Context
stringclasses 65
values | Question Number
int64 1
88
| Question
stringlengths 5
176
| Correct Option
stringclasses 4
values | Option0
stringlengths 5
70
| Option1
stringlengths 5
69
| Option2
stringlengths 5
64
| Option3
stringlengths 4
72
⌀ | labels
int64 0
3
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Fyrri sýningin byrjar klukkan fjögur eins og til stóð. Það er uppselt, líka klukkan átta. Allt gengur vel til að byrja með, fílarnir leika listir sínar, loftfimleikafólkið er frábært, það hjólar á línum og snýst í marga hringi í loftinu, kona leikur á flautu á hestbaki, stendur meira að segja á haus á meðan. Áhorfendur skellihlæja að trúðunum og hundunum, krakkarnir fá íspinna og sælgæti í hléi, á meðan sýningarbúrin fyrir ljónin eru sett upp. Allir eru ánægðir – nema Leópold, aðalljónið í sirkusnum. Í dag ætlar hann út í frelsið hvað sem hver segir!Hann lætur á engu bera til að byrja með, gerir allt sem hann á að gera, en bíður færis. Ljónin sýna frábæra leikni, stökkva gegnum logandi hringi, fara upp og niður stiga, steypa sér kollhnís, standa á einum fæti og raða sér upp í píramída, Leópold er efstur þótt hann sé stærstur. Skyndilega teygir hann alveg úr sér og nær með framfótunum upp í þakið á búrinu. Áhorfendur hrópa og kalla af hrifningu, því þeir halda að þetta sé hluti af sýningunni.„Þetta endar með ósköpum hjá honum, greyinu,“ segir gamla ljónynjan og klórar sér á bak við eyrað. Ungu ljónin eru dálítið smeyk, og kannski líka svolítið montin. Hann er einn af okkur, örugglega stærsta og sterkasta ljónið í öllum heiminum, hugsa þau.
Leópold sveiflar sér til og frá og þá gerist það sem temjarinn óttaðist, þakið hrynur með braki og brestum. Temjarinn rekur ljónin í ofboði út og inn í geymslubúrin. Leópold dettur niður með brakið allt í kringum sig um leið og temjarinn og síðasta ljónið komast út, en Leópold er kominn í ham! – Það skal takast – hugsar hann og hristir af sér leifarnar af þakinu. Áhorfendur eru á báðum áttum.„Er þetta ekki heldur langt gengið,“ segir gamall afi við sonardóttur sína.„Guð minn góður, það er eitthvað að honum,“ segir kona skammt frá. Og svo brýst út undrunar- og skelfingaróp frá mannfjöldanum: Leópold stekkur upp á búrið, vegur andartak salt, fólkið stendur upp og ætlar að rjúka út, en það er alveg óþarfi. Leópold flýgur af búrinu niður í ganginn frá aðalinnganginum. Dýralæknir kemur með byssu og ætlar að skjóta svefnlyfi í Leópold en því miður lendir skotið í rassinum á sirkusstjóranum, sem steinsofnar um leið. Sem betur fer meiðir Leópold engan. Hann geysist út um aðaldyrnar en áhorfendur hrópa hver upp í annan og enginn skilur neitt.„Kallið á lögregluna,“ æpir einhver. | 8 | Reynt var að stöðva Leópold með því að | C | A loka aðalinnganginum | B reka hann í geymslubúrið | C skjóta af deyfibyssu | null | 2 |
Fyrri sýningin byrjar klukkan fjögur eins og til stóð. Það er uppselt, líka klukkan átta. Allt gengur vel til að byrja með, fílarnir leika listir sínar, loftfimleikafólkið er frábært, það hjólar á línum og snýst í marga hringi í loftinu, kona leikur á flautu á hestbaki, stendur meira að segja á haus á meðan. Áhorfendur skellihlæja að trúðunum og hundunum, krakkarnir fá íspinna og sælgæti í hléi, á meðan sýningarbúrin fyrir ljónin eru sett upp. Allir eru ánægðir – nema Leópold, aðalljónið í sirkusnum. Í dag ætlar hann út í frelsið hvað sem hver segir!Hann lætur á engu bera til að byrja með, gerir allt sem hann á að gera, en bíður færis. Ljónin sýna frábæra leikni, stökkva gegnum logandi hringi, fara upp og niður stiga, steypa sér kollhnís, standa á einum fæti og raða sér upp í píramída, Leópold er efstur þótt hann sé stærstur. Skyndilega teygir hann alveg úr sér og nær með framfótunum upp í þakið á búrinu. Áhorfendur hrópa og kalla af hrifningu, því þeir halda að þetta sé hluti af sýningunni.„Þetta endar með ósköpum hjá honum, greyinu,“ segir gamla ljónynjan og klórar sér á bak við eyrað. Ungu ljónin eru dálítið smeyk, og kannski líka svolítið montin. Hann er einn af okkur, örugglega stærsta og sterkasta ljónið í öllum heiminum, hugsa þau.
Leópold sveiflar sér til og frá og þá gerist það sem temjarinn óttaðist, þakið hrynur með braki og brestum. Temjarinn rekur ljónin í ofboði út og inn í geymslubúrin. Leópold dettur niður með brakið allt í kringum sig um leið og temjarinn og síðasta ljónið komast út, en Leópold er kominn í ham! – Það skal takast – hugsar hann og hristir af sér leifarnar af þakinu. Áhorfendur eru á báðum áttum.„Er þetta ekki heldur langt gengið,“ segir gamall afi við sonardóttur sína.„Guð minn góður, það er eitthvað að honum,“ segir kona skammt frá. Og svo brýst út undrunar- og skelfingaróp frá mannfjöldanum: Leópold stekkur upp á búrið, vegur andartak salt, fólkið stendur upp og ætlar að rjúka út, en það er alveg óþarfi. Leópold flýgur af búrinu niður í ganginn frá aðalinnganginum. Dýralæknir kemur með byssu og ætlar að skjóta svefnlyfi í Leópold en því miður lendir skotið í rassinum á sirkusstjóranum, sem steinsofnar um leið. Sem betur fer meiðir Leópold engan. Hann geysist út um aðaldyrnar en áhorfendur hrópa hver upp í annan og enginn skilur neitt.„Kallið á lögregluna,“ æpir einhver. | 9 | Hvers vegna átti að kalla á lögregluna? | A | A Til að handsama ljónið | B Til að róa hrædda áhorfendurna | C Til að stjórna umferðinni frá sirkusnum | null | 0 |
Fyrri sýningin byrjar klukkan fjögur eins og til stóð. Það er uppselt, líka klukkan átta. Allt gengur vel til að byrja með, fílarnir leika listir sínar, loftfimleikafólkið er frábært, það hjólar á línum og snýst í marga hringi í loftinu, kona leikur á flautu á hestbaki, stendur meira að segja á haus á meðan. Áhorfendur skellihlæja að trúðunum og hundunum, krakkarnir fá íspinna og sælgæti í hléi, á meðan sýningarbúrin fyrir ljónin eru sett upp. Allir eru ánægðir – nema Leópold, aðalljónið í sirkusnum. Í dag ætlar hann út í frelsið hvað sem hver segir!Hann lætur á engu bera til að byrja með, gerir allt sem hann á að gera, en bíður færis. Ljónin sýna frábæra leikni, stökkva gegnum logandi hringi, fara upp og niður stiga, steypa sér kollhnís, standa á einum fæti og raða sér upp í píramída, Leópold er efstur þótt hann sé stærstur. Skyndilega teygir hann alveg úr sér og nær með framfótunum upp í þakið á búrinu. Áhorfendur hrópa og kalla af hrifningu, því þeir halda að þetta sé hluti af sýningunni.„Þetta endar með ósköpum hjá honum, greyinu,“ segir gamla ljónynjan og klórar sér á bak við eyrað. Ungu ljónin eru dálítið smeyk, og kannski líka svolítið montin. Hann er einn af okkur, örugglega stærsta og sterkasta ljónið í öllum heiminum, hugsa þau.
Leópold sveiflar sér til og frá og þá gerist það sem temjarinn óttaðist, þakið hrynur með braki og brestum. Temjarinn rekur ljónin í ofboði út og inn í geymslubúrin. Leópold dettur niður með brakið allt í kringum sig um leið og temjarinn og síðasta ljónið komast út, en Leópold er kominn í ham! – Það skal takast – hugsar hann og hristir af sér leifarnar af þakinu. Áhorfendur eru á báðum áttum.„Er þetta ekki heldur langt gengið,“ segir gamall afi við sonardóttur sína.„Guð minn góður, það er eitthvað að honum,“ segir kona skammt frá. Og svo brýst út undrunar- og skelfingaróp frá mannfjöldanum: Leópold stekkur upp á búrið, vegur andartak salt, fólkið stendur upp og ætlar að rjúka út, en það er alveg óþarfi. Leópold flýgur af búrinu niður í ganginn frá aðalinnganginum. Dýralæknir kemur með byssu og ætlar að skjóta svefnlyfi í Leópold en því miður lendir skotið í rassinum á sirkusstjóranum, sem steinsofnar um leið. Sem betur fer meiðir Leópold engan. Hann geysist út um aðaldyrnar en áhorfendur hrópa hver upp í annan og enginn skilur neitt.„Kallið á lögregluna,“ æpir einhver. | 10 | Um hvað er sagan? | A | A Hún er um ljón sem strýkur úr sirkus | B Hún er um sirkussýningu ljóna | C Hún er um örvæntingarfulla áhorfendur | null | 0 |
null | 11 | Finndu samheiti orðsins afmá | D | A eyða | B henda | C skila | D taka | 3 |
null | 12 | Finndu samheiti orðsins glata | C | A hinkra | B mala | C skella | D tapa | 2 |
null | 13 | Finndu samheiti orðsins naumlega | A | A freklega | B illilega | C sennilega | D tæplega | 0 |
null | 14 | Finndu samheiti orðsins samherji | D | A afreksmaður | B framherji | C liðsmaður | D stýrimaður | 3 |
null | 15 | Hvaða orð færðu ef þú setur saman orðin vegur og vinna? | B | A vegarsvinna | B vegavinna | C vegsvinna | D vegvinna | 1 |
null | 16 | Hvert þessara orða er í karlkyni? (hann) | D | A hveiti | B hönd | C land | D vetur | 3 |
null | 17 | Ég fékk kveðju frá ? | D | A Agli Mána | B Agli Máni | C Egil Máni | D Egili Mána | 3 |
null | 18 | Besti vinur Óla fór í frí með foreldrum sínum. Óli finnur sér ekkert að gera og er þess vegna frekar ? | B | A ánægður | B einmana | C feiminn | D kærulaus | 1 |
null | 19 | Hvaða orð færðu ef þú setur saman orðin veggur og ljós? | B | A veggjaljós | B veggljós | C veggsljós | D veggurljós | 1 |
null | 20 | Hvert þessara orða er í kvenkyni? (hún) | D | A fjós | B gler | C hár | D rós | 3 |
null | 21 | Foreldrarnir sóttu ? | A | A barn | B börn | C dóttur | D dætur | 0 |
null | 22 | Merktu við línuna sem byrjar á sérnafni. | B | A Alltaf er best heima | B Heimir kemur að austan | C Stúlkan hleypur hraðast | D Sveitin mín er fallegust | 1 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 23 | Hvað gerðu tröllin við það sem þau mokuðu upp? | A | A Þau bjuggu til eyjar | B Þau bjuggu til skyr | C Þau fleygðu því upp á land | null | 0 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 24 | Hvers vegna gekk moksturinn betur að vestanverðu? | A | A Fjörðurinn er grynnri þeim megin | B Kerlingin hamaðist við moksturinn | C Tröllin þeim megin voru kappsamari | null | 0 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 25 | Hvers vegna gættu tröllin ekki að sér? | C | A Þau voru í djúpum samræðum | B Þau voru orðin þreytt | C Þau voru önnum kafin | null | 2 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 26 | Hvernig má þekkja karlinn frá kerlingunni á Dröngum? | B | A á hæðinni | B á löguninni | C á staðsetningunni | null | 1 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 27 | Hvernig leið kerlingunni þegar hún stökk norður yfir Steingrímsfjörð? | C | A Hún var öfundsjúk | B Hún var örmagna | C Hún var öskuvond | null | 2 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 28 | Sagan segir að Grímsey hafi orðið til vegna | C | A óhapps | B óveðurs | C reiði | null | 2 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 29 | Kletturinn Uxi er ? megin á eyjunni. | A | A austan | B norðan | C vestan | null | 0 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 30 | Hvað verður um tröll og skepnur þeirra í sólarbirtu? | A | A Þau dagar uppi | B Þau lenda í sjónum | C Þau verða að engu | null | 0 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 31 | Að „ráðast í“ merkir að | A | A hefja framkvæmdir | B vilja gera eitthvað | C þora að gera eitthvað | null | 0 |
Í gamla daga voru þrjú tröll á Vestfjörðum sem tóku sig til og ætluðu að moka sund á milli Vestfjarða og meginlandsins, nálægt því sem það er mjóst. Um leið ætluðu þau að búa til eyjar úr því sem þau mokuðu úr sundinu.Að vestanverðu gekk moksturinn vel enda var Breiðafjörður miklu grynnri en Húnaflói. Þeim megin voru líka tvö tröll, karl og kerling. Bjuggu þau til með mokstrinum allar eyjarnar sem enn þann dag í dag eru eins og berjaskyr á Breiðafirði. En að austanverðu mistókst allt hjá einu tröllkonunni sem þar var. Húnaflói er líka djúpur og varð því flest allt að blindskerjum sem hún mokaði.Tröllin voru að moka alla liðlanga nóttina og gáðu ekki að sér fyrr en dagur var runninn upp. Þá tóku vestantröllin tvö til fótanna og hlupu eins hratt og þau gátu austur yfir Steinadalsheiði og ætluðu að fela sig í Kollafirði. En þegar þau komu ofan á sjávarbakkann kom sólin upp og urðu þau þar bæði að steinum sem síðan heita Drangar. Standa þeir hvor hjá öðrum í svokallaðri Drangavík nálægt Kollafjarðarnesi. Annar drangurinn er allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður. Það er karlinn. Hinn er uppmjór en gildnar allur niður og mótar fyrir maga og bakhluta og jafnvel lærum á honum. Það er kerlingin.En frá kerlingunni sem mokaði austanmegin er það að segja að hún varð of sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en fór að birta. Hún stökk þá norður yfir Steingrímsfjörð og staðnæmdist hjá klettabelti fyrir norðan fjörðinn þegar sólin skein á hana.
Hún var svo reið að hún náði ekki upp í nefið á sér því hún hafði ekki getað látið standa upp úr Húnaflóa nema fáeina varphólma og nokkur smásker. Rak hún þá skófluna í bræði sinni svo fast niður að úr því sprakk eyja sem er enn á Steingrímsfirði og heitir Grímsey.Er það eina stóra eyjan sem tröllkonu þessari tókst að mynda. Austan megin á eyjunni er klettur einn líkur nauti að lögun. Hann er hár og hnarreistur enda er hann kallaður Uxi. Endinn á honum er svipaður kirkjuturni og áttu það að hafa verið horn uxans. Þann uxa átti kerling og stóð hann á eynni þegar hún varð að steini og dagaði þar uppi eins og fóstra hans.Síðan hefur enginn ráðist í að búa til eyjar á Breiðafirði eða Húnaflóa né heldur reynt að moka sundur landið milli meginlands og Vestfjarða. | 32 | Sagan fjallar um | C | A eyjar sem dagaði uppi | B landshluta sem hvarf | C tröll sem urðu að steini | null | 2 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 33 | Samband apynja og afkvæma einkennist af | C | A eftirliti | B hörku | C umhyggju | null | 2 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 34 | Hársnyrting apanna | C | A er að mestu í höndum karlsimpansa | B er aðeins stunduð af kvensimpönsum | C eykur samheldni simpansa | null | 2 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 35 | Hvers vegna vingast ríkjandi simpansakarl við aðra karla? | B | A Til að fá þá með sér á veiðar | B Til að halda áfram völdum | C Til að yngstu karlarnir verði til friðs | null | 1 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 36 | Þegar simpansakarl æðir um öskrandi er hann að | C | A gefa til kynna svengd sína | B reka burtu aðra simpansakarla | C sýna hinum öpunum hver ræður | null | 2 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 37 | Hverjir eru líklegastir til að knúsast innan simpansahópsins? | B | A apynjur | B simpansakarlar | C yngri simpansar | null | 1 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 38 | Simpansar sýna reiði með | C | A augunum | B höndunum | C munninum | null | 2 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 39 | Hvað gera simpansar þegar þeir sjá menn? | B | A Þeir kasta stórum steinum í þá | B Þeir reyna að fela sig fyrir þeim | C Þeir öskra og sýna þeim tennurnar | null | 1 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 40 | Simpansar safna steinum og greinum til þess að | A | A búa sér til skýli | B búa til verkfæri | C verja sig með | null | 0 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 41 | Þegar fullorðnir simpansar sitja tímunum saman yfir verkfærum er það merki um ? þeirra. | A | A einbeitingu | B sköpunargleði | C starfsgleði | null | 0 |
Mannaparnir fjórir – górillur, órangútanar og tvær tegundir simpansa – líkjast okkur, enda eru þeir nánustu ættingjar okkar í dýraríkinu.
Hér verður fjallað um simpansa. Allir simpansar innan sama hóps þekkjast vel. Mæður tengjast börnum sínum sterkum böndum, auk þess sem margir óskyldir simpansar stofna til vináttu, einkum karlarnir.Hársnyrting er ein mikilvægasta félagsathöfnin í lífi simpansa. Hún heldur hópnum saman, styrkir vináttubönd og setur niður ágreining. Yngri simpansar snyrta oft feld hinna æðri. Þeir tína af natni úr feldinum lýs og hvers kyns óhreinindi og hreinsa sár og rispur. Ungur simpansi er ein tvö ár að ná fullum tökum á hársnyrtingunni.Ríkjandi simpansakarl vingast oft við tvo eða þrjá aðra sem fylgja honum og styðja hann í átökum. Stuðningur þessara öflugu vina getur tryggt honum stöðu leiðtogans. Simpansinn sem stjórnar hópnum staðfestir stundum vald sitt með því að æða um öskrandi og kastandi greinum.Simpansar tjá hver öðrum hlýhug með faðmlögum, kossum og klappi á bakið. Karlar eru mun meira saman en kerlur, svo þessi vinahót eru algengust þeirra á milli. Það er líka algengt að apynjurnar tengist sérstökum vináttuböndum.Simpansar gefa frá sér fleiri en 50 mismunandi hljóð. Ánægðir simpansar „hóa“ mjúklega, þeir væla þegar þeir finna fæðu og arga ef þeir komast í uppnám.
Simpansar tjá sig líka með margs konar svipbrigðum. Galopinn og afslappaður munnur er „leiksvipur“ sem gefur til kynna að leikur sé að hefjast eða standi yfir. Reiður simpansi herpir saman varirnar.Simpansar bregðast yfirleitt við mönnum með því að hafa hægt um sig og leynast í kjarrinu en þeir snúast gegn hlébörðum með löngum greinum og stórum steinum. Beittar tennur simpansa geta líka verið háskalegt vopn. Simpansar hugsa fram í tímann, safna stilkum, sprekum og steinum þegar þeir eru í fæðuleit. Simpansar neyta fjölbreyttari fæðu en aðrir mannapar. Þeir lifa einkum á aldinum og laufum en veiða líka fugla og lítil spendýr. Liprir fingur og skapandi hugur hjálpa þeim við að hanna verkfæri og beita þeim. Fullorðnir simpansar geta einbeitt sér og eiga það til að sitja yfir verkfærum sínum stundum saman. | 42 | Texti þessi fjallar um | B | A apa í útrýmingarhættu | B lifnaðarhætti apa | C mismunandi apategundir | null | 1 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 43 | Greinar trésins fyrir utan gluggann | A | A líktust höndum | B voru veikbyggðar | C voru þaktar eplum | null | 0 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 44 | „Velti vöngum“ þýðir að fuglinn | A | A hugsaði málið | B kinkaði kolli | C sperrti stélið | null | 0 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 45 | Af hverju leiddist litla fuglinum? | B | A Hann beið eftir sumrinu | B Hann hafði ekkert að gera | C Hann hafði engan til að leika við | null | 1 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 46 | Hvers vegna byggði fuglinn hreiður? | A | A Hann vantaði verkefni | B Svo hann fengi betra skjól | C Vorið var að koma | null | 0 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 47 | Fuglinn gerði hreiðrið úr ýmsu sem | C | A fannst við tréð | B honum var gefið | C tilheyrði engum | null | 2 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 48 | Á hvaða árstíma gerist sagan | A | A að loknum vetri | B á miðju sumri | C snemma hausts | null | 0 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 49 | Rigningin fékk | C | A fuglinn til að byggja hreiður | B sólina til að gægjast fram | C tréð til að blómstra | null | 2 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 50 | Þegar sólin kom fram | C | A byggði fuglinn hreiður | B flögraði fuglinn um | C létu býflugurnar í sér heyra | null | 2 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 51 | Hvers vegna byrjaði fuglinn að syngja? | C | A Hann átti fallegt hreiður | B Honum fannst blómin falleg | C Honum leið vel | null | 2 |
Fyrir utan gluggann óx tré; ekki stórt tré og ekki heldur lítið tré, en greinar þess vísuðu upp á við og minntu á hendur. Það var hvorki vetur né sumar, og ekki heldur vorið með eplunum sínu rauðu, þetta var að vetri loknum og áður en vorið kom. Það var hvorki frost né regn. Sólin var einhversstaðar á flakki, jörðin var vot og meyr, og vindurinn bærði gluggatjöldin.Þarna sat fiðurhnoðri á grein – ofurlítill fugl. Hann flögraði fram og aftur, goggaði með nefinu, dillaði stélinu og velti vöngum.Þessi fugl var hvorki blár né rauður og hvorki gulur né grænn – þetta var bara lítill grár fugl með dökk augu.Þarna sat hann og kvakaði við sjálfan sig.
„Hvað á ég nú að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug? Ekki get ég farið í kvikmyndahús. Þar yrði mér ekki hleypt inn. Ekki get ég borðað brjóstsykur, því enginn kaupir hann handa mér. Ekki get ég leikið mér á skautum, þegar ég á enga skauta, og svo er enginn ís. Og fugl á skautum – þvílík endileysa!“Fuglinn hristi höfuðið og hélt áfram:
„Hvað á ég þá að gera, ég sem ekki vil syngja! Hvað get ég látið mér detta í hug?Ég get baðað mig í læknum og látið mig þorna í sandinum.Ég get flögrað um og látist vera ofurlítil flugvél.Ég get tínt kornið sem börnin dreifa fyrir mig.Ég get líka byggt mér hreiður hérna á greininni.Já, það var prýðileg hugmynd,“ kvakaði hann glaður í bragði; og svo tók hann til starfa.Lestu textann Fuglinn sem ekki vildi syngja og svaraðu spurningunum.Hann tíndi saman hálmstrá sem ég átti ekki, fjaðurnálar sem þú áttir ekki, trefjar sem við áttum ekki og bréfarusl sem enginn átti – og brátt var hreiðurgerðinni lokið.
Síðan hagræddi fuglinn sér í sínu eigin hreiðri, eins makindalega og þú núna, lagði að sér vængina, belgdi sig upp, lokaði augunum og sagði:„Nú ætla ég að sofna!“Tréð heyrði til hans og sagði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Út frá hinum grönnu greinum trésins
spruttu lítil ljósgræn blöð, gljáandi og silkimjúk. Og þessi litlu ljósgrænu blöð uxu, mættust og mynduðu þak yfir hreiðrinu.Vindurinn heyrði líka hvað fuglinn sagði og svaraði:„Það er ágætt, sofðu eins og þig lystir.“Og vindurinn blés ofurlitlum silfurhnöppum inn á milli blaðanna. Þeir voru límkenndir eins og brjóstsykur og nú reis gerði af silfurhnöppum umhverfis hreiðrið.Og regnið heyrði hvað fuglinn sagði. Það féll nú yfir tréð eins og votur fuglsvængur og laðaði blómin fram úr hnöppunum, stór ljósrauð og döggvot blóm, angandi af vori. Þannig sá regnið trénu fyrir blómum til að
skreyta hreiðrið.En hvar var sólin? Jú, sólin var á leiðinni um himinhvolfið, og loks var hún beint yfir hreiðrinu og stráði yfir það heitum geislum sínum.Og þessi saga, sem ekki er venjuleg saga, endar á því að þegar sólin birtist fór að þjóta í trénu og öllum grænu blöðunum. Tréð angaði af rósrauðum blómum og býflugurnar suðuðu hástöfum.Og þá byrjaði hinn ofur venjulegi litli grái fugl að syngja. | 52 | Sagan fjallar um fugl sem | B | A bjó til skrýtið hreiður | B fagnaði sumrinu | C var alltaf leiður | null | 1 |
null | 53 | Finndu andheiti orðsins fresta | B | A finna | B flýta | C lengja | D stýra | 1 |
null | 54 | Finndu andheiti orðsins tilhlökkun | A | A kvíði | B ótti | C spenna | D von | 0 |
null | 55 | Finndu andheiti orðsins mæta | C | A elta | B hætta | C skrópa | D þiggja | 2 |
null | 56 | Finndu andheiti orðsins velja | A | A hafna | B missa | C taka | D selja | 0 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 1 | Hvað finnst mömmunni óviðeigandi? | C | A innihald bréfsins | B leiðbeiningarnar | C orðalag stúlkunnar | null | 2 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 2 | Bréfið hefst á hverju? | A | A ávarpsorðum | B inngangi | C kynningu | null | 0 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 3 | Stúlkan skrifar bréf án þess að hvað? | A | A hafa fengið svar við fyrra bréfi | B hafa nokkuð fréttnæmt að segja | C kannast við viðtakanda bréfsins | null | 0 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 4 | Hvað finnst bréfritara um húsin á eyjunni? | C | A Henni finnst að þau mætti laga | B Henni finnst þau reisuleg | C Þau eru öðruvísi en hún á að venjast | null | 2 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 5 | Hvaða setning lýsir best litlu búðinni á eyjunni? | A | A Vöruúrval er af skornum skammti | B Þar er hagstætt vöruverð | C Öllum þörfum kaupenda er sinnt | null | 0 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 6 | Hús fjölskyldunnar er hvar? | C | A frekar afskekkt | B inni á eyjunni | C við sjávarsíðuna | null | 2 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 7 | Viðtakandi bréfsins er hver? | B | A frænka stúlkunnar | B kennari stúlkunnar | C vinkona stúlkunnar | null | 1 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 8 | Hvað merkir orðið „vansæl‟ sem bréfritari fann í orðabókinni? | B | A alsæl | B óhamingjusöm | C vinsæl | null | 1 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 9 | Hvað þráir stúlkan helst? | B | A Að eignast nýjar vinkonur | B Að endurheimta sitt gamla líf | C Að losna við bróður sinn | null | 1 |
Flatey í rokrassi, 8. júní
Ástkæra Kæra Arnfríður,
Mamma sagði að það eigi alltaf að byrja
svona gamaldags bréf á kurteislegu ávarpi.
Svo þegar ég geri það þá segir hún að það sé
óviðeigandi. Hvernig á maður að læra þegar
maður fær svona óljósar leiðbeiningar?
Ertu nokkuð búin að fá bréfið frá mér? Ég
bíð spennt eftir svari frá þér. Vonandi kemur
það í dag eða á morgun.
Ég hefði átt að taka betur eftir í
landafræðitímunum í vetur. Ég sé það núna.
Hefur þú komið til Flateyjar!?! Í fyrsta lagi er
Flatey varla eyja, hún er meira eins og sker.
Það er sko hægt að labba um alla eyjuna. Hér
eru engir bílar eða neitt, jú, reyndar nokkrar
eldgamlar druslur sem fólk notar til að flytja
dótið sitt úr ferjunni og í húsin sín. Annars
notar enginn bíl. Hér ganga allir um allt.
Í öðru lagi er ekki borg í Flatey! Það eru hús
en þau eru álíka mörg og húsin í götunni minni
heima í Grafarvogi. Þau eru líka mjög skrýtin
í útliti, gerð úr spýtum og eru gamaldags og
marglit. Það er eins og allir íbúarnir hér hafi
ákveðið að mála í skærasta litnum sem til var
í málningarbúðinni. Húsin eru ýmist gul, rauð,
græn eða blá. Eitt er fjólublátt, í alvöru!
Í þriðja lagi er ekki einu sinni búð hérna.
Það er smá sjoppa en það er ekkert til í
henni nema klósettpappír og Prins Pólo.
Kristján fór að grenja þegar hann fattaði
uppgötvaði að hann kæmist ekki í Nammiland
á laugardögum. Gott á hann, honum var nær
að vera svona spenntur yfir ferðinni.
Húsið okkar er rautt með svörtu þaki og
stendur mjög nálægt bryggjunni. Á neðri
hæðinni er lítið kaffihús með átta borðum.
(Það passar örugglega fyrir alla sem búa á
eyjunni.) Á efri hæðinni er íbúðin okkar. Tvö
herbergi, stofa og eldhús.
Nú heldur þú örugglega að ég hafi gleymt
að skrifa baðherbergi. Nei, ég gleymdi því
ekki. Það er EKKERT baðherbergi í húsinu!!!
Pabbi hló bara að mér þegar ég spurði hvort
klósettið væri á háaloftinu. Svo fór hann með
okkur Kristján bak við hús og kenndi okkur á
útikamarinn. Þar sem þú ert kennari þá geri ég
ráð fyrir að þú þekkir orðið og vitir hvað ég er
að tala um. En ég verð alveg að viðurkenna að
ég vissi fyrst ekki hvað pabbi átti við. Nú kann
ég að pissa og kúka ofan í holu í gegnum stórt
gat í ísköldum kofa.
Eins og þetta væri ekki nóg til að gera þetta
hús það ömurlegasta sem ég hef búið í heldur
á ég alveg eftir að segja þér frá herberginu
mínu. Það er að segja herberginu okkar
Kristjáns. Jú, mikið rétt. Næstu sjö vikurnar
þarf ég að deila herbergi með bróður mínum
sem er ekki bara leiðinleg klöguskjóða heldur
líka frekasta krakkagerpi á öllu norðurhveli
jarðar. (Og hann bítur.) Í herberginu, sem er
á stærð við skúringakompuna í skólanum,
er koja. Ég náði efri kojunni en brósi
grenjaði og vældi (hann var enn fúll yfir
laugardagsnamminu) þar til pabbi missti
þolinmæðina og sagði að við yrðum að
skiptast á og Kristján fengi efri kojuna fyrst.
Ég mótmælti að sjálfsögðu kröftuglega en
enginn hlustaði á mig. Ég sé núna að sennilega
hefði verið skynsamlegt að henda mér í gólfið
og grenja hærra en Kristján. Þá hefði ég
örugglega fengið efri kojuna. Of seint núna.
Pabbi og mamma eru alsæl. Þau eru
á fullu að gera húsið hreint og fínt fyrir
ferðamennina. (Eins og einhverjir komi
ótilneyddir hingað á þetta sker þar sem ekkert
er hægt að gera eða skoða – þau eiga sko
eftir að verða fyrir vonbrigðum.) Mamma er
að viðra ljóta grænköflótta dúka úti á snúru
og pabbi rembist við að læra á eldgamla
kaffikönnu sem lítur út fyrir að hafa staðið hér
í 100 ár.
Ég er hins vegar ekki alsæl. Ég er mjög
vansæl. (Ég fann þetta orð í orðabók – stolt
af því.) Ég verð að segja að það var margfalt
betra að eiga mjög upptekna foreldra
sem voru sívinnandi en áttu í staðinn
gríðarlega flott hús í Grafarvogi með tveimur
baðherbergjum, mörgum svefnherbergjum
og öllum helstu rafmagnstækjum og
afþreyingargræjum fyrir börnin sín. Þó svo
þau hafi lítið verið heima og aldrei haft tíma
til að spila eða baka kanilsnúða, þá hafði ég
það fínt.
Nú er mamma að reka mig út í göngutúr.
Þau nenna víst ekki lengur að horfa á
hræðilega fýlusvipinn sem ég er með á
andlitinu. Gott á þau! Skrifa meira á eftir.
(Kristjana Friðbjörnsdóttir, 2010, Flateyjarbréfin) | 10 | Yfirstrikanir í textanum gefa til kynna að stúlkan sé hvað? | C | A eigi ekkert strokleður | B sé að flýta sér að skrifa bréfið | C vilji vanda mál sitt | null | 2 |
null | 11 | Hvert þessara orða er eins í eintölu og fleirtölu? | D | A hurð | B pappír | C stóll | D tré | 3 |
null | 12 | Vindurinn blés greinum trjánna í gluggann? | C | A vindurinn | B greinum | C trjánna | D gluggann | 2 |
null | 13 | Forliðurinn „mis“ er algengur í samsetningu orða. | B | A býli | B lyndur | C orsök | D rækinn | 1 |
null | 14 | Sum orð tákna eitthvað óáþreifanlegt, eitthvað sem þú getur ekki snert. | B | A flugvél | B forvitni | C strompur | D vatn | 1 |
null | 15 | Myndbönd um ketti eru vinsælt skemmtiefni á netinu. | D | A myndbönd | B ketti | C skemmtiefni | D netinu | 3 |
null | 16 | Vísindamenn ætla að þróa vængi sem breyta um lögun. | B | A nefnifalli | B þolfalli | C þágufalli | D eignarfalli | 1 |
null | 17 | Hvaða orðflokki tilheyrir „lögun“? | B | A lýsingarorðum | B nafnorðum | C sagnorðum | D smáorðum | 1 |
null | 18 | Hvernig er nafnorðið „fjall“ í þágufalli fleirtölu? | D | A fjalla | B fjalli | C fjöll | D fjöllum | 3 |
null | 19 | Hvert þessara sagnorða þýðir að „gera úlfalda úr mýflugu“? | D | A eyðileggja | B skapa | C svíkja | D ýkja | 3 |
null | 20 | Mér var sama þótt hann ? . | D | A fari | B fer | C fór | D færi | 3 |
null | 21 | Siggi syngur fallegt lag um sumarið. | A | A lýsingarorðum | B nafnorðum | C sagnorðum | D smáorðum | 0 |
null | 22 | Hvað merkir skammstöfunin t.a.m.? | B | A til að merkja | B til að mynda | C til annarra manna | D til annarra mála | 1 |
null | 23 | Esjan er ekki staður fyrir vegalaus dýr. | C | A vegalaus | B vegalausa | C vegalausar | D vegalaust | 2 |
null | 24 | Hér er margt skemmtilegt á boðstólum. | B | A margar | B margir | C margur | D mergð | 1 |
null | 25 | Fólk notar hnífa og skeiðar sjaldan um nætur. | A | A fólk | B hnífa | C skeiðar | D nætur | 0 |
null | 26 | Hvernig er nafnorðið „hnöttur“ í eignarfalli fleirtölu? | A | A hnatta | B hnattra | C hnetta | D hnötta | 0 |
null | 27 | Hvað telst gott mál? | C | A Hildur langar í bolta. | B Honum vantar vettlinga. | C Jón hlakkar til vorsins. | D Þá kvíðir fyrir snjónum. | 2 |
null | 28 | Hvað telst gott mál? | A | A Ég er dóttir Magnúsar og Hróðnýjar. | B Ég er dóttir Magnúsar og Hróðnýju. | C Ég er dóttir Magnúss og Hróðnýjar. | D Ég er dóttir Magnúss og Hróðnýju. | 0 |
null | 29 | Sverrir sagði frá góðri ferð til Frakklands. Í hvaða falli er ferð í setningunni? | C | A nefnifalli | B þolfalli | C þágufalli | D eignarfalli | 2 |
null | 30 | Um daginn var keppni í lestri. Hvaða orðflokki tilheyrir orðið lestur? | B | A lýsingarorðum | B nafnorðum | C sagnorðum | D smáorðum | 1 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 31 | Af hverju vildi afi Guðjón fylgjast með búðinni? | B | A Hann hafði heyrt af innbrotsþjófum. | B Hann hafði séð grunsamlegan mann í búðinni. | C Honum sýndist einhver vera á ferli. | D Honum var annt um búðina sína. | 1 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 32 | „… að þjófsaugu staldri aldrei við neitt.“ Hvað merkir staldir við? | C | A horfa | B hreyfast | C stansa | D stara | 2 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 33 | „Og ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á augun í okkur Arnari …“ Til hvers vísar "þetta" í setningunni? | D | A augnaráðs Steina glæps | B sambands drengsins við afa | C vináttu strákanna | D þjófnaðar á timbri | 3 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 34 | Þegar afi kveikti ljósið varð þjófurinn hvað? | B | A kvíðinn | B skelkaður | C undrandi | D vonsvikinn | 1 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 35 | Hvers vegna ætlaði drengurinn að brjótast inn? | A | A Hann langaði í sælgæti. | B Hann vantaði peninga. | C Hann var reiður við afa. | D Hann var svangur. | 0 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 36 | Hverju bjóst þjófurinn við þegar hann losnaði úr glugganum? | B | A áminningu | B barsmíðum | C handtöku | D skömmum | 1 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 37 | Hvaða eiginleika þarf sendisveinn að hafa að mati afans? | D | A að kunna að hjóla | B að kunna mannasiði | C að vera heiðarlegur | D að vera hraustur | 3 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 38 | Hvers vegna hafði afi ekki samband við lögregluna? | B | A Hann taldi glæpinn lítilfjörlegan. | B Hann vildi gefa þjófnum annað tækifæri. | C Hann vildi kenna þjófnum mannasiði. | D Hann vildi koma þjófnum á óvart. | 1 |
Nú sitjum við á púðum sem við bárum
niður úr íbúðinni hans afa. Það var skrítið
að sitja á púða undir teppi innan um allan
varninginn og bíða eftir innbrotsþjófum.
– Af hverju heldurðu að þeir komi í
nótt? spyr ég. – Ég finn það á mér. –
Hvernig finnurðu það á þér? – Það kom
brillíantíngaur inn í búðina rétt fyrir
lokun. Hann góndi upp um alla veggi
með sínum þjófsaugum. – Hvernig eru
þjófsaugu? – Þau staldra aldrei við neitt.
Þótt mér þyki vænt um Steina glæp verð
ég að viðurkenna að augun í honum eru
líka dálítið óstöðug. Kannski er eitthvað
til í þessu hjá afa Guðjóni að þjófsaugu
staldri aldrei við neitt. Sjálfur hef ég
stolið. Það voru fjórir magasleðar fullir af
skraufþurrum lestarborðum úr togurum
til að setja á áramótabrennu. Við Arnar
stálum borðunum frá Bæjarútgerðinni.
Allir strákar verða að stela timbri til þess að
komast í brennulið. Þannig er það bara. Og
ég held að þetta hafi ekki haft nein áhrif á
augun í okkur Arnari.
Þegar ég er að hugsa um þetta heyrist
þrusk við gluggann inni á lagernum. Afi
Guðjón grípur í mig og hvíslar: Hann er
kominn!
Það er rétt. Einhver er að spenna upp
lagergluggann.
Svo heyrist más og blástur. Þjófurinn er
greinilega að troða sér inn um gluggann.
Þá sprettur afi Guðjón á fætur og ég fylgi
á eftir honum inn á lagerinn. Við sjáum
þjófinn hanga í glugganum. Hann er hálfur
inni og hálfur úti. Um leið og afi kveikir
ljósið rekur gaurinn upp hálfkæft óp og
reynir að forða sér afturábak út sömu leið
og hann kom. En hann situr fastur. Það er
voðalegt að sjá hann hanga þarna með
uppglennt augu og galopinn skolt. Og nú
er hann byrjaður að grenja. Afi Guðjón
segir honum að halda kjafti smá stund svo
hægt sé að losa hann. Það er mjög erfitt að
eiga við þjóf sem grenjar og veifar öllum
skönkum. Afi grípur í annan handlegginn
á náunganum en ég í hinn og við reynum
að draga hann inn. En hann situr alveg
pikkfastur. Að lokum gefumst við upp og
látum hann bara hanga.
– Þú komst í búðina í dag og skimaðir
út um allt með þínum þjófsaugum, segir
afi. Hverju ætlaðirðu að stela, karlinn?
[...] – Kókosbollum! – Ertu að brjótast
inn til að stela kókosbollum? – Já! – Af
hverju kaupirðu þér ekki kókosbollur eins
og heiðvirður maður? – Af því ég á enga
peninga!
Þá losnar gaurinn allt í einu. Hann hrynur
inn á lagerinn og lendir á hveitipoka sem
springur. Það er ljótt að sjá hann svona
útgrenjaðan og ataðan í hveiti.
– Hvað finnst þér að ég eigi að gera við
þig? spyr afi Guðjón. – Ekki lemja mig!
– Hvað ertu gamall? – Fjórtán! – Ertu
sterkur í löppunum? spyr afi.
Strákurinn nuddar augun sem eru full af
hveiti og horfir skilningssljór á afa. Segir
loks: Já, já, ég er ansi sterkur í löppunum.
Hérna í portinu er sendisveinahjól, segir
afi Guðjón. Ef þú hjólar með pantanir borga
ég krónu fyrir ferðina. Þú nærð tíu ferðum
á dag. Sem þýðir að þú getur keypt þér
fjörutíu kókosbollur á dag.
Afi, það getur enginn étið fjörutíu
kókosbollur á dag, segi ég.
Tuttugu bollur á dag, segir afi.
Nei, segi ég, ekki heldur tuttugu.
Kannski tíu á dag, segir strákurinn.
(Ólafur Haukur Símonarson, 2009, Fuglalíf á Framnesvegi) | 40 | Hvaða málsháttur á við söguna? | B | A Betri er einn fugl í hendi en tveir í skógi. | B Fátt er svo með öllu illt að ei boði gott. | C Margur verður af aurum api. | D Sjaldan fellur eplið langt frá eikinni. | 1 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 41 | Samkvæmt textanum urðu riddarabókmenntir til hvar? | D | A á ferðum norrænna víkinga. | B í höllum norrænna konunga. | C í klaustrum og kirkjum Evrópu. | D við hirðir evrópskra konunga. | 3 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 42 | Menn voru þjálfaðir til riddara til að hvað? | D | A auka völd yfirstéttarinnar. | B breiða út kristna trú. | C hertaka ókunn lönd. | D verja eignir höfðingjanna. | 3 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 43 | Hvers vegna fóru sjö ára drengir fóru til vistar hjá aðalsmönnum? | A | A hljóta menntun. | B læra borðsiði. | C læra vopnfimi. | D öðlast kristna trú. | 0 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 44 | Skjaldsveinn var sá kallaður sem hvað? | C | A gat auðveldlega slegið stólpann til hliðar. | B sendur var til vistar hjá aðalsmanni. | C stundaði þjálfun til riddara. | D sýndi frækilega framgöngu í bardaga. | 2 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 46 | Til að verða riddarar urðu menn að hvað? | C | A hafa ferðast til fjarlægra landa. | B standa fastir á rétti sínum. | C uppfylla ákveðin skilyrði. | D vera konungi trúir. | 2 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 47 | Ef skjaldsveinn var sleginn til riddara á vígvelli þá hvað? | D | A urðu hirðmenn að hafa gefið samþykki sitt. | B var fjölskylda hans viðstödd athöfnina. | C varð að endurtaka athöfnina í kirkju. | D þurfti hann að hafa staðið sig vel í bardaga. | 3 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 48 | Ef kona missti manninn sinn þá hvað? | D | A fór hún aftur til foreldra sinna. | B tóku dætur hennar við búinu. | C varð hún að giftast fljótlega aftur. | D þurfti hún að treysta á syni sína. | 3 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 49 | Viðhorf til aðalskvenna á miðöldum einkenndust af hverju? | B | A áhugaleysi. | B fordómum. | C tillitssemi. | D vorkunnsemi. | 1 |
Svonefndar riddarabókmenntir sem
spruttu upp við hirðir konunga og
aðalsmanna Evrópu voru þýddar á norræna
tungu á 13. öld. Sögurnar lýsa glæstum
hirðum, hetjudáðum riddara og ástum
þeirra.
Þjóðfélag miðalda var stéttskipt,
þar drottnaði fámenn forréttindastétt
höfðingja og klerka meðan þorri
almennings bjó við bág kjör. Auður og völd
byggðust á jarðnæði sem gekk að erfðum.
Höfðingjar er áttu stórar jarðir þurftu að
verja landsvæðið gegn óvinum sínum.
Þeir komu sér því upp öflugu riddaraliði.
Riddarar þurftu sjálfir að kosta vopn sín
og hesta. Það voru því nær eingöngu
fjársterkir aðalsmenn sem urðu riddarar
og var uppeldi þeirra við það miðað.
Menntun aðalsmanna
Drengir af allra tignustu ættum fengu
kennslu heima fyrir, en meðal aðalsmanna
var venja að senda drengi sjö ára gamla
í vist til annars aðalsmanns. Þar gegndi
drengurinn starfi riddarasveins, fór í
sendiferðir, þjónaði til borðs og vann
önnur létt störf. Hann lærði hirðsiði, dans
og hljóðfæraleik og honum voru kennd
undirstöðuatriði kristinnar trúar.
Um 15 ára aldur varð hann skjaldsveinn
og hlaut margvíslega þjálfun sem bjó hann
undir væntanlegt starf riddara. Hann lærði
að sitja hest og fara með vopn. Tímunum
saman æfði hann sig ásamt öðrum
skjaldsveinum. Ein vinsælasta þrautin
var að ríða á fullri ferð að markstólpa,
þungum skjaldlaga hlut sem snerist hratt
kringum gilda súlu. Stólpann átti að slá
til hliðar með lensu. Mistækist það fékk
skjaldsveinninn á sig högg og féll af baki.
Sýndi skjaldsveinninn frækilega
framgöngu í bardaga gat hann átt von á
því að verða sleginn til riddara á vígvelli.
Algengast var þó að skjaldsveinn væri
sleginn til riddara tuttugu og eins árs.
Athöfnin var hátíðleg og fór fram í kirkju.
[…]
Menntun aðalskvenna
Kona miðalda var fædd í heim þar sem hún
naut takmarkaðs sjálfstæðis. Í æsku laut
hún stjórn föðurins og hún gat átt von á
því að verða gefin í hjónaband ung, vart
af barnsaldri, og oft gegn vilja sínum. Hún
var talin eign eiginmannsins og átti að sýna
honum fullkomna hlýðni. Yrði hún ekkja var
hún í umsjá sona sinna. Væru synirnir ungir
fékk hún fjárhaldsmann sem hafði svipuð
völd og faðir hennar og eiginmaður áður.
Lagaleg staða hennar var slæm. Hún
gat að vísu erft lönd og óðul en aðeins
ef enginn karlkyns erfingi fannst innan
ættarinnar.
Aðalskona hlaut yfirleitt sæmilega
menntun. Uppeldið miðaðist að flestu
leyti við væntanlegt hlutverk eiginkonu.
Hún lærði alla almenna hluti er viðkomu
heimilishaldi, en auk þess lærði hún lestur
og skrift og fékk tilsögn í söng, dansi og
hljóðfæraleik.
Á miðöldum voru ríkjandi margvísleg
viðhorf til konunnar. Skáldin lofuðu hana,
ortu til hennar og um hana. Í meðförum
þeirra varð konan viðkvæm og fögur vera,
jafnvel ójarðnesk í fullkomleik sínum.
Kirkjunnar menn litu konuna hins vegar
hornauga, fullvissir þess að hún væri
ístöðulaus skaðræðisvera sem afvegaleiddi
réttláta karlmenn.
Riddurum var ætlað að þjóna henni og
aðstoða eftir þörfum en þeir sinntu því
hlutverki misvel.
(Baldur Hafstað og Kolbrún Bergþórsdóttir, 1988. Með kurt
og pí, riddarasögur handa grunnskólum) | 50 | Textinn fjallar um hvað? | C | A átök á miðöldum. | B líf og störf í klaustrum. | C menntun fyrirfólks. | D vopnaburð á miðöldum. | 2 |
Kátur var hirðfíflið í Stóru-Ávík. Hann
fæddist í góðu skapi. Hann var í góðu skapi
þegar hrafnarnir höfðu strítt honum heilan
dag. Hann var í góðu skapi þegar hann
var skammaður. Kátur var oft skammaður,
því hann hafði mjög fjarstæðukenndar
hugmyndir um smalamennsku. Kátur hélt
að hann ætti að elta allar kindur sem hann
sá, og reka þær út í buskann. Ég lokaði
Kát inni áður en ég rak út úr túninu á
morgnana.
Kátur gat vissulega verið uppáþrengjandi
með glaðværð sinni, til dæmis þegar hann
kom hoppandi af gleði í fangið á mér,
eftir að hafa baðað sig í skítalæknum. Í
marga daga á eftir héngu kleprarnir fastir
í feldinum, en Kátur lét sér það í léttu
rúmi liggja. Lífsgleði hans var alveg tær og
taumlaus, og hann vildi deila gleði sinni
með sem flestum. Hann elti skottið á sér af
ástríðu.
Kátur kom alltaf með mér þegar
ég gekk á reka á kvöldin, að vitja um
nýjustu sendingar frá félaga Brésnjef
til Guðmundar í Stóru-Ávík. Kátur
kom fljúgandi með mér þegar þýsku
túristarnir gerðu sig líklega til að höggva
flís úr Grænlandssteininum. Ég ætla ekki
að halda því fram að hann hafi verið
sannfærandi varðhundur, en ef maður
sagði urrdanbíttan fór Kátur að gelta og
spangóla meðan hann hringsnerist um
sjálfan sig. Þýskararnir urðu skelfingu
lostnir yfir þessum íslenska fjárhundi sem
fylgdi engum reglum.
Það var Kátur sem kenndi mér, að
maður á aldrei að meta neinn út frá því
sem hann er ekki. Vissulega var Kátur
versti smalahundur í sögu Árneshrepps,
og strangt tekið hafði hann þess vegna
ekkert notagildi. En hann var vinur,
leikfélagi og sálusorgari. Kátur kom alltaf
skoppandi á eftir mér þegar ég hljóp
út í móann hjá álfaborginni til að íhuga
óréttlætið í heiminum, tilgang lífsins og
allar spurningarnar sem ég var viss um að
fullorðna fólkið hefði svör við, en sem það
hélt – af einhverjum ástæðum – leyndum
fyrir börnum. Ég hlakkaði til að verða
fullorðinn af þeirri einu ástæðu að þá hlyti
ég að fá svörin við spurningunum mínum.
Kátur huggaði mig, þegar ég var meyr
eða stúrinn. Hann huggaði ekki með
hluttekningu hræsnarans, heldur sinni
skefjalausu gleði sem einfaldlega feykti
burt öllum sortans skýjum og sálarháska.
Hann var einn af sendiherrum gleðinnar
á jörðinni, og þessvegna stóð hann nær
guðdóminum en flest fullorðið fólk.
Kátur var kominn á efri ár þegar við
hittumst í síðasta sinn, snemma sumars
1982. Ég var að koma frá Dröngum, ég
var á sautjánda ári og mér fannst óralangt
síðan ég var lítill smalapiltur. Kátur hafði
ekkert breyst. Hann lét mig strax finna að
ég væri allra besti vinur hans í heiminum.
Jú, Kátur var ögn þyngri í spori en þegar
hann ærslaðist með krummunum, en hann
fylgdi mér alla leið upp á Reykjaneshyrnu,
sem gengur hnarreist í sjó fram og hlær við
briminu og norðangarranum.
Hyrnan er létt uppgöngu frá
veginum, þægileg brekka upp að brún
hamrabeltisins. Þarna efst á fjallinu er
ennþá snjór, svo ómögulegt er að sjá hvar
fjallið endar og snjóhengjan tekur við.
Ég skipa Káti að setjast (hann hlýðir) og
skríð, ofurhægt, fram á brúnina. Mig langar
að sjá niður í fjöruna. Hæðin jafngildir nokkrum Hallgrímskirkjum. Ég skríð áfram og veit ekki hvort ég er í lausu lofti. Ég horfi heillaður á öldurnar sem skella á klettunum í flæðarmálinu. Ég heyri brak. Ég horfi á öldurnar.Kátur ærðist, stökk á mig, beit í buxnaskálm og byrjaði að draga mig frá
brúninni. Ég vaknaði af álögum, og náði að skríða til baka augnabliki áður en snjóhengjan hvarf með þungum dyn.Við hlupum niður fjallið og Kátur felldi mig hvað eftir annað, þegar hann stökk og flaðraði upp um mig, glaðari en ég hafði nokkru sinni séð hann. | 51 | Hvers vegna var Kátur oft skammaður? | A | A Hann áttaði sig ekki á skyldum sínum. | B Hann gelti á kindurnar. | C Hann hlýddi ekki fólkinu. | null | 0 |
Kátur var hirðfíflið í Stóru-Ávík. Hann
fæddist í góðu skapi. Hann var í góðu skapi
þegar hrafnarnir höfðu strítt honum heilan
dag. Hann var í góðu skapi þegar hann
var skammaður. Kátur var oft skammaður,
því hann hafði mjög fjarstæðukenndar
hugmyndir um smalamennsku. Kátur hélt
að hann ætti að elta allar kindur sem hann
sá, og reka þær út í buskann. Ég lokaði
Kát inni áður en ég rak út úr túninu á
morgnana.
Kátur gat vissulega verið uppáþrengjandi
með glaðværð sinni, til dæmis þegar hann
kom hoppandi af gleði í fangið á mér,
eftir að hafa baðað sig í skítalæknum. Í
marga daga á eftir héngu kleprarnir fastir
í feldinum, en Kátur lét sér það í léttu
rúmi liggja. Lífsgleði hans var alveg tær og
taumlaus, og hann vildi deila gleði sinni
með sem flestum. Hann elti skottið á sér af
ástríðu.
Kátur kom alltaf með mér þegar
ég gekk á reka á kvöldin, að vitja um
nýjustu sendingar frá félaga Brésnjef
til Guðmundar í Stóru-Ávík. Kátur
kom fljúgandi með mér þegar þýsku
túristarnir gerðu sig líklega til að höggva
flís úr Grænlandssteininum. Ég ætla ekki
að halda því fram að hann hafi verið
sannfærandi varðhundur, en ef maður
sagði urrdanbíttan fór Kátur að gelta og
spangóla meðan hann hringsnerist um
sjálfan sig. Þýskararnir urðu skelfingu
lostnir yfir þessum íslenska fjárhundi sem
fylgdi engum reglum.
Það var Kátur sem kenndi mér, að
maður á aldrei að meta neinn út frá því
sem hann er ekki. Vissulega var Kátur
versti smalahundur í sögu Árneshrepps,
og strangt tekið hafði hann þess vegna
ekkert notagildi. En hann var vinur,
leikfélagi og sálusorgari. Kátur kom alltaf
skoppandi á eftir mér þegar ég hljóp
út í móann hjá álfaborginni til að íhuga
óréttlætið í heiminum, tilgang lífsins og
allar spurningarnar sem ég var viss um að
fullorðna fólkið hefði svör við, en sem það
hélt – af einhverjum ástæðum – leyndum
fyrir börnum. Ég hlakkaði til að verða
fullorðinn af þeirri einu ástæðu að þá hlyti
ég að fá svörin við spurningunum mínum.
Kátur huggaði mig, þegar ég var meyr
eða stúrinn. Hann huggaði ekki með
hluttekningu hræsnarans, heldur sinni
skefjalausu gleði sem einfaldlega feykti
burt öllum sortans skýjum og sálarháska.
Hann var einn af sendiherrum gleðinnar
á jörðinni, og þessvegna stóð hann nær
guðdóminum en flest fullorðið fólk.
Kátur var kominn á efri ár þegar við
hittumst í síðasta sinn, snemma sumars
1982. Ég var að koma frá Dröngum, ég
var á sautjánda ári og mér fannst óralangt
síðan ég var lítill smalapiltur. Kátur hafði
ekkert breyst. Hann lét mig strax finna að
ég væri allra besti vinur hans í heiminum.
Jú, Kátur var ögn þyngri í spori en þegar
hann ærslaðist með krummunum, en hann
fylgdi mér alla leið upp á Reykjaneshyrnu,
sem gengur hnarreist í sjó fram og hlær við
briminu og norðangarranum.
Hyrnan er létt uppgöngu frá
veginum, þægileg brekka upp að brún
hamrabeltisins. Þarna efst á fjallinu er
ennþá snjór, svo ómögulegt er að sjá hvar
fjallið endar og snjóhengjan tekur við.
Ég skipa Káti að setjast (hann hlýðir) og
skríð, ofurhægt, fram á brúnina. Mig langar
að sjá niður í fjöruna. Hæðin jafngildir nokkrum Hallgrímskirkjum. Ég skríð áfram og veit ekki hvort ég er í lausu lofti. Ég horfi heillaður á öldurnar sem skella á klettunum í flæðarmálinu. Ég heyri brak. Ég horfi á öldurnar.Kátur ærðist, stökk á mig, beit í buxnaskálm og byrjaði að draga mig frá
brúninni. Ég vaknaði af álögum, og náði að skríða til baka augnabliki áður en snjóhengjan hvarf með þungum dyn.Við hlupum niður fjallið og Kátur felldi mig hvað eftir annað, þegar hann stökk og flaðraði upp um mig, glaðari en ég hafði nokkru sinni séð hann. | 52 | „Kátur lét sér það í léttu rúmi liggja.“ Hvað þýðir setningin? | B | A Káti fannst gaman að stríða. | B Káti stóð alveg á sama. | C Kátur var alltaf léttur á sér. | null | 1 |
Kátur var hirðfíflið í Stóru-Ávík. Hann
fæddist í góðu skapi. Hann var í góðu skapi
þegar hrafnarnir höfðu strítt honum heilan
dag. Hann var í góðu skapi þegar hann
var skammaður. Kátur var oft skammaður,
því hann hafði mjög fjarstæðukenndar
hugmyndir um smalamennsku. Kátur hélt
að hann ætti að elta allar kindur sem hann
sá, og reka þær út í buskann. Ég lokaði
Kát inni áður en ég rak út úr túninu á
morgnana.
Kátur gat vissulega verið uppáþrengjandi
með glaðværð sinni, til dæmis þegar hann
kom hoppandi af gleði í fangið á mér,
eftir að hafa baðað sig í skítalæknum. Í
marga daga á eftir héngu kleprarnir fastir
í feldinum, en Kátur lét sér það í léttu
rúmi liggja. Lífsgleði hans var alveg tær og
taumlaus, og hann vildi deila gleði sinni
með sem flestum. Hann elti skottið á sér af
ástríðu.
Kátur kom alltaf með mér þegar
ég gekk á reka á kvöldin, að vitja um
nýjustu sendingar frá félaga Brésnjef
til Guðmundar í Stóru-Ávík. Kátur
kom fljúgandi með mér þegar þýsku
túristarnir gerðu sig líklega til að höggva
flís úr Grænlandssteininum. Ég ætla ekki
að halda því fram að hann hafi verið
sannfærandi varðhundur, en ef maður
sagði urrdanbíttan fór Kátur að gelta og
spangóla meðan hann hringsnerist um
sjálfan sig. Þýskararnir urðu skelfingu
lostnir yfir þessum íslenska fjárhundi sem
fylgdi engum reglum.
Það var Kátur sem kenndi mér, að
maður á aldrei að meta neinn út frá því
sem hann er ekki. Vissulega var Kátur
versti smalahundur í sögu Árneshrepps,
og strangt tekið hafði hann þess vegna
ekkert notagildi. En hann var vinur,
leikfélagi og sálusorgari. Kátur kom alltaf
skoppandi á eftir mér þegar ég hljóp
út í móann hjá álfaborginni til að íhuga
óréttlætið í heiminum, tilgang lífsins og
allar spurningarnar sem ég var viss um að
fullorðna fólkið hefði svör við, en sem það
hélt – af einhverjum ástæðum – leyndum
fyrir börnum. Ég hlakkaði til að verða
fullorðinn af þeirri einu ástæðu að þá hlyti
ég að fá svörin við spurningunum mínum.
Kátur huggaði mig, þegar ég var meyr
eða stúrinn. Hann huggaði ekki með
hluttekningu hræsnarans, heldur sinni
skefjalausu gleði sem einfaldlega feykti
burt öllum sortans skýjum og sálarháska.
Hann var einn af sendiherrum gleðinnar
á jörðinni, og þessvegna stóð hann nær
guðdóminum en flest fullorðið fólk.
Kátur var kominn á efri ár þegar við
hittumst í síðasta sinn, snemma sumars
1982. Ég var að koma frá Dröngum, ég
var á sautjánda ári og mér fannst óralangt
síðan ég var lítill smalapiltur. Kátur hafði
ekkert breyst. Hann lét mig strax finna að
ég væri allra besti vinur hans í heiminum.
Jú, Kátur var ögn þyngri í spori en þegar
hann ærslaðist með krummunum, en hann
fylgdi mér alla leið upp á Reykjaneshyrnu,
sem gengur hnarreist í sjó fram og hlær við
briminu og norðangarranum.
Hyrnan er létt uppgöngu frá
veginum, þægileg brekka upp að brún
hamrabeltisins. Þarna efst á fjallinu er
ennþá snjór, svo ómögulegt er að sjá hvar
fjallið endar og snjóhengjan tekur við.
Ég skipa Káti að setjast (hann hlýðir) og
skríð, ofurhægt, fram á brúnina. Mig langar
að sjá niður í fjöruna. Hæðin jafngildir nokkrum Hallgrímskirkjum. Ég skríð áfram og veit ekki hvort ég er í lausu lofti. Ég horfi heillaður á öldurnar sem skella á klettunum í flæðarmálinu. Ég heyri brak. Ég horfi á öldurnar.Kátur ærðist, stökk á mig, beit í buxnaskálm og byrjaði að draga mig frá
brúninni. Ég vaknaði af álögum, og náði að skríða til baka augnabliki áður en snjóhengjan hvarf með þungum dyn.Við hlupum niður fjallið og Kátur felldi mig hvað eftir annað, þegar hann stökk og flaðraði upp um mig, glaðari en ég hafði nokkru sinni séð hann. | 53 | Sögumaður sigaði Káti á túristana til að? | B | A fá þá til að sýna sér virðingu. | B koma í veg fyrir skemmdarverk. | C sýna þeim hvað urrdanbíttan þýddi. | null | 1 |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.