Datasets:
Owos
/
afri_wiki

Dataset card Data Studio Files Community
text
stringlengths
0
41.1k
Χατζηβασιλείου Βαγγέλης (2002), «Μάρκος Μέσκος» στο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου (Επιμ.) Η Ελληνική ποίηση: Ανθολογία - Γραμματολογία, τόμος ΣΤ', Εκδόσεις Σοκόλη, Αθήνα. σσ. 308-323.
Τσάκωνας Δημήτρης. Γρ. (1990), Η σχολή Θεσσαλονίκης. Εκδόσεις Liquid Letter, Αθήνα.
Βιβλιογραφία
Αργυρίου Αλέξανδρος (1962), «Η λογοτεχνική ζωή της Θεσσαλονίκης στα τελευταία τριάντα χρόνια», στην Επιθεώρηση Τέχνης, τ. 16.  Αθήνα.
Ευαγγέλου Ανέστης (1980), «Μάρκος Μέσκος. Η έκπτωση από τη μητέρα στη μητριά πατρίδα», στο Διαβάζω. Τεύχος 31. Αθήνα.
Γεωργιάδης Θανάσης (1988), «Ποίηση στη Θεσσαλονίκη», στο Λογοτεχνία της Θεσσαλονίκης. Ειδική έκδοση «Νέας Πορείας», Θεσσαλονίκη, σσ.170-214.
Μαρκόπουλος Θανάσης (2003), «Ματιές ενόλω»: Αναγνωστάκης, Κύρου, Θασίτης, Χριστιανόπουλος, Ασλάνογλου , Μέσκος, Ευαγγέλου, Μάρκογλου. Εκδόσεις:  Σοκόλης. Αθήνα.
Αργυρίου Αλέξανδρος (2007), Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της, όταν η δημοκρατία δοκιμάζεται, υπονομεύεται και καταλύεται. (1964-1974 και μέχρι τις ημέρες μας). Τόμος Η’, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα.
Ευαγγέλου Ανέστης (2010), Αναγνώσεις και θέσεις, κριτικά κείμενα. Εισαγωγή- φιλολογική επιμέλεια Αλέξης Ζήρας. Εκδόσεις Γαβριηλίδης, Αθήνα.
Πατσιάλα Ελευθεράκη Δανάη (2013), Όψεις εκλαογραφισμού στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία: οι περιπτώσεις της Ζιράννας Ζατέλη, του Σωτήρη Δημητρίου και του Μάρκου Μέσκου. [Διδακτορική διατριβή].
Γκολίτσης Πέτρος (2018), Ποιητές του χώματος και του θρυμματισμένου ουρανού. Τάσος Πορφύρης, Μάρκος Μέσκος, κ.ά.. Εκδόσεις Ρώμη, Θεσσαλονίκη.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Δημοκίδης Άρης (2014), «Μάρκος Μέσκος: "Η ποίηση υπάρχει σαν ένας κρυμμένος θησαυρός στα αισθήματα των ανθρώπων», LiFO, http://www.lifo.gr/mag/features/1850
Μυρτσιώτη Γιώτα (2014), «Μάρκος Μέσκος: Τελικά δεν ηττηθήκαμε, αποτύχαμε», Καθημερινή, http://www.kathimerini.gr/755992/article/proswpa/synentey3eis/markos-meskos-telika-den-htth8hkame-apotyxame
«Μάρκος Μέσκος, οι ωραίοι άνθρωποι πάνε τα βήματά μας μπροστά», Στο κόκκινο… το ραδιόφωνο που ακούει: https://web.archive.org/web/20151114053757/http://www.stokokkino.gr/article/6787
http://www.biblionet.gr/author/319/%CE%9C%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%AD%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%82
http://www.edessacity.gr/civilization/literature/lit502-13_el.htm
Γιώργος Κορδομενίδης (2019), «Μάρκος Μάρκος: 7.9.1935 - 1.1.2019», ιστολόγιο Εντευκτήριο (περιοδικό, εκδόσεις, εκδηλώσεις), https://entefktirio.blogspot.com/2019/01/791935-112019.html
Τζένη Οικονομίδη (2019), «Ο Μάρκος πάνω στο λόφο», ιστολόγιο Εντευκτήριο (περιοδικό, εκδόσεις, εκδηλώσεις), http://entefktirio.blogspot.com/search/label/%CE%A4%CE%B6%CE%AD%CE%BD%CE%B7%20%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B4%CE%B7
Ελένη Χοντολίδου (2019), «"κανενός πολίτης / καμιάς πηγής δεν ήπιαμε νερό". Μικρό και οριστικά μισοτελειωμένο σημείωμα για τον Μάρκο Μέσκο», ιστολόγιο Εντευκτήριο (περιοδικό, εκδόσεις, εκδηλώσεις), https://entefktirio.blogspot.com/2019/02/blog-post.html
Έλληνες λογοτέχνες
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης (Θεσσαλονίκη, 1953) είναι πεζογράφος και δημοσιογράφος της Θεσσαλονίκης. Υπήρξε βασικός συνεργάτης και διευθυντής αρκετών περιοδικών και εφημερίδων της πόλης (Εντευκτήριο, Θ' 97, Μακεδονία, κ.ά.). Συνεργάστηκε επίσης με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς. Στα διηγήματα και τα μυθιστορήματά του, με ρεαλιστική γραφή, θεματοποιεί την καθημερινή ζωή στη Θεσσαλονίκη της Γερμανικής Κατοχής αλλά και του πιο πρόσφατου παρελθόντος.
Βιογραφικά Στοιχεία
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1953. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά Εντευκτήριο, Ο Παρατηρητής, Παραφυάδα και Τραμ. Διηύθυνε την εφημερίδα Θεσσαλονίκη και τα περιοδικά Θ' 97(βραβείο Ιπεκτσί), Τάμαριξ και Χίλια Δέντρα. Επίσης, διετέλεσε διευθυντής του καλλιτεχνικού ενθέτου "Πανσέληνος" της εφημερίδας Κυριακάτικη Μακεδονία, το οποίο το 2000 τιμήθηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο "European Newspaperdesign Awards". Υπήρξε επί δύο χρόνια συνεργάτης της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας.
Ακόμη, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, όπως "Το θέατρο στη Θεσσαλονίκη 1912-1985", "Ο Τσιτσάνης της Θεσσαλονίκης" κ.ά., ενώ σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Παντελή Βούλγαρη, έγραψε το σενάριο για την ταινία του δεύτερου "Όλα είναι δρόμος". Έγραψε ακόμη το κείμενο για τη μουσικοθεατρική παράσταση «Σαν τραγούδι μαγεμένο» που ανέβηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη. Διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. της ΕΡΤ-3 και διευθυντής της καλλιτεχνικής ζώνης του 102 Fm της ΕΡΤ-3. Είναι μέλος της ΕΣΗΕΜΘ και του Δ.Σ του Μορφωτικού της Ιδρύματος. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων Αθηνών.
Τα μυθιστορήματά του Γερνάω Επιτυχώς και Ουζερί Τσιτσάνης έχουν μεταφερθεί στο θέατρο (Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, 2002 και 2005 αντίστοιχα). Το 2015 το Ουζερί Τσιτσάνης μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο, σε σκηνοθεσία Μανούσου Μανουσάκη. Για τη συλλογή διηγημάτων του Η στενωπός των υφασμάτων, τιμήθηκε το 1993 με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος. Τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Διηγήματος του περιοδικού Διαβάζω το 2004 για τη συλλογή διηγημάτων Επί ψύλλου κρεμάμενος. Το 2010 έλαβε το Βραβείο Ιδρύματος Μπότση και το 2012 το Βραβείο "Πέτρος Χάρης" της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο του Περιπολών περί πολλών τυρβάζω. Διηγήματά του έχουν μεταφραστεί στα γερμανικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ολλανδικά, τα τσέχικα, τα εβραϊκά, τα ουγγρικά και τα ιταλικά.
Εργογραφία
Συλλογές διηγημάτων
Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, Ιανός 1989
Η ψίχα της μεταλαβιάς, Τραμ, 1990
Η ψίχα της μεταλαβιάς, Ακριανή λωρίδα, Καστανιώτης 1990
Η στενωπός των υφασμάτων, Καστανιώτης 1992
Πάλι κεντάει ο στρατηγός, Καστανιώτης 1996
Επί ψύλλου κρεμάμενος, Κέδρος 2003
Μεταξύ σφύρας και Αλιάκμονος, Ελληνικά Γράμματα 2009
Περιπολών περί πολλών τυρβάζω, Πατάκης 2011
Νοέμβριος, Πατάκης 2014
Τα Δεδουλευμένα (ή οι συλλογές διηγημάτων Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, Η ψίχα της μεταλαβιάς, Ακριανή λωρίδα, Η στενωπός των υφασμάτων, Πάλι κεντάει ο στρατηγός), Πατάκης, 2016
Μυθιστορήματα
Γερνάω επιτυχώς, Κέδρος 2000
Ουζερί Τσιτσάνης, Κέδρος 2001
Πολύ βούτυρο στο τομάρι του σκύλου, Κέδρος 2006
Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας, Ελληνικά Γράμματα 2008
Ουζερί Τσιτσάνης, Πατάκης 2013
Υπουργός Νύχτας, Πατάκης 2016
CASA ΜΠΙΑΦΡΑ, Πατάκης 2019
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
Έρωτας σε πρώτο πρόσωπο, Κέδρος 1997
Santé, Ύψιλον 1998
Στα γήπεδα η πόλη αναστενάζει, Ιανός 1999
Εν Θεσσαλονίκη: 13 σύγχρονοι πεζογράφοι, Ιανός 2001
Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο 2001
Η δημιουργός. Πληγή από μαχαίρι. Η μύηση. Αγύριστο κεφάλι, Μεταίχμιο 2002
Ανδρικές απολαύσεις, Ελληνικά Γράμματα 2004
Chercher... la France, Αντίκτυπος 2007
Ενδοσκεληδόν, Ζήτρος 2008
Γιώργος Νταλάρας: Σαν τραγούδι μαγεμένο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 2008
Η εντεκάδα, Μπαρτζουλιάνος Ι. Ηλίας 2010
Περί ζώων, Ψυχογιός 2011
Μια πόλη που ξεχνάει το όνομά της, Ιανός 2011
Η Θεσσαλονίκη των συγγραφέων, Ιανός 2011
Έρως 13, Ψυχογιός 2011
Ιστορίες ταχυδρομείου, Ελληνικά Ταχυδρομεία 2014
Ιωάννης Ζεμενός, Αίολος 2015
Άλλα έργα
Απόγευμα Σαββάτου, Ζαρζώνη 2001 [λεύκωμα, δίγλωσση έκδοση]
Ιατρική εφημερίς του στρατού 1890-1897: Κατάλογος περιεχομένων και επιλογή άρθρων, Γεώργιος Ν. Αντωνακόπουλος, Νικόλαος Δ. Σχίζας (επιμ.), Παρισιάνου Α.Ε. 2001
Κρίσεις για το έργο
Ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης εμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα μέσα στη δεκαετία του 1980. Όπως και οι περισσότεροι σύγχρονοί του συγγραφείς, ελλείψει βιωμάτων από τη ναζιστική κατοχή και τον εμφύλιο πόλεμο, αντλεί τα θέματά του από την καθημερινότητα της Θεσσαλονίκης, συσχετίζοντάς την και με προηγούμενες εποχές. Σύμφωνα με τον Π. Σφυρίδη, ο Σκαμπαρδώνης γράφει με ρεαλιστικό ύφος το οποίο, διανθισμένο καθώς είναι με ποιητικά στοιχεία, παρουσιάζει ομοιότητες με το νοτιοαμερικανικό μαγικό ρεαλισμό.
Ο εξομολογητικός τόνος που κυριαρχεί στα έργα του τούς προσδίδει έναν βιωματικό ή και αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, ο οποίος ενισχύεται από τη συχνή παρουσία ιστορικών ή ψευδοϊστορικών στοιχείων, επιστολών ή ημερολογιακών καταγραφών. Η αφήγηση του Σκαμπαρδώνη είναι συνήθως πρωτοπρόσωπη ή επιτελείται από κάποιον αφανή στην πλοκή χαρακτήρα. Οι υποθέσεις των έργων του στρέφονται γύρω από ασήμαντα και τετριμμένα θέματα, όμως εξελίσσονται ως επί το πλείστον με τρόπο απροσδόκητο και παράδοξο. Ο Ζήρας παρατηρεί ότι αυτό το στοιχείο του "παράδοξου" εντάσσεται σε μία ευρύτερη μεταμοντερνιστική τάση των σύγχρονων με τον Σκαμπαρδώνη πεζογράφων για διάλυση της ομοιομορφίας και της συνεκτικότητας της αφήγησης. Έντονο είναι ακόμη το χιούμορ -ή και ο σαρκασμός- και πυκνά τα παιγνιώδη σχήματα λόγου, στοιχεία τα οποία αντί να γειώνουν την αφήγηση, εντείνουν τη συναισθηματική φόρτιση των ηρώων.
Παραπομπές
Έλληνες δημοσιογράφοι
Η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου (Θεσσαλονίκη, 1930) είναι Ελληνίδα ποιήτρια, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Γραμματολογικά, εντάσσεται στους ποιητές της Δεύτερης Μεταπολεμικής Γενιάς. Έργα της έχουν βραβευτεί και μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
Βιογραφικά στοιχεία
Η Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, όπου και τελείωσε τις εγκύκλιες σπουδές της, από γονείς μικρασιάτες το 1930. Στα γράμματα εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1958 με το έμμετρο ποίημά της «Κύπρος-Αλήθεια» στο περιοδικό των Ελληνίδων Βορείου Ελλάδος, ενώ τρία χρόνια αργότερα το 1961, εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή Ψυχή και τέχνη. Στα πρώτα της βήματα η ποιήτρια θα δεχθεί μεγάλες επιρροές από τη Χρυσάνθη Ζιτσαία (1902-1995),1 ενώ αργότερα, καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση του ποιητικού «εγώ» της θα παίξει η Ζωή Καρέλλη (1901-1998), ο Γιώργος Θέμελης (1900-1976), ο Νίκος Καρούζος (1926-1990) και ο Γιώργος Σαραντάρης (1908-1941). Τη συλλογή Ψυχή και τέχνη ακολούθησαν άλλες δεκατρείς, με τελευταία τα Σεντόνια της αγρύπνιας (2006). Ποιήματα της Κέντρου-Αγαθοπούλου δημοσιεύθηκαν σε μεγάλο αριθμό ελληνικών περιοδικών (Νέα Πορεία, Διαγώνιος, Τραμ, Εντευκτήριο, Νέα Εστία, Διαβάζω κ.ά.), κάποια από τα οποία συμπεριλήφθηκαν σε ξενόγλωσσες ανθολογίες και μεταφράστηκαν σε επτά γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, πολωνικά, ρουμανικά και σερβικά).
Η κριτική διακρίνει δύο φάσεις στη δημιουργική πορεία της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου, μία πρώτη, στην οποία ανιχνεύει τις υπαρξιακές δομές της ανθρώπινης φύσης (1965-1975), και μία δεύτερη, ξεκινώντας με τη μεταιχμιακή συλλογή Τα επακόλουθα , στην οποία οι τόνοι χαμηλώνουν και εμφανίζονται στα ποιήματά της εικόνες και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής.3
Την ποίηση της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου κεντρίζουν τόσο ζητήματα υπαρξιακά, όσο και ερωτικά∙ το γήρας, οικείων και δικό της, και ο παρεπόμενος θάνατος, η βραχύτητα του βίου, ακραίες καταστάσεις της ανθρώπινης ζωής, όπως η απόλυτη μοναξιά, συμπλέκονται με τις σχέσεις των δύο φύλων, τις αρχέτυπες μετωνυμίες τους, το αλγεινό υπόβαθρο της ερωτικής μνήμης, με τη γραφή της να πραγματοποιεί μία κίνηση εκκρεμούς με τα δύο της άκρα στον έρωτα και το θάνατο.2 Σταθερά μοτίβα θα επανέρχονται στα ποιήματά της, οριοθετώντας την περιοχή εκείνη που την απασχόλησε περισσότερο, με συχνότερα μοτίβα: το σπίτι, το δέντρο, την πέτρα και το νερό.
Το πεζογραφικό της έργο θα αποτελέσουν μία νουβέλα και πέντε συλλογές διηγημάτων. Ξεκινώντας από το αυτοβιογραφικό Συνοικισμός Σιδηροδρομικών (1998), στο οποίο αναπαρίστανται τα παιδικά και εφηβικά χρόνια της ποιήτριας στο Συνοικισμό Σιδηροδρομικών της Θεσσαλονίκης (ο πατέρας της ήταν μηχανοδηγός) από το Μεσοπόλεμο έως τα μετεμφυλιακά χρόνια, θα ακολουθήσουν τέσσερις συλλογές διηγημάτων, στα οποία κεντρική θέση θα παίξουν και πάλι τα βιώματα της συγγραφέως, ανταποκρινόμενα στις επιταγές της βιωματικής πεζογραφίας την οποία καλλιέργησαν οι λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης.
Το 1964 τιμήθηκε με το «Βραβείο Δήμου Θεσσαλονίκης» για την ανέκδοτη ακόμα συλλογή της, Διασταυρώσεις και σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα, το 1993, με το Βραβείο «Νικηφόρου Βρεττάκου» για τη συλλογή Η σκοτεινή διάρκεια των ημερών. Η συλλογή διηγημάτων της Η παραίτηση της επέφερε το «Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη» το 2003.