во Коралното море, иако делумно поправен за само 72 часа во Перл Харбор, преживеал уште една тешка битка.
Но во продолжение на битката за Мидвеј, во потрага по останатите бродови од јапонската флота на 7 јуни 1942 бил торпедиран од јапонска подморница.
Загубата на еден носач на авиони за американците не претставувала голем проблем за моќната индустрија, неколку други носачи на авиони биле во завршна фаза на производство.
Последици[уреди | уреди извор]
Уништувањето на најмоќниот дел од јапонската флота довело до неравноправна борба на Пацификот до крајот на војната.
Пресудната битка била добиена за Американците, од тој момент Јапонците се повлекуваат во дефанзива.
Види уште[уреди | уреди извор] | fineweb-2 |
11ти Октомври
Сараево - Мостар - Дубровник
Посетете ги трите најшармантни балкански градови,
Сараево, Мостар и Дубровник,
во едно патување, по празнична цена од само 111 Евра!
Поаѓање во часот од од Струмица со туристички автобус.
Патот води на граничниот премин Табановце, преку Србија со попатни одмори до Сараево.Пристигнување во Сараево,панорамски разглед на градот ,слободно време за одмарање.Ноќевање.Факултативна вечера во традиционален Босански ресторан.
2 ден
Појадок.Следува разглед на градот со туристички водич: Баш Чаршија(каде се менува, еден по друг отоманскиот, австроунгарскиот и конечно современиот дел од градот), Катедралата "Срце Христово", Соборната црква Св.
Тројца, Беговата џамија, Царевата џамија, зградата на академијата и уметноста, Латинската чуприја.
Слободно време за прошетка.Ноќевање.
3 ден
Појадок.
По појадокот заминување на излет до Мостар.
Можност да се видат и посетат: Стариот мост, саат кулата, Караџорџевата џамија, Коски Мехмед-Пашината џамија... Слободно време за прошетка и заминување во Дубровник.
Следи разгледување на стариот град, плоштадот Страдун, Тврдината, Катедралата Св.Влах, Дубровничката катедрала, Саат Кулата, културно историски музеј - Кнежев Двор - некогаш седиште на Кнезовите на Дубровачката Република... Патувањето продолжува за Тиват(факултативно забава во диско клуб).Ноќевање.
Излет до Манастир "Острог" на Свети Василие Острошки, третото во светот најпосетувано православно светилиште после Ерусалим и Света Гора.
Разгледување на Долниот и Горниот Манастир и ковчегот со моштите на Светителот, од кого помош секојдневно бараат река од верници: православни, католици, муслимани, атеисти.
А чуда се случуваат…Попладне заминување за Македонија .
Цената на предложениот аранжман изнесува 111 Евра по лице, во денарска противвредност во износ од 6882 Денари.
Вклучено во цената:
-Превоз со високотуристички автобус
-Две ноќевања во хотел Holywood 4* со појадок во Сараево
-Едно ноќевање во хотел Палма во Тиват со вечера и појадок -
-Туристички придружник и организација на патувањето
Цената не вклучува:
-влезници за културно историски знаменитости
-осигурување
-и сите други ненаведени услуги
ЗА РЕАЛИЗАЦИЈА НА АРАНЖМАНОТ ПОТРЕБНИ СЕ МИНИМУМ 45 ПАТНИЦИ.
ВАЖАТ ОПШТИТЕ УСЛОВИ НА ЗА ПАТУВАЊЕ НА СКТМ
Повеќе информации на 02 32 222 83
Copyright © 2013 АмбасадорМак.
All rights reserved.
Our mailing address is: [EMAIL]
Ви благодариме на вниманието!
Според новите истражувања на World Travel&Tourism Council (WTTC), презентирани на 12тиот Глобален Самит во Токио, Јапонија.
Истражувањето изведено од страна на Oxford Economics, покажува дека директниот придонес на секторот туризам во светскиот GDP е US$ 2 трилиони, односно 2.8 проценти, а индиректниот придонес е US$ 6.3 трилиони
Во 2011, 98 милиони луѓе биле директно вработени во секторот туризам, на светско ниво.
Тоа е:
• 6 пати повеќе од глобалната автомобилска индустрија,
• 5 пати повеќе од глобалната хемиска индустрија,
• 4 пати повеќе од глобалното рударство,
• 2 пати повеќе од секторот комуникации на глобално ниво, и
• за една третина повеќе од бројот на вработени во финансиско работење и банкарство.
Секој патник се грижи за добросостојбата и сигурноста за време на патувањето и престојот во странство.
Една од мноштвото услуги за кои можете да се обратите во Т.А.Амбасадор Мак е ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ ПРИ ПАТУВАЊЕ И ПРЕСТОЈ ВО СТРАНСТВО на Осигурителна Полиса .
Нашата полиса за патничко осигурување Ви ги овозможува следниве осигурителни покритија ширум светот во реномирани здравствени институции преку услугите:
A. Здравствена помош
• Болничко лекување од болести и незгода
• Лекарска интервенција
• Репатријација
B. Осигурување незгода
C. Осигурување на багаж и надомест за загуба на патни документи
Повеќе информации на [EMAIL] | fineweb-2 |
Евгениј Онегин
|"Евгениј Онегин"|
Приказ на Илја Репин на двобојот на Онегин и Ленски
|Автор||Александар Пушкин|
|Наслов на
оригиналот
|Евгений Онегин|
|Преведувач||Владимир Набоков|
|Земја||Русија|
|Јазик||руски|
|Жанр(ови)||роман во стихови|
|Издадена||[PHONE]|
"Евгениј Онегин" (руски: Евгений Онегин) — роман во стихови од Александар Пушкин.
Делото претставува класика на руската книжевност, а истоимениот протагонист модел и пример за многу руски кнжевници.
Романот е издаден по делови како серијал помеѓу 1825 и 1832.
Првото целосно издание било издадено во 1833, додека денешната прифатена верзија е базирана на изданието од 1837.
Темата во романот е љубовта, младешката, идеализирана и неостварена љубов на Татјана кон Онегин и нејзиното созревање.
Времето на случување се дваесеттите години од 19 век, во Петроград, на село и во Москва.
Дејствието се одвива по хронолошки ред со паралелен развој на неколку сижејни линии.
Самиот писател ја доживеал судбината на својот лик Владимир Ленски (починал во двобој).
По истиот роман, Петар Илич Чајковски ја напишал истоимената опера.
Делото е преведено на неколку светски јазици и се смета за едно од најголемите светски класики кои некогаш биле создадени.
За ликовите[уреди | уреди извор]
Онегин е типичен претставник на својата генерација и позиција во руското општество од почетокот на 19 век.
Во себе содржи и некои црти што ги поседува неговиот книжевен двојник, Чајлд Харолд.
Пушкин немал намера да создаде јунак со гордо и осамено романтичарско его, туку да најде некоја "средна линија", посакувајќи неговиот јунак да биде поблиску до обичниот човек.
Онегин е образован и интелигентен, но тоа не е доволно за да постигне среќа.
Тој своите духовни сили ги троши на ништо: на балови и досадување.
Ни љубовта кај него нема некое повисоко место во хиерархијата на човечките вредности.
Затоа е рамнодушен кога ја запознава прекрасната Татјана, бидејќи мрзоволноста веќе станала дел од неговиот духовен простор.
И наместо искрено да ги насочи своите чувства кон Татјана, тој необјасниво кокетира со нејзината сестра Олга, а потоа без проблем го убива на двобој Ленски.
Ленски е поларна спротивност на Онегин.
Според некои критичари овој лик претставува автопортрет на авторот од младоста, од неговите лицејски денови.
Ленски е романтичар, со нежна психолошка конституција.
Татјана ги поседува сите особини што ја прават една женска природа богата: интелигенција, спонтаност, мечтателност и беспрекорна морална чистота.
На Онегин отпочеток му изгледа наивна нејзината вљубеност, но ќе ја засака дури откако таа ќе стане дама.
Таа и покрај тоа што не крие дека сè уште го сака Онегин, сепак го одбива, бидејќи е мажена, а бракот според неа, ја подразбира верноста кон избраникот.
Меѓу другите ликови во романот се и оние припадници на повисокиот петроградски слој, безделници, меѓу кои се губат и интелигентните луѓе како Онегин.
За настанувањето[уреди | уреди извор]
Првата глава е започната на југ, Кишинев, на 9 мај 1823 година, и е завршена есента, на 22 октомври истата година, а испечатена во февруари 1825 година во Петроград.
Неа Пушкин ја посветил на својот брат Л.С.
Втората и третата глава се напишани во Одеса.
Всушност третата глава е таму почната, но завршена е во Михаиловско, каде што Пушкин го издржува своето второ прогонство.
Четвртата глава е започната во октомври 1824 година, а завршена на 31 јануари 1826 година.
Петтата глава Пушкин ја започнува утредента по завршување на четвртата, а истата 1826 година ја напишал и шестата глава, која завршила со забелешката: "Крај на првиот дел".
Седмата глава е започната во Михаиловски, во август или септември 1827 година.
Во неа Пушкин имал намера да ги опише патешествијата на својот главен јунак, но потоа ги вметнал во осмата глава, која ја започнал во октомври 1829 година, а ја завршил во Болдино.
Деветтата глава во конечната верзија се појавува како осма, а завршена е на 25 септември 1835 година во Болдино.
На крајот, Пушкин го поделил својот роман на три дела, со по три глави, со заглавие на секоја глава, и со ознаки за време и место каде настанале главите.
Во првиот дел влегле главите: Досада, Поет и Госпоѓица; во вториот: Село, Именден и Двобој; во третиот: Москва, Патешествија и Високото друштво.
На крајот ги додал и своите белешки кон романот и кратката напомена дека романот е создавана од 9 мај 1823 година, Кишинев, до 25 септември 1830 година, Болдино: 7 години, 4 месеци и 17 дена.
Најпрвин Пушкин имал намера да ја печати и деветтата глава заедно со осмата, но тоа било оневозможено од царската цензура.
Всушност осмата глава содржела стихови со директни забелешки кон царскиот режим.
Не само што било невозможно да се отпечатат, туку Пушкин сфатил дека е опасно да ги чува и како ракопис, па ги уништил самиот.
Со исфрлање на осмата глава, била нарушена композицијата на романот, па Пушкин морал да го преработува.
Во текот на 1831 година, тој ја преработува деветтата глава, која сега, во конечната верзија станува осма.
Тогаш Пушкин го напишал и делот: "Писмото на Онегин до Татјана", кое во првобитната верзија го немало.
Наводи[уреди | уреди извор]
- Одбрани дела во пет тома, Наша книга, 1986 том III, стр.
- Одбрани дела во пет тома, Наша книга, 1986 том III, стр.
- Одбрани дела во пет тома, Наша книга, 1986 том III, стр.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Yevgeny Onegin The full text of the poem in Russian
- The Xth Chapter
- Eugene Onegin at lib.ru Charles Johnston's complete translation
- The Poetry Lovers' Page (a translation by Yevgeny Bonver)
- Pushkin's Poems (a translation by G. R. Ledger with more of Pushkin's poetry)
- What's Gained in Translation An article by Douglas Hofstadter on the book, which explains how he can judge the relative worth of different translations of Onegin without being able to read Russian | fineweb-2 |
Ова е категорија за филмски, театарски и телевизиски глумци, машки и женски.
Врв А Б В Г Д Ѓ Е Ж З Ѕ И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ќ У Ф Х Ц Ч Џ Ш
Оваа категорија ги содржи следниве 8 поткатегории од вкупно 8. | fineweb-2 |
Ајкула-ѓавол
Aјкулата-ѓавол е една од длабокоморските ајкули со необичен изглед и е бледорозова, има млитаво тело, ситни очи и долг, слпескан, клунест рострум.
Овој необичен израсток е прекриен со електрорецептори, а веројатно служи за откривање плен во темните длабочини.
Под рострумот оваа ајкула има специјализирани челусти што може да ги сифрли кон напред за да зграпчи риби и октоподи со долгите, зашилени заби.
Ги котат младенчињата а кога ќе пцовисаат, од розеникава, бојата ја менуваат во валкано кафеаво-сива.
Официјално се уловени само неколку десетици примероци од овој вид, па се смета дека е редок.
Повеќето податоци потекнуваат од ајкулите уловени со бродови што со парангали ловеле длабоморска риба.
Фосили на ајкули слични на овој вид се најдени во карпите стари повеќе од сто милиони годинни. | fineweb-2 |
Monday, December 24, 2007
Пилешки прсти
Прсти да излижеш...
Потребно е:
1.
500гр пилешки гради
2.
120гр брашно
3.
120мл пиво
4.
4 јајца
5. сол
6. зејтин за пржење
Подготовка:
Исечете го пилешкото на стапчиња со дебелина од 1см.
Во подлабок сад изматете ги прво белките (како за торта), и потоа додадете ги жолчките кои претходно ги имате измешано со пивото и со брашното.
Посолете по вкус.
Смесата треба да биде густа како за палачинки.
Во подлабок сад загрејте зејтин.
Стапчињата валкајте ги прво во брашно, па во подготвената смеса и пржете ги додека не поруменат од двете страни.
Откако ќе се испржат извадете ги на хартија да се впие вишокот зејтин.
Сервирајте со тартар сос или со сос од сенф и мед.
Ммммм, многу се вкусни.
Добри се за со пиво во снежна зимска ноќ. | fineweb-2 |
Во вангла ставете ги сите суви состојки, измешајте ги.
Во млекото растворете го квасецот.
Маргаринот треба да го ставите на собна температура да омекне, а може и да го малку растопите.
Во сувите состојки додајте го растворениот квасец во млекото, јајцата, омекнатиот маргарин.
Со спиралните мешалки од миксерот (зборувам за обичен миксер) месето го тестото и тоа не малку време.
Тестото се меси доволно долго додека не видите дека навистина е тоа станато воздушесто - лесно ќе го препознаете.
Оставете го тестото да стаса.
Вообичаено благи кисели теста киснат повеќе време, затоа ништо да не ви е чудно ако помине и 1 час откако сте го оставиле.
ВАЖНО - Кога веке стасало тестото, несмеете да го премесувате.
Само поделете го на толку парчиња - јас обично три... и така растегајки ги само правам фитили за да сплетам каква - таква плетенка.
Малку неуредно изгледа... ама во тоа е и целиот успех со ова тесто.
Сплетете го тестото и оставете го пак на подолго време да стаса.
Премачкајте го со спреманата жолчка, ако имате гранули шеќер посипете... филиран миндал, јас во недостаток на гранули шеќер посипувам со ванили... ванилата нема да прегори во текот на печењето.
Ставете го да се пече на 180 степени предходно загреана рерна, а после 5-6 мин.
намалете ја температурата.
Треба да биде печено за околу 45 минути.
СОВЕТ
За да ви успее целосно овој рецепт, сите потребни состојки треба да се на собна температура.
Лиценца: Сите права се задржани | fineweb-2 |
ВОВЕД
При објавувањето на текстот од моето прво истражување во врска со ХПВ вакцината насловен како ХПВ вакцината е модерен руски рулет се служев со извори на информации кои се официјално прифатени како меродавни за оние кои ја пропагираат вакцината како корисна, како што се на пример официјалните податоци за пријава на несакани ефекти по вакцинацијата добиени од ВАЕРС системот – кој е државен систем во САД, државни институции како што се Агенцијата за храна и лекови – ФДА, Центарот за контрола и превенција на болести – ЦДЦ, производителот на вакцината Гардасил – фармацевтската компанија Мерк, изјави на стручни лица објавени во медиумите и сл.
Иако најголемиот број од документите кои ги користев ја пропагираат ХПВ вакцината како безбедна и ефикасна и застануваат во нејзина одбрана, се обидов да ги издвојам најкарактеристичните недоследности кои всушност го покажуваат спротивното, а никој од поддржувачите на вакцината не сака ниту да ги чита, ниту да разговара за нив, иако тие податоци стојат во официјалните документи.
Во меѓувреме, истражувајќи подлабоко на таа тема дојдов и до нови сознанија.
Првото големо сознание е дека, како и за многу други работи во медицината и општо во науката, всушност ништо не е докажано и целата приказна се темели на теорија и претпоставки, а потоа целиот случај се гради врз тие претпоставки како да е тоа нешто докажано вистинито.
На крај, изведените заклучоци се наметнуваат како догма и секој што ќе се обиде да искаже несогласување се обвинува за ерес.
Второто големо сознание е дека има алтернативни теории, сосема спротивни на официјално пропагираните, кои во најмала рака се барем исто толку веројатни колку и официјалните.
Особен впечаток ми остави австралиската новинарка Џенин Робертс, која со децении работи како медицински истражувач, како и научници од редот на Стефан Ланка, Питер Дуисберг, нобеловците Барбара Меклинток, Ото Варбург и други.
Во текстот кој следува се користам со преводи и цитати од нивните дела, делови од официјални документи и објавени материјали во медицински списанија и медицински книги, како и мое лично толкување и поврзување на целиот тој материјал во една целина.
НОБЕЛОВА НАГРАДА ЗА ХАРОЛД ЗУР ХАУЗЕН
На 10 декември 2008 година на д-р Харолд Зур Хаузен му беше доделена Нобелова награда за физиологија или медицина за пронаоѓањето на ХП-вирусот и докажувањето на поврзаноста на тој вирус со ракот на грлото на матката.
Меѓутоа, алката што недостасува е всушност неговиот неуспех да најде начин да ги убеди клетките да го произведуваат тој вирус.
ПРАВЕЊЕТО НА ВАКЦИНА ЗА ВИРУС ШТО ГО НЕМА
Вообичаените детски вакцини, како на пример вакцините против заушки, сипаници, рубела и полио, се произведуваат од клеточни култури – затоа што вирусите се продукти на клетките.
Но, има нешто што е многу различно во врска со ХПВ вакцината.
За разлика од другите вообичаени вакцини, таа не содржи вирус.
Во ниту еден момент во производството на вакцината нема вирус.
Причината зошто е тоа така е многу едноставна.
Досега научниците не успеале да "убедат" ниту една клеточна култура да го произведе овој вирус, па дури ни култури составени од канцерогени клетки од грлото на матката.
Во една изјава од Меѓународната Агенција за Истражување на Канцери се вели дека овој тип на вирус, папилома вирусите (ХПВ), "не може да се размножуваат во клеточна култура".
Засега, се вели дека овие вируси можат да се произведуваат само со "клонирање", односно да се направат во лабораторија.
ХПВ вакцината е продукт на една нова индустрија која не се базира на изолирање на вируси, туку на синтетичко производство преку репродуцирање на кратки генетски кодови за кои се тврди дека доаѓаат од протеини кои некогаш биле дел од надворешната обвивка на вирусот - кој всушност никаде го нема во производството на вакцината.
Многу чувствителни нови тестови, варијанти на лабораториската алатка наречена ПЦР – ланчана реакција на полимерази (PCR – Polymerase Chain Reaction) овозможуваат проучување на многу мали фрагменти на генетски кодови кои може да се најдат во разбиениот клеточен материјал.
Во овој случај, она што се бара се фрагменти од кодови за одредени протеински молекули.
За нив се верува дека доаѓаат од надворешната обвивка на ХП-вирусот и вакцината е базирана врз производство на овие протеини.
Тие природно се собираат во празни школки "слични на вирус" и затоа официјално се познати како "честички слични на вирус".
Во производството на вакцина Гардасил (во Македонија под името Силгард) тие честички се ставаат во клетки и се мултиплицираат во квасни клеточни култури.
Потоа течноста од таа култура, која ги содржи тие честички, се користи како вакцина.
Затоа вакцината содржи многу честички од квасните габички, плус сите адитиви кои ги содржи, па така Гардасил официјално не се препорачува за оние кои се чувствителни на квасец, но и за оние кои се чувствителни и на било која друга состојка во вакцината, а особено аморфен алуминиум хидроксифосфат сулфат, како и полисорбат 80.
Но, како ќе знаеме дали некое девојче е алергично на некоја од овие состојки?
Претпоставувам дека тоа се дознава дури после примањето на вакцината, ако се јават тешки несакани ефекти.
Понатаму во вакцината се додава алуминиумската состојка како "адјувант" за да се предизвика нашите имунолошки клетки да произведуваат анти-тела подолго време – иако во последно време има сериозни показатели дека многу луѓе добиваат тешки заболувања заради тој алуминиум.
Алуминиумот е во форма на ситни остри кристали кои личат на иглички.
Нив нашите имунолошки клетки се обидуваат да ги "изедат", но не можат.
Игличките остануваат заглавени внатре.
Затоа и не е чудно што нашите клетки реагираат подолго време на оваа вакцина.
Зошто се мисли дека ХП-вирусот го предизвикува овој тип на рак?
Се чини само затоа што д-р Харалд Зур Хаузен пронашол одредени генетски кодови во или во близина на канцерогените клетки во грлото на матката; бидејќи во 90% од случаите, "ДНК и записи од специфични ХПВ типови редовно се детектирани во биопсиите од рак на цервиксот и лезиите кои му претходат".
Тој претпоставил дека овие кодови биле од протеини кои се уникатни за тој вирус.
Можеме слободно да кажеме "претпоставил" бидејќи најголем дел од вирусите сеуште не се проучени, па по некоја логика би било невозможно да тврдиме дека сме сигурни дека одреден протеин е уникатен за било кој вирус.
Исто така, тоа што тие протеини се пронајдени во канцерогените клетки не мора да значи дека тие го предизвикале канцерот.
Можеби клетките ги произведуваат тие протеини за други цели.
Така, бидејќи вирусот не може да биде размножуван, вакцината се прави од "честички слични на вирус" произведени од синтетички верзии на протеините за кои се тврди дека се дел од ХП-вирусот.
Во реалноста, човечките кожни клетки ги произведуваат овие протеини – но истите тие клетки не ја потврдиле таа нивна способност да го произведуваат ХП-вирусот во лабораторија.
Затоа е речиси невозможно да се докаже дека овие протеини доаѓаат од тој вирус.
КАКВА Е НАВИСТИНА УЛОГАТА НА ХПВ?
Буквите "ПВ" во ХПВ означуваат "папиломавирус".
Папиломавирусот е опишан дека содржи двојна низа на циркуларна 8 кб долга ДНК.
До сега, над 70 различни протеини за кои се мисли дека доаѓаат од различни варијанти на овој вирус се пронајдени во човечки ткива, а над 20 кај животните.
Изгледа дека тие не се пренесуваат помеѓу животинските видови, односно се карактеристични за одреден домаќин.
Каде се пронајдени генетските кодови идентификувани како папиломавирус?
Зур Хаузен не ги пронашол во вируси произведени во клеточни култури, ниту пак во изолирани вируси, туку во човечкиот геном, најзаштитениот дел во нашите клетки.
Тој не го пронашол таму целиот код за неговиот вирус, туку само дел од кодот.
Тој заклучил од тоа дека вирусот мора да постои и дека сигурно го пренел тој код во нашата клетка.
Но овие секвенци тешко се разликуваат од човечката нормална ДНК, бидејќи се чини дека ги има во скоро сите луѓе.
ПЦР тестовите покажуваат дека 80% од здравите возрасни жени во САД ги имаат или ги имале овие протеини, што значи дека нивните клетки ги произведуваат, но помалку од 1% од жените заболуваат од рак на грлото на матката, што сугерира дека овие протеини нормално не предизвикуваат рак.
Тогаш, зошто овие протеини биле поврзани со канцерот?
Некои ХПВ научници велат дека овие протеини можеби влијаат на еден нормален протеин кој го има во клетките и е познат како п53 кој ни помага во заштитата од канцери.
"Протеинот Е6 (за кој се смета дека доаѓа од одредена форма на ХПВ) се врзува со п53 и оваа интеракција резултира со намалување на периодот на полураспаѓање на п53 во клетките", но ова е во голема мера аргумент изведен од асоцијација.
Навистина се чини дека има помалку п53 во случаите каде што овој протеин е присутен, но тоа не докажува дека присуството на протеинот го предизвикува намалувањето на п53.
Тврдењето дека овие протеини се патогени доаѓа после еден експеримент во кој овие протеини (не вирусот) биле "краткотрајно пренесени во ХеЛа клетки".
Клетките кои умреле после тоа биле избројани.
Стапката на смртност на тие клетки пораснала за околу 5%.
ХеЛа клетките се човечки малигни канцерогени клетки од грлото на матката.
Ако тие умреле откако им биле додадени овие протеини, тоа би можело да наговестува зошто нашите клетки ги произведуваат овие протеини кога се загрозени од рак на грлото на матката – се чини многу поверојатно дека го прават тоа за да не заштитат нас преку уништување на канцерогените клетки, а не со нивно предизвикување!
Слично на ова, многу ретровируси изгледа дека имаат силни анти-туморни ефекти.
Има сугестии дека клетките ги користат ретровирусните честички за транспортирање на генетските кодови кои оштетените клетки може да ги употребат за да се поправат самите, или пак да предизвикаат апоптоза, односно умирање на оштетените клетки, како што може да се заклучи од овој ХеЛа експеримент.
Сега се поставува прашањето, зошто нашите клетки ги произведуваат ХПВ протеините?
Зошто речиси 80% од нас ги имаат, а не добиваат рак?
Според списанието US Pharmacist, објавено на 1 септември 2007 година, до возраст од 50 години, околу 80% од жените во САД имаат или имале генитална ХПВ инфекција.
Зошто повеќето од нас ги имаат овие протеини, а многу мал процент (1%) добиваат рак?
Се чини дека целиот фокус на истражувањата досега е насочен кон испитувања дали овие протеини можеби предизвикуваат болести, а не кон испитувања дали тие би можеле да бидат корисни за нас на некој начин, како на пример заштита на жените од канцер на грлото на матката.
Во услови кога ХП-вирусот не е изолиран, ниту пак може да се размножува во лабораторија, и не е можно да се докаже самото негово постоење, сметам дека е ризично за здравјето на нашите деца да веруваме дека протеините за кои се тврди дека доаѓаат од тој "вирус" предизвикуваат рак.
Ако се покаже дека се тие протеини насочени кон заштита на жената од канцер на цервиксот, тогаш би било многу контрапродуктивно да се земе вакцина која нашите тела ги тера да произведуваат антитела против овие протеини, затоа што кога тоа би се постигнало, тоа би предизвикало автоимуно заболување, бидејќи нашето тело би се нападнало самото себе.
Во документот објавен на 5 јуни 2007 година во журналот Инфективни фактори и канцер (Infective Agents and Cancer) е објавено истражувањето на Одделот за патологија во болницата Милфорд, Конектикат, САД, во кое се вели дека: "поголемиот број на повеќекратните ХПВ инфекции се привремени, варираат помеѓу различни популации и се под влијание на различните стадиуми на карценогенеза" и дека "кај 93% од претходно инфицираните жени, истиот вирусен тип не е детектиран при повторниот преглед после 4 менструални циклуси.
Просечното времетраење на детектираниот специфичен ХПВ тип кај овие млади жени изнесува 168 денови".
Со други зборови, протеините за кои се верува дека доаѓаат од ХП-вирусот не остануваат исти.
Дали причината за тоа е бидејќи во налети напаѓаат различни ХП-вируси , или пак, бидејќи клетките произведуваат различни типови од овие протеини спрема своите потреби?
Во истиот документ понатаму некако незабележано поминува еден многу интересен факт: "Количината на вирусниот материјал не е корисен параметар за предвидување на посериозни површински епителни лезии – кај кои количината на вирусна ДНК е помала отколку кај понесериозните лезии".
Со други зборови, кај посериозните лезии има помалку "вирусен" материјал, а кај понесериозните има повеќе "вирусен" материјал.
Официјален заклучок: Не е корисен параметар??
Зарем никој не помислил дека, ако нашите клетки ги произведуваат тие "вирусни материјали" за да се борат против канцерот, логично е дека во лезиите кои лесно заздравуваат би имало поголема количина на таков материјал – кој ја спречува и ја победува болеста.
Кај посериозните лезии таков материјал има се помалку, затоа што клетките ја губат битката со канцерот и веќе не можат да произведуваат доволна количина од таа материја.
Ако тој материјал доаѓа од вирус кој ги напаѓа клетките и предизвикува рак, зарем не е логично дека во посериозните лезии би требало да има повеќе од тој материјал, а не помалку?
Уште еден важен дел во оваа сложувалка пополнува еден текст во една од најавторитетните медицински книги за канцери со наслов Рак:Принципи и пракса на онкологијата (Cancer: Principles and Practice of Oncology), шесто издание, втор том, на страна 1523, во кој се вели дека "ХПВ инфекцијата не е доволна да предизвика карценогенеза на грлото на матката" што е сосема логичен заклучок, затоа што кога ХПВ инфекцијата би била доволна да ја предизвика таа болест – 80% од жените би ја добиле.
Понатаму се вели: "Во најголемиот број на истражувања, ХПВ статусот не беше значаен независен прогнозер на исходот кај пациентите со рак на грлото на матката; меѓутоа, се чини постои тренд ХПВ-негативните тумори да завршуваат полошо.....оние тумори кои содржат ХПВ ДНК се обично тумори во рана фаза и од понизок степен".
Ова сугерира дека туморите без ХПВ завршуваат полошо.
Зарем од ова не можеме да изведеме логичен заклучок дека нашите клетки го произведуваат протеинот (кој се идентификува со ХПВ) за да се заштити од болеста; при победата над болеста концентрацијата на тој протеин е најголема; но, за жал, кога клетките ја губат битката со канцерот тој протеин се намалува и кога канцерот веќе победил тие протеини веќе воопшто ги нема – што го прави речиси невозможно излекувањето на канцерот?
Инаку, ко-уредници на книгата се, меѓу другите, д-р Стивен Розенберг - шеф на хирургија во Националниот Институт за Канцер и д-р Винсент ДеВита – поранешен претседател на Националниот Институт за Канцер.
Во еден заеднички истражувачки научен труд, професорот Питер Дуисберг (Peter H. Duesberg), објави дека "ниту една подгрупа на вирусна ДНК не е конзистентно пронајдена или изразена во ХБВ-позитивните тумори (ХБВ – хепатитис Б вирус).
Само 11 – 19% од туморите кај ХБВ позитивните пациенти покажуваат некои вирусни антигени, во споредба со 26 – 61% кај кои вирусни антигени се појавуваат во околните неканцерозни ткива".
Дали би можело ова да се објасни со можноста дека овие протеини се таму за да заштитат, а не да предизвикаат рак?
(Питер Х. Дуисберг е член на Американската Академија на Науки, професор по молекуларна и клеточна биологија на Калифорнискиот Универзитет и еден од најпознатите научници на тоа поле во светот.
Познат е како научник кој го идентификувал првиот вистински вирусен онкоген кај птиците, но и како научник кој тврди дека ХИВ вирусот е сосема безопасен и дека не е предизвикувач на болеста СИДА.)
Исто така вреди да се разгледа и едно истражување направено во САД во текот на 2003-2004 година чии резултати беа објавени во осмиот број на авторитетното медицинско списание ЈАМА (Журнал на Американската Медицинска Асоцијација) од 28 февруари 2007 година, под наслов Распространетоста на ХПВ инфекцијата кај женската популација во САД.
Еве ги резултатите табеларно:
Возраст Распространетост
14 – 19 24.5%
20 – 24 44.8%
25 – 29 27.4%
30 – 39 27.5%
40 – 49 25.2%
50 – 59 19.6%
14 – 59 26.8%
Како што можете да забележите, распространетоста на ХПВ инфекцијата се намалува со зголемувањето на возраста.
А сепак, инцидентноста на ракот на грлото на матката е најголема на просечна возраст од 48 години, додека смртноста од таа болест е најголема во возрасната група од 65 – 69 години!
Значи, колку е помала присутноста на ХПВ протеинот, толку е поприсутен канцерот и толку е помала способноста да се победи болеста!
Зарем тоа не покажува дека можеби тој протеин кој е етикетиран како "вирусен" е всушност производ на нашето тело кој заштитува од рак?
Особено интересен факт кој понатаму е прикажан во истиот документ е дека "високоризичните фактори" содржани во ХПВ вакцината, ХПВ-16 и ХПВ-18 биле пронајдени само кај мал број од жените, или поточно ХПВ-16 бил пронајден кај 1.5%, а ХПВ-18 кај 0.8%.
Документот завршува со заклучок дека "распространетоста на ХПВ типовите содржани во ХПВ вакцината е релативно ниска".
ШТО Е ТОГАШ ГЛАВНАТА ПРИЧИНА ЗА ОВИЕ КАНЦЕРИ?
На 1 септември 2007 година Чикашкиот Универзитет објави научен труд во списанието US Pharmacist, спонзориран од Мерк (производител на вакцината Гардасил), насловен како "Вакцинирање на младите жени против хуман папилома вирусот" во кој пишува дека: " Самата ХПВ инфекција не е доволна да предизвика рак на грлото на матката.
Очигледно постојат други виролошки кофактори, како и кофактори во врска со домаќинот (носителот) и околината, кои влијаат на ризикот ХПВ инфекцијата да прогресира во рак на грлото на матката.
Фактори кои би можеле да влијаат врз прогресијата на ХПВ инфекцијата во рак на грлото на матката вклучуваат имуносупресија, пушење, како и истовремена инфекција со вирусот херпекс симплекс или кламидиа трахоматис".
(Бактеријата кламидиа трахоматис се смета за патоген кај луѓето и еден од главните фактори кои предизвикуваат воспаленија на ткивата во грлото на матката познати како цервиситис).
Во истиот труд исто така се вели: "Долгиот латентен период помеѓу примарната инфекција и појавата на рак сугерира дека во процесот на развивање на туморот се вклучени дополнителни фактори: сексуалното однесување, имунолошката состојба, генетските предиспозиции, исхраната, користењето на тутун, социјално-економската состојба."
Според Меѓународната Aгенција за истражување на канцери, "Влијанието на хемиски или физички канцерогени материи врз прогресијата на лезии предизвикани од папилома вирус е документирано во голем број студии".
Зошто не е така лесно ХПВ да се обвини за предизвикување на рак?
Затоа што, од претпоставеното инфицирање со вирусот до развивање на ракот минуваат децении и тешко е да се најде причинско-последична врска.
Тогаш што е главната причина за ракот на грлото на матката?
Дали се тоа кофакторите, или пак овие кодови и протеини?
Изгледа дека е поверојатно тоа да се кофакторите, особено токсините, бидејќи различни токсини се поврзуваат како главни фактори кај други човечки канцери, како на пример азбестот кај месотелиомата или пак тутунот кај ракот на белите дробови.
Во медицинскиот журнал Епидемиологија на канцери, Биомаркери&Превенција (Cancer Epidemiology, Biomarkers&Prevention) во 2002 година беа објавени резултатите од едно истражување во Јута, САД, според кои жените кои пушеле имале 3.5 пати поголем ризик да развијат рак на грлото на матката отколку жените кои многу малку биле изложени на чад од цигари.
Исто така, жените кои практикувале исхрана богата со зеленчук имале двојно помал ризик да заболат од таа болест.
Има показатели дека долготрајното користење на женски продукти за лична хигиена направени врз база на хемикалии би можело да ја промени нормалната бактериска околина во матката која ја заштитува, што потоа предизвикува предканцерозни лезии.
Промивањето (клистирот) кое се користи со намера да се уништат штетните бактерии на тој начин би можело да ги оштети клетките.
Токсините се акумулираат во телесните ткива и после долго време би можеле да достигнат некое критично ниво.
Кога се барале фактори кои предизвикуваат рак на грлото на матката, било забележано дека кај калуѓерките таа болест била многу поретка отколку кај проститутките и според тоа бил изведен заклучок дека веројатно се работи за сексуално пренослив ХП-вирус кој ја предизвикува таа болест.
За заклучок со таква тежина се зема само еден момент од животот на калуѓерките – отсуството на сексуална активност.
Меѓутоа, да ги погледнеме другите моменти во животот на калуѓерките: тие обично живеат во манастири кои се наоѓаат во издвоени предели, претежно планински.
Значи, живеат во незагадена околина и дишат чист воздух.
Голем дел од времето минуваат во молитви и се посветуваат на душевниот мир.
Значи, нема стресови.
Храната што ја јадат е поздрава отколку онаа што се користи во населените места.
Со постење го прочистуваат своето тело.
Не користат хемиски средства за контрацепција, ниту хемиски средства за одржување на генитална хигиена.
Да го завршам списокот со фактот дека калуѓерките не пушат цигари.
Зарем можеме да ги занемариме сите овие фактори на здраво живеење и да веруваме дека сексуално пренослив ХП-вирус предизвикува рак?
Ќе се запрашаме дали ХПВ вакцината ќе ни ги намали шансите да го добиеме овој вид на канцер?
Ако ХП-вирусот е присутен кај мнозинството жени (80%), а многу мал број од нив добиваат канцер (помалку од 1%), се чини неверојатно тој вирус да е причината за тоа.
Ако се главни причини "кофакторите", тогаш вакцината не може да ни овозможи имунитет.
А бидејќи тој канцер се развива во временски период од 10 – 60 години, ќе треба исто толку време за да се покаже дали вакцината навистина делува.
НЕСАКАНИ ЕФЕКТИ ОД ХПВ ВАКЦИНАТА
Во текстот ХПВ вакцината е модерен руски рулет опширно ги опишав несаканите ефекти од вакцината Гардасил, но во тој момент не бев запознаен со еден многу важен описен документ од 18 мај 2006 година доставен од Мерк до ФДА, во кој, меѓу другото, табеларно е прикажана ефикасноста на ХПВ вакцината кај жените кои претходно биле ПЦР позитивни и серопозитивни на некој од четирите релевантни ХПВ типови од вакцината, по студиски групи.
Во конечниот опис на вакцината (кој сега е составен дел на вакцината) производителот признава дека вакцината нема ефикасност кај оние жени кои претходно биле инфицирани со соодветниот тип на ХПВ 6, 11, 16 или 18.
Меѓутоа, го прикрива фактот прикажан во гореспомнатиот документ дека вакцината, во студиската група 013, кај жените кои веќе биле инфицирани со некој од релевантните ХПВ типови од кои вакцината нуди заштита, ризикот да развијат претканцерогени лезии на грлото на матката се зголемил за 44.6%, односно за толкав процент бил зголемен бројот на жените кои развиле сериозни претканцерозни лезии.
Бидејќи во други студиски групи тој процент бил помал, донесен е заклучок дека во таа група жените имале повеќе ризични фактори кои допринеле за зголемениот ризик, и дека во таквите случаи вакцината нема ефикасност.
Ова би можело да биде индикатор дека со инјективното додавање на овие синтетички протеини се пореметува природниот процес преку кој човечкото тело се заштитува од овие лезии.
Се разбира, никој не проверува дали некоја девојка ги има овие протеини пред да ја прими вакцината, па со тоа се ставаат во опасност оние кои се вакцинираат, а претходно не се тестирани за тие протеини.
Компанијата Мерк поднесе барање до ФДА за одобрение да ја понуди на пазарот ХПВ вакцината Гардасил и за жени на возраст од 27 – 45 години.
На 25 јуни 2008 година ФДА го одби нивното барање.
Претходно, д-р Диана Харпер, која беше една од главните истражувачи во клиничките тестирања за безбедноста и ефикасноста на вакцината, на 7 мај 2008 година на телевизија ЦБС (CBS TV) рече дека воведувањето на вакцината како задолжителна е погрешно, бидејќи "вакцината не е доволно долго време користена за да можеме да ги набљудуваме ефектите после воведувањето на широкиот пазар за да можеме вистински да разбериме какви ќе бидат потенцијалните несакани ефекти".
ИЗБОРОТ ЗА НОБЕЛОВА НАГРАДА ЗА МЕДИЦИНА
Ако целата приказна за ХП-вирусот и ХПВ вакцината се темели на една сомнителна теорија и е изведена без никакви докази и без никакво разбирање на процесите за кои се тврди дека се случуваат од инфицирањето до развивањето на болеста, се поставува прашање дали има нешто повеќе во изборот на д-р Хаузен за Нобелова награда?
Дали моќните фармацевтски компании кои имаат финансиски интерес бајката за ХПВ вакцината да стане вистина извршиле влијание при изборот?
Според интервјуто објавено во канадскиот весник Стар, обвинителот на антикорупциската комисија во Шведска, Нилс-Ерик Шулц, започнал кривична истрага поради обвинувањата дека "Астра Зенека", фармацевтска компанија која финансиски учествува во процесите за Нобеловата награда, извршила влијание при тој избор.
Во прашање се двајца професори кои учествуваат во номинирањето и доделувањето на Нобеловата награда за медицина.
Бо Ангелин, член на Нобеловото Собрание, е истовремено во бордот на директори на Астра Зенека со годишен хонорар од 50.000 долари, додека претседателот на Нобеловиот Комитет, Бертил Фредхолм, како консултант бил на платен список на "АстраЗенека" до 2006 година.
Каде е тука поврзаноста и финансискиот интерес?
Фармацевтската компанија "Астра Зенека" има патентирано состојки во ХПВ вакцината и тој патент им носи милиони долари профит годишно на име патентирани права од продадените ХПВ вакцини Гардасил (во Македонија под името Силгард) и Церварикс, произведувани од "Мерк" и "Глаксо".
Сепак, после десетгодишна потрага по фантомскиот ХПВ од страна на Зур Хаузен и после милиони долари потрошени во обиди да се докаже дека ХПВ е причина за ракот на грлото на матката, повеќето од научниците кои работат на ова поле морале да заклучат дека ХП-вирусот не може самиот да биде предизвикувач на таа болест.
Затоа морале причините да ги бараат во токсини или други фактори кои го започнуваат создавањето на канцерите.
ДАЛИ СЕ ВИРУСИТЕ НЕПРИЈАТЕЛИ ИЛИ ПРИЈАТЕЛИ НА ЧОВЕКОТ?
Последните години многу научници во светот ги оспоруваат тврдењата на поголемиот дел од научната јавност дека вирусите се непријатели на човекот.
Д-р Питер Дуисберг, кого преходно го спомнав, тврди дека најголем дел од вирусите се безопасни.
Други научници пак, не се убедени воопшто во постоењето на вирусите.
Германскиот вирусолог и молекуларен биолог д-р Стефан Ланка, изјавува дека ниту еден медицински релевантен вирус досега не бил изолиран; па според тоа нема ни доказ за нивното постоење.
Цитирам дел од едно негово интервју: "Затоа долго време ја проучував вирусологијата, од крајот до почетокот, од почетокот до крајот, за да бидам сигурен дека нема такво нешто како ХИВ.
А за мене беше лесно да бидам сигурен во тоа бидејќи сфатив дека целата група вируси на која ХИВ се верува дека припаѓа, ретровирусите – како и други вируси за кои се тврди дека се опасни – всушност воопшто не постојат."
Иако тој во неколку наврати барал од властите во Германија, никогаш не добил веродостоен доказ за постоењето на вируси кои предизвикуваат болести па да има потреба од "имунизација".
Тој исто така коментира фотографии од електронски микроскоп кои наводно прикажуваат различни вируси.
За фотографиите во боја вели дека е очигледно дека се дело на компјутерски дизајнери, затоа што електронскиот микроскоп прави само црно-бели фотографии.
Авторите на фотографии кои наводно прикажуваат вирус немаат прикажано публикација која би опишувала како и од што вирусот бил изолиран.
Не е објавена биохемиска карактеризација за некои вируси за кои "се тврди" дека се изолирани.
За повеќето фотографии никој не тврди дека се работи за изолирани честички, а камо ли дека се тоа честички изолирани од човечки ткива.
Многу фотографии прикажуваат клетка и честички со различна големина и форма, што не би можело да бидат вируси, бидејќи вирусите од ист вид би требало да бидат секогаш со иста големина и иста форма (конзистентност).
Според д-р Стефан Ланка, тие честички за кои се тврди дека се вируси, се всушност типични ендогени честички кои се производ на клетката и служат за внатрешен транспорт во клетката и за меѓуклеточен транспорт.
Овие негови тврдења можат да најдат поткрепа и во работата на некои други научници.
Една извонредна жена, научник - биолог, Барбара Меклинток (Barbara McClintok) е една од првите научници кои ја опишале интелигенцијата на клетката.
Таа тврдела дека клетките со интелигенција одговараат спрема околината и донесуваат "паметни" одлуки.
Објаснувала дека геномот може да се реорганизира кога е соочен со тешкотија за која не е подготвен, дека клетките можат да почувствуваат кога во нивното јадро има оштетени хромозоми со искинати краеви и тогаш активира механизам кој ќе ги приближи и ќе ги состави.
Така клетките имаат "чувство" за се што се случува внатре во нив.
Во иднина вниманието ќе биде насочено кон геномот со поголемо почитување на неговата важност како многу чувствителен орган на клетката кој ги надгледува геномските активности, ги поправа грешките, ги чувствува необичните и неочекуваните настани и реагира соодветно, честопати со реструктурирање на геномот.
Откако поголемиот дел од својата кариера Барбара Меклинток го поминала исмевана и потценувана, па потоа негирана од колегите научници, во својата длабока старост, на возраст од 81 година, во 1983 година доби Нобелова награда за физиологија или медицина за нејзиното откритие на мобилните генетски елементи – транспозоните – кои претставуваат секвенци на ДНК кои се движат низ геномот на клетката при што може да предизвикаат мутации и да ја променат количината на ДНК во геномот.
Човечките клетки постојано произведуваат и голем број на помали транспортни честички во вид на меурчиња-весикули кои служат за складирање и разнесување на материи, како и за дигестија на клеточните продукти и на отпадниот материјал.
Експериментално е докажано дека тие честички содржат и ДНК.
По описот и функцијата што ја имаат, како и според големината (40-150 нм), се слични на вирусите.
Последните неколку години многу научници и биолози ваквите честички кои патуваат помеѓу клетките ги нарекуваат со еден релативно нов термин "егзозомни весикули", избегнувајќи по автоматизам да ги нарекуваат "вируси".
Дури и Националниот институт за здравје, кој претставува агенција за медицински истражувања и е дел од Министерството за здравје на САД, има објавено дека "ретровирусите многу наликуваат на клеточните мРНК весикули" кои служат за транспорт на информации за потребите на клетките.
За фундаменталните истражувања и објаснувањата на начинот на кој информациите складирани во гените се копираат и се пренесуваат до деловите од клетките кои произведуваат протеини, преку транскрипција на ДНК секвенци во мРНК (весикули) секвенци, во 2006 година Роџер Д. Корнберг доби Нобелова награда за хемија.
Џејмс Шапиро (James A. Shapiro), професор на одделот за биохемија и молекуларна биологија при Универзитетот во Чикаго, познат по неговите истражувања во врска со начините на кои организмите активно го реструктуираат нивниот генетски материјал како одговор на стресови од околината, вели дека со молекуларна анализа се потврдени револуционерните откритија на Барбара Меклинток на внатрешните системи за поправка и реструктурирање на геномот.
Понатаму додава дека "Таквите системи за поправка не завршуваат во границите на клетката кај повеќеклеточните организми, туку се прошируваат на целиот организам.
Клетките произведуваат стотици одбрамбени весикули секогаш кога се предизвикани, како одговор на сигналите за опасност".
Понатаму вели дека овие вируси или честички помагаат во активирањето на нашите Т-клетки така што се спојуваат со нив – а тоа може да биде протолкувано како вирусна инфекција.
Сознанијата на нобеловката Барбара Меклинток се во спротивност со механистичките ставови на многу студии во полето на вирусологијата според кои клетката се опишува како пасивна жртва нападната од итриот, агресивен вирус кој својата ДНК или РНК ја вбризгува во геномот на човечката клетка, го користи механизмот на нашиот геном за да се реплицира и на крајот ја уништува клетката која му овозможила да се размножи.
Тоа некако многу личи на научна фантастика.
Во реалноста можеби се случува нешто сосема спротивно.
Ако клетката е интелигентна и со внимание и паметно одговара на дразбите од околината, можеби со намера го користи вирусот за да изврши свои потреби, било да е тоа размена на информации и материи во и помеѓу клетките, или пак исфрлање на непотребни или штетни материи.
Да не заборавиме, според описот на вирусите, тоа се честички составени од ДНК или РНК обвиткани со протеинска обвивка и всушност не се живи организми затоа што немаат метаболизам, не можат да произведуваат енергија, ниту да се хранат.
Немаат нервен систем, немаат сензорен систем и немаат интелигенција.
Зошто тогаш би било поверојатно една таква честичка, која не е жива и е милион пати помала, дека ја "измамува" и уништува клетката, која е жив и интелигентен организам и има способност сама да се поправа, отколку идејата дека клетката го користи вирусот за наши потреби?
Зошто на вирусите би им придавале особина дека го имаат истиот инстинкт за преживување како и клетката?
Зарем не е персонификација кога на неживите честички–вирусите им се придаваат особини кои ги имаат живите суштества: итрина, интелигенција, агресивност, користољубие, суровост?
Бидејќи се верува дека вирусите носат маркери кои им овозможуваат на клетките да ги препознаат, не ли е поверојатно дека клетките активно ги привлекуваат вирусите затоа што им требаат информациите што тие ги носат?
Комуницирањето на клетките меѓу себе е неопходно за да може организмот да функционира како единствена целина, како перфектна машина.
Тоа меѓусебно комуницирање е процес кој се одвива во секој момент од нашиот живот, и тоа без било каква свесна контрола.
Често сме сведоци на такви примери во секојдневниот живот.
Што се случува ако се изгребеме или пресечеме на раката?
Навира крв и формира заштитна кора која нас не заштитува од разни микроорганизми додека под неа ткивото се залечува.
Се случува процес кој ние сеуште не можеме да го објасниме.
Клетките ја препознаваат потребата дека треба да растат и да се делат за да ја пополнат раната.
Ако има оштетени крвни садови растат нови за да го пополнат нивното место.
Се случува канцеровиден процес на клеточно ниво, но веднаш по завршената поправка клетките "знаат" дека треба да престанат со делењето, во спротивно би настанал канцер.
Неверојатно звучи самиот факт дека ние воопшто свесно не влијаеме на тој процес на оздравување.
Не им кажуваме на клетките кога да почнат да се делат, ниту кога да престанат.
Тоа е процес кој продолжува и кога спиеме.
Организмот има способност сам да се лечи.
А болестите настануваат заради тоа што поради неприродни животни навики, лоша исхрана, изложеност на стресови, токсини и слично, го попречуваме процесот на самоизлекување на нашето тело.
Тежнееме да ги лекуваме симптомите, а не вистинските причини за болеста.
Лично верувам дека, како што кашлицата и температурата се само симптоми – а не болести, вирусите за кои се мисли дека предизвикуваат болести, како на пример ХПВ, вирусот на грипот и слично, се само симптоми кои се последица, а не причина за болестите.
Ако не ги препознаеме вистинските непријатели, заради човечката воинственост и арогантност лесно може да се случи да ја исечеме гранката на која седиме уништувајќи ги своите пријатели.
Така, сакајќи да ги уништиме "вирусите" би можеле да ја попречиме нормалната комуникација на клетките, што директно води до тешки заболувања, како што се канцерите.
КАКО НАСТАНУВААТ КАНЦЕРИТЕ?
Германскиот научник Ото Варбург го истражувал метаболизмот на туморите и респирацијата на клетките, особено канцерозните клетки и во 1931 година доби Нобелова награда за физиологија или медицина за "откритието за природата и начинот на делување на респираторниот ензим".
Во 1944 година Варбург беше по вторпат номиниран за Нобелова награда за неговото истражување на никотинамидот, механизмот и ензимите кои учествуваат во ферментацијата, и откривањето на флавинот.
Хипотезата на Варбург била дека канцерите се предизвикани од фактот што канцерозните клетки произведуваат енергија преку разложување на гликозата без присуство на кислород (анаеробно).
Спротивно на тоа, здравите клетки произведуваат енергија аеробно, со оксидативно разложување на пируватната киселина – крајниот производ на гликолизата, и се оксидира во митохондријата.
Оттаму, според д-р Ото Варбург, канцерот треба да се толкува како дисфункционалност на митохондријата.
Во едно негово предавање истакнал: "Канцерот, повеќе од било која друга болест, има безброј секундарни причини.
Но, дури и за канцерот, има само една примарна причина.
Сумирано во неколку зборови, примарната причина за канцерот е замената на респирацијата на кислород во нормалните телесни клетки со ферментација на шеќер".
Концептот дека канцерозните клетки преминуваат во анаеробен начин на производство на енергија е воглавно прифатен, иако на тоа не се гледа како на "причина" за канцерот.
Причините зошто всушност настанува прекин на доставувањето на кислород до клетките, при што некои клетки умираат, а некои успеваат да преживеат така што во недостаток на кислород продолжуваат да произведуваат енергија со ферментација – и стануваат канцерозни, сеуште се нејасни и дискутабилни.
Теоријата дека ХП-вирусот, кој не е жив организам и е милион пати помал од клетката, предизвикува таква дисфункционалност на клетката, е едноставно неверојатна.
За мене се многу поверојатни теориите дека клетките стануваат канцерозни тогаш кога во ткивото ќе се натрупаат токсични, канцерогени материи, или кога крвта не го разнесува кислородот до сите клетки – што исто така може да настане заради загаденост со токсични или радиоактивни материи.
Ото Варбург исто така пишувал за поврзаноста на кислородот со пХ вредноста на внатрешната околина на канцерозните клетки.
Според неговите истражувања, бидејќи ферментацијата е главен начин на метаболизам кај канцерозните клетки, тие одржуваат пониска пХ вредност, околу 6.0, заради производството на млечна киселина и зголеменото ниво на јаглерод диоксид.
Варбург бил убеден дека пХ вредноста е директно поврзана со кислородот.
Повисока пХ вредност значи повисока концентрација на кислородни молекули, додека пониска пХ вредност значи помала концентрација на кислород.
Кога овие негови идеи не биле прифатени, Варбург цитирал еден афоризам кој вели дека напредокот во науката не доаѓа затоа што научниците го менуваат своето мислење, туку затоа што научниците кои се приврзани на своите погрешни ставови умираат, па наместо нив доаѓаат нови.
Варбург искажал разочараност заради "пронаоѓањето" на канцерогени вируси, затоа што сметал дека со тоа се попречуваат неопходните превентивни мерки и дека тоа директно носи одговорност за канцерогените заболувања.
Во неговите позрели години од животот д-р Ото Варбург бил "прогласен" за ексцентрик затоа што бил убеден дека болеста е резултат на загадувањето.
Јадел само органски леб произведен на негова земја, органски путер, во ресторан порачувал само зовриена вода и правел чај кој го носел со себе.
Верувал дека превенцијата и лекувањето на канцерот треба да биде на природен начин.
Кога д-р Џозеф Иселс бил уапсен и осуден заради неконвенционалните, алтернативни третмани кои ги применувал во лекувањето на ракот, Варбург се понудил да сведочи во негова полза во жалбата до Германскиот Врховен Суд.
Сите претходно донесени пресуди биле отфрлени.
ЗАКЛУЧОК
Во основното биолошко образование, иако на некој начин се спомнува, сепак недоволно се потенцира симбиозата меѓу живите организми која го овозможува и го одржува животот таков каков што е. Во тој контекст, би рекол малкумина знаат дека човечкото тело е составено од околу сто илјади милијарди клетки, во кои постојано се присутни околу еден милион милијарди бактерии!
Значи, на секоја човечка клетка има околу 10 бактерии.
Сепак, тие бактерии не го разболуваат и не го уништуваат човекот.
Напротив, имаат одредена улога во метаболизмот, помагаат во разложувањето на храната, ја одржуваат влажноста на кожата и извршуваат уште многу други познати и непознати функции, меѓу кои и функцијата на "чистачи".
Имено, кога човечките клетки изумираат (од различни причини), одредени бактерии го "јадат" отпадот кој мора некако да се исфрли од телото.
Сепак, во некои случаи кога бактериите имаат изобилство од "храна", може да се размножат премногу и да создадат здравствени проблеми.
Исто така, се чини дека реално постојат патогени бактерии, паразити и други видови на патогени микроорганизми, кон чие истражување би требало да се насочат напорите повеќе отколку кон борбата со вирусите – за кои се чини дека се дел од одбрамбениот систем на организмот, само симптом на болестите, а не нивни предизвикувачи.
Според мое мислење, заштитата која ХПВ вакцината ја нуди од ХПВ типовите 6, 11, 16 и 18, би можела да биде најголемата медицинска измама досега.
Имено, ако тие протеини не се предизвикувачи на болеста и ако човечкото тело ги произведува за да се заштити од ракот, какви ефекти би имал стекнатиот имунитет спрема нив?
При закана од канцер телото не би можело веќе да ги произведува протеините кои му требаат за да се заштити и веројатно ќе се обиде да се заштити произведувајќи други протеини, што би можело да биде протолкувано како напад од други ХПВ типови за кои вакцината не дава заштита.
Земајќи го во предвид фактот дека истата "ХПВ инфекција" не останува присутна цело време, а во најголем број канцери на цервиксот се пронајдени протеини кои се поврзуваат со ХПВ 16 и 18, би можело да се претпостави дека тие протеини се крајното средство за заштита од канцерот.
Со вакцинацијата всушност би ја ослабеле последната линија на нашата одбрана што би довело до поголема смртност од оваа болест отколку што е сега.
Погоре изнесеното би можело да го објасни фактот кој е добро познат во гинеколошката пракса, дека претканцерозните лезии и канцерите на цервиксот кај кои не е пронајдено присуство на "ХП-вирус" многу потешко се лечат и се со полоши прогнози отколку оние кај кои тие протеини се присутни.
Тоа исто така би можело да го објасни и тврдењето на производителот дека вакцината делува само профилактички, но не и терапевтски, односно дека ако пациентот претодно имал присуство на протеин кој се содржи во вакцината (ХПВ 6, 11, 16 или 18) "инфекцијата нема да биде исчистена".
Не е лесно преку вакцина да се натера човечкото тело да развие имунитет против протеин кој во моментот го произведува заради самозаштита.
Можеби тоа го објаснува и фактот зошто кај пациентите кај кои претходно имало присуство на некој од протеините што ги содржи вакцината се развиле за 44% повеќе случаи на претканцерозни лезии.
Верувам дека клиничките испитувања за ефикасноста на вакцината се исконструирани, внимателно контролирани и планирани, со цел да се наведе и стручната и широката јавност на верување дека вирус кој доаѓа однадвор и е сексуално пренослив ги напаѓа луѓето и дека вакцината ефикасно ќе не заштити од тој вирус.
Ако после 30 или 40 години статистиката покаже дека болеста не е намалена, наместо вистинските канцерогени предизвикувачи повторно ќе бидат обвинети нашите невидливи непријатели, "другите типови на ХП-вирусите" од кои вакцината не не заштитила.
И тоа би одело така во недоглед, се додека има "ХПВ верници" и се додека луѓето не успеат да го идентификуваат вистинскиот канцероген непријател.
По бомбардирањето на Косово со ураниумски бомби, на целиот наш регион добивме канцероген кој "ќе ни прави друштво" уште најмалку 1,000 години, па затоа не можеме да очекуваме дека со вакцинација ќе се намали бројот на канцери во нашата држава.
Во интерес на вистината, авторот на овој текст е спремен да биде подложен на "заразување" со ХП-вирус.
Намерното заразување на моето тело со таков изолиран ХП-вирус би го докажало неговото постоење и би докажало дека е значаен фактор во предизвикувањето на болест.
Се разбира, после заразувањето би требало да се докаже постоењето на тој вирус во моето тело и болеста предизвикана од него.
Во отсуство на тој доказ, за мене лично останува многу поверојатно верувањето дека не постои никаков патоген ХП-вирус и дека протеините идентификувани како дел од ХПВ се производ на нашите клетки со единствена цел да заштитат од канцер.
И НА КРАЈОТ...
Кога сите верувале дека сонцето се врти околу земјата, Галилео бил прогонуван бидејќи се дрзнал да се спротивстави на догматичното учење на црквата во тоа време.
Ја шокирал јавноста со неговото тврдење дека всушност земјата се врти околу сонцето, што било сосема спротивно од она во што сите верувале.
Денес сите ја прифаќаат Галилеовата вистина.
Речиси сите нови идеи на почетокот биле исмевани.
Ќе има многу скептици кои ќе се потсмеваат на идеите кои ги изложив во овој текст.
Но, би сакал да потсетам на една мудрост искажана од еден познат германски филозоф од 18-тиот век, Артур Шопенхауер, кој рекол дека "Секоја новооткриена вистина мора да помине низ три фази":
Најпрво, ќе биде исмејувана.
Потоа, жестоко ќе биде напаѓана.
На крајот, ќе биде прифатена како очигледна.
Автор: Петар Лазов | fineweb-2 |
Голосеменици
Голосемениците или голосемените растенија се несистематска (немонофилетска) група на еднодомни растенија со еднополови цветови, кои се групирани во машки и женски соцветија - шишарки.
Тоа се без исклучок дрвенести растенија, со секундарно растење во дебелина.
Во секундарното дрво кај голосемениците, ксилемот е претставен само од трахеиди.
Кај повеќето голосеменици, во секундарното дрво, секундарната кора, а и листовите, се присутни секреторни канали, односно смолни канали во кои се излачува смола.
Листовите на голосемениците се иглести или лушпести, со мали исклучоци, тие се вечно зелени (зимзелени) и егзистираат неколку години.
Тие се одликуваат со присуство на семенов зачеток и семе.
При тоа, семеновите зачетоци не се затворени во плодните листови, односно се развиваат на отворениот плоден лист (оттука го добиле и името). | fineweb-2 |
Битка кај Хидасп
Битката кај реката Хидасп се водела во 326 п.н.е.
помеѓу војската на Александар Македонски и војската на индискиот крал Пор (санскрит: Пурурава) крај реката Хидасп (денешна река Џелум) во регионот Пенџаб.
Кралството на Пор се протегало во делот од стара Индија кој денес припаѓа на Пакистан.
Оваа битка бил последниот покрупен судир на Александар Македонски.
Иако во битката македонската војска победила, поради истоштеност одбила да оди подлабоко во Индија и покрај желбата на нивниот војсководец, Александар Македонски.
Борци[уреди | уреди извор]
- Македонци и разни други грчки племиња, персиски и индиски сојузници под водство на Александар со околу 4,000 коњаница и 12,000 пешадија и 270,000 војска под водство на Кратер кои играле диверзиона улога.
- Кралот Пор со 200 бојни слонови, 6,000 коњаница и 30,000 пешадија.
Локација[уреди | уреди извор]
Увертира[уреди | уреди извор]
По конечниот пораз на Персија под водство на Бес и Спитамен во 328 п.н.е., Александар почнал со походи на разните индиски кралеви во 327 п.н.е.
Според некои извори Александар имал 120,000 војска, додека според други војската не броела повеќе од 35,000 војници, од кои коњаницата била една третина.
Главниот багажен караван поминал преку Киберскиот премин, но помала група војници под команда на Александар преминале преку север, освојувајќи ја тврдината кај Орно (денешен Пир-Сар, Пакистан) по пат.
Во раната пролет следната година, ги соединил своите сили и се сојузил со Таксил (познат и као Амби), кој бил крал на Таксила, против неговиот сосед, кралот на Хидасп.
Битката[уреди | уреди извор]
Кралот на Хидасп се сместил на левата страна од реката за да ги спречи преминувањата на истата.
Реката Хидасп е доволно длабока и брза за да го однесе секој што сака да ја премине.
Затоа Александар почекал неколку дена, со многу маршеви и контрамаршеви како и информациска војна (со тоа што им "дал на знаење" на мештаните дека смета дека реката е премногу длабока за преминување, факт кој го дознал од Пор).
Една ноќ, кога почувствувал благосостојба во кампот на Пор, Александар собрал мала војска и ја преминал реката 17 км низводно.
Бидејќи ја гледал главната војска со Кратер сѐ уште пред него, Пор пратил само малку војска да се соочи со нападот.
Меѓутоа тој погрешно проценил и војската била убиена заедно со неговиот син.
Кога битката подоцна почнала, александровата коњица била сместено на десното крило, но Александар пратил група коњаници да ги заобиколи Индијците и да ги нападне одзади.
Индијците имале коњица на двете крила, бојни слонови напред и пешадија позади слоновите.
Овие бојни слонови ја правеле ситуацијата многу тешка за Александар.
Речиси сите негови победи се должеле на неговата способност да го раздвои непријателот и да јуриша со неговите коњички придружници низ отворот.
Меѓутоа, слоновите ги плашеле македонските коњи.
Поради тоа, Александар морал да ја промени неговата стратегија.
Александар ја започнал битката со вообичаениот јуриш на десното крило (лево на Индијците) со предвидливи резултати, индиското лево крило ослабело и Пор ја зајакнал таа страна со коњаница од десното крило.
Ова ги оставило индиските коњаници без никој да ги брани од опколниот напад одзади.
Александар го сакал токму ова.
Тој ја уништил индиската коњица без да ги доближува неговите коњи до слоновите.
Доколку индиската коњица не би била уништена, таа сигурно би претставувала закана за фалангата подоцна во битката и македонската коњаница не би можела да ја подржува пешадијата во борбата против индиската коњица заради близината на слоновите.
Во меѓувреме, македонската фаланга и персиската пешадија тргнале напред за да го пречекаат јуришот на слоновите, кој бил запрен, иако со тешки последици за пешадијата.
Махутите на слоновите биле убиени, а некои биле повредени, така што војската на Александар успеала да ја обиколи индиската војска.
По загубата на огромен број животи, Пор, кој бил ранет во борбата се предал.
Кралот Пор бил еден од многуте Индијци кои го импресионирале Александар.
Погоден од најмалку шест стрели во битката, но сѐ уште на нозе, тој бил запрашан од Александар како би сакал да биде третиран.
Одговорот бил: "како крал".
Пор исто така бил висок речиси 210 см во споредба со Александар кој бил од низок раст.
Тешко е да се измерат жртвите, но се знае дека Индијците ја изгубиле целата своја коњаница, голем дел од пешадијата и преку 100 бојни слонови.
Македонците фатиле 80 слона, но изгубиле многу пешадија во битката.
Коњаницата имала многу помалку жртви.
Историчарот Питер Грин вели дека Александар изгубил дури 4,000 војници, главно фаланга.
Тие биле оние кои морале да се соочат со слоновите бидејќи коњите не сакале ни да се доближат.
Последици[уреди | уреди извор]
Храброста и воените вештини на Пор го импресионирале Александар.
Иако Пор бил поразен, Александар му го поштедил животот и го поставил повторно за владетел на Хидасп во негово име.
Ова била најдалечната точка до која што стигнал Александар, бидејќи неговата војска одбила да оди напред не само заради тоа што била истоштена, туку и поради тоа што за прв пат го увидела вистинскиот начин на употреба на слонови во битка.
Дариј пред тоа употребувал слонови во битка, но тие не играле значајна улога.
Тука Македонците за прв пат се соочиле со јуриш на слонови и, дознавајќи дека останатите индиски кралеви ги чекаат со уште побројни единици со слонови, насилно му се спротивставиле на Александар кога тој инсистирал да ја преминат реката Ганг.
Иако Александар успеал да ја освои само северозападна Индија, неговиот поход извршил големо влијание.
Со тоа што ги победил опасните локални владетели во Хиндукуш и соседните региони, тој го подготвил теренот за идната Маурска империја, втората империја која успеала да ја освои цела Индија.
По смртта на Александар во 323 п.н.е., неколку години подоцна, неговата империја се распаднала, а Хидасп повторно станал независен.
Како резултат на оваа битка Александар основал два града, Никеја (Победа) на местото на денешен Џалапур и Букефалија (веројатно) на местото на денешна Бера, Пакистан.
Букефал бил коњот на Александар, кој загинал или во битката, или подоцна од старост и истоштеност. | fineweb-2 |
Julia Sweeney:
Џулија Свини го има "говорот"
И покрај нејзините најдобри напори, комедијантот Џулија Свини, сепак, е принудена да каже мала бела лага, кога нејзината 8-годишна ќеркичка почнува да учи за репродукцијата кај жабите и почнува да поставува некои многу умни прашања.
This talk was presented at an official TED conference, and was featured by our editors on the home page. | fineweb-2 |
Фото: Пулс24
Тешка сообраќајка во која засега не е познато за евентуални жртви, се случила утрово на патот Кичево – Гостивар, во близина на Зајс.
Од фотографиите се гледа уништено возило.
Поради сообраќајката сообраќајот неколку часа се одвивал отежнато, но сега е нормализиран.
Овој пат во текот на летниот период е доста фреквентен, а често поради непочитување на возачките правила доаѓа до вакви несреќи, неретко со жртви.
Tags: Зајас, кичево, сообраќајка | fineweb-2 |
Роза Луксембург
Роза Луксембург (германски: Rosa Luxemburg, полски: Róża Luksemburg; 5 март 1870 - 15 јануари 1919) — познат марксистички деец, теоретичар и политичар.
Била една од главните теоретичари на Социјалдемократската партија на Германија и една од водечките личности на левото крило на социјалдемократијата во меѓународни рамки.
Голем противник на Првата светска војна и на политиката на германската социјалдемократија, Роза Луксембург заедно со Карл Либкнехт го основа "Спартаковиот сојуз".
Поради своите антивоени ставови била затворена од страна на германската влада.
По избувнувањето на револуцијата во Германија во ноември 1918 е ослободена од затвор и се зафати со обединување на левоориентираните социјалдемократски групи во Комунистичката партија на Германија.
По неуспешните демонстрации од јануари 1919, Роза Луксембург заедно со Карл Либкнехт е заробена од десничарските "Слободни трупи" и набрзо е убиена.
Живот[уреди | уреди извор]
Родена е во Замошќ, Полска како Розалија Луксембург.
Потекнува од еврејско демејство и е најмала од петте деца.
Во 1889 на 18 години, нејзината револуционерна агитација ја принудува да се пресели во Цирих, Швајцарија за да избегне затвор.
Во Цирих таа продолжува со својата револуционерна активност, истовремено студирајќи политичка економија и право.
Се стекнува со докторат во 1898.
Таму таа се запознава со многу руски социјалдемократи, меѓу кои и водечките членови на партијата: Георги Плеханов и Павел Акселорд.
Не помина долго време додека Луксембург ги нагласи остро теоретски разлики со Руската партија, првенствено околу прашањето на независноста на Полска: Луксембург веруваше дека самоопределувањето го ослабува меѓународното социјалистичко движење и само и' помага на буржоазијата да го зајакне своето владеење врз новите независни нации.
По ова прашање Луксембург не се согласуваше ниту со Руската ниту со Полската социјалистичка партија, кои веруваа во правата на руските малцинства на самоопределување.
Не согласувајќи се со нив, Луксембург помогна во создавањето на Полската социјалдемократска партија.
Во текот на ова време Луксембург го среќава својот животен сопатник Лео Јогишес, кој во тоа време ја предводи Полската социјалистичка партија.
Додека Луксембург е гласноговорник и теоретичар, Јогишес ја дополнуваше како организатор на партијата.
Тие развија интензивни лични и политички врски до крајот на нивните животи.
Луксембург во 1898 отпатува од Цирих за Берлин и таму се приклучи на Социјалдемократската работничка партија на Германија.
Брзо по вклучувањето во партијата, започна нејзината најжива револуционерна агитација и почнаа да се појавуваат нејзините најважни дела.
Изразувајќи ги главните теми на дебатата во германската социјалдемократија во тоа време, таа во 1900 ја напиша "Реформа или револуција", насочена против ревизијата на марксистичката теорија од страна на Едуард Бернштајн.
Додека Луксембург ја поддржуваше реформистичката активност (во смисла на класна борба), целта на овие реформи била да се изврши револуција.
Таа нагласуваше дека бескрајните реформи трајно би го поддржувале владеењето на буржоазијата, долго време по можноста преку пролетерска револуција да се почне да гради социјалистичко општество.
Во оваа смисла, Луксембург заедно со Карл Кауцки помогна во спречувањето на влијанието на ревизионизмот во Германската социјалдемократска партија.
Со револуцијата од 1905 во Русија, Луксембург го пренасочи своето внимание кон социјалистичкото движење во Руската империја.
Таа застана зад ставот дека рускиот пролетаријат ќе ја предводи социјалистичка револуција; наспроти ставот на меншевиците и есерите (социјалистите-револуционери) и поддржувајќи ја Болшевичката партија.
Луксембург отиде во Варшава во помош на руското револуционерно зајакнување и е притворена поради нејзините активности.
Во 1906 таа почна силно да ја брани теоријата за "масовниот штрајк" како најважното револуционерно оружје на пролетаријатот.
Овој нејзин стремеж наиде на остра реакција во редовите на Германската социјалдемократска партија, во прв ред од страна на Август Бебел и Карл Кауцки.
Пред Првата Светска Војна, во 1913 година ја напиша "Акумулацијата на капиталот", дело во кое се објаснува движењето на капитализмот во насока на империјализам.
Со почетоците на Првата Светска Војна таа верно застана против социјал-шовинистичкото гледиште на германската социјалдемократија, која ја подржуваше германската агресија и припојувањето на други земји.
Заедно со Карл Либкнехт, Луксембург ја напушта Социјалдемократската партија и ја формира Групата Интернационала, која подоцна се преименува во Спартаков Сојуз и кој, наспроти верноста кон националната власт на официјалната социјалдемократија, агитираше германските војници да го свртат оружјето против својата влада и да ја соборат.
За оваа револуционерна агитација, Луксембург и Либкнехт беа уапсени и затворени.
Во затвор Луксембург прележува поголем дел од Првата светска војна: од февруари 1915 до февруари 1916 и од јули 1916 до ноември 1918 година.
Додека е во затвор, таа ја пишува својата брошура "Кризата на социјалдемократијата" (позната и како "Јуниус брошура") која стана теоретска основа на Спартаковиот Сојуз.
Во затвор го дочекува и избувнувањето на Руската револуција и иако го оценува позитивно доаѓањето на власт на болшевиците, има неколку клучни забелешки кон нивното владеење, вклучувајќи ја нивната недемократичност, потпишувањето на Брест-литовскиот мировен договор со Германија и друго.
Во септември 1918, сè уште во затвор, го пишува своето најпознато дело, "Кон Руската револуција", изнесувајќи ги во него своите забелешки кон руските болшевици.
Сепак, откако по падот на монархијата во Германија во ноември 1918 е ослободена од затвор, решава да не го објавува ова свое дело, а тоа ќе биде објавено кон крајот на 1921 година од страна на Пол Леви, тогашниот водач на Комунистичката партија на Германија.
По излегувањето од затвор, Луксембург веднаш започнува со револуционерна агитација, разобличувајќи го опортунизмот на владејачките социјалдемократи.
Не можејќи да најдат заеднички јазик со раководството на Независната социјалдемократската партија на Германија, во декември таа и Либкнехт ја основаат Германска комунистичка партија.
На 15 јануари 1919 Луксембург заедно со Карл Либкнехт и Вилхелм Пик, предводници на Германската комунистичка партија, беа уапсени и испитувани во хотелот Алдон во Берлин.
Иако не е познато што точно се случило, освен крајната казна, според еден опис, им било кажано дека ќе бидат преместени; германските војници ги придружувале Луксембург и Либкнехт надвор од зградата, онесвестувајќи ги кога излегувале.
Пик успеал да побегне, додека онесвестените тела на Луксембург и Либкнехт биле нечујно однесени со германски воен џип.
Потоа биле стрелани и фрлени во реката.
Творештво[уреди | уреди извор]
Најзначајни дела на Роза Луксембург се:
- "Социјална реформа или револуција" (1900),
- "Организациони прашања на руската социјалдемократија" (1904),
- "Акумулацијата на капиталот" (1913),
- "Кризата на социјалдемократијата" (1915),
- "Кон Руската револуција" (1918) и др.
Надворешни врски[уреди | уреди извор] | fineweb-2 |
Фотобанка
Содржина
Фотобанка[уреди | уреди извор]
Фотобанка е залиха на фотографии лиценцирани за специфични намени.
Се користи за исполнување на потребите на креативните задачи како замена за ангажирање на фотограф.
Денес, складираните фотографии може да бидат презентирани на пребарливите Интернет датотеки.
Може да се купат и испорачаат преку Интернет.
Честопати, се направени во студија со употреба на широк спектар на модели кои позираат како професионалци, стереотипови, изразувајќи стереотипни емоции и гестикулации или вклучуваат миленичиња.
Индустриска структура[уреди | уреди извор]
Во однос на приходите, Гети Имиџес (Getty Images), Корбис (Corbis) и Сипа Прес (Sipa Press) се трите најголеми традиционални агенции за складирани фотографии.
Тие во најголема мера нудат фотографии кои биле направени од професионални фотографи.
Постојат многу алтернативни фото-агенции кои се специјализирани за одредено поле на фотографии, како што е Фото Ресрчерс (Photo Researchers).
Складираните фотографии се исто така достапни и на службите за микрофотобанки, преку кои фотографиите се продаваат за многу поевтина цена и на големо.
Сликите се поднесуваат во агенцијата која преговара за лиценцирање на хонорари во име на фотографот во замена за процент од продажбата, или во некои случаи ги поседува авторските права над фотографијата.
Одредувањето на цената се прави според бројот на публиката и читателите, на колкав период ќе се користи фотографијата, државата или регионот каде што ќе се користи фотографијата и дали приходите од авторските права одат во рацете на креаторот на сликата или на нејзиниот сопственик.
Честопати, дозволата за една слика може да чини помалку од 200 долари, или кога се работи за фотографија од веб-страниците на микрофотобанките , дозволата може да чини само 1 долар за фотографија слаба резолуција.
Со Правата за Одржување на фотобанките се прави одделно индивидуален договор за лиценцирање.
Складираните фотографии кои се наплаќаат му овозможуваат на купувачот да ја користи сликата во неограничен број за еднократен надомест за дозвола.
Сепак, клиентот може да побара "ексклузивни" права, спречувајќи ги другите купувачи да ја користат истата слика на одредено време или во истата индустрија.
Ваквите продажби може да чинат илјадници долари од две причини, поради тоа што тие имаат тенденција да бидат многу изложени и поради тоа што агенцијата ризикува дека сликата би и донела повеќе пари доколку остане во промет.
Сепак, со дозволата врз фотографиите кои се наплаќаат не постои опција за добивање на ексклузивни авторски права.
Некои интернет сајтови нудат бесплатни фотогарфии со ниска резолуција за целите на подготвување на детални планови за реклами со кои го прикажуваат дизајнот.
Доколку оној кој рекламира ја прифати сликата, тогаш може да се преговара за правата за користење на фотографијата со висока резолуција или да се купи директно од веб-страницата.
Професионалните фотографи на складирани фотографии ги пласираат своите слики со една или повеќе агенции за складирани фотографии врз основа на договор, со дефинирано основно овластување и за одреден временски период на траење на договорот.
Некои фотографи финансираат сопствени фотосесии, или ги развиваат сликите во соработка со некоја агенција, додека други предлагаат фотографии произведени како дел од некоја статија (во магазин) или комерцијални задачи.
Преглед[уреди | уреди извор]
Фотографии со наплаќање на хонорар[уреди | уреди извор]
Ова значи дека се наплаќа секое користење на фотогарфијата.
Тоа не значи дека сликата може слободно да се користи без купување на дозвола или дека сликата е од јавен домен.
- Плаќање на еднократен надомест за повеќекратно користење на фотографијата и за повеќекратни намени (со ограничувања).
- Без временско ограничување за тоа кога може купувачот да ја користи фотографијата.
- Никој не може да има ексклузивни права врз Фотографија со наплаќање на хонорар (фотографот може да ја продаде фотографијата колку пати сака)
- Фотографијата со наплаќање на хонорар обично има ограничување колку пати купувачот може да ја размножи.
На пример, дозволата може да му дозволува на купувачот да направи 500 000 брошури со купената фотографија.
Купувачот е должен да плати надомест за секоја брошура, обично од 1 до 3 центи за секој дополнителен отпечаток.
Магазините со голем број на еднократно издадени примероци користат стадардна дозвола за фотографии со наплаќање на хонорар и затоа тие или купуваат слики со договор за права на одржување или имаат вработено сопствени фотографи.
Фотографии со авторски права[уреди | уреди извор]
(се нарекуваат уште и "фотографии со дозвола")
- Цената на дозволата е одредена од употребата на фотографијата, која е генерално разложена подолу;
- Употреба: (пр.
Рекламни –"Над Линијата", Корпоративни – "Под Линијата" или Редакциски – "Телевизиски Вести")
- Специфична употреба: (пр.
Билборд, Годишен Извештај, напис во весник)
- Траење: (пр.
1 месец, 2месеци, 1 година, 2години итн.)
- Број на примероци во издание: (пр.
до 10 000, до 1 милион)
- Територија: (пр.
САД, Европа, Велика Британија, Германија, или било која територија која е барана)
**Големина: (која големина е сликата која се користи – ¼ страница, 1/2 страница, цела страница, или распостранета на две страници) **Индустрија: (Индустриски тип – пр.
Електроника, Поморски Инженеринг, Финансиски Служби и сл.)
**Ексклузивитет: ( Ексклузивна, или Неексклузивна)
- Условите од договорот се јасно дефинирани и договорени, така што купувачот добива максимална вредност, и е заштитен при купувањето со одреден степен на ексклузивност.
- Договорите за авторски права обезбедуваат сигурност дека сликата нема да ја користи некој друг.
Договорот може да вклучува ексклузивност, што обично значи дека се зголемува вредноста на сликата.
Не се сите Договори за авторски права ексклузивни.
Тоа треба да биде утврдено во самиот договор.
- Фотографиите со авторски права вообичаено дозволуваат многу поголем број на примероци од една слика отколку фотографиите со наплаќање на хонорар.
- Едиторијал е форма на договор за авторски права во кои не постојат изданија на одредени теми.
Бидејќи не постојат изданија, сликите не може да се користат во реклами или за прикажување контроверзни теми, може да се користат само во вести или за образовни цели.
Карактеристики[уреди | уреди извор]
Важна карактеристика на интернет колекциите на складирани фотографии е дека што тие имаат вградено метаподатоци, и на тој начин е лесно пребарувањето на слики со користење на клучни зборови.
Историја[уреди | уреди извор]
Во средината на 1880тите со откривањето на полутонското печатење, весниците и магазините за прв пат можеа да умножуваат фотографии наместо цртежи со линии.
Почнувајќи првично со кадровските фотографи, за на крајот да преземат независните фотографи.
Една од првите поголеми агенции за складирани фотографии е формирана во 1920 од Х. Амстронг Робертс, која постои и денес под името Роберт Сток.
Многу години, складираните фотографии во глобала се состоеа од остатоци од комерцијалните задачи на магазините.
До 1980-тите години, стана специјална гранка со сопствени права, со тоа што фотографите произведуваа нов материјал со единствена цел за доставување во складиштата.
Агенциите се стремеа да станат по посветени на следењето и предвидувањето на потребите на рекламните агенти и да им ги пренесат овие потреби на фотографите.
Фотографиите беа создавани повеќе од око за тоа како би можеле да изгледаат кога би се комбинирале со други елементи; на пример , фотографијата може да е направена вертикално со празен простор на врвот и долу на левата страна, со свесна намера дека може да добие договор за употреба како насловна страна.
Во 1990тите, следеше период на консолидација.
Како резултат на познанствата, Гети Имиџес и Корбис станаа двете најголеми компании.
Денес, многи од компаниите – фотобанки работат преку интернет мрежата.
Во раните 2000ти години, Корпорацијата Јупитермедија (Jupitermedia Corporation )започна да откупува некои од помалите компани кои се занимаваа со овој бизнис, собирајќи ги под закрила на нивната Јупитеримигес поделба, со што стана трета по големина фотобанка.
Достапноста на Интернет обезбедува средства за други, помали компании да се вклучат во оваа индустрија.
Користејќи го Интернетот како нивен единствен метод на дистрибуција, и регрутирањето на главно аматерски фотографии од целиот свет, овие компании можат да понудат фотобанки со добар квалитет за многу ниска цена.
Во 2000та, ајстокфото (istockphoto), се појави микросток (microstock) веб-страница за размена на фотографии, која подоцна имаше влијание врз целата индустрија на фотобанки преку снижување на цените на фотографиите со наплаќање хонорар до само 1 долар од слика.
Ова настана како последица на неодамнешната достапност на дигиталните камери со висока резолуција на масовниот пазар и можноста за аматерските фотографи да ги прикачат и објават нивните слики на веб-страница.
Во 2003, ШутерПоинт, подоцна Дримстајм (Dreamstime), Шутерсток (Shutterstock) и Фотолиа (Fotolia) ги еволуираа постоечките модели на споделување на фотографии и станаа афирмирани "играчи".
Трендот го продолжи фотоЛибра (fotoLibra) во 2004 и во 2005 Скопт основа агенција за вести преку слика за граѓанско новинарство овозможувајќи им на граѓаните да прикачуваат и продаваат фотографии од ударни вести направени со камера од мобилен телефон.
Во 2007 Гети Имиџес ја откупи Скопт, со што ја затвори во 2009.
Во 2008, Каткастер создаде пазар на резервни фотографии каде што купувачите можеа да купат слики по цена утврдена од страна на фотографот или да дадат нивна цена со поднесување на понуда, која што фотографот може да ја прифати, одбие или да му предложи нова цена на купувачот.
Во 2009 беше предложен нов метод на плаќање (преку СМС порака) новонастанатата компанија, Депозитфотос. | fineweb-2 |
Ministerstvo za Odbrana
МИРНО!
о>
Сакани и убави мои, пред да започнам со плановите за денес морам да ја споделам честа и ОГРОМНОТО задоволство што коцките ги наредивме онака како што треба, онака како ви ветив уште во првата статија, заедно со мојот Претседател и неговиот тим кои напорно работеа овие последни 2 недели.
Иако морам да признаам дека бевме под срашен притисок од страна на поединци кои упорно и безрезервно сакаа да се наметнат на јавноста и да го свртат нивното внимание.
Еве го резултатот од нашето сработено и нивните барања:
http://www.erepublik.com/en/main/law/Republic-of-Macedonia-FYROM/119263
http://www.erepublik.com/en/main/law/Greece/119262
http://www.erepublik.com/en/main/law/Bulgaria/119259
- Како шлагот на сето ова е и потпишувањето на НАП од страна на неколку членки на ЕДЕН со цел да се оневозможат за помош на јужниот сосед.
Нека ни е со среќа!
Во овој момент сакам да Ве замолам да бидете доследни на сите инструкции дадени од сегашниот владин тим и уште еднаш да потенцирам да не потпаѓате под индивидуални провокации.
Време е да и овој човек биде доста добро изманипулиран и добро да му се објасни кои сме и од што се направени МАКЕДОНЦИТЕ!!
http://prntscr.com/jrl2a
Време е да оставиме политика и да се фатиме повторно за војна!!
Време е да се потсетиме на она што беше МАКЕДОНИЈА!!
ПРИОРИТЕТ: БУГАРИЈА
2.
ПРИОРИТЕТ: МАКЕДОНИЈА
* НЕ ПУКАЈТЕ АКО ЗИДОТ Е НАД 52% ВО НАША КОРИСТ!!!
- Апел до командирите на сите единици!!
Користете го документот за координација која го имате преку кружната порака.
Доколку имате било какви прашања може да не контактирате на #mod.team
MoD
BucephalusIII
What is this?You are reading an article written by a citizen of eRepublik, an immersive multiplayer strategy game based on real life countries.
Create your own character and help your country achieve its glory while establishing yourself as a war hero, renowned publisher or finance guru. | fineweb-2 |
Изабела II
Изабела II била првата жена која станала кралица на Шпанија, доколку не се бројат жените кои го носиле тронот во Кралство Арагон и Кралство Кастилија, пред да биде објавено обединувањето на Шпанија.
Изабела е родена во Мадрид на 10 октомври 1830 година.
Таа е најголемата ќерка на кралот Фернандо VII од Шпанија и неговата четврта сопруга Марија Кристина.
Изабела за кралица била прогласена на 29 септември 1833 година.
Бидејќи била малолетна, од нејзино име управувала нејзината мајка Марија Кристина.
На тронот застанала кога нејзиниот татко успеал да ги убеди Кортесите да го сменат Саличкиот закон којшто бил воведен во Шпанија во 18 век од страна на Бурбонската династија и да се врати стариот закон според кој н а престолот може да застане и жена.
По смртта на татко ѝ, тронот на Изабела бил оспоруван од страна на нејзиниот чичко дон Карлос кој сметал дека Фернандо незаконско го вратил стариот закон во употреба.
Така, Дон Карлос решил да употреби сила кое довело до т.н.
И покрај тоа што Дон Карлос имал голема подршка од Римокатоличката црква и конзервативните опции во Шпанија, Изабела успеала да го задржи тронот благодарејќи на шпанската армија и нејзината мајка.
Во 1843 година, принцот Вергара бил отстранет преку државен преврат на чело сп генералите Доналд и Нерваез кои формирале нова влада раководена од Јоаким Марија Лопез.
Неговата влада ги принудиле Кортесите да ја признаат тринаесетгодишната Изабела за кралица.
така, по три години благородниците од Кастилја ја признале Изабела за своја кралица.
На 10 октомври 1846 година Изабела се омажила за Франсиско де Асизи де Бурбон.
Управувањето на Изабела било проследено како период на интриги во кралскиот двор, надворешни влијанија, воени преврати.
Во 1859 година започнала Шпанско-Мароканската војна која завршила со договор според кој Мароко била принудена да и отстапи територии на Шпанија.
Овој успех е еден од малкуте кои ги постигнала Изабела ако се има предвид неуспешните војни со Чиле и Перу од 1864 до 1866 година, по кое настапил периодот на конечното распаѓање на Шпанската империја во Америка.
Во 1868 година започнала војната за независност на Куба и Порто Рико, кое доведува до повторно разочарување на шпанскиот народ.
Во септември 1868 година избувнала револуција предводена од страна на либералните и републиканските сили.
Во битката, позициите на шпанската војска доживеала пораз којшто пораз ја принудила Изабела II да абдицира во Франција.
Во Париз таа била принудена да се откаже од престолот и на 25 јуни абдицирала во корист на синот Алфонсо XII од Шпанија, преку кое се дало знак за повторна реставрација на Бурбонската династија во Шпанија.
Во 1874 година Алфонсо се вратил во Шпанија и го зазел официјално тронот.
Во Франција, Изабела се разделила од нејзиниот сопруг, и било дозволено да го посетува синот си во Шпанија но не и да се врати во дворецот.
Така, таа во Париз се задржува до крајот на нејзиниот живот кој завршил на 10 април 1904 година. | fineweb-2 |
Тиранија
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
|Серијал за Политика:
|Подсерии од Политика|
Зборот Тиранија има голем број значења како на пример: облик на владеење што е најчесто употребуван.
Ние ќе се задржиме на претходно наведеното за да видиме зашто е важно за политиката, пред се за општеството.
Овој облик на владеење бил проучуван и објаснуван уште од Ксенофон и Платон, потоа Николо Макијавели, а применуван и од Адолф Хитлер.
Уште Платон го поставил, односно ја поставил тиранијата како облик на владеење коешто настанува поради демократијата зашто според него од преголема слобода на мнозинството настанува хаос во општеството при што доаѓа до ропство на сите.
И токму поради тоа што демократијата ја сметал за главен "виновник" за појавата на тиранијата, Платон имал негативно мислење за неа.
Понатаму и Ксенофон во своето дело "Хиеронт" или "За тиранинот" ни ги опишува карактеристиките на еден претставник на тиранијата.
Ксенофон вели дека тиранинот е во очајна позиција, бидејќи како што ја зголемува својата способност така оние кои што се приврзани кон него полека стануваат негови непријатели.
Поради мислењето дека "оној кој се преправа дека најмногу те сака, сонува најмногу завери", тиранинот не смеел да верува дека е сакан од некого.
Тираните се всушност робови.
Ова го велам тргнувајќи од фактот дека обичниот човек може да се движи каде сака без страв дека ке биде убиен, а тиранинот,без разлика кој тиранин, во било која земја се чувствува како во непријателска.
Обичниот човек може да ја менува својата положба, а тиранинот не може бидејќи се плаши од смрт, односно од ликвидација.
Тиранинот не ужива во јадењето толку колку што ужива обичниот човек, бидејќи храната ја има во изобилство.
Тираните имаат поголема доверба во странците, отколку во сопствените граѓани, бидејќи ги држат во ропство.
Тираните поставуваат стража насекаде околу себе бидејќи сите околу себе ги сметаат за непријатели.
Меѓутоа важно е да се напомене дека тиранијата не е карактеристична само за еден владетел, односно само еден да биде владетел.
Може да има и случај во кој власта ќе има една група во општеството од која што ќе биде злоупотребувана за остварување на сопствени цели на сметка на народот.
На ваков облик на тиранија наидуваме и денес во некои држави каде што власта е претставена како демократска.
Точно е дека народот ги избира неговите водачи, но за жал тие водачи искористувајќи ја довербата на народот секако се заинтересирани за свои цели.
И Николо Макијавели, еден од најпознатите италијански мислители во 16-от век на еден посебен начин ни го претставува тиранинот во делото "Владетелот" напишано во 1513 година.
Во ова дело владетелот според Макијавели е должен во секое време да прави зло со цел да ја обедини државата и да ги искористи сите средства за нејзина заштита.
Во тој контекст идејата да се обедини државата би била до некаде во ред, но да се искористи народот за да се дојде до врвот во власта и потоа искористување на таа авторитативна положба за свои цели е апсолутно погрешно.
Отсекогаш тиранијата била претставувана како лоша слика која е карактеристична само за оние најглобалните.
Денес тиранијата ја среќаваме во многу облици и на многу места.
Сè повеќе се чини дека таа им одговара на луѓето затоа што ретко се јавува некој кој сериозно би се побунил против неа или пак можеби не е баш најомилена и гневот кон неа можеби не може сѐ уште да биде искажан поради недоволната храброст.
Во секој случај ова беше една кратка претстава за тоа што претставува тиранијата и какво е мислењето за неа од минатото па сè до денес. | fineweb-2 |
Gucci
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
Куќата Гучи или повеќе позната само како Гучи е италијанска модна куќа за кожни производи,дел од групацијата Гучи која е во сопственост на француската компанија ППР.
Гучи беше основана од страна на Гучио Гучи во Фиренца во 1921 година.
Гучи создал приближно 4,2 милијарди долари приходи низ светот во 2008 година и според списанието Business Week се искачи на 41то место на годишната листа на списанието за 2009 година на "100 те врвни светски брендови",создадена од Интербренд.Гучи е најпродаваниот италијански бренд.
Гучи управува со 278 продавници низ светот (до септември 2009 година) и ги продава своите производи на големо преку франшизи и богатите стоковни куќи.
Содржина
Историја[уреди | уреди извор]
Со скромен почеток кон крајот на 19 век,компанијата Гучи стана една од најуспешните производители на луксузни кожни производи,облека и други модни производи.Како имигрант во Париз,а потоа во Лондон,работејќи во ексклузивни хотели младиот Гучио Гучи ([PHONE]) беше импресиониран од луксузниот багаж кој софистицираните гости го носеле со нив.По враќањето во неговото родно место,Фиренца,град кој се разликува по високо квалитетните материјали и вештите занаетчии,тој во 1920 година отвори продавница во која продаваше убави кожни производи со класичен стил.Иако Гучи ги уреди своите работилници за индустриски начин на производство,тој ги задржа традиционалните методи на производство.Првично Гучи вработи квалификувани работници од Фиренца со основни кожни вештини,за внимателно завршување.
Заедно со неговите три сина,Алдо Гучи ([PHONE]),Васко Гучи ([PHONE]) и Родолфо Гучи ([PHONE]),Гучи ја прошири компанијата вклучувајќи продавници во Милано и Рим,како и дополнителни продавници во Фиренца.Продавниците на Гучи се опремени со фини стокмени кожни додатоци како што се чанти,чевли и неговите иконски украсни мокасини,вклучувајќи свила и трикотажа со потписот на Гучи.Мокасините на Гучи се единствените чевли во колекцијата на Музејот на модерна уметност во Њујорк.
Компанијата направи чанти од памучно платно наместо од кожа за време на втората светска војна поради недостиг од матерјали.Како и да е,платното се разликуваше со потписот дупло Г,комбиниран со истакнати црвени и зелени ленти.По војната,грбот на Гучи,кој претставуваше штит и оклопен витез опкружен со лента на која го пишуваше фамилијарното име,стана синоним за градот Фиренца.
Алдо и Родолфо Гучи понатаму ги проширија хоризонтите на компанијата со отварање на канцеларии во Њујорк во 1953 година.Филмските sвезди и џетсетот кои патуваа во Италија во текот на педесетите и шеесетите години донесувајќи го нивниот гламур во Фиренца,ја претворија стоката на Гучи во меѓународен престижен симбол.Филмските sвезди позираа во облеката,додатоците и обувките на Гучи за модните списанија низ светот,придонесувајќи за растечката репутација на компанијата.
Карактеристичните линии на Гучи ги направи неговите производи меѓу најчесто копираните во светот во почетокот на 2000-тите.Свинската кожа,телешката кожа и увезените егзотични животински кожи биле подложени на различни методи на изработка.Водоотпорно платно и сатен биле користени за изработка на вечерни чанти.Бамбусот за прв пат се користи за да се направат рачки на чантите преку процес на греење и обликување во 1947 година и чантите направени со рачка за на рамо и ѓем-декорациите беа воведени во 1960 година.Во 1964 година,Гучи по нарачка изработи раскошен пеперуткест дизајн,проследен со еднакво богат цветен мотив.Оригиналната Гучи мокасина беше надградена со карактеричен декориран ѓон во 1966 година, додека сетот од патни торби "Ролс-Ројс" беше претставен во 1970 година.Часовници,накит,вратоврски и очила биле додадени во производните линии на компанијата.Посебно иконскиот допир, воведен во 1964 година беше употребата на двојно Г-лого за пафтите на ремените и за украсување на дуги додатоци.
Компанијата просперираше во текот на седумдесетите,но осумдесетите беа одбележани со внатрешни семејни конфликти кои го донесоа Гучи на работ на катастрофа.Синот на Родолфо,Маурицио ја презеде дирекцијата на компанијата по смртта на својот татко во 1983 година,разрешувајќи го својот вујко Алдо,кој на крајот служел казна затвор заради даночно затајување.Маурицио се покажал како неуспешен претседател;тој беше принуден да ја продаде фамилијарната компанија на Investcorp,Бахреинска компанија во 1988 година.Од останатите свои акции,Маурицио се откажува во 1988 година.За жал,Маурицио беше убиен во Милано во 1995 година и неговата поранешна сопруга Патриција,беше осудена за најмување на неговите убијци.Во меѓувреме новите инвеститори го унапредија Доменико де Соло, образуван во САД,од адвокат на семејството во претседател на Гучи-Америка во 1994 година и главен извршен директор во 1995 година.
Предходно,компанијата во 1989 година ja донесе Dawn Mello како уредник и дизајнер со цел да го возобноват својот углед.Свесен за лошиот имиџ на Гучи и вредноста на името на брендот,во 1990 година Мело го ангажира Том Форд за да дизајнира една колекција.Тој бил унапреден во позицијата креативен директор во 1994 година.Пред да се врати на нејзиното работно место како претседател на американската продавница на мало Bergdort Gudman, Мело го започна враќањето на седиштето на Гучи од бизнис центарот во Милано во Фиренца,каде неговите занаетчиски традиции биле искоренети.Таа и форд таму го намалија бројот на производи на Гучи од дваесет илјади на поразителни пет илјади.
Том Форд дојде со визија и стил во пропаднатата компанија.Имајќи ја целокупната подршка на Доменико де Сол форд сакаше да го долови чувството на историјата на компанијата додека го ажурираше заштитниот знак на Гучи.Во 1994 година,стана одговорен на дирекцијата за креативност,а до 1996 година ги управуваше сите оддели на компанијата вклучувајќи ги колекциите на облека,визуелна малопродажба,пакување,внатрешен дизајн и рекламирањето.Форд и Де Сол се бореа да го вратат поранешниот углед на Гучи,додека го пренасочуваа растечкиот бренд на еднакво ниво на пазарот во доцните деведесети.
Во 1997 година,Гучи имаше 76 продавници низ целиот свет,заедно со поголем број договори за лиценцирање.Форд во процесот на донесување одлуки претставуваше клучна фигура заедно со Дел Сол, кога групацијата Гучи ги превзеде Yves Saint Laurent Rive Gauche,Ботега Венета,Boucheron,Серхио Роси и делумна сопственост со Стела Макартни,Александар Меквин и Balenciaga.Од 2001 година Форд и Де Сол ја делат одговорноста за донесување на големи деловни одлуки,додека истовремено Форд е назначен за дизајнот на Ив Сен Лоран,како и на Гучи.
Како и да е,француската корпорација Pinault-Printemps-Recboute во 2003 година во своја сопственост доби 60% од акциите на Гучи.Групацијата Womens Wear Daily тогаш го најави заминувањето на Доменико Де Сол и Том Форд од групацијата Гучи по истекувањето на нивните договори во април 2004 година.Минатогодишната пролетна колекција под раководство на Форд и Де Сол беше критички и комерцијален успех.Поради распространетите шпекулации во модниот печат за можен наследник на Форд,во март 2004 година компанијата соопшти дека тој ќе биде заменет со некој од тимот на помлади дизајнери кои се вработени во компанијата и ќе биде унапреден според позицијата на која се наоѓа.
Во 2005 година Фрида Џанини,која се приклучи на Гучи во 2002 година, беше назначена како креативен директор на женската колекција и додатоците.Во 2006 година,таа исто така стана и креативен директор за машката колекција,како и на целокупната Гучи-етикета.
Корпорација[уреди | уреди извор]
Осмислениот пресврт на компанијата во доцните осумдесети го направи Гучи светски фаворит и значајна модна марка.Во октомври 1995 година, Гучи излезе јавно и ја имаше својата прва јавна понуда на AMEX и NYSE за 22 долари по акција.Номеври 1997 година исто така се покажа како успешна година за Гучи,кој успеа да ја добие лиценцата за часовници Северин-Монтрес и ја преименува во Гучи часовници.Компанијата од страна на Европската бизнис прес Федерација (European Business Press Federation) беше прогласена за "европска компанија на 1998 година" за својот економски и финансиски успех,стратешката визија,како и квалитетното управување.Светските канцеларии и седишта на Гучи се во Фиренца,Милано,Париз,Лондон,Хонг Конг,Јапонија и Њујорк.ППР седиштата се во Париз.
Нова управа[уреди | уреди извор]
Во 1989 година,Маурицио успеа да ја убеди Dawn Mello,која стана sвезда во трговијата на мало со оживувањето на њујоршката продавница Bergdort Gudman во седумдесетите,да се приклучи кон ново формираната групација Гучи како извршен потпретседатрел и креативен директор низ светот.На чело на Гучи Америка беше Доменико Де Сол,поранешен адвокат,кој помогна во надгледувањето на Маурицио при преземањето на компанијата од 1987 до 1989 година.Последниот кој се приклучи во креативниот тим,во кој веќе беа вклучени дизајнери како Џефри Бин и Келвин Клај,беше младиот дизајнер Том Форд.
Израснат во Тексас и Њу Мексико,тој се заинтересирал за модата уште во неговите рани тинајџерки години,но одлучил да продолжи со дизајнерската кариера дури кога го напуштил училиштето за дизајн Парсонс,отсек архитектура.Dawn Mello го ангажира Форд во 1990 година на барање на нејзиниот партнер,писател и уредник Ричард Бакли.
Во раните дведесети,Гучи беше подложен на она што сега е признато како најсиромашното време во осторијата на компанијата.Маурицио ги разлути дистибутерите,акционерите на Investcorp и директорите на Гучи Америка со драстично превземање на контролата врз продажбата на колекцијата додатоци од Гучи,која само во САД создава приходи од 110 милиони долари секоја година.Новите додатоци на компанијата не успеаја да се пробијат,па во наредните три години компанијата доживеа тешки загуби и беше на работ на банкрот.Маурицио беше прекрасен човек кој страсно го сакаше семејниот бизнис,но по четири години високите менаџери на компанијата се согласија дека тој е неспособен за водење на компанијата.Неговото управување имало негативно влијание врз побарувачката на брендот,квалитетот на производот и контролата врз дистрибуцијата.Тој беше принуден да го продаде својот дел од компанијата на Investcorp во август 1993 година.По помалку една година од заминувањето на Маурицио, Dawn Mello се вратила на својата стара работа во Bergdort Gudman,а позицијата на креативен директор ја доби триесет и две годишниот Том Форд.Форд со години работел под раководство на Маурицио и Мело и сакаше имиџот на компанијата да го одведе во нов правец.Де Сол кој беше избран за претседател и главен извршен директор на групацијата Гучи НВ,сфати дека ако сака Гучи да стане профитабилна компанија тоа ќе бара нова слика,па така тој се согласи со реализирањето на Фордовата визија.
Во почетокот на 1999 година,конгломератот на луксузни производи ЛВМХ,предводен од Бернар Арно,ги ги зголеми своите акции во Гучи со цел преземање на компанијата.Доменико Де Сол беше бесен од новостите и го одби барањето на Арно за место во одборот на директори,каде тој ќе има пристап во доверливите извештаи за заработката,стратешките состаноци и дизајнерските концепти.Де Сол реагираше со издавање на нови акции на берзата во обид да ја ослабне вредноста на акциите на Арно.Тој исто така пристапи на француската компанија Pinault-Printemps-Recboute (PPR) за можност за формирање на стратешки сојуз.Основачот на компанијата,Франсоа Пинал,се согласил со идејата и купил удел од 37 милиони од компанијата или 40% од акциите.Делот на Арно беше ослабнат на безначајни 20% и следеше правна битка за да се оспори легитимноста на партнерството помеѓу новиот Гучи и ППР (PPR) со правната фирма Skadden Arps, Slate, Meagher,Flom претставувајќи го Гучи.
Судовите во Холандија конечно го потврдија договорот со PPR,бидејќи не ги прекрѓиле бизнис законите во таа земја.Вториот најголем акционер Credit Lyonnaisсо 11% од акциите.Во септември 2001 година беше постигнат спогодбен договор помеѓу групацијата Гучи,ЛВМХ и ППР.
По заминувањето на Форд,групацијата Гучи задржа три дизајнери да го продолжат успехот на компанијата Џон Реј,Alessandra Facchinetti и Фрида Џанини,од кои сите работеа под креативната дирекција на Форд.
Facchinetti била избрана за креативен директор на женската облека во 2004 година и пред да замине од компанијата и беше дизајнер во две сезони.Реј работеше како креативен директор на машката облека три години.Триесет и две годишната Џанини, која беше одговорна за дизајнирањето на машки и женски додатоци,во моментов работи како креативен директор за целиот бренд.
Фрида Џанини,поранешен креативен директор на додатоци е именувана за единствен креативен директор во 2006 година.Патрицио ди Марко го замени Марки Ли како извршен директор на Гучи.
Детска линија[уреди | уреди извор]
Претседателот и главен извршен директор на Гучи,Патрицио ди Марко е подготвен да ја лансира детската линија во јуни 2001 година.Линијата првично ќе биде лансирана во Италија и во 40 продавници низ целиот свет.Фрида Џанини е креативен директор на линијата.Таа беше поздравена за нејзиното ново,женствено надградување на современата мода.Родена е во Рим во 1972 година од татко архитект и мајка професор по историја на уметноста,студира моден дизајн на Модната Академија во Рим.По завршувањето на своето образование се вработила како помошник во една мала модна куќа.Во 1997 година,Џанини ја започнала својата кариера во модната куќа Фенди,каде што по само три сезони дизајнирање на облека,таа беше унапредена во дизајнер на кожни производи.Во 2002 година,таа премина во Гучи како директор на чанти,а во 2004 година била унапредена во дизајнер на сите модни додатоци.Една година подоцна,во 2005 година,дизајнерката беше унапредена во креативен директор за женската линија,заедно со нејзината улога како дизајнер на модните додатоци.Во 2006 година, Џанини беше назначена за креативен директор на модната куќа,кога стана одговорна и за дизајнот на машката облека.Во прилог на дизајнирањето на облека,таа исто така има развиено малопродажни концепти за продавниците на Гучи,како и креативна контрола врз рекламирањето.
Автомобилска култура[уреди | уреди извор]
Американската корпорација Моторс[уреди | уреди извор]
Алдо Гучи се проширувал на нови пазари,вклучувајќи договор со американската корпорација Моторс (АМС).АMC Horneb од 1972 и 1973 година компактна со "Sportabout" караванот,стана еден од првите американски автомобили кој има понудено специјална луксузна опременост,дизајниран од познат моден креатор.Спортските автомобили на Гучи се со зелени и црвени ленти на седиштата од биволска кожа, панели на вратите,како и амблеми на дизајнерот и надворешна селекција на бои.Американската корпорација Моторс исто така му понуди и на Пјер Карден издание на свој автомобил.
Џенерал Моторс[уреди | уреди извор]
Во 1979 и 1980 година,ќерка- компанија со седиште во Мајами го понуди Кадилак Севиља од Гучи.На надворешноста на автомобилот,на хаубата има украс во кој е вклучено "двојното Г- лого", што всушност се иницијалите на Гучио Гучи.Во внатрешноста имаше sвезда на логото како и потпирачите за глава беа украсени со логото.Контролната табла го носеше "Gucci script" логото со здебелени букви.Во внатрешноста на багажникот имаше цел сет на патни торби од Гучи.
Компанијата Форд Моторс[уреди | уреди извор]
Во 1989 година беше предвидено да се понуди Гучи серијата на Линколн градски автомобили на ценети водичи ,но до реализација на тоа никогаш не дојде.Линколн исто така им понуди и на дизајнерите Емилио Пучи,Бил Блас,Џани Версаче,Хуберт де Живанши и Валентино да направат свои изданија во текот на седумдесетите и осумдесетите години.
Партнерства[уреди | уреди извор]
Гучи има партнерство со УНИЦЕФ од 2005 година.Продавниците на Гучи низ целиот свет донираат процент од продажбата на специјалните колекции кои се направени специјално за УНИЦЕФ и кои одат во Фондот за деца на Обединетите нации.Годишната кампања на Гучи за УНИЦЕФ ги подржува образованието,здравствената заштита,програмите за запштита и чиста вода за деца без родители и деца погодени од ХИВ/ СИДА во субсахарска Африка.За кампањата во 2009 година,Мајкл Робертс ја промовираше детската книга "Снешко во Африка" од која добивката оди во УНИЦЕФ.Во последните 5 години,Гучи донираше над 7 милиони долари на УНИЦЕФ.Гучи е најголемиот корпоративен центар на УНИЦЕФ,на "Училиштата за Африка" која е основана во 2004 годна од страна на УНИЦЕФ,на Фондацијата на Нелсон Мандела и Хамбург општество.Неговата цел е да се зголеми пристапот до основното образование за сите,со посебен акцент на децата без родители заболени од ХИВ/СИДА и децата кои живеат во крајна сиромаштија.
Рекорд[уреди | уреди извор]
Во 1998 година,фармерките "Genius" од Гучи беа наведени во Гинисовата книга на рекорди како најскап пар фармерки кои постојат.Овие фармерки беа оскудни,искинати и покриени со африкански монисти и беа понудени за продажба во Милано со цена од 3134 долари.
Овој рекорд беше надминат во 2005 година од страна на 115-годишните стари фармерки 501 од Леви Штраус&СО кои беа продадени на анонимен јапонски колекционер за 60.000 долари. | fineweb-2 |
Лозанскиот мир бил во 1923 година.
Мировен договор помеѓу Република Турција и од другата страна коалицијата на Антанта.
Потпишан бил на 24 јули 1923 во градот Лозана, на конференцијата која била одржана од 20 ноември 1922-до 24 јули 1923 година.
По што биле извршени и територијални поправки (Турција и била вратена источна Тракија со Едрене и Анадолија со Измир).
Со тоа Турција ги добила денешните граници.
Кралството СХС не го потпишал Лозанскиот договор.
Тие со Турција потпишале посебен мировен договор. | fineweb-2 |
Криптографија
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
Криптографија (или криптологија) потекнува од грчкиот јазик од зборовите скриено и напишано е практикување и учење на техники за сигурна комуникација во присусво на трета страна(наречена непријател).
Поопшто тоа е правење и анализирање протоколи кои го надминуваат влијанието на непријателот и кое е во врска со различни аспекти на информациска сигурност како што се доверливост на податоци, интегритет а податоци и автентикација.
Модерната криптографија вклучува делови од математиката, компјутерската наука и електронското инжинерство.
Примена на криптографијата има во кредитните картички, компјутерските лозинки и електронската трговија.
Криптографијата пред модерната ера беше речиси синоним со енкрипцијата, трансформација на информација од јасна форма во нешто што на прв поглед нема значење.
Испраќачот дозволува пораката да може да биде декриптирана и поради тоа да избегне несакани личности да можат да ја прочитаат.
Од првата светска војна и доаѓањето на копмјутерите методите кои се користат во криптологијата станаа се повеќе комплексни и нивната примена стана широко распространета.
Модерната криптографија има силен научен пристап и дизајнира криптографски алгоритми кои е тешко да се погодат, правејќи ги тие алгоритми тешки за пробивање од страна на непријателот.
Теоретски е можно да се пробие таков систем но е неизводливо да се изведе во пракса.
Заради тоа тие програми се сигуни дека не може во реално време да се пресметаат.
Постојат теоретски докажани системи дека не можат да се пробијат како што е one time pad но овој систем не може да се искористи во пракса.
Криптографската технологија покрена голем број на правни прашања.
Во Велика Британија дополнувањата во Регулативата за истражување 2000 побарува осомничениот криминалец да го предаде криптографскиот клуч ако тоа се побара од властите инаку корисникот може да се соочи со тужба.
Electronic Frontier Foundation е вклучена во случај на врховниот суд на САД кој ќе утврди дека побарувањето на криптографскиот клуч од страна на осомничените е неуставно.
EFF тврди дека тоа е прекршување на правото да не инкриминираш себе си дадено во петтиот амандман.
Содржина
- 1 Терминологија
- 2 Историја на криптографијата и криптоанализа
- 3 Модерна Криптографија
- 4 Правни поуки
- 5 Разгледај
- 6 Наводи
- 7 Корисна литература
- 8 Надворешни врски
Терминологија[уреди | уреди извор]
До модерното време криптографијата се поврзуваше само со енкрипција кое е процес на претварање на обична информација во неразбирлива глупост.
Декрипција е обратното, со други зборови од неразбилива глупост да се добие разбирлива информација.
Шифрувач е пар од алгоритми кои креираат енкрипција и обратна декрипција.
По детално шифрувачот е конторлиран од алгоритамот и во секоја истанца користи клуч.
Тој е таен параметар за размена на пораки со специфична содржина.
Криптосистемот е подредена листа од обичен текст, краен шифриран текст, конечен број на можни клулеви и алгоритмите за енкрипција и декрипција кој кореспондираат на одреден клуч.
Клучевите се важни бидејки шифрувачите без променливи клучеви лесно можат да бидат пробиени само со знаење на шифрираниот текст и затоа се безкорисни за повекето цели.
Во историјата, шифрувалите често биле користени дирекно за енкрипција и декрипција без дополнителни процедури како што се автентикација или проверка на интегритетот.
Во неформална употреба терминал код често значи било кој метод на енкрипција или за прикривање на значењето.
Сепак во криптографијата код има повеке специфилни значења.
Тоа значи замена на дел од обичен текст со кодиран збор.
Кодовите веке не се користат во посериозната криптоградија освен за работи како што се ознаки, бидејки правилно избран шифрувач е попрактичен и посигурен одколку недобриот код и истотакаподобро приспособен за компјутерите.
Криптоанализа е термин кој се користи за учење на методи за добивање на значењето за добивање на криптирани информации без пристап до клучот на пример учење како да пробиеш алгоритам за криптирање или негова имплементација.
Термините криптографија и криптологија се мешаат на англиски додека други го користат зборот криптографија се однесува на користење криптографски техники и криптологија се однесува на комбинирано учење на криптографија и криптоанализа.
Англискиот е пофлексибилен одколку неколку други јазици во кој криптологија секогаш се користи во втората смисла од погоре.
Во англиската Wikipedia генерално терминот се користи за целото поле е криптографија.
Студирање на карктеристиките на јазиците имаат употреба во криптографијата на пример фреквенција на податоци, комбинација на букви, унверзални шаблони итн, е наречено криптолингвистика.
Историја на криптографијата и криптоанализа[уреди | уреди извор]
Предмодерното време криптографијата се занимаваше со доверливост на пораките замена од разбирлива форма во неразбирлива и вракање наназад, прикажување во неразбирлива форма на пресретнвуачите кој немаат дополнително знаење.
Енкрипцијата се користи да осигура тајност во комуникациите како што се тие на шпиуните воениводачи и дипломатот, во претходните декади полето на криптографијата се прошири надвор од загриженоста за доверливост и вклучува и техники за проверка на интегритетот на пораките, идентификација на индетитетот на пракачот и примачот, дигитални потписи, интерактивни докази и безбедно сметање мегу другите.
Класична криптографија[уреди | уреди извор]
Најраните форми на тајно пишување побарувале повеке од обично пенкало и харитија, бидејки повекето луге незнаеле да читаат.
Пописмените или писмените противници имале потреба од вистинска криптографија.
Основен класичен тип на шифрувач е шифрувач со замена на местата кој го менува редот на буквите во пораката или шифрувачот со замнеа кој систематски замеува букви или групи од букви со други букви или група од букви.
Едноставна верзија од двата шифрувачи никогаш не нудела многу доверливост против противниците.
Ран шифрувач со замена бил Цезеровиот шифрувач во кој секоја буква од обичниот текст се замената со друга буква на точно опредлен број позоции одејки нанапред во азбуката.
Suetonius известен дека Цезар користел поместување од три позиции за да комуницира со неговите генерали.
Atbash е пример на привите еврејски шифрувачи.
Првпат криптографијата се користела во врежан шифриран текст на камен во Египет 1900 години п.н.е.
но можеби ова се правело за забава на посмените набљудувачи одколку начин на прикривање на информации.
Криптографијата е препорачана во кама стура за начин љубовниците да комуницираат без да бидат откриени.
Античките грци имале шифрувачи на пример кружен заменувач на букви.
Стенографија е создадена во античките времиња.
Ран пример од Herodotus прекривање на порака така што ставал тетоважа на избричена глава на роб и потоа оставено да му порасне косата.
Друг Грчки метод е измислен од Polybius Square познат како квадратот на Полибиус.
Моредерни примери од стенографијата вклучуваат користење на невидливо мастило, микроточки и дигитални холограми на прикриени информации.
Шифрираниот текст добиен од од антички шифрувачи и некој модерни шифрувачи секогаш откриваат статистички информации за обичниот текст кои често можат да бидат искористени за пробивање.
Одкако била откриена анализата на фреквенции на букви најверојатно од арабскиот математичат Al-Kindi во 9 тиот век, скоро сите шифрувачи станаа полесни за пробивање од страна на секој поинформиран напагач.
Античките шифрувачи уште се популарни денеска како загатки.
Al-Kindi напишал книга за криптографијата насловена Risalah fi Istikhraj al-Mu'amma во која ги опишал првите техники за криптоанализа.
Во суштина сите шифрувачи останале ранливи на криптоанализата која користела анализа на фреквенцијата се до развивањето на полиалфабетскиот шифрувач најверојатно од Leon Battista Alberti околу 1467 година иако има некој индикации дека веке бил познат на Al-Kindi.
Иновацијата на Alberti било користено од ралични шифрувачи за ралични делов од пораките.
Тој наверојатно ја измислил првата автоматкса направа за шифрирање, тркало кој имплементирал делумно реализација на неговиот изум.
Шифривувачот на Вижионер за криптирање користи клучен збор кој ги конролира заментите на буквите во зависност која буква од клучот се користи.
Во средината на 19 ти век Charles Babbage покажал дека е ранлив на испитувањето на Касиски но било објавено 10 години подоцна од Friedrich Kasiski.
Иако анализата на фрекфенција е моќна и општа техника против повеке шифрувачи, енкрипцијата уште била ефективна во пракса многу криптоаналитичари не биле свесни за техниката.
Развивање порака без користење анализа на фрекфенција во суштина побарува знаење за користениот шифрувач и моќеби клучот кој се користи, и со тоа правејки ги шпионажата, подкупот, провалата итн.
Попривлечни пристапи за криптографски не информираните.
Конечно во 19 ти век општо било познато дека тајноста на шифрувачките алгоритми не практична заштита на сигурноста на пораките, подоцна било откриено дека во секоја добра криптографска шема треба да остане сигурна дури и ако непријателот потполно го знае алгоритмот за шифрирање.
Безбедноста од клучот кој се користи треба да биде доволно за добар шифрувач да остане безбеден кога е напднат.
Овој основен принцип бил објавен во 1883 година од Aguste Kerckhoffs и генерално наречен Kerckhoffs's Principle алтернативна и поотворена повторно бил објавен од Claude Shannon, пронаогачот на теоријата на информации и основните на теоријата од криптографијата.
Различни физички направи и помош биле користени со шифрувачите.
Еден од првите бил scytale од античка Грција, прачка наводно користена од Спартанците како помош на шифрувачот со замена на местата.
Во средниот век биле измислени други помошни уреди како што се решеткастите шифрувачи, кој исто биле користени за стенографија.
Со пронаогањето на полиалфабетски шифрувачи дојдоа и пософистицирани помошни уреди како што се шифрувачкиот диск на Alberti шемата tabula recta на Johannes Trithemius и multi-cylinder на Thomas Jefferson.
Многу механички направи за енкрипција и декрипција биле пронајдени во почетокот на 20 век.
И неколку патентирани мегу нив ротор-машината вклучувајки ја и Енигма машината користена од германската влада и војска од доцните 20 ти и за време на втората светска војна.
Шифрувачите имплементирани од подобрите машини доведоа значително зголемување на тешкотиите на крипто аналитичаирите по првата светска војна.
Компјутерска ера[уреди | уреди извор]
Развивање на дигиталните компјутери и електрониката по втората светска војна ги направи возможни по комплексните шифрувачи.
Исто така компјутерите овозможија енкрипција на податоци од било кој тип преставени во бинарна форма, за разлика од класичните шифрувачи кој криптираа само напишан текст, ова беше ново и значајно.
Користењето на компјутерите ја истисна лингвистилката криптографија и шифрувачите и криптоанализата.
Повеке компјутерски шифрувачи можат да бидат карактеризирани по нивната операција на секвенца од бинарни битови за разлика од класичните и механичките шеми кој општо работеа со традиционални карактери.
Сепак, модерните шифрувачи отидоа понапред од криптоанализата, типичен случај е користење на квалитетни шифрувачи е многу ефикасен (брзи и побаруваат малку ресурси како што се меморија и процесор), додека разбивањето побарува многу повеке напор кој побарув, додека разбивањето побарува многу повеке напор кој побарув, додека разбивањето побарува многу повеке напор кој побарува многу повеке напор, и многу повеке од класичните шифрувачи правеки ги крипто аналитичарите не ефикасни и не практични.
Академските истражувања во криптографијата се релативно нови, почнати се во средината на 70 те години на минатиот век.
Персоналот на IBM дизајнирал алгоритам кој станал федерален стандард за енкрипција на податоци.
Whitfield Diffie и Martin Hellman го објавиле нивниот алгоритам со клучеви и RSA алгоритмот беше објавен во колумната на Martin Gardner.
Од тогаш криптографијата стана широко користена алатка во комуникациите, компјутерските мрежи и општо во компјутерската безбеност.
Некој модерни криптографкси техники можат да ги зачуваат нивните клучеви тајни ако одредени математички проблеми се нерешливи како што се факторизација на броеви, или дискретни логаритамски проблеми, па така постојат длабоки врски со апстракнита математика.
Не постојат вистински докази дека криптографските техники се сигурни во најдобар случај постојат докази дека некој техники се сигурни ако некој компјутерски проблем е тежок да се реши кој се претопоставува дека можат да се искористат во пракса.
Свесни за историјата на криптографијата, криптографските алгоритми и системи мораат с ериозно да ги разгледаат достигнувањата кои може да се постигнат во иднината при нивната изработка.
Континуираното зголемување на компутерската процесорска моќ го зголеми досегот на brute force нападите со тоа кога се одредува големина на клучот таа цело време се зголемува.
Потенцијалните ефекти од quantum computing веќе се земаат во обзир од страна на некои дизајнери на криптографски системи.
До раниот 20ти век криптографијата беше главно засегната со лингвистички и лексикографски шеми.
Откако тоа се смени криптографијата користи математика вклучувајќи делови од теорија на информации, комплексни пресметувања, статистика, комбинаторика, абстрактна алгебра, теорија на броеви и конечна математика.
Криптографијата е инжинерство, но необично е тоа што се справува со активна, интелигентна и злонамерна опозиција, другиот дел од инжинерството се занимава со неутрални природни сили.
Исто така има истражување кое ја проучува врската помеѓу криптографијата и квантната физика.
Модерна Криптографија[уреди | уреди извор]
Во модерната област на криптографијата таа може да се подели во неколку области на студии.
Тука ќе ги дискутираме поглавните, погледнете ги насловите во криптографија за повеќе.
Криптографија со симетричен клуч[уреди | уреди извор]
Криптографија со симетричен клуч се однесува на енкрипциски методи во кои и испраќачот и примачот делат исто копче (или поретко, каде нивните клучеви се различни, но повразни со лесно пресметлив начин).
Овој вид на енкрипција беше единствен јавно познат се до јуни 1976.
Криптографиските шифри со симетричен клуч се спроведуваат или како блок-шифри или како поток-шифри.
Блок од шифри претставува влез на блокови во чист текст, што е спротивно од индивидуални карактери.
Поток шифрите ја користат формата на влез.
Стандардот за енкрипција на податоци (DES) и унапрадениот енкриптиран стандард (AES) се дизајнирани со блок шифри кои биле дизајнирани криптографски стандарди од страната на владата на Соединетите Држави (иако дизајнот на DES беше повлечен кога веќе AES беше прифатен).
И покрај забелешките за официјален стандард DES (посебно неговита докажана и посигурна triple-DES варијанта) се покажа како доста популарна.
Ја користеа голем број на апликации од ATM енкрипцијата за e-mail приватност и безбеден пристап.
Многу други блок шифрирани беа дизајнирани и пуштени во употреба со значителни варијации во квалитетот.
Многу од нив се целосно пропаднати како што е FEAL.
Поток шифрите, во споредба со "блок" типот креираат произволно долги потоци со клучни материјали, кои се комбинират со текстот бит по бит или карактер по карактер, нешто како еднократна рампа.
Во поток шифрите, излезниот поток се креира врза база на скриена внатрешна состојба која се менува како што оперира шифрата.
Внатрешната состојба е иницијално поставена со користење на материјалот од тајниот клуч.
RC4 е нашироко користен поток од шифри; погледни категирија: Поток шифри.
Блок шифрите може да бидат користени како поток шифри; погледни Блок шифри начини и операции.
Криптографските хаш функции се трет тип на криптографски алгоритми.
Земаат пораки од било која должина како влез, а за излез даваат кратки и со фиксни должини кои може да бидат користени за (на пример) дигитален потпис.
Со добри хаш функции, напаѓачот неможе да најде две пораки за да го направи истиот хаш.
MD4 е функција долго користена, која веќе не е во употреба; MD5, посилна варијанта од MD4, е исто така многу користен но во пракса не заживеал.
Националнта агенција за безбедност на Соединетите Држави развија серија безбедносни алгоритми MD5 како хаш функции: SHA-0 беше некомплетен алгоритам кој што придонесе за пропаст на агенцијата; SHA-1 е широкот распореден и посигурен од MD5, но криптоаналитичарите идентификуваа напад над него; Фамилијата SHA-2 ја надополнува SHA-1, но не е сеуште широко распространета, и авторитетните стандарди на Соединетите Држави сметаа дека е "разумно" од безбедносна гледна точка да се развие нов стандард зa "значително да се подобри робустноста на NIST севкупното раководство за хаш алгоритми."
Така, натпреварот за дизајн на хеш функција е во тек и треба да одбере нови U.S национални стандарди, за да се нарече SHA-3, до 2012.
Порака за проверка на кодови (MAC) се омилени криптографски функции, со исклчок на тоа дека тајниот клуч може да биде користен за авторизирање на хаш вредноста по приемот.
Криптографија со јавен клуч[уреди | уреди извор]
Криптосистемите со симетричен клуч користат ист клуч и за криптирање и за декриптирање пораки, но една порака или групи од пораки можат да имаат различни клучеви.
Значителен недостаток на симетричните шифрувачи е менанџирањето со клучот неопходно за да се користат сигурно.
Секој различен пар на кој комуницира треба да размени различен клуч а подоцна и шифриран текст.
Потребниот број на различни клучеви е еднаков на квадратот на членовите на мрежата, што многу брзо побарува комплексни шеми за администратирање на клучевите за да се зачуваат правилно и тајно.
Тежината да се размени сигурно тајниот клуч помеѓу две страни кои комуницираат кога не постои сигурен канал меѓу нив во реалниот свет е како проблемот со кокошката и јајцето.
Во 1976 во документ Whitfield Diffie и Martin Hellman ја објавија идеата за криптографија со јавен клуч во која се користат два различни, но математички поврзани клучеви наречени јавен клуч и таен клуч.
Системот со јавен клуч е конструиран така што пресметката на тајниот клуч е многу тешко да се пресмета од јавниот клуч дури и користејки компјутери да биде потребно многу време да се пресмета.
Затоа двата клуча се генерираат тајно како меѓусебно поврзан пар.
Историчарот David Kahn ја опшал криптографијата со јавен клуч како најреволуционерен концепт во областа после повеќе знаковната замена која се појавила во ренесансата.
Во криптосистемите со јавен клуч, јавниот клуч може слободно да се објави, додека јавниот клуч останува таен и го знае тој за кого се наменети пораките.
Јавниот клуч се користи за криптирање,а тајниот за декриптирање.
Diffie и Hellman покажаа дека е можна криптографијата со јавен клуч објавувајчи го протоколот Diffie–Hellman за размена на клучеви.
Во 1978 Ronald Rivest, Adi Shamir, и Len Adleman го измислија RSA криптосистемот, друг криптосистем со јавен клуч.
Во 1997 јавно стана познато дека криптографијата со асиметричен клуч(јавен клуч) ја измислил James H. Ellis од GCHQ, британска разузнавачка организација и дека во раните 1970-ти RSA и Diffie–Hellman алгоритмите биле претходно развиени.
RSA и Diffie–Hellman алгоритмите се први јавно познати јаки алгоритми за криптирање со јавен клуч кои биле масовно користени.
Други криптосистеми се Cramer–Shoup, ElGammal и различни техники се елиптични криви.
Како додаток на криптирањето, криптографијата со јавен клуч може да се искористи и за да се имплементираат шеми за дигитални потписи.
Дигитален потпис потсетува на обичен потпис, и двата имаат карактеристика дека тој што се потпишува е лесно да ги направи, но е тешко да се фалсификуваат.
Дигиталните потписи исто така можат да бидат постојано поставени на содржината на содржината на пораката, не може да биде преместен од една порака на друга секој обид ќе може да се открие.
Во шемите за дигитални потписи има два алгоритми, еден за потпишување, во кој тајниот клуч се користи за да се потпише пораката, и другиот за верификација во кој јавнот клуч кој одговара на тајниот и пораката се користат за да се провери валидноста на потписот.
RSA и DSA се најпознати шеми за дигитален потпис.
Дигиталните потписи се важни во оперирањето на инфраструктури со јавен клуч и многу шеми за сигурност на мрежи.
Алгоритмите за јавен клуч најчесто се базирани на комплицираноста за пресметување на тешки проблеми често од теорија на броеви.
На пример тежината на RSA е да се реши проблем за факторизирање на цели броеви, додека за Diffie–Hellman и DSA треба да се реши дискретен логаритамски проблем.
Неодамна криптографита со елиптични криви се разви така што сигурноста се базира на теорија на броеви која вклучува елиптични криви.
Заради тежината на основните проблеми повекето алгоритми со јавен клуч вклучуваат операции како што се множење по модул и пресметување број на некој експонент кои побаруваат повеќе време за да се пресметаат отколку техниките кои се користат во повечето блоковски шифрувачи особено кај клучеви со постојана големина.
Криптосистемите со јавен клуч често се хибридни криптосистеми во кои брз и јак алоритам за симетрична криптографија се корити за криптирање на пораката, додека соодветниот симетричен клуч е пратен со пораката тој е криптиран со алгоритам со јавен клуч.
Исто така често се користат хибридни шеми за дигитален потпис, во која криптографска хаш функција прво се пресметува, а потоа се потпишува само резултатот од хаш функцијата.
Криптоанализа[уреди | уреди извор]
Цел на криптоанализата е да најде слабост во криптографските шеми и со тоа да се овозможи измена или прикривање.
Честа заблуда е дека секој криптосистем може да биде пробиен.
Claude Shannon покажал дека one-time pad шифрувачот не може да биде пробиен под услов клучот да биде избран целосно случајно, никогаш да не биде користен повеќе од еднаш, да се чува тајно од сите можни напаѓачи и да биде еднаков или подолг од должината на пораката.
Повеќето шифрувачи освен one-time pad можат да бидат пробиени ако се располага со доволно пресметувачка моќ со brute force нападот, но пресметувачката моќ која е потребна може да биде експоненционално зависна од големината на клучот.
Во некои случаи ефективно сигурност може да се постигне ако е докажано дека трудот кој е потребен за да се разбие пораката е далеку над можностите на било кој напаѓач.
Ова значи дека треба да биде докажано дека не постои ефикасен метод за да се пробие шифрувачот.
Бидејќи не е најден таков доказ one-time pad е единствениот шифрувач кој е теоретски докажан.
Има повеќе различни криптоаналистичарски напади, и тие можат да се класифицираат на неколку начини.
Често разликата се прави во тоа што напаѓачот знае.
Во нападот со шифриран текст криптоаналитичарот има пристап само до шифрираниот текст.
Во нападот познат нешифриран текст напаѓачот ги знае и шифрираниот текст и изворниот текст.
Во нападот избран познат нешифриран текст криптоаналитичарот може да избере нешифриран текст и да го открие шифрираниот текст.
Последен е нападот одбран шифриран текст во овој напад криптоаналитичарот одбира шифриран текст и го наоѓа нешифрираниот текст.
Криптоанализата на шифрувачите со симетричен клуч вклучува напади на блоковски и проточни шифрувачи кои се поефикасни отколку напад на совршен шифрувач.
На пример brute force напад на DES побарува еден познат нешифриран текст и 255 обиди обидувајќи се со приближно половина за да се постигне погодок каде шансите се подобри отколку тоа да биде пронајден клучот кој се бара.
Линеарен напад на DES побарува 243 познат нешифриран текст и 243 DES операции што подобрување на brute force нападот.
Алгоритмите со јавен клуч се базираат на проблеми при пресметување на различни проблеми.
Најпозат од нив е факторизација на цели броеви, но и дискретниот логаритамски проблем е доста познат.
Многу криптоанализи на јавен клуч земаат во обзир нумерички алгоритми за решавање на овие проблеми за пресметување.
Најдобриот алгоритам за решавање на дискретниот логаритамски проблем базиран на елиптична крива побарува многу повеќе време отколку најдобриот алгоритам за факторизација на цели броеви за проблеми со приближно еднаква големина.
Затоа за да се добие еднакво ниво на тежина на пробивање техниките базирани на факторизирање користат поголеми клучеви отколку техниките со елиптични криви.
Затоа криптосистемите базирани на елиптични криви станаа толку популарни учте од нивното измислување во средината на 1990-тите години.
Додека чистата криптоанализа ја користи слабоста на алгоритмите, други напади на криптосистеми се базираат на користење алгоритми на вистински направи и се викаат side-channel напади.
Ако криптоаналитичарот има пристап до тоа колку време на направати и треба да криптира број од текст или да даде информација за погрешен карактер од PIN код може да го искористи временскиот напад за го пробие шифрувачот кој е отпорен на криптоанализа.
Напаѓачот може да ги проучува должината и формата на пораките да извлече корисни информации, ова е познато како анализа на сообраќајот.
Лошо управување со криптосистем како на пример дозволување кратки клучеви ќе го напрви секој систем ранлив без обзир на другите негови јаки страни.
И социјалното инжињерство и другите напади против личноста која управува со криптосистемот или со пораките може да биде еден од најпродуктивните напади.
Криптографски примитиви[уреди | уреди извор]
Голем дел од теоријата во криптографијата се занимава со криптографски примитиви, алгоритми со основни криптографски својства и нивните релации со други криптографски проблеми.
Покомплицираните криптографски алати се направини врз основа на основните примитиви.
Овие примитиви обезбедуваат основни својства кои се користат да се направат покомплексни алатки како што се криптосистемите и криптографските протоколи кои гарантираат високо ниво на сигурност.
Разликата помеѓу криптографските примитиви и криптосистемите е дискутабилна.
RSA некогаш се смета за примитива а некогаш за криптосистем.
Криптосистеми[уреди | уреди извор]
Една или повеќе криптографски примитиви се користат за да се направи покомплексен алгоритам, наречен криптосистем.
Криптосистемите се дизајнирани да обезбедат одредени функционалности додека гарантираат одредени сигурносни својства.Криптосистемите користат од основните криптографски примитиви да ги поддржат сигурносните својства на системот.
Бидејќи разграничувањето помеѓу криптографските примитиви и криптосистемите е дискутабилна, софистициран криптоситем може да биде изведен како комбинација од повеќе едноставни криптосистеми.
Во многу случаи криптосистемите се единствената комуникација помеѓу две или повеќе страни, или во однос на временски заштитени податоци.
Некои широко распостранети криптосистеми вклучуваат RSA енкрипција, Schnorr потписи, ElGammal енкрипција итн.
Покомплексни криптосистеми се електронски кеш, signcryption системи и други.
Некои потеоретски криптосистеми системи со интерактивен доказ, системи за споделување на тајни и други.
До неодамна, сигурносните својства на криптосистемите беа демонстрирани користејќи се емпириски техники или користејќи ад хок расудување.
Неодамна се воспостави формална техника за да се воспостави сигурност во криптосистемите.
Таа техника се вика докажана сигурност.
Идеата на докажаната сигурност е даде докази за тешкоста на пресметувањето на за да се компромитира некој аспект од сигурноста на криптосистемите.
Правни поуки[уреди | уреди извор]
- Поврзано: Cryptography laws in different nations
Забрани[уреди | уреди извор]
Криптографијата одамна била од интерес за собирање разузнавачки информации за спроведување на законот .Тајнате комуникации може да бидат кривични, па дури и предавнички .
Поради олеснувањето на приватноста, криптографијата е исто така од значителен интерес за поддржувачите на граѓанските права.
Соодветно на тоа, постои историја на контроверзни правни прашања околу криптографијата, особено доаѓањето на евтини компјутери направи широк пристап до висок квалитет на криптографијата колку што е можно.
Во некои земји, дури и домашната употреба на криптографијата е, или била ограничена.
До 1999 година, Франција значително ја ограничила употребата на криптографијата во земјата, иако таа има олабавено многу од овие.
Во Кина , пак, се уште е потребна лиценца за да се користи криптографијата.
Многу земји имаат строги ограничувања за употребата на криптографијата.
Меѓу порестриктивни се законите во Белорусија , Казахстан, Монголија , Пакистан , Сингапур , Тунис , и Виетнам.
Во САД , криптографијата е легална за домашна употреба, но има многу конфликт околу правните прашања поврзани со криптографија.
Едно особено важно прашање е извозот на криптографијата и криптографскиот софтвер и хардвер.
Веројатно поради важноста на криптоаналзата во втората светска војна и очекувањето дека криптографијата ќе продолжи да биде важна за националната безбедност, многу западни влади, во одреден момент, строго го регулирале извозот на криптографијата.
По Втората светска војна, било нелегално во САД да ја продава или дистрибуира технологија за енкрипција во странство, всушност, енкрипција била прогласена како помошна воена опрема и била ставена на листата за воена опрема на САД.
До развојот на персоналениот компјутер , алгоритмите со асиметрични клуч (т.е., техники со јавен клуч), и интернетот , ова не бело особено проблематично.Сепак, како што интернетот растел и компјутерите станаа широко достапни, техниките за енкрипција со голем квалитет станале познати во целиот свет.
Како резултат на тоа, контролите на извозот почнале да се гледаат како пречка за трговијата и за истражувањето.
Контроли на извозот[уреди | уреди извор]
Во 1990-тите, имало неколку предизвици во прописите за криптографијата во извоз на САД.
Вклучени биле програмата на Филип Зимерман - "Pretty Good Privacy" (PGP), објавена во САД, заедно со својот изворен код, и го најде својот пат кон интернетот во јуни 1991 година.
По жалбата на RSA безбедност (тогаш наречени RSA безбедност на податоците, Inc, или RSADSI), против Зимерман е извршена кривична истрага од страна на царинската служба и ФБИ за неколку години.
Сепак, никогаш не била поднесена пријава.
Исто така, Даниел Бернштајн, а потоа дипломиран студент на Беркли, донел тужба против американската влада предизвикувајќи некои аспекти на ограничувања врз основа на слободата на говорот.
Во 1995 година случајот Бернштајн против САД на крајот резултирал со одлуката донесена во 1999 година со што бил заштитен печатениот изворен код за криптографски алгоритми и системи, како слобода на говорот од страна на устав на САД.
Во 1996 година, триесет и девет земји го потпишале Васенаар договорот, договор за контрола на оружјето, кој се занимавал со извоз на оружје и "двојна употреба" на технологии како што е криптографија.
Договорот предвидува дека употребата на криптографијата со кратки клучните должини (56-битна за симетрична енкрипција, 512-битен за RSA) повеќе нема да биде под контрола на извозот.
Извозот на криптографија од САД сега е многу помалку строго регулиран отколку во минатото, како последица на голем одмор во 2000 година; веќе не постојат многу строги ограничувања во однос на клучните димензии во американскот извозот на софтвер за масовниот пазар.
Денес во пракса, од олабавувањето на извозните ограничувања во САД, и затоа што скоро секој персонален компјутер поврзан на интернет, секаде во светот, ги вклучува веб прелистувачи со американски изворен код, како што се Firefox или Internet Explorer, и скоро секој интернет корисник во целиот свет има пристап до квалитетна криптографија (на пример, кога се користат доволно долги клучеви со правилно работење и unsubverted софтвер, итн) во нивните прелистувачи; примери се Transport Layer Security или SSL.
Mozilla Thunderbird и Microsoft Outlook.
E-mail клиент програми на сличен начин може да се поврзат со IMAP или POP сервери преку TLS, и може да испраќаат и примаат електронска пошта шифрирана со S / MIME .
Многу интернет корисници не сфаќаат дека нивниот основен апликативен софтвер содржи такви криптосистеми .
Овие прелистувачи и е-мејл програми се толку присутни така што дури и владите чија намера е да ја регулираат цивилна употреба на криптографијата, генерално, не ја нашле, својата практика за да се направи многу за да се контролира дистрибуцијата или употребата на криптографијата на овој квалитет, па дури и кога таквите закони се во сила, такво спроведување е често невозможно.
Вметнување на NSA[уреди | уреди извор]
Другo спорно прашање поврзанo со криптографија во САД е влијанието на Националната агенција за безбедност на шифра развој и политика.
NSA беше измешан со дизајнот на DES за време на развојот во IBM и беше разгледуван од страна на Националните Буреау Стандарди како можни Федерални Стандарди за криптографија.
DES was designed to be resistant to differential cryptanalysis, DES беше дизајниран да биде отпорен на различни криптоанализи, моќни и генерални криптоаналитички техники познати за NSA и IBM, тоа стана јавно познато кога беше реоткриен во доцните 1980-тите.
Според Стивен Леви, IBM реоткри различни криптоанализи, но ја задржа бараната тајна техника на NSA.
Оваа техника стана јавно позната само кога Бихам и Шамир ре-реоткри и објави неколку години подоцна.
Целата афера ја илустрира тежината на определување на ресурсите и знаењето кои еден напаѓач би мозел да ги има.
Друга инстанца од вклучувањето на NSA беше аферата со Клипер чип во во 1993, енкриптиран микрочип беше наменет да биде дело од Капстон криптографија за контрола на иницијативата.
Клипер беше доста критикуван од страна на криптограферите од две причини.
Шифрата алгоритам беше (шифрата беше наречена Скипџек, која беше откриена во 1998 долго после истекувањето на иницијативана на Клипер).
Тајните шифри предизвикаат загриженост дека NSA намерно има напревено слаби шифри со цел да им помогне на своите разузнавачки напори.
Целата иницијатива беше критикувана врз база на нападот на принципите на Керкхоф, каде шемата вклучува специјален escrow key кој го поседувала владата за спроведување на силите на законот, пример за прислушување.
Управување со дигитални права[уреди | уреди извор]
Криптографијата е центарот за управување со дигитални права, (DRM) група техники за технолошко контролирање за користење на материјали со авторски права, беа нашироко имплементирани и распоредени по налог на некои цопстевници на авторски права.
Во 1998, американскиот претседател Бил Клинтон го потпишал Digital Millennium Copyright Act (DMCA), кои го сметаат за крминал секое дистрибуирање, и употреба на криптоаналитички техники и технологии (сега познати или подоцна откриени); Поточно они екои би можеле да се користат за да се избегне DRM технолошките шеми.
Ова имаше забележително влијание врз криптографската истражувачка заедница додека не се направи некој аргумент какобило кое криптоаналистичко истражување би било прекршено или би можело да го прекрши DMCA.
Слични статути биле донесени оттогаш во неколку земји и региони, вклучувајќи ја и импментацијата на директивата на авторски права во ЕУ.
Слични рестрикции се повикуваат со договори кои ги потпишувале членови на Светската организација за интелектуална сопственост.
Во Министерството за правда во САД и FBI не се спроведуваше DMCA така ригорозоно како претходно, но законот сепак остана контраверзен.
Нил Фергусон, голем почитувач на криптографијата и истражувач, јавно изјавил дека нема да објави некое негово истражување на Интел бидејќи се плаши да не го гони DCMA.Алан Кох (долговреме на второ место во развојот на Линукс) и професорот Едвард Фелтен (и некои студенти на Принстон) се сретнале со проблеми поврзани со законот.
Димитри Скуларов од Русија беше уапсен за време на посетата на US, и затворен 5 месеци во очекување на судски процес за наводно прекршување на DMCA поради неговата работа во Русија, каде што се било легално.
Во 2007, криптографските клучеви одговорни за содржината на Blu- ray и HD DVD биле одкриени и објавени на интернет.
Во двата слуцаја MPAA пратила многубројни DMCA известувања, при што имало масивни интернет реакции предизвикани од влијанието на таквите известувања за фер употрееба и слобода на говорот.
Разгледај[уреди | уреди извор]
- Books on cryptography
- Category:Cryptographers
- Cryptography laws in different nations
- Encyclopedia of Cryptography and Security
- Intypedia
- List of important publications in cryptography
- List of multiple discoveries (see "RSA")
- List of unsolved problems in computer science
- Outline of cryptography
- Steganography
Наводи[уреди | уреди извор]
- Leyden, John (13 јули 2011).
"US court test for rights not to hand over crypto keys".
28 јануари 2012.
<ref>; нема зададено текст за наводите по име
kahnbook.
Грешка во наводот: Погрешна ознака
- "Case Closed on Zimmermann PGP Investigation", press note from the IEEE.
- Levy, Steven (2001).
Crypto: How the Code Rebels Beat the Government—Saving Privacy in the Digital Age.
OCLC 2441[PHONE] 48846639.
- Bernstein v USDOJ, 9th Circuit court of appeals decision.
- "The Data Encryption Standard (DES)" from Bruce Schneier's CryptoGram newsletter, June 15, 2000
- Coppersmith, D. (May 1994).
The Data Encryption Standard (DES) and its strength against attacks (PDF).
"IBM Journal of Research and Development" 38 (3): 243.
Корисна литература[уреди | уреди извор]
- Becket, B (1988).
Introduction to Cryptology.
Blackwell Scientific Publications.
Excellent coverage of many classical ciphers and cryptography concepts and of the "modern" DES and RSA systems.
- Cryptography and Mathematics by Bernhard Esslinger, 200 pages, part of the free open-source package CrypTool, PDF download.
CyrpTool is the most widespread e-learning program about cryptography and cryptanalysis, open source.
- In Code: A Mathematical Journey by Sarah Flannery (with David Flannery).
Popular account of Sarah's award-winning project on public-key cryptography, co-written with her father.
- James Gannon, Stealing Secrets, Telling Lies: How Spies and Codebreakers Helped Shape the Twentieth Century, Washington, D.C., Brassey's, 2001, ISBN 1-57488-367-4.
- Oded Goldreich, Foundations of Cryptography, in two volumes, Cambridge University Press, 2001 and 2004.
- Introduction to Modern Cryptography by Jonathan Katz and Yehuda Lindell.
- Alvin's Secret Code by Clifford B. Hicks (children's novel that introduces some basic cryptography and cryptanalysis).
- Ibrahim A. Al-Kadi, "The Origins of Cryptology: the Arab Contributions," Cryptologia, vol.
2 (April 1992), pp.
- Handbook of Applied Cryptography by A. J. Menezes, P. C. van Oorschot, and S. A. Vanstone CRC Press, (PDF download available), somewhat more mathematical than Schneier's Applied Cryptography.
- Christof Paar, Jan Pelzl, Understanding Cryptography, A Textbook for Students and Practitioners.
(Slides, online cryptography lectures and other information are available on the companion web site.)
Very accessible introduction to practical cryptography for non-mathematicians.
- Introduction to Modern Cryptography by Phillip Rogaway and Mihir Bellare, a mathematical introduction to theoretical cryptography including reduction-based security proofs.
- Johann-Christoph Woltag, 'Coded Communications (Encryption)' in Rüdiger Wolfrum (ed) Max Planck Encyclopedia of Public International Law (Oxford University Press 2009).
*"Max Planck Encyclopedia of Public International Law".
, giving an overview of international law issues regarding cryptography.
- Jonathan Arbib & John Dwyer, Discrete Mathematics for Cryptography, 1st Edition ISBN 978-1-907934-01-8.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|Видете криптографија во Викиречник, слободниот речник.|
|"|
- Free on-line course in cryptography by Christof Paar, two semesters in English and German (click on "On-line course"), site also contains a comprehensive set of cryptography slides
- Шаблон:In Our Time
- DNA computing and cryptology: the future for Basel in Switzerland?
- Crypto Glossary and Dictionary of Technical Cryptography
- Attack/Prevention Resource for Cryptography Whitepapers, Tools, Videos, and Podcasts.
- Handbook of Applied Cryptography by A. J. Menezes, P. C. van Oorschot, and S. A. Vanstone (PDF download available), somewhat more mathematical than Schneier's book.
- NSA's CryptoKids.
- Overview and Applications of Cryptology by the CrypTool Team; PDF; 3.8 MB—July 2008
- RSA Laboratories' frequently asked questions about today's cryptography
- sci.crypt mini-FAQ
- GCHQ: Britain's Most Secret Intelligence Agency
- A Course in Cryptography by Raphael Pass and Abhi Shelat.
A complete course in cryptography offered at Cornell in the form of lecture notes. | fineweb-2 |
Non-Uniform Memory Access
Содржина
Non-Uniform Мемориски Пристап[уреди | уреди извор]
Не-единствен мемориски пристап или Не-единствена мемориска архитектура е дизајн на компјутерска меморија користена во мултипроцесорите, каде што времето за пристап до меморијата зависи од локацијата на меморијата во однос на процесорот.
Со NUMA, процесорот може да пристапи до сопствената локална меморија побрзо од нелокалната меморија, тоа е, меморија локална за друг процесор или меморија поделена помеѓу повеќе процесори.
Архитектурата NUMA во скалата на архитектури, логички следува после архитектурата на симетричното мултипроцесирање (SMP).
Нивниот комерцијален развој дошол како резултат на работат на Burroughs (подоцна Unisys), Convex Computer(подоцна Hewlett-Packard), Silicon Graphics, Sequent Computer System, Data General и Digital во текот на '90 години.
Техниките развиени од овие компании подоцна ќе бидат вклопени во оперативните системи на Unix, и оние слични на него, и на некој начин во Windows NT.
Основен концепт[уреди | уреди извор]
Модерните процесори работат значително побрзо отколку главната меморија на која тие се прикачени.
Во раните денови на пресметувањето и процесирањето на податоците, процесорот работел побавно отколку неговата меморија.
Со настапувањето на првиот супер-комјутер и брза пресметка во '60 години, се преминало на погорно ниво на процесирање.
До тогаш, процесорите "гладувале за податоци", морале да закочат додека чекале пристапот до меморијата за биде завршен.
Многу од дизајните на суперкомпјутери во периодот на '80 и '90 години биле фокусирани на обезбедување на мемориски пристап со голема брзина, како спротивност на брзите процесори, дозволувајќи им да работат на големи количества на податоци со брзина на која други системи не можат да им се приближат.
Огранигувањето на бројот на мемориски пристапи го овозможи клучот за обезбедување на висок перформанс од модерните компјутери.
Oва значи инсталирање на постојано растечка големина на кеш-меморија со голема брзина и користење на по софистицирани алгоритми за да се избегнат "кеш-пропусти".
Но драматицното зголемување на големината на оперативните системи и на апликациите кои работат на нив, генерално ги имаат совладано овие подобрувања на кеш-процесирањето.
Мултипроцесорските системи го прават проблемот знацително полош.
На овој начин, во еден одреден момент само еден процесор може да пристапи до меморијата.
NUMA се обидува да го лоцира овој проблем преку обезбедување посебна меморија за секој процесор, избегнувајќи го судирот кога неколку процесори се обидуваат да пристапат до истата меморија.
За проблеми кои вклучуваат ширење на податоци (заедничко за сервери и слични апликации), NUMA може да го подобри перформансот преку единствена поделена меморија , преку поделбана мемориските банки.
Секако, не секој податок завршува ограничен на една задача, што значи дека повеќе од еден процесор може да ги бара истиот податок.
За справување со овие случаеви, NUMA системите вклучуваат дополнителен хардвер или софтвер за движење на податоците помеѓу мемориските банки.
Оваа операција предизвикува ефект на успорување на процесорите прикачени на тие банки, така да целосната брзина зголема преку НУМА ќе зависи од точниот број на задачи кои се извршуваат на системот во одреден момент.
Ќеш кохерентна NUMA (ccNUMA)[уреди | уреди извор]
Скоро сите архитектури на процесорите користат мал износ на многу мала не-поделена меморија позната како КЕШ.
Со НУМА, одржувањето на кохерентноста на кеш меморијата преку поделена меморија, има значајни административни трошоци.
Иако наједноставна да се издизајнира и изгради, некохерентните-кеш NUMA системи стануваа премногу сложени да програмираат во стандардниот програмерски модел на VON NEUMANN архитектурата.
Како резултат на тоа, сите НУМА компјутери продадени на пазарот користат специјално наменски хардвер за да ја одржуваат кохерентноста на кешот, и така се сврстуваат како ќеш кохерентна NUMA, или ccNUMA.
Типично, ова се случува со користење на интер-процесорска комуникација помеѓу кеш контролерите за да се задржи конзистентен мемориски облик кога повеќе од еден кеш ја меморија истата моемориска локација.
Од таа причина, ccC може да работи лошо кога повеќе процесори се обидуваат да пристапат до истата мемориска област во брз редослед.
Подршката од оперативниот систем за NUMA се обидува да ја намали фрекфенцијата на овој тип на пристап преку алокација на процесорите и меморијата на начин близок за NUMA и преку избегнување на алгоритми за распоредување и заклучување кои го прават пристапот кој не е блисок на NUMA потрабен.
Алтернативно, кеш-кохеренстност протоколите како MESIF протоколот се обидува да ја намали потребната комуникација за одржување на кеш-кохерентноста.
Scalable Coherent Interface (SCI) е IEEE стандард кој го дефинира протоколот за кеш кохерентност за да се избегнат ограничувањата за скаларност пронајдени во раните мултипроцесорски системи.
SCI е користен како основа за Numascale, NumaConnect технологијата.
Сегашните ccNUMA системи се мултипроцесорски системи базирани на AMD Opteron, кој може да биде применет без екстерна логика, и Intel Italium, кој бара чип-сетови за да го подржи НУМА.
Примери на ccNUMA чип-сетови се SGI Shub (Super hub), Intel E8870, HP sx2000, и оние пронајдени во системите базирани на NEC Itanium.
Раните ccNUMA системи како оние од Silicon Graphics базирани на MIPS процесорите и DEC Alpha 21364 (EV7) процесорот.
Интел го објави воведувањето на НУМА во неговиот x86 и Itanium сервери во доцната 2007 со Nehalem и Tukwila процесори.
И двете семејста на процесори ќе делат заеднички чип-сет; интерконекцијата е нарецена Quick Path Interconnect (QPI).
Референци[уреди | уреди извор]
Оваа статија оригинално е базирана на материјали од Free On-line Dictionari of Computing, кој е лиценциран под GFDL.
- Intel Corp. (2008).
Intel QuickPath Architecture.
Retrieved from http://www.intel.com/pressroom/archive/reference/whitepaper_QuickPath.pdf
- Intel Corporation.
(September 18th, 2007).
Gelsinger Speaks To Intel And High-Tech Industry's Rapid Technology Caden.
Retrieved from http://www.intel.com/pressroom/archive/releases/[PHONE]corp_b.htm | fineweb-2 |
Историја на чоколадото
Историјата на чоколадото запонува во Мезоамерика.
Чоколадото, ферментираните, печените и мелени зрна од какаото Теоброма може да се најдат во Мокаја и кај други луѓе од пред-Олмек, со докази за постоење на какао напитоци уште од 1900 години п.н.е.
Потеклото на зборот "чоколадо" најверојатно доаѓа од јазикот на Ацтеките, наватл и во македонскиот јазик влегол преку шпанскиот.
Содржина
Чоколадо[уреди | уреди извор]
Чоколадото доаѓа од ферментираните, печените и мелените зрна од какото кои се добиваат од зимзеленото дрво Теоброма.
Зборот "чоколадо", потекнува од јазикот наватл на Ацтеките.
Зборот xocolatl, значи "горчлива вода".
Претколумбовските луѓе од Северна и Јужна Америка, пиеле чоколадо помешано со ванила, пченка, чили (како зачин) и achiote-(грмушка или мало дрво од тропскиот регион во Америка).
Како и современите Мексиканци, така и Ацтеките развиле разновидна храна од чоколадо.
Користејќи ги рецептите, кои се пренесуваат од генерација на генерација, Мексиканците го вклучувале чоколадото во многу од нивните оброци и не го употребувале само како десерт.
Европејците го засладувале додавајќи шеќер и млеко, за да направат цврсто чоколадо создавајќи ја современата табла од чоколадо.
Иако потеклото на какаото е од Америка, денеска Западна Африка произведува речиси две третини од светското какао, а Брегот на Слоновата Коска произведува околу половина од тоа.
Денеска чоколадото е еден од најпознатите и најпрепознатливите вкусови во светот.
Постојат многи јадења кои содржат чоколадо како штп се: табли од чоколадо, бонбони, сладолед, колачиња, пити, чоколадна крема, напитоци и други десерти.
Историјата во Мезоамерика[уреди | уреди извор]
Одгледувањето, користењето и културната обрработка на какото се одвиваа рано и беа распространети во Мезоамерика.
Во археолошките наоаѓалишта, кои датираат од Раниот Формативен период (1900-900 год.
) беа пронајдени керамички садови со остатоци од подготовка на какао напитоци.
На пример, еден таков сад кој беше најден во археолошкото наоаѓалиште кај Олмек, на Заливниот брег во Веракруз, Мексико, ја покажува подготовката на какао од луѓето пред-Олмек, уште од 1750 година п.н.е.
На брегот на Пацификот во Чијапас, Мексико, археолошкото наоаѓалиште Мокаја има докази за какао напитоци, кои датираат уште порано, од 1900 гофина п.н.е.
Маите и нивните предци во Мезоамерика го земале дрвото од прашумите и го одгледувале во нивните дворови, каде ги собирале, распалувале, печеле и ги мелеле претворајќи ги во тесто.
Кога се меша со вода, чили, пченкарно брашно и други состојки, ова тесто создава пенлив и зачинет чоколаден напиток.
До 1400 година п.н.е.
Империјата на Ацтеките освоила поголем дел од Мезоамерика, Ацтеките тргувале какао со Маите и други луѓе и често имале потреба граѓаните и другите освоени луѓе да плаќаат данок со семиња од какао, кои за Ацтеките претставувале пари.
Како и Маите кои живееле порано, така и Ацтеките го пиеле горчливиот чоколаден напиток со зачини, бидејќи шеќерот бил земјоделски производ кој бил недостапен за древните Мезоамериканци.
Пиењето на чоколадо бил важен дел од животот на Маите и Ацтеките.
Многу луѓе од општеството на Маите во Класичниот период, можеле да пијат чоколадо одвреме-навреме, иако се сметало дека тој напиток бил само за кралското семејство.
Но, во општеството на Ацтеките, главните владетели, свештениците, одликуваните војници и почесните трговци можеле да се напијат од овој свет пијалак.
Чоколадото играло важна улога во кралските и религиските настани кај Маите, како и кај Ацтеките.
Свештениците ги принесувале какао семињата како дарови за боговите и служеле чоколадни пијалаци за време на свети церемонии.
Сите области кои ги освоиле Ацтеките и кои одгледувале семиња од какао, морале да ги употребуваат за да плаќаат данок или "признание" како што велеле Ацтеките.
Пуебло луѓето, кои живееле во областа која денеска е јужно-западниот дел од САД, увезувале какао од Мезоамериканските култури во Јужно Мексико или Централна Америка во периодот помеѓу [PHONE] година.
Семињата ги употребувале во секојдневни пијалаци кои ги пиеле сите во нивното општество.
Историјата во Европа[уреди | уреди извор]
До 16 век, ниту еден Европеец не слушнал за познатиот пијалак кој го подготвувале луѓето од Централна и Јужна Америка.
Хозе де Акоста, шпански Езуитски мисионер, кој живеел во Перу и потоа во Мексико во доцниот 16 век за тоа напишал:"Грозно, за оние кои не се запознаени со тоа е како во устата да имаш нечиста пена со непријатен вкус.
Сепак тоа е пијалак кој Индијанците многу го ценат, и ги гоштеваат сите благородни луѓе кои поминуваат во нивната земја.
Шпанците, и мажите како и жените, кои се навикнати на нивната земја се многу алчни за ова чоколадо.
Тие велат дека прават различни видови, некои жешки, некои ладни, некои умерени и ставаат многу од тоа "чили", да, и од тоа прават тесто, за кое велат дека е добро за стомакот и се користи против катарх."
Кристофер Колумбо донел семиња од какао за да им покаже на Фердинанд и Изабела од Шпанија дека шпанските калуѓери се оние кои го распространија низ Европа.
Додека шпанците не ги освоија Ацтеките, чоколадото не беше увезувано во Европа а потоа за брзо време им стана омилено на кралската фамилија.
Првиот доказ за најголемата испорака до Европа за трговски цели беше испораката од Веракруз до Севиља во 1585 година.
Уште се служеше како пијалак, но Европјаните додаваа шеќер и млеко за да ја намалат горчината и го отстрануваа чилито, заменувајќи го со мексиканскиот зачин, ванила.
Првата продавница за чоколадо беше отворена во Лондон, во 1657 година.
Во 1689 година, познатиот физичар и колекционер Ханс Слоан, направи млечен чоколаден пијалак во Јамајка кој најпрво го употребуваа Ацтеките, но подоцна им го продаде на браќата Кадбери.
Не е познато како зборот "чоколадо" се пренесол во шпанскиот јазик.
Можеби најцитираното објаснување е дека "чоколадо" доаѓа од јазикот на Ацтеките, наватл, чии извори потекнуваат од нахуатскиот збор "xocolatl", составен од зборовите "xococ" (што значи кисело или горчливо) и "atl" (што значи вода или пијалак).
Секако, како што забележал Вилијам Брајт, зборот "cocolatl" не настанал во централните колонијални извори во Мексико со што настанало ова необично потекло.
Марија ја дала етимологијата на јукатешкиот збор на Маите "chokol", што значи жешко и нахуатскиот збор "atl", што значи вода.
Неодамна Дакин и Винчмен дадоа етимологија од нахуатски термин, "chicolatil" од источен Нахуати, што значи "натапкан пијалак".
Тие го добиле овој термин од зборот за пенливо стапче, "chicoli".
Зборот xocoatl не се појавува во речникот на Молина.
Подготовка[уреди | уреди извор]
Илјадници години, процесот за правење на чоколадо не се промени.
Кога пристигна индустриската револуција, настанаа многу промени кои го донесоа тврдото, слатко колаче назад.
Во 18 век, беа создадени механички мелници кои го истиснуваа путерот од какаото, кој придонесуваше за да се создаде тврдо и трајно чоколадо.
Но, пред индутриската револуција овие мелници не се користеа многу.
Не помина многу време откако револуцијата стивна и компаниите започнаа да го рекламираат овој нов изум за да ги продаваат чоколадни табли што ги гледаме денес.
Кога се произведоа машините, луѓето низ светот започнаа да го искусуваат и користат чоколадото.
Кон крајот на 18 век, првата форма на цврсто чоколадо ја создаде Дорет во Турин.
Пјер Паул Кафарел создаде цврсто чоколадо во големи количини во 1826 година.
Во 1819 година, Холанѓанецот Конрад Јоханес ван Хојтен создаде метод за вадење на маснотиите од семињата на какото и направи какао и какао путер во прав.
Ван Хојтен исто така го разви и таканаречениот холандски процес за правење на чоколадо со алкали за да се отстрани горчливиот вкус.
Ова го овозможи формирањето на чоколадни табли.
Се верува дека Англичанецот Џозег Фрај ја направил првата чоколадна табла за јадење во 1847 година, а подоцна и браќата Кадбери во 1849 година.
Даниел Питер, шведски производител на свеќи, се приклучи кон чоколадниот бизнис на неговиот свекор.
Во 1867 година тој започна да експериментира со млекото како состојка.
Измисли нов производ, млечно чоколадо кое почна да се продава на пазарот во 1875 година.
Неговиот сосед, поизводител на бебешка храна Хенри Несле му помогна да ја отстрани водата од млекото за да го спречи мувлосувањето на чоколадото.
Родолф Линд го измисли процесот наречен соединување, кој вклучува загревање и фино мелење на цврстите чоколади за да се обезбеди дека течноста е подеднакво измешана.
Со ова Милтон Хершеј можеше да го направи чоколадото попознато преку производство на достапни чоколадни табли.
Современа трговија[уреди | уреди извор]
Околку две-третини од какаото во светот се произведува во Западна Африка, а околу половина од вкупната количина се произведува во Брегот на Слоновата Коска.
Како и многу други производители, самостојните какако фармери се изложени на милоста на променливите светски пазари.
Во период од неколку години цената може да се менува од помеѓу 945 долари и 3.000 долари за тон.
Додека инвеститорите кои тргуваат со какао можат да ги продадат акциите кога ќе посакаат, самостојните какао фармери не можат да го зголемат производството и да ги напуштат дрвјата.
Само три до пет проценти од договорите "какао-хартии од вредност" , тргуваа на какао пазарите и завршија со физичка испорака на какаото.
Секоја година седум до девет пати повеќе какао се купува и продава на берзата која постои.
Се потврдува дека околку 90% од фармите за какао на Брегот на Слоновата Коска употребувале еден вид на ропство за да се се одржи производството.
Кога паѓаат цените за какото, фармерите во Западна Африка ги намалуваат трошоците преку прибегнување кон ропство.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор]
- Terry G. Powis, W. Jeffrey Hurst, María del Carmen Rodríguez, Ponciano Ortíz C., Michael Blake, David Cheetham, Michael D. Coe & John G. Hodgson (December 2007).
Oldest chocolate in the New World.
"Antiquity" 81 (314).
15 февруари 2011. | fineweb-2 |
Округот бил создаден во 1994 година, кога двата окрузи Зебниц и Пирна биле споени.
Во август 2008 како дел од реформата на окрузите во Саксонија, окрузите Саксонска Швајцарија и Вајсериц биле споени во новиот округ Саксонска Швајцарија-Источни Рудни Планини.
Округот бил именуван по регионот — Саксонска Швајцарија — кој претставува најпланинскиот регион во Саксонија.
На запад се Рудните Планини, а на исток Лужичките Гори.
Реката Елба тече низ Елпските Песочни Планини и го дели на два дела планинскиот масив.
Највисоката точка на округот е Елзенер Хее (Oelsener Höhe) со 644 метри на југозападот од округот, додека најниската точка е долината на Елба на граница со Дрезден на само 109 метри надморска височина.
Грбот ја прикажува географската местоположба на округот.
Двете зелени површини ги претставуваат шумите во планинските области, белата брановита линија во средината ја претставува реката Елба.
Грбот бил создаден од Хорст Торка од Пирна. | fineweb-2 |
Тој е најпознат по проучувањето на темните линии во спектарот на Сонцето.
Овие линии денес се познати како Фраунхоферови линии.
Тие соодветствуваат на брановите должини на светлината, што ја апсорбираат хемиските елементи во надворешните делови на Сончевата атмосфера.
Набљудувањата на Фраунхофнер подоцна биле исползувани за да се одреди составот на Сонцето и другите ѕвезди. | fineweb-2 |
Борис Сарафов
|Борис Петров Сарафов|
|12 јуни 1872 - 28 ноември 1907|
македонски револуционер
|Прекар:||Принцот|
|Роден во:||Либјахово, Отоманска империја|
|Починал во:||Софија, Бугарија|
|Служба во:||Македонско национално движење|
|Период на служба:||1895 - 1907|
|Чин:||Претседател на Врховниот македонски комитет • член на Главниот штаб на II Битолски револуционерен округ|
|Единици:||Четнички институт|
|Командува/л со:||Македонски комитет • Македонската револуционерна организација|
|Битки/војни:||Мелничко востание • Илинденско востание|
|Други занимања:||воен офицер|
Борис Сарафов (12 јули 1872 – 28 ноември 1907) — македонски револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, водач на Македонскиот комитет и Македонската револуционерна организација, учесник во Илинденското востание и член на Главниот штаб во Битолскиот револуционерен округ, една од контроверзните личности во македонското ослободително дело.
По завршувањето на основното образование во родното село и Солунската машка гимназија "Св.
Кирил и Методиј", се запишува во Военото училиште во Софија, заедно со Гоце Делчев, и учествува во социјалистичка група.
По завршувањето на училиштето (1893) е испратен на офицерска служба во Белогратчик и потоа во Софија (1894).
Преку неговиот солунски учител Трајко Китанчев, влегува во македонското движење, собира и обучува чета.
Во т.н Мелничко востание го напаѓа градот Мелник.
Се запишува како вонреден студент на Генералштабната воена академија во Санкт Петербург (септември 1895), но по 4 месеци се враќа во Софија.
По смртта на Китанчев настапува расцеп во Врховниот македонски комитет.
Со поддршка на Ѓорче Петров и Гоце Делчев, на Шестиот конгрес на македонската емиграција во Софија е избран за претседател на Македонскиот комитет.
Со својот авантуристички дух и патриотски ентузијазам развива широка внатрешна и надвореш на активност што не е во согласност со политиката на кнезот Фердинанд.
Заедно со сите членови на Врховниот комитет е уапсен, а потоа на судот е ослободен.
Често патува по Европа и Русија, со негова поддршка се издаваат весниците на Симеон Радев во Женева (L'Effort) и во Париз (Le Mouvement Macédonien), го помагал Македонскиот клуб од Белград, а потоа и Македонското научно-литературно другарство во Санкт Петербург.
Целиот европски печат ја пренесува неговата изјава (1902): Ние Македонците не сме Срби, ни сме Бугари, ами просто Македонци.
Текстов подоцна станува насловно мото и на сите изданија на Македонската колонија во Санкт Петербург.
Тој ги помага и солунските гемиџии.
На Осмиот конгрес на македонската емиграција во Софија на чело на Врховниот комитет се поставени Бугарите Стојан Михајловски и генералот Иван Цончев.
Се изострува борбата помеѓу врховистите и централистите.
Настанува и струја на сарафистите.
Во јануари 1903 година, Сарафов влегува со чета во Македонија и на Смилевскиот конгрес е избран за еден од тројцата рамноправни членови на Главниот штаб на востанието.
По Илинденското востание дејствува во Битолскиот револуционерен округ.
На Рилскиот конгрес (1905) е обвинуван за злоупотреби, испраќање на сарафистички чети, примање на пари од српската и бугарската влада, но е амнестиран.
Во ВМОРО настанува расцеп.н Сарафов и Иван Гарванов се задгранични претставници.
Осудени од Серскиот револуционерен округ, тие се и убиени во Софија.
Ги користел псевдонимите или бил именуван: Александар Иванович, Бегот, Богдан Петров, Борис Иванов, Владимир Николаев, Керим паша, Крум, Крумски, Мајстор, Ојнак, Принцот, Торос и др.
Содржина
- 1 Потекло
- 2 Образование
- 3 Погледи
- 4 Македонско револуционерно движење
- 4.1 Мелничко востание
- 4.2 Претседател на Врховниот македонски комитет
- 4.2.1 Соработка со задграничните претставници
- 4.2.2 VІ македонски конгрес
- 4.2.3 Сарафов и Бугарското братство
- 4.2.4 Задкулисни игри
- 4.2.5 Македонска крвава свадба
- 4.2.6 VІІ македонски конгрес
- 4.2.7 Судир со Внатрешната организација
- 4.2.8 Солунска афера
- 4.2.9 Судир со бугарската влада
- 4.2.10 Поделба во Врховниот македонски комитет
- 4.3 IX македонски конгрес
- 4.4 Агитација низ Европа
- 4.5 Рехабилитација
- 4.6 Х македонски конгрес
- 4.7 Илинденско востание
- 4.8 Преговори во Белград
- 4.9 Противуслуга
- 4.10 Расцеп на Македонската револуционерна организација
- 4.11 Рилски конгрес
- 4.12 Втор редовен конгрес
- 4.13 Кулминација на судирот
- 5 Убиство
- 6 Контроверзии
- 7 Белешки
- 8 Наводи
- 9 Надворешни врски
Потекло[уреди | уреди извор]
Потеклото и семејната средина се фундаментален елемент во биографијата на една личност.
Тие го обусловуваат неговиот живот во неговата најрана фаза, а оставаат траги во целокупната негова натамошна дејност...—Христо Андонов-Полјански, Гоце Делчев и неговото време
Либјахово[уреди | уреди извор]
Роден сум во 1872 год., на 12 Јуни во с. Либјахово, Неврокопско.
Татко ми, Петар Сарафов е родум од с. Гајтаниново, а мајка ми Сирма - од Либјахово..—Борис Сарафов, Спомени
Селото Либјахово (денес Илинден) се наоѓа во планински регион, во северните падини на планината Стргач, 18 километри југоисточно од градот Неврокоп (денес Гоце Делчев).
Во 19 век, Либјахово било големо село со мнозинско македонско христијанско население, влегувало во кон Неврокопската кааза, при Серскиот санџак.
Во 1828 - 1831 година е изградена црквата Успение Богородично .
Според една статистика од 1878 година, селото во 1873 година имало 253 куќи со 850 жители .
Според Стефан Верковиќ селото имало 245 куќи .
Во 1891 година, Васил К'нчов го посетил Либјахово и запишал: Либјахово има многу убав изглед.
Тоа е разположено на една мала притока на р. Буровица.
Има прекрасен изглед од врвот... Над него ... се гледаат обработени ниви, а надолу - ливади.
Тоа брои 300 куќи бугарски (македонци-егзархисти б.н) [белешка 1].
Селаните се пробудени како и гајтаниновци.
Од 1870 година имаат бугарско (егзархиско б.н) училиште.
Стоеја во редовите на првите борци во борбата со (патријаршискиот б.н) владиката [белешка 2], но во 1887 година, заплашени силно од воениот командант во Неврокоп, ја признаа власта на владиката.
Оваа година тие одново се откажаа од него .
Според К'нчов, во 1900 година селото имало 1720 жители од кои 1660 македонци и 60 роми .
Сарафови[уреди | уреди извор]
Татко ми, кога бев во втори клас, беше директор на бугарското училиште во Серез.
Наклеветен од Грците во 1885 год.
тој беше испратен на заточение, божем како бунтовник, заедно со дедо ми, архимандритот Харитон, татко на мајка ми, претседател на општината во Серез.
Беа осудени од воен суд во Солун, што ги осуди на 16 години затвор, што ги одлежуваа во гр.
Караман, во Кониската област во Мала Азија, каде биле интернирани.
Татко ми заедно со дедо ми избегале и дошле во Бугарија во 1888 год.
: се населиле во Софија каде во 1889 г, дојде и мајка ми...—Борис Сарафов, Спомени
Дедото на Борис Сарафов бил харизматичен и енергичен водач во црковните борби во Источна Македонија.
Учествувал во народниот собор од 1869 година во село Гајтаниново, на кој што се отфрла јурисдикцијата на Цариградската патријаршија.
Во периодот [PHONE] бил претседател на Неврокопската егзархиска црковна општина.
Во 1872 година е предложен за архиереј Неврокопската епархија, но кандидатурата не му е прифатена од сите месни дејци.
Според македонските изтражувачи во периодот [PHONE] поп Харитон е еден од главните агитатори на таканареченото унијатско движење за одвојување на македонските црковни општини од Бугарската Егзархија, во засебна црква "да ја воскреснат Охридска архиепископија" преку унијатството со Ватикан.
Но тоа движење, очекувано, не успеало.
Неговиот татко Петар Сарафов бил преродбенски учител, неговиот чичко Коста Сарафов и дедо му архимандритот Харитон Карпузов биле водачи на борбата против Цариградската патријаршија во Неврокопско и Серско.
Петар Сарафов е еден од иницијаторите на народниот собор, одржан во 1869 година во село Гајтаниново, на кој била отфрлена власта на Цариградската патријаршија.
Во 1873 година неговиот татко бил меѓу основачите на учителското друштво "Просветителство".
Петар Сарафов меѓу [PHONE] година ја извршувал фукцијата егзархиски инспектор на сите училишта во источна Македонија .
Неговиот татко заедно со архимандритот Харитон Карпузов - тогаш претседател на егзархиската општина во Сер во 1885 година биле уапсени од османлиските власти, под обвинение за револуционерна дејност.
Петар Сарафов и Карпузов биле осудени на 16 години заточение во Мала Азија.
Најпрво биле испратени во Смирна, а потоа биле преместени во градот Караман.
Во 1887 година, преку Цариград избегале за Одеса, а потоа се преселиле во Софија.
Во престолнината на бугарската држава, Петар се вработил во министерството за надворешни работи како преведувач.
Неговиот поголем брат Ангел Сарафов бил лекар и офицер, Крсто Сарафов неговиот помал брат е познат актер , сестра му доктор Злата Сарафовова била претседателката на Македонскиот женски сојуз , негов братучед бил полковник Димитар Стојков.
Образование[уреди | уреди извор]
Во 1890 година во Солун завршив VI клас и во месец септември постапив во военото училиште.
Во истото училиште во 1891 год.
постапи Гоце Делчев; тој беше во втората чета, а јас во првата.
Се познававме од Солун.
Од Солун се познавав и со Дамјан Груев - од гимназијата, исто така и со Ѓорче Петров.
Во 1893 год.
завршив како офицер.
Тогаш социјализмот беше во мода.
Бегав од училиште и во една куќа близу до старото воено училиште се наоѓав со ученици од VII кл.
па читавме илегални руски автори, се одржуваа и реферати и сл...—Борис Сарафов, Спомени
Солунска машка гимназија "Св.
Кирил и Методиј"[уреди | уреди извор]
Уште во гимназијата меѓу себе зборувавме за идното ослободување на Македонија, па си мислев дека би било добро да се здобијам со воен опит...—Борис Сарафов, Спомени
Борис Сарафов најпрво се школувал во месното егзархиско училиште.
Потоа се запишал во Солунската машка гимназија "Св.
Кирил и Методиј".
Низ клупите на оваа гимназија минале голем број на македонски револуционери: Ѓорче Петров, Пере Тошев, Дамјан Груев, Петар Поп Арсов, Гоце Делчев, Борис Сарафов и други .
Таа имала престиж и реноме над останатите образовни институции, не само егзархиски туку и во однос на сличните институциите на останатите пропаганди во Македонија.
Во неа предавале еминентни македонски и странски професори [белешка 3].
Гимназијата располагала со опремени кабинети, нејзината библиотека располагала со богата литература од светско реноме: Виктор Иго, Димитриј Иванович Писарев, Шекспир, Гогољ, Пушкин, Лермонтов и други, а меѓу учениците кружела и забранета литература.
Револуционерниот дух бил сè повеќе присутен меѓу учениците на Солунската гимназија.
Во 1889 година во пансионот на гимназијата делувале три ученички кружоци: литературен, филозофско-научен и бунтарски (револуционерен).
Со револуционерниот кружок раководеле Борис Сарафов и Димитар Пажев .
Во револуционерниот кружок членувале Гоце Делчев, Христо Чемков, Атанас Мурџев и други.
Во кружокот биле проучувани делата на Љубен Каравелов, Христо Ботев, Захариј Стојанов, Иван Вазов, како и биографиите на познатите револуционери: Џузепе Мацини, Џузепе Гарибалди, Џорџ Вашингтон, Лафајет, Костјушко, Домбровски, Кошут, Лавров, Кропоткин, Бакунин, Степњак и други .
Во есента 1890 година, по заминувањето на Борис Сарафов и Пажев, Гоце Делчев станал раководител на училишниот револуционерен кружок.
Кнежевско воено училиште[уреди | уреди извор]
Како офицер ме испратија во Белоградчик, во 15-ти Ломски полк.
Постојано настојував да ме прведат во Софија, и во 1894 година во мај ме преместија тука.
Токму тогаш се беше формирал првиот македонски комитет, под претседателство на Китанчева.
Коста Сарафов, чичко ми, може да раскаже подробно за основањето на Комитетот во Софија....—Борис Сарафов, Спомени
Во 1890 година се запишал во Военото училиште во Софија, заедно со Димитар Думбалаков, Иван Пожарлиев, Христо Саракинов.
Во јули 1891 година петчлена група на незавршени солунски средношколци (Гоце Делчев од Кукуш, Стамат Стаматов од Дебар, Илија Кондураџиев од Прилеп, Гоце Имов од Кукуш и Стефан Стрезов од Копривиштица), се нашла во бугарската престолнина Софија.
Целиот солунски револуционерен кружок се нашол во военото училиште.
Во Кнежевското бугарско воено училиште за трите години, меѓу другите, се школувале и педесетина Македонци.
Групата на Гоце и припаѓала на 13 - та класа.
На претходната, 12 - та класа питомци и припаѓале поранешните солунски ученици Борис Сарафов, Георги Апостолов и Димитар Атанасов, кои го поздравиле доаѓањето на новата група.
Со Гоце Делчев и Борис Дрангов создаваат револуционерна група поврзана со онаа на Дамјан Груев на Софискиот универзитет.
Погледи[уреди | уреди извор]
Автономната македонска идеја не скара со бугарската влада.
Зар поранао со нас не беше љубезен и внимателен кнезот Фердинанд?
Зар... Рачо Петров кој со своето Министерство толку грижливо се зафати да не скроти, не беше наш соучесник во 1895 година и не ни дозволи да ја минеме македоската граница и да водиме чети?
Не фалеа зошто се надеваа дека ние, со своите раце, ќе ги вадиме од огнот македонските костени и ќе им ги дадеме ним како подарок на бугарската влада.
Големите луѓе сакаа да јаваат на грбот на малите.
Владата мечтаеше за Санстефанските граници, кнезот Фердинанад... го примамува ефектот кон своите два венца да го придодаде и третиот - Македонија...—Борис Сарафов, Интервју со Амфитеатров во 1901 година
Кон крајот на март 1902 година, српскиот дипломатски претставник во Софија, врховистичката пенетрација во Македонија ја оценил како поинаква во однос на претходните.
Според него, новото врховистичко навлегување било резултат на раздорот помеѓу поранешниот и актуелниот Врховен комитет, првенствено поради различните погледи за решавање на македонското прашање.
Според српскиот дипломат: Сарафов и неговите приврзаници, а тие ја држат во раце Внатрешната револуционерна организација, не криеја дека сакаат своето држење да го доведат во согласност со династичките интереси на кнезот Фердинанад, кој секогаш настојуваше тајно да раководи со комитетскиот ред и на тој начин како носител и претставник на големата бугарска идеја... да ја зачува и зголеми својата популарност.
Меѓутоа: Сарафов и неговите приврзаници отворено изјавуваа дека ним не им дошло националистички проповеди, туку до политичко ослободување, за кое народот треба да се подготви и воодушеви, за во дадениот час да биде готов да се жртвува.
Малку расположени да му служат на политичките интереси на кнезот Фердинад и на славистичките стремежи на бугарските државници, тие се воодушевуваат од идејата за самостојна Македонија, до која, според нивното мислење, во денешните политички услови може да се дојде пос сизеренство на Султанот.
И токму затоа што не сакаат да допшуштат автономијата да послужи како мост за подоцнежната бугарска анексија, предизвикаа кај кнезот Фердинад и тогашниот шеф на владата - Каравелов, кој како запален шовинист, прв почна да ги гони (Сарафистите б.н).
Само со тоа гонење може да се објасни што на чело на ВК дојде резервниот генерал Иван Цончев и поетот Михајловски, од кои првиот е повереник на кнезот Фединанад, а другиот прврзаник на Каравелов.
Овој извор потврдува дека определбите на Борис Сарфов биле програмски поблиску до Внатрешната организација и не се поклопувале со погледите на бугарските кругови, а тоа било причина за падот на Сарафовиот комитет.
Со оваа констатација не се согласува Иван Катарџиев, кои истакнува: Во контактите со разните политичари и дипломати Сарфов отворено ги напаѓа намерите на Цончев да дига востание во Македонија.
На тој начин негативниот став на Организацијата спрема Врховниот комитет во светот на дипломатијата почнал да се прикажува како став на Сарафов... Им дадовме место на овие мислења, своевремено истакнувани за Сарафов со ставовите на Внатрешната организација, туку, напротив, уште порелефно да ја истакнеме политиката и погледите на Револуционерната организација, кои Сарафов си ги присвојувал и пласирал како свои.
Меѓутоа, странските дипломати не биле единствените кои во Борис Сарафов гледале борец за независна македонска држава.
Крсте Петков Мисирков истакнува: Откако се вкорени така македонското дело во Бугарија, Македонците фатија да одат и во Србија и таму да им ја излагаат својата програма на владата и на српскиот народ.
Сарафов, Радев, Јанков уверуваа оти тие се борат за девизата Македонија за Македонците, за сите Македонци без разлика, и оти никогаш Македонија нема да се соедини со Бугарија.
Не е ли јасно и од тие постапки на македонските водачи оти Македонците зедоа самите да ги решаваат судбините на Македонија и оти тие во својата дејност се готови да се судираат и да ги усогласуваат интересите на својата татковина не само со Бугарија, но и со другите балкански државнички, откако ќе им дадат на тие државички некои обврски од страна на Македонија за укажаната помош?.
Сарафов честопати бил контрадикторен во своите изјави и се прилагодувал кон своите соговорници и нивните потреби.
Александар Валентинович Амфитеатров имал двочасовен разговор со Сарафов и ни ги пренесува следните негови зборови: Србите и Австриците не не поднесуваат затоа што ние божем се бориме за голема Бугарија.
Тоа е заблуда.
Ние сме бугари по род, крв, по сфаќања на животот, со сето убедување.
Но, мислата за спојување со Бугарското кнежество не напушти веќе одамна .
Во 1902 година Сарафов за весник во Србија дал изјава која е дијаметрално спротивна од онаа која Амфитеатров ја пренесува, според српскиот весник Сарафов изјавил: Ние Македонците не сме ни Срби ни Бугари, туку просто Македонци.
Македонскиот народ постои независно од бугарскиот и српскиот... .
Целосниот текст подоцна станал насловно мото на сите изданија на Македонската колонија во Санкт Петербург.
Македонско револуционерно движење[уреди | уреди извор]
Ние Македонците не сме Срби, ни сме Бугари, ами просто Македонци.
Македонскиот народ постои независно од бугарскиот и од српскиот.
Ние им сочувствуваме и на едните и на другите, и на Бугарите и на Србите; кој ќе го помогне нашето ослободување, нему ќе му речеме благодарам, но Србите и Бугарите нека не забораваат дека Македонија е само за Македонците.—Борис Сарафов, 2 септември 1902
Мелничко востание[уреди | уреди извор]
Ги запаливме поштата и околиската управа.
Внатре имаше 24 товари муниција, па дојде до силен грмеж.
Пожарникарите, што си помислиле дека е "јанг`н" доаѓаат да го гаснат пожарот.
Блиску до околиската управа се наоѓаше и затворот; ги искршивме вратите од затворот, и затворениците побегнаа.
Пукаме по пожарникарите, - паѓаат мнозина.
Други излегуваат со стомни за вода, со фесови; момчињата не можеа да ги распознаваат, па загинаа три-четири мина Грци (таму е грчко маало).
Зафативме пусија сред улицата, и по соседните турски куќи; семејствата ги одделивме под стража на друга страна, а ние се сместивме крај прозорците.
Еден - два плотуна од наша страна и паднаа неколцина; пак се вратија, пак плутон - ура!
Турците си помислија дека се опколисани; отстапија, војската се растури низ полето.
Некои од Турците почнаа да пукаат од прозорците на куќите, и ние тогаш заповедавме да се запалат некои куќи, па изгореа околу 37 турски куќи...—Борис Сарафов, Спомени
На 2 август 1893 година Сарафов е произведен во подпоручик и служи во 15-от ломски полк во Белоградчик, каде привлекува истомисленици за поддршка револуционерното дело во Македонија.
Меѓу нив се Христо Чернопеев, Тане Николов, Тома Давидов, Боби Стојчев и други.
Од 1 јануари Сарафов е преместен на служба во 1-от пешадиски софиски полк и се поврзува со Македонскиот комитет на Трајко Китанчев, кој го подготвувал т.н Мелничко востание За акцијата биле ангажирани 40 официри од Бугарската армија, меѓу нив се нашле: Стојчо Гаруфалов, Антон Бозуков, Петар Начев, Васил Мутафов, Борис Сарафов, Димитар Атанасов, Димитар Жостов, Јордан Венедиков и други.
Официрите биле поставени за командири на одредите.
Четвртиот одред се ссостоел од 65 души а негов командир бил Борис Сарафов од старите арамии биле Кочо Мустракот, Кољо Ризов и Дедо Анго Константинов.
Тие имале задача да дејствуваат во источна Македонија .
Четите границата почнале да ја минуват на крајот на месец јуни и почеток на месец јули.
На Петровден, Сарафов ја минал границата во униформа и се приклучил кон дупничката чета.
Во Пирин им се придружил дедо Анго со 25 души, а одредот вкупно броел 65 четници.
Сарафов одвај успеал да ги одврати војводите да не пљачкаат и ги убедувал: пет пушки да фрлиме, ама во градот да ги фрлиме .
Одредот најпрво се упатила кон Неврокоп, а потоа се вратила повторно пред Мелник.
На 12 јули влегле во градот ја зазеле околиската управа ја запалиле поштата и ги ослободиле затворениците од градскиот затвор.
Биле запалени 37 куќи и биле повикани градските првенци да им се каже дека целта е ослободување на Македонија .
На пладне четата си заминала од градот, а Кочо Мустракот со 20 души се оделил да пљачка.
На 16 јули Сарафов и одредот кај село Влахи биле престигнати од аскерот, но успеале да се повлечат без загуби.
На 22 јули веќе се нашле во Бугарија.
Сарафов со својата одред успеал да го покрие неуспехот на останатите одреди и затоа отука целата акција на Македонскиот комитет е наречена Мелничко востание .
Претседател на Врховниот македонски комитет[уреди | уреди извор]
Комитетот почна да дејствува во споменатата насока.
Најпрвин се зафативме со исплаќање на долговите.
Ги активиравме друштвата.
Најпрвин почнавме со Софија.
Не можеше толку лесно да се соберат луѓето и тие да го почувствуваат авторитетот на Комитетот, додека не сфатат дека сме решени да одиме докрај.
Малу по малу почнавме да ги наметнуваме своите барања.
Од 30 друштва станаа 250 друштва, градски и селски.
Не врвеше така лесно ни со заемот.
За да не доаѓа до завист, почна обложувањето со облигации според имашноста на луѓето.
Однатре постојано бараа средства, и затоа мораше да се грижиме енергично за собирањето пари преку обложување со облигации...—Борис Сарафов, Спомени
Соработка со задграничните претставници[уреди | уреди извор]
Со Ѓорче и Делчев работевме сложно.
Тие заседаваа заедно со нас, ги потпишуваа записниците во Комитетот.
Прашањето за востанието кога да се крене, не се поставуваше на дневен ред.
Идејата да се формираат внатрешни чети се појави тука.
Тука беше напишан и правилникот за четите внатре.
Ѓорче и капетан Венедиков го напишаа.
Јас бев на стоиштето таму да се испратат апостоли, што ќе обиколуваат насекаде, затоа што само Делчев дејствуваше како таков...—Борис Сарафов, Спомени
|Дел од серијалот
"Македонски комитет"
Основачи
Ментори
Противници
Сојузник
Конгреси
Востанија
Органи
Фракции
Поврзано
Во средината на декември 1896 година Гоце Делечв пристигнал во Софија како прв задграничен претставник на ТМОРО во Бугарија.
Во март 1897 година, по инсистирање на Гоце, Централниот комитет на Организацијата го проширила Задграничното претставништво со уште еден член, Ѓорче Петров .
Нарушените односи помеѓу двете организации, го потикнале Гоце да побара други материјални извори.
Тој веднаш по пристигнувањето во Софија стапил во врска со офицерите од 95-тата година кои биле надвор од Комитетот.
Соработката помеѓу нив се продлабочила по пристигнувањето на Ѓорче Петров во март 1897 година, како втор член на Задграничното претставништво.
Тогаш, кај Ѓорче Петров, Гоце Делчев, Стојчо Гаруфалов и Антон Бозуков се родила идејата за формирање на Тајните офицерски братства .
Во ноември 1897 година, во Македонија се разврзала Виничката афера која го симнала конспиративниот превез на Организацијата.
Аферата и нанела тежок удар на ТМОРО во Скопскиот санџак, а ја разнишала и во целина.
Гоце Делчев веста за аферата ја примил во Ќустендил и веднаш се вратил во Софија со цел да преземе чекори за неутрализација на нејзините ефекти.
Гоце имал телефонски разговор со Борис Сарафов, во текот на кој му предложил на Сарафов да формира чета со која требало да навлезе во Македонија за да им стави крај на турските ѕверства.
Но, по консултацијата со Ѓорче, тој му ја откажал услугата на Борис Сарафов.
Во Ќустендил бил формиран Привремен комитет за бегалците, а во Софија била формирана тричлена комисија.
На 1 јануари 1899 година, бугарската влада на Константин Стоилов поднела оставка, а Фердинанд формирал коалициска влада од составена од Либералната на Васил Радославов и Народнолибералната партија на Димитар Греков.
За да го спречи Радославов за да не дојде на чело на владата, кнезот за премиер го поставил Греков, иако неговата партија била послаба од онаа на Радославов, но на секому му било јасно дека владата е на Либералната партија.
Набргу по формирањето на новата влада, дошло до судир помеѓу Либералната и Народнолибералната партија, а Димитар Греков на 1 октомври 1899 година поднел оставка.
Оваа состојба се покажало како доста поволна за делување на Ѓорче Петров и Гоце сред македонската емиграција.
Имено, Задграничното претставништво и Централниот комитет на ТМОРО решиле да ја променат тактиката.
Тие од контактите со бугарската влада на Стоилов и ВМК ги откриле нивните вистински стремежи, отука решиле Врховниот комитет да го стават под свое влијание, сега иницијативата се наоѓала во рацете на македонските револуционери.
Моментот бил погоден.
Покрај бурните политички случувања во Бугарија, задграничните претставници веќе имале конатакти со повеќе асоцијаци во Бугарија од кои извлекувале помош за македонското дело, првенствено од офицерските братства на чело со Цончев.
Задграничните преставници се решиле да го преземат ВМК за да го искористат економскиот потенцијал на македонската емиграција во Бугарија во полза на македонското револуционерно движење.
Ѓорче Петров започнал една широка агитација сред македонската емиграција во Бугарија, барајќи соодветна личност која би можела да застане на чело на Врховниот комитет.
Ѓорче ја прокрстарил цела Бугарија, ги посетил сите места каде што имало Македонци и ја поканил целата македонска емиграција од провинцијата да учествуваа во работата на идниот конгрес, кој требало да се одржи.
Ѓорче најпрво се сретнал со Иван Цончев, кој дотогаш многу им помагал .
Ѓорче Петров имал средба и со полковниците Стефан Николов и Атанас Јанков, но тие не биле по мерката на Организацијата.
За нив, Ѓорче Петров вели: Николов ми направи впечаток на тежок човек со слаб ум, а Јанков-на лесен човек.
Барајќи погодна личност, Ѓорче имал и средба со Славчо Бабаџанов.
Меѓутоа, ни тој не бил погодна личност, Бабаџанов бил член на бугарската Демократска партија и бил пријател со бугарскиот кнез Фердинанд.
Додека Ѓорче Петров барал погодна личност, Сарафов и Антон Бозуков самите себеси се понудиле.
Ѓорче ги одбил.
Тој барал личност со поголема тежина и позначајна улога во бугарското опшество.
Затоа разговарал со учителот Паунчев во Варна, како и со адвокатите Панов и Иван Иванович.
Последниот се покажал како чамова даска.
Ѓорче не се раководел од идејните определби на личностите и затоа имал средба и со водачот на социјалистите, Димитар Благоев.
Меѓутоа, Ѓорче бил одбиен од сите, бидејќи работат им изгледала како опасна.
За формирањето на новиот Врховен комитет, во своите спомени Борис Сарафов истакнува: Се размислувавме кои луѓе треба да бидат поставени на чело на тукашниот Комитет.
Бевме на мислење на чело на Комитетот да го избереме Цончев.
И Ѓорче и Делчев и јас и други мислевме така.
Цончев велеше дека ако тој биде поставен на чело на Комитетот, до кревањето на востанието треба да дојде најмалку за 5 месеци, инаку тој не може да стои така долго - ќе се избламира.
Затоа тој беше на мислење првин да дојде до јавување на помлади луѓе, што ќе го подготват теренот, што ќе вршат организирање, да се соберат средства, и потем, кога ќе дојде часот за движењето, тогаш и тој ќе земе учество во него.
Се согласивме со тоа.
Решивме да агитираме за оние кандидати, што потем и беа застанати на чело.
На конгресот помина нашата листа.
И јас застанав на чело на Комитетот.
Паприков му беше испратил писмо на Драндаревски во Русе, никако да не си дава оставка.
Цончев помогна и новиот Комитет, на чие чело застанав јас, се конституира на 16 јуни.
Покојниот Давидов беше во служба заедно со мене; заедно и живеевме во една иста куќа и во потполност се согласувавме...
Ѓорче Петров на крајот морал да се задоволи со офицерите од 95-тата година.
Тој сакал еден дел од нив да ги вклучи во Врховниот комитет, а другите да ги искористи за практична работа.
Идните настани, сепак покажале дека изборот на Ѓорче бил погрешен.
Офицерите од своја страна, му предложиле на Ѓорче Петров, тој да застане на чело на Врховниот комитет, но Ѓорче одбил.
На крајот, се одлучил за Борис Сарафов, затоа што сметал дека тој е попостојан отколку Антон Бозуков.
VІ македонски конгрес[уреди | уреди извор]
Се размислувавме кои луѓе треба да бидат поставени на чело на тукашниот Комитет.
Бевме на мислење на чело на Комитетот да го избереме Цончев.
И Ѓорче и Делчев и јас и други мислевме така.
Цончев велеше дека ако тој биде поставен на чело на Комитетот, до кревањето на востанието треба да дојде најмалку за 5 месеци, инаку тој не може да стои така долго - ќе се избламира.
Затоа тој беше на мислење првин да дојде до јавување на помлади луѓе, што ќе го подготват теренот, што ќе вршат организирање, да се соберат средства, и потем, кога ќе дојде часот за движењето, тогаш и тој ќе земе учество во него.
Се согласивме со тоа.
Решивме да агитираме за оние кандидати, што потем и беа застанати на чело.
На конгресот помина нашата листа.
И јас застанав на чело на Комитетот.
Паприков му беше испратил писмо на Драндаревски во Русе, никако да не си дава оставка.
Цончев помогна и новиот Комитет, на чие чело застанав јас, се конституира на 16 јуни.
Покојниот Давидов беше во служба заедно со мене; заедно и живеевме во една иста куќа и во потполност се согласувавме...—Борис Сарафов, Спомени
Пред почетокот на Конгресот, била подготвена листа на чело со Борис Сарфов која била подржана од задграничните претставници.
Ѓорче истакнува: Ние го уредивме Сарафовиот комитет, тој беше наш продукт .
Офицерите и задграничните претставници склучиле договор за заемни односи.
Според него, членовите на Задграничното претставништво на ТМОРО имале право да учествуваат на седниците на ВМК, но не сноселе одговорност за неговите постапки.
Целокупната активност на Врховниот комитет требало да биде во согласност и знаење на Задграничното претставништво.
Овој договор требало да биде санкциониран на Шестиот македонски конгрес кој започнал со својата работа на 1 мај 1899 година.
На конгресот, од вкупно 40 македонски друштва кои егзистирале во Бугарија, 34 друштва со преку 42 делегати учетвувале во неговата работа.
На Конгрес отворено се зборувало за подготвувањето на македонското население за револуција.
Димитар Ризов предложил ВМК да има при себе едно воено одделени составено од специјалисти, како и да не се избегнува помошта и советите на личностите кои би можеле да бидат од корист на македонското дело во сложени услови.
Ризов не заборавил да ја спомене бугарската влада и нејзиното значење, како и надворешните фактори, превенствено Русија.
Според него, востанието не требало да започне пред завршувањето на 1901 година.
Капчев сметал дека ослободувањето на Македонија не може да се изведе без надворешните фактори.
Спротивно од него, Антон Бозуков истакнал дека ослободувањето на Македонија може да се изведе со сопстевени сили преку неколку последователни востанија.
По ова прашање, Димитар Ризов сметал дека наместо неколку востанија, треба да се подготви и крене едно зрело и обмислено востание.
Димитар Ризов, предложил Гоце и Ѓорче Петров да влезат во составот на Врховниот комитет, како редовни членови со што би дошло до слевање на двете организации.
Овој предлог бил одбиен.
На конгресот станало збор и за односите помеѓу ТМОРО и Бугарското тајно револуционерно братство, а Димитар Благоев ја изнел и идејата за Балканските соединети држави, меѓутоа и тоа било отфрлено.
Поради претходната агитација, листата на Сарафов поминала без опзозиција, а за претседател на Врховниот комитет бил избран Борис Сарафов.
Покрај него, во комитет влегле Тома Давидов - потпретседател, Владимир Ковачев - секретар, Георги Петров - касиер и дваца членови - советници Антон Бозуков и д-р Шопов.
Конгресот го избрал Александар Радев за преставник на Врховниот комитет на Првата мировна конференција во Хаг.
Тој требало да стапи во контакт со ерменската организција Трошак и заедно да го покренат македонското и ерменското прашање.
Мисијата на Радев била неуспешна.
Во почетокот, овој комитет имал значајна соработка со задграничните претставници.
За оваа соработка, Ѓорче истакнува: Работите ги почнавме на чисто другарска основа со договор дека тие ќе фигурираат во Бугарија, но дека поткрепата и тврдината ќе бидеме ние.
Офицерството во почетокот не преземаше ништо без наше знаење и согласност.
Сарафов и Бугарското братство[уреди | уреди извор]
Ѓорче аплаудираше на акцијата против Наумов.
Беше на мислење дека треба да се испоколат сите од "Братството", - никакво разбирање, никакво помирување.
Ние во Комитетот усвоивме решение да посредуваме да се сложат.
Против тоа решение беше Ѓорче.
Ние им испративме писмо, но немаше резултат.
Избравме човек, што специјално од наша страна да отиде во Солун за да се постигне спогодба меѓу Братството и Централниот комитет.
Во тоа испраќање на специјален човек од наша страна Ѓорче гледаше нарушување на самостојноста на ЦК, па според неговото сфаќање, ние навистина се појавувавме нешто како "врховен комитет".
А пак ние единствено сакавме да се избегнат несогласувањата и крвопролевањето внатре, за да не ни пречи тоа и нам тука во собирањето пари од заемот и сл.. Отиде нашиот човек, Иван Камбуров, потпоручник, родум од Елена.
Ѓорче, за да попречи, им напишал писмо да не го прифаќаат.
Камбуров, откако пристигнал таму, веднаш се воврел како клин меѓу нив, и по 5-6 дена разговори, убедувања, дојде до спогодба писмена, потпишана и од Камбуров.
"Братството" престана да постои, а Гарванов стана претседател на Месниот комитет во Солун...—Борис Сарафов, Спомени
Бугарското тајно револуционерно братство било формирано во март 1897 година во Солун.
Неговите основачи имале големобугарски политички сфаќања (282) и биле идејни противници на Македонската револуционерна организација.
За претседател на Братството бил избран Иван Гарванов.
Силјанов за него вели дека тој бил душата на Револуционерното братство и дека случајно се нашол меѓу егзархистите.
Веднаш по основањето, членовите на Братството стапиле во контакт со Врховниот комитет.
Судирот помеѓу двете страни бил незибежен, како повод послужиле заблудите и подвојувањата меѓу населението предизвикани од агитацијата на членовите на Братството, кој присвојувале на туѓи заслуги.
Првото предупредување од Организација се случило во летото 1897 година, преку несупешната ликвидација на Васил К'нчов.
Поголем ефект бил постигнат во пролета 1899 година, кога терористите на ТМОРО се обиделе да го ликвидираат Атанас Наумов во Серес.
Од своја страна, Братството донело одлука за ликвидација на Даме Груев, Иван Хаџи Николов, Пере Тошев и Христо Матов.
Но, Братството немало сили за да се пресмета со Организацијта и се откажало од своите намери.
Бидејќи Братсвото неможело самостојно да се бори против ТМОРО, Иван Гарванов решил да побара помош.
Тој испратил писмо до Шестиот македонски конгрес на Врховниот комитет .
Набргу потоа, Гарванов се нашол во Софија каде што имал средби со Рачо Петров, Константин Стоилов и Васил Радославов.
Но, сите го пречекале ладно, без да ветат конкретна помош.
Речиси сите го советувале да се постигне договор помеѓу Братството и ТМОРО.
Судирот помеѓу двете страни бил исползуван од Борис Сарафов, новиот претседател на Врховниот комитет.
Тој се обидел да организира средба помеѓу Ѓорче Петров и Иван Гарванов, но до средба не дошло, бидејќи Ѓорче сакал да организира ликвидација на Гарванов во Софија.
Сарафов во своите спомени истакнува дека: Централистите беа решиле со терор да се справат со Гарванов и др... Ѓорче аплаудираше на акцијата против Наумов.
Беше на мислење дека треба да се испоколат сите од Братството, никакво разбирање, никакво помирување.
Ние во комитетот усвоивме решение да посредуваме да се сложат.
Против тоа решение беше Ѓорче... Избравме човек, што специјално од наша страна да отиде во Солун за да се постигне спогодба меѓу Братството и Централниот комитет.
Во тоа испраќање на специјален човек од наша страна Ѓорче гледаше нарушување на самостојноста на ЦК, па според неговото сваќање, ние навистина се појавуваме нешто како врховен комитет...
По враќањето во Солун, Гарванов и остантите членови на Братството решиле да се постигне помирување, но да се причека пратеникот на Сарафов.
Првите преговори помеѓу Братството и Организацијата биле водени во септември 1898 година, меѓуто без успех.
Во септември 1899 година, во Солун пристигнал емисарот на Врховниот комитет, поручникот Иван Камбуров.
Тој пред Управниот совет на Братството ги изложил условите за обединување.
Членовите на Братството побарале еден нивни член да влезе во ВМК на местото на Ѓорче Петров, но тоа било одбиено.
Нивното барање било спротивно од целите на ВМК на Сарафов.
Врховниот комитет сакал целосно да го премавне Задграничното претставништво од Софија.
Нивното барање било заменето со условот: Никој од централистите да не го претставува ЦК, туку еден претставник на ВМК да седи во Солун и да го следи развојот на работите.
Отука е јасна целта на Сарафовиот комитет, да се наметне како единствен фактор во целото македонското револуционерно движење.
Условите на Братството биле одбиени од Организацијата, а самите внатрешни дејци побарале растурање на Братството и негово слевање во редовите на ТМОРО.
Братството се колебало дали да ги прифати уловите на Организацијата .
Но, Централниот комитет испратил ултимативен протокол кој бил прифатен од Братството.
Членовите на Братството го прифатиле протоколот, затоа што биле убедувани од страна на Иван Камбуров дека Врховниот комитет ќе го преземе раководството на целото македонско револуционерно дело.
По потпишувањето на протоколот за помирување: Гарванов, Колушев, Самарџиев, Кондов, Мирчев, Тенчев и други истакнати членови на Братството биле заколнати во Организацијата од страна на Пере Тошев.
Јосиф Ковачев бил кооптиран во ЦК, a Иван Гарванов влегол во Солунскиот окружен комитет.
Ѓорче Петров, посредништвото на Иван Камбуров го оценил како принципиелно неправилно бидејќи со тоа се нарушила самостојноста на Организацијата.
ВМК на Сарафов се грижел да задоволи одделни амбициозни групи, отцепници, за да ги печали на своја страна и да ги внесува во Вантрешната организација како надворешни елементи .
Задкулисни игри[уреди | уреди извор]
По ова Ѓорче веќе сосем се дистанцира, иако таму дојде до спогодба.
Според Ѓорче таа постапка била принципиелно неправилна, затоа што на некој начин излегува дека Комитетот тука се грижи да им излегува во пресрет на одделни амбициозни групи, отпадници, за да ги придобива на своја страна, и да ги вовлекува во Внатрешната организација како надворешен елемент...—Борис Сарафов, Спомени
Борис Сарфов уште во текот на составување на новиот ВМК планирал да го преземе Централниот комитет и Организацијата, со што би станал главен раководител на целото македонско револуционерно дело.
Отука, тој склучил договор со полковникот Иван Цончев и потполковниците Атанас Јанков и Стефан Николов.
Според договорот, Цончев требало да поднесе оставка на офицерската должност и да застане на чело на Врховниот комитет, а Сарафов со офицерите да замине во Македонија каде што требало да ја заземат Организацијата и во најкус рок да покренат едно востание.
Македонија требало да биде поделена на 14 востанички окрузи на чело со по еден офицер, а Цончев требало да навлезе во Македонија со поголеми сили, слична како за време на т.н Мелничко востание од 1895 година, меѓутоа сега би имале и внатрешни сили.
Генералите се договориле целиот план да го изведат тактички, без да дознаат задграничните претставници .
Меѓутоа, за целиот договор, задграничните претставници дознале од офицерите Тома Давидов и Стојчо Гаруфалов, како и од полковникот Атанас Јанков кој бил доста глуп и се издал.
Задграничните претставници за договорот соодветно го информирале ЦК во Солун.
Во овој период, Орагнизацијата израснала во вистинска сила, а Гоце и Ѓорче Петров имале силен авторитет како во Македонија, така и сред македонската емиграција.
Офицерите не се осмелувале на конкретна акција за реализација на договорениот план, без благослов на задграничните претставници.
Отука, на едно заседание на ВМК, офицерите им предложиле на Гоце и Ѓорче Петров во Централниот комитет да влезат двајца офицери од ВМК, а уште 14 до 16 офицери да бидат распоредени во револуционерните окрузи низ Македонија.
Предлогот од страна на задграничните претставници во принцип не бил отфрлен .
Отука, произлегла мајскиот компромисен договор од 1900 година.
На преговорите, Внатрешната организација била преставена од Гоце Делчев и Ѓорче Петров, а ВМК од страна на Иван Цончев, Стефан Николов, Атанас Јанков, Стојчо Гаруфалов и Атанас Мурџев.
Одредбите на мајската спогодба од 1900 година биле во форма на предлози до Централниот комитет на ТМОРО, со што Централниот комитет не морал изрично да ги спроведе.
Спогодбата била дипломатска победа на задграничните претставници.
Меѓутоа, ВМК на Сарафов сакал да ги протурка предлозите.
Отука, на 15 мај 1900 година се одржало заседание на Врховниот комитет.
Во текот на заседанието, било решено да се пристапи кон избор на лица кои би требало да бидат испратени во Македонија било за членови на Централниот комитет, било за реонски раководители и прости работници.
Едногласно, капетанот Димитар Венедиков бил избран за член на Централниот комитет, кој по заминувањето во Солун, со останатите членови на ЦК на ТМОРО требало да го изберат другит член.
ВМК иста така одлучил, Софрониј Стојанов да замине во Битола каде што требало да работи со Битолскиот окружен комитет .
Капетанот Венедиков бил прифатлив за задграничните претставници: Гоце Делечв и Ѓорче Петров.
Тие сметале дека Димитар Венедиков е поумерен и посовесен.
Тој бил прифатлив и за Централниот комитет, но само како советодавен глас.
Ѓорче го информирал Венедиков за неговата улога во Централниот комитет.
Но, тој одбил да замине за Солун, зошто сметал дека се најдува помеѓу два камена и дека неговата улога е неблагородна, некорисна.
Поради долгите надмудрувања, Софрониј Стојанов дури во декември 1900 година, пристигнал во Солун.
Врховниот комитет, првично одлучил тој да замине за Битола, меѓутоа поради Попставревата афера тој не заминал за Битолскиот вилает, и на крај било одлучено да го замени Димитар Венедиков.
Во Солун, Софрониј Стојанов престојувал под лажно име Хаџиасенов, како претставник на друштвото Бугарија.
Тој во Солун останал се до Солунската провала од 1901 година .
Македонска крвава свадба[уреди | уреди извор]
VІІ македонски конгрес[уреди | уреди извор]
Тоа беше во 1900 г., ми се чини во март или април.
Поминав преку Виена за пушките.
Се одбив во Штаер, каде оставив човек да раководи со работата.
Потем таму нарочно одеше Софрониј Стојанов, за да ги презема една по една.
Ги пренесовме по Дунав, - минаа небаре носиме модер камен за државните лозја.
Кога се вратив, по конгресот активноста продолжи.
Се засилуваа активности за собирање средства.
Кон крајот на 1900 год.
се зафативме да формираме стрелачки дружини.
Им ја оставивме таа работа на воените, тие да ги обучуваат и вежбаат - Јанков во Шумен, Николов во Варна, Протугеров во Русе, Јорд.
Венедиков во Плевен, тука Гаруфалов и Д. Венедиков...—Борис Сарафов, Спомени
Додека двете организации се надмудрувале околу спроведувањето на мајската спогодба, кон крајот на јули и почетокот на август 1900 година се одржал Седмиот македонски конгрес.
Гоце и Ѓорче Петров за прв пат присуствувале во работат на еден конгрес на Врховниот комитет.
На Конгресот било констатирано дека недоразбирањата помеѓу двете организации произлегле поради различноста на програмите и духот на дејците .
Делегатите заклучиле дека програмата на ВМК содржела повеќе дипломатски отколу револуционерен колорит и дух и дека иста таа програма како да произлегува од некакви државни задачи на Бугарија со што Врховниот комитет се ставал во зависност од неа.
Отука, била покрената дискусија за усогласување на програмите помеѓу двете организации.
Како заштитник на старата програма на ВМК се јавил Андреј Љапчев, меѓутоа тој ја немал подршка од делагатите, а неговата дискусија била протолкувана како обид за вмешување на бугарската влада во внатрешните работи на ВМК.
Во текот на дискусијата биле исфрлени следните принципи: 1) Македонското движење по својата природа е масовно.
2) Тоа не е и не може да биде дело на политиканти дипломати.
3) Автономијата на Македонија не треба да се поврзува со таа на кнежеството поради некакви комбинации.
Овие принципи вусшност биле воопштени сваќања на Гоце и Ѓорче Петров за македонското револуционерно дело .
Самите принципи биле прифатени од Конгресот и како такви влегле во преработениот статус на Врховниот комитет.
Седмиот македонски конгрес, требало да ги отстрани недоразбирањата помеѓу двете организации, но тие не само што продолжиле, туку и се продлабочиле.
Идните настани тоа го потврдуваат.
Судир со Внатрешната организација[уреди | уреди извор]
Ѓорче беше уште во Трново; Делчева го немаше.
Тој дојде, но веќе и тој не доаѓаше кај нас, поради Ѓорче.
Решивме да се тргнеме од Комитетот, со тоа што ќе заминеме внатре во Македонија, и тука да оставиме наши заменици, се разбира, ами кои други, ако не пријателите со кои се бевме договарале пред да влеземе во Комитетот, а имено Цончев и неговите другари...—Борис Сарафов, Спомени
Во текот на двата мандата на Сарафовиот комитет, биле собрани 560 000 франци.
Еден дел од овие финансиски средста биле наменети за набавка на муниција и оружје.
Биле набавени 1000 манлихери и 100 карабини манлихери од Австрија, како и 10 000 кримки со 1, 5 милиони патрони, околу 1000 ревовери, околу 1500 мартинки, берданки и други.
Добар дел од финансиските средства кои биле собрани од ВМОК на Сарафов, по разни основи биле потрошени за потребите на Организацијата.
На Десетиот македонски конгрес од 1902 година, било утврдено дека за потребите на Организација во 1899 година биле ослободени 9 600 лева злато, 23 327, 20 лева сребро, во 1900 година за ТМОРО биле расходувани 31 555, 90 лева злато и 46 180, 93 лева сребо.
За периодот помеѓу 25 март до 9 април 1901 година, било константирано дека за потребите на Организацијата биле ослободени 6 578, 70 лева злато и 19 769, 14 лева сребро.
Во овие бројки влегувале сите средства кои биле поврзани со македонското револуционерно дело.
Меѓутоа, значаен дел од овие расходи не биле признати од Ѓорче Петров и Гоце.
Во текот на Осмиот македонски конгрес, Гоце истакнал дека како валидни расходи може да се сметаат само оние расписки кои го имаат печатот на ТМОРО.
Оваа држење на задграничните преставници за финансиските средства, водат кон заклучок дека Принцот манипулирал со парите на Врховниот комитет.
Големите финансиски средства и оружјето, ја зголемиле и зацврстиле амбицијата на Сарафов да владее со целото македонското дело.
Затоа, Сарафов започнал со подготовка на луѓе кои во погоден момент требало одвнатре да му помогнат.
Тој најпрво почнал да ги врбува работниците на Организацијата, кои по разни основи доаѓале во Бугарија.
Внатрешните дејци кои престојувале во Бугарија требало да бидат издржувани од страна на Задграничното претставнишво, меѓутоа Сарафов започнал дирекно да им дава пари, со цел да ги спечали на своја страна.
За овие случувања, Ѓорче во своите спомени истакнува: Момчињата од внатрешноста, што доаѓаа тука, бидејќи требаше да ги издржува В.К., Сарафов... посакаа овие момчиња да зависат од нив, а не од мене и Делчев; како што беше уговорено.
Тие требаше само да збираат пари и да ни помагаат, а ние ќе им помогнеме да ги соберат тука; тие не треба да се мешаат во внатрешните работи, како што сакаше В.К.
Почнаа да им даваат на момчината предебела издршка, не во духот на дотогашната наша практика, за да ги предрасположат кон себе... почнаа да дават плата по 60—100, дури и 150 лева месечно.
Првите судирања ни беа по ова прашање.
Момчината понапред се натпреваруваа, кој повеќе да гладува, кој повек`е да покаже самоодрекнување, а сега фатија да си завидуваат, кој повеќе плата добива... И самиот, Делчев, кога ги виде овие работи, се потресе, и како нестрплив отиде внатре, без да им речи дури и збогум, а ме остави мене да се расправам со нив.
Борис беше главата на овие тенденции кон раскошност...
Сарафов ја искористил потребата од кадар за изградба на Четничкиот институт.
Голем дел од офицерите кои биле испратени од Бугарија, целосно се посветиле на македонското револуционерно дело, а дел од нив станале и фанатични македонски борци.
Меѓу нив бил и Христо Чернопеев, еден од најблиските соработници на Јане Сандански и жесток противник на врховизмот во Македонија.
Меѓутоа, Сарафов сепак успеал провлече во ТМОРО свои приврзаници од типот на Васил Чакаларов, кои подоцна ги користел за наметнување на своето влијание во Македонија и Организацијата.
Задграничните претставници биле запознаени со тајниот офицерски договор и насетиле дека Принцот сака да владее со се.
Тие во договор со Централниот комитет одбегнувале да ги спроведат предлозите од Мајската спогодба.
Но, Врховниот комитет од своја страна започнал една акција против Гоце.
Тој бил обвинет дека сака да стане главен командант на востанието, а односите помеѓу двете страни се влошиле до тој степен што Гоце во просториите на ВМК бил физички нападнат од Христо Саракинов.
Нападот имал за цел да го заплаши и парализира Гоце.
Целиот настан имал имал големо влијание во неговиот однос кон Врховниот комитет и офицерите.
За судирот, Ѓорче истакнува: После првиот годишен конгрес Цончевите офицери беа многу одважни... Саракинов влезе во комитетот.
Овој див човек внесе елемент на грубост во односите.
Настроението беше против Делчев, зошто Делчев во своите обратувања беше порезок и беше јавно недоволен од комитетот, особено после Бозуковата работа.
Во едно заседание, во присуството на сите нас во комитетот, стана пререкнување меѓу Делчев и Сарикинов поради постапката на еден тукашен младинец.
Во ова пререкнување, како што се рашетуваше Делчев во собата, Саракинов се пушти како мачка од страна за да го собори... Делчев беше физички јак, успеа да се закрепи и му се фрли на него, се соборија.
Делчев посегна по камата на Саракинов да ја земе за да го прободи.
Делчев не носеше оружје.
Јас го видов ова намерение, се фрлив на Саракинов, ја зедов камата и попречив да не стане убиство.
Делчев го напушти комитетот со потсмевување.
Го последував и јас.
После доаѓаа Борис и Давидов да не убедуваат да не се оддава значење на случката.
Делчев се убеди така да ја заташкавме работата, не ја соопштивме во Солун.
Оваа случка не остана без значење за подоцнежните односи на Делчев кон комитетот и воопште кон офицерите.
Тој веќе не можеше да ги трпи.
Според Мајската спогодба, задграничните претставници требало да кореспондираат со Централниот комитет преку Славчо Ковачев, секретар на Врховниот комитет.
Меѓутоа, Ѓорче ја продолжил дирекната комуницира со ЦК.
Едно од писмата кои Ѓорче ги праќал до ЦК, се нашло во рацете на Александар Кипров кој бил испратен во Солун, како прислужник на Централниот комитет.
Кипров писмото го препратил до ВК во Софија, а тоа било копирано во 20 примероци.
Во Софија, писмото му било прочитано на Ѓорче.
Оваа писмо било испратено до Пере Тошев, во него Ѓорче ја посочил дволична улога на Врховниот комитет, дека присуството на Александар Кипров е вусшност обид на ВМК во Солун да има свое претставништво, а Централниот комитет да биде внимателен кон ВМК и да не се доверува многу.
Врховниот комитет од порано ги познавал ставовите на Ѓорче, а писмото всушност било искористено како повод за да се отарасат од Ѓорче, бидејќи веќе се почуствувале јаки.
На 19 декември 1900 година во Софија се одржало заседание на Врховниот комитет.
Од протоколот no.
59 дознаваме: ... Бидејќи Ѓорче Петров криво го информирал почитуваниот ТРЦМ-Одрински комитет за дејноста на ВМ Одрински комитет и го заблудува за суштината на тукашните работи, затоа ВМ Одрински комитет во својот денешен сосотав изјавува дека му е невозможно понатаму да другарува со Ѓорче Петров, поради тоа на овој последниот му предложи во еден (15) петнаесет дневен рок од денес да ја напушти Бугарија и да престане да дејствува во реонот на ВМ Одрински комитет.
За горното неодложно да се соопшти на почитуваниот ЦТРМ Одрински комитет и да се замоли согласно точка 2 од вонредниот протокол од 1 мај оваа година да испрати за членови во ВМ Одрински комитет на местото на Ѓорче Петров, други двајца свои другари.
Сарафовиот комитет не застанал тука.
По судирот со задграничните преставници, Сарафов продолжил да агитира помеѓу дејците на Организација со цел да ги придобие на своја страна.
Тој успеал, преку финансиски средства, да го придобие ќустендилскиот пунктовен началник на ТМОРО, Никола Зографов.
Со овој чекор, односите помеѓу двете организации уште повеќе се заостриле.
Кон крајот на 1900 година, ВМК и ТМОРО ги прекинале односите.
Врховниот комитет во почетокот на 1901 година ја прекратил материјалната помош за Организацијата, а таа била возбновена на 5 март 1901 година, откако Иван Гарванов застанал на чело на Централниот комитет.
Но, Организацијата презела соодветни мерки.
За време на Коледните празници, Сава Михајлов престојувал во Софија.
Тој имал средба со Ѓорче Петров од кога рабрал дека Сарафов од чисто славољубие сака да ја овенча својата дејност... природно во него се развила желба славно да заврши.
По враќањето во Македонија, Сава Михјалов како раководител на Горноџумајскиот околиски комитет склучил договор со соседните реони: Мелешевско и Разлошко, да му се спротистават на Сарафов.
Серскиот револуционерен округ прифатил да ја брани самостојноста на Организација и без знаење на Ѓорче и Гоце Делчев да не допушта чети во Џумајско.
Солунска афера[уреди | уреди извор]
Меѓутоа, уште пред да не уапсат нас, ги уапсија членовите на Комитетот во Солун.
Од солунскиот Комитет добивме непотполнети бели листови, подвлечени, со порака да си напишеме сами полномошно за да влеземе ние внатре, и да го замениме Централниот комитет, за чиј состав да влезат лица што ние ги сметаме за погодни.
И покрај тоа, Делчев беше против.
Тој велеше дека не ги признава тие работи, тоа решение на Солунскиот комитет, што било донесено во момент на неговото апсење.
И навистина оние во Солун си помислиле дека пропаѓа сe кога ќе ги уапсат.
Тие ни предлагаа да формираме еден подвижен ЦК, во чиј состав да бидам јас, Делчев и Ефрем Чучков.
Но бидејќи Делчев се спротивставуваше на тоа и постоеше такво расположение (тогаш под негово раководство беа четите, тој беше назначен за инспектор на четите), од тоа не бидна ништо.
Делчев веќе не сакаше да се дружи со нас, затоа што се сомневаше дека имаме поголема блискост со Цончев, одошто со Внатрешната организација...—Борис Сарафов, Спомени
На 23 јануари 1901 година, кога веќе дошло до раскинување на односите помеѓу двете организации, се разврзала Солунската афера.
Османските власти ги уапсиле Милан Михајлов, Александар Ников и Кочо Георгиев.
По затварањето, Александар Ников успеал да го искористи невниманието на стражарот и избегал.
Во потрага по Александар Ников и Милан Ризов, полицијата започнала со претрес на сите куќи, каде што можеле тие да се кријат.
Набргу биле уапсени повеќе членови на Организацијата.
На 25 јануари 1901 година, Христо Матов и Пере Тошев биле упасени .
Од членовите на Централниот комитет, последен на слобода останал Иван Хаџи Николов.
Тој оптоварен со помислата дека пропаѓа се, ги повикал Иван Гарванов и Спас Мартинов, при што им го објаснил начинот на коресподенција со внатрешноста.
На втората средба, било одлучено на Врховниот комитет да му се доделат 5 бланко полномоштва, кои од страна на офицерите требало да бидат искористени во случај на евентуално востани.
Софрониј Стојанов откако ги добил полномоштвата веднаш заминал за Софија.
Солунската афера имала катастрофални последици.
Целиот Централен комитет бил во затвор.
Револуционерната мрежа била разнишана во Солунско, Кукушко, Гевгелиско, Дојранско, Воденско и Тиквешко, а на индиректен начин биле засегнати и нивните соседни околии.
Аферата на површина го исфрлила Иван Гарванов.
Тој македонското револуционерно дело го гледал низ бугарска призма, а по неговото застанување на чело на ЦК, Организацијата зезела друг правец на движење.
Во целата афера, сомнителна е улогата на Врховниот комитет.
Антон Страшимиров истакува дека: Во Солун беше фатен човек од Софија пратен, којшто им ги предаде на Турците сите функционeри, целиот ЦК .
Според Димески: Кој се крие зад Солунската афера од 1901 година?
Дали таа се должи на обична случајност, или на зголемената офанизвност на османлиските власти насочена кон расчитување со водачите на МРО за што сведочат Скопскиот, Солунскиот и Битолскиот процес (сите во 1901 година), или пак во неа се вплетени прстите на Б. Сарафовиот ВМК, кој немал скрупули за постигање на целта?
Изгледа, од се по малку.
Едно е сигурно: Солунската афера ја предизвикал Милан Михајлов... инаку, морално лабилна личност.
Михајловски, воедно бил и најголемиот предавник во текот на аферата.
Но, тој не бил единствениот човек на ВМК.
Загадочна е улогата на Софрониј Стојанов.
Димитар Димески заклучува дека Софрониј Стојанов всушност бил претходница на Борис Сарафов, со задача да го сондира теренот за инкорпорирањето на Сарфов во ЦК на Организација, а по можност, да го подготви реализирањето на потајната желба на Сарафов да застане на чело на ТМОРО .
Софрониј веднаш откако ги добил 5 бланко полномошта заминал за Софија и изјавил дека си го уредил прашањето.
Оваа изјава може да се протолкува на два начина, таа може да се одмесува на 5 бланко полномоштва кои подоцна Врховниот комитет се обидел да ги употреби за завладување на Организацијата, или пак поради успешното предавство.
Ниту еден од членовите на поранешното БТРБ не бил уапсен, а според Ангел Динев, аферата дошла од Кочо Георгиев Карловалијата.
А. Шопов, истакнува дека тој бил единствениот што не бил од Македонија, туку од Источна Румелија .
По Солунската афера, ВМОК на Борис Сарафов се обидел да ја искористи тешката положба во која се нашла Организацијата, меѓутоа Гоце и Ѓорче Петров презеле една силна иницијатива со која ги пресекле сите обиди на ВМОК за преземање на Организацијата.
Меѓутоа, срцето и умот на Организацијата, не застанале тука.
Тие, истовремено им наредиле на сите раководни тела на ТМОРО да не ги извршуваат наредбите на Централниот комитет, во кој главна личност станал Бугаринот Иван Гарванов .
Судир со бугарската влада[уреди | уреди извор]
Истовремено владата беше против одржувањето на конгресот.
Не им дозволуваа на учителите да дојдат на конгресот.
Отидов кај Каравелов, и го запрашав каков демократ е тој, кога не им допушта на учителите да дојдат на конгресот!
Дали тој е, на чело на демократијата, или е само извршител на заповедите на кнезот?
Каравелов сиот растреперен ми рече: "Ќе видиме, ќе видиме.
"...—Борис Сарафов, Спомени
Додека задграничните претставници преземале мерки за консолидирање на Организацијата од провалата, Борис Сарафов дошол во судир со бугарската влада.
Како повод за судирот, послужиле двете ликвидации извршени во Романија, во режија на Врховниот комитет.
На 1 февруари 1900 година бил ликвидиран комитетскиот пратеник Кирил Фитовски.
Самиот Фитовски се понудил и бил задолжен, да купи пушки за потребите на македонското револуционерно дело.
Но отишол кај турскиот пратеник и поктажал се за пари.
Сарафов во своите спомени истакнува дека Фитовски бил претставен од Александар Протугеров, еден од приврзаниците на Иван Цончев.
По убиството на Фитовски, на 22 јули 1900 година бил ликвидиран Стефан Михајљану, уредник на весникот Peninsula Balkanika.
Тој бил убиен поради навредливите натписи насочни против Внатрешната организација .
Двете убиства ги влошиле односите помеѓу Бугарија и Романија.
Новата влада на Петко Каравелов и Стојан Данев го предупредиле Сарафов дека Бугарија ќе употреби сила за да ги врати на нивното место.
Но тој се заканил дека има сомисленици во војската, кои ќе бидат со нив.
Бугарските власти решиле да го соборат ВМОК на Сарафов.
Сарафов во декември 1900 година, го повикал Иван Цончев да поднесе оставка, врз основа на претходниот договор, на офицерската должност и да го преземе ВМОК во своите раце.
Цончев ја прифатил понудата и во почетокот на јануари 1901 година се нашол во Софија.
Цончевото доаѓање во Софија по некоја случајност се поклопила со Солунската афера.
Според договорот, Иван Цончев требало да застане на чело на Врховниот комитет, а Сарафов со 15 до 16 офицери да навлезе во Македонија и како нелегален да ја преземе Организацијата.
Меѓутоа, Сарафов неможел да навлезе во Македонија поради силното спротиставување на Гоце кој се заканил дека Организацијата ќе употреби сила.
Во меѓувреме, Сарафов се предомислил.
Според Ѓорче: Симеон (Радев б.н) беше го навил во згоден момент против Цончев, а Бориса да го инекцираш беше лесно.
Сарафов сметал дека е доволно силен да владее со се и дошол во судир со Иван Цончев.
Главниот мотив (за судирот б.н) беше амбиција кај Бориса.
Поделба во Врховниот македонски комитет[уреди | уреди извор]
Цончев со својата компанија побараа да ги кандидираме на претстојните избори за идниот Комитет.
Офицерите и Цончев и компанија настојуваа да се согласиме со таа комбинација, така што во извесна смисла и ни го наложуваа тоа, дека тоа треба божем да го сториме од другарска, офицерска солидарност, затоа што најпосле Цончев и компанија можеле да бидат на чело на Комитетот и порано.
Јас им одговорив дека не можам да се согласам да стане таква официјална смена на Комитетот, но се согласувам да доаѓаат и потоа, дури и на Комитетот, па како и порано да дејствуваме во слога.
Тоа не им беше пријатно.
Цончев дури ме запраша: "Вие и заповедате тука?"
Му одговорив дека во својство на претседател на Комитетот, обврзан да ги пазам интересите на делото, јас заповедам.
Цончев одговори дека тие нема да се согласат со таква заповед.
На тоа јас им ја покажав вратата, - и ги избркав.
Раскинот беше потполн.
Тие ми се заканија дека од утре ќе бидат опозиција.
Им одговорив нека повелат, само нека бидат опозиција врз база на принципи, а не на амбиции.
И навистина тие уште утредента низ цела Бугарија разгласија дека имало големи злоупотреби.
Тоа беше нивни маневар (тоа стана вечерта на 13 март, 1901 г.).
Јас распратив телеграми дека луѓето Јанков, Мурџев и Саракинов се отпадници, па друштвата да не им укажуваат доверба...—Борис Сарафов, Спомени
Офицерите имале различни погледи од Сарафов.
Генералот Иван Цончев имал силен авторитет меѓу офицерите.
Набргу, Врховниот комитет се поделил на две крила: Сарафисти и Цончевисти.
Во подгреаната атмосфера, Сарафов го свикал вонредниот Осми македонски конгрес на македонските друштва во Бугарија.
Судирот и расцепот кој настанал во редовите на ВМОК, задграничните претставници сакале да го искористат за да провлечат своја сопствена листа, иако себеси се преставувале како неутрални посматрачи.
Целата дилема околу приматот на двете офицерски струи на престојниот Конгрес била решена од бугарската влада.
На 23 наспроти 24 март 1901 година, Сарафов бил уапсен, заедно со Тома Давидов, Славчо Ковачев и Георги Петров.
Последниот бил уапсен по грешка, наместо Ѓорче Петров.
Со затварањето на Сарафов, бугарската влада реализрала две цели: а) Задоволување на Романија и големите сили.
б) Отстранување на Сарафов од ВМОК и создавање на услови за негово преземење од страна на Иван Цончев кој бил близок со бугаскиот кнез Фердинанд .
IX македонски конгрес[уреди | уреди извор]
Не уапсија одеднаш сите: мене, Ковачев, Давидов, благајникот Ѓорги Петров, кого го сметале за Ѓорче Петров (и тој беше замешан по делото).
Благајникот го пуштија по 3-4 дена.
Со Комитетот остана да управува Ѓорги Минков, а за помошници ги назначиле покојниот Славе Мерџанов, покојниот Соколов и други блиски другари.
На 8 април се одржа конгресот.
Цончев и компанија уште на станицата ги пречекуваат делегатите, растураа пак клевети за големи злоупотреби и агитираа за своја кандидатура.
Со ретки исклучоци кај нас не ги пуштаа делегатите....—Борис Сарафов, Спомени
Кон крајот на јули и почетокот на август 1901 година во Софија се одржал Деветиот македонски конгрес.
Овој Конгрес поминал во знакот на целосната победа на Цончев.
За претседател на ВМОК бил избран Стојан Михајловски, Иван Цочев за потпретседател, секретар Иван Стојчев, касиер Георги Белев, а членови Стефан Николов и Антон Бозуков.
На Конгресот присусутвувал Борис Сарафов, но било забележливо отстуството на Гоце Делчев.
Габровски и овој пат успеал да провлече една резолуција во корист на Организацијата, која од страна на Цончевистите била прифатена од тактички причини .
Според оваа резолуција: Задачата на македонската организација во слободна Бугарија не е да го организира и раководи револуционерното движење во Макеоднија и Одринско, кое се развива при особено социјални услови и не трпи никакви присилувања однадвор, туку само го помага морално и материјално и истовремено да ги изнесува и толкува неговите цели и стремежи како пред бугарското, така и пред европското општество .
Агитација низ Европа[уреди | уреди извор]
Жална грешка е да се претпоставува дека ние ја бараме Македонија во име на Бугарија.
Ние Македонците се сметаме себеси за сосема одделен национален елемент и ни најмалку не сме наклонети кон дозволување нашата земја да биде заграбена од Бугарија, Србија или Грција.
Впрочем, ние ќе се спротивставиме на било какво здружување од тој тип со сета наша моќ.
Македонија мора да припадне на Македонците...—Борис Сарафов, The Times
Прва земја што ја посетува е Русија (уште во 1900).
Тука стапува во контакт со грофот Игнатиев, баронесата[Дистерло и со други високи луѓе на царскиот двор.
Во Виена се запознава со австрискиот гроф Јозеф и со фон Милер (идниот цивилен агент во Македонија).
На нив им ја објаснува состојбата во Македонија и целите на организацијата.
Почнува да собира пари за печатењето на весник Ефор.
На неколку пати пишува статии во весник Temps во којшто пропагира за македонското дело.
Сарафов ги обиколува и виенските казина и салони, правејќи познанства со богати луѓе од целиот свет.
Така на пример во едно казино се запознава со еден богат Англичанец, кој се заљубува во Македонското дело и на Сарафов му дава 8.000 франка.
Половина од тие пари Сарафов ги праќа во Софија за купување на оружје, а другите за печатење на весникот "L'Effort" и весникот Дело (весник што постојано ги критикува врховистите на Цончев).
Во Париз Сарафов има средби со истакнати политички личности на кои им говори за целите и борбата на Македонците.
Во Будимпешта Сарафов се сретнува со претставниците на српскиот двор Балукчиќ и Симиќ и со нив започнува преговори (Сарафов е првиот македонски деец што започнал преговори со Србија) .
Тој веднаш ги предупредува Србите дека ВМОРО е вистинската македонска организација, а не ВМОК на Цончев - како што вели во неговите спомени: да имаат доверба во мене и моите луѓе, и да се држат настрана од луѓето на Цончев, бидејќи внатрешната организација искрено работи за идејата "Македонија на Македонците" .
На прашањето што ќе се случи со Македонија ако евентуално добие независност Сарафов им одговара: Јас им реков да бидат уверени дека кога ќе се воспостави автономна Македонија, веднаш ќе се формира најсилна партија, која ќе биде против анексијата (со Бугарија), од која страхуваат Србите.
Им реков уште дека таа плејада борци за слободата на Македонија нема да плука врз своите принципи, оти Србија тогаш ќе излезе на море, бидејќи меѓу нас нема да има царински граници .
По средбата со Србите, Сарафов во 1902 година оди во Женева, каде што благодарение на неговиот шарм и дипломатски способности успева да издејствува богати Англичани да му дадат 50.000 франци.
Најголемиот дел од тие пари ги дава на младиот студент по право Симеон Радев за печатење на весникот Le Mouvement Macedonien во Женева.
Другиот дел го праќа во Софија за купување пушки, а им испраќа пари и на Гемиџиите за извршувањето на познатите Солунски атентати.
Исто така тој се запознава и со ќерката на богатиот Англичанец, која ја натерува да се заљуби во него и да испраќа пари на ВМОРО.
Како што се изразува тој во спомените: И се прилепив јас и на ќерка му на богатиот, стара мома (таа многу го симпатизираше нашето дело).
Дополнително оди во Париз и купува од таму 1.000 килограми динамит, кои ги праќа во Солун за потребите на Гемиџиите.
Рехабилитација[уреди | уреди извор]
На Давидов му испратив чек на 10.000 франка.
И се прилепив јас и на ќерка му на богатиот, стара мома (таа многу го симпатизираше нашето дело).
Истовремено го повикав од Солун Јордан поп Јорданов (Орцето), и му дадов 10.000 франка, за да продолжат со работата.
Уште кога бев во Комитетот, со согласност на Делчев се започна со поткопување на банката во Солун.
Таа идеја беше на Славко Мерџанов, што ја имаше применето во Цариград, а пак Орцето и Диме Мечето беа негов огранок во Солун.
Оние од Цариград, заедно со Мерџанов, ја намислиле таа работа.
Орцето беше поработел некое време во Цариград, па таму научил како треба да се поткопува и сл...—Борис Сарафов, Спомени
Цончевистите биле опасни непријатели, не само на Организацијата туку и на целото македонско дело.
Отука, внатрешните дејци решиле да придобијат што поголем број на сојузници во борбата против Цончев.
Во овој период, своите услуги ги понудил Борис Сарафов .
На 25 март 1902 година, Сарафов преку писмо до Задграничното претставништво побарал средба со Гоце.
Тој потенцирал дека во минатиот период потполно се согласувал со Гоце и Ѓорче Петров, а сега некаков си нов фактор, Гарванов, заседнал во Солун, куму вие му ги исполнувате заповедите и кому ќе треба и ние да му палиме свеќи преку вас, за да станеме добри работници.
На крајот од писмото, Сарафов запрашал: ... дали ние сме македонски револуционери или бугарски патриоти?
Сарафов сакал да го искористи судирот со Цончев и поранешното непријателството меѓу ЦК и Гарванов, во своја полза.
Непознато е дали Гоце му одговорил на Борис Сарафов.
На Организацијата и биле потребни сите кои можеле да го поматат планот на Цончев.
Отука, Сарафов успеал да се доближи до Организацијата, бил тивко прифатен и рехалибилитиран преку Ѓорче Петров и Гоце.
Против рехабилитацијата на Сарафов, истапил ЦК на Иван Гарванов.
На 4 јули 1902 година, ЦК испратил писмо до Задграничното претставништво во кое известил дека гемиџиите, кои биле под влијание на Сарафов, со својата дејност правеле проблеми за Организацијата, затоа било потенцирано: Ако Принцот, мисли со тукашните Орцевци да ја ослободува Македонија, тешко нему и нам.
На вклучувањето на Сарафов во Организацијата, како и на неговиот план да замине за Пирин, остро се спротиставил Јане Сандански, кој се заканил дека ќе се отцепи .
Х македонски конгрес[уреди | уреди извор]
Јас требаше да дојдам на конгресот (во последниот ден на јули).
Дојдов и јас да се потрудам да им го одземеме Комитетот.
Меѓутоа, тие толку несмасно буричкале тука, што Цончев успеал да си збере свои делегати.
Имавме наши делегати, - половината од нив беа мои лични пријатели, половината му беа пријатели на Делчев, - туку не можевме да собереме мнозинство.
Уште во почетокот на конгресот Цончев не го допушти пристапот на конгресот на делегатите од исклучените друштва.
Ако ги беа пуштиле делегатите од овие последниве, секако ќе успеевме.
Јас предложив да се наметнеме - да си пробиеме пат со ками и револвери в раце.
Ѓорче не сакаше, туку велеше да организирам тајфа.
Јас не го прифатив тоа, и сe си остана така...—Борис Сарафов, Спомени
Една недела пред почетокот на Конгресот, бугарскиот министер за внатрешни работи А. Људсканов имал подготвено сценарио.
Тој во еден разговор со српскиот дипломатски претставник во Софија истакнал дека во Бугарија постојат 43 македонски друштва кои го признаваат ВМОК и 34 друштва кои се на страната на Сарафов, поради што не биле признати.
Министерот истакнал дека на закажаниот Конгрес ќе учествуваат само признаените друштва, а доколку делегатите на непризнаените друштва навалат да влезат или доколку мнозинството од делегатите на признатите друштва му се спротистваат на Цончев, тогаш генералот имал намера да го одложи Конгресот на неодредно време.
Доколку тоа не било можно, Цончев бил подготвен да употреби сила и да предизвика неред со што би го растурил Конгресот, со што дефинитивно би се укинал ВМОК.
Људсканов рекол дека бугарската влада нема да го забрани Конгресот и функционирањето на ВМОК се додека не настапи погоден момент, за да не биде обвинета од страна на македонската емиграција .
На 28 јули 1902 година во Софија започнал со својата работа Десетиот македонски конгрес.
Претходно, со посебно окружно бил објавен списокот на друштвата кои можеле да испратат делегати.
Во рамките на поканетите друштва, ТМОРО успеала да провлече свои приврзаници, меѓу нив биле: Никола Наумов, Тома Карајовов, Никола Габровски, Борис Срафов, Владимир Ковачев, Георги Петров, Пејо Јаворов и други.
Истовремено, Софиското друштво презело обврска да ги организира непризнаените друштва.
За да се попречи учеството на делегатите на непризнаените друштва, проверката на полномоштвата траело неколку дена.
Во тој период, опозициските делегати и непризанените друштва го услогалсувале својот став кон Цончев.
Сарафов тогаш предложил да се пробијат со кама и револвер, но тоа било отфрлено од Ѓорче Петров.
Опозициските делаги решиле да учествуваат во работата на Конгресот се додека не помине отчетот .
Конгресот посветил специјално вниманије на односите помеѓу двете организации.
Притоа, Организацијата била обвинета дека не е способна да го воружи населението во Македонија, со што технички би се подготвила револуцијата, а повторно била уфрлена старата осуда дека Задграничното претставништво се претворило во трета орагнизација, и демек таа била главна пречка за нормализирање на односите помеѓу ТМОРО и ВМОК.
Гоце Делчев бил поканет од страна на Конгресот да даде објаснување, но тој одбил да се обрати, бидејќи не им било допуштено на сите делегати да учествуваат во работата.
На 1 август 1902 година, Гоце се обратил писмено до него, како До собранието во Славјанска беседа, со што го деградирал Конгресот, на ниво на Собрание и го довел во прашање неговиот легитимитет.
Делчев истакнал: Во моите очи собранието на луѓето, кое ме кани на објаснување, не преставува вистински израз на дејците по македонското дело, бидејќи уште многу преставници на друштва... не се допуштени во него... Од друга страна, не би сакал да давам отчет на оние, од чии дејства Внатрешната организација се мачи повеќе, отколку од турските власти.
Писмото требало да биде прочитано од страна на Никола Наумов, но тој бил спречен во тоа.
Сепак Димитар Стефанов ги дал неопходните објаснувања.
Тој го обвинил ВМОК дека не ги почитува поранешните договори и ја осудил неговата завојувачка тенденција кон ТМОРО.
Во ист дух се изјасниле Наумов, Јаворов, Карајовов и Сарафов.
Бидејќи опозицијата била слаба, таа го напуштила Конгресот.
Преостанатите 41 делегат, за претседател го избарал Михаловски, а Иван Цончев за потпретседател.
Опозициските и недопуштените делегати конституирале нов Десети редовен конгрес.
Тие избрале дисиденски комитет на чело со Христо Станишев и Тома Карајовов.
Овој комитет бил на страната на ТМОРО .
Илинденско востание[уреди | уреди извор]
Се договоривме дека ќе заминам и јас.
Зборувавме за тоа посебно со Делчев и со Гарванов.
Најнапред беше решено да заминам во Малешевско, Струмичко, Радовишко, Кочанско, за да видам што може да се стори во тој реон.
Затоа почнав да се подготвувам за пат.
Тргнав веднаш, бидејќи владата беше узнала оти ќе заминам.
Тука не можев да се договорам какви пушки и друго ќе ми бидат дадени, ми рекоа дека сето тоа ќе ме чека на границата.
Васил Попов од Стара Загора, кој делувал порано во Малешевско, ја зеде на себе грижата за собирање на момчињата.
Константин Бараков (учител) родум од с. Скребатно, Хаџи Димов (социјалист), фелдфебелот Дачо Иванов од Књажево, мојот братучед поручникот Стојков (родум од Гајтаниново), поручникот Панајотов, родум од Трново, резервниот портопеј јункер Димитар Дечев (што беше заминал со Давидова и преку Грција се беше вратил), - тоа беа од пописмените во мојата чета, сe на сe околу 40-мина...—Борис Сарафов, Спомени
Советувања[уреди | уреди извор]
Во Софија се собравме со внатрешните - со Делчева и др.. Им раскажав каков одраз имаше надвор востанието на Цончев.
Нашите односи со Делчева сега, по ударот што им го нанесе Цончев, станаа посрдечни.
Имавме едно важно собрание пред Божиќ, и на Божиќ (во улицата Цар Симеон, спроти куќата на Цуцев, таму беше сместен и Комитетот на Станишев).
На состанокот беа Сава Михајлов, Герџиков, Татарчев, Матов, Прличев, Хр.
Силјанов, В`лчо Антонов, Ѓорче Петров и др.
Се разгледуваше писмото на Гарванов од Солун, дека по востанието од Цончев многу е зголемен теророт од страна на Турците, дека положбата во Битолско е неподнеслива, дека наскоро таму ќе вивне востание и сл.. Гарванов бараше од тука мислење за нивниот претстоен конгрес, што требало наскоро да се оддржи во Солун.
Имаше две мислења.
Матов и компанија сметаа дека треба да се крене востание, штом веќе е таква положбата.
Поинаку мислеа: Делчев јас, Ѓорче, и воопшто мнозинството беа против масовно раздвижување, туку само на четите да им се дадат инструкции за поактивни герилски акции, и тоа така што првенствено да се дејствува со динамит по пруги, мостови и сл.. Имаше борба меѓу двете мислења.
Имаше и друго мислење, застапувано од В'лчо Антонов, терорист, според кое не треба да се продолжи со неоружена активност, да се казни Цончев и сл... И Герџиков беше за тоа Цончев да биде казнет...—Борис Сарафов, Спомени
Во јули 1902 година во куќата на Бојан Биолчев во Софија се одржала средба на која присуствувале: Гоце Делчев, Иван Гарванов, Тома Карајовов, Туше Делииванов, Владимир Руменов, Никола Наумов, Лазар Димитров, Атанас Мурџев и домаќинот Бојан Биолчев.
На оваа средба било разгледано барањето на битолчани за кревање на востание.
Делчев, Руменов и Карајовов остро се спротивставиле за востание и била донесена одлука против дигање на какво и да е востание..
Кога веќе било евидентно дека ќе дојде до Горноџумајското востание, Централниот комитет сметал дека движењето на Врховниот комитет не е сериозно и опасно, се искажал против него и го осудил.
Но по избувнувањето на востанието, ЦК почнал да приклонува кон востание.
Задграничното претставништво откако го примило окружното од ЦК организирало советување во Софија кое траело неколку дена.
На оваа советување присуствувале: Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев, Христо Матов, Христо Татарчев, Иван Хаџи Николов, Борис Сарафов, Михаил Герџиков, Кирил Прличев, Туше Делииванов, Христо Силјанов и други .
На ова советување Матов и Татарчев ја поддржувале идејата за општо востание, додека пак Ѓорче Петров и Гоце Делчев се залагале за перманентно востание.
Ѓорче Петров предложил да дојде до засилување на четите и терористичките акции кој постепено требало да водат кон востание кое не требало официјално да се објави.
Михаил Герџиков предложил терористички напади кој би ја засегнале османската власт и европскиот капитал.
Тој планирал да се формираат терористички групи по градовите кој би биле во контакт со Централниот комитет, а кон овие идеи клонел и Гоце Делчев.Делчев истакнал дека Турција треба да се фрли во анархија, да се разниша Царството во неговите основи со што би се предизвикале Големите сили да интервенираат за решавање на Македонското прашање.
Меѓутоа Делчев се решил за комбинирано дејствување со чети и терористички акции.
Смилевски конгрес[уреди | уреди извор]
Јас изнесов дека сега востанието и се наложува на Организацијата поради авантурата што ја прави Цончев.
Сега веќе се задржаа гурбетчиите и друго, па востанието веќе молчешкум е прогласено во Битолскиот вилает.
Тоа претставува вистинско злосторство, да се крева неподготвено востание, но бидејќи се зголемени по бројност четите и се задржани луѓето, самите да се повлекуваме - не може, треба да се оди напред.
Се искажуваа надежи дека Бугарија нема да остане настрана, ќе се смешала и слично.
Јас изјавив дека не бива да се одгледуваат такви надежи, знаејќи ја добро положбата во Бугарија, никаква војна нема да се отвора заради нас, туку да пресметаме така што таа работа да ја започнеме и да ја изнесеме на своите плешки сами, пред да падне снегот.
Нема сомневање дека ќе има некаква интервенција од страна на големите сили, но не верувам дека може да дојде до оружена интервенција од страна на големите сили, но не верувам дека може да дојде до оружена интервенција...—Борис Сарафов, Спомени
Најголемиот број од делегатите веќе на 18 април 1903 година се собрале во селото Смилево.
Соселаните на Даме ја сфатиле честа како и одговорноста од престојот на такво мноштво на револуционерни првенци во нивното село.
Дел од месната вооружена сила, деноноќно ја вардела целата околина на час, час и половина растојание, а стотина души вооружени смилевци биле на нозе внатре во селото.
По предлог на Сарафов, за претседател бил избран Даме.
За секретари биле посочени и прифатени Георги Поп Христов и Парашкев Цветков.
Смилевскиот конгрес, како конгрес на Битолскиот округ, според решенијата донесени во Солун, требало дефинитивно да ја потврди одлуката за кревање востание.
Во таа насока се развила остра дискусија, во која се јавила струја која сметала дека условите за сенароден бунт, сè уште, не се созреани.
Даме Груев во своите спомени истакнува: На конгресот ја прикажав положбата онаква каква што е: сметав за безумно да се премолчува дека некои реони воопшто не се подготвени, и дека нема да земат учество.
Со Сарафов се сретнав за првпат во Смилево дома кај мене.
На конгресот Сарафов беше категорички за акции.
Имаше мислење порано да се започне со востанието.
Не верувавме дека Турците ќе се решат да прибегнат до толкава жестокост, сосем да го сотираат населението.
Сарафов во доверба кажуваше дека некој министер рекол оти ако бидеме во состојба да задржиме 60.000 турска војска, Бугарија ќе се смешала.
И јас најпосле допуштив дека може да дојде до тоа.
Конгресот ме избра за член на Генералштабот на битолскиот вилает, заедно со Сарафов и Лозанчев.
На првиот ден од конгресот од излагањето на делегатите било утврдено дека Прилепскиот, Битолскиот, Кичевскиот и некои делови на други реони не се достатно подготвени.
Меѓу делегатите се јавиле лица кои биле против востание во текот на таа година како што биле: Ѓорѓи Сугарев, Петар Ацев, Тале Христов, Никола Карев, Никола Петров Русински и други.
Во една крајно напната атмосфера по повод острите расправии околу решението за востание.
Несогласувањата ги прекинал Даме Груев, кој како еден од основачите на Организацијата и претставник на неговиот Централен комитет, уживал огромен авторитет.
Според сеќавањата на Пандо Кљашев, тој рекол: :А бре луѓе, не губете си го времето да го решавате прашањето - ќе, има ли востание или не, зашто тоа е решено - битти даваси!
Говорете сега за востание, како да го направиме и кога, но не по ден и по време .
Бил избран Главен штаб за II Битолски револуционерен округ со тројца членови: Даме Груев, Борис Сарафов и Анастас Лозанчев .
Конгресот го задолжил Главниот штаб да го одреди и датумот на востание.
Бил изработен Востанички дисциплински устав, со кој се определувале правата и должностите на востаниците, на реонските горски начелства и на ГШ.
Главен штаб за II Битолски револуционерен округ[уреди | уреди извор]
Отидовме во Ресенско.
Покојниот Славејко Арсов уште не беше сосем на јасно како ќе се води востанието.
Тој си мнслел од 900 мина вооружени селани да изведе во планината само 150 мина.
Му се кажа дека треба да ги крене сите.
Му беше даден план, како да го нападне градот Ресен.
Груев многу очекуваше од Арсова, но јас видов дека нема да биде кадарен.
Против Арсов имаше многу оплакувања, поради женски работи и др.
Сакаа да биде заменет од Кокарев.
Јас им реков дека штом веќе сте го поднесувале досега, стрпете се, сега е доцна да се сменува пред самото востание.
Незадоволните ги уапсивме, ги казнивме и сл.. Речиси насила го оставивме таму.
Јас го сторив сето тоа.
Тука, во с. Кривени преку Битола ми дојде писмо од Софија, во кое ми се јавуваше каков разговор имал Матов со генерал Савов во Софија.
Савов му рекол дека Бугарија ќе била готова накај септември, штом веќе не е можно да се одложува востанието.
Треба да споменам дека на одење од Софија, јас бев кај Паприков, и му реков дека одам во Македонија, дека таму ќе има движење.
Паприков ми рече тоа да биде одложено, ако е можно, за мај.
Јас го разбрав така, дека смислата на неговото искажување е во тоа, оти Бугарија може да војува...—Борис Сарафов, Спомени
По завршувањето на Смилевскиот конгрес Штабот презел разни дејнсоти за засилување на подготовките за востание.
Даме Груев и Борис Сарафов со чета започнале обиколка низ Охридско, Преспанско, Ресенско, Кичевско, Демихисарско, Крушевско и Костурско.
При оваа обиколка биле изработени детални планови за започнување на востанието во секој реон во зависност од месните услови.
Глaвниот штаб од страна на Смилевскиот конгрес бил овластен да го одреди датумот за започнување на востанието.
По долги натегања на 14 јули Даме Груев, Борис Сарафов кај селото Буф востанието да се крене на 2 август на празникот св.
На 22 јули, Главниот штаб ги известил горските началства дека востанитето ќе започне на 20 јули - стар стил (2 август) .
Централниот комитет го прифатил датумот за кревање на востанието и на другите револуционерни окрузи им го препорачал, а било дадено и појаснување дека востанието ќе започне: не вечерта спроти Илинден, туку вечерта на св.
Герилската тактика во почетокот на востанието дала резултати, востаниците во првите денови имале иницијатива.
Но откако започнала офанзивата на османлиската армија, востаниците биле принудени да се повлекуваат и да избегнуваат дирекни судири со турската армија.
Со Општиот план било предвидено населниетода не учствува во борбите, но постепено востанието во Македонија и Одринско добивало масовен карактер.
Откако армијата почнала со систематско палење на селата, при востаниците се создале големи збегови, со што дополнително се влошиле позициите на востаниците кои сега требало да го бранат населението.
Македонската револуционерна организација, нејзините раководители, Смилевскиот конгрес и Главниот востанички штаб сметале дека турската армија нема да посегне толку жестоко по цивилното население.
Самиот Даме Груев истакнал: Не верувавме дека Турците ќе се решат да прибегнат до таква жестокост - сосема да го разорат населението .
Меѓутоа централната власт по совет на германската дипломатија и дозволила на својата армија систематски да го гони и уништвува неборечкото население, при што биле изгонети, убиени голем број на жени, деца и страци, голем дел од турските села биле пеплосани.
Главниот штаб на 30 јули 1903 година испратил Мемоар до големите сили во кој било истакнато дека:
|"||Турската влада, чуствувајќи се бесилна да ги уништи дирекно нашите воружени сили, им препорача на своите војски еден од најварварските начини за задушување на движењето што се состои во ограбување и горење на христијанските села и во обесчестување и убивање на жени и деца ||"|
Мемоарот останал без ефект, а турската армија продолжила со дејствата против неборечкото населние.
Сето тоа допринело Главниот штаб, по палењето на Крушево и Смилево, по масакрот во збегот Голем Гар, да размислува за идната тактика на востанието.
На 22 септември во Слоештица, Даме Груев, Борис Сарафов и Атанас Лозанчев имале средба.
На оваа средба Сарафов предложил да се побара воена интервенција од Бугарија.
Меѓутоа никој од нив не сакал да замине во Бугарија за да бара помош.
Затоа истиот ден Главниот штаб се обратил писмено до бугарската влада, во писмото било истакнато дека Главниот штаб поради: критичната и ужасна положба (се обратил до бугаркста влада б.н), бугарското населнени во Битослкиот вилает по извршените опустошувања и жестокости од страна на турските војски и башибузлук, и со оглед на тоа дека тие опустошувања и жестокости на сиситематски начин продолжуват и не може да се види до каде ќе отидат.
Во панатамошниот текст до бугарската влада била објаснета состојбата во Битолскиот вилает и Главниот штаб изразил чудење зошто бугарската влада: продолжува да гледа со ладнокрвност на систематското истребување на бугарскиот народ и било побарано од бугарската влада да притекне на помош со војна.
Меѓутоа и самиот иницијатор на писмото Борис Сарафов, не верувал дека тоа ќе даде резултати .
Треба да се истакне дека ова писмо на Главниот штаб до бугарската влада од страна на бугарската историографија се користи за докажуавње на бугарскиот карактер на Илинденското востание и македонското население.
Во момент на силно атакување на турската армија против мирното население и востаниците, на Главниот штаб му бил потребен сојузник во борбата против Отоманската Империја, тие се надевале во помошта на Бугарија и отворањето на нов фронт на исток со кои би се олесниле позиците на востаниците во Македонија и во Одринско.
Палежите на селата, апелот на османкста власт за враќање на неселнеито по селат , советите на козулите, гарнаците за амнестија и гласините за реформи допринеле Главниот штаб да почен да размислува за распуштање на востаничките сили.
На 2 октомври 1903 година, Главниот штаб над Смилевската корија донело одлука за организирана демобилизација на востаниците.
Планот за демобилизација предвидувал, распуштање на востаниците и нивно враќање дома, собирање и складирање на оружјете, засолнување на компромитираните револуционерни раководители и дејции, раководниот кадар на теренот да биде сведен на минимум, а веднаш потоа Борис Сарафов заминал за Софија.
Судир со Даме Груев и Лозанчев[уреди | уреди извор]
Сарафов беше со мене.
Тогаш се разделивме.
Јас предложив да отидам во Леринско, но и тој го сакаше истото тоа.
Борис се искажа ,дека е решен да си замине во Бугарија, и се упати преку Преспанско-Леринско.
Со него тргнаа и некои од неговите луѓе, па и други...—Даме Груев, Спомени
Во своите спомени Даме истакнува: Сарафов беше со мене.
Тогаш се разделивме.
Јас предложив да отидам во Леринско, но и тој го сакаше истото тоа.
Борис се искажа, дека е решен да си замине во Бугарија, и се упати преку Преспанско-леринско.
Со него тргнаа и некои од неговите луѓе, па и други .
По одлуката за демобилизација, Борис Сарафов го зел знамето на Главниот штаб и заминал за Бугарија.
Во Софија, сарафистите му приредиле величествен пречек.
Сарафов се појавил со развиореното знаме, по излозите на софиските улици бил обесени неговите портрети, а толпата во раце го одвела во неговиот дом.
Христо Силјанов вели дека: Борис беше во својата стихија.
Таквиот триумфален марш предизвикал реакција кај Даме.
На 15 ноември 1903 година, Даме и Лозанчев испратиле писмо до Сарафов во кое истакнале: Три пати не излажа со тоа знаме... Ти сакаш чисто и просто да го задоволиш своето его.
На знамето не му е место во Софија.
Предај му го на Матов и на Татарчев за да ни го испратат при првата можност .
Додека Сарафов дефилирал низ софиските улици, Даме останал во Македонија со што целиот морален товар за востанието паднал врз неговиот грб.
Преговори во Белград[уреди | уреди извор]
Во Белград ги затеков Матеј Геров и Љапов како претходница.
Сарафов беше презел чекори да се рекламира насекаде.
Матеј Геров беше ангажирал стотина студенти, други граѓани ангажирал Љапов, па на станицата се беше збрал множество свет, што го пречека Сарафова со овации.
Јас не знаев ништо, дека пристнгнува Сарафов, тоа Љапов и Геров го криеја од мене.
Немав ни пари, чекав да ни испратат пари за да си купам облека.
Грамадницата одеше по пајтонот, извикувајќи му "живео" на Сарафов.
Мнозина студенти се качија горе во хотелот "Код Париза".
Сарафов излезе на балконот и одржа говор.
Воопшто земено беше многу свечен пречек...—Михаил Герџиков, Спомени
По Илинденското востание во Србија дошло до раздвижување.
Задграничните претставници Матов и Христо Татарчев се надевале дека ќе можат да издејствуваат некаква помош од српска страна за потребите на Внатрешната организација.
Во теј период Сарафов решил да тргне на една обиколка низ Европа, тој си поставил три цели: да се одмоти, да го пропагира ослободителното дело и да најде пари.
За да го контролираат Сарафов, задграничните претставници му наредиле на Михаил Герџиков да го придружува.
Оваа задача Герџиков ја прифатил и заминал за Белград, каде го чекал Сарафов
Сарафов пред да пристигне во престолнината на Србија го сондирал и го подготвил теренот за своето доаѓање.
Неколку недели пред тоа, тој вп Белград го испратил Матеј Геров.
Геров во името на Сарафов воспоставил контакти со студентите-автономисти, меѓу макеоднските емигранти и други важни луѓе.
Геров успешно ја извршил задачата која му била доверена.
Студентите од македонско потекло и српската студенска младина околу друшштвото Побратимство се подготвиле свечено да го пречекаат, а организирале и митинг на кој говорел Сарафов.
Принцот пристигнал на 27 ноември 1903 година во Белград.
Герџиков, кој не бил известен за подготовките на Геров, му се придружил на Сарафов.
Меѓутоа, Герџиков бил целосно маргинилизиран и не учествувал во преговорите и доверливите средби на Сарафов .
Сарафов со српските првенци преговарал на своја рака и имал за цел да издејствува финансиски средства за себеси, а не за потребите на Внатрешната организација.
Во замена за парите, Сарафов се обврзал да изврши одредени услуги.
Таквата дејност ги потикнала задграничните претставници да испратат свои луѓе во Белгра.
Најпрво Михаил Николов, а подоцна Сава Михајлов.
Тие требало да ги проверат активностите на Геров и да ги дознаат намерите на србите .
Противуслуга[уреди | уреди извор]
Повторно ме пратија во Белград.
Од тамошниот комитет ми дадоа 20 000 динари кои му ги донесоф на Сарафов... Јас знам дека се земени вкупно 40 000 лева: 20 000 ми ги дадоа мене, и другите 20 000 му ги дале дирекно на Сарафов или Геров...—Апостол Димитров Грежов
Во летото 1904 година, Глигор Соколов (поранешен четник на Внатрешната организација) од село Небрегово, организирал голема чета, составена од поранешни четници кои престојувале во Србија или биле повикани од Бугарија.
Во четата влегол и Јован Долгач - поранешен организациски војвода во Крушевско.
Оваа чета требало да навлезе во Македонија и да работи за интересите на српската пропаганда .
Кон крајот на август, четата која броеча 60 души ја минала српската граница.
По преминот, од четата се одделил еден дел за скопксо, потоа еден дел за Кичевском еден дел за Охридско, а Сколов(иќ) со 12 души требло да остане во Прилепско.
Меѓутоа, тој требало да мине низ Велешко, преку Вардар за да дојде во Прилепско.
Овој подвиг без помошта на Внатрешната организација бил ризичен.
Сите претходни обиди на србските чети биле неуспешни.
Ренегатската чета на Тренко во пролета се обидела да се пробие до Порече, но неуспешно.
Била пречекана од организациската чета на Арсо Локвички.
Меѓуотоа, Глигор Соколов бил добро подготвен за својата мисија.
Тој насекаде се преставувал како организаторски војвода и бил снабден со неопходни писма за поминување.
Сокол стапил во контакт со скопскиоит војводата Боби Стојчев.
Војводата Стојчев пред да оставари средба со Соколов, добил наредба од Сарафов да се стави на располагање на Глигор, тој сметал дека станува збор за организациска чета.
Бидејќи србоманската чета била препорачана од Сарафов, војводата Стојчев ја повел четата кон Велешко, ја пренел преку Вардар и ја придружувал до Азот, каде што се разделиле.
За овоаа постапка на Сарафов, Христо Силјанов истакнува: Сарафов не ги надитри Србите, туку беше надитрен од нив.
Сарафовата помош при минувањето на оваа србоманска чета, всушност била услуга за парите кои ги добил од Белград.
Расцеп на Македонската револуционерна организација[уреди | уреди извор]
Ниту тогаш, ниту пак сега (1930 г.)
сум согласен со методите на организацијата.
Една од нашите грешки беше, што ги советувавме нашите луѓе да ја избегнуваат власта, а други ја искористуваа.
Ние не ги советувавме нашите луѓе да стануваат чиновници.
Не еднаш во разговори со Пере и Ѓорче го застапував становиштето нашите луѓе да заземаат служби, да стануваат чиновници на турската држава.
Но тие ми одговараа: Не.
Ние тоа не можеме да го препорачуваме: ние не можеме со тоа да се согласиме, за нас власта расипува....— Анастас Лозанчев, Спомени
По востанието во Софија се одржале првите повостанички советувања на Организацијата.
Овие советувања се одржале во периодот од декември 1903 до февруари 1904 година, на нив учествувале истакнати раководители, војводи и началници, главно прашање кое било разгледувано е каков да биде правецот на делување по неуспешното востание.
На овие советувања дошло до оформување на две гледишта, од кои подоцна ќе прозлезат две струии, едната концепција била преставена од Христо Матов кој се залагал за зачувување на централистичкиот принцип, а другата струја се залагала за децентрализација и демократизација на Организацијата.
На советувањата преовладала концепцијата за децентрализација и демократизација предводена од Серчани .
Отука произлегла Директивата за идната дејност на Организацијата изработена од Димо Хаџи Димов, Димитар Мирасчиев и Димитар Стефанов со што биле поставени основите на Реформска струја.
Како одговор на Директивата, Христо Матов ја создал брошурата Основите на Организацијата од Брут (бг.
основитѣ на Организацията отъ Брутъ) во мај 1904 година.
Во брошурата биле преставени пет принципи околу кој ќе се групира Конзервативна струја.
Главните прашања околу кој се судриле дејците на Организацијата, се прашањето за централизација или децентрализација, односно демократизирање, како и крајната цел на самата Организација, односно автономна Македонија или оформување на Македонија како самостојна политичка единица во рамките на една балканска федерација.
Кризата и поделбите кој се појавиле по Илинденското востание, во текот на 1904 и 1905 година се продлабочиле.
Во овој период дошло до прегрупирање на силите, најистакнатите дејци на македонското револуционерно движење тргнале во барање на сојузници и приврзаници за наметнување на сопственото влијание.
Влијанието на Даме во Битолскиот револуционерен округ по Илинденското востание опаднало, тој презел и една обиколка низ Солунскиот округ и пошироко за наметнување на своето влијание, но ова обиколка не ги постигнала посакуваните резултати.
Прилепскиот конгрес покажал дека Даме има различни погледи од Пере Тошев и Ѓорче Петров, по прашањето за идното устројство на Организацијата.
Даме бил во лоши односи и со Борис Сарафов, кој преку поедини војводи го ширел своето влијание во Македонија.
Поради централистичките погледи, Даме бил на спротиваната страна од Јане Сандански и Серчани, како и со дејците на Струмичкиот револуционерен округ.
Тој ги расипал односите и со Атанас Лозанчев, со него во ноември 1904 година имал и физички судир .
Во август 1904 година во Софија се вратил Ѓорче Петров.
Тој истакнал дека Даме е уморен и дека е потребна негова замена ако сакаат да ја продолжат и завршат борбата на Организацијата.
Петров тогаш бил во коалиција со Петар Поп Арсов, Пере Тошев и Јане Сандански.
Оваа групација се залагала за демократизација на Организацијата, прекинување на врските со било која бугарска влада и распуштње на актуелното Задгранично претставништво.
Според српскиот дипломатски претставник во Софија - Симиќ, во декември 1904 година македонското револуционерно движење било поделено на 4 групи, една околу Борис Сарафов, кон неа клонеле Ѓорче Петров и Васил Чакаларов, друга околу Матов - Татрчев, трета околу Даме и четврта анархистичка околку која се вртеле Петар Поп Арсов, Михаил Герџиков, Димитар Мирасчиев и други, тие биле групирани околу весникот Револуционерен лист.
Симиќ истакнал дека највлијателна група била онаа на Даме, а нејзин најекспониран претставник во Бугарија бил Иван Гарванов .
Симиќ исто така истакнал дека дошло до зближување меѓу Даме, Гарванов и Иван Цончев, а на спротивната страна дошло до зближување меѓу Пере Тошев, Лозанчев, Сарафов и Ѓорче Петров .
Рилски конгрес[уреди | уреди извор]
Повеќето од нив, без сомнение знаеја дека овој конгрес има судбинско значење за ослободителното дело.
Тие имаа огромна желба да се смират спротивностите и да ѝ се даде на Организацијата тоа што ѝ недостасува - соодветен основен закон, единствено раководство, полет во работата.
Но, имаше и страсни функционери кои бараа надмоќ на својата група, имаше стари дејци кои им даваа магична сила на правилниците, имаше првенци кои преку конгресот сакаа да ги вратат загубените места во организациската хиерархија, а имаше и со тешки обвинувања кои не мислеа на ништо друго, освен како да се извлечат од рацете на врховниот револуцинерен суд - општиот конгрес.
Ете зошто конгресот не можеше да ја избегне двојноста, карактерсистична за парламентите - со нивните пленарни дискусии, со претходни договори кулоарски шушкања и интриги—Христо Силјанов, Ослободителните борби на Македонија, том два
Кон крајот на септември 1905 година во Софија се собрал најголем број од делегатите кој требале да присуствуваат на Конгресот.
Во главниот град на Бугарија биле извршени дополнителни советувања на кои дошло до недоразбирање околу местото за одржување на Конгресот.
Јане Сандански побарал Конгресот да се одржи во Македонија и на тој начин да се повлече: чисто внатрешниот карактер и полната независност на Организацијата .
Сепак најголемиот број од делегатите посочиле дека Конгресот не треба да биде вознемируван од никого и затоа предложиле тој да се одржи надвор од границите на Македонија.
По преговорите било постигнато компромисно решение Конгресот да се одржи во Рилскиот манастир, во близината на македонската граница.
Конгресот го имал следниот дневен ред:
- 1.
Извештај за минатата дејност и сегашната положба во Организацијата по окрузи и околии
- 2.
Идната дејност на Организацијата
- 3.
Устројство и управа на Организацијата;
- а) административен оддел
- б) судски одел
- в) финансиски одел
- г) културно - економски одел
- а) административен оддел
- 4.
Литература и печат
- 5.
Односот и поведението на Организацијата спрема разните теченија; a) спрема сите пропаганди б) спрема бугарскиот државнички национализам и Егзархија в) спрема врховистите, емиграцијата и јавноста во Бугарија г) спрема одделни организациски групи внатре и надвор
- 6.
Тактика на Организацијата
- 7.
Отчет за дејноста на ЦК и Задграничното претставништво
Најдолго време распрвале, дваесет дена, за точката три, односно идното устројство на Организацијата.
Според Христо Силјанов по ова прашање дошле во судир две струи кои имале различна концепција по ова прашање.
Двете струи Силјанов ги нарекува: радикално - реформска и умерено - конзервативна .
На овој Конгрес најистакнати претставници на првата групација биле Пере Тошев, Ѓорче Петров и Јане Сандански, тие ја имале наклонетоста на најголемиот број на делегати.
Оваа крило се залагало за децентрализација и демократизација на Организацијата, широка примена на изборното начело.
На страната на оваа група застанал и Борис Сарафов сакајќи на тој начин да добие амнестија од обвиненијата.
На чело на другата групација застанал Даме кои се залагал за зачувување на централистичкиот хиерархиски поредок [белешка 4].
Меѓутоа тој ја немал поддршката на најголемиот број на делегати и затоа бил подготвен на компромис, а зад него застанале Аргир Манасиев, Борис Мончев, Лазар Маџаров, Стамат Икономов и Добри Даскалов.
По дваесет дневна расправа меѓу двете групи, Конгресот ги прифатил новиот Устав и Правилник на Организацијата.
Христо Силјанов истакнува дека новоусвоените акти биле компромисно решение меѓу двете групации:
- со чувствително наклонување на лево
и дека отстапките за компромисот биле направени од умерено - конзервативното крило.
Иако Христо Силјанов истакнува дека бил постигнат компромис, во постарата литература преовладува ставот дека влијанието на левицата преовладал на овој конгрес.
Дополнителна кофузија е поделбата на левица и десница, кога е познато дека Борис Сарафов застанал на страната на радикално - реформска крило кое во постарата литература се нарекува како лево крило, а Даме бил на чело на умерено - конзервативната струја, во постарата литература познато како десно крило.
И покрај струењата бил постигнат компромис и бил усвоен новиот Устав и Правилник според кој Организацијата добила ново официјално име: Внатрешна македоно-одринска револуционерна организација (ВМОРО).
Врз основа на штотуку усвоените нови акти за членови на ЦК биле избрани: Дамјан Груев, Пере Тошев, Тодор Поп Антов, во Претставничкото тело влегле - Ѓорче Петров, Петар Поп Арсов и Димитар Стефанов, за редактор на Револуционерен лист бил избран Димо Хаџи Димов.
За ревизори на Организацијата биле избрани Иван Гарванов, Никола Пушкаров и Борис Сарафов, меѓутоа тие не ја прифатиле должноста.
Одговорноста на Борис Сарафов како и на другите дејци на Организацијата биле оставени за на крајот од дневниот ред, бидејќи оваа прашање било најделикатно.
Сарафов бил обвинуван од сите страни и за секакви дејствија, дека земал пари од српската влада, за пропуштање на српски чети, за препраќање на свои чети во Македонија, давање пари на разни службеници со што предизвикувал раскол и расипништво.
Според Христо Силјанов фактите биле толку силни што Сарафов:не можел, а да не се чувствува за грешник .
Главни обвинители на Конгресот бил Јане Сандански и серчани.
Тие биле поддржани од струмичаните како и од реформските делегати, а против Сарафов биле и делегатите од Битолскиот и Солунскиот округ под влијание на Даме, нивен гласноговорник бил Борис Мончев .
Сарафов морал да се брани и затоа го обвинил Јане Сандански за пасивност при Илинденското востание, а на Дамјан Груев му дофрлил што дозволил да биде грабнат од просрпскиот војвода Мицко Крстевски.
Единствен кој застанал на страната на Сарафов бил Ѓорче Петров кој пак добил поткрепа од страна на Пере Тошев дека амнестирањето на обвинетите е најдобро решение со што би се разрешило заплетканото прашање.
Улогата на миротворец требало да ја одигра непомирливиот противник на Сарафов, самиот Јане Сандански.
На изнанедување на многумина Сандански истакнал дека во минатото сите грешеле, дека е потребно сплотување и помирување, да се остави минатото.
Во тој дух се изјаснил и Ѓорче Петров, а поддршка дал и Даме.
На крај конгресот изгласал опша амнестија за сите обвинети вклучително и за Сарафов .
На конгресот преовладал духот за постигнување на компромис и возбновување на единството.
Со новиот устав и правилник во Организацијата требало да се воведе широка децентрализација и демократизација од највисоките до најниските раководни тела.
Meѓутоа единството кое било воспоставено траело кратко.
Втор редовен конгрес[уреди | уреди извор]
Избраните делегати се собраа на договореното место, но конгресот не се одржа.
Се одржаа само неколку подготвителни состаноци, колку да се констатира непомирливоста на двата блока и да се доведат работите до целосен расцеп.
Улогата на малото камче, кое ја превртува претоварената кола, во дадениот случај ја одигра спорот за местото на конгресот.—Христо Силјанов
Во услови на поделби и разединувања, во летото 1906 година започнале подготовките за Вториот редовен конгрес на ВМОРО кој требало да се одржи до крајот на тековната година.
Во рамките на подготовките, Серскиот округ го одржал својот Втор редовен конгрес во селото Ловча .
Кон крајот на ноември во Софија почнале да пристигнуват делегати од цела Македонија за одржување на неопходните претконгресни средби.
За време на Советувањата дошло до целосно слевање на веќе покојниот Даме Груев, Иван Гарванов и Борис Сарфов, кои взаемно си ги признале своите делегати .Имено, Сарфов, Гараванов, Христо Матов, Христо Татарчев и Петко Пенчев го имале изгубено правото да бидат делегати на предвидениот конгрес, затоа што долго време биле надвор од треиторијата на ВМОРО.
Во претходниот период помеѓу конзервативните групи постоела извесна нетрпеливост и ривалство, но во овој момент заедничката омраза кон Јане Сандански ги обединила .
Во текот на советувањата во Софија, Серчани го наметнале прашањето за местото на одржување на претстојниот конгрес, истовремено инсистирале тој да се одржи во Македонија.
Од своја страна, конзервативната група побарала да се предаде оружјето и муницијата ој пограничните пунктови, кои биле под контрола на Јане Сандански, на една мешовита комисија.
Предлогот бил одбиен.
Петар Поп Арсов и Сандански биле непопусливи пред барањата на конзервативците, а Пере Тошев се држел резервирано .
Во текот на советувањата во Софија спорни биле три прашања: 1) местото на одржување на Конгресот 2) предавање на оружјето од пограничните пунктови 3) верификација на делегатските мандати како најспорно прашање .
На едно собрание околу полноќ, дошло до заострени дискусии околу последното прашање, а дошло и до демостративно напуштање на седницата од страна на Петар Поп Арсов, Христо Чернопеев, Крсто Б'лгаријата, Стојо Хаџиев, А. Станоев, Д. Икономов и други.
Меѓутоа сепак бил постигнат компромис, било одлучено конгресот по втор пат да се одржи во Рилскиот манастир .
На првиот ден од Коледе, Претставништвото испратило покани до сите делегати повикувајќи да заминат за Рилскиот манастирм но многумина делегати од конзеравтивното крило ги вратиле назад поканите .
И покрај оваа постапка на конзервативците, припадниците на реформската група на чело со Сандански, заминале за Рилскиот манастир.
Непосредно пред манастирот, Михаил Даев во полупијана состојба предизвикал инцидент, во текот на кој двајца месни врховисти биле убиени, а еден бил ранет .
Оваа случка и послужила на бугарската полиција како повод за блогада на Рилскиот манастир.
Сандански и останатите делегати ја согледале стапицата, по што го напуштиле местото и ја минале границата.
Следниот ден, 2 јануари 1907 година, во селото Рила пристигнал Петер Поп Арсов и тука дознал за инцидентот и веднаш се вратил во Софија.
Борис Сарафов и Михаил Даев уште во Софија планирале да направат некоја провокација со која требало да се спречи одржувањето на конгресот , затоа што нивното мнозинство на Конгресот не било сигурно .
Христо Силјанов тенденциозно тврди дека реформската група била во малцинство и се состоела од 12 делагти и затоа го напуштиле местото.
Заминувањето на Сандански и неговите приврзаници од Рила го искористиле конзервативците за да ги обвинат Серчани дека го провалиле Конгресот.
По ова прашање, Ванчо Ѓорѓиев истакнува: Меѓутоа, провалувањето дошло од самите конзеравтивци.
Тие дури и не се појавиле на местото закажано за одржување на Конгресот.
Предизвиканиот инцидентод страна на М. Даев, враќањето на поканите за учеството на Конгресот, непојавувањето на местото на одржување на Конгресот, и секако, појавата на бугарската полиција кај Рилскиот манастир, не биле случајни.
Тоа била смислена саботажа од страна на конзервативците со цел да го прикријат своето отсуство од Конгресот .
По пропаѓањето на Конгресот, конзеравтивците се собрале во ќустендилско и конституирале во советодавно собрание.
Тие во своето изложение ги прогласиле за непрактични и неприменливи нормативните акти на ВМОРО од Рилскиот конгрес од 1905 година.
На крајот, си избрале свои задгранични претставници: Иван Гарванов, Борис Сарафов и Христо Матов за Солунскиот, Битолскиот и Скопскиот револуционерен округ .
Кулминација на судирот[уреди | уреди извор]
За жал, а можеби и за среќа на организацијата истовремено, истакнатите разлики не се повеќе од една етикета.
Практиката кај Пелистер и на Пирин е еднаква.
Ако сакате, примената на револуционизмот и интернационализмот во границите на можноста ќе ја сретнете секаде на друго место, но не и на Пирин.
Таму владее еден грозен терор од цели 5 години и таму организацијата се крепи предимно на играта на мечот.
Да се убиваат секоја година со десетици невини селани и истовремено да се врши мирна куртурна работа, - тоа е противречно.
Сандански вешто ги крие под маската на тие идеи своите амбиции да ја игра рољата на Делчев и Груев, но за несреќа, тој е мошне малечок и по ум, и по срце за слична улога.
Посебно за неговите другари.
Тие можеби се вдахновуваат од поискрени намери, но голем дел од нив се робови не на реалноста, туку на своите доктринерски апстракции.
Тие прават обиди на грбот на македонското население.—Христо Матов
Во почетокот на 1907 година, судирот меѓу конзервативната и рефорската струја на ВМОРО добил нова димензија, а кон крајот на истата година ја достигнал и својата кулминација.
Времето на взаемни отстапки и компромиси веќе било само минато .
Решенијата сега се барале преку нишанот на оружјето.
Првите воружени инциденти биле предизвикани од страна на конезравтивците.
На 26 јануари 1907 година, Мише Развигоров го нападнал ќустендилскиот пунктовен началник Петар Ангелов, кој бил приврзаник на Сандански и Петар Поп Арсов .
Истовремено, Борис Сарафов и Иван Гарванов започнале со отворено потикнување на војводите во Македонија, од типот на воденскиот војвода Тодор Иванов, да се удри со куршум по сите душмани .
Како такви биле именувани: Поп Арсов, Александар Станоев, Стефан Димитров и особено, Сандански и Чернопеев .
Во мај 1907 година, приврзаниците на Сарафов и Иван Гарванов, во содејство со бугарската полиција, во ќустендилско го разоружале Крсто Б'лгаријата и го спровеле во Софија.
Овие провокации биле прифатени од Јане Сандански, само што тие во своите планови предвидувале ликвидирање на самите инспиратори на судирите.
За тоа дознаваме од едно писмо на П. Христов до П. Ацев од 26 мај 1907 година.
Во него било истакнато дека Сандански и Христо Чернопеев во тоа време јавно биле поттикнувани од Петар Поп Арсов, а потајно од Пере Тошев и Ѓорче Петров, да донесат решение за ликвидација на Гарванов и Сарафов .
Убиство[уреди | уреди извор]
Денес се одигра страшна 'Македонска трагедија', во која паднаа две нови жртви.
Македонецот Паница (Тодор Паница, н.б.
), денес со револвер ги уби Борис Сарафов, претседател на Македонската револуционерна организација заедно со професорот Гарванов (Иван Гарванов, н.б.).
Постои убедување дека смртта на Гарванов ќе предизвика распад на Македонската револуционерна организација, така што судирот со врховистите ќе ескалира...—Московскiя вѣсти, 1907
По несупешните обиди на бугарските власти за помирување меѓу двете групи, Борис Сарфов и Иван Гарванов, преку Михаил Даев, направиле обид за ликвидација на Јане Сандански .
Според српските дипломатски извори, Сарафов во уште во половината на 1907 година презел чекори за ликвидација на Сандански, во еден српски извештај се истакнува: Самиот факт што Б. Сарфов му беше подготвил чета на Тодор Паница и го имаше упатено во серскиот крај каде што оперира Сандански, тоа јасно го потврдува.
Беше познато urbi et orbi дека Сарафов е владин човек.
Утврдено е дека... Т. Паница, требаше да ја мине границата со 30 четници што му ги регрутирал и вооружал Сарафов и му дал на Паница 6.000 лева .
Вечерта на 28 ноември 1907 година, самопрогласените задгранични претставници во домот на Принцот, на улица Осогово, 36, договориле средба со Тодор Паница, нивниот нов приврзаник .
Кога Сарафов ја привршувал својата вечера, пристигнал Иван Гарванов.
Малку подоцна пристигнал Тодор Паница, воружен со два наганта.
На гостинот му биле понудени мезе и чаша вино, но Паница одбил.
Во разговорот со Сарафов и Гарванов, дознал дека Христо Матов нема да присуствува на средбата .
Матов ги известил дека поради неодложна работа нема да дојде на средбата.
Сарафов и неговите двајца гости се повлекле во друга соба, каде што разговорот меѓу нив течел спокојно.
Околу 11 часот, Паница станал да си оди, а Сарафов и Гарванов станале да го испратат.
Кога пристигнале до влезната влата, се слушнале зборовите: Уште едно прашање?
а во истиот момент се слушнале два истрела.
Веднаш дотрчале домашните кои се стаписале од ужасот: Сарафов и Гарванов, облеани во крв, умираа.
И двајцата беа погодени со по еден смртоносен удар.
Сарафов беше застрелан во левото слепо око, а Гарванов во левото уво .
Тодор Паница веднаш го нпуштил местото, а набргу во домот на Сарафов пристигнале еден полициски инспектор и судски истражувач, во придружба на еден софиски репортер, кој вака ја опишал глетката која ја затегнал:
Во антрето, до влезната врата, Сарафов паднал, потпрен на левиот ѕид, со спуштена глава в десни, со раширени нозе и раце - една отворена, другата со свиткани прсти.
Гарванов паднат на грбот, со главата легната на десната нога на Сарафов, испружен во ходникот со раширени нозе кон внатрешноста.
И двајцата со бледи лица изгледаат како заспани... Под труповите и наоколу големи локви крв која продолжуваше да тече.
Околу безживотните трупови горко плаче остарениот татко на Сарафов, неговата мајка, неговите браќа, сестра му, снаа му и неговите блиски
Според Христо Силјанов нивниот погреб бил еден од најсугестивните кои биле видени кога и да е во Софија.
Нивните ковчези биле носени од војводи, а на чело биле носени нивните ликови во раскошни рамки, накитени со живи цвеќина.
Поворката ја предводел софискиот митрополит Патениј, луѓето на Николаев, а ковчезите биле завиткани во траурни знамиња на македонските братства, а македонските и ерменските револуционерни знамиња биле носени од четници кои биле прврзници на покојниците.
На погребот присуствувале многу народни претставници, а меѓу нив биле и тројца бугарски министри: д-р Н. Генадиев, К. Панајотов и Н. Апостолов .
Контроверзии[уреди | уреди извор]
Споменот за Борис Сарафов е се уште жив, за него не е потребно да се зборува многу.
Неговото име беше славно додека тој беше жив и продолжи да одѕвонува и по неговата смрт, не само во Македонија... во цела Европа, дури и во Америка... Во Македонија за него се говореше: Човек со ѕвезда-роден да биде водач.
Ете, тоа е објаснувањето за популарноста на Сарафов, ретка популарност која направи неговата смрт да стане нацинална жалост...—Симеон Радев, Великите сенки
Делото на Сарафов во македонското револуционерно движење од крајот на 19 и почетокот на 20 век не е целосно проучено.
До Втората светска војна, македонската интелигенција од Бугарија која се занимавала со проучување и издавање на дела поврзани со борбите на македонскиот народ против Османлиската империја, не објавила сериозен труд за ликот и делото на Сарафов.
По војната, бугарската и македонската историографија кои се занимавале со истражување на македoнските револуционерни борби, не објавиле некои по длабоки истражувања кои би го расветлиле делувањето на Сарафов.
Во повоениот период историчарите Сарафов го оцениле како: офицер на бугарската армија, учесник во импровизираните востанија и акции, врховист и припадник на пробугарското крило во Македонската револуционерна организација, авантурист по европските престолнини, склон на собирање средства за Организацијата и нивно ненаменско расфрлање и трошење .
По создавањето на македонската современа држава, се зголемува интересот за истражувања и објавувања на дела поврзани со личности од македонската историја, кои во минатото биле избегнувани, меѓу нив се нашол и Борис Сарафов.
Постепено, личноста на Сарафов е рехабилитирана во Македонија и се преземени одредени активности со кои Сарафов се вбројува меѓу македонските национални херои како што се: Гоце Делчев, Даме Груев, Ѓорче Петров, Јане Сандански и многумина други.
Во тој правец, во 2013 година е подигнат споменик на Борис Сарафов пред Министерството за надворешни работи на Македонија во Скопје , улицата 4 јули во Општината Ѓорче Петров, Скопје е преименувана во Борис Сарафов , Друштвото за издавачка дејност "Македонија" од Скопје и Државниот архив на Република Македонија ја објавија книгата Борис Сарафов (биографија) од Павел Шатев, во врска со овој настана Зоран Тодоровски истакнал: Преку овој ракопис посветен на Борис Сарафов, Павел Шатев не само што се осврнува на најважните настани од револуционерното минато на Македонија и на македонскиот народ, туку во него се содржани и неговите погледи, опсервации, размислувања и констатации во однос на историските настани, процеси и личности од македонската историја, како и за македонските проблеми и за потребите и методите за изнаоѓање решение за македонското прашање , за неговата дејност е објавен и документарен филм .
Друштвото Тодор Александров во црквата св.
Пресвета Богордица во Битола организира панихида за Сарафов .
Aнтропологот Кит Браун во својата книга Минатото под прашање - модерна Македонија и неизвесностите на нацијата истакнува: Веројатно повеќе од кој и да е друг водач на востанието, Борис Сарафов поседувал и локален и меѓународен углед.
Дури и македонските историчари му ја признаваат водечката организаторска улога во годините пред 1903 година кога тесно соработувал со Делчев, Груев.
Без Сарафов Илинден можеби и немаше да се случи .
Илија Димовски за контроверзиите околу Сарафов истакнува: Пред неколку години имав трема секогаш кога ќе требаше да го спомнам Сарафов.
Знаев дека луѓето или не чуле за него или она што го слушнале е целосно искривоколчено на штета на неговата големина.
Секое негово спомнување предизвикуваше сомнеж кон намерите и чистотата во разговорот за нашата историја.
Во една таква дебата во Собранието на Република Македонија дури доживеавме овој великан да биде ословуван како предавник, токму од луѓе кои немаат прочитано ниту еден ред за неговиот живот, потекло, убедувања и дело.
Така требало да биде, за жал, така некој ја кроел и ја прекројувал историјата .
|Дел од серијалот
"Контроверзни дејци на македонското револуционерно движење"
Историски гледано, дејноста на Борис Сарафов е противречна во македонското револуционерно движење.
Неговите потфати имаат позитивен импулс, меѓутоа и негативни последици кои влијаеле врз целото македонско дело.
На Запад дава бројни интервјуа, едно од нив e и за руски весник во кој повторно изјавил дека Македонците се посебна народност .
Наспроти оваа агитација, Главна водителка во дејноста на Сарфов била неговата амбиција, односно стремежот за преземање на целоото македонско револуционерно движење во свои раце.
При остварувањето на оваа цел, тој презел цела серија на дејствија кој негативо се одразлиле врз Македонската револуционерна организација и движењето.
Во 1899 година со посреднишво на Врховниот македонски комитет (односно Борис Сарафов), доаѓа до слевање на Бугарското тајно револуционерно братство во Македонската револуционерна организација - чин што се покажало како погубен за македонското национално ослободително движење.
Сарафов од своја страна во критичните моменти ја прекинал својата помош за Македонската револуционерна организација и дирекно допринел за нејзино ослабнување и полесно продирање на Врховизмот во Македонија.
Сарафов подоцна со подршка на Гоце Делчев бил рехабилитиран и ставен на располагање на Македонската револуционерна организација и во текот на Илинденското востание заедно со Даме Груев ќе се најде во Главниот штаб за II Битолски револуционерен округ.
Меѓутоа и тогаш Сарафов делувал негативно, имено тој го зел знамето на Главниот штаб на II Битолски револуционерен округ и го однел во Софија.
По Илинденското востание, Сарафов преговара со српските кругови во Белград, каде што во замена за финансиски средства се обрзува да го олесни навлегувањето на една српска чета во Македонија.
Сите Сарафови постапки неминовно довеле до негова ликвидација по наредба на Јане Сандански.
Белешки[уреди | уреди извор]
- Во Османлиската империја не постоел редовен ситем за попис на населението со утврдени методи и принципи како во западноевропските држави.
Осмaнските власти го евидентирале само машкото население и тоа не по национална основа туку по вероисповед.
Мажите муслимани биле запишувани поради воената обврска, а христијаните поради даноците.
Меѓутоа постоеле еден вид на матични книги т.н нуфуз дефтери во кој биле запишувани датумот на раѓање, името, името на родителите и презимето, меѓутоа од нуфузите не може да се утврди националниот состав на населението во Македонија.
Под графата Муслимани биле запишувани: Турците, Циганите, исламизираните Македонци, Арнаутите, Черкезите, Арапите и други, односно припадниците на муслиманската вероисповед.
Во графата Рум Милет (Грци) биле запишувани сите православни христијани во Отоманската империја кој биле под духовна јуриздкција на Цариградската патријаршија, тука спаѓаат македонците-патријаршисти кој биле нарекувани и како Грци.
Христијанското населние кое било под духовна власт на Бугарската егзархија било запишувано како Бугар милет, тука спаѓаат македонците-егзархисти кој биле нерекувани како Бугари.
Од национален аспект само за Евреите постоела посебна графa како Јауди, но и тука имало исклучок.
Евреите муслимани биле впишувани како Турци, види: Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Табернакул, Институт за историја - Филозовски факултет, Скопје, 2003
- Под влијание на Бугарската пропаганда во Македонија, еден дел од Македонците се изјаснувале како Бугари, таквите нивни изјаснувања од страна на бугарските историчари се користат како основа за прикажување на Ване Занешев и другите негови соистомисленици во Борбата против Цариградската патријаршија, како бугарски дејци односно како борци за создавање на бугарска црква.
Меѓутоа Борбата против Цариградската патријаршија на Македонците има неколку карактеристики: обнова на некогашната Охридска архиепископија, македонските епархии да подпаднат под нејзина јуриздикција, оваа борба во себе носела и македонски национален карактер бидејќи македонското граѓанство се стремело во македонски општини, наставата да се изведува на македонски народен јазик, а во црквите да се острани грчкиот јазик и да се замени со црковно - словенски.
Со создавањето на Бугарската егзархија не биле решени овие прашања.
Македонските епархии подпаднале под Егзархијата, а во училиштата истата таа бугарска црква започнала да го наметнува бугарскиот јазик.
По создавањето на Егзархијата, оние кои се бореле против Патријаршијата ја продолжиле борбата за решавање на овие прашања, сега против Егзархијата.
Постепено во Македонија се јавило едно антиегзархиско движење, кое освен просветен и црковен карактер, започнало да добива и револуционерна боја, така што Македонската револуционерна организација била создадена од и сред оние кои биле насочени против Егзархијата и нејзината дејност, тоа го потврдуваат нејзините основачи, види Стамболовштината во Македонија и нејзините претставници, Славко Димевски, За развојот на македонската национална мисла до создавањето на ТМОРО, Култура - Скопје, 1980 и др.
- Меѓу професорите биле Григор Прличев, Петар Даниилович Драганов, Константин Величков, Трајко Китанчев и други
- Въ тѣзи разисквания се сблъснаха дветѣ известни намъ течения — радикално-реформаторското и умѣрено-консервативното.
Макаръ че нѣкои отъ най-влиятелнитѣ вдъхновители на първото (марксистътъ Димо хаджи Димовъ, писательтъ А. Страшимировъ и др.
), отсѫтствуваха, демократичнитѣ начала и децентрализацията въ управлението бидоха блѣскаво защитени отъ Г. Петровъ и П. Тошевъ, при подкрепата на Я. Сандански и други отчаяни лѣвичари.
Отсѫтствуваше отъ конгреса и най-упоритиятъ привърженикъ на умѣреностьта въ преобразованията, Хр.
Матовъ, който и съ перо и съ слово не престана, въ продължение на две години, да доказва пакостьта отъ крайни и неприложими реформаторски тежнения.
Съ своята упоритость той бѣше си навлѣкълъ неприязъньта на лѣвичаритѣ, а като задгранични представители, сиречь членове на единствения редовно функциониращъ презъ цѣлия периодъ отъ възстанието до конгреса, общоорганизационенъ висшъ институтъ, той и д-ръ Хр.
Татарчевъ бѣха станали прицѣлна точка на всѣкакви критики и нападки.
Поради това и двамата, въпрѣки грамаднитѣ си заслуги презъ време на междуцарствието, не можаха да попаднатъ между конгреснитѣ делегати.
Наистина, умѣрено-консервативното течение се застѫпваше въ конгреса отъ най-авторитетния деятель въ вѫтрешностьта, Д. Груевъ.
Той обаче, било поради природната си склонность къмъ практическитѣ постижения по пѫтя на взаимнитѣ отстѫпки, било поради заемания председателски постъ, остана и тукъ вѣренъ на своята примирителна тактика.
Все пакъ централистичната система и умѣрениятъ реформизъмъ броеха множество убедени привърженици, като Л. Маджаровъ, Ст.
Икономовъ, П. Васковъ, Добри Даскаловъ и др.
и намѣриха въ конгреса горещи защитници въ лицето на Б. Мончевъ, А. Манасиевъ и др, види Хр.
Силянов, том II Следъ Илинденското възстание
Наводи[уреди | уреди извор]
- Николов, Борис.
ВМОРО - псевдоними и шифри [PHONE], Звезди, 1999, стр.7, 15, 17, 18, 23, 52, 56, 62, 73, 80, 95
- The Dormition of Virgin Mary Church in Ilinden
- "Македония и Одринско.
Статистика на населението от 1873 г."
Македонски научен институт, София, 1995, стр.
- Верковичъ, С.И.
"Топографическо-этнографическій очеркъ Македоніи".
СПб, 1889, стр.
- Кънчов, Васил.
"Избрани произведения", Том I, София, 1970, стр.
- Кънчов, Васил.
"Избрани произведения", Том I, София, 1970, стр.
- Орохидрографија на Македонија
- ПИСМО НА ПЕТКО СЛАВЕЈКОВ ДО ЕГЗАРХОТ АНТИМ I ( јануари 1874, Солун)
- Царевна Миладинова, "От Бяло море до Витоша", в: Мир, 40, No 10055, 18 януари 1934 г.
- Панчавлиев, Атанас.
- Гаджев, Иван.
История на българската емиграция в Северна Америка: поглед отвърте, Томове 1–2, Институт по история на българската емиграция в Северна Америка, 2003 стр.
- Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Табернакул, Институт за историја - Филозовски факултет, Скопје, 2003
- Димитар Димески, Македонското национално движење во Битолскиот вилает ([PHONE]), II издание, Скопје, 1982
- К. Кондовъ, Гоце Делчев и другаритеж му, Сборник Илинден, София, 1926, 139-140
- Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 399.
- Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт..., 399-400.
- Иван Катарџиев, Борба до победа, том еден, Мисла, Скопје, 1983, 535-536.
- Крсте Петков Мисирков, За македонските работи
- А. В. Амфитеатров, Земја на раздорот, Македонска книга, Скопје, 1990, 134
- А. В. Амфитеатров, Земја на раздорот, Македонска книга, Скопје, 1990, 134, додадено од Цветан Станоевски
- M. Malecki, Z zagadnien dialaktologii macedonskiej, Rocznik Slawistyczny (Krakow), XIV (1938), p.142
- Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското револуционерно националноослободително движење во Солунскиот вилает 1893 - 1903, Табернакул - Филозофски факултет, Скопје, 2003
- Спомени на Борис Сарафов,38.
- Спомени на Борис Сарафов, 38-40.
- Мандатот на Гоце и Ѓорче Петров како задгранични претставници се состои од три етапи: 1) Првата, од нивното доаѓање во Бугарија до 1899 година.
2) Втората започнува со улогата на Задграничното претставништво во формирањето на комитетот на Борис Сарафов.
3) Третата и последна етапа се одбележува со клучната улога на ЗП по Солунската афера кога целиот ЦК на Организацијата во 1901 година бил уaпсен.
- Спомени на Борис Сарафов - на македонски литературен език
- Спомени - Ѓорче Петров
- Спомени - Ѓорче Петров
- Спомени - Борис Сарафов
- Спомени - Ѓорче Петров
- Спомени - Ѓорче Петров
- Ванчо Ѓорѓиев, ВМРО [PHONE].
Поглед низ документи, Матица Македонска - Скопје, 2013
- Димитар Димески, Гоце Делчев, Јубилејно издание 100 години од смрта на Гоце Делчев ([PHONE]), Матица македонска, Институт за историја - Филозофски факултет Скопје, 2003
- Димитар Димески, Гоце Делчев, Јубилејно издание 100 години од смрта на Гоце Делчев ([PHONE]), Матица македонска, Институт за историја - Филозофски факултет Скопје, 2003
- Спомени - Ѓорче Петров
- Интервју на дописник од британски "Тајмс" со Борис Сарафов на 12 април, 1901.
- "Освободителнитѣ борби на Македония", том II Следъ Илинденското възстание, Издателство на Илинденската организация, София, 1943.
- Ванчо Ѓорѓиев, ВМРО [PHONE].
Поглед низ документи, Матица Македонска - Скопје, 2013
- Д. Димески, "Солунски јануарски конгрес на македонската револуционерна организација 1903 година", ГИНИ, бр.
2, Скопје 2001.
- Спомени на Дамянъ Груевъ, Борисъ Сарафовъ и Иванъ Гарвановъ, сообщава: Љ. Милетичъ, София, 1927
- Спомени на П. Кљашев..., 242
- Васил Чекеларов, Дневник..., 223
- Манол Пандевски, Македонското ослободиѕелно дело..., том втори, 267
- Спомени на Борис Сарафов
- Љубен Лапе, Нови документи за Илинденското востание, Илиндеснки зборник [PHONE], Скопје, 1953
- Спомени на Дамяан Груевъ..., 24
- Извештаи од [PHONE] година на австриските претсвници од Македонија..., 71
- Спомени на Дамянъ Груевъ, Борисъ Сарафовъ и Иванъ Гарвановъ, сообщава: Љ. Милетичъ, София, 1927
- Лапе Љ., Нови документи за Илинденското востание, Илинденски зборник [PHONE], Скопје, 1953.
- Даме Груев, Живот и дело, част I,..., 305
- Ристовски Блаже, Даме Груев во извештаите на српскиот дипломатски застапник во Софија во 1905 година, Зборник - Даме Груев [PHONE], истражувања и материјали, Битола, 1981
- Христо Силянов, "Освободителнитѣ борби на Македония", том II Следъ Илинденското възстание, Издателство на Илинденската организация, София, 1943.
(бугарски)
- 36 години во ВМРО - Спомени на Кирил Прличев, издателство ВЕДА-МЖ, 1999, ISBN [PHONE]-5
- Ванчо Ѓорѓиев, Петар Поп Арсов.
Прилог кон проучувањето на македонскотонационалноослободително движење, Матица Македонска, Скопје, 1997
- ДАСИП-Београд, Дипломатско заступништво Србија-Софија, П. П. оддел, фасц, IX, 1907, пов.
479/7.XII.1907
- "Освободителнитѣ борби на Македония", том II Следъ Илинденското възстание, Издателство на Илинденската организация, София, 1943.
- Објавена е биографијата на Борис Сарафов од Павел Шатев
- Споменик на Борис Сарафов
- Град Скопје преименува улици
- Зоран Тодоровски
- Документарен филм за Борис Сарафов
- ПАНИХИДА ЗА МАКЕДОНСКИОТ РЕВОЛУЦИОНЕР БОРИС САРАФОВ
- Ќе имаше ли Илинден без Сарафов?!
- Борис Сарафов – Го славиме востанието, ама не и водачот
- "Санкт -Петербургские Ведомосты" 21 август (2 септември) 1902.
|"|
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Борис Сарафов
- Борис Сарафов бил најпознатиот револуционер во Европа, но сакал да се расфрла со пари, па дури и да биде поткупуван
- Спомени на Борис Сарафов - на македонски литературен език
- Западната преса за Борис Сарафов
- Спомени на Анастас Лозанчев
- Истинският лик на Яни Сандански-убиеца на Борис Сарафов, Иван Гарванов и Михаил Даев
- Защо бяха убити Борис Сарафов и Иван Гарванов?
Две открити писма от Окръжния комитет на Серския революционен окръг, София, 1908 г., 32 с.
- "Окръжният комитет на Серския революционен окръг осъди на смърт...".
Протокол от заседание на окръжния комитет на серския революционен окръг с решение за смъртни присъди на Иван Гарванов, Борис Сарафов и Михаил Даев
- Објавена е биографијата на Борис Сарафов од Павел Шатев
- Борис Сарафов – Го славиме востанието, ама не и водачот
- Најава за проширување на улица Борис Сарафов (4ти Јули)
- Споменик на Борис Сарафов
- Рускиот печат за настаните во Македонија за убиството на Борис Сарафов 1907 и Букурешкиот договор од 1913
- Борис Сарафов - Документарен филм
- ПАНИХИДА ЗА МАКЕДОНСКИОТ РЕВОЛУЦИОНЕР БОРИС САРАФОВ
- Ќе имаше ли Илинден без Сарафов?!
- Документарен филм за Борис Сарафов | fineweb-2 |
Кинеско писмо
|Кинеско писмо кај разни јазици|
|Кинески|
|традиционално||漢字|
|упростено||汉字|
|пинјин (мандарински)|
|јитпинг (кантонски)||hon3 zi6|
|Корејски|
|ханџа||漢字|
|хангул||한자|
|Преработена романизација:||Hanja|
|МекКун-Рајшауер||Hancha|
|Јапонски|
|Канџи||漢字|
|Романџи||Kanji|
|Виетнамски|
|Hán Tự/Chữ Nho||漢字|
|Quốc Ngữ (национално писмо)||Hán Tự|
Кинеското писмо се состои од знаци ("знак" - трад.
汉字; пинјин: hànzì; мак.
: ханце) кои се логограми за пишување кинески, јапонски, корејски, и (порано) виетнамски.
Неговите можни предходници се појавиле пред 8000 години, додека целосно писмо било развиено пред 3500 години во Кина.
Ова е веројатно најстарото писмо во историјата на човештвото.
Наспроти генералното мислење, само 4% од кинеските знаци се пиктограми (象形字); останатите 95% се логички агрегати (會意字) и пиктофонетици (形聲字), знаци составени од два дела — еден ел го означува значењето, а другиот звучноста.
Зборовите често се состојат од два или повеќе знака.
Бројот на кинеските знаци во рамките на речникот Кангси изнесува близу 47.035, иако голем дел од овие се ретко употребувани варијанти насобрани низ историјата.
Во Кина, за писмен се смета оној кој познава 2000 знаци.
Во кинеската традиција, еден знак соодветствува на еден слог, но изговорот варира по дијалект.
Лабавата врска помеѓу фонетиката и знаците има овозможено користење на писмото кај разни јазични семејства.
Фактичкиот облик на знаците варира од јазик до јазик.
Континентална Кина има воведено упростени знаци во 1956, но традиционалните знаци сѐ уште се користат во Тајван и Хонг Конг.
Јапонија има свои упростени знаци уште од 1946, додека Кореја ја има ограничено употребата на кинески знаци, а Виетнам го има отфрлено писмото и има воведено романизирана азбука.
Кинеските знаци поформално се нарекуваат и синографи, а системот синографија.
Јазиците кои имаат преземено синографија - и со ортографијата голем број на преземени зборови од кинескиот - се нарекуваат синоксеници без разлика дали моментано ја користат таа отрографија.
Изразот не подразбира било каква генетска поврзаност со кинескиот.
За главни синоксеници се сметаат јапонскиот, корејскиот и виетнамскиот.
|Оваа статија содржи кинески текст.
Без правилна поддршка, може да гледате прашалници, квадрати или други симболи наместо кинески знаци .|
Содржина
Историја[уреди | уреди извор]
Според една легенда, кинеското писмо било измислено од Цангџие (~ 2650 п.н.е.
), бирократ при легендарниот цар Хуангди.
Легендата кажува дека кога тој бил на лов на планината Јангси (денешна Шанкси), видел желка чии вени му го одземале вниманието.
Инспириран од можноста за логичка корелација помеѓу вените, тој почнал да ги изучува животните, терените, и ѕвездите, и измислил симболички систем нареченци (字) -- кинески знаци.
Според преданијата, дента кога кинеското писмо било измислено луѓето го чуле ѓаволот како оплакува, и виделе како житарки паѓаат од небото, бидејќи ова го означувало почетокот на цивилизацијата, за добро или зло.
Современите археолошки наоди укажуваат на порани, неолитски корени на кинеските знаци.
Најраните наоди на пишани зборови се најдени во Чијаху (賈湖), неолитско наоѓалиште во басенот на жолтата река во провинцијата [[Хенан], и датираат од ~ 6500 п.н.е.
Не се знае дали овие знаци биле дел од систем на пишување, но утврдено е дека имаат сличности со знаците утврдени како рано кинеско писмо.
Затоа се шпекулира дека овие записи се предците на кинеското писмо.
Артефакти со натписи од Давенкоу-културата (大汶口) најдени се и во околијата Чусјен, Шандунг, и датират од ~ 2800 п.н.е.
Во наоѓалиштето Ченцијаи (城子崖) во населеното место Лонгшан во Шандонг најдени се и фрагменти од коски со впишани букви кои се користеле за предвидувања кои датираат од 2500 - 1900 п.н.е., а во Тинггонг се најдени и симболи на грнци за кои некои сметаат дека се рана форма на писмо.
Слични симболи на фрагменти од грниња од Лиангчу-културата (良渚) најдени се и во долниот дел на долината на реката Јангце.
Иако најдените симболи изгледа дека се индивидуални, и затоа неоожеме да ги сметаме за писмо, коскените написи (2500 - 1900 п.н.е.)
за предивување на иднината од доцната фаза на неолитската Лонгшан (龍山) култура (~ 3200 - 1900 п.н.е.)
се сметаат (од некои) за рана форма на писмо, слична на најраните записи од Месопотамија и Египет.
Псоти можност дека овие записи се предци на коскеното писмо од времето на династијата Шанг и овие се сметаат за претходници на писмото од Елтитоу-културата и подоцна, писмата од династиите Шанг и Џоу.
Најраните написи за кои неоспорно претставуваат писмо се знаците од коскеното писмо (甲骨文 чиагувен, букв.
"писмо на оклопна коска"), кое било добро развиено писмо за време на династијата Шанг (или Јин (殷)), за кое се знае дека постоело од 1600 п.н.е.
(од Ченгџоу) и 1300 п.н.е.
(од Анјанг), заедно со многу малку логографи најдени на грниња и бронзени садоови, познати како бронзено писмо, кои е многу слично, но покомплексно и сликовито од коскеното писмо.
Само околу 1,400 од 2,500-те пронајдени коскени логографи можат да се поистоветат со подоцнежни кинески симболи.
Треба да се спомене дека овие 1,400 логографи се најчесто употребуваните.
Пишани стилови[уреди | уреди извор]
Најраните кинески знаци ги наоѓаме во коскеното писмо од доцниот период на династијата Шанг и во бронзените писма (金文 џинвен) на династиите Шанг и Џоу.
Овие писма не се употребуваат, туку се изучуваат чисто од академски побуди.
Првото писмо кое и денес се користи, но ограничено, е 篆書, 篆书 џуаншу ("печатно писмо").
Тоа има органски еволуирано од бронзеното писмо од династијата Џоу, и било прифатено во стандардизиран облик од првиот кинески цар, Ќин Ше Хуанг.
Печатното писмо, како што самото име кажува, денес се користи само кај уметничките пачати.
Денес малкумина знаат да го читаат без проблем, но уметноста на резбање на знаците и денес постои во Кина и Јапонија; некои калиграфи работат во овој стил.
Писмата кои и денес редовно се користат се "канцелариско писмо" (隸書, 隶书 лишу) од времето помеѓу династиите Ќин и Хан, споменичкото писмо Веи (魏碑 веибеи, видете Веибеи), "регуларното писмо" (楷書, 楷书 каишу) за печатење, како и "полуракописното писмо" (行書, 行书 Сјенгшу), во употреба како ракописно писмо.
Ракописното (草書, 草书 каошу, буквално "тревно писмо") не е во општа употреба, туку се користи чисто уметнички и калиграфски.
Тука се дадени основните облици на знаците, но истите не се конкретизирани и скратувањата се екстремни.
Овие ракоспини знаци не самошто се упростени, туку и стилизирани до точка на непрепознатилвост за тој што не ги знае.
Многу од упростените кинески знаци доаѓаат од ова упростено курзивно бликување на традиционалното писмо.
Како што кирилицата има заоблени ракописни букви кои одат горе-долу од линијата, кинеските знаци заземаат помалку или повеќе квадратен простор.
Знаците се сочинети од повеќе делови, при чија комбинација тие се збиваат — ова е случај особено со знаците пишани во Сонгти стил.
Заради ова, почетниците вежбаат во квадратно шпартана хартија.
|Древно писмо||Печатно писмо||Традиционално||Упростено||Макед.
транскр.||Значење|
|人||人||жен||Човек|
|女||女||ну||Жена|
|日||日||ж'||Сонце|
|月||月||јуе||Месечина|
|水||水||шуи||Вода|
|木||木||му||Дрво|
|馬||马||ма||Коњ|
|鳥||鸟||ниао||Птица|
|龜||龟||гуи||Желка|
|龍||龙||лунг||Змеj|
Обликување на знаците[уреди | уреди извор]
Во раното доба на кинеското писмо предоминирале пиктограми, кај кои можело веднаш да се воочи зналењето на облиците на знаците.
Со еволуцијата на знаците - потребата за претставување на аптрактни концепти и полесно пишување - со себе донела и поконцептуални знаци.
Околу 100 н.е., лингвистот Си Шен ги подредил сите кинески знаци во шест категории, имено лиушу' (六書), во неговиот речник на етимологија наречен Шуовен Џиеце (說文解字).
Иако овие знаци се можеби недоследни на карактерот на кинеското писмо, ова дело нашло широка употреба многу долго време.
Пиктограм (象形字 Сјангсингце)
Наспроти генералното мислење, само мал дел од кинеските знаци се пиктограми, кои го рефлектираат обликот на предметот кој го опишуваат.
Овие знаци се имаат упростено по еволутивен пат, за полесно пишување.
Примери се 日 (ж') - "сонце", 月 (јуе) - "месечина", 木 (му) "шума".
Не постои конкретен податок за бројот на пиктограми во денешното писмо, но пред 2000 години Си Шен ове се 4% од вкупниот број на знаци.
Идеограф (指事字, Жешеце)
Наречен и прост индикатив, проста идеографија или идеограм, ова е знак кој додава индикатор на пиктограмот за промена на значењето.
На пример, додека 刀 (дао) е пиктограм за "нож", со поставување на индикатор 刃 (жен), ова дава идеограм за "острица".
Други чести примери се 上 (шанг) за "горе" и 下 (сја) за "долу".
Бројот на знаците цо оцаа категорија е мал, бидејќи највеќето концепти можат да се претстават со знаци од други категории.
Логички агрегати (會意字, Хуијице)
Преведени и како асоцијативни сложенки, овие симболизираат апстрактни концепти со пиктограми.
На пример, додека 木 (му) е пиктограф за дрво, два 木 заедно дочинуваат 林 (лин), идеограм за "шума".
Спојување на 日 (ж') сонце и 月 (јуе) месечина создава 明 (минг) осветлено.
Си Шен проценува дека 13% од кинеското писмо спаѓа во оваа категорија.
Пиктофонетски сложенки (形聲字, Сингшенгце)
Наречени семантичко-фонетски сложенки, или фоно-семантички сложенки, овие се најголемата група на знаци во денешниот кинески јазик, кои врзуваат прост пиктограф со фонетици за образување на нови значења.
Примери се 河 (х') река, 湖 (ху) езеро, 流 (лиу) поток, 沖 (чунг) водна струја, 滑 (хуа) лизгаво.
Сите овие знаци започнуваат со клуч од три точки, упростен пиктограф на капки.
Другата страна е фонетски индикатор, главно хомофон или близу хомофон чиј изговор е сличен на оној кај првобитното значење.
Во 100 н.е., Си Шен категоризирал до 82% од знаците во оваа категорија, но по 2000 години овие сочинуваат 90%.
Пиктофонетиците ридонеле кон зголемување на зборовниот фонд на јазикот со голема брзина, но како што јазикот продолжил да еволуира, највеќето фонетици во пиктофонетските сложенки се изгубиле, и затоа нивниот состав е често произволен.
Тешко е да се поврзат овие знаци со релевантни предмети.
На приемр, клучот 貓 (мао) мачка е 豸(чи), пиктограф за црви; клучот 气 (чи) воздух исто така се користи за образување на знакот 氧 (јанг) кислород и 氨 (ан) амонијак.
Зајмување (假借字, Џуанџуце)
Наречени и фонетски позајмени знаци, постоеле и пред тоа, но се позајмени за употреба со друго значење.
Ова се случува кога еден концепт ќе се измисли усно, но нема знаци за да се напише.
Понекогаш новот значење заменува некое пред него.
自 (це) бил знакот за нос, но денес истиот се однесува само на поимот себе.
Старото значење на 萬 (ван) било пајак, но подоцна сосем се сменило во значењето десет илјади.
Како што расте бројот на знаците, лингвистите не сакаат да прават нови знаци врз овој принцип бидејќи тој ја игнорира логистиката за создавање на нови знаци.
Меѓутоа, потребата за пишување во дијалекти, особено Кантонскиот и Тајваннскиот во Хонг Конг и Тајван го има доста порширено бројот на овие знаци.
Придружна трансформација (轉注字, Чуанчуце)
Овие знаци првобитно значеле исто, но се поматиле преку правописните и семантичките текови.
На пример, 考 (као) потврди и 老 (лао) стар биле некогаш еден ист знак што значел "постаро лице", но подоцна се разделил на два засебни разбора.
Заради ретко ста на знаците од оваа категорија, асоцијацијата и трансформацијата се обдегнува или се комбинира со други современи знаци.
Правопис[уреди | уреди извор]
Кинеските знаци заземаат исто место заради нивниот квадратен блок-карактер.
Еден од најдобрите начини за добар старт за поченици е вежбање во тетратка со квадрати, наменета за стандарди вежби во училиштата за нормално пишување и калиграфија.
Покрај строгоста на зафатнината, кинеските знаци се пишуваат според мошне строги и прецизни правила.
Трите најважни правила се потезите во употреба, нивното позиционирање и редот по кој се пишуваат (потезен редослед).
Нјавеќето зборови можат да се напишат само само еден поезен ред, иако некои други имаат варијатни, што може да резултира во поинакви броења.
На поголемо, кинескиот текст традиционално се пишува од горе надолу, па од десно на лево, но денес многу почесто се гледа европската ориентација.
Речиси сета интерпункција била исто така позајмена од Западот, но има некои исклучоци: на пример, имињата на книгите се пишуваат со брановидни црти од десно во вертикален текст, или затворени во посебни двошилести загради во хоризонтален текст.
Чести грешки во пишувањето на кинеските знаци се грешен правец на потезите, грешен потезен редослед, грешна должина и место на потезите ралативно на другите потези, како и тежините дадени на разните делови од потезот.
Секоја грешка е јасно видлива за писмениот човек, и затоа ова се смета за срамота бидејќи е знак на неписменост.
Во култура каде ученоста е највисоката доблест, ваквите епитети се многу непожелни.
Употребата на упростени наспроти традиционални знаци прилично варира, и зависи од локалниот обичај и медиумот.
НР Кина официјално го употребува упростениот систем, додека Хонг Конг, Макао и Тајван ги имаат задржано традиционалните.
Покрај ова, постои и посебен систем за пишување на бројки во финасиски контекст; овие се модификации и адаптации на оригиналните прости бројки, намерно усложнети за спречување на фалсификувања и неавторизирани менувања.
Реформи: Упростување[уреди | уреди извор]
Упростувањето на писмото се случило во времето на НР Кина, иако ова јасно се заснова на претходни трендови и веќе вкоренети практики.
Бројот на кинеските знаци[уреди | уреди извор]
Бројот на кинеските знаци сѐ уште е предмет на дебата.
Стандардниот речник Кангси вели дека стандарниот јазик има 40.000 знаци, додека современиот Џунгхуа Цехаи ѝ дава повеќе од 80.000.
Ова се должи на сите знаци во употреба кај дијалектите, како и големиот број на варијанти на пишување на зборови (многу од кои биле вон употреба дури и во Класичниот кинески).
Меѓутоа треба да се спомене дека не постојат два знака кои се контекстуално идентични.
Огромниот број на кинеските знаци се должи на нивниот логографски карактер — за секоја морефема е потребен глиф, а за истата морфема понекогаш се развивале и варијантни знаци.
Покрај ова, во столетијата по стандардизацијата на кинеското писмо од страна на царот Ќин Ше Хуанг до џуаншу, литератите го умножиле вкупниот корпус на знаци со модификација на постоечки знаци ала сингшенгце (形聲字) методот—со преиначување на клуч од еден хомонимен знак за добивање на посебен глиф за нови зборови или зборови кои дотогаш биле хомографи.
Исто така се вели дека толкавиот број на знаци се користи и за да се поделат академците од обичниот народ.
Кинески[уреди | уреди извор]
Обино се вели дека човек е писмен ако знае да чита 2.000 знака (за да чита весник, да речеме), а добро образованата личност треба да знае над 4.000 до 5.000 знака.
Се разбира, треба да се напомене дека познавањето на секој знак не е нужно, бидејќи највеќето зборови, за разлика од нивните Древни и Средни предци, се биморфемски сложенки, т.е.
сочинети од два обични чести знака.
Покрај ова постои и голем корпус од дијалектни знаци, кои не се користат во формалноото пишување, но за разните локални колоквијализми.
Таков е пишаниот кантонски во употреба во Хонг Конф.
Во Тајван пак, постои друг неформален корпус на знаци за дијалектот Мин Нан.
Најчести знаци[уреди | уреди извор]
Ова се петстотина (500) најчесто употребувани кинески знаци.
Според истражувањата, овие 500 знаци претставуваат 72.1% од знаците кои се употребуваат во класичните и современите текстови.
的 一 不 是 了 人 在 有 我 他 这 为 之 来 大 以 个 中 上 们 到 说 国 和 地 也 子 时 道 出 而 要 于 就 下 得 可 你 年 生 自 会 那 后 能 对 着 事 其 里 所 去 行 过 家 十 用 发 天 如 然 作 方 成 者 多 日 都 三 小 军 二 无 同 么 经 法 当 起 与 好 看 学 进 种 将 还 分 此 心 前 面 又 定 见 只 主 没 公 从 知 使 部 本 动 现 因 开 些 理 长 明 样 意 已 月 正 想 实 把 但 相 两 民 她 力 文 等 外 第 王 高 问 太 头 情 西 机 它 回 并 间 手 四 关 重 应 工 性 全 门 老 点 身 东 由 何 向 至 物 战 业 被 政 内 五 儿 及 入 先 己 安 或 利 很 最 书 制 美 山 体 什 新 话 名 曰 合 加 世 平 水 常 果 位 信 度 产 立 声 南 代 走 女 言 马 金 处 便 通 命 特 给 数 次 海 今 表 原 斯 义 各 州 化 口 任 真 才 几 教 官 少 司 德 解 神 则 必 兵 气 打 员 再 论 别 听 提 万 死 更 比 受 百 做 尔 即 元 报 直 白 总 非 建 夫 北 未 张 令 反 士 师 许 条 变 系 计 且 认 目 光 管 路 接 城 活 保 结 题 却 指 感 难 量 务 治 取 场 思 电 空 边 统 件 期 克 帝 亲 复 住 请 市 六 放 风 资 求 史 色 形 望 传 八 府 眼 领 清 决 笑 告 叫 队 强 往 区 交 武 达 社 权 科 九 设 李 观 记 改 展 字 故 品 议 象 花 七 完 林 基 服 带 据 界 云 觉 像 院 飞 远 收 石 众 车 候 类 程 转 共 千 式 失 流 每 该 朝 始 连 术 近 格 济 干 运 怎 步 台 让 江 河 识 规 拉 切 极 持 若 英 争 功 深 备 造 阳 快 集 布 尽 周 宗 病 华 称 罗 爱 导 确 呢 办 节 根 击 商 陈 火 兴 京 注 虽 杀 父 存 臣 准 广 首 乎 具 甚 黄 满 容 单 联 调 吃 古 算 坐 早 引 须 离 证 约 母 组 房 曾 似 易 随 精 视 尚 断 乃 影 除 青 初 息 守 党 半 县 轻 质 语 越 况 举 皇 钱 历 留 乐 章 照 器 写 团 诸 闻
Писменост[уреди | уреди извор]
Се смета дека потребно е познавање на 2.000 знаци за основна писменост во јазикот (на пример, за читање на кинески весник).
Учените луѓе знаат над 4.000 - 5.000 знаци.
Македонска транскрипција[уреди | уреди извор]
За жал, утврдена транскрипција на кинескиот во македонски јазик сѐ уште не постои.
Како и при транскрипција на сите други јазици, македонскиот го користи сопствениот фонетски систем на пишување за најблиско доловување на звуците на кинескиот јазик.
Ова сепак, не е стандардизирано и често наоѓаме недоследности.
Општо земено, македонската транскрипција се темели на системите пинјин и Вејд-Џајлс како писмено најблиски до вистинскиот кинески изговор.
Таа се базира на српската транскрипција создадена (но сепак неофицијализирана) во 2005, но со извесни прилагодувања и измени во согласност со карактерот на македонската фонологија и правопис.
Наводи[уреди | уреди извор]
- Bellassen, Joël & Zhang Pengpeng (1989).
Méthode d'Initiation à la Langue et à l'Écriture chinoises.
Поврзано[уреди | уреди извор]
- Кинески јазик
- Потезен редослед
- Фонологија на кинескиот јазик
- Македонска транскрипција на кинескиот јазик
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|"|
- Учете кинески знаци (англиски)
- Статии за кинески знаци (англиски)
- Кинеско писмо и јазик (англиски)
- Историја на кинеското писмо (англиски)
- Научете да пишувате кинески знаци (англиски) | fineweb-2 |
Пливање, скокови, спринт, фрлање ѓуле и трчање на долги патеки.
Германскиот рекреативен спорт знае да биде многу напорен.
Веќе 100 години се доделуваат медали за исполнети норми за секоја возрасна категорија.
На почетокот за тогашните признанија за повеќестрани постигнувања во телесни вежби смееја да се кандидираат само мажи.
На жените не им беше дозволено.
Во 50-тите години на минатиот век, времето на економското чудо, се' се промени.
Со подемот растеа и стомаците.
Медицинарите беа загрижени - многумина Германци избегнуваа физички активности, мажите одеа на фудбалските стадиони само за да гледаат спорт, но не и самите да спортуваат.
"Десетици илјади секоја недела седат на трибините, стотици илјади пополнуват лото-ливчиња, но само осум проценти имаат редовни спортски активности", објаснува еден лекар.
Доделувањето медали требаше да ги поттикне луѓето повеќе да спортуваат.
Во 1952 година, по половина век, конечно и жените, како Маргарете Стривен од Хамбург, можеа да учествуваат.
"Јас секогаш можев добро да скокам, ми одеше и фрлањето ѓуле, секако и пливањето.
Но, секогаш хорор ми беа спринтовите.
Навистина тренирав, тренирав и тренирав, но некако најтешко ми паѓаше", вели Маргарете Стривен, сениорка со спортски признанија.
Таа тренира по дожд и по сонце и конечно успеа 75 метри да истрча за 20 секунди.
Тоа беше доволно за да добие медал.
Во 70-тите и 80-тите години медалите беа посакуван трофеј во рекреативниот спорт.
Учествуваа семејства, училишни одделенија, цели групи од спортски секции во претпријатија.
Дури и највисоките државници на земјата ги ценеа спортските активности.
Поранешниот сојузен претседател Рихард фон Вајцзекер, на пример, секоја година се бори за спортско-рекреативните медали.
И Маргарете Стривен е трудољубив колекционер на тие признанија.
До денес собрала 52 одличја за некои спортисти.
Таа учествува и на светските првенства во атлетика за сениори.
Најомилена дисциплина и' е скок во височина.
Еднаш дури стана и светска првенка.
Тогаш веќе имаше над 80 години.
"Стоев тука осамена и скокнав.
Ја турнав летвата.
Скокнав уште еднаш, пак исто.
Дури во третиот обид успеав.
Тогаш бев многу среќна.
Тоа се такви внатрешни чувства, што не можат да се опишат.
Добив вистинска треска", објаснува Маргарете Стривен, сениорка со спортски признанија и додава: "Сакате да видите еден светски првак?
Еве го овде!"
На спортските натпреварувања Маргарете Стривен освои повеќе од 80 медали.
Но, најважен трофеј и' е медалот за рекреативци од 1955 година.
Денес има 89 години и не ни помислува да престане да спортува.
"Се' додека можам, ќе се борам за диплома, а кога веќе не ќе оди, тогаш сепак ќе одам надвор и што и да е ќе тренирам.
Ќе земам ѓуле в рака, малку ќе трчам, ќе скокам во височина", вели Стривен.
Како Маргарете Стривен, мината година во Германија 900 илјади спортски рекреативци ги исполнија условите за добивање медал. | fineweb-2 |
Право е збир на норми, правни правила со кои се уредуваат односите помегу поединците во една држава, чии што однесувања треба да бидат во согласност со истите и во чии рамки се предвидуваат казните за оние што ќе ги прекршат тие правила.
Во поширока смисла, под поимот право се подразбира општествена применета наука.
Прочитајте повеќе
Законикот набројува кривични дела и ним соодветните казни, како и решенија за чести спорови и водич за поведение на граѓаните.
Во законикот нема место за објаснувања и опрадвувања, но, се разбира, дава можност за изложување на докази.
За опсежен преглед, видете Вавилонско право.
Законикот стоел јавно, на очиглед на секој; така, никој не можел да се оправдува дека не го познавал законот.
Меѓутоа стручњаците претпоставуваат дека во тоа време ретко кој обичен граѓанин знаел да чита.
Прочитајте повеќе
Цицерон се родил во Арпинум, а бил убиен во Формија додека се криел од своите политички непријатели.
Тејлор напишал (како што е цитирано во "Освртти") "Не е претерано да се каже дека најбрилијантната ера на Римскиот јавен живот беше отворена од Цицерон и затворена со неговата смрт—тој стоеше зад својот живот (потекло) и ја следеше својата судбина до гроб."
Неговата фамилија, од родот Тулиј, биле едни од земјопоседниците и благородници во Арпинум и поседувале слава и богатство поголеми од другите фамилии во Арпинум, Марии. | fineweb-2 |
Заб
Забите (лат.
dentes) се цврсти структури, сместени во забни јамички (алвеоли) на горната и долната вилица од устата.
Тоа се структури кои се наоѓаат во вилиците на многу 'рбетници.
Во дигестијата учествуваат со механичкото ситнење на храната, а кај некои животни, особено кај месојадните животни, се користат како оружје.
Палеонтолозите ги користат забите на цицачите да ги идентификуваат фосилните видови, и често, нивните односи.
Обликот на забите е поврзан со исхраната на животното, како и со неговото еволутивно потекло.
На пример, растителните материи се тешки за варење, така што тревопасците имаат повеќе катници за џвакање.
На месојадците им се потребни секачи за да убиваат и да раскинуваат, и бидејќи месото е лесно за варење, тие може да голтаат без да имаат потреба од катници за разџвакување на храната.
Се разликуваат две генерации на заби: млечни и трајни.
Млечните се 20 на број и се појавуваат меѓу 6 и 12 месец од животот.
Постојаните се 32 на број и ги заменуваат млечните меѓу 6-та и 8-мата година.
На секоја вилица се распоредени по 16 заби, односно по 8 на секоја половина.
Забите се разликуваат по формата, бројот и функцијата.
Врз основа на функцијата што ја имаат во варењето, поделени се на: секачи (4), кучешки (2), преткатници (4) и катници (6).
Додека луѓето имаат две генерации на заби, некои животни имаат многу повеќе: на ајкулите им расте нова генерација на заби секои две недели.
На некои други животни им расте само една генерација заби.
Забите на глодарите растат и се трошат постојано преку глодањето на животнотот, одржувајќи постојана должина.
Делови на забот[уреди | уреди извор]
Забите се состојат од три дела:
- Коронка (круна) - надворешниот, видлив дел од забот
- Корен - делот од забот кој е всаден во виличните коски
- Врат на забот - тесен дел кој ги поврзува коронката и коренот на забот
Иако на прв поглед забите изгледаат компактни, тие се изградени од повеќе ткива кои заедно им ја даваат потребната отпорност и цврстина.
Внатрешност на забот[уреди | уреди извор]
Во внатрешноста на секој заб се наоѓа забната пулпа (она што во народот е неправилно познато како "нерв" на забот) во која освен нервите кои му даваат на забот осет за топло/студено, болка и притисок се содржат и крвните садови кои го исхрануваат забот, лимфни садови, одбранбени клетки и сврзно ткиво.
Заедно со другите клеточни елементи, крвните и нервнте садови ја исполнуваат пулпината комора која преку коренските канали е поврзана со околното ткиво околу врвовите на корените.
Пулпината комора надворешно е ограничена со помош на средниот слој - дентинот.
Дентинот го изградува најголемиот дел од забот и покрај неговата цврстина (која е поголема од цврстината на коските) тој има и голема способност за прилагодување и по потреба се создава целиот живот, но само додека е здрава и пулпата, која го исхранува овој слој.
Во нивото на коренот, дентинот е покриен со цемент - цврсто ткиво кое го штити коренот на забот, и заедно со другите ткива од периодонциумот го поврзува забот за забната чашка - алвеолата.
Во нивото на забната коронка, дентинот е покриен со емајл (глеѓ) - кристална супстанција со најголема отпорност во човековото тело, која служи за спречување на кариес.
Емајлот се создава пред никнувањето на забот и неговата градба е дефинитивна - во текот на животот не може повторно да се создаде.
Затоа е значајно да се посвети внимание на правилната исхраната на жените во периодот на бременоста и на децата пред никнувањето на трајните заби.
Види уште[уреди | уреди извор]
|"|
- Топографско-анатомско обележување на забите
- Посебни морфолошки карактеристики на забите
- Дентална номенклатура
- Кариес
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Комплетан стоматолошки лексикон (германски)
- Анатомија на забите (англиски)
- Савети за подобри здрави заби (англиски)
- Веб сајт за забите (англиски)
- Табела со раст на забите (англиски)
- Приказни на луѓе на кои им пораснал трет заб (англиски)
- Нова технологија за повторно постигнување на растот на забите (англиски)
- Статија за забите, као украс на човекот од каменог доба. | fineweb-2 |
Лексикон: За да го видите значењето на даден збор во рaмките на
веста, позиционирајте го покажувачот врз истиот и кликнете два пати.
Работи кои треба да ги направите на вашиот 21 роденден
Година по година, вашиот роденден станува еден од вашите најдобри прослави, особено кога станува збор за вашиот 21 роденден - возраст за која науаката вели дека е почетокот на вашата зрелост.
Бидејќи е вашиот 21 роденден, потребно е да се забавувате - еве како.
Започнете со шампањско
- Започнете ја вечерта со шише шампањско.
Веројатно не изгледа толку екстравагантно како што е во повеќето филмови, меѓутоа вреди да се проба.
Наздравете - Имате 21 година позади вас со вашите најдобри пријатели и семејство
.
Наздравете за уште повеќе родендени и весели моменти.
Соберете 21 паричка до крајот на ноќта
- Прашувајте случајни личности и минувачи да ви дадат по една паричка, се додека не соберете 21.
Влезете во шанкот и направете пијалок
- Замолете го/ја шанкерот/ката да влезете во шанкоти сами да направите пијалок од вашите омилени пијалоци.
Убедете некого дека го знаете иако не сте го сретнале никогаш во животот - Преправајте се дека сте биле заедно во средно училиште, и кажете му дека многу ви недостигал.
Ова е добар начин да запознаете "стар" пријател.
Искористете клише фраза за да добиете телефонски број од некој којшто ви се допаѓа -
Постојат голем број клише фрази кои порано успевале во текот на флертувањето.
Изберете една и обидете се да го/ја освоите.
Убедете некого дека сте од различна држава -
Преправајте се дека зборувате со австралијански или британски акцент.Bloody ell it's my birthday!
Испејте песна на кареоке
- Нитуеден роденден не би бил интересен доколку не ја испеете вашата омилена песна.
Искористете го машкото ВЦ
- Забавно!
Бакнете непозната личност
- Внимавајте да не биде зафатен/а, па да си имате проблеми на роденденот. | fineweb-2 |
NlKoLa MaCeDoN
Здраво еМакедонци !
За тие што не знаат - а ги има многу такви, еве ви неколку линкови за полесно да си ја пресметате штетата, да видите дали договорите ви се исплаќаат или не, полесно да најдите битка за да фатите медал и слично.
http://egov4you.info/ - Еден од најважните сајтови за eRepublik.
На неа можете да видите голем број на статистики, за секоја држава, сојуз, играч.
Колку штета направил секој играч, секоја држава, колку војници има една држава и многу други статистики.
http://www.erepublikanalyzer.com/BuscadorBH.aspx - Многу корисен сајт, кога станува збор за БХ ловците.
Едноставно внесувате колку штета може да направите и време.
Ако сте Д1 и сакате да фатите медал со 50 000 штета, внесувате 50 000 и 30 мин до крај на битка и тоа ви ги прикажува сите битки кој што ќе завршат за 30 мин а е направена штета помалце од 50 000.
http://erep.hostei.com/strength-calculator/
http://ereptools.info/train
http://erep-stats.com/calculators/
http://erep.root.se/
Овие четири сајта се корисни кога сакате да ја пресметате штетата што може да ја направите, дали ви се исплаќаат Тренинг Договорите и сл.
http://battle-watcher.com/campaigns/last/ - Овај сајт ги прикажува сите битки во реално време исто така корисен за БХ ловците, има и архив од завшените битки и други опции.
АКО НЕКОЈ ИМА ДРУГИ КОРИСНИ ЛИНКОВИ ПИШЕТЕ ГИ ВО КОМЕНТАР ДА ГИ СПОДЕЛИМЕ СО ДРУГИТЕ, ОДНОСНО ПОМЛАДИТЕ ИГРАЧИ !
Статијата е преземена од тука.
Поздрав,
NlKoLa MaCeDoN
What is this?You are reading an article written by a citizen of eRepublik, an immersive multiplayer strategy game based on real life countries.
Create your own character and help your country achieve its glory while establishing yourself as a war hero, renowned publisher or finance guru. | fineweb-2 |
Хофре Борџија
Хофре Борџија ([PHONE]) бил најмладиот син на папата Александар VI и неговата љубовница Ваноза Катај.
Тој е брат на Лукреција Борџија , Чезаре Борџија и Џовани Борџија.
Хофре се оженил за Санча од Арагон, ќерка на неаполскиот крал Алфонсо II.
Како мираз го добил принципатот Сквиллаче, а по политичките превирањата во Неаполското кралство, го добил округот Алвито (1497).
Хофре и Санча, имале 12 и 16 години кога бил склучен нивниот брак, има претпоставка дека тие биле модели за момчето и девојката на уметникот Пинтурчио за неговата Расправа на Св.
Катерина каде биле преставени како млад пар во љубовта.
Бракот бил политички.
Алфонсо II прифатил неговата ќерка да се омажи за Хофре во замена за признавање на правото над неаполскиот престол од страна на папата Александар VI.
Меѓутоа по склучувањето на бракот политичката состојба се променила.
Францускиот крал Шарл VIII претендирал над Неаполското кралство и навлегол во Италија по што започнала војна помеѓу Шпанија и Франција.
Во текот на овој период Хофре и Санча претежно живееле во Рим, каде наводно Санча имала афера со постарите браќа на нејзиниот сопруг, Чезаре и Џовани.
Според некои извори, Хофре бил во лоши односи со својот татко папата Александар VI.
Тој го сметал својот син за слабак поради недостаток на интерес за политиката и јавно го оспорил своето татковство над Хофре.
Во 1497 година папата Александар VI јавно ја објавил невиноста на Хофре во врска со убиството на неговиот брат Џовани Борџија, бидејќи имало многу гласини дека Ховре е всушност главниот инспиратор на убиството, пради наводната љубовна афера помеѓи Џовани и Санча.
За време на војната на [PHONE], кога Шарл VIII од Франција се обидел да го освои Неапол, Хофре застанал на страната на Франција, но кога тој бил заробен од Просперо Колона ја сменил страната и се приклучил на Шпанците.
Таквиот потег предизвикал бунт во Алвито.
Хофре го испратил кондотиерот Фабрицио Колона во 1504 година да го задуши бунтот, кој го платил со парите од папскиот трезор кои ги стекнал по смрта на својот татко папата Александар VI.
По задушувањето на буната ја воспоставил својата власт во Алвито и Сквиллаче.
Вториот брак на Хофре бил со Марија де Мила, тие имаале деца четири, најстариот од нив, Франческо Борџија ја наследи неговата земја и титулата на принц од Сквиллаче.
Потомците на Хофре упарвувале со Сквиллаче се до 1735 година кога оваа гранка на фамилијата Борџија исчезнала.
Извори[уреди | уреди извор]
- Sarah Bradford, Lucrezia Borgia, Milano, Mondadori, 2005. | fineweb-2 |
Света Петка
- Оваа статија се однесува на светицата Света Петка Епиватска или Света Петка Трновска.
За други значења, видете Света Петка.
Петка (позната и како Св.
Параскева и како Мајка Параскева) — светица од градот Епиват, кој се наоѓал меѓу Силинаврија и Цариград.
Таа била родена кон крајот на 10 век, во петок, денот кога Евреите се подготвуваат за празнување на празникот Сабат (сабота).
Затоа, нејзе ѝ го дале името Параскева, што значи "подготовка".
Родителите ѝ биле богати христијани од словенско потекло, а освен Петка, имале и еден син, Ефтимиј, кој за време на животот се замонашил и подоцна станал епископ Малитски.
По смртта на родителите, девицата Петка, желна за подвижнички живот, го напуштила родителскиот дом и отишла најнапред во Цариград, а потоа во Јорданската пустина, каде што останала до својата старост.
Нејзиниот долг пустински живот во молитва и пост може да биде спореден со 40 дневницата која што Исус ја спроведол в пустина.
Петка била стара, еднаш ѝ се јавил ангел и ѝ рекол: "Остави ја пустината и врати се во твојата татковина, таму треба да ѝ го предадеш телото на земјата, а со душата ќе се преселиш кај Господ."
Света Петка го послушала небесниот глас, ја оставила својата омилена пустина и се вратила во Епиват.
Таму, таа поживеала уште две години и умрела во 11 век.
Нејзините чудотворни мошти низ вековите биле пренесувани: во Цариград, во Велико Трново (Бугариjа), па пак во Цариград, па во Белград.
Сега, тие се наоѓаат во Романија, во градот Јаши.
Во Белград постои вода (агијазма) на Света Петка, којашто чудотворно ги лечи сите болни што и притекнуваат со вера кон светителката.
Во Скопје, во населбата Црниче, постои црква посветена на оваа светица.
Празникот посветен на св.
Петка се слави на 27 октомври.
На иконите на кои е прикажана оваа светица, најчесто стои натписот: "Верувам во еден, единствен Бог и во Светото тројство".
Еден од обичаите кои се практикуваат на празникто на св.
Петка е "петолебие", кога луѓето носат пет лепчиња во црквата, во спомен на настанот од Библијата, кога Исус Христос со пет леба нахранил 5.000 луѓе.
Притоа, петте лепчиња се осветуваат, при што едно му се дава на верникот, а четири остануваат во црквата.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|Оваа биографска статија е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.|
- "Испосничката света Петка чува од несреќи", Дневник, година XVIII, број 5601, понеделник, 27 октомври 2014, стр. | fineweb-2 |
Старото име на Никозија било Ледра.
Денешното име на градот е добиено во времето на Лузињската власт, иако во античкото време се јавува и називот Лефктоеа.
Името Никозија се појавило со доаѓањето на Лизањи.
Феанцуските крстоносци не можеле или не сакале да го изговараат името Лефкозија, па затоа градот го нарекле Никозија.
Ледра, денес е име на најпопуларната трговска улица во Никозија.
Левкозија е значаен град на Кипар, кој не се наоѓа на море.
Од друга страна градот е сместен друи во центарот на островот.
Од вториот град по големина на островот, Лимасола, Левкозија е оддалечен 75 километри.
Левкозија се наоѓа во пространата рамнина во центарот на Кипар, Месаори, на надморска височина од 145-150 метри.
Градот се формирал на место каде што рамницата е најкратка, т.е.
на местото каде две најзначајни палнини на Кипар, Тродос и Керинејски планини, најмногу се доближуваат.
Затоа градското предградие на југот и северот веќе завземаат дел од брегот. | fineweb-2 |
Историја на литературата
Историја на книжевноста
Арапска книжевност
Грчка книжевност
Египетска книжевност
Индиска книжевност
Јапонска книжевност
Кинеска книжевност
Македонска книжевност
Персиска книжевност
Римска книжевност
|Книжевност|
Основни облици
|Родови|
|Извори|
|Форми|
|Историја и списоци|
|Дискусија|
Историја на книжевноста или историја на литературата го проследува развитокот на литературата и литературните процеси во контекст на цивилизацискиот развој на човештвото.
Настојува да прибере што повеќе податоци за литературните состојби на определен период, има научноистражувачки карактер, во постојана потрага е на нови текстови од архивската граѓа, кои би придонеле за расветлувањето на дадениот период.
Оваа наука настојува да ги протолкува сложените врски и односи на литературата и општеството.
Може да биде фкусирана на различни подрачја: историја на оддела (национална) литература, споредбена (компаративна) литература и општа (светска) историја на литературата.
Содржина
- 1 Најстарите литератури на светот
- 2 Антика
- 3 Хебрејска литература
- 4 Средновековна литература
- 5 Наводи
Најстарите литератури на светот[уреди | уреди извор]
Денес немаме друг начин да дојдеме до најстарите култури освен преку археолошките ископини и пишаните споменици кои се зачувале до денес.
Долго време за најстари литератури се сметаа египетската, индиската и хебрејската.
Но, кон крајот на 19 век се открија ископините на Сумерското Царство, кои покажаа развиена цивилизација, а на глинените плочи покрај другите написи до нас дојде Епот за Гилгамеш.
Овој еп се смета за најстариот пишан литературен текст воопшто, потекнува од пред околу 3 до 4 илјади години пред новата ера.
Асиро-вавилонска литература[уреди | уреди извор]
Пред три илјади години на територијата на денешен Ирак, меѓу реките Тигар и Еуфрат (Месопотамија) постоело Асиро-Вавилонско Царство.
Таму, главни културни центри биле градовите Вавилон и Урук.
Вавилонската кула била величествена архитектонска градба, храм кој достигнувал до "облаците" за да им се приближи човекот на боговите.
(Во "Библијата" има приказна за градењето на Вавилонската кула).
Усното творештво создавано на сумерски јазик се претпоставува дека било запишано околу 2000 п.н.е., а создавано стотици години пред тоа.
Записите се пронајдени при крајот на 19 век, во библиотеката на еден храм во градот Нипур.
Пронајдени се циклуси песни од кои најинтересни се песните за Гилгамеш.
Тие претставуваат еден вид епска поема.
Дел од песните имаат историска содржина во кои е опишана војната меѓу градовите Урук и Киш.
Војската на Урук ја предводел Гилгамеш, а војската на Киш - Акој.
Војната е прикажана многу реалистички.
Другите песни имаат митолошки карактер и во нив се претставени многу сумерски богови и божици, како и борби со чудовишта.
Еден дел од песните се рефлексивни - исполнети со мисли за животот и смртта, бесмртноста и славата.
Епот за Гилгамеш се состои од 12 плочи, 12 пеења, кои може да ги поделиме на два дела, две тематски целини:
- во првите седум плочи се опишани херојските подвизи на Гилгамеш и неговиот пријател Енкиду;
- во останатите пет плочи е опишан патот и страдањата на Гилгамеш во потрагата по вечниот живот.
Бесмислено е да бараме вечен живот, но нашите дела можат да нè направат бесмртни - тоа е идејата во поемата.
Индиска литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Индиска книжевност
Меѓу најстарите пишани текстови зачувани до денес се и Ведите, напишани на древен ведски јазик - санскрит.
Тие се дел од таканаречената индиска книжевност.
Името на Ведите потекнува од зборот "вид", што на санскрит значи: увид, знаење.
Еден од најголемите непријатели на човекот, се тврди во Ведите, е незнаењето.
Се смета дека постоеле 108 Веди, но денес се останати само четири: Ригведа, Самаведа, Јаџурведа и Атхарваведа.
Во нив е содржан целокупниот поглед на светот на еден стар народ.
Химните содржани во Ведите се исполнети со радост и восхит за постоењето, а видливиот свет се смета дека опфаќа само една четвртина од целокупното постоење.
Од сите овие најважна е Ригведата која содржи 1017 химни составени од ведски формули и мантри.
За истражувачите е интересна и Јаџурведата, затоа што во неа е сместена легендата за потопот, која ја има и во Епот за Гилгамеш, а подоцна и во Библијата.
Втората фаза од индиската литература е појавата на Упанишадите, кои биле тајни учења наменети само за посветените.
Во овој период се вбројува и создавањето на двата големи епа Рамајана и Махабхарата, т.е.
од првото илјадалетие пред нашата ера.
И двата овие епа зборуваат за борбата меѓу доброто и злото.
Египетска литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Египетска книжевност
Египетското писмо настанало за време на Средното Египетско Царство, а старите Грци го нарекле хиероглифи (света резба), затоа што оделе во Египет за да учат од тамошните мудреци астрономија и геометрија.
Најстарите зачувани текстови се наречени "Текстови на пирамидите", и се врзани за елиополиската космогонија.
Од средното и Новото Царство меѓу религиозните и магиските дела најпознати се: "Текстови на саркофазите" и Египетската книга на мртвите, која содржи 12 поглавја.
Од подоцнежниот период потекнуваат и разни други дела.
Филозофските приказни, на пример за двајцата скарани браќа чии имиња се Вистина и Лага, или приказната за "Проколнатиот принц", каде темата е судбина; авантуристичкиот расказ "Приказната за бродоломникот", која веројатно била урнек за поновата приказна за Синбад морепловецот.
Лирскиот зборник "Песни од реката" изобилува со љубовна поезија, во која се опева радоста на животот.
Кинеска литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Кинеска книжевност
Иако не е најстара, кинеската литература има најдолга историја на ист јазик.
Најстарите пишани споменици кои потекнуваат од вториот милениум пред нашата ера, немаат литературна вредност.
Тука спаѓа книгата со пророштва И Чинг ("Книга на промени"), една од најнеобичните книги кои постојат.
Најважното дело на таоизмот е Тао те кинг ("Патот на доблеста"), стихови кажувани од мудрецот Лао Це, кој самиот ништо не пишувал, туку делото го напишале неговите ученици.
Така тој се вбројува меѓу ретките умови на човештвото кои ништо самите не напишале, слично на Буда, Сократ, Исус и Мухамед.
Од книжевен аспект, најважно од класичните дела е Ши Кинг (1200-500 г.
Ова е зборник на најстарата кинеска поезија, на која се воспитувале сите генерации кинески поети.
Од 3000 песни, изборот содржи само 305, а изборот му се припишува на Конфучиј.
Антика[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Античка книжевност
Антика е термин кој го означува периодот на европската политичка и културна историја во кој водечка улога имале стара Грција и Рим.
Антиката го опфаќа периодот од околу 15 векови, од 1000 година п.н.е.
н.е., помеѓу падот на Западното Римско Царство (476) и затворањето на паганските философски училишта во источното, Јустинијаново царство.
Старогрчка литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Грчка книжевност
Старогрчката литература е најстарата запишана литература на територијата на денешна Европа.
Таа се создавала врз основата на старогрчката митологија.
Литературните почетоци се врзуваат за еолските и јонските градови во Азија, каде што се развила поезија во која се опевале подвизите на легендарните јунаци.
Од таа богата книжевност останати се две ремек-дела Илијада и Одисеја, а името на човекот кој ги испеал - Хомер.
Од 8 век п.н.е.
потекнува спевот "Теогонија (Раѓање на Боговите)", кој го испеал Хесиод.
Додека Хомер се смета за татко на јуначкиот еп, Хесиод пеел митолошко-поучен еп, кој зборува за настанувањето на светот.
Меѓу 7 век п.н.е.
и 5 век п.н.е.
културата и уметничкиот живот биле многу богати.
Во големите светилишта Делфи и Олимп се одржувале светите игри, религиозни фестивали на кои се натпреварувале спортисти, но и поети.
Книжевните дела на поединци биле високо вреднувани.
Најстар вид лирска песна била елегијата, која на почеток воопшто не била тажна песна, туку морализаторска, која поучува.
Елегии пишувале Калин од Ефес, Тиреј од Спарта, како и Солон, атинскиот законодавец.
Меѓу најпознатите лирски автори се: поетесата Сафо, Анакреонт кој ја опевал животната радост, љубовта и гозбите, Пиндар, автор на обемно дело од кое останале зачувани само Епиникиите, и други.
Театарската уметност се развила во три драмски облика: трагедија, комедија и сатирска игра.
Публиката која ја следела претставата се поистоветувала со главниот јунак и со неговата способност да се жртвува себеси заради некое општо добро.
На тој начин, гледачот се подготвувал за херојски дела.
Првите претстави се играле во самите храмови, а подоцна се граделе камени амфитеатри, кои ја зголемувале звучноста на сцената.
Во Македонија такви амфитеатри има во ископините на Стоби, во Хераклеја и во Охрид.
Староримска литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Римска книжевност
Римската или латинската литература се развивала под влијание на хеленската и затоа нејзината вредност е двојна - таа не е само одраз на развитокот на римското робовладетелско општество, туку е и ризница во која се сочувани некои дела на хеленски научници и поети, чии оригинали се изгубени.
Римската литература може да се подели на неколку периоди: докласичен (до 80 год.
), класичен (од 80 п.н.е.
до 120 год.)
и посткласичен период (од 120 год.
до почетокот на VI век).
Според ова, таа опфаќа цели осум векови.
Хебрејска литература[уреди | уреди извор]
Главно дело на еврејската традиција е Библијата.
Зборот biblia на старогрчки јазик значи книга.
Од нејзиното комплетирање во 4 век од нашата ера, кога Европа преку Византија и Рим официјално го прифаќа христијанството, и сè до ренесансата, сите одговори европскиот човек ги барал во оваа "Книга над книгите".
Таа е разновидна збирка на текстови кои настанале во долг временски период, почнувајќи од 13 век п.н.е.
Поделена е на два дела: Стар Завет и Нов Завет.
Стариот Завет е света книга на јудаизмот, содржи 50 книги во кои се изнесува историјата на еврејскиот народ од најстари времиња до појавата на Исус Христос.
Новиот Завет содржи 27 книги во кои се зборува за делата на Исус Христос и неговите апостоли.
Средновековна литература[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Средновековна книжевност
Средновековната книжевност е создадена во духот на актуелните општествени сознанија со доминантен акцент на црковната христијанска идеологија.
Средновековните романи и раскази биле омилен жанр, покрај христијанските и библиските содржини.
Средновековната литература е составена од богат систем на жанрови и родови.
Скоро сите жанрови биле преземени од византиската литература.
Основната структура се градела врз библиските текстови.
Расказите и романите биле преводи или преработки на тогаш најпознатите светски дела, со белези на рицарски морал.
Првите оригинални раскази настанале во периодот од 9 век до 12 век.
Меѓу романите, најстар и најпознат е "Романот за Александар Македонски", кој потекнува од 2 век или 3 век, напишан од Псевдо-Калистен од Александрија.
Овој роман е поставен на фантастична основа, со интересно испреплетени легендарни приказни за Александар Македонски, како и историски податоци за него.
Средновековна словенска писменост[уреди | уреди извор]
Sредновековниот период во Македонија се карактеризира со дејноста на две книжевни школи: Охридската и Кратовската.
Ракописите од Охридската и од Кратовската школа се совпаѓаат едни со други според повеќе правописни и јазични особености, и ја претставуваат македонската варијанта на црковнословенскиот јазик.
Средновековна англиска книжевност[уреди | уреди извор]
- Главна статија: Англиска книжевност
Оваа книжевност се дели во три категории: религиозна, љубовна и артуровска.
Меѓу најдобрите дела од овој период се сметаат "Орачот Пирс" од Вилијам Ленгленд, "Кантербериски приказни" од Џефри Чосер и "Сер Гавејн и зелениот витез".
Најзначајниот автор од ова време е Џефри Чосер, кој пишувал кон крајот на 14 век.
Чосер често се смета за таткото на англиската книжевност и за прв автор кој ја покажал уметничката сила на народниот англиски јазик, наспроти францускиот или латинскиот.
"Кантербериски приказни" му се најважното дело.
Дека имало повеќејазична читателска публика во 14 век може јасно да се покаже со примерот на Џон Гауер, кој пишувал на латински, средноанглиски и англонормански.
Наводи[уреди | уреди извор]
- Група автори: "Македонски јазик и литература", Просветно дело, 2006, стр.
122
- Група автори: "Македонски јазик и литература", Просветно дело, 2006, стр.
191
- Група автори: "Македонски јазик и литература", Просветно дело, 2006, стр. | fineweb-2 |
После подолго набљудување на нашите "писатели" и нивниот стил на пишување, дојдов до еден заклучок: Не знаете правописен Македонски!!!!
Значи, не се работи за дијалекти, тука не може ништо да се направи, но кога 50% од нашиве писатели ја ко … read more »
Гледајќи ја мапата, случајно ја зебележав и Јапонија, земја која се граничи на запад со Кина.
Па си помислив: Штом веќе сме решиле да одиме до Кина, тогаш можеме слободно да се прошириме и до Јапонија.
Јапонија е земја што располага со 4 ресур … read more » | fineweb-2 |
Во продажба новогодишни елки од чисто злато (фото)
родавницата за ексклузивни јувелирски производи "Гинза Танака", која се наоѓа во центарот на најпознатиот трговски кварт на Токио Гинзапоново, одлучи да продава посебни елки наменети за оние кои ексклузивно сакаат да ги дочекаат Божик и Нова Година, па стави во продажба новогодишна елка од чисто злато чија цена е 500 милиони јени (околу пет милиони долари).
Како што јавуваат јапонски медиуми, висината на најголемата елка од колекцијата "Дизни Златна новогодишна елка" е 2,4 метри, а за нејзина изработка се потрошени 43 килограми чисто злато.
Главна карактеристика се фигурите на хероите на Дизни – Мики Маус, неговите другари Мини, Пајо Паторот, Вини Пу и други.
Секој од овие украси е рачно изработен, а го надополнуваат кутии со замислени подароци. | fineweb-2 |
Дали Исус е единствениот пат кон рајот?
Прашање: Дали Исус е единствениот пат кон рајот?
Одговор: "Во целост јас сум добар човек, така да со сигурност ќе отидам во рајот.
", "Е добро, сум направил и некои лоши работи но добрите работи, што сум ги направил се повеќе од лошите, така да со сигурност ќе отидам во рајот.
", "Бог нема да ме испрати во Пеколот само затоа што не живеам според Библијата.
Вемињата се сменија!
", "Само најлошите луѓе, како на пример: насилници на деца и убијци ќе отидат во пеколот."
Повеќето луѓе имаат секакви рационални оправдувања по ова прашање, но вистината е дека сите тие се една лага.
Сaтаната - кнезот на овој свет ни ги забива тие лаги во нашите глави.
Тој и секој што ги следи неговите патишта се непријатели на Бога.
(I Петрово 5:8).
Сатаната секогаш се преправа дека е добар (II Коринтјани 11:14), но всушност ги контролира умовите на сите оние, кои не припаѓаат на Бога: "...за неверните, на кои богот на овиј свет им го заслепил разумот, за да не ги осветли светлината на Евангелието за славата на Христа, Кој е Божји лик."
(II Коринтјани 4:4).
Не треба да мислиме дека Бог не го интересираат нашите мали гревиви и дека пеколот е само за "лошите".
Секој еден грев нè одделува од Бога дури и "малата бела лага".
Сите луѓе грешат и нема никој доволно добар за да стигне до рајот со сопствени сили (Римјани 3:23).
Одењето во рајот не се базира на тоа дали нашите добри дела се повеќе од лошите – ако беше така сите ќе загубевме.
"Но, ако е по благодат, тогаш не е по дела; зашто инаку благодатта не би била веќе благодат."
Ние не можеме да направиме ништо добро за да си го заслужима патот до рајот (Тит 3:5).
"Влезете низ тесната врата, зашто шiрока е вратата и простран е патот, што водат кон пропаст, и мнозина се, кои влегуваат низ неа."
(Матеј 7:13) дури и сите да живеат грешен живот и не е модерно да се верува во Бог, Тој нема да не извини.
"...живеевте некогаш според векот на овој свет, според кнезот на воздушните сили – духот, кој дејствува сега меѓу синовите на непокорноста."
(Ефесјани 2:2)
Кога Бог го создаде светот, го создаде совршен.
Сè што е во него е добро.
После тоа ги создаде Адан и Ева и им даде слободна волја, за да имаат избор – да решат дали ќе Го следат Бога и ќе му се покоруваат, или не.
Но Адам и Ева, првите луѓе создадени од Бог, беа искушени од страна на Сатаната да не се потчинуваат на Бога и згрешија.
Тоа ги одделува ( како и секој еден човек, што е роден после нив, вклучувајки нè и нас) од способноста да имаат блиски и добри односи со Бог.
Бог е совршен и не може да го поднесува гревот.
И бидејќи ние сме грешници, ние не можеме со сопствена сила да ги обновиме односите со Него.
Затоа Бог создава пат преку кој да се обединиме во едно со Него на небото.
"Зашто Бог толку го возљуби светот, што Го даде Својот Единороден Син, та секој, кој верува во Него, да не загине, туку да има вечен живот."
(Јован 3:16) : "Зашто смртта е плата за гревот, но благодатниот Божји дар – вечен живот во Христа Исуса, нашиот Господ."
(Римјани 6:23) Исус се роди, за да нè научи кој е тој пат и умре наместо нас за нашите гревови.
Три дни покасно Тој воскресна од мртвите (Римјани 4:25) и докажа дека ја победил смртта.
Тој е мостот над пропаста, што ги разделува Бог и човекот и благодарение на Него, ние можеме да имаме лични односи со Бога, но само преку веро во Него.
"А ова е вечен живот: да Те познаат Тебе, Единствениот вистински Бог, и Исуса Христа, Кого си Го испратил."
(Јован 17:3) Мнозина веруваат во Бога, дури и Сатаната верува во Него.
Но за да добиеме спасение ние треба да се обратиме кон Бога, да изградиме лични односи со Него, да свртеме грб на гревот и да Го следиме.
Ние треба да Му се довериме на Исус Христос за сè што имаме или правиме.
Ние сме праведни во очите на Бог, кога се доверуваме на Исус Христос да ги исчисти нашите гревови.
И така сите ние можеме да бидеме спасени – без оглед на тоа, кои сме и што сме правеле.
(Римјани 3:22) Библијата нè учи дека нема друг пат за спсение освен преку Христос.
Во Јован 14:6 Исус кажува: "Јас Сум Патот, и Вистината, и Животот, никој не доаѓа при Татко Ми, освен преку Мене."
Исус е единствениот пат за спасението, зашто само Тој може да ја плати казната за нашиот грев (Римјани 6:23).
Во никоја друга религија не се зборува толку сериозно и подетално за гревот и неговите последици.
Никоја друга религија не ја предложува онаа неизмерна цена за гревот, што само Исус Христос може да ја предложи.
Никоја друга религија Го нема за свој "основоположник" Бог, Кој постана човек (Јован 1:1, 14) – единствениот пат, преку кој може да биде платен нашиот бескраен грев.
Исус требаше да постане човек за да умре.
Спасението е достапно само преку вера во Исус Христос!
"Нема спасение ниту во еден друг, ниту име друго има под небото, дадено на луѓето, преку кое мора да се спасиме" (Дела 4:12).
Дали тоа што го прочита до тука те доведе до одлука да Го прифатиш Исус Христос?
Ако одговорот е "ДА" тогаш притисни на копчето "Денес го прифатив Христос"
Дали Исус е единствениот пат кон рајот? | fineweb-2 |
Plainswalker
Поздрав до целиот Нов Свет!
Чест нѝ е да ве известиме дека почнавме со организирање на Меѓународната еРепублик средба 2013.
Како што можеби знаете, последната еРепублик средба се случи во Темишвар, каде согласно со традицијата на средбите се одлучува која ќе биде следната земја.
Земјата со најголемиот број на присутни играчи беше нашата убава Грција.
Така одлучивме дека идеалното место би бил Солун...
Солун е најголемиот град во северниот дел на Грција и е лесно достапен со кола, воз, брод и се разбира со авион.
Сѐуште треба да одлучиме за датумот на средбата.
Со цел да ги задоволиме сите, креиравме прашалник во кој сите граѓани самите ќе го одлучат датумот!
Имајте на ум дека летата во Грција се навистина топли, па имаме две опции: јуни или септември.
Сепак можете да предложите било кој месец кој ви одговара и одлуката ќе биде донесена согласно со резултатите од прашалникот.
На следниот линк можете да го најдете прашалникот!
Ве молам пополнете го одговорно со цел сите да имаат корист од резултатите.
Прашалникот ќе биде достапен во траење од еден месец, така што одлуката донесена од сите нас ќе биде објавена на почетокот на март.
Не морате да го пополните денес.
Повеќе информации на http://summit.erepublik.gr и на facebook http://www.facebook.com/pages/eSummit[PHONE]718669
Тимот "Меѓународна еРепублик средба 2013"
Sunsetter
XtaSia
_Taina_
Asomac
Charisiadis Hlias
Earentir
Iaswn
McLarenDr
The Voyager
O que é isso?Este é um artigo escrito por um cidadão do eRepublik, um imersivo jogo de estratégia baseado nos países do mundo real.
Crie um personagem e ajude seu país rumo à glória.
Torne-se um herói de guerra, um editor renomado ou um guru das finanças. | fineweb-2 |
Изумрен, мртов или исчезнат јазик е јазик кој нема зборувачи, или кој не е е во активна употреба.
Научно, изумрените јазици често се споредуваат со мртвите јазици, кои сепак се познати во оредена форма или во некој контекст, но не како основно средство за комуникација.
Така на пример, старомакедонскиот јазик е изумрен јазик, додека старословенскиот е мртов јазик.
Како и да е, овие два поима во македонскиот функционираат како синоними еден на друг.
Научно, мртвите јазици се разликуваат од исчезнатите јазици, првенствено бидејќи мертвите јазици се користат во некои сфери од општествениот живот, а исчензнатите не.
Така на пример, тракискиот јазик не е во никаква употреба и научно се смета за исчезнат, додека старословенскиот, латинскиот и коптскиот се користат за литургии и се сметаат за мртви јазици.
Како мртви јазици се сметаат и старите фази на еден јазик.
Пример за ова се развојните фази на англискиот јазик.
Староанглискиот јазик се смета за мртов јазик бидејќи денешниот англиски подлегнал на голем број промени и значајно се разликува од староанглискиот. | fineweb-2 |
|Коприва (Urtica dioica) – лек од природата|
Лековит дел од билката: лист, корен и семе.
Копривата е најдобро природно средство за чистење на крвта.
Таа е природен лек и за болестите на мочните патишта, како што се: воспаленијата, камењата и песокот, па дури може превентивно да делува и на стварањето на каменчиња во бубрегот и мочните патишта.
За стимулирање на мочањето, дневно се пијат 3 до 4 шолји свеж чај од коприва.
Копривата содржи големи количини на витамин А, разни минерални соли, растителни хормони и ензими, кои поволно влијаат на зголемувањето на бројот на црвените крвни зрнца во крвта.
Затоа, многу често чајот од коприва се препорачува како природен лек против слабокрвност.
Копривата е исклучително погодна за т.н.
пролетно чистење на организмот.
Листовите од копривата може да се конзумираат свежи, како салата, зачинета со лимонов сок и маслиново масло.
Може да се конзумира и како свежо исцеден сок или како чај.
Копривата ја прочистува крвта и помага во ослободувањето на токсините од организмот.
Научно е докажано дека копривата го намалува нивото на шеќерот во крвта, па затоа им се препорачува на пациентите со шеќерна болест.
Влијае поволно и на расположението и ја намалува потиштеноста.
Копривата ја подобрува работата на системот на варење.
Често се користи како природен лек против запек.
Копривата го зајакнува природниот имунитет на организмот, па често се применува при реуматските болести и гихтот, како и при настинки и намален имунитет.
Докажано е делувањето на копривата во запирањето на крварењето, па често се користи при обилни менструации, крварење од матката, при повраќање на крв, крваво мочање.
Копривата делува против реумата, грозницата, туберкулозата на белите дробови, бронхитот, болестите на зглобовите.
Влијае и на побрзо зараснување на раните, на чирот на желудникот, на несоницата и нервозата.
Чајот од целата билка го чисти желудникот, цревата и црниот дроб, а воедно е и одличен природен лек за лекување на анемијата, хемороидите, жолтицата, маларијата и сите други видови на грозници.
Поради јакото лековито дејство, копривата се користи и во лекување на алергија.
Начин на припремање на чајот од коприва
Во 2 децилитра вода се ставаат 2 лажици ситно исецкана коприва.
Се пијат 2 до 3 шолји чај дневно.
Чајот се пие топол, незасладен или засладен со мед.
Чај за желудник и црн дроб
Овој чај се припрема од целата билка.
Во 2 литра вода се ставаат три лажици иситнета билка и се остава да стои 10-12 часа.
Потоа, оваа смеса се вари половина час.
Кога смесата ќе се олади, се процедува и се пие по една шолја пред јадење, три пати дневно.
Овој природен лек ги чисти цревата, желудникот и црниот дроб. | fineweb-2 |
Во хемијата, лактон претставува цикличен естер кој може да се смета за кондензационен производ на алкохолната група -OH и карбоксилната група -COOH во истата молекула.
Тој има карактеристичен хетероцикличен прстен кој се состои од два или повеќе атоми на јаглерод и еден атом на кислород со кето група на еден од јаглеродните атоми до него.
Многу од методите за синтеза на естерите се применливи и на лактоните. | fineweb-2 |
SSH
|Петте нивоа на TCP/IP моделот|
|5.
Апликациско ниво (Application layer)|
|4.
Транспортно ниво (Transport layer)|
|3.
Мрежно ниво (Network layer)|
|2.
Податочно ниво (Data Link Layer)|
|1.
Физичко ниво (Physical layer)|
Отворената архитектура на комплетот на IP протоколот, вклучувајќи го и TCP/IP, е таква што овозможува ефективни, стабилни (ова го овозможува TCP протоколот, кој е изграден над IP), флексибилни и скаларни комуникации на локално и глобално ниво.
Тој е широко прифатен, не само на глобалниот Интернет, но и на внатрешни мрежи на големи корпорации.
Оваа улога ја одигрува сосема добро.
Но сепак, тој е проектиран пред 20-тина години во свет каде Интернетот се состоел од неколку стотина близу контролирани хостови, а денес ситуацијата е драстично променета.
Интернетот денес поврзува десетици и десетици милиони компјутери, контролирани од милиони и милиони индивидуи и организации.
Само јадрото на мрежата е администрирано од илјадници компететни оператори, а мрежата е распространета на целата планета, поврзана со телефонски, фибер, изнајмени, ADSL, мобилни и други линии.
Интернет Протоколот бил дизајниран да биде мошне толерантен на случајни мрежни грешки, но не бил дизајниран да биде безбеден од малициозни напади.
Всушност, тој е ранлив на добро познати напади.
Ова спречува да биде целосно искористен за бизнис и други цели кои вклучуваат критични и доверливи податоци.
Најчестите видови на напади се:
-Прислушкување на преносот на податоци, на пример, за шпионирање на password-и, броеви на кредитни картички или бизнис тајни.
-Киднапирање или преземање на комуникацијата на таков начин, што напаѓачот може да го истражи и модифицира секој податок што се пренесува меѓу комуникационите странки.
-IP лажирања, или лажирање на мрежните адреси или имиња на хостови со цел да се измамат механизмите за контрола на пристап или да се пренасочат конекциите на лажен сервер.
SSH (Secure Shell) протоколот е проектиран да ги заштити мрежните комуникации од сигурносни опасности како овие.
Тој е сигурносна алтернатива на небезбедните telnet, rsh, rlogin, remsh, rexec и други програми за оддалечен пристап.
Но SSH е многу повеќе од тоа.
SSH всушност е множество на стандарди асоцирани со мрежен протокол кој овозможува поставување на безбедносен канал за пренос на податоци меѓу локален и оддалечен компјутер.
SSH користи јавна клучна криптографија за двострана автентикација меѓу клиентот и серверот, но може да подржува и други методи за автентикација.
SSH овозможува доверливост и интегритет на размената на податоци меѓу два компјутери користејќи силна енкрипција и кодови за автентикација на пораки (MAC).
Ако трета страна ја пресретне и модифицира енкриптираната информацијата пратена преку SSH, SSH го детектира овој факт.
SSH може да користи различни начини на енкрипција во граници од 512 бита до 32768 бита, а вклучува и шаблони за шифрирање како што се АЕС (Advanced Encryption Scheme), Triple DES, Blowfish, CAST128 или Arcfour.
Се разбира, колку поголем број на битови се користат, подолго време треба за да се генерираат и користат енкрипционите клучеви, а исто така, и подолго време ќе треба за да може податоците да се пренесат преку конекцијата.
SSH вообичаено се користи за отварање на најавувачки (login) процеси на оддалечена машина и извршување на команди и програми, но исто така подржува тунелирање (или пренасочување) со енкрипција, на TCP порти и X11 конекции со што може да се зголеми безбедноста и на други TCP сесии.
Може да служи за пренос на податотеки преку SFTP и SCP (безбедна алтернатива на FTP и RCP протоколите).
Исто така поддржува и контрола на пристап до ресурсите на некој опслужувач од страна на некој корисник (авторизација).
SSH сервер, под вообичаено чека на стандардната TCP порта 22 за конекции, т.е.
за пакети на информации наменети за таа порта.
Денес постојат две верзии на протоколот: SSH-1, измислен 1995 г. од Tatu Ylonen, на Хелсиншкиот универзитет за технологија и SSH-2 (1996).
Кога го користиме протоколот првин се воспоставува безбедносен канал само меѓу клиентот и серверот, низ кој се енкриптирани податоците што проаѓаат.
Пренасочување или тунелирање значи насочување на интернет пакетите на податоци на некоја друга TCP заснована сесија, низ SSH енкриптирана сесија.
Со ова и другите TCP сервиси можат да се снабдат со сигурносните придобивки на SSH (приватност, интегритет, автентикација, авторизација).
SSH овозможува три типа на пренасочување: генерално TCP-порт пренасочување, X пренасочување, за подобрување на безбедноста на X сесиите и агент пренасочување, кое дозволува на SSH клиентите да имаат пристап на SSH јавните клучеви на оддалечена машина.
Постојат и други видови на пренасочувања т.е.
тунелирања со помош на други TCP протоколи.
Telnet сесијата е еден вид на пренасочување т.е.
SSH протоколот се состои од три главни компоненти (слоја):
-Транспортен слоен протокол кој снабдува со серверска автентикација, доверливост и интегритет.
Може опционално да овозможи и компресија.
Транспортниот протокол вообичаено се одвива над TCP/IP конекција, но може да биде користен над секој стабилен проток на податоци.
-Кориснички автентикационен протокол.
Служи за автентикација на корисникот.
Се одвива над транспортниот слоен протокол.
-Конекциониот протокол го мултиплексира (збива) енкрипциониот тунел во повеќе логички канали.
Се одвива над автентикациониот протокол.
Клиентот праќа барање за услуга откако безбедната транспортна конекција е воспоставена.
Второ барање се праќа од кога ќе се изврши автетникација на корисникот.
Ова овозможува нови протоколи да се дефинираат и коегзистираат со горе наведените протоколи.
Конекциониот протокол овозможува создавање на канали кои можат да се користат за разни цели како: безбедни интерактивни shell сесии и пренасочување на арбитражни TCP/IP порти и X11 конекции. | fineweb-2 |
Википедија:Медицинско одрекување
Википедија содржи статии на многу медицински теми; сепак, не е направена никаква гаранција дека било која од овие статии е точна.
Нема апсолутно никаква гаранција дека било кое тврдење содржано или цитирано во една статија поврзана со некоја медицинска тема е точно, прецизно или обновено.
Најголемиот дел од овие статии се напишани (во еден дел или во целина) од непрофесионалци.
Дури и ако некое медицинско тврдење е точно, можно е да не се однесува на Вас или на Вашите симптоми.
Медицинските информации овозможени на Википедија се, во своето најдобро светло, од општа природа и не можат да бидат замена за советот на медицински професионалец (на пример: квалифициран лекар, медицинска сестра, фармацевт итн.).
Википедија не е лекар.
Никој од индивидуалните придонесувачи, системски оператори, развивачи, спонзори на Википедија или било кое друго лице поврзани со Википедија не може да биде одговорен за резултатите или последиците на било кој обид да се користат било кои од информациите презентирани на овој веб сајт.
Ништо на Wikipedia.org или на било кој проект од Викимедија Фондацијата треба да биде сфатено како обид да се понуди или даде медицинско мислење или на било кој начин сфатено како ангажман во практикувањето на медицина. | fineweb-2 |
Вчера осум виши управни судии беа избрани од редовите на Основниот управен суд со што во овој суд, кој е битен за спроведување на изборниот процес, се направи голема кадровска дупка која ќе може да ...
Изборот и позициите на вестите на TIME.mk се одредуваат автоматски со компјутерска програма.
Прикажаното време, или датум, се однесува на моментот кога веста била внесена или освежена во TIME.mk
TIME.mk не презема никаква одговорност за веродостојноста на преземените информации. | fineweb-2 |
Ладилник
Опис[уреди | уреди извор]
Ладилникот се состои од термички изолиран простор и работен дел со чија помош топлината од неговата внатрешност се пренесува во надворешната средина (на пример, собата во која се наоѓа).
Работниот дел на ладилникот се состои од: топлинската пумпа која го подига притисокот на работното тело (обично гас, најчесто некој фреон, а порано амонијак), испарувач - фреон кој на снижен притисок ја прима топлината од продуктите во термички изолираниот простор на ладилникот и испарува, вентил за придушување - во него се врши адиабатско придушување (притисокот опаѓа без размена на топлина), кондензатор - се наоѓа се од надворешната страна на термички изолираниот простор, при што на зголемен притисок фреонот ја предава топлината на околината и се кондензира.
Количеството топлина што од фреонот се одведува во кондензаторот е поголемо од она што се доведува во испарувачот.
Тоа значи дека ладилникот повеќе ја загрева околината, отколку што ги лади продуктите во него.
Кај овој процес се троши електрична енергија за механичката работа на компресорот кој го подига притисокот во работното тело.
Постојат неколку видови ладилници врз основа на начинот на кој се постигнува пониската температура во нив, но најраспространети се компресорски ладилници и апсорпциони ладилници.
Намена[уреди | уреди извор]
Температурата во ладилникот се движи меѓу +3 и +5 степени Целзиусови, што значи дека е многу пониска од надворешната, собна температура.
Освен за чување храна и пијалоци, ладилниците се користат и за чување лекови, хемикалии и слично.
Пониската температура во нив ги забавува хемиските реакции и биолошките процеси што доведуваат до расипување на храната или до уништување на хемикалиите.
Освен тоа, постојат и посебни ладилници, односно замрзнувачи кои можат температурата во нивната внатрешност да ја симнат и до -20 степени Целзиусови.
Тие обично се користат за чување храна на подолг временски период, односно од 3 - 12 месеци
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
Наводи[уреди | уреди извор] | fineweb-2 |
Граблива птица
Од Википедија — слободната енциклопедија
|Грабливи птици|
|Орел рибар|
|Научна класификација|
|Царство:||Животни|
|Колено:||Хордати|
|Класа:||Птици|
|Редови|
- јастребовидни
- соколовидни
Ноќните грабливи птици (утки) се посебни и припаѓаат на свој ред.
Иако други групи на птици може да имаат слични еколошки улоги и на прв поглед понекогаш изгледаат сродни, ова главно се должи на конвергентна еволуција.
Поделба по име[уреди | уреди извор]
- орли — големи птици со долги, широки крилја и големи нозе.
- соколи — мали до средни грабливки со долги зашилени крилја.
За разлика од највеќето други грабливи птици, овие им припаѓаат на Соколите, а не на Јастребите.
Многу од нив се особено брзи летачи.
Тие не градат свои гнезда, туку се гнездат во стари гезда од други птици или пак несат јајца на рабовите од карпите или во шуплините од дрвата.
- утки — ноќни ловци со разни големини.
Летаат бесшумно и имаат многу остар вид и слух.
- еи — големи, тенки јастреболики птици со долги опашки и долги тенки нозе.
Највеќето ловат со едрење и кружење ниско над пасишта и мочуришта.
- јастреби се грабливки од средна големина кои му припаѓаат на редот Јастреби.
Живеат главно во шумовити предели и ловат со ненадејни излети од скривалишта.
Обично имаат долги опашки.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор] | fineweb-2 |
Двојно прикажување
Двојно прикажување (англиски: Double feature) претставува феномен во филмската индустрија според кој менаџерите на кино салите прикажувале два филма еден по друг во една вечер, а ја наплатувале цената за еден, или кога еден игран филм ќе биде придружен со неколку други пократки ленти на различни теми.
Ова потекнува од 1920-те години кога кино салите барале нови начини за привлекување на гледачи за време на големата депресија и почнале да го менуваат начинот на кој наплатувале за филмови.
Во модерен контекст, "двојно прикажување" може да се однесува на прикажување на телевизиска програма во која две епизоди се прикажани последователно.
|Оваа статија за филм е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.| | fineweb-2 |
lolla во 20:18
на тема RE: Проблеми со доењето
Овој век е мошне мил, ама смртен час да не беше бил.
Од вошка кожа не се дерит.
Од големштилак носо да му падни на земи не го фаќа да си го земи.
Од две нешта да се чуват човекот: од борч и измеќарлак.
Од жена кој маж ќе земи пари, нека си легни да го газит.
Од јадење и пиење му се здодеуа на чоека, а не од кавга чинење.
Остај ја мрзата, фати ја брзата.
Орај, копај, рани се, со грабање не обогатуј се.
Озгора мазно, оздола азно.
Откога ми го отру срцето, после благо ќе ми дават.
Влегувам во породилната сала...На столот за породување стои млада личн...
Во минатото се сметаше дека староста е единствен фактор кој го одреду...
Јевгениј Олеговиќ Комаровски е еден од најпознатите и најпризнати педи...
Тоа ќе биде лесно!
Нема мајка која не помислила дека кога ќе дојде беб...
Градите после породувањето, дали доите или не, се соочуваат со промени... | fineweb-2 |
Будистичка уметност
Се развивала на север кон Централна Азија и во Источна Азија, создавајќи ја северната гранка на будистичката уметност и источно сé до Југоисточна Азија, создавајќи ја јужната гранка на будистичката уметност.
Во Индија, будистичката уметност цветала и влијаела врз развојот на Хиндуистичката уметност, сé дури будизмот речиси не исчезнал во Индија околу 10. век, делумно поради силната експанзија на исламот, како и на хиндуизмот.
Содржина
- 1 Предиконска фаза (5 – 1 век п.н.е.)
- 2 Иконска фаза (од 1 век до денес)
- 3 Северна будистичка уметност
- 4 Јужна будистичка уметност
- 5 Современа будистичка уметност
- 6 Поврзано
- 7 Литература
- 8 Наводи
- 9 Надворешни врски
Предиконска фаза (5 – 1 век п.н.е.
)[уреди | уреди извор]
Во текот на 2-1 век п.н.е., скулпторите станале поексплицитни претставувајќи епизоди од животот и учењата на Буда.
Иако Индија имала долга традиција во изработка на скулптури и мајсторство во богатата иконографија, Буда никогаш не бил прикажан во човечки облик, туку единствено преку будистички симболизам.
Овој период се нарекува предиконски.
Ваквата тенденција останала до 2 век п.н.е во јужните делови на Индија, во уметноста на школата Амаравати.
Се дискутира дека можеби постоеле рани антропоморфни претстави на Буда изработени во дрво кои со време исчезнале.
Сепак, не постојат археолошки наоди да ги поткрепат овие расправи.
Најраното дело на Будистичката уметност во Индија датира од 1 век п.н.е.
Храмот махабоди во Бот Гааја станал модел за слични структури во Бурма и Индонезија.
За фреските во Сигирија се вели дека се постари дури и од сликарството во пештерите Аџанта.
Иконска фаза (од 1 век до денес)[уреди | уреди извор]
Антропоморфните претстави на Буда почнале да се појавуваат од 1 век во Северна Индија.
Двата главни центри на творештво се Гандара во денешна Северозападна погранична провинција, во Пакистан, и подрачјето на Матура, во централниот дел на северна Индија.
Уметноста на Гандара искористила од тоа што со векови била во интеракција со античката култура откако Александар Македонски во 332 п.н.е.
ја освоил Индија.
Будистичката скулптура од Гандара била под влијание на старогрчката скулптура и се сугерира дека концептот на "човек-бог" бил главно инспириран од грчката митолошка култура.
Елементи на скулптурата на гандарската школа се кадрава коса, наметка која ги покрива двете рамења, чевли и сандали, декорации со листови од акант и сл.
Уметноста на Матура се стреми повеќе кон индиската традиција.
Во оваа школа облеката е претставена на начин да го покрива левото рамо со тенок муслин, а декорациите се палма, лотус и сл.
Двете школи влијаеле една на друга.
Оваа иконска уметност уште на почетокот се карактеризирала со реалистичен идеализам, комбинирајќи го реалното во однос на човечкото во однос на пропорции, ставови и атрибути и желбата да се прикаже совршенството и спокојот на божественото.
Овој приказ на Буда воедно како човек и бог станува иконографски стожер за понатамошната Будистичка уметност.
Интересно е и да се забележи дека Буда е предмет во уметностите како скулптура, сликарство и литература, но не и во музиката и танцот.
Будистичката уметност продолжила да се развива во Индија некоку века.
Розовите скулптури на Матура од песочник се развиле во тек на Гупта периодот (4-6 век).
Уметноста на Гупта школата извршила големо влијание насекаде низ Азија.
Накај 10 век, како што почнале да преовладуваат Хиндуизмот и Исламот, Будистичката уметност почнала да опаѓа во Индија.
На крајот од 12 век, Будизмот во Индија се одржал само во регионот на Хималаите.
Со ширењето на будизмот надвор од Индија, изворното уметничко творештво се мешало со други уметнички влијанија и се диференцирале:
- Северниот пат од 1 век наваму низ Централна Азија, Тибет, Бутан, Кина, Кореја, Јапонија и Виетнам, каде преовладувал Махајана Будизмот.
- Јужнатиот пат, каде доминирал Теравада Будизмот, која води низ Мјанмар, Шри Ланка, Тајланд, Камбоџа, и Лаос.
Северна будистичка уметност[уреди | уреди извор]
Ширењето на будизмот по патот на свилата кон Централна Азија, Кина и најпосле Кина и Јапонија почнало во 1 век преку амТаримска Котлинабасадорите испртени кон запад на кинескиот император Минг (58-75).
Сепак, поинтензивни контакти имало од 2 век натаму веројатно како последица на ширењето на империјата на Кушаните на кинеска територија кај Таримската Котлина, преку мисионерството на голем број будистички монаси во Кина дојдени од Централна Азија.
Првите мисионери и преведувачи на будистичките скулптури на кинески, како Локаксема, биле или Партијци, Кушани, Согдијанци или Тохари.
Централно-азиското мисионерство долж патот на свилата било придружено со наплив уметнички влијанија видливи во развојот на Сериндиската уметност од 2 до 11 век во Таримската Котлина, денешен Сикјанг.
Сериндиската уметност честопати произлегува од хеленско-будистичката уметност на областа Гандара – денешен Пакистан, која е комбинација на индиски, грчки и римски влијанија.
Хеленско-будистичките уметнички влијанија од патот на свилата може да се најдат дури до Јапонија, во архитектонските мотиви, приказите на Буда и некои претстави на јапонските богови.
Уметноста на северниот пат исто била под големо влијание и на развојот на Махајана Будизмот, посебна гранка на будизмот што се карактеризира со прифаќање на нови текстови додадени на традиционалните агами.
Махајана оди подалеку од традиционалниот ранобудистички идеал на ослободување преку страдањето - (духкха) -и ја истакнува патеката на бодисатва.
Махајана го издигнува Буда во трансцендентално и бесконечно битие.
Оттука Северната будистичка уметност се стреми кон богати и синкретични претстави на Буда, со мноштво слики на разни Будини прикази, бодисатви и небесни суштества - (деви).
Авганистан[уреди | уреди извор]
Будистичката уметност во Авганистан (поранешна Бактрија) траела неколку века сé до ширењето на Исламот во 7 век.
Претставена е со Будите од Бамијан.
Други скулптури, во штукатура, шкрилец или глина, прикажуваат силно индиско пост- гуптиско влијание како и класично влијание (хеленско, па дури и грчко-римско).
Иако Исламот до некаде бил толерантен кон другите религии, покажал нетолеранција кон Будизмот на кој се гледало како религија што зависи од "идолатрија".
Човечките фигуративни уметнички форми исто така биле забранети со Исламот па така, Будистичката уметност претрпела бројни напади што кулминирало со нејзино систематско уништување за време на Талибанскиот режим.
Будите од Бамијан, скулптурите од Хада, и многу други артефакти во Авганистанскиот музеј биле уништени.
Бројните конфликти после 1980 исто така довеле до систематски грабежи на археолошките локалитети со цел нивна понатамошна распродажба на меѓународниот пазар.
Централна Азија[уреди | уреди извор]
Централна Азија долго играла улога на раскрсница меѓу Кина, Индија и Персија.
Во тек на 2 век п.н.е., експанзијата на поранешен Хан кон Запад довело до зголемен контакт со хеленистичките цивилизации на Азија, посебно со Грчко-бактриското кралство.
Оттогаш, ширењето на Будизмот кон север довело до формирање на будистички градови па дури и кралства во оазите на Централна Азија.
На некои од градовите на патот на свилата во кои имало развиени будистички манастири една од главните цели им била да пречекуваат и да даваат услуги на патници меѓу Истокот и Западот.
Источниот дел на Централна Азија (Кинески Туркестан (Таримската Котлина, Сикјанг) особено развил мошне богата Сериндиска уметност (ѕидно сликарство и рељефи во бројни пештери, сликарство на платно, скулптура, ритуални предмети), под влијание на индиската и хеленистичките култури.
Најдени биле скулптури во Гандара стил како и гандарското писмо - Харошти.
Овие влијанија набрзо биле потиснати од страна на напливот на кинеската култура.
Кина[уреди | уреди извор]
Северни династии[уреди | уреди извор]
Во 5 и 6 век, Северните династии, развиле симболични и апстрактни начини на претставување, со шематски линии.
Нивниот стил е свечен и величенствен.
Недостигот на телесност во оваа уметност, и нејзината оддалеченост од оригиналната будистичка цел на изразување на чистиот идеал на просветлување на реалистичен начин, постепено доведе до промена кон повеќе натурализам и реализам доведувајќи до израз на Танг будистичката уметност.
Места каде е зачувана будистичката скулптура на Северната Веј Династија:
Династија Танг[уреди | уреди извор]
Поради отвореноста на династијата на странски влијанија, и обновената размена со индиската култура поради многубројните патувања на кинеските будистички свештеници во Индија, будистичката скулптурата на династијата Танг попримила класична форма, инспирирана од индиската уметноста од Гупта периодот.
За тоа време, главниот град на Танг Шанган (денешен Сијан) станал важен центар за будизмот.
Од таму будизмот се проширил во Кореја и Јапонија.
Сепак, на странските влијанија кон крајот на Танг династијата се гледало како на нешто негативно.
Во 845, Танг императорот Вузонг ги забранил сите "странски" религии (вклучително и христијанското Несторијанство, Зороастризам и Будизам) со цел да се поддржи домородната религија, Таоизам.
Тој го конфискувал будистичкиот имот и ги натерал верниците скришно да го почитуваат култот со тоа влијаејќи на развојот на религијата и на нејзината уметност во Кина.
Чан Будизмот сепак, како претходник на јапонскиот Зен, продолжил да цути неколку века, посебно под Сонг династијата ([PHONE]), кога Чан манастирите биле големи културни и образовни центри.
Раното сликарство на Чен монасите имало тенденција да го одбегне прецизниот реализам на Гомби сликарството во полза на енергични, монохроматски слики, обидувајќи се преку творештвото да го искажат влијанието на просветленоста.
Подемот на неоконфучијанството во времето на Сји Чу во 21 век резултирал со огромна критика кон монашките сликари.
Поврзани со тогаш непопуларната школа на Чен будизмот, нивните слики биле негирани.
Некои слики преживеале откако биле однесени во Јапонија, но школата на Чен сликарство во Кина целосно била уништена.
Династија Кинг[уреди | уреди извор]
На почетокот на Кинг династијата, таканаречените сликари Четири Монаси (Жу Да, Ши Тао, Кун Кан и Хонг Рен) ги користеле своите слики да го искажат своето неодобрување на тогашната политичка клима.
Иако ги користеле традиционалните форми, тие отишле чекор подалеку од високотехничките дела популарни во тоа време (претставени преку Четворицата Ванг) и концентрирани на експресивните потези со четка и смели бои.
Наследството[уреди | уреди извор]
Популаризацијата на будизмот во Кина оваа земја ја направи дом на една од најбогатите збирки на будистички уметности во светот.
Могао Пештерите во близина на Дунхуанг и пештерите на храмот Бинглинг во близина на Јонгжинг во провинцијата Гансу, пештерите Лонгмен во близина на Луојанг во провинцијата Хенан, пештерите Јунганг во близина на Датонг во провинцијата Шанси и Дазу Рок резбите во близина на општината Чонгкинг се едни од најзначајните и најпознати будистички локалитети на скулптурата.
Џиновската статуа на Буда во Лешан, исклесана во рид во 8 век за време на династијата Танг е најголемата камена статуа на Буда во светот.
Кореја[уреди | уреди извор]
Корејската будистичка уметност главно одразува интеракција меѓу другите будистички влијанија и силната изворна корејска култура.
Освен тоа, уметноста на степите, особено сибирски и скитски влијанија се гледаат во раната будистичка уметност базирана на ископувањето на артефакти и погребни богатства како кралските круни на Сила појаси, ножеви, и гогоци во облик на запирка.
Стилот на оваа домородна уметност бил геометриски, апстрактен и богато украсен со карактеристики на "варварскиот " луксуз.
Иако многу други влијанија биле силни, Корејската будистичка уметност, се одликува со "вкус за вистинскиот тон, смисла за апстракција но исто така и за бои што доста интересно е во линија со современиот вкус".
Трите кралства на Кореја[уреди | уреди извор]
Првото од Трите кралства на Кореја што официјално го примиле Будизмот било Когурио во 372.
Сепак, кинеските записи и употребата на будистичките мотиви на когуриските ѕидови укажува на тоа дека будизмот бил воведен порано од официјалната дата.
Кралството Пекче официјално го признало будизмот во 384.
Кралството Сила изолирано со потежок пристап кон Кина, официјално го прифатило будизмот во 535 иако оваа туѓинска религија била позната во кралството уште во раниот 5 век благодарение на работата на монасите од Когурио.
Воведувањето на будизмот кај уметниците ја стимулирало потребата од создавање слики за обожување, кај архитектите за изградба на храмови а книжевниците за Будини сутри со што тој полека придонел за трансформација на корејската цивилизација.
Особено значајна при преносот на софистицираните уметнички стилови во корејското кралство била уметноста на "варварскиот" Туоба, кланот кој ја воспоставил северно-вејската династија во Кина во 386.
Северно-вејскиот стил особено бил влијателен на уметноста во Когурио и Пекче.
Подоцна уметниците од Пекче го пренеле овој стил во Јапонија заедно со елементите на Јужната династија и корејските обележја.
Корејските уметници биле доста селективни во изборот на стилот и комбинирањето на различните регионални стилови со што создале една специфична Корејски будистички уметнички стил.
Додека Когуриската будистичка уметност покажувала виталност и мобилност налик на Северновејските прототипи, Кралството пекче било воедно во близок контакт со Јужните династии на Кина и овие блиски дипломатски контакти довеле до појавата на една фина и пропорционална скулптура Кралството Сила исто така развило значајна будистичка уметност чиј пример е Бангасајусанг, скулптура која била испратена во Јапонија како подарок за Кориуџи храмот.
Будизмот во периодот на трите кралства стимулирал голема изградба на храмови, како храмот Миреукса во пекче и храмот Temple in the Baekje Kingdom and the Хвангниогса во Сила.
Архитектите на пекче биле познати по нивните вештини и изградбата на голема деветкатна пагода во Хвангниогса и раните будистички храмови во Јамато Јапонија како Хокоџи (Асука-дера) и Хориуџи.
Јапонија[уреди | уреди извор]
Пред воведувањето на Будизмот, Јапонија веќе била седиште на разни култури и уметнички влијанија, од апстрактната линиска декоративна уметност на изворниот неолитски јомонски период од околу 10500 п.н.е.
- 300 п.н.е., до уметноста во тек на периодите Јајои и Кофун со развој на уметноста Ханива.
Јапонците го откриле будизмот во 6 век кога мисионерските монаси допатувале на нивните острови заедно со бројни скулптури и уметнички дела.
Будистичката религија во следните векови била прифатена од страна на државата.
Поставена на самиот крај на патот на свилата, Јапонија успеала да зачува многу аспекти на Будизмот токму во времето кога тој изчезнувал од Индија и кога бил потиснуван во Централна Азија и Кина.
Од 711, бројни храмови и манастири биле изградени во главниот град Нара, вклучително и петкатна пагода, Златната сала на Хориуџи и храмот Кофукуџи.
Биле изработени огромен број слики и скулптури, честопати по нарачка и со спонзорство на власта.
Во оригиналниот стил карактеристичен по реализмот и грациозноста, се мешале индиски, хеленистички, кинески и корејски уметнички влијанија.
Творештвото на Јапонската будистичка уметност било особено богато меѓу 8 и 13 век за време на периодите Нара, Хејан и Камакура.
Јапонија развила крајно богата фигуративна уметност за пантеонот на будистичките божества, понекогаш во комбинација со Хинду и Шинто влијанија.
Од 12 – 13 век, се развила Зен уметноста, и ги достигнала своите златни денови во Муромаши периодот, после воведување на верата од страна на Доген и Ејсаи после нивното враќање од Кина.
Зен уметноста главно се карактеризира со оригиналното сликарство (како на пример сумие) и поезијата (главно хаику).
Потрагата по просветленост "во моментот" исто довело и до развој на други значајни изведени уметности како чајната церемонија Чаноју и уметноста на цветно аранжирање наречено Икебана.
Будизмот до денес останал мошне активен во Јапонија и зачувани се околу 80.000 будистички храмови.
Многу од нив се од дрво и затоа редовно подлежат на реставрација.
Тибет и Бутан[уреди | уреди извор]
Tантричкиот будизам почнал како движење во источна Индија околу 5-6 век.
Многу од практиките на тантричкиот будизам потекнуваат од Браманството (користењето на мантрите, јогата, или палењето на жртвени подароци).
Од 8 век, тантризмот станал доминантна форма на будизам во Тибет.
Поради нејзината географска поставеност во центариот дел на Азија, Тибетската будистичка уметност примила влијанија од Индиската, непалската, хеленско-будистичката и Кинеската уметност.
Една од најкаректеристичните творби на тибетската будистичка уметност се мандалите, дијаграми на "боженствениот храм".
Од уметнички аспект, будистичката Гупта уметност и Хиндуистичката уметност се двете најсилни инспирации на тибетската уметност.
Виетнам[уреди | уреди извор]
Кинеското влијание било најдоминантно на северот од Виетнам (Тонкин) меѓу 1 и 9 век а преовладувале конфучијанството и Махајана Будизмот.
На југ се наоѓало поранешното кралство Чампа (пред да биде заземено од Виетнамците од север).
Уметноста во Чампа имала силно индиско влијание исто како соседната Камбоџа.
Јужна будистичка уметност[уреди | уреди извор]
Ортодоксните форми на будизмот, исто така познати како Јужен Будизам сé уште се практикуваат во Шри Ланка, Мјанмар (Бурма), Тајланд, Лаос и Камбоџа.
Уште во текот на 1 век, најмногу преку трговијата, Индија почнала силно да врши влијание во земјите на Југоисточна Азија.
Трговските патишта ја поврзувале Индија со јужниот дел на Бурма, со централниот и јужниот дел на Сијам, долна Камбоџа и јужен Виетнам, и во тие делови биле основани бројни урбанизирани крајбрежни населби.
Речиси повеќе од илјада години, индиското влијание бил главен фактор кој различните земји од овој регион ги довел до одреден степен на културно единство.
Јазиците Пали и Санскрит и индиското писмо, заедно со Махајана и Теравада Будизмот, Браманизмот и Хиндуизмот, биле пренесувани преку директен контакт или преку светите текстови и индиската литература како Рамајана и Махабхарата.
Ова ширење обезбедило уметнички контекст за развој на Будистичката уметност во овие земји, кои понатаму развиле свои сопствени карактеристики.
Меѓу 1 и 8 век, неколку кралства се бореле за превласт во регионот (посебно камбоџанското Фунан потоа бурманските Мон кралства) кои допринесувале со разноразни уметнички карактеристики, во поголем дел произлезени од индискиот Гупта стил.
Од 9 до 13 век, Југоисточна Азија имала многу моќни империи и станала исклучително активна во однос на будистичкото творештво и архитектура.
Империјата Шри Виџаја на југ и империјата Кмер на север се бореле за превласт но и двете биле дел од Махајана Будизмот и нивната уметност го изразувала богатиот Махајана пантеон на бодисатвите.
Теравада будизмот во регион от бил воведен околу 13 век од Шри Ланка, и бил прифатен од новото тајландско кралство Сукхотај.
Од периодот на теравада будизмот централно место заземале манастирите кои воедно биле и центри на учење.
Градењето на храмови комплекси игра посебно значајна улога во уметничкиот израз на Југоисточна Азија од тоа време.
Од 14 век, во регионот почнал да се шири Исламот, во Малезија, Индонезија, и повеќето од далечните острови на Филипините.
Во континенталните подрачја, Теравада Будизмот продолжил да се шири во Бурма, Лаос и Камбоџа.
Шри Ланка[уреди | уреди извор]
Според традицијата, Будизмот во Шри Ланка бил воведен во 3 век п.н.е.
од страна на индиски мисионери под водство на Тхера Махинда, син на императорот Асока.
Пред експанзијата на Будизмот, домородното население на Шри Ланка живеело во анимистичен свет полн со предрасуди.
Преобраќањето на таквото население во ранобудистичките верувања бил тежок и бавен процес.
Најраниот монашки комплекс бил Махавихара.
Махавихара станал центар на ортодоксната Теравада доктрина.
Овој центар преовладувал сé до основањето на Абхајагири Вихара околу 89 п.н.е.
Абхајагири Вихара станал седиште на реформистичките Махајана доктрини.
Третиот центар бил Џетаванарама.
Шри Ланка е позната по камените скулптури на Буда изработени во бронзена легура.
Мјанмар[уреди | уреди извор]
Сосед на Индија, Мјанмар (Бурма) бил под силно влијание на источниот дел на индиската територија.
Се вели дека народот Мон од јужниот дел на Бурма го прифатил Будизмот околу 200 п.н.е.
под влијание на Индискиот крал Ашока, пред шизмата на Махајана и Хинајана Будизмот.
Најдени биле ранобудистички храмови, како Беиктано во централен Мјанмар, кои датираат меѓу 1-5 век.
Будистичката уметност на монасите била под влијание на индиската уметност од Гупта и пост-Гупта периодот, и нивниот стил се проширил во Југоисточна Азија во тек на експанзијата на империјата Мон меѓу 5-8 век.
Подоцна, илјадници будистички храмови биле изградени во главниот град Баган, меѓу 11 и 13 век и околу 2.000 од нив сé уште постојат.
Од тој период останале прекрасни накитени скулптури на Буда.
За време на Ава периодот, од 14-16 век, популарен бил Ава стилот во отсликувањето на Буда.
Во овој стил, Буда има широки испакнати уши, истакнати веѓи кои се искривуваат нагоре, полузатворени очи, тенки усни и коса во пунџа на врвот, и обично со мудра.
Во тек на династијата Конбаунг, на крајот на 18 век, се појавил Мандалај стилот на отсликувањето на Буда – стил кој останал популарен до денес.
Во овој стил, лицето на Буда е многу поприродно, помесесто, со природно обликувани веѓи, со малку искосени очи, со подебели усни и со округла пунџа на врвот.
Во овој стил, Буда е прикажан како седи или како стои.
Стилот на облеката е со набори, обвиткана околу телото.
Друг вообичаен стил е Шан стилот, на народот Шан, кои живеат во планините на Мјанмар.
Во овој стил Буда е прикажан со аглести карактеристики, широк и шилест нос, коса врзана слична како во тајландските прикази и со мала, тенка уста.
Камбоџа[уреди | уреди извор]
Камбоџа било центар на кралството Фунан кое се проширило во Бурма и на југ дури до Малезија меѓу 3 и 6 век со влијанија од Индија.
Подоцна, од 9 до 13 век, Махајана Будизмот и хиндуистичката империја Хмер доминирале во голем дел на југоисточниот азиски полуостров и влијаел врз развојот на Будистичката уметност во регионот.
Под империјата Хмер повеќе од 900 храмови биле изградени во Камбоџа и соседен Тајланд.
Ангкор бил центар на овој развој со голем будистички комплекс а голем дел од будистичките скулптури се зачувани.
Тајланд[уреди | уреди извор]
Од 1-7 век, Будистичката уметност во Тајланд отпрвин била под влијание на индиската поради директниот контакт со трговците и експанзијата на кралството Мон што водело до создавање хинду-будистичка уметност инспирирана од Гупта традицијата, со бројни монументални вешто изработени статуи Од 9 век, разните школи на тајландската уметност биле под силно влијание на камбоџанската хмерска уметност на север и уметноста Шри Виџаја на југ, и двете со Махајана религија.
Во 13 век, Теравада будизмот бил воведен од Шри Ланка речиси истовремено кога било воспоставено тајландското кралство Сукхотај.
Новата религија инспирирала високостилизирани слики во Тајландски будизам со понекогаш многу геометриски и речиси апстрактни фигури.
Во текот на периодот Ајутхаја (14-18 век), Буда почнал да биде преставуван на постилизиран начин прикажан со накити и украси.
Индонезија[уреди | уреди извор]
Како и останатиот дел на Југоисточна Азија и Индонезија се чини дека најсилно била под влијание на Индија во 1 век.
Островите Суматра и Јава во западниот дел на Индонезија биле седиште на империјата Шри Виџаја (8-13 век).
Шривиѓајанската империја го прифатила ммахајаната и ваѓрајаната и , под власта на владетелите кои се викале Саилендра.
Шривиџајците ја ширеле махајанската будистичка уметност во тек на нивната експанзија на Југоисточниот азиски полуостров.
Бројни статуи бодисатва од Махајана од овој период се најдени низ регионот кои се карактеризираат со висока софистицираност и техника.
Богати и убави архитектонски остатоци се пронајдени на Јава и Суматра.
Највеличенствен е храмот на Боробудур (најголемата будистичка структура на светот, изградена околу 780-850).
Овој храм бил изграден според будистичката концепција на универзумот со Мандалата која брои 505 слики на седнатиот Буда.
Во Суматра Шри Вижаја веројатно го изградиле храмот на Муара Такус и Муаро Џамби.
Најубав примерок на класичната јаванска будистичка уметност е деликатната статуа на Праџнапарамита (колекција на Националниот музеј Џакарта) божицата на трансцеденталната мудрост од кралството Сингхасари.
Индонезиската будистичка империја на Шри Виџаја пропаднала после конфликтот со владетелите Чола од Индија, аа потоа следела империјата Маџапахит, пред да биде дестабилизирана со ширењето на Исламот во 13 век.
Современа будистичка уметност[уреди | уреди извор]
Многу современи автори користат будистички теми.
Достојни примери за тоа се Бил Виола, во неговите видео инсталации, Џон Конел, во скулптурата., и Алан Греам во неговата мултимедија "Времето е спомен" (Time is Memory).
Во Британија, Мрежата на будистички организации сакала да идентификува будистички практичари низ сите уметности.
Во 2005, бил одржан фестивал на уметностите, "Лотус во цвет" (A Lotus in Flower), а во 2009 помогнала во организирање на дводневната уметничка конференција, "Будистички ум, креативен ум" (Buddha Mind, Creative Mind).
Подоцна, како резултат се формирала Асоцијација на будистички уметници.
Поврзано[уреди | уреди извор]
Литература[уреди | уреди извор]
- Foltz, Richard C. (2010).
Religions of the Silk Road: Premodern Patterns of Globalization.
New York, New York, USA: Palgrave Macmillan.
- Jarrige, Jean-François (2001).
Arts asiatiques- Guimet (Éditions de la Réunion des Musées Nationaux издание).
- Lee, Sherman (2003).
A History of Far Eastern Art (5th Edition).
New York: Prentice Hall.
- Scarre, Dr. Chris (editor) (1991).
The Times Atlas of Archeology.
London: Times Books Limited.
- Susan L. Huntington: "Early Buddhist art and the theory of aniconism", Art Journal, Winter 1990.
- von Schroeder, Ulrich.
(Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd.).
- von Schroeder, Ulrich.
Buddhist Sculptures in Tibet.
One: India & Nepal; Vol.
Two: Tibet & China.
(Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd.).
Наводи[уреди | уреди извор]
- Buddhist Art, Frontline Magazine May 13-26, 1989
- Cotterell, A; The imperial capitals of China: an inside view of the celestial empire, Random House 2008, ISBN 9781845950101 p179
- Ortiz, Valérie Malenfer; Dreaming the southern song landscape: the power of illusion in Chinese painting, BRILL 1999, ISBN 9789004110113 p161-2
- Confucius Institute Online: Four Wangs and Four Monks
- "Crown".
Arts of Korea.
The Metropolitan Museum of Art.
9 јануари 2007.
- Grayson (2002), p. 21.
- Pierre Cambon, Arts asiatiques- Guimet'
- Grayson (2002), p. 25.
- Grayson (2002), p. 24.
- Peter N. Stearns and William Leonard Langer.
"The Encyclopedia of World History: ancient, medieval, and modern, chronologically arranged".. Houghton Mifflin Books.
ISBN 0-395-65237-5.; "Korea, 500–1000 A.D.".
Timeline of Arts History.
The Metropolitan Museum of Art.
9 јануари 2007.
- Grayson (2002), pp.
27 & 33.
- "Korean Buddhist Sculpture, 5th–9th Century".
Timeline of Arts History.
The Metropolitan Museum of Art.
9 јануари 2007.
- metmuseum.org
- kenyon.edu
- * Fletcher, Banister; Cruickshank, Dan, Sir Banister Fletcher's a History of Architecture, Architectural Press, 20th edition, 1996, ISBN [PHONE].
- orientalarchitecture.com
- von Schroeder, Ulrich.
Buddhist Sculptures of Sri Lanka.
First comprehensive monograph on the stylistic and iconographic development of the Buddhist sculptures of Sri Lanka.
752 pages with 1620 illustrations (20 colour and 1445 half-tone illustrations; 144 drawings and 5 maps.
(Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd.).
von Schroeder, Ulrich.
The Golden Age of Sculpture in Sri Lanka - Masterpieces of Buddhist and Hindu Bronzes from Museums in Sri Lanka, [catalogue of the exhibition held at the Arthur M. Sackler Gallery, Washington, D. C., 1st November 1992 – 26th September 1993].
(Hong Kong: Visual Dharma Publications, Ltd.).
- The Post Pagan Period - 14th To 20th Centuries Part 1
- The Post Pagan Period - 14th To 20th Centuries Part 3
- Mandalay Buddha Statues, Buddha Art Gallery
- Shan Buddha Statues, Buddha Art gallery
- Buddha Mind in Contemporary Art, University of California Press, 2004
- ARTlines, април 1983
- The Brooklyn Rail, December 2007
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|"|
- Buddhist Art, Проект на отворен директориум
- The Herbert Offen Research Collection of the Phillips Library at the Peabody Essex Museum | fineweb-2 |
Саво Савановиќ
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
Саво Савановиќ еден од најпознатите вампири во верувањта на српскиот народ.
Живеел во колиба на реката Рогачица во Зарож кај Баина Башта, Србија и дека пиел крв од сите кои доаѓале кај него да мелат брашно.
Воденицата ја купило семесјството Јадодиќ од истото село, но не смееле да ја користат од страв од вамипрската одмазда.
Но потоа сватиле дека таа е златен рудник со оглед на тоа што многу туристи доаѓале да ја посетат, иако, секогаш преку ден.
Некое време семејството го одлагало реновирањето на воденицата од "страв дека Саво ќе се налути", а кога бизнисот конечно се развил, целата градба се срушила.
Локалното население верува дека тоа е знак дека Саво е повторно на слобода.
Како што пишуваат весниците, дуи и градоначалникот Миодраг Вуетиќ наводно признал: "Луѓето се загрижени.
Сите знаат за легендата за овој вампир и мислат дека сега бескуќникот ќе бара нови жртви.
Сите сме во паника".
Тој додал дека лесно им е на другите да се смеат поради нивните грижи, но дека тие црвсто веруваат дека вампирите постојат.
Потврдил и дека локалната заедница им советувало на селаните да ставаат лук на вратите и прозорите за да го избркаат Саво.
"Истотака, потсетуваме да стават по еден крст во секоја просторија на куќата", додал Вуетиќ.
Селаните кои профитирале од процветата на туризмот поради легендата за вампирите велат дека сега сакаат ова место да го остават на мир.
Иако се верува сека Саво е првиот познат српски вампир, постојат некои сомнежи во фолклорот на Србија дека пред него постоел мит за Петар Благоевиќ од Големо Градиште кој умрел во 1724 г. и истата година се повампирил, пишува "Дејли Меил". | fineweb-2 |
13.09.2010, 17:22
"Звуците на чаршијата" ќе го заживуваат старото градско јадро
Манифестацијата ќе понуди музика, изложби, поетски читања на повеќе локации во чаршијата
Невена Поповска
Со отворање колонија на ликовни дела во Мурат-пашината џамија, денеска напладне ќе почне традиционалната манифестација "Звуците на чаршијата".
Организатор на манифестацијата е Културно-информативниот центар, со поддршка на Министерството за култура, Град Скопје и општините Чаир, Центар и Сарај.
До затворањето на 15 септември на полноќ, манифестацијата ќе понуди музика, изложби и уметнички перформанси, поетски читања, презентација на стари занаети и традиционална храна, модни ревии... кои ќе се одржуваат на повеќе локации во чаршијата - во уличките и ановите, во објекти и на отворено.
Целта на "Звуците на чаршијата" е заживување на старото градско јадро на Скопје, што ја симболизира и мултикултурноста на градот и е белег на неговото минато и историја.
Манифестацијата се вклопува и во целите на петгодишната Програма на Министерството за култура за ревитализација на Старата скопска чаршија.
Министерката за култура Елизабета Канческа-Милевска на вчерашната средба со новинарите истакна дека во рамките на програмата на Министерството ќе се реализираат и други активности во таа споменична целина.
Имено, според Канческа-Милевска, планирано е да биде продолжен проектот за реновирање на фасадите во чаршијата, дел од Безистенот ќе биде место за творење на членовите од Друштвото на ликовните уметници на Македонија, а во план е и отворање културно-информативни пунктови со брошури за туристите.
Скопскиот градоначалник, Коце Трајановски посочи дека афирмацијата на чаршијата и враќањето на луѓето во неа е меѓу главните определби.
Покрај оваа манифестација, организирана од КИЦ кој е во надлежност на Град Скопје, на просторот на чаршијата ќе има и други културни содржини поддржани од градот, а меѓу нив претстои традиционалната "Бела ноќ".
Градоначалникот на Чаир, Изет Меџити рече дека целта е да и се врати сјајот на чаршијата, а за тоа, како што додаде, најдобар начин е културата.
Тој потсети на минатогодишниот голем одѕив за манифестацијата и се надева дека оваа година ќе има над 100.000 посетители.
Меџити очекува и двојно повеќе гости во чаршијата оваа седмица зашто по "Звуците..." во чаршијата ќе се одржува и "Пиво фест".
Скопската чаршија настанала и се развивала на просторот од Камениот мост до Бит-пазар и од Калето до реката Серава.
Уште во доцниот среден век овде се одвивала целокупната стопанска дејност на градот.
Чаршијата настанала во XI и XII век.
Доаѓањето на Османлиите значело продолжување и проширување на веќе востановената традиција.
Во периодот од XVI до XVII век, Чаршијата го достигнала својот урбан и стопански зенит, развивајќи се во една од најголемите и најзначајни ориентални чаршии на Балканот, сочинувајќи комплекс од три функционално поврзани објекти: ан (карван-сарај) - објект за сместување луѓе, добиток и стока, амам - јавна бања за капење и џамија.
Таа претставува единствен споменик на културата во Македонија во кој се препознава наследството од повеќе култури и цивилизации кои учествувале во нејзиното создавање.
Старата чаршија сведочи за културата на Ориентот, развиена и култивирана од жителите на Скопје.
Во чаршијата денот е исполнет со интересни активности.
Невозможно е да не се посетат многубројните ќебапчилници и чајџилници.
Чаршијата изобилува со културно-историски споменици: анови, амами, џамии, безистен.
Некои од овие објекти се претворени во уметнички галерии, изложбени простори, музеи, а во дел од нив се сместени ресторани и продавници.
Тука се Музејот на Македонија, Музејот на Старата скопска чаршија, Националната уметничка галерија, а атракција се дуќаните на занаетчиите што се' уште работат на традиционален начин. | fineweb-2 |
Римски храм
Паганска историја и архитектурата[уреди | уреди извор]
- Првобитно кај римското паганство, templum не бил (или неморал да значи дека е) култен објект туку ритуално одбележан простор за посматрање на природните феномени за кои се верувало дека следат од претскажувањата, како летот на птиците (видете Авгур).
Подоцна поимот главно се употребувал за еквивалентот на грчките и другите храмови.
- Бројот и архитектурата на римските храмови во еден град ја означувал приемчивоста на тој град за вери од другите краишта на светот.
Најстарите римски храмови потсетуваат на етрурски храмови, како великиот храм на Капитолското брдо, посветен во 509 п.н.е.
на Јупитер, Јунона и Минерва, Капитолската Тријада.
- Како и етрурските модели, римскиот храм бил подигнат на висок подиум и до него можело да се стигне само со искачување на скали на влезниот дел од храмот, за разлика од аранжманот на грчките храмови, чии скалила биле поставени на сите четири страни.
Фасадата исто така се разликувала од грчките модели -- тремот со столбови бил подлабок од тремовите кај речиси сите грчки храмови, со длабочина од 6 столба, и се наоѓал само на предниот, влезен дел на објектот.
Ентериерот бил поделен на неколку големи простории за култните статуи.
- Најимпресивните храмови во Рим биле храмот на Јупитер Капитолинец, таткото на римските божества и Пантеонот.
Пантеонот бил изграден помеѓу 117 и 128 н.е.
од царот Адријан и бил посветен на сите богови; ова здание го заменило помалиот храм на тоа место изграден од Марко Агрипа.
Пантеононт станал црква во 607 и денес е италијански национален споменик, погребалното место на Рафаел и неколку кралеви на обединета Италија.
Фанум[уреди | уреди извор]
Римјаните го користеле зборот фанум за храмовите на сите божества кои не ѝ припаѓале на римската вера.
- Соодветната латинска придавка е фанатикус - современиот израз сѐ уште го содржи неговото некогашно значење - несогласувањето на римјаните со обожување на туѓи божества.
И покрај тоа за време на царството некои од увезените култови, главно од освоените народи, како персиската Митра и египетските божества како мајката-божица Изида и Серапид (за неговиот фанум се употребувал специфичниот израз серапеум) се здобиле со голема популарност, како што можело да се види од богатите култови.
Храмовите на Изида и Серапид во Марсовото поле, изградени од египетски материјали и во египетски стил за сместување на хелеинзираниот култ на египетската божица Изида, се типични за хетерогеноста на подоцнежните римски верски објекти.
- Со официјализацијата на христијанството како државна религија, храмовите биле збришани.
Зборот храм бил пренесен во употреба за цркви и синагоги.
Видете исто така[уреди | уреди извор]
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
|Серијал Римска религија|
|Функции|
|Авгур | Фламен | Харуспекс | Понтифекс Максимус | Рекс Неморензис | Жртвен крал | Весталка|
|Верувања и обичаи|
|Апотеоза | Фестивали | Погреби | Царски култ | Митологија | Прогонство | Сибилински книги | Храм| | fineweb-2 |
ФК Нотингем Форест
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
||Оваа статија можеби бара дополнително внимание за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме подобрете ја оваа статија ако можете.
Фк Нотингем Форест
Нотингем Форест е англиски фудбалски клуб,со седиште во западен Бригфорд,Нотингем,кој моментално настапува во Чемпионшип Лигата(Football League Championship).Уште од 189 година,Форест своите натпревари ги игра на стадионот Сити Граунд(City Ground).
Клубот е основан во 1865 година и претставува еден од основачите на Фудбалската Алијанса(Football Alliance) во 1889.Во 1892 г.се приклучува во Фудбалската Лига(подоцна наречена Премиер Лига).Форест го освои ФА Купот во 1898 и 1959 година,но нивниот најголем успех е во периодот помеѓу 1975 и 1993 година,додека тренер беше Брајан Клаф.Во тоа време освоија две последователни титули во Купот на Европскиот Шампиони(ЕКШ),четири титули во Лига Купот и нивната единствена титула во првенството.Оттогаш клубот постојано испаѓаше и се пласираше во најсилната англиска фудбалска лига,се до нивното последно учество во Премиер Лигата во 1999.Форест е воедно и единствениот освојувач на ЕКШ(подоцна Лига на Шампиони),кој моментално не настапува во првата домашна лига или дивизија.
Клубот е едноставно познат како Форест,името што го носат на грбот на своите дресови,но никогаш како Нотс Форест,затоа што Нотс е всушност кратенка од Нотингемшир,што се смета за заштитен знак на нивниот градски ривал Нотс Каунти.
Историја
Рани години([PHONE])
Форест е основан во 1865 г. од страна на хокејаши,под името Фудбалски и Хокејарски клуб Нотингем Форест, само 3 години по основањето на нивните соседи Нотс Каунти(се претпоставува дека е најстариот професионален фудбалски клуб во светот).Во 1889 г. се приклучија на Фудбалската Алијанса,а во 1892 г. и го освоија истото натпреварување.Потоа им беше дозволено да настапуваат Фудбалската Лига.
Во 1890 г.Форест го одигра првиот натпревар,на кој воопшто беа користени мрежи на головите.
Во 1898 г. Форест го оствари првиот голем успех со освојувањето на Фа Купот,откако на стадионот на Кристал Палас,го победи Дерби Каунти со 3-1.Сепак,во првата половина на 20-тиот век,клубот најчесто беше член на Втората Дивизија(и во 1914 г. мораше да се бори за влез откако заврши на последното место).Во 1949 г.клубот испадна во Третата Дивизија,но по две години се врати многу посилен и заврши на првото место во Втората Дивизија.На крајот од 50-тите години од 20-тиот век,клубот имаше краток период на слава,бидејќи во 1957 г. остана во Првата Дивизија,а во 1959 г. по втор пат го освои Фа Купот,иако настапија без Рој Двајт,роднина на поп-иконата Елтон Џон,кој ја скрши ногата.Во тоа време,Форест стана првиот тим кој победил на Вембли и најголемиот клуб во Нотингем,со што го престигна Нотс Каунти,но по пласманот на второто место и испаѓањето во полуфиналето на купот во 1967 година,во 1972 г.клубот испадна од Првата Дивизија.
Периодот на Брајан Клаф([PHONE])
До средината на 70-тите години,Форест се сметаше за просечен клуб според стандардите на англиските фудбалски лиги,се додека Брајан Клаф и неговиот асистент Питер Тејлор не го презедоа кормилото на клубот,само кратко по неуспешното и контроверзно водење на Клаф на Лидс Јунајтед,кој само 40 дена беше шеф на стручниот штаб.Клаф стана најуспешниот тренер во историјата на Нотингем Форест.Тој освои три лигашки титули со Дерби Каунти,пред да стане тренер на Форест на 6 јануари 1975 година,по поразот на домашен терен од Нотс Каунти со 0-2.На првиот ден по Божиќ(Boxing Day),комитетот(во тоа време Форест немаше одбор на директори) го отпушти претходниот тренер Алан Браун.Првиот натпревар на Клаф на клупата на Форест претставуваше повторениот натпревар во третото коло од Фа Купот против Тотенхем Хотспар,кој заврши со победа од 1-0,благодарејќи на голот на шкотскиот централен напаѓач Нил Мартин.
На крајот од сезоната 1976/77,Нотингем Форест се пласираше во Првата Дивизија,откако заврши трет во Втората Дивизија,но никој не можеше да предвиди колку тимот на Клаф ќе биде успешен во наредните три сезони.
Форест стана еден од неколкуте клубови( и до денеска единствениот) што завршил на првото место во англиската Чемпионшип Прва Дивизија,само една година откако се пласираа во наптреварувањето(сезона 1977-78).Во сезоната 1978-79, на Олимпискиот стадион во Минхен ,Форест ја освои титулата во ЕКШ,со победата во финалето над Малме од 1-0.Следната година на стадионот Сантијаго Бернабе, клубот ја одбрани титулата,со победата над Хамбург со резултат 1-0,благодарение на неверојатните одбрани на голманот Питер Шилтон.Клубот исто така го освои и Европскиот Супер Куп и два Лига Купа.Покрај Шилтон,клучни фудбалери за успехот во тој период беа десниот бек Вив Андерсон(првиот црномурест фудбалер што настапувал за англиската репрезентација),играчот од средината на теренот Мартин О'Нил,централниот напаѓач Тревор Френсис и тројцата шкотски интернационалци: крилото Џон Робертсон,играчот од средината на теренот Арчи Гемил и одбранбениот играч Кени Барнс.Во сезоната 1983-84,клубот стигна до полуфиналето на Купот на Уефа,каде што изгуби од Андерлехт под сомнителни околности.Подоцна се дозна дека белгискиот клуб го поткупил судијата,но никој не сноси одговорност за исходот од натпреварот,бидејќи кратко потоа судијата почина во сообраќајна несреќа.
Во 1989 г.Форест го освои трофејот во Лига Купот,со победата во финалето над Лутон од 3-1.Во поголемиот дел од сезоната,клубот се надеваше дека ќе ја освои тројната круна,но завршија на третото место во лигата зад Арсенал и Ливерпул и изгубија токму од Ливерпул во повторениот натпревар од полуфиналето на Фа Купот.Првиот натпревар требаше да се одигра на Хилсборо,но беше прекинат во 6-тата минута,кога загинаа 96 навивачи на Ливерпул на терасите на стадионот.Откако продолжија фудбалските натпревари,клубот го освои Купот на Полноправни Членови(Full Members Cup),со победата над Еветон од 4-3.Во 1990 г. тимот на Клаф повторно го освои трофејот во Лига Купот,со победата над Олдам од 1-0,со голот на Најџел Џемсон.Во 1991 година,на стадионот Вембли,Форест стигна до нивното единствено финале во Фа Купот под раководство на Брајан Клаф,каде што во дуелот против Тотенхем,водеа со раниот гол од слободен удар на Стјуарт Пирс,но изгубија со 2-1 по продолжувањата,со автоголот на Дес Вокер.
Во 1992 г. Форест го победи Саутемптон со 3-2 во финалето на Купот на Полноправни Членови,но истата сезона изгуби од Манчестер Јунајтед во финалето на Лига Купот.Во двете финалиња Форест настапи со ослабен тим,поради многуте повреди.
Во 1993 г. клубот испадна во првата сезона од Премиер Лигата,по 16 величенствени години во врвот на англискиот фудбал,во кои освоија една лигашка титула,две титули во ЕКШ и четири титули во Лига Купот.Истата година заврши 18-годишното владеење на Клаф на клупата на Нотингем Форест.
Френк Кларк([PHONE])
Во мај 1993 г.Френк Кларк,кој настапуваше како лев бек во тимот на Форест кој го освои трофејот во ЕКШ во 1979 година,се врати во клубот за да го наследи Клаф.Тој имаше просечна кариера како тренер,иако во 1989 г. со Лејтон Ориент победи во плеј-офот за пласман во Четвртата Дивизија.Во сезоната 1993-94,со скоро истите фудбалери од времето на Клаф,Кларк го предводеше тимот до второто место во Првата Дивизија и со обезбеди пласман во Премиер Лигата.Следната сезона,Форест заврши на третото место во Премиер Лигата и се квалификуваше во Купот во Уефа,што претставување нивни прв настап во некое европско клупско натпреварување во периодот по трагедијата во Хејсел.Клубот стигна до четвртфиналето,што во таа сезона претставување највисок пласман на некоја англиска екипа во некое од европските клупски натпреварувања.Во сезоната 1996-97,клубот се бореше за опстанок во лигата и поради тоа во декември Кларк го напушти кормилото.
Дејв Басет([PHONE])
34-годишниот капитен на тимот Стјуарт Пирс привремено беше назначен за играч-тренер,што доведе до мал пресврт околу судбината на клубот.Во март 1997 г. за тренер беше поставен Дејв Басет.Форест не успеа во борбата за опстанок и завршија на последното место од табелата.Сепак,следната сезона,1997-98 повторно се вратија во Премиер Лигата,освојувајќи го првото место во Првата Дивизија.Басет беше отпуштен во јануари 1999 година, а на негово место дојде Рон Еткинсон.
Во 21-от век(1999-до денес)
Рон Аткинсон не успеа да го спаси клубот од испаѓање во понизок ранг,поради низата од лоши резултати.
Дејвид Плат го наследи Аткинсон и потроши околу 12 милиони фунти за купување на фудбалери,меѓу кои беа италијанските ветерани Морено Манини,Салваторе Матрецано и Џанлука Петрачи.Плат го предводеше клубот до два пласмана на средината на табелата, пред да биде назначен за селектор на англиската младинска репрезентација.
Пол Харт стана нов тренер на Црвените,само два часа по заминувањето на Плат.Во неговата прва сезона,тој го предводеше клубот до 16-то место на табелата.Во тоа време,поради затворањето на британската дигитална телевизија Ај-Тв Дигитал (ITV Digital),многу клубови од Првата Лига западнаа во сериозни финансиски проблеми,меѓу кои се најде и Нотингем Форест.Во сезоната 2002-03,и покрај проблемите надвор од теренот,клубот заврши на шестото место и се пласираше во плеј-офот,каде што изгуби од Шефилд Јунајтед во полуфиналето.Слабите резултати во наредната сезона,како и продажбата на клучните фудбалери,доведоа до отпуштање на Харт во февруари 2004 година,со цел да се спречи испаѓање.Дел од фановите не ја прифатија оваа одлука и сметаа дека во случајов Харт е " жртвено јагне".
Подоцна Џон Каниар беше назначен за нов шеф на стручен штаб и го водеше клубот во 14-то место на лигашката табела.Во сезоната 2004-05,Форест уште еднаш се најде во зоната за испаѓање,што доведе до оставка на Каниар во декември 2004 година.По кратката смена на раководството на Мик Херфорд,Гери Мегсон го презеде кормилото на Форест во јануари 2005 година,но не успеа да обезбеди опстанок и клубот ја заврши сезоната на претпоследното 23-то место.Со тоа клубот стана првиот освојувач на ЕКШ,што испаднал во испаднал во Третата Дивизија.
Во првата сезона во англиската Трета Дивизија по 54 години,поразот од Олдам со 3-0 во февруари 2006 година,доведе до разделба на тренерот Мегсон и клубот со меѓусебна согласност,при што Црвените беа на 4 бодови од опасната зона за испаѓање.Во сезоната 2005-06,Френк Барлоу и Ијан Мекпарланд привремено седнаа на клупата и го предводеа клубот до 6 победи во низа и десет натпревари без пораз,при тоа остварувајќи победа од 7-1 над Свиндон Таун.Форест под раководство на двајцата освои 28 од можните 39 бодови и за малку го пропуштија плеј-офот,бидејќи завршија на седмото место.
Во мај 2006 година,Колин Калдервуд беше поставен за 12-ти предводник на Форест во последните 13 години и уште од периодот на Френк Кларк,стана тренерот со најдолг стаж.Периодот на Калдервуд беше еден од подобрите во историјата на клубот.Во неговата прва сезона,тој го предводеше клубот до плеј-офот,но во ноември 2006 година испушти 7 бодови предност на врвот од табелата во англиската Лига Еден .Во полуфиналето од плеј-офот,Форест не успеа и загуби од Јеовил Таун со вкупен резултат 5-4.Во втората година на кормилото на клубот,Калдервуд обезбеди директен пласман во повисок ранг,откако победи на 6 од последните 7 натпревари од сезоната,што кулминираше со драматичната победа на домашен терен во последното коло од 3-2 над Јеовил.Црвените го задржаа рекордот од 24 победи на 46 натпревари,што им овозможи да се пласираат во Чемпионшип Лигата.Во сезоната 2008-09,клубот водеше жестока борба во Чемпионшип Лигата,откако потпиша договори со Роберт Ерншо,Пол Андерсон,Гај Муси и Џо Гарнер,како замена за Грент Хол,Семи Клинген,Џуниор Агого,Мет Локвуд и Крис Комонс,кој потпиша за Дерби Каунти.По неможноста да го извади тимот од зоната за испаѓање,Калдервуд беше отпуштен на првиот ден по Божиќ,откако изгуби со 4-2 од последнопласираниот Донкастер Роверс.
Со клубот привремено управуваше Џон Пембертон,што доведе до подобри резултати и излез од зоната за испаѓање на табелата,со победата над Норвич Сити од 3-2.На 1 јануари 2009 г. за нов тренер беше назначен Били Дејвис,кој официјално пред да дојде на клупата,ја проследи победата на својот иден клуб против Манчестер Сити со 3-0, на гостински терен во Фа Купот.Под водство на Дејвис,Форест го сруши рекордот на непобедливост во сите натпреварувања по периодот од отказот на Калдервуд,кога клубот немаше пораз на 6 натпревари,од кои 5 беа победи.Дејвис го спаси клубот од испаѓање,бидејќи клубот беше сигурен на 19-то место на табелата,на едно коло пред крајот од сезоната.
Пред почетокот на сезоната 2009-10,Форест потпиша со 9 фудбалери ,од кои петмина минатата сезона беа на позајмица во клубот,а сега потпишаа трајни договори.Тоа се Ли Камп,Крис Гантер,Џоел Линч,Пол Андерсон и Декстер Блексток,на кои им се прклучија уште Пол Меккена,Дејвид Мекголдрик,Деле Адебола и позајмениот Радослав Мајевски.Во поголемиот дел од сезоната,Форест беше меѓу првите три места на табелата и нанижа 20 натпревари без пораз,12 победи во низа на домашен терен(клупски рекорд за последователни победи во една сезона) и беше непоразен на гостински терен од почетокот на сезоната па до 30 јануари 2012 година(13 натпревари).За одбележување беа победите на домашен терен над нивните локални ривали Дерби Каунти и Лестер Сити.На 10 април 2010 година,и покрај тоа што се дозна дека нема да обезбедат директен пласман во Премиер Лигата по поразот на Донкастер од Вест Бромвич Албион(ВБА),клубот обезбеди пласман во плеј-офот со победата на домашен терен против Ипсвич Таун.Сепак,на 9 мај 2010 година,Форест изгуби на првиот наптревар од плеј-офот на гостински терен од тимот на Блекпул со 2-1,како и на реваншот на 12 мај 2010 на Сити Граунд со резултат 4-3(прв пораз на домашен терен откако изгубија од истиот противник во септември 2009 г.
).Со вкупен резултат од 6-4,Црвените не успеаа да се пласираат во Премиер Лигата.
Во следната сезона,Форест се пласираше на второто место во Чемпионшип Лигата со освоени 75 бодови,што значеше дека по 4-ти пат во последните 8 години за пласман понатаму,ќе се борат преку плеј-офот.
Во првиот натпревар на домашен терен против Свонси одиграа 0-0,додека во ревашот изгубија со 3-1,во тврд натпревар против тимот од Велс и повторно не успеаа да се пласираат во највисокиот ранг.
Во јуни 2011 г. заврши договорот на Били Дејвис и на негово место дојде Стив Мекларен,кој потпиша 3-годишен договор.Форест ја започна сезоната со неколку слаби резултати и по поразот на гости од Барнли со 5-1,Дејвид Плит и Бил Бесвик го напуштија стручниот штаб на клубот.По помалку од недела и поразот на домашен терен од Бирмингем Сити и тренерот Мекларен поднесе оставка.Претседателот на клубот,Најџел Даути објави дека по крајот на сезоната ќе ја напушти функцијата.Во октомври 2011 г. во клубот се случија неколку промени.За нов претседател на клубот беше поставен Френк Кларк,а за нов тренер Стив Котерил.
Најџел Даути,сопственикот и претходниот претседател, кој 13 години беше на чело на клубот,почина на 4 февруари 2012 година.Многумина проценија дека неговиот вкупен придонес за клубот чини 100 000 000 фунти.
Семејството Ал-Хасави,од Кувајт,го купија клубот и во јули 2012 година,станаа новите сопственици на Нотингем Форест.
На 19 јули 2012 година,тие го назначија Шон О'Дрискол,поранешниот тренер на Донкастер и Краули Таун,за нов шеф на стручниот штаб на клубот.О'Дрискол беше помошник на Стив Котерил во Форест околу 5 месеци,пред да го преземе кормилото на Краули Таун.Оттогаш,тој никогаш не предводел ниту еден клуб како прв човек на стручниот штаб.
Бои на клубот Нотингем Форест носи црвена бо ја на дресовите уште од основањето во 1865 г.На состанокот во Клинтон Армс(Clinton Arms),на кој се основа клубот,комитетот донесе одлука тимската боја да биде "Гарибалди" црвена.Оваа одлука е донесена во чест на Џузепе Гарибалди,италијанскиот патриот кој беше лидер на партијата на "црвенокошулашите".Во тоа време,клубот беше познат по своите капи отколку по своите дресови и мнгоу црвени капи беа навремено купени,со што Форест официјално стана првиот клубот што носи црвена боја,која оттогаш е прифатена од голем број на други клубови.Форест е причината за црвената боја на Арсенал,кои му донирале цел комплет спортска опрема со црвена боја на тимот од Лондон,по неговото основање во 1886 г.
Стадион
Првично Нотингем Форест настапуваше на Рекреацискиот центар Форест(Forest Recreation Ground)се до 1879 година,кога се преселија на Медоус(Meadows).По преселбата,Форест почна да ги игра своите поважни натпревари на Трент Бриџ(Trent Bridge),поради неговиот поголем капацитет.До 1880 г. клубот ги играше своите натпревари на Трент Бриџ,но обезбеди простор за изградба на нов стадион во 1882 г. во Лентон,наречен Парксајд.Во 1885 година,неадекватните услови беа причината за изградба на подобар терен на просторот,што чинеше 500 долари.Во 1890 година,Форест повторно се пресели.Овој пат со намера за привлекување поголем број луѓе на локација поблиску до центарот на Нотингем.Во 1890 г.Таун Граунд(Town Ground) беше изграден на брегот на реката Трент и чинеше 1000 фунти.Во 1898 г. големиот успех доведе до повторна и последна преселба на клубот преку реката Трент,на денешната локација на стадионот Сити Граунд.Оттогаш стадионот претрпе голема реконструкција,што резултираше со капацитет од 30 602 места за Европското првенство во 1996 година.Спротивно на верувањата,името Форест(шума) не потекнува од шумата Шервуд,туку од Рекреацискиот центар Форест,северно од центарот на Нотингем,на местото каде што клубот за првпат играше по неговото формирање во 1865 година.
Сити Граунд е на 21-то место на листата на најголемите фудбалски стадиони во Англија.
На 20 јуни 2007 година,Форест објави дека ќе се пресели на нов стадион со 50 000 седишта или во областа Клифтон или во близина на денешниот Сити Граунд во Холм Пјерпонт(Holme Pierrepont).Подоцна,од клубот изјавија дека прават планови за нов стадион во Гемстон,како дел од кандидатурата на Фудбалската Асоцијација на Англија(ФА) за домаќин на Светското фудбалско првенство во 2018 и со тоа ги победија соседите Дерби и Лестер(кои веќе имаа модерни стадиони за одржување на вакви меѓународни натпревари) во завршната фаза од изборот на ФА,за вклучување на нивниот стадион во кандидатурата.Сепак во декември 2010 година,по многу контроверзии ФА не успеа да ја добие трката и ФИФА објави дека Светското првенство во 2018 година ќе се одржи во Русија.По ова,клубот се откажа во намерата за нов стадион во догледна иднина и продолжи да настапува на Сити Граунд.
Локални ривали,дерби натпревари и навивачи
Иако географски гледано,Нотс Каунти е најблискиот професионален фудбалски клуб лоциран до Црвените,најголемото ривалство на клубот е со Дерби Каунти,кој е оддалечен 14 милји.Уште од сезоната 1994-95,Форест се има пласирано барем една дивизија погоре од Нотс Каунти.Дерби и Форест го сочинуваат дербито на Ист Мидлендс(East Midlands),натпревар кој има уште поголемо значење откако почна да се игра Трофејот Брајан Клаф(куп) во 2007 г. Лестер Сити е другиот ривал на ривал на Форест од Ист Мидлендс,поради близината и економското/општествено ривалство на двата града.За време на периодот пред Клаф,Лестер се сметаше за главен ривал.Ова е се уште важи за навивачите на Форест кои живеат во областите Мелтон Моубреј,Лафборо.Во септември 2007 година,двата клуба се сретнаа во Лига Купот,на натпревар на кој одбранбениот играч на Лестер Клајв Кларк колабрираше на теренот,поради проблеми со срцето.Откако натпреварот беше прекинат,Лестер демонстрираше вистински спортски дух и во повторениот натпревар на почетокот на натпреварот му дозволи на голманот на Форест Пол Смит да постигне гол,поради тоа што на првиот натпревар пред да биде прекинат,Форест водеше со 1-0.Овој чин беше поздравен со аплаузи од навивачите на двата клуба и од печатот.
Друг ривал на Форест е Шефилд Јунајтед,кој е со седиште во соседниот округ на Јужен Јоркшир.Ова ривалство потекнува уште од штрајкот на рударите во Велика Британија во 1984-85 година,кога рударите од Јужен Јоркшир излегоа на големи штрајкови,додека рударите од Нотингем продолжија да работат и инсистираа на одржување на избори.Во 2003 година,двата клуба одиграа возбудливо полуфинале во плеј-офот за пласман во Чемпионшип Лигата,во кое Шефилд Јунајтед победи со вкупен резултат од 5-4,со што уште повеќе се засили ривалството.
За Форест навиваат многу познати славни личности како што се боксерот Карл Фроч,голферите Ли Вествуд и Грег Овен,политичарот Кенет Кларк,пејачот во групата Manic Street Preachers,Џејмс Дин Бредфилд,актерот Џејсон Стетам,бразилскиот фудбалски тренер Луиз Фелипе Сколари,актерот Џо Демпси,тапанарот на групата Дип Парпл(Deep Purple) Ијан Пејс,модниот креатор Пол Смит и актерката Сју Полард.
Успеси
Национални(домашни)
Лига
• Прва Дивизија - шампион во сезоната 1977-78 -второ место во сезоните: 1966-67 и 1978-79 • Втора Дивизија - шампион во сезоните :1906-07,1921-22 и 1997-98 -второ место во сезоните:1956-57 и 1993-94 • Трета Дивизија -шампион во сезоната 1950-51 -второ место во сезоната 2007-08 • Фудбалска Алијанса - шампион во сезоната 1891-92
Купови
• ФА Куп - освојувач во 1898 и 1959 година -второ место во 1991 година • Лига Куп -освојувач во 1978,1979,1989 и 1990 година -второ место во 1980 и 1992 година • ФА Черити Шилд(Charity Shield) -освојувач во 1978 година -второ место во 1959 година • Купот на Полнопоравни Членови -освојувач во 1989 и 1992 година
Европски и меѓународни успеси
• Европскиот Куп на Шампиони -освојувач во 1979 и 1980 година • Супер Купот на Уефа -освојувач во 1979 година -второ место во 1980 година • Интерконтиненталниот Куп(денешното Светско клупско фудбалско првенство) -освојувач во 1980 година Помали успеси • Англиско-шкотскиот Куп -освојувач во 1977 година • Бес Черити Вас(Bass Charity Vase) -освојувач во 1899,2001 и 2002 година • Трофејот Брајан Клаф -освојувач на 29 август 2009 година,29 декември 2010 година и 22 јануари 2011 година • Купот Далас -освојувач во 2002 година • Турнирот по повод 100-годишнината од Фудбалската Лига -освојувач во 1988 година • Турнирот Нирнберг -освојувач во 1982 година • Трофејот Коломбино -освојувач во 1982 година
Рекорди
Најмногу натпревари за клубот (во сите натпреварувања): 1.
Боб Мекинлеј: 692 2.
Ијан Боујер: 564 3.
Стив Четл: 526 4.
Стјуарт Пирс: 522 Најмногу постигнати голови за клубот(во сите натпреварувања): 1.
Гренвил Морис: 217 2.
Најџел Клаф: 131 3.
Воли Ардрон: 124 4.
Џони Дент: 122
Моментално фудбалер со најдолг стаж во клубот: Луис Мекгудан,кој дебитираше во октомври 2006 година.
Најголема посета: 49 946 гледачи на натпреварот против Манчестер Јунајтед во Првата Дивизија на 28 октомври 1967 година.
Најслаба посета: 5 050 гледачи против Маклесфилд Таун во Лига Купот на 23 август 2005 година.
Рекордна заработка од продадени карти: 499 099 фунти од реванш-натпреварот против Баерн Минхен во четвртфиналето од Купот на Уефа на 19 март 1996 година.
Најдолга низа победи во лига: 7 по ред,од 9 мај 1922 година до 1 септември 1922 година.
Најдолга низа порази во лига: 14 по ред,од 21 март 1913 година до 27 септември 1913 година.
Најдолга низа без пораз во лигашките натпревари: 42 по ред, од 26 ноември 1977 година до 25 ноември 1978 година.
Најдолга низа без победа во лигашките натпревари: 19 по ред,од 8 септември 1998 година до 16 јануари 1999 година.
Најдолга низа без гол во лигашките натпревари: 7 по ред,од 13 декември 2003 година до 7 февруари 2004 година и од 26 ноември 2011 година до 31 декември 2011 година.
Најбрзиот гол во лигашки натпревар: во 14-та секунда.Стрелец е Џек Лестер на натпреварот против Норвич Сити на 8 март 2000 година.
На 18 септември 2007 година,во Лига Купот против Лестер Сити,Пол Смит постигна гол за 23 секунди.
Прв официјален натпревар во лигата: на 3 септември 1892 година против Евертон на гостински терен(2-2).
Највисока победа во сите натпреварувања: 14-0 против Клептон на гостински терен,во првото коло на ФА Купот на 17 јануари 1891 година.
Највисок пораз во сите натпреварувања: 1-9 против Блекбурн Роверс во Втората Дивизија на 10 април 1937 година.
Најмногу освоени бодови во лигата во една сезона: 64,во Првата Дивизија, во периодот од 1977 до 1978 година.
Најмногу постигнати голови во лигата во една сезона: 101,во Третата Дивизија,во периодот од 1950 до 1951 година.
Најдобриот стрелец во една сезона: Воли Ардрон,со постигнати 35 голови во Третата Дивизија-Југ,во сезоната 1950-51.
Фудбалер со најмногу настапи за репрезентација: Стјуарт Пирс,76 настапи за Англија(вкупно 78).
Најмлад фудбалер во лигата: Грег Весткер,кој имаше само 16 години,кога на 13 октомври 2001 година настапи на натпреварот против Барнли.
Најголем трансфер: 4 500 000 фунти за Пјер Ван Хојдонк од Селтик,во март 1997 година.
Најскапо продаден фудбалер: 8 500 000 фунти за трансферот на Стен Колимор во Ливерпул,во јуни 1995 година. | fineweb-2 |
Кантербери
||Оваа статија или заглавие има потреба од викифицирање за да ги исполни стандардите за квалитет на Википедија.
Ве молиме помогнете во подобрувањето на оваа статија со соодветни внатрешни врски.
|Кантербери|
Кантербери лежи на реката Стоур
Кантербери во рамките на Обединетото Кралство
|Население||43.431 (2001)|
|Мреж.
реф.|
|- Лондон||101 км|
|Округ||Кантербери|
|Ширска грофовија||Кент|
|Регион||Југоисток|
|Земја||England|
|Суверена држава||Обединето Кралство|
|Пошт.
град||CANTERBURY|
|Поштенска област||CT1, CT2, CT3, CT4|
|Повикувачки број||01227|
|Полиција||Кент|
|Пожарна||Кент|
|Итна помош||Југоисточно Крајбрежје|
|ЕУ парламент||Југоисточна Англија|
|Список на места: Обединето Кралство|
Првобитно бил населен од бритско население,кое во 1-от век римските освојувачи го преимениле во Durovernum Cantiacorum.
Откако станал главно јутско население, го добил своето англиско име Кентербери,изведено од староанглискиот збор Cantwareburh( што значи "упориште на луѓето од Кент"-"Kent people's stronghold").
Откако Кралството на Кент ја прифатилo xристијанската вера во 597г., свети Августин основал бискупска столица во градот и станал првиот Надбискуп на Кентербери, место кое сега ја управува црквата на Англија и светската Англиканска заедница( иако во денешно време провинцијата на Кентербери го покрива целиот јужен дел на Англија).
Во 1170г., убиството на Томас Бекет во катедралата на Кентербери придонесува катедралата да стане место на аџилак на христијаните во светот.
Овој аџилак му послужил на Џефри Чосер (Geoffery Chaucer) како инспирација за неговиот книжевен класичен текст наречен "Кентербериски приказни" (The Canterbury tales).
Книжевното наследство во овој град продолжило со раѓањето на драмскиот писател Кристофер Марлоу (Christopher Marlowe) во 16 век.
Во градот се зачувани многу историски градби, вклучувајќи го и бедемот кој датира од римскиот период и е повторно изграден во 14 век,потоа урнатините од опатијата св.Августин и норманскиот замок,и можеби најстарото школо во Англија,училиштето "Кингс" (The King's School).
Од модерните згради најважни се Универзитетот Кент (the University of Kent), Универзитетот "Крајст Чрч" во Кентербери(Canterbury Christ Church University),театарот Марлоу (the Marlowe Theatre),и игралиштето св.Лоренс (St Lawrence Ground), кој претставува домашен терен на крикетскиот клуб на грофовијата Кент (Kent County Cricket Club).
Главното седиште се наоѓа во срцето на градот Кентербери (City of Canterbury),кој претставува локален управен регион.
Студентската популација е доста голема тука,поради постоењето на двата универзитета.
Меѓутоа, Кентербери е доста мал град во споредба со другите британски градови.
Содржина
- 1 Историја
- 2 Владеење
- 3 Географија
- 4 Демографија
- 5 Економија
- 6 Куллтура
- 7 Транспорт
- 8 Образование
- 9 Локални медиуми
- 10 Познати луѓе
Историја[уреди | уреди извор]
Рана историја[уреди | уреди извор]
Областа Кентербери била населувана од праисторискиот период.
Во оваа област биле пронајдени секири кои датираат од долниот палеолит,и садови од неолитот и бронзената доба.
Најпрво Кентербери бил регистриран како главното населено место на келтските племиња, Cantiaci , кои го имат населено поголемиот дел од денешен Кент.
Во 1 век од н.е.
римјаните го заробиле населеното место, и го нарекле Durovernum Cantiacorum, што значи " упориште на Кантиаките од шумичката со алдер дрво"(stronghold of the Cantiaci by the alder grove) .
Римјаните го доградиле градот со нови улици,кои биле поставени според шаблонот на улуци под прав агол,потоа со театар, храм, форум и јавни бањи.
Кон крајот на 3тиот век, за да се одбранат од нападите на варварите, римјаните изградиле земјен насип околу градот и ѕид со седум порти, кој зафаќал површина од 130 ари ( 53 ha).
Откако Римјаните заминале од Британија во 410 год, Durovernum Cantiacorum бил напуштен , освен неколку фармери кои останале,и постепено почнал да изумира.
Во наредните 100 години, Англо-саксонска заедница е формирана во ѕидините на градот, откако јутските бегалци пристигнале,и најверојатно склучиле брак со локалното население.
Јутите го именувале градот Cantwaraburh, што значи "упориште на луѓето од Кент" .
Во 597 год., папата Грегори Велики го испратил Августин да го преобрати кралот Етелберт од Кент (Æthelberht of Kent) во христијанин.
По покрстувањето, Кентербери, како римски град, бил избран од страна на Августин за центар на Бискупската Столица во Кент, и биле изградени опатија и катедрала.
Така Августин станал првиот Надбискуп на Кентербери.
Новата важност на градот водела до негово заживување,и се развила трговијата на грнчарство, текстил и кожа.
До 630 год.,се направени златни монети во ковачницата за пари во Кентербери.
Во 672, Синодот од Хартфорд, власта над целата Англиска црква и ја доделил на Бискупската Столица од Кентербери.
Во 842 и 851, Кентербери претрпел голема загуба на животи за време на данските пљачкосувања.
Во 978, надбискупот Данстан (Dunstan ) повторно ја основал опатијата, која била изградена од Августин, и ја именувал како опатија Св.Августин (St Augustine's Abbey).
Вториот бран на данските напади започнал во 911, а во 1011 катедралата била изгорена, а надбискупот Алфеџ (Alphege) бил убиен.
Паметејќи ги разурнувањата создадени од данците, жителите на Кентербери не дале отпор на инвазијата на освојувачот Вилијам (William the Conqueror) во 1066.
Вилијам веднаш наредил изградба на дрвен замок, кој се наоѓал на могила,а дворот бил ограден со висок бедем (motte-and-bailey castle),покрај римскиот градски ѕид.
Во почетокот на 12 век замокот бил повторно изграден со камења.
По убиството на надбискупот Томас Бекет (Thomas Becket) во катедралата во 1170, Кентербери станал еден од најзначајните градови во Европа, откако аџиите од сите делови на христијанскиот свет доаѓале да го посетат неговиот ковчег.
Овој аџилак бил инспирација за структурата на збирката на приказни на Џефри Чосер од 14 век, "Кентербериски приказни".
Кентербери се поврзува со неколку светци од овој период кои живееле во градот:
- Свети Августин од Кентербери (Augustine of Canterbury)
- Anselm of Canterbury
- Томас Бекет (Thomas Becket)
- Мелитус( Mellitus)
- Теодор од Тарсус (Theodore of Tarsus)
- Данстан (Dunstan)
- Адријан од Кентербери (Adrian of Canterbury)
- Алфеџ (Alphege)
- Етелберт од Кент (Æthelberht of Kent)
Од 14 до 17 век[уреди | уреди извор]
Во 1348, низ Кентербери се раширила црната смрт (или црната чума).
Со 10 000 жители, Кентербери бил 10ти по големина на популација во Англија; до почетокот на 16 век, бројот на популацијата се намалил на 3 000.
Во 1363, за време на стогодишната војна, Комисијата за испитување заклучила дека причина за ерозијата на римскиот ѕид била неисправноста,крадењето на камењата и преполнувањето на каналите.
Меѓу 1378 и 1402, ѕидот бил повторно изграден,и биле додадени нови ѕидни кули.
Во 1381, за време на селскиот бунт (Peasants' Revolt), замокот и надбискупската палата биле ограбени, а на надбискупот од Садбери (Sudbury) му била отсечена главата во Лондон.На неговиот гроб во Кентербериската Катедрала, секоја година на Божиќ, градоначалничката свита му оддава почит .
Во 1413, Хенри 4 станал единствиниот владетел кој е закопан во катедралата.
Во 1448 на Кентербери му бил доделен општински Статут,со што било овозможено да има градоначалник и окружен началник; градот сé уште има градоначалник и окружен началник.
Во 1504 главната кула на катедралата,кулата Бел Хари (Bell Harry Tower), била завршена, наполнувајќи 400години од почетокот на градењето.
За време на распуштањето на манастирите,биле затворени,женски и три машки манастири на градот.
Опатијата свети Августин,14та по ред најбогата во Англија во тоа време, била предадена на кралот,а нејзината црква и тремот биле срамнети.
Остатокот од опатијата бил демолиран во следните 15 години,а дел од местото било преуредено во палата.
Ковчегот на Томас Бекет бил уништен и целото злато,сребро и накит биле преместени во Кулата на Лондон (Tower of London),а сликите на Бекет,името и гозбите биле уништени насекаде низ кралството, ставајќи крај на аџилакот.
До 17ти век,популацијата на Кентербери броела 5000 жители;од кои 2000 биле француски протестантски хугеноти,кои побегнале поради прогон и војна во делот од Холандија, кој пак бил под контрола на Шпанија , во средината на 16от век.
Хугенотите го внеле ткаењето на свила во градот, кое до 1676та го надминало ткаењето на волна.
Во 1620, кај улицата "Палас" 59, Роберт Кушман преговарал за најмување на бродот Мејфлауер (Mayflower) за да ги пренесе аџиите до Америка.
Во 1647, за време на англиската граѓанска војна,избувнале нереди кога пуританскиот градоначалник на Кентербери ги забранил црковните служби за Божиќ.
Обидот на бунтовниците следната година водел кон револт во Кент против парламентарните сили, придонесувајќи за почеток на втората фаза на војната.
Меѓутоа, по мирен пат Кетербери се предадел на парламентарците, по нивната победа на битката на Мејдстоун (Battle of Maidstone).
Од 18 век до денес[уреди | уреди извор]
Првиот весник на градот, Кентскиот пост( the Kentish Post), бил основан во 1717.
Во 1768 се здружил со ново формираниот Кентски Газет-службен весник (Kentish Gazette).
До 1770та замокот почнал да се распаѓа , и многу негови делови биле уништени кон крајот на 18тиот век и почетокот на 19 тиот век.
Во 1787 сите порти на градскиот ѕид биле урнати,освен западната порта(Westgate)на градскиот затвор, како резултат на комисија која одлучила дека попречувале во новото патување со автобуси.
До 1820 се затворила градската индустрија за свила поради увозот на идискиот муслин.
Во 1830 била отворена првата светска железницаз за патници, The Canterbury and Whiсtstable Railway.
Помеѓу 1830 и 1900 популацијата се зголемила од 15 000 на 24 000 жители.
Кентерберискиот затвор бил отворен во 1808 веднаш позади градските ѕидини.
За време на Првата Светска војна , многубројни бараки и волонтерски болници биле поставени околу градот, а во 1917 германски бомбардер се урнал близу улицата Броад Оук (Broad Oak).
За време на Втората Светска Војна биле фрлени 10 445 бомби во 135 одделни напади и биле уништени 731 дома и 296 други згради во градот, вклучувајќи го и училиштето за класични јазици Симон Ленгтон(Simon Langton Grammar Schools), а биле убиени 115 луѓе.
Најужасниот бунт бил на 1ви јуни 1942 за време на Baedeker Blitz.
Пред крајот на војната, архитектот Чарлс Холден нацртал неколку планови за да го обнови градскиот центар, но локалните жители биле против, поради што се формирало Здружение за одбрана на граѓаните кое било симнато од власт во 1945 на општинските избори.
Повторната изградба на градскиот центар започнала дури 10 години по војната.
По некое време, кружен ток бил конструиран во стадиуми, надвор од градските ѕидини за да се избегнат зголемените сообраќајни проблеми во градскиот центар, кој подоцна бил наменет и за пешаци.
Најголемото проширување на градот се случило во 1960тите, со пристигнувањето на Универзитетот на Кент во Кентербери (University of Kent at Canterbury) и на Колеџот Крајст Чрч (Christ Church College).
Осумдесетите години од 20тиот век биле одбележени по посетата на папата Јован Павле Втори и Кралицата Елизабета Втора, и почетокот на Кентерберискиот Фестивал.
Во 1997 Кентербери добил и своја сопствена радио станици во CTFM, сега КМФМ Кентербери( KMFM Canterbury).
Меѓу 1999 и 2005 година, трговскиот центар Вајтфрајарс(Whitefriars) доживеал големи промени.
Во 2000, за време на развојот, бил извршен голем археолошки проект од страна на Canterbury Archaeological Trust, познат како Големото Икопување (Big Dig),кое било поддржано од Тимот Тајм (Time Team) на канал Четири.
Друг познат посетител бил Махатма Ганди, кој дошол во градот во октомври 1931; тој остварил средба со тогашниот Декан на Катедралата на Крајст Чрч,Кентербери.
Владеење[уреди | уреди извор]
Од 1987, член на Парламентот за Кентербериската изборна единица, во кој е вклучен и Витстбл (Whitstable),бил конзервативецот Џулијан Брејзер.
На општите избори во 2005, конзервативците победиле со мнозинство од 7 471 или 44,4 % од гласовите во кентербериската изборна единица.
Лабуристите освоиле 28,7% од гласовите , либералните демократи 21.1%, Зелената партија 3,2%, Независната партија на Велика Британија 1,9% и Легализирање на Канабис Алијансата 0,7%.
Кентербери, заедно со Витстбл и Херн Беи, се дел од округот на локална управа, градот на Кентербери (City of Canterbury).
Урбаниот реон на градот се состои од шест изборни единици и тоа на Бартон(Barton), Харблдаун(Harbledown), Нортгејт(Northgate), Сент Стефан (St.Stephens), Вестгејт (Westgate) и Винчип (Wincheap).
Овие единици имаат 15 од 20 седишта во Градсиот Совет на Кентербери.
Дванаесет од овие седишта се заземени од Либерал Демократите и три од Конзервативците.
Градот станал самоуправна грофовија во 1461,а подоцна реон независен од контролата на советот на грофовијата според Локалниот Владин Акт 1888( Local Government Act 1888).
Во 1974 го губи своот статус како најмалиот независен реон во Англија, по Локалниот Владин Акт 1972, и е земен под контрола на Советот на грофовијата Кент.
Географија[уреди | уреди извор]
Кентербери се наоѓа на 51°16′30″N 1°05′13″E (51.275, 1.087) во источен Кент, на околу 55 милји (89км) исток-југоисток од Лондон.
Крајбрежните градови на Херн Беј и Витстбл се 6 милји ( 10км) на север, а Фејвершам (Faversham) е 8 милји (13км) на северозапад.
Окружните села се Раф Комон ( Rough Common), Стари (Sturry) и Тајлер Хил( Tyler Hill).
Граѓанската парохија (civil parish) на Тенингтон Витаут (Тhanington Without) се наоѓа на југозапад; остатокот од градот нема парохија.
Градот се наоѓа на реката Стур или Голем Стур, започнувајќи од неговиот извор кај Ленам (Lenham) северозападно преку Ашфорд (Ashford) до Англискиот Канал кај Сендвич.
Реката се дели јужно и источно од градот, еден огранок течејќи низ градот, а другиот околу позицијата на претходните ѕидини.
Двата огранока се поврзани на неколку места, но конечно се соединуваат околу градот Фордич(Fordwich), на брегот на мочуриштето кое се наоѓа севроисточно од градот.
Реката Стур е пловна до приливниот дел до Фордич, меѓутоа и по оваа точка може да пловат кајаци и други мали пловни објекти.
Во Кентербери може да се изнајмат и речни кајчиња.
Демографија[уреди | уреди извор]
Според пописот на Велика Британија во 2001, вкупната популација на урбаните регионални единици на градот изнесувале 43 432.
Просечната возраст на жителите на градот изнесувала 37,1 години, помлади од 40,2 просечната возраст во областа и од 38,6 просечната возраст за Англија.
Од 17 536 домаќинства, 35% биле домаќинства кои се состоеле од еден член, 39% биле парови,10 % биле самохрани родители, и 15% други.
Оние кои биле на возраст од 16 до 74 години, 27 % од нив биле високообразовани, просек повисок од националниот, кој изнесувал 20%.
Споредено со остатокот од Англија, градот имал највисок процент на жители со странско потекло, кое изнесувало околу 12%.
Дваесет и пет проценти од населението е евидентирано како белци; најголемата малцинска група е регистрирана како азиска, која изнесувала 1,8% од населението.
Според религијата, 68,2% биле христијани, 1,1% муслимани, 0,5% будисти, 0,8% хинду, 0,2 % евреи и 0,1% сики.
Другите или немале религија,или имале алтернативна ралигија, или не ја потврдиле нивната религија.
Економија[уреди | уреди извор]
Кентерберискиот регион е седиште на приближно 4 761 бизниси, до 60 000 работници со цело и пола работно време и имало вредност од 1,3 билиони фунти во 2001.
Ова придонесува регионот да биде втора најголема економија во Кент.
Невработеноста во градот значително опаднала од 2001, која се должи на отварањето на трговскиот комплекс Вајтфрајарс (Whitefriars), каде се отвориле илјадници работни позиции.
Во април 2008, Архиепископот Кантербериски , д-р Роуан Вилијамс побарал да се воведе ограничување во платите за спречување на големо богатење, со цел справување со зголемување на еконмијата.
Економијата на градот воглавно бенефицира од значајни економски проекти како што се the Canterbury Enterprise Hub, Lakesview International Business Park и the Whitefriars развојот на малопродажбата.
Од туризмот,економијта на Кентербери се збогатува за 258 милиони фунти, и игра главна улога во локалната економија веќе неколку години; Кентербериската катедрала ја посетуваат годишно преку милион посетители.
Кентербери има високо БДП по глава на жител, повисок е од просечниот на Кент за 42 500 долари, што го прави еден од најбогатите градови во Југоистокот на Англија.
Стапката на невработеност регистрорана во септември 2011 изнесувала 5,7%.
Куллтура[уреди | уреди извор]
Знаменитости[уреди | уреди извор]
Кентербериската Катедрала е главна црква на анкгликанската заедница и е седиште на надбискупот од Кентербери.
Основана во 597 од страна на Августин, заедно со саксонската црква Сент Мартин и урнатините на опатијата свети Августин, претставува Светско наследство на УНЕСКО.
Со преку милиони посетители годишно е еден од најпосетуваните места во светот.
Во катедралата се држат миси трипати или повеќе пати дневно.
Римскиот музеј е дом на in situ мозаичниот тротоар, кој датира од 300 година од н.е.. Во зачуваните градби од Римско време спаѓаат Квенингејт (Queningate), блокирана порта во градскиот ѕид, и могилата Дејн Џон ( Dane John Mound), која некогаш претставувала дел од римските гробишта.
Во 18 век биле изградени градините Дејн Џон,позади могилата, и бил поставен споменик на врвот на могилата.
Меѓу 1731 и 1839 на могилата имало и ветерница.
Во средновековната црква свети Маргарет се раскажуваат "Кентербериските приказани" со помош на актери,кои ги реконструираат приказните на Џефри Чосер.
Денес Вестгејт претставува музеј кој ја отсликува сопствената историја, како затвор.
Во 1982, средновековната црква на свети Алфеџ ја затвориле, но повторно била орворена како Урбан Центар за Студии на Кентербери,а подоцна преименувана во Центар за животна средина на Кентербери; зградата е под раководство на училиштето Кинг.
Старата Синагога во Кентербери, денес музичка соба на училиштето Кинг, е една од само двете египетски преродбени синагоги кои уште постојат.
Во центарот се наоѓаат многу куќи со дрвена конструкција од 16тиот и 17тиот век, вклучувајќи ја и "Old Weaver's House", која е користена од хугенотите.
Мартин е единствена опстаната воденица од вкупно шест познати кои биле изградени во Кентербери.
Била изградена во 1817 и работела до 1890; денес е пренаменета во куќа.
Во Музејот на Кентербери се оддржуваат многу изложби,меѓу кои една од нив е музејот на мечето Руперт.
Според извештајот на Херн Беј Тајмс, на регистарот за наследство во опасност има 19 градби во Кентербери кои итно имаат потреба од обновување,но за кои советот нема доволен фонд на средства.
Театри[уреди | уреди извор]
Театарската и коцертната сала на градот е театарот Марлоу, именуван по Кристофер Марлоу, кој е роден во градот во времето на кралицата Елизабета Прва.
Тој е крстен во градската црква Свети Георгија (Saint George), која е уништена за време на Втората Светска војна.
Стариот театар Марлоу се наоѓал на улицата Сент Маргарет и на репертоарот се наоѓале театарски претстави.
Театарот Гулбенкиан(The Gulbenkian Theatre), кој се наоѓа кај универзитетот,исто така му е во служба на градот,во кој исто така има кино и кафе бар.
Денес театарот Марлоу е целосно обновен, кој бил отворен во октомври 2011.
Покрај овие театри, на неколку други места во градот се одржуваат театарски перформанси, како што се во Катедралата и опатијата Свети Августин.
Премиерата на " Убиство во Катедралата" од Т.С.Елиот се оддржала во Кентербериската Катедрала.
Најстариот тудорски театар кој опстојува во Кентербери е Кејсис Бар (Casey's Bar), порано познат како Пабот на Шекспир.
Во Кентербери има и неколку театарски трупи, вклучувајќи ги Т24 драмската заедница на студентската унија при Универзитетот на Кент, Кентербериските актери и Младинскиот театар на Кент.
Театарот Марлоу[уреди | уреди извор]
Реконструираниот театар Марлоу е најголемиот театар во регионот.Во програмата се вклучени мјузикли , драми, балет, современи танци, класични оркестри, детски претстави, пантомими, стендап комедија, и концерти.
Исто така, ќе има и втора сала за перформанси наречена студио Марлоу, посветен на креативни активности и кој во својата програма ќе вклучува нови дела.
Овој театар нуди три бара со поглед кон градот, ресторан и тераса покрај реката.
Тој е отворен за јавноста од 4 октомври.
Музика[уреди | уреди извор]
Катедралата[уреди | уреди извор]
Средeн Век[уреди | уреди извор]
Полифоничната музика напишана за монасите од манастирот "Крајст Чрч" (Катедралата) опстојувала од 13тиот век.
Голема е веројатноста да катедралата имала оргули дури од 12тиот век, и покрај тоа што се заведени имињата на оргулисти само од почетокот на 15тиот век.
Еден од најрано именуваните композитори поврзан со кентербериската катедрала бил Леонел Пауер (Leonel Power), кој бил назначен за маестро на новиот хор на женската капела,формиран во 1438.
Пост-реформациски период[уреди | уреди извор]
Реформацијата придонела за намалeно создавање на музика на Катедралата, која подоцна е заживеана од страна на деканот на катедралатаТомас Невил(Thomas Neville) во почетокот на 17тиот век.
Невил вовел инструменталисти во музиката на Катедралата, кои свирале на корнет и сакбут,и најверојатно биле членови на градскиот band of waits.
Катедралата била снабдена со блок флејти, лејти и виоли за да ги користат момците од хорот и црковните псалти.
Градот[уреди | уреди извор]
Рано модерен период[уреди | уреди извор]
Како што било заедничко за сите англиски градови во средниот век, така и во Кентербери бил вработен градски бенд познат како Waits.
Постојат записи од исплаќањето на Waits ,кои датираат од 1402, иако е можно тие да постоеле од порано.
Бендот бил растурен од градските власти во 1641 поради прекршоци, но биле повторно вратени на сцена во 1660, кога свиреле за посетата на кралот Чарлс Втори, кога се враќал од егзил.
На крајот Waits биле укинати нацинално со Општинскиот Корпоративен Акт од 1835.
Модерна музичка група наречена The Canterbury Waits го оживела името.
Кентербери Кетч Клубот( Canterbury Catch Club) бил музички и социјален клуб и билотворен во градот помеѓу 1779 и 1865.
Во клубот (само мажи) се збирале секоја недела во зима.
Имало и оркестар кој помагал во преформансите во првата половина на вечерта.
По интервалот, членовите пееле кеч(catches) и гли (glees) од обемната музичка библиотека на клубот ( денес зачувани во архивата на Катедралата во Кентербери.
Соверемен период[уреди | уреди извор]
Името на градот било искористено за именување на музички жанр познат под името Кентербери Саунд (Canterbury Sound) или Кентербери Сцена ( Canterbury Scene), група на музичари со различни стилови, како што се прогресивен рок, авант-гарда и џез, основана во градот кон крајот на 1960тите и почеткот на 1970тите.
Некои од позначајните кентербериски бендови биле Софт Машин (Soft Machine), Караван(Caravan), Мечинг Мол (Matching Mole), Ег (Egg), Хатфилд енд д Норт(Hatfield and the North), Нешанал Хелт (National Health), Гилгамеш (Gilgamesh), Софт Хип (Soft Heap), Кан (Khan), Камел (Camel)и Ин Кахутс (In Cahoots).
Со текот на годините, со промена на членовите на бендовите и со создавање на нови бендови, терминот се користи за опишување на музички стил или поджанр, отколку да се опише регионална група на музичари.
Во периодот од 70тите до 80тите кентерберискиот "Одеон" бил домаќин на многу панк бендови и бендови од новиот бран,како што се Д' Клеш (Тhe Clash), Д'Рамонс (The Ramones),Блонди (Blondie), Шем69 (Shem69), Магазин (Magazine), ХТЦ (HTC), Др Филгуд (Dr Feelgood), Елвис Костело (Elvis Costello) и атрактивните, Д'Стренглрс (The Stranglers).
Во Универзитетот на Кент се одржале концерти на бендови како што се Лед Цепелин (Led Zeppelin) и Д'Ху (The Who).
Кон крајот на седумдесетите и почетокот на осумдесетите кентерберискиот Одеон бил домаќин на многубројни значајни збиднувања, вклучувајќи ги и Д'Кјур(The Cure) и Џои Дивижн(Joy Division).
Театарот Марлоу е место каде што се одржуваат и музички перформанси, како што се Дон Меклин (Don McLean) во 2007, и Ферпорт Конвеншн ( Fairport Convention) во 2008.
Вестгејт салата е место каде што редовно има музика и танц.
Кентербериската хорска заедница редовно одржува концерти во кентербериската Kатедрала, специјализирани за обемни хорски дела од класичниот репертоар.
Кентерберискиот Оркестар, основан во 1953, е група во подем, составена од ентузијастички музичари кои редовно се справуваат со огромни дела од симфонискиот репертоар.
Други музички групи се Кентербери Сингрс( Canterbury Singers) ( исто така основани во 1953), Кантемус (Cantemus), и Камерниот Хор на градот Кентербери.
Универзитетот на Кент има Симфониски оркестар, Универзитетски хор, Камерен хор и Универзитетски концертен бенд и Биг бенд(Big Band).
Кентерберискиот фестивал се одржува две недели во октомври секоја година, во Кентербери и во околните градови.
Овој фестивал вклучува широк опсег на музички настани почнувајќи од опера и симфониски концерти до светска, џез,народна музика итн, како и настани на Фестивалски Клуб, Фринџ(Fringe) и Aмбрела (Umbrella)настани.
Кентербери е исто така домаќин на фестивалот " Лоунџ он д фарм" (lounge on the farm) кој се одржува секоја година во јули, и каде има воглавно перформанси од рок,инди и денс артисти.
Реге/ска изведувачот Џаџ Дред (Judge Dread) последната негова свирка ја оддржал во театарот Пени.
Неговите последни зборови биле "ајде еден огромен аплауз за бендот " .
Потоа тој отишол позади сцената , добил срцев удар и починал,и покрај помошта од амбулантната екипа и од публиката.
Композитори[уреди | уреди извор]
Композитори кои се поврзани со Кентербери се следните:
- Томас Талис (Thomas Tallis)([PHONE]), станал црковен псалт во Кентербериската катедрала во 1540, а последователно бил назначен за " Џентлмен" (Gentleman)во Кралската Капела во 1543.
- Џон Вард(John Ward) ( [PHONE]), роден во Кентербери, хорист во кентербериската катедрала, компонирал мадригали, дела за виола и црковна музика.
- Орландо Гибон(Orlando Gibbons) ([PHONE]) ,оргулист,композитор и " Џентлмен" (Gentleman) во Кралската Капела,кој починал во Кентербери и бил закопан во Катедралата.
- Вилијам Флектон (William Flackton)( 1709- 1798) роден во Кентербери, хорист во Кентербериската Катедрала, оргулист,виолист и композитор.
- Џон Марш (John Marsh)([PHONE]), адвокат, аматерски композитор и организатор на концерти, напишал две симфонии за кентерберискиот оркестар пред да се пресели во Чичестер во 1784.
- Томас Кларк (Thomas Clark)([PHONE]), чевлар и оргулист во методистичката црква во Кентербери, композитор на "Вест Галери"(West Gallery) химните и псалми.
- Сер Џорџ Елвис Џоб Елви (Sir George Elvis Job Elvey) ( [PHONE]), оргулист и композитор, роден во Кентербери и вежбал како хорист во катедралата.
- Алан Ридо (Alan Ridout)([PHONE]) наставник и новинар, композитор на црковна,оркестарска и камерна музика.
- Сер Питер Максвел Дејвис (Sir Peter Maxwell Davies)бил назначен за почесен соработник на Универзитетот Крајст Чрч во Кентербери при церемонија во кентербериската катедрала.
Многу оргулисти во кентербериската катедрала компонирале црковна музика,химни итн.
Спорт[уреди | уреди извор]
Игралиштето Сент Лоренс (St. Lawrence Ground) е значаен како еден од двете игралишта кој се користи редовно за прва класа на крикет, чија ограда е од дрва ( другото игралиште е Сити Овал во Пјетермарицбург, Јужна Африка).
Тоа е домашно игралиште на Кент Каунти Крикет Клубот (Kent County Cricket Club) и бил домаќин на неколку натпревари на крикет меѓу интернационални тимови, вклучувајќи и еден натпревар на кој учествувала Англија за време на Светското првенство во крикет во 1999.
Фудбалскиот клуб Кентербери Сити (Canterbury City F.C.
)се реформирал во 2007 како компанија во корист на заедницата и денес се натпреварува во Лигата на Кент.
Претходното разработување на клубот завршил во 2001.
Кентерберискиот Рагби Клуб бил основан во 1926 и станал првиот клуб од источен Кент кој се здобил со можноста да игра во националната лига, кога бил префрлен таму во 2006.
Во два наврати трката Тур де Франс поминала низ градот.
Во 1994 трката поминала низ градот, а во 2007 се одржал крајот на Бината 1.
Кентербери Хокеј Клубот е еден од најголемите клубови во земјата и двата тима,машки и женски се натпреваруваат во Хокеј Лигата на Англија.
Поранешната олимписка победничка на златен медал Шон Крли (Sean Kerly) исто така е член на клубот.
Спортските активности за јавноста се оддржуваат во спортскиот центар Кингсмид, кој има базен за пливање долг 33 метра и спортска сала за фудбал, кошарка и бадминтон.
Транспорт[уреди | уреди извор]
Железница[уреди | уреди извор]
Кентербери бил терминалот на Кентербери и Витстабл Железницата (Canterbury and Whitstable Railway ) (локално позната како линијата Краб и Винкл) која била прва линија, отворена на 3 мај 1830, а потоа затворена во 1953.
И покрај изјавите од Стоктон и Дарлингтон Железницата (Stockton and Darlington Railway), Кентербери и Витстабл (Whitstable)била првата редовна патничка железница на пареа во светот.
Првата станица во Кентербери била кај северната линија.
Денес, Кентербери има две железнички станици, Кентербери Западна и Кентербери Источна, и двете раководени од Саутистерн(Southeastern), сегашната компанија за железниците во околината на Кентербери( кои се дел од националната железничката мрежа контролирани од државата).
Кентербери Западна станица, која се наоѓа на Југо-источната Железница од Ашфорд(Ashford), била отворена на 6ти февруари 1846, а пак на 13ти април линијата кон Рамсгејт (Ramsgate) била завршена.
Кентербери Западна Линија има брзи (56 минути) возови до лондонската станица Св.
Панкрас (St. Pancras), поспори линии до Лондон Чаринг Крос(Charing Cross) и Лондон Викторија(Victoria), а и со возови до Рамсгејт и Маргејт( Ramsgate and Margate).
Кентербери Источната Линија, која се наоѓа поцентрално од двете станици , била отворена од Лондон, Чатам и Довер Жлезницата(London, Chatham and Dover Railway) на 9 Јули 1860.
Порано две други станици биле во служба на Кентербери.
Норт Лејн Станицата(North Lane Station) била јужен терминал на Кентербери и Витстабл Железницата помеѓу 1830 и 1846.
Кентербери Јужната станица била на Елам Вали Железницата(Elham Valley Railway) , која била отворена во 1890 и затворена 1947.
Брзата патна линија до Лондон Св.
Панкрас преку Ашфорд Инернационал започнала на 13 Декември 2009.
Патувањето до Лондон се намалил на еден час.
Копнен сообраќај[уреди | уреди извор]
Покрај Кентербери минува А2 автопатот од Лондон до Довер.
Околу 45 милји (72 км) е од М25 кружниот автопат на Лондон, и 65 милји (98 км) од централен Лондон.
Другиот главен пат што минува преку Кентербери е А28 од Ашфорд до Рамсгејт и Маргејт.
Градскиот Совет многу инвестирал во системот "паркирај и вози" околу градската периферија и има три места: кај Винчип, Њу Довер Роуд и Стари Роуд (Wincheap, New Dover Road and Sturry Road).
Исто така се планира да се изградат директни патишта за влез и излез од А2 во насока кон Лондон каде се спојува со преоптоварениот Винчип ( сега има само патишта од А28 до и од правецот кон Довер) за да се овозможи поголем пристап до Кентербери од А2, но овие се сè уште предмет на локална дискусија.
Во 2011 била изградена трета раскрсница, која ги поврзува А28 со северниот дел на А2; според ова само јужниот дел на А2 останува без излез, но бидејќи ова ќе го пресекува паркингот за коли "паркирај и вози" и ќе се спои со А28 кај веќе комплицираната раскрсница, не се очекува да се доизгради во блиска иднина.
Образование[уреди | уреди извор]
Во градот има многу студенти, бидејќи е седиште на четири универзитети, заедно со неколку други високообразовни институции и колеџи; на попис во 2011, 22 % од популацијата на возраст од 16 до 74 години биле редовни студенти, споредено со 7% во цела Англија.
Градот е седиште на четири универзитети: Универзитетот на Кент, Универзитетот "Крајст Чрч" во Кентербери, Универзитетскиот Колеџ за Креативни Уметности и најновиот ГАУ(The Girne American University).
Главниот кампус на Универзитетот на Кент се простира на 300 акри (121 ха) кај Св.
Стефан Хил(St. Stephen's Hil), една милја северно од кентерберискиот градски центар.
Претходно именуван како Универзитетот на Кент во Кентербери, е основан во 1965, со помал кампус отворен во 2000 во градот Чатам(Chatham).
Од 2007, има околу 16 000 студенти.
Универзитетот "Крајст Чрч" во Кентербери бил основан во 1962 како колеџ за обучување на наставници,од страна на Црквата на Англија.
Во 1978 неговиот опсег на курсеви почнал да се шири и на други предмети, и во 1995 станал Универзитетски Колеџ.
Во 2005 се здобил со статус на универзитет, а од 2007 имал околу 15 000 студенти.
Универзитетскиот Колеџ за Креативни уметности е најстарата високообразовна институција во градот, кој бил основан во 1882 од Томас Сидни Купер (Thomas Sidney Cooper) како Училиштето за Уметност "Сидни Купер".
Близу Универзитетот на Кент се наоѓа Францисканскиот Меѓународен Центар за студирање, место за изучување на Францисканскиот Ред.
Колеџот "Чосер" е независен колеџ за јапонски и други студенти во кампусот на Универзитетот на Кент.
Кентербери Колеџот, порано познат како Кентербери Колеџ за Технологии, нуди различни професии, дополнителни и курсеви за високо образование, за оние кои го напуштиле училиштето и за возрасни.
Како независни средни училишта се Кент Колеџ, Училиштето "Сент Едмундс",и најстарото училиште во Англија, училиштето "Кингс".
Свети Августин основал училиште веднаш по неговото пристигнување, и од ова се основало училиштето "Кингс".
Документираната историја на училиштето започнала веднаш по распуштањето на манастирите во 16тиот век, кога училиштето се здобило со сегашното име, кој се однесува на Хенри 8.
Училиштето "Кингс" е еден од највисоко рангираните јавни школи во Обединетото Кралство, кој редовно се наоѓа во првите десет на листата на училишта со највисоки трошоци.
Средни училишта за изучување на класичните јазици( grammar schools) се училиштето "Бартон Корт Грамар"( Barton Court Grammar School), училиштето "Сајмон Ленгтон Грамар" за момчиња (Simon Langton Grammar School for Boys) и училиштето "Сајмон Ленгтон Грамар" за девојчиња (Simon Langton Girls' Grammar School); сите од кои во 2008, 93% од нивните ученици се здобиле со пет или повеќе ГЦСЕ(General Certificate of Secondary Education- GCSEs) со оценки од А до Ц, вклучувајќи ги англиски јазик,и математика.
Државни средни училишта каде нема селекција се Кентербери Средно Училиште, католичкото училиште "Сент Анселм", Надбискупското училиште на Црквата на Англија, и Технолошкото Училиште Чосер; сите од кои во 2008, 30% од нивните ученици се здобиле со пет или повеќе ГЦСЕ (GCSEs-General Certificate of Secondary Education) со оценки од А до Ц, вклучувајќи ги англиски јазик и математика.
Локални медиуми[уреди | уреди извор]
Весник[уреди | уреди извор]
Првиот весник на Кентербери бил Кентиш Пост( Kentish Post), основан во 1717.
Во 1768 му било променето името во Кентиш Газет( Kentish Gazette),кој е уште објавуван, и се тврди дека е втор најстар весник кој опстанал во државата.
Овој весник го покрива регионот на источен Кент и има тираж од околу 25 000 примероци.
Воглавно, постојат три бесплатни неделни весници кои го покриваат кентерберискиот округ: "Јуаркентербери", "Кентербери Тајмс", и "Кентербери Екстра"( yourcanterbury, the Canterbury Times and Canterbury Extra).
"Кентербери Тајмс" е во сопственост на "Дејли Меил" и "Џенерал Траст" и има тираж од околу 55 000.
"Кентербери Екстра" е во сопственост на КМ Груп и исто така има тираж од околу 55 000.
Јуаркентербери е објавуван од КОС Медиа, кои исто така го објавува популарниот окружен весник "Кент он Сандеј" (Kent on Sunday).
Радио и Телевизија[уреди | уреди извор]
Во Кентербери има две локални радио станици, КМФМ Кентерббери( KMFM Canterbury) и ЦСР 97.4FM.
КМФМ Кентербери се емитува на 106ФМ.
Порано бил познат како КМФМ106, и пред да го земе КМ Груп во своја сопственост, бил познат како ЦТФМ(СТFM), кој се однеувал на локалниот поштенски код ЦТ (СТ).
Најпрво студиото и презентерите се наоѓале во градот, а од 2008 биле преместени во Ашфорд.
ЦСР 97.4 ФМ (CSR 97.4FM), акроним за "Радио на Студентска заедница"("Community Student Radio"), се емитува на 97.4 ФМ од студија и од Универзитетот од Кент и од Кентербери Крајст Чрч Универзитетот.
Станицата е раководена во соработка на едукативните установи во градот , вклучувајќи ги двата универзитета.
Трансмитерот се наоѓа на Универзитетот на Кент, покривајќи го целиот град.
ЦСР ги заменил двете постоечки радио станици: Ц4 Радио, кој бил користен од Универзитетот Кентербери Крајст Чрч, и УКЦ Радио, кој бил користен од Универзитетот на Кент.
Има две други радио станици кои покриваат дел од градот.Хоспитал Радио (ЦХР)( Hospital Radio) во Кентербери е наменет за пациентите од болицата во Кент и Кентербери, а во училиштето за момчиња "Сајмон Ленгтон" се наоѓа радиостаницата СЛБСЛајф (SLBSLive), чиј пренос го опфаќа само училишниот двор.
Познати луѓе[уреди | уреди извор]
Меѓу познатите луѓе кои се родени во Кентебери се Кристофер Мароу, ТВ презентерката Фиона Филипс, актерот Томас Џејмс Лонли, пејчот и актер Џозеф Мекманер, писателот на комични книги Џек Лоренс, и актерот Орландо Блум.
Мери Туртел, креаторот на Мечето Руперт,и Томас Сидни Купер, Викторијанскиот сликар на животни кој ја учел,и двајцата биле родени и живееле во градот.
Крикет играчот Дејвид Говер, физичарот Вилијам Харви, актерката и пејачка Аруан Галиева, писателот В.Сомерсет Могам и филмскиот режисер Мајкл Пауел се едни од поранешните ученици на училиштето "Кингс" во Кентербери.
Едни од најзначајните ученици од постарите генерации при Универзитетот на Кент се комедијантот Алан Дејвис, пејачката Ели Гулдинг, новинарскиот уредник Рози Бојкот, актерот Том Вилкинсон,и новелистот,добитник на наградата Букр ("Booker Prize"), Казуо Ишигуро, и Крис Симонс (најдобро познат по улогата ДС Мики Веб , хит полициската драма на АјТиВи, Сметката ("The Bill"). | fineweb-2 |
Деже Костолањи
Биографија[уреди | уреди извор]
Костолањи е роден во Сабатка (Суботица) во 1885, тогаш дел од Австро-Унгарија, а денес северна Србија.
Учи на Универзитетот во Будимпешта, каде се запознава со поетите Михај Бабич и Ѓула Јухас, а потоа заминува на студирање во Виена, но по кратко се откажува и станува новинар - професија што ќе му остане до крајот на неговиот живот.
Во 1908 година, го заменува поетот Ендре Ади, кој во тоа време се наоѓа во Париз на местото известувач за еден дневен весник.
Во 1910, од печат излегува неговата стихозбирка Тажаленките на сиромашното дете, книга која ќе го претвори во народен поет и која ќе го означи почетокот на мошне плодната кариера - во наредните неколку години, тој издава секоја година по една книга.
Во 1936 година, умира од рак на непцето.
Дела[уреди | уреди извор]
Литературното списание Њугат (унгарски за "Запад"), што ќе ја има главната улога во ревитализацијата на унгарската литература е основано во 1908 година, а Костолањи е негов ран дописник, претставник на таканаречената "прва Њугат генерација".
Од 1920 година, почнува да се занимава и со проза, издавајќи низа романи, раскази и новели, меѓу кои како најпознати се идвојуваат Нерон, Крвавиот Поет (за чие германско издание Томас Ман ќе го напише предговорот), Славеј, Златниот змеј и Ана Едеш.
Во 1924 ја издава својата позната стихозбирка во која одзвукува неговото рано творештво и која го носи алузивниот наслов Тажаленките на Тажниот Човек.
Костолањи е исто така познат преведувач на дела на Оскар Вајлд, Рајнер Марија Рилке, Пол Верлен, на јапонски и кинески поети, како и на Зимска приказна од Шекспир и Алиса во Земјата на Чудата од Керол.
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Погоден (препев на англиски на неговата песна).
|Познати унгарски поети|
|XVI-XIX век: Балинт Балаши | Витез Михај Чоконаи | Јанош Арањ | Михај Верешмарти | Ференц Казинци | Ференц Келчеи | Шандор Петефи|
|XIX-XX век: Атила Јожеф | Деже Костолањи | Ендре Ади | Миклош Радноти | Михај Бабич | Ласло Наѓ| | fineweb-2 |
Список на латински фрази
Оваа страница ги листа директните македонски преводи на секојдневни латински фрази, како veni vidi vici и et cetera.
Некои од фразите се всушност преводи на грчки фрази, поради тоа што грчката реторика и литература ги достигнала своите врвни векови пред Антички Рим.
Бидете свесни дека латинската буква i може да се користи било како самогласка или согласка.
Кога се користи како согласка, често се заменува со буквата j според средновековна согласност, особено во судската терминологија—така фразите како de iure често се пишуваат de jure.
На оваа листа, почестите форми на фразите ќе бидат оние под кои ќе бидат листани: така, de jure се користи наместо de iure, и alea iacta est наместо alea jacta est.
За да ги видите сите три страници со фрази во еден и долг документ, видете:
Оваа листа е поделена и на три страници по азбучен ред:
Видете исто така[уреди | уреди извор]
- Список на латински скратеници
- Список на латински судски термини
- Список на француски фрази
- Список на грчки фрази
Надворешни врски[уреди | уреди извор]
- Латински преку пословици: 4000 пословици, мотоа и изреки за учениците по латински.
Овие страници имаат пребарувач, заедно со латински аудио датотеки, игри и други материјали за учење.
- Латински фрази и скратеници Колекција на латински фрази со пребарувачка функција.
- Викицитат на англиски: Латински пословици
- Латински изреки Организирани по тема.
- Судски речник на Џон Бувије (1856)
- Латински фрази и мотоа - Сортирани азбучно и по тема.
- Merriam-Webster Online (Внимание: овој сајт има поп-ап огласи)
- Латински мотоа и латински цитати со англиски преводи
- Латински пословици Познати латински пословици.
- Уште една листа на латински скратеници | fineweb-2 |
На 16.09.2015 год.
(среда) во сала Билјана, хотел Метропол со почеток од 17.30 часот, во заедничка организација на Авицена дијагностика и ПЗУ Дарон се одржа стручен состанок на тема "Неинвазивен пренатален скрининг со PRISCA софтвер".
Во периодот од 1-ви до 3-ти Октомври, 2015 година во хотел "ХОЛИДЕЈ ИН" – Скопје, во организација на МЛД, ќе се одржи XIX Конгрес на лекарите на Република Македонија со меѓународно учество.
Погледнете го принципот на работа на RIDA qLineAllergy -најнова генерација на ин витро алерголошки тестови, единствен квантитативен алерготест со стандардна крива калибрирана согласно стандард на СЗО "2nd WHO IRP 75/502 for human IgE ". | fineweb-2 |
Сообраќајна мрежа
Сообраќајна мрежа или транспортна мрежа е мрежа од патишта, улици, цевоводи, аквадукти, далноводи, или било каква структура која овозможува движење на возила или проток на суровини.
Во рамките на сообраќајното инженерство се вршат анализи на сообраќајната мрежа, со кои се утрврдува протокот на возила (или луѓе) низ неа, обично со примена на математичка теорија на графите.
Тука може да се комбинираат повеќе видови на сообраќај, как на пример пешачење и автомобил и со тоа се моделираат повеќеначински патувања.
Видете исто така[уреди | уреди извор]
|Оваа статија за сообраќај е никулец.
Можете да помогнете со тоа што ќе ја проширите.| | fineweb-2 |
Поп ѕвездата Justin Bieber ќе настапи на MTV Europe Music Awards во Милано, Италија.
Bieber наскоро го очекува издавањето на новиот студиски албум "Purpose".
Тој претходно настапи на наградите во 2011 во Белфаст.
Годинава е номиниран во шест категории.
Pia Mia е американска музичарка, компзиторка и модел.
На светската јавност и стана позната преку видеата во кои пее постирани на YouTube.
Подоцна почна да се појавува и во рекламни кампањи и да учествува во видео спотови.
Missy Elliott ќе ја добие првата воопшто Иноваторска награда на претстојнaтa церемонија Жени во музиката организирана од страна на Билборд.
Наградата ќе им се доделува на изведувачи чиј музички опус поставил нови стандарди во поп музиката.
Најдобриот светски тенисер, Новак Ѓоковиќ со победа ја почна одбраната на титулата на АТП турнирот во Париз.
Србинот во 2.коло го совлада Бразилецот Томаш Белучи со 2-0, по сетови 7:5 и 6:3.
Pierce Brosnan ќе се здружи со акционата легенда Jackie Chan во претстојниот филм на режисерот Martin Campbell.
Насловот на акциониот трилер не е соопштен, но како што е известено Chan ќе игра сопственик на ресторан во лондонската Кинеска четврт кој ќе се сврти кон криминал откако неговата ќерка ќе биде убиена од група ирски терористи. | fineweb-2 |