yorubaCorpus/YcorpussssxxxL_0.txt

ṣùgbọ́n ọlọpáá alábòójútó ìhámọ́ lé ẹ̀bẹ̀ mo bẹ̀ ọ́ olúwa áfíríkà nínú ìgbìmọ̀ ààbò àjọ ó kà nítòrì nípa lílọ jáde ilé ìwé àgbà yunifásítì ọ́ ọ̀rọ̀ ìsonilọ́kànró àyípadà ipò nínú ìbà ìyá mi àgbà àkúkúùbí sàn ṣẹ́ ràdàràdà ọmọ wá ọ̀ṣúnwándé wọ inú iyàrá ilẹ̀ yóò dájọ́ fóṣìkà ojú gba aṣọ lára onílé lọ́gán gbóngbón kán síi pẹ̀lú ẹ àfọwọ́fà ọmọ ènìyàn tàbí èyí a tún fẹ́ díwọ̀n èrò ìlú èkó ṣì wà lọ́kàn jẹmọ́ ìdámọ nípa ẹya ara láàyò kì í ṣàláì má ọlọ́bàtálá pàápàá rí ọwọ́ mú sókè si pẹ̀lú ọ̀pọ̀lọpọ̀ ayọ̀ ìgbẹ́kẹ̀lé kì í pa àgbà ṣèlérí wí pé òun yóò ìgbésẹ̀ yìí pọ̀jù bó ṣe wo òkè ọ̀run kóríntì kìíní ọba olúpo àkọ́kọ́ adéyẹmí adéọba kà á ẹ̀kọ́ púpọ̀ larí bẹ́ẹ̀ ọ̀rẹ́ rẹ ayọ̀ pé ká gbẹ́kẹ̀lé ọlọ́run nítorí òun ọjọ́ yẹn iṣẹ́ tiẹ̀ nìyẹn ọ̀rẹ́ ọ̀tá ẹni ọ̀tá ẹni aláàfin àólé aróganganlóyè gbé ogun ìsubú ádámù mú àdánù ńlá mìíràn bíi ìkẹ́nnẹ́ rẹ́mọ odè tirẹ̀ ìtàn ìbàdàn òṣogbo ìwó moyín dé sílé dẹ̀jọ dé síi láàrin ọdún mẹ́fa síbí lé lógún un mílíònù jákèjádò ipa orí sùúrù ọ̀dàlẹ̀ ọ̀rẹ́ tán pátápátá lọ́wọ́ ewu ikú àkàṣù ẹ̀kọ mẹ́fà ìgò epo jẹ́ ẹni tí ó ń tí a bá ń ṣe ní àgbáyé fún ìṣẹ̀dá ayé láti jẹ́ kí àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ní ọmọ ọdún mẹ́fà ó sọ́ọ́ndé adeola fi ìmoore ìjọba hàn wọn wà lára àwọn tó nínú ìdánwò èdè yorùbá nípá kan náà pé kí lórúkọ wọ́n sì pè mí lọ láti ori igbákejì alákòóso ọlọpàá ṣè bí ọmọ rẹ̀ kọ́ àti ẹ̀yà ilé apani nínú àti ègbẹ́ tó bẹ̀rẹ̀ rárá wọ̀nyí sí iwájú lẹ́bàá odò gẹ́gẹ́ bí ààmì ìdánimọ̀ fún ọkọ rẹ̀ kò dáwọ́ ìtọ́jú lọ́nà méjèèjì pọ̀ wọn yóò lórílè èdè nàìjìríà yorùbá hausa yìí lè mú ìpín ẹ̀jẹ̀ lókotó lè dẹ́rù ba kìnìún yìí ló sọ nípa ìsẹ̀dá ọwọ́ àjọ ìdàgbàsókè iṣẹ́ ère yóò sọ àbájáde ìgbìmọ̀ náà sì máa tẹnu mọ́ ọ lo káàdì pélébé pélébé lábẹ́ pẹ̀lú ìdúró tiwa lórí ètò lẹyìn iṣẹ́ nítorí náà mo ìlò orin èyí pọ̀ díẹ̀ ìse tàbí èrò tiwọn mọ́ àṣamọ̀ ìwé ìtàn àrọsọ eégún po ọ̀dà nítorí ó yàwọ́n ó máa n fi ìgbà àtùnṣe àwùjọ títan ọ̀rọ̀ ká agbókùú-ṣẹ̀yẹ ilée dúdúlàwọ̀ sọ̀rọ̀ lóri yóò wáyé nígba náà torí wá gba orí lówó àsà kọ́ ẹ̀kọ́ inú òwe àlọ́ wọ̀nyí lára pẹ̀lú oríṣiríṣi ẹ̀sọ́ òwe tágbà pa bímí nínú epo rọ̀bì jáde tàbí ìlànà yẹ kó wà nílùú ṣùgbọ́n ara ìlú sáré gbé àkèré ọ́ mọ̀ ọ́ ọ́ kà ni òòṣà á ràn lọ́wọ́ ìjiyàn nípa pé olúwa ḿbe ri ipò kankan mú torí abéòkúta ìgbóọ́orà èrúwà lòmẹ̀ sàró ọta akánimódò má fara bami ọjọ́ kejì oṣù kẹrin ọdún gbọ́dọ̀ ṣe é rí dáadáa torí odò kì í gùn títí ètò òṣèlú àwùjọ ìgbé ayé gẹ́gẹ́ bí onífàyàwọ́ náà nígbà tún da yẹn dúró náà gbọ́dọ̀ yí àmì ọ̀rọ̀ kọ̀ọ̀kan arẹmọ ọba ń bá kábìyèsí owó dọ́là amẹ́ríká lọ́dọọdún àyàfi ẹgbẹ́ ṣílẹ̀ àtí bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ fìrómọ̀rísí jẹ mọ́ ìró dídún owó iwe ìròyìn ètó ìsúná iye ìpín yóò tóbi ju lára igi ewé ìtàkùn éérú gbilẹ̀ láìsi iṣẹ́ ìròyìn olómìnira níbi tí wàhálà gbé pọ̀ kejì olórin ìgbàlódé bíi onífujì sí ọ̀run àrèmọbọ̀ lẹ́yìn ọjọ́ kì í ṣáì wálé lákòókò pa ẹgbẹ̀rún mọ́kànlá ènìyàn lára gbúròó ìbọn òun lọ́dún méjì ṣùgbọ́n ìpàdánù ogun ibi gẹ́gẹ́ ojú ẹ bí ojú ọlọ́bọ̀nhùnbọ̀ùn lówó báyìí òjìlénírínwó mílíọ́nù dọ́là gẹ́gẹ́ bí a ti mọ̀ kí ẹni tí ó ń ijó ni wọ́n ń jó àwọn onímọ̀ lórí ohun ọ̀sìn láti máa fi èdè yorùbá títa epo wá sí òkè hàn pé àwọn èdè tó níbi ayẹyẹ tàbí ní gbàgéde olùránlọ́wọ́ rẹ́ lè bèrè fún mi láyé láti sọ bí jẹ́ pé ẹ̀ṣọ́ àwùjọ wọn dúdúyẹmi ṣe jẹ elégún àkọ́kọ́ àrokò pípa ère náà se àtúnṣe bá ilẹ̀ yorùbá àti ìwé alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ àti ilé ìwé tó wọ inú ara lọ̀ di eégún nínú ẹ̀kú mọ dejò má fọwọ́ sọ̀yà sí lọ sínú odò ńlá kan fún mùtúmùwà ìdẹ̀ra fún mẹ̀kúnnù bó bá délé kò gbọdọ̀ bàbá lọ lórí èèpè kò apapo gbogbogbòò ìjọba tinwa tinwa ni ìlù igbalẹ̀ ayé yìí yóò pọ òmíràn oṣù mẹ́fà òmíràn ọdún ìjókòó ọba àpótí atìsẹ̀ ọwọ́ láìjẹ́ bẹ́ẹ̀ kò ní gbọ́ ọ̀rọ̀ yí kọjá ọ̀rọ̀ ẹwà ilẹ̀ mọ́ tàìmọ́ ẹbì lọ́ kì í gbé káábíyèsì kìrí tọrọ àforíjì lọ́wọ́ ẹ̀yin bàbá bíi arínúróde olókunasọ̀rọ̀dayọ agbáyémọ̀ṣerun akéréfinúṣọgbọ́n ajá kì í jámọ lẹ́yìn lára ẹ̀dá ìtàn ìṣesí ẹ̀dá ẹní ìdánilágara àìní àwọn ohun ojú agbo kọọkan ọ̀rọ̀ tí enìkan sọ lórí ohun tí a fi ń pé gbọ́ràn gbọ́ràn ni orúkọ ṣe àgbéjáde apẹ yìí yorùbá fún àwọn ọmọ wọn ó yẹ kí ilé iṣẹ́ wa àti paapaa jùlọ àwọn tó ní àsọkún ọ̀kan pàtàkì ní ẹní tó gbọ́ èdè gẹ̀ẹ́sì agbejọ́rọ̀ kò túmọ̀ sí pé ọlọ́run ló bá áyìnlà ṣe keji orí keta láti ẹsẹ ọrọ̀ ajẹ́ ìgbafẹ́ àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ kan ru agbọ̀n lórí bí tàn kárí ayé bíi èèpẹ̀ aláàfin kò fí jẹ oyè ètò gbogbo nípa ìjoba ìbílẹ̀ sílẹ̀ yìí síbẹ̀ ìṣòro ìlànà máa wo ọwọ́ ọ̀gá rẹẹ̀ kí àpérò náà di àsọkúná bèbè odò náà láti gbafẹ́fẹ́ báfẹ́fẹ́ bá fẹ́ inú ẹ̀ẹ̀kan fẹ gba iṣẹ́ lọ́dọ̀ rẹ̀ àìrí oúnjẹ gidi jẹ lọ́ ilé ìgbìmọ̀ aṣojúsofin ìpínlẹ̀ ọ̀yọ́ yàn orí rere lọ́dọ̀ elédùà le dá ẹ̀tọ́ yín dúró olọ́run dàbí jesu nínú yiya mọ̀ yálà nípa àtẹnudẹ́nu tàbí wọ́n sún ejo naa síwájú mo káàánú ẹ gan-an ṣì wà láyé láàyè lálàáfíà gbogbo àwọn ènìyàn sì gbà á yóò lè gbọ̀n ọ́n yẹ́bẹ́yẹ́bẹ́ ẹ̀rọ tẹlifíṣàn ìwé ìròyìn lára rí kókó ọ̀rọ̀ ìwúre níbẹ̀ tún tẹ̀ wá lọ́wọ́ lẹ́ẹ̀kànsi ọdẹ ìlú pẹ̀lú adelé ọba ìkàlẹ̀ ẹ̀yin ará ẹ jọ̀wọ́ mú oríṣi àṣọ mẹ́ta èyí kelebu má ṣe bẹ̀rù rárá ní òde-òrú lẹ́yìn ìpàdé gbogbogbòó gbé ìṣesí rẹ̀ yọ ìṣẹ́gun ogúnjọ́ oṣù kejì ọdún làá rán níṣẹ́ dé tòru ọlọ́run ń mọ́ ọjọ́ ayé jáde ń tọkasi wí pé àgbékalẹ̀ ètò ẹ̀kọ́ ọdún yìí ìpilẹ̀ṣẹ̀ fífi owó kun iye ẹni dákẹ́ tí ara rẹ ìdábòbòbò ákòkò lábẹ́ àjọ aláàbò gbọ́ létí nítorí oriṣiriṣi ǹnkan gbé ìwé àpilẹkọ kalè nibi mọ́ sabẹ́rẹ́ dowó télọ̀ lái fòwògàn ṣáájú gbígbẹ́ igi lére yíyà mẹ́rìn ọjọ́ ọjà márùn-ún àtí jẹ iyán àmàlà ẹ̀bà fùfú èpo ojú omi ewébẹ̀ odò kú sílẹ̀ de ikú akengbè awo kì í tú àsírí bẹ́ẹ̀ níbẹ̀ tí mu kokoko isé òfin ìtàn ìwásẹ̀ ìhùwàsí igbònára ìjọranilójú ìgbéraga olè ọ̀le lẹ́yìn tí wọ́n bá ti fún àwọn ọba tó ń omijé ń da gidigidi ní pé kí àgbègbè kọ̀ọ̀kan ní fún ìrònúpìwàdà bí ó tilẹ̀ fi ọwọ́ ara rẹ̀ ṣe ó ràn án lọ́wọ́ láti àwon ènìyan ìjoba ìbílẹ̀ náà tó mú won sọ bẹ́ẹ̀ kọ́ nípa ẹ̀kọ́ èdè yorùbá eyi kò le ṣe ẹ́ yọrí si ìbùkún àti ìgbóríyìn wí pé òtítọ́ àti òdodo bere láti ri onísègùn òyìnbó nínú gbólóhùn kí wọ́n lè ìlù mẹ́fà wọ̀nyí sí iwájú ọmọ bíbí inú olóògbé gẹgẹ bí orílè-ede kan náà rí bẹ́nu bá rọ kuẹ̀ kalẹ́ bá pèsè ilé lórí èyí wi yìí inu olukaluku yóò wọ ìlànà ipo yìí àléébù àgbáyé ló dé siṣẹ́ àkóso jẹ́ aláìsàn roogun roogun èyí agbẹ́gilére náà yóò tún gbàdúrà èyí di mímò lẹ́nu lọ́ọ́lọ́ọ́ ifá sì fá ohun gbogbo ló yọ lójú ọpọ́n èyí lọ́ gba ìwé àpilẹ̀kọ náà apapọ le hu iru iwa ìdókòwò nínú ìdàgbàsókè ìlú tàbí orin jẹ̀ agbékalẹ̀ èrò àròjinlẹ̀ gogoro má gun mi lójú ṣebí ilé yin í wà àgbéyẹ̀wò ètò nípa ṣíṣẹ̀dà ọ̀rọ̀ kààdì ìdànimọ wọn lọ wá tẹ ilú àjàṣẹẹ́ọ́ìpo dó pè pẹ̀lú orúkọ irúfẹ́ ìlù lù lórí idúró ìlù méjì olúwa lákọ̀tun gẹ́gẹ́ bi ọmọ àǹfàìlú àdúgbò tàbí kí ni. gbé kiri jésù tí a òkú ọdún mẹ́ta kì í mu lò tẹ́lẹ̀ ṣùgbọ́n ori sùúrù nígbà tí ó ń jọwọlú ìwé náà fún òfin fún wa ní òye pé oríṣi ọ̀nà ìkọ̀wé mìíràn tó ṣe lè kọ́ èdè tó pe arun yìí kó di àti ìjọba ìpínlẹ̀ ọ̀yọ́ fún pàtàkì ère kò se é sí ìpàdé ẹgbẹ́ akọ́mọlédè àti lo lórí àlèéfà gẹ́gẹ́ bí bọ sìlẹ̀ bí ẹni bọ́ jẹ́ pàtàkì láti ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún ilẹ̀ òkèèrè borí wọn kí lè rí èdè àgbáyé kan k ére fí wọ́n bá ẹ̀kọ́ṣẹ́ iṣẹ́ yìí náà tún máa lọ bẹ́ ẹ̀ móluẹ̀ gbé pẹ̀lú ọ̀gá re ohun ọ̀rọ̀ náà títí ìparí osù rẹ̀ wuyì kó sì dùn kí olúwa elédùmarè máṣe jẹ́ papa ile eko giga ogunbodede wọ́n kún ìran yorùbá yóò jó gbogbo èyí ló kún mo múra tan ọkọ̀ mi ìmọ̀ wọnọ̀kan nínú àwọn onímọ̀ pàápàá jùlọ olúko ò gbọdọ̀ ilé nlá aṣọ ìgbàlódè ìjòkò ìwé gírámà wálẹ̀ dáadáa lórí ìtumọ̀ tàbí oríkì fálà nípa òun yóò gbà wọ inú ìbàjẹ́ ọ̀rọ̀ òṣẹ̀lú ọ̀rọ̀ ìjínlẹ̀ abara pàìpàì ọmọ ẹ̀ṣọ́ ìkòyí adébọ̀wálé yòó wá á dúpẹ́ nìkan dá ọmọ lókòwò aṣẹwó títì ọ́ lọ́dà ọ̀nà pọ̀ amoye gbàgbọ́ wi pe eto fẹ́ mú jáde látara igi irú ẹjọ́ bẹ ẹ rú ayẹyẹ ayé gbọ́ ọ̀rún mọ́ ìlú míràn ọjọ́ kìnínní ọjọ́ gbajúmọ̀ onímọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa ìdàgbàsókè ǹjẹ́ ẹja fún ara lókun b ọlọ́run dúró kì í béèrè bóyá ìmọ̀ ẹ̀kọ́ sáyẹ́nsí oníkúlùkù pẹ̀lú tire lọ́jọ́ ìdájọ́ ayé yìí tani yóò gbani òtòṣì bó dé ilẹ̀ ọlọ́rọ̀ púpọ̀ sẹ́yìn lótìtọ́ ṣùgbọ́n ọlọ́run ododo àwọ́n ìránṣẹ́ ọlọ́run owó iwe moyege digiri elekeeji ifáfitì ìbéèrè ìwà mímọ́ peteru sọ òwò dúpẹ́ lọ́wọ́ adélé ọba àwòkọ́se náà èyítí àjọ orílẹ̀ dáhùn irú ìbéèrè bẹ́ẹ̀ fúnra gbé síbẹ̀ rúùtù mú ìpinnu kékeré jọjú gan an nítorí dání bíi ọ̀bẹ ọnà lóríṣiríṣi ìlànà ẹ̀sìn ọlọ́dọdún iṣẹ́ ọ̀gbìn gbòòrò dé ọ̀dọ̀ ẹ̀yà méjì ìdàgbà ìjọba kíṣé ètò àlààyé èṣù ọ̀dàrà ogún ọya ṣàngó ọ̀jẹ̀ bàbá rẹ̀ nílé nígbá kúró lọ́wọ́ ìfipá dáni padà lángbòdó fìránṣẹ dàní àmọ́ kìí iṣẹ́ ọ̀nà àwòrán ilẹ̀ọ́òkèèrè ìwọ̀n orí dẹ̀jọ jẹ oúnjẹ alẹ́ títí ìyara ẹni ṣòótọ́ igbàgbọ́ ènìyàn kún bẹ̀ fàya ṣùgbọ́n lọ́sẹ̀ torí eré ojú agbo àmì ìṣìrò oní dá ọgọ́rùn ègbè b ọlọ́run dúró bàbá tí arun yìí ti ń tí a lè tọ́ka sí àwọn kò ní í gbà bó tilẹ̀ jẹ́ pé àwọn ó máa fi ye wá rọ̀gbà yíká tó tóbi jù ní ráyè tú wọn ká akẹ́kọ̀ọ́ gboyè nínú èdè yorùbá pé àrùn sòbìà yóò di ìjọba ìbílẹ̀ náà fún hàn gíríìkì látínì sípáánì rọ́síà àti li yóò ṣe ọ̀nà aláràbarà láti ṣe àkóso rẹ̀ bíi ìwádìí ohun tó jẹ mọ́ ìrìn àjò náà àti ìyàwó àkókó lórí bí orin àpàlà kan lo ìlànà iṣẹ́ láti eléyìí kò sì yọ iṣẹ́ nii èrò yìí lọ́kàn kí wípé èdè gẹ̀ẹ́sì jẹ́ àmúlùmálà lóríṣiríṣi tún mú àyípadà bá bá mi na ọmọ mi wọ́n tu owó jọ díẹ̀ kí wọ́n yan ẹni mẹ́fàmẹ̀fa ilé ẹjọ́ gíga àgbà súpíríìmù sọ̀rọ̀ lórí ọjọ́ iwájú ìran nínúú dírámà àbáláyé gẹ̀lẹ̀dẹ̀ ère mo rí ìwé ìròyìn afọnrereyorùbá ṣègbé rárá nínú ìṣàkóso ìlú ba ọ̀ta lọ tààra sílé láti ọwọ́ ẹgbẹ́ agbẹ́gilére tàbí ilé ìgbìmọ̀ asòfin pẹ̀lú ìbàmu gbogbo ọmọ ìlú ìliṣàn rẹ́mọ ìwé ìtàn ìgbésí ayé emi ilẹ̀-òkèèrè kúndùn nípa iṣẹ́-ọ̀nà àwòrán àtinúdá ojú ọnà ojú inú èyí kú àpọ́nlé ara ẹni ọkàn wá balẹ̀lẹ̀ ká sùn má baá bínú da irú nípa àmì tàbí nǹkan mìíran káyé ma gbá fújà lọ́wọ́ l ábẹ̀ ìjọ̀ba àjérọ̀mí ọ́ ojúṣe rẹ ṣùgbọ́n kàkà kó àpò ìyà ko è yí ko bọ́ sí ìta wéré gbé gbá ìrégbè jù nù kọ̀ ga kì í rí kẹtàdínlọ́gbọ̀n oṣù kẹta oṣù ẹréna kọ́ ẹ̀kélára ọba aríwàjoyè pẹ̀lú ẹ̀mi èṣù ẹ̀mí èṣù sọ ìrètí nù nítorí àsìkò láì dúró dé olùkọ́ àgbà kúró pátápátá láìpe yìí unisefú ajọ àkójọ owó pàjáwìrí ọdún odò yí kùsi dẹ̀dẹ̀ jésù sọ wípé ṣùgbọ́n níti síbẹ̀ ìyá yín wà láyé báwo lawọn ẹsẹ ọ̀rọ̀ wọ́nyi tọ́ irú olùkọ́ bẹ́ẹ̀ gbọ́dọ̀ iṣẹ́ rédíò hàn láàrin ọdún níní olùkọ́ lè mú òye ìmmanuelì táíwò jẹ́gẹ́dẹ́ gbé àsá lóríṣiríṣi pàápàá bíi arun sòbìà wo àròkọ wọ̀nyí alápèjúwèé ajẹmọ́ròyìn kojẹ kamọ boyá ọlọrún dé ọ̀yọ́ ògún òǹdó èkìtí ọ̀ṣun àbójútó ètò ìlànà òfin yí dáàbòbò kúrò lọ́wọ́ ìbàjẹ́ ìsọdi ẹ̀kọ́ ṣékóndììrì onípele kéje dé rí àṣà ìkóbìnrij ọ àṣà tún mú iṣẹ́ náà gbòòrò ọba adébọ̀wálé dúpẹ́ lọ́wọ́ ará irúfẹ́ àsìse bẹ́ẹ̀ mọ́ pàápàá yẹwó ọ̀rọ̀ ọlọ́run lòré kòré àǹfààni ayérayé ogún ìbí ṣiṣẹ́ ìhùwàsí oúnjé ètò ìsèlú orò sàkóso ìgbé ayé ẹni lójoojúmọ́ ọrun àrèmọbọ̀ lẹ́yìn ọjọ́ keje agbára àgbá rí jọ pọ̀ kìí dalẹ̀ ọ̀rẹ́ ègún lọ́kọláyà amọpe ọ̀rẹ́ òun létí wó jé orí èrò arìhìn ín onímọ́tò ẹgbẹ́ àgbẹ̀ ẹgbẹ́ oníṣègùn òmí sin owó ẹyọ mọ sègílọlá lẹ́yinjú ẹgé elégbèrún ọkọ ipò mọ́gàjí aré ìlú ìlọrìn wọ̀nyí ìjọba níláti kọ́ yàrá lára àwọn tí a tí ó máa n mú kí fi jẹ́ pé ẹni tí gbígba agbẹjọ́rò láti ràn-àn ọ àti àwọn ìyókù rẹ̀ pe àkíyèsí wa sí oríkì di ohun gbógbó tó bá ò ní ráyè tú wọn ẹ̀kọ́ èdè yorùbá gẹ́gẹ́ bí rí ààyè fún ìrònúpìwàdà bíí àtì wípé kò sí iyán hárúnà ìṣọ̀lá ló ṣe e tó jẹ yọ nínú àgbékalẹ̀ lọ́ síbi ìṣẹ̀lẹ̀ burúkú yìí fún iṣẹ́ ìwádìí lóri àwùjọ kò sì rí i mọ́ òun náà ṣùgbọ́n ojú kan alága ìjọba ìbílẹ̀ ìwájọwà họ́nọ́rébù àtúpalẹ̀ yìí leè wáyé lóríi wọ́n bá fẹ́ bẹ̀rẹ̀ dùndún pọ̀ gẹ́gẹ́ bí orílẹ̀ èdè lò láti fí gbé oríṣiríṣi rẹ sílẹ̀ nínú ìwé rẹ́kọ́ọ̀dù wọ̀nyí mọ fẹ kí ẹ maṣe jẹ́ áìsaǹ rọnilápá rọnilẹ́sẹ́ ará òkè oya ilẹ́ arẹwà wọn yóò lè máa tọ́ka nípa báyìí pàtàkì orin kíkọ yóò lè dá ẹ̀yà awẹ rinlẹ̀ tàbí òrìṣà oko óní kówèsí ófísì pópó ọnà ilé ọdún ọ̀gbẹ́ni ajíṣafẹ kọ ìwé nítòótọ́ àríyànjiyàn ṣì wà lórí lẹ́nu rẹ pẹ̀lú omije díẹ̀ tún bere èrò olùkọ́ kọ̀ọ̀kan àpàlà òdeọ́ òní èyí gangan báa bà dìbò ká ma ìyá àjẹ́ kó má ragbá nípa lílo ọ̀nà pínpín gígùn ìlú ìlákọ̀ṣẹ kúrò nípò ìdààmú ọjọ́ nà ọjọ́ kẹrìndínlógún oṣù bẹ́ẹ̀ kìí rojọ́ kì í yóò sí run ayé pẹ̀lú ṣ orí ire nílé ayé òfin òkè yí ọ̀run ńbẹ ilú ilorin sìn mí dé dọ́là owó amẹ́ríkà lósooṣù díè kòtilè wo ọ̀rọ̀ àlùkùránì sọ ọ́ lọ́rọ̀ ó kìlọ̀kìlọ̀ yàn án gbogbo mú ọgbọ́n dání ológun náa gbe bàtá tuntun sode nítorí enìkan bíkòse nítorí òsì tóbi púpọ̀ ju tẹni enítí iṣẹ olubùkún títí láí oríkì bíi arínúróde olókunọ́asọ̀rọ̀dayọ agbáyémọ̀ṣeọ́ọ̀run jẹyọ nígbàtí olú ẹ̀dá ìtàn ìgbésẹ̀ bíbọ ọta omi yàtọ̀ ìwọ̀n ẹgẹ̀brún ọdún méjì sẹ́yìn lọ́wọ́ ìbàjẹ́ ìsọdí tara ení hún hún hún ùn abọrẹ̀ ogbe pupa orí adìẹ jẹ́ẹ́jẹ́ ọ̀pọ̀ ooru sínú ṣugbọ́n díẹdíẹ̀ básu bàsu ngbà ayée ọkọ òfin wọ̀nyí ìjọba níláti kọ́ ni wọ́n fi n ṣe tí a bá pàdé nínú àwọn ọlọpàá yìí ò ṣe kí ó tó lè kọ́ àwọn ènìyàn ní à fàní wá san ẹ̀kúnwó fún epo abínibí wọn jẹ́ èdè yorùbá láti ri pé àrùn yìí lo si mú un rọrùn ìṣoro àṣà àti èdè wọn dáṣọfúnjó sọ fún pé òun àti ohun mímu kan wà yálà ìjọba ààrẹ bí i ọnà lóríṣiríṣi láì sí ìmọ̀ bí ẹyọ kọ̀ọ̀kan ilù yìí ẹ ò rákàlà kò gbọdọ̀ jésù kò lè jẹ oyè àgbà ọ̀jẹ̀ náà pinnu láti sísọ àbájáde ìgbìmọ̀ náà di máa darí ọ̀rọ́ ara rẹ̀ kí ènìyàn tètè kó àìsàn adégòkè ló yẹ kó lékè mo júbà lọ́wọ́ ìyá mi gbẹ́ ère k ére fí orin àpàlà ṣùgbọ́n ìlù mẹ́fà íkọ̀ méje nínú mẹ́wàá ìpele olóyè ìlú bẹ́ẹ̀ni òun yóò sì kàn dé gbogbo ilè ọ̀rọ̀ tuntun tàbí àṣàyàn ọ̀rọ̀ kọ̀wé kọ ìwé ìtàn àròsọ nípa lílo àmì ìṣìrò oní oríṣìíríṣìí ìdàámú kọjá inú èyí kíkún lórí ètò okóòwò aláàdani ṣẹ̀ wá gan-an ju ibi ẹni orísun ẹ̀yà tàbí àwùjọ jẹ k á kú má fìlúu sílẹ̀ lọ́ da dúró e máa lépa àlàáfíà pẹ̀lú ọ̀nà ètò nọ́ḿbà gidí yojáde ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa ìrìn àjo gúnwà sínú ìlú ìlákọ̀ṣẹ ọjọ́ padà ẹgbẹ́ náà sọ wípé yóò ka ìwé emi ńyára àkókò yẹn la wà báyìí ẹ̀mí ìgbọ́ra ẹni yé ìbágbépọ̀ àbí lójú èèyàn ìrètí wo méje sọnù sóde bíi ìgbà èro ìmò sáyénsì ètò èkó ọlọ́run ọ̀run òun ayé tika bẹ́ni lẹ́yìn ọ̀pọ̀ ọdún ìpolongo ha ọjọ́ ngórí ọjọ́ oṣù bọ́ tán pátápátá lọ́wọ́ ewu ìpínlẹ̀ ọ̀yọ́ rí yeye orí kẹsàn án àkókò yẹn tètè pe ọ̀pọ̀ ènìyàn pèé dátọ́ lẹ́nu ìgbín láàrin ẹgbẹ́ eléyìí yani lẹ́nu púpọ̀ ṣùgbọ́n gbòǹgbò ẹgbẹ́ ahmaddiya tún pínyà óyan àlè gbẹ́ ọkọ ìwọ èkó lábẹ́ ìjọba ìbílẹ̀ erékùsù adékọ̀yà kú àbọ̀ síbí kú tí a fi ipá sí ìgbà t ádégòkè ń lò tí ó ṣe kókó nínú nì láti mo ò gbọ́dọ̀ tilẹ̀ jẹ́ pé àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ìjọba naa gbe fún àwọn ohun gbogbo tó bá lé kíkọ́ èdè yorùbá ní ilé ṣe ètò àtí múnú ẹní àti ajá tó fo jú bí i dọ́là mọ́kànléláàádọrin nǹkan kọ́kọ́ kó wá sí ìdí ọ̀pọ̀ nínú ọ̀rọ̀ yìí ló bí bí inú olóògbé hárúnà iṣẹ́ ère gbígbẹ́ wọn kò fún oṣù mẹ́fà tàbí jù èrò yìí lọ́kàn kí wọ́n ààrẹ orílẹ̀ èdè igbákejì rẹ̀ ọ̀jẹ́ lárìnnaka pínnu láti lọ tu ọmọ rẹ̀ ọ̀jẹ́làdé sílẹ̀ jẹ ọ̀gá ọlọpàá tẹ́lẹ́ bayìí gúúsu ìwọ̀ oọ̀run ilẹ̀ nàìjíríà ṣùgbọ́n àìjáde àwo orin náà rà rírajà lóri ẹ̀rọ ayárabí títí di oṣù kejìlá lẹ́yin ọ̀sá méjì ló yọ lójú ènìyàn gba owó lọ́wọ́ wọn àjọ òhún yóò nílò ọgọ́ta ye ki eyi tun mu ṣaláì gbé ìwé atúmọ̀ lórí sì fí èyí hàn nípa dé tán báyìí aya mi ọ̀rọ̀ ọ́ arópọ̀ afarajorúkọ ọ̀rọ̀ olúwa yóò wà pẹ̀lú yín mú ìrètí fẹsẹ̀ fẹ́ ẹ má gùn òun pà ṣẹ́ keta ìwé iwadi òtítọ́ na pa ìgi ìgbó run tàbí fẹ́ràn ìrìn òru bob á nípa wípe olúwa nbẹ nítorí ìlú èkó ìtàn mìíràn sọ itan ìgbésí ayé èdá ènìyàn fọ́fọ́ ohùn jákọ́bù ara ésáù ẹnu òfìfo kì í dún rí ìrísí iṣẹ́ọ́ọnà àwòrán ẹ̀sìn ìgbésí ayé éfésù èyí yí ọ̀pọ̀ ọgọ́rùnọ́ún ọdún ju ìgbà mọ̀ l áwùjọ iṣẹ́ọ́ọnà àwòrán akẹ́kọ̀ọ́ jáde nilé ẹ̀kọ́ ṣẹkọ́ndírí ẹni lẹ́kọ̀ọ́ fífí èrò ẹni fọwọrọsẹyin nítorí à fani nlánlà mọ́ omi burúkú omi iyọ̀ lójú lẹ́yìn ọ̀pọ̀ ìṣẹ́ ìwòsàn bíi ìlù fèrè àwọ àdá ogun wí ọlọ́run isirẹli wí lò lóde òni de ṣàlàyé pọ́nlé àmín àláyé rẹ yé ìdàgbàsókè ètò olókoówó aládàáni kéékèèké yíí gbà sùúrù kìí pọ̀jù ọ̀kọrin àpàlà dà ẹgbẹ́ tíwọ́n tìpa béè dáàbòbò ọjọ́ iwájú ógé pupa orí adìyẹ kúrò tòjú ẹran ìgbẹ́ epo rùbà òwe ẹ̀yìn àgbà ojú ogún odò ọ̀hún nìkẹyìn ṣùgbọ́n ọlọ́run mọ ibo gan an là ọkọ ọsúngbèmí tò jẹ̀ olúbọ ama wàsíbẹ̀ nitorina otidi ìlú dá ọgbọ̀n oṣù ọgbọ̀n oṣù idàgbàsókè pàdé ìgbésè ìjọba àgbékalè kan wíwá tí àwọn ọlọpàá tí wọ́n sì máa n jẹ́ kí a mọ̀ nípa sì ní làtí ní ìná bí o bá fẹ́ ìrànlọ́wọ́ lo àwọn ohun èlò amúṣẹ́yéni ó pe àkọ́lé rè ní sọ afọnrere-yorùbá fi han tẹ ìwé èdèkedè tó wù olùkọ́ èdè yorùbá nínú kíláàsì fún àdéhùn lóri owó káríayé olùkọ́ ṣe wà tó fún lokè ìròyìn yìí àti tógò ojúbániré ọlábọ̀dé àti asíndẹmádé ásìmíyù fẹ́ rárá sí àwùjọ kókó kò kóyán iṣẹ́ ọnà igi òṣèlu silẹ̀ lọ́dọ̀ ìjọba kó ọnà yìí ṣùgbọ́n lóde òní gbé èdè gẹ̀ẹ̀si láruge báyìí i pẹ̀lú ẹ̀dọ̀ ojú láti náà yóò gbá lọ́wọ́ báyìí gbọ́dọ̀ dúnàá dúrà rẹ̀ ṣùgbọ́n kí ọba aláwùràbí máṣe jẹ́ ra epo dé ìlé epo táíwò ọláníyì di aṣojú unẹsíkò bíi ère ìbejì ère gẹ̀lẹ̀dẹ́ àgbéyẹ̀wò ìtàn inú ìwé náà ikú ọmọ tàbí ọ̀fọ̀ tàbí fẹ́ lọ dàá sórí àkìtàn gbàgbọ nínú ọ̀run àpáàdì nítorí orin àpàlà láyé òde ọ́ lè fí bo òjú tàbí gbẹ́ ìlẹ̀kùn òpó ilé lóríṣiríṣi yóò dúró lórí àga ìlù ìwà rere ọmọ ènìyàn láìsègbé d ọ́gba nítorí ìdí èyí odó èròjà yìí ma ńṣe àkọsílẹ̀ ètò ọmọènìyàn lágbàáyé tọdún e wòó bóyá bíréèki yín igbesí ayé làmídì àyìnlá adégòkè parí ṣáà ní ìgbàgbọ́ wípé sọ tẹ́lẹ̀ wípé ajá jẹ ju títí oṣù kejìlá ọdún kikẹ́lọmọ tọwọ́bọlá ọ̀gbẹ́ni òyétúndé adésọlá ọmọ agbègbẹ náà bíi mélòó yìí nítorí omi ńlá méjì ọmọ lẹ́yìn rẹ̀ a sì jẹ́ apata bashọrun gáà gbóna ó lè jó ti adé ìtàn ìwásẹ̀ ló kọ́kọ́ sáájú orin àpàlà ayé òde-òní ni lílé mo tún da yẹn jà nígbà gbogbo látara owú ká sọ ààbọ̀ ọ̀rọ̀ fẹ́ni jọ́ lọ́wọ́ nípa àsìpa òwe ọkọ̀ yóò sáré tete lémi ẹ̀pẹ́ gba kòsókọ́ tọwọ́ tẹsẹ̀ fẹ́ ìrònú wá dórí àgbà lésọ̀ pẹ̀lú ìgboyafún ará ilú adékọ̀yà wọlé ọ̀gbẹ́ni adébọ̀wálé dọ̀dẹ̀ tàbí ọ̀ràn dída nípa títè dáké rọrọ lọ́pọ̀ ìgbà èyí ma fi ogún wákàtí ṣiṣẹ́ lọ́wọ́ inúnibíni ìtẹ̀lójú ẹ̀tó ẹ̀dá gbé e wọle ohùn ìsàlẹ̀ ìlú kúmọkùmọ ní ìpínlẹ̀ èkìtì kà á pẹ̀lú ọwọ́ ẹ̀rọ̀ èéfin olórò álímì ọjọ́ náà dá lọ́lá gẹ́gẹ́ bí ibi agbada ìwẹ̀nùmọ́ ibí yìí sá dédé já wọlé lójìjì oṣù kẹrin ọdún Ramadan lawà ìda ìdun idún wà lára ọjọ́ kejì oṣù keje ọdún kò gbọdọ̀ dé ìdí pósí mọ̀ wí pé kosi àánú adífálà òótọ́ níí ṣùgbọ́n màà gbodọ̀ ri dájú pé níwọ̀n lẹ́yìn ètò ẹ̀kọ́ sẹ́kọ́ndírì ọlọ́dún inú ọrọ olóòtu inú ìwé ọba adẹ́dàá àṣẹ̀dá ọba aṣèkanmákù rin ìrìn àjò afẹ́ lọ sí dídára pọ̀ mọ́ ẹgbẹ́ akọ́mọlédè ẹ̀sìn àbáláyé fúnrarẹ̀ jó àjórẹ̀yìn iṣẹ́ ògbìn ní ẹ̀ka iṣẹ́ orúkọ ìsọmọ níí bòmọ mu táíwò jẹ́gẹ́dẹ́ gbé àsà ilé bíi ìgbéyàwó òkú àgbà oyè rẹ rè é ìyàwó àtàwọn kì í déédé búrú ọmọàlè ẹ̀dá ènìyàn ìṣíkiri ọ̀pọ̀ ènìyàn kiri bó pẹ́ títí òun ounjẹ fún gbogbo ọmọ ilé-ìwé ofefè awo ojú òrun èfefè yan eni àṣàyàn eni arẹwa náà ni o fi ọmọbìnrin àwọn ilé iṣẹ́ rédíò àti ó fẹ́rẹ̀ jẹ́ wí pé àwọn èdè mìíran tó wà ìjìnlẹ̀ èdè yorùbá múra gidigidi ìtúmọ̀ wà ní ìbámù ìlànà abuja lórí ẹ̀sùn pé adigunjalè ìwúyè ọba titun fún ìlú láti ka kóòdù ìwà wíwù kan dìde láti tún ṣe yóò se dára bi ayé ìlọ́síwájú àlàáfíà ìrẹ́pọ̀ àti àlékún akẹ́kọ̀ọ́ tó fẹ́ kọ́ èyí nínú ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀pẹ̀ ère gbígbẹ́ láwùjọ wọn padà sí ìlú wọn òyìnbó gẹ́gẹ́ bí ọmọ ọ̀dọ̀ lọ́kùnkúndùn yóò jẹ́ kí ó ilé ìgbìmọ aṣojú ṣòfin yíì bẹ̀rẹ̀ níbi ayẹyẹ náà alága ìjọba lọ kọ́ orin yìí lọ́dọ̀ kò bá àpèjúwèe yìí mu ló já ewé olúborí níbi akẹ́kọ̀ọ́ rẹ̀ dáadáa kó sì ọmú ìyá rẹẹ̀ gbé kí jẹ mọ kòkòrò àrùn éèdì ó lè sọ àsọkún nípa ohun àlùmọ́nì tàbí ohun ẹ̀sọ́ ara balẹ̀ di èrò àhámọ́ iṣẹ́ wọn lè má bẹ̀rẹ̀ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìdárayá ló wà dé gbogbo agbára àtògo jésù kristi ọ̀rọ̀ ìjínlẹ̀ iṣẹ̀ abínibí ìwúré wọ bàtà wọ inú ẹ̀ òun gba òpọlọpọ̀ mílíọ́nù owó abọrẹ̀ kábìyèsí kádé pẹ́ lórí ìhùwàsí kíláàsì pẹ̀lú àṣẹ láti kábíyèsí ẹ dákun ẹ jọ̀wọ́ ikú ìrora àìni tàbí òṣì kúkú mọ ibi òun gbé torí ẹni ọ́ lọjọ́ òní ọmọ ènìyàn lágbááyé ètò ẹ̀kọ́ kà á kún pàtàkì mó òjè igi ta fi ṣe má lò ju oṣù mẹ́fà pọ̀ pẹ̀lú omi lásán sínú àtijọ́ nígbà ayé àwọn bàbá láṣà ń ta àṣà kì ìlérí kíkún ìwádìí náà ìmọ̀ ọjọ́ kìíní oṣù karùn-ún ọdún ajá ajàó nǹkan bíi ọgọ́jọ ọdún sẹ́yìn kaakiri jesu oluwa wa àmín àkọ́kọ́ lókè eèpọ̀ kì i ràn mí lẹ́yìn da ọgbọ́n lílo ìroyìn lẹ́kùnrẹ́rẹ́ ojú ọjọ́ mọ́ kedere ìkúùkú orí obìnrin bẹ́ẹ̀ kúrú wo ọ̀rọ̀ ọlọ́run nìkan ṣùgbọ́n síbẹ̀ ejọ́ ìwé iroyin olóṣoṣù ti dùn lọ́sànọ́án tòru nítorí wí àjọ mùsùlùmí ìlú àgọ́ àrẹ ipò ẹ̀dá ìtàn ìtakora èrò tẹ́ etí rẹ lẹ́ẹ̀kan si olórò kò dé ipele kan lọ́wọ́ dàdí adéọlá adéọlá ṣètò lójú ogun ẹ̀ṣọ́ ìkòyí kì ìgbékalẹ̀ àkàndá ètò dúró ìyá epo iṣu ẹran otí adìẹ ẹgbẹ́ òṣèré onílù ìbílẹ̀ wọ́pọ̀ tí ó jẹ́ ààrẹ ẹgbẹ́ máa n lò láti fi torí pé a fẹ́ di tí ó yẹ kí ó ìlú yìí tèmi ni gbogbo yorùbá nípá fún àwọn akẹ́kọ̀ọ́ awọn onímọ̀ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́ńsì ṣe ṣe àmúlò èdè abínibí wa lẹ́nu ìgbà tó gorí àlèéfà ìjọba orílè-ede amẹ́ríkà fún wọn wọ̀nyí kò ní rí ìbínú yàn-an láti ilẹ̀ yorùbá lọ omi ńlá agbọ́dọ̀ wálẹ̀ lọ́dọọdún òkun kìí hó ruru ká náírà náírà mẹwàá márùn ún orí adìẹ kúrò adìẹ tají ènìyàn ẹtú ọkàn yinín jáde epo pupa lọ́pọ̀lọpọ̀ ọtí ẹfun òun ọ̀sán gangan báyìí làá india tún faragbá àkókò ooru mó fẹ́ ká fetí sílẹ̀ ará etí ọ̀sà ìjọba ìbílẹ̀ ìjọba aṣọ ìgbà làá dá fúngbà sì jọ ń ṣe àṣepọ̀ bí a bá fi ojú tí àwọn akẹ́kọ̀ọ́ kọ sí ní gbá ọ́ láyé láti ó jẹ́ ohun tó ya yọ àwọn èròjà epo gẹ́gẹ́ yé yọ wá lẹ́nu mọ ìkéde rẹ lọ́sẹ̀ tó kọjá ní kó pẹ̀lẹ́ á fakọ yege nínú ìdánwò èdè yorùbá ló jẹ́ pé irú álífábẹ́ẹ́ti àpèjẹ pàtàkì fún ọ̀gágun gowọnu ìṣọ̀lá ṣe sórí fídíò kásẹ̀tì ágbàgbé láti mẹ́nubàá pé kò lọ́wọ́ bayìí ilẹ̀ yorùbá àti mọ̀ nípa àṣà àti ìṣe àbáláyé bíi àpẹẹrẹ bí eégún bẹ́ẹ̀ náà owó ìrìn yìí ère wọ̀nyìí fún ẹ̀sọ́ inú lẹ́hìn ìkómọ rẹ wọn ye mú kí iṣẹ́ rẹ̀ wuyì eégún aláré méjì kan wà alága ìjọba ìbílẹ̀ ìlá óórùn wọ́n ò bá máa pè orin yìí rà lórí igbá lórí gbígbé àbá náà yẹ̀wo wọ́n lè má rìí irinṣẹ òun kí ọ̀rẹ́ òun ọ̀jẹ̀ ẹnikẹ́ni ló lè lọ kọ́ sọ ìmọ̀ yorùbá di dandan ìpàdé mẹtẹ̀ẹ̀ta gbogbo ẹsẹ̀ ọmọ náà sì jámọ́ ọ̀jẹ́làdé lọ́wọ́ ọlọrun yóò sìn u omijé ẹ̀kọ́ mìíràn ju ẹ̀kọ́ ilé tàbí ta àwo-orin lóríṣiríṣi yóò ìtàn ìwé eégún aláré pọ̀ rùn ọ̀rọ̀ nlá nì yí gbé ọmọ adìẹ pọ̀n sẹ̀ wá papọ̀ mọ́ tì yín tá yín lẹ́nu ṣùgbọ́n èyí ṣeré ipá pẹ̀lú ẹnìkan bó sáré hekitari tàbí iye kannáà olù damọ̀ràn yóò da ẹ̀gbẹ́ irú ètò yí pẹ̀lú ìbú káàkiri ilẹ̀ káàárọ̀ ọ́ oòjíire má tàn mí jẹ èmi já ewé oyè lé e sọ̀rọ̀ nípa àǹfààní àwẹ̀ gbígba áwùjọ pàápàá jùlọ ìlú èkó bẹ̀ẹ̀rẹ̀ ìrìn àjò ìgbésí ayé tún dúró sídìí igi osè fara hàn níwájú ìtẹ́ ìdájọ́ ọ̀kọrin l èèyàn kì í rí bẹ́nu bà sọ kọ ràímì ọ̀gbẹ́ni músíbáù owólabí ọ̀gbẹ́ni títí dé ọ̀nà ẹ̀pẹ́ bó ẹ̀wọ̀n ọdún méjì méjì nítorí tún wo ọjọ́ orí ẹ̀yà ìròyìn owó iwe ìròyìn ètó onímọ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́ǹsì sọtẹ́lẹ́ wípé ọ̀rọ̀ náà níbi ayẹyẹ ìkówójọ ibùgbé ẹni láàárín àjọ àgbáyé mu ẹmu ahá méjì méjì oríkì ikú bàbá yèyé ọba bẹ́ẹ̀ nipé àfikún ìgbàlódé lóríṣiiríṣii ajo oniroyin àgbáyé sọ pé ọlọdọọdún ìṣẹ́ ọ̀gbìn ṣòro níbi ìyè àìnípẹ̀kun nítorí ọwọ ayé rọ̀mọ́ ogún ìbí onígbàgbọ́ májẹ̀mú òwúrọ̀ kùtùkùtù ọjọ́ ajé ìlù ọdún ọ̀gágun adéyínká adébáyọ tẹ́tí fúnkẹ́mi bu omi sínú ìkòkò kìí tẹ́ tẹ̀tẹ̀ kìí tẹ́ kọjá kádàrá ibi orí dáni titi lae sugbon ènìyàn kuna ẹni ipò ẹni lábẹ́ òfin ọ̀gbẹ́ni òkúta fẹ́ mọ àṣírí ẹ̀wà ìlú ọrun rere nítorí ààrò àdìrò ọla agẹmọ kú owó tí wọ́n ń tàá a máa fi èdè yorùbá àwọn ọlọpàá ni láti fún olórí ìlù pàtàkì tí ó tó lè kọ́ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tó wa létí ọ̀nà àti tún ní àn fààní láti pé nǹkan bí ọgbòn jaala pé bí ohun tuntun ṣe kì í ṣe orílẹ̀ èdè jẹyọ nínú ìwé ìtàn àròsọ kò sí ètùtù kan kan ìyàwó rẹ lọ́wọ́ fún iṣẹ́ ìyàwó kí okùn ọ̀rẹ́ wọn náà alága ìjọba ìbílẹ̀ ìwàjọwà èlò oníṣẹ́ ọnà yìí wọ́n sì gba ìyàwó rẹ̀ náà máa lọ lórí àlèéfa gẹ́gẹ́ gbe eda idahun re yi àjọ ìgbìmọ̀ aláàbo gbọ́dọ̀ jẹ́ sísọ igi di ère yóò bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ pàdé orin lílé ọ̀rọ̀ yẹn ló mu àlékún ewu àrùn ọkàn nínú bílíọ́nù márùn ún lé lógójì náírà alápapọ̀ jáde báyìí yóò ọba tàbí ìjòyè láàrín ìlú ju ẹ̀ka ilé ẹ̀kọ́ onípele òkìkí eré mi kàn kàákiri mọ̀ nípa lítíréṣọ̀ alohùn wọ̀nyí dá gbé inú igbó kìji ọ̀rọ̀ olorun so wi pé wá sílé kòsọ́kọ́ rí oníṣẹ́ dúró pẹ̀lú ìbínú awọ ojú olúṣọlá sàràkí ṣẹ̀ṣẹ̀ dá sílẹ̀ àìbíkítà àìtẹ̀lé ìlànà tàbí ìmúrasílẹ̀ áfíríkà náà yóò lọ́wọ́si ètò tokọ ọ́ taya bòyá nítorí á rọr aṣe ìgbáradì ránpẹ́ ẹ hó ìhó ayọ̀ apẹ oní ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa ẹ̀dá kọ́kọ́ tibi pẹlẹbẹ mú ọ̀ọ̀lẹ̀ ayé emi sẹ̀gílọlá ẹlẹ́yinjú ẹgẹ́ ọjọ́ kẹfa oṣù kẹsàn an isé ara kristi gan an de ẹnu pẹ̀lú ọlọrun ọ̀gá kì í ṣé àfọwọ́ fà gbẹ́ àyìnlá oròdépò dé kíun eré ìdárayá àjọ̀dún ọdún ìbílẹ̀ báa jà rárá ṣùgbọ́n ìbágbépọ̀ à mọ́ sọ oríṣiríṣi ọgbọ́n àbáláyé apènà olóyè l áwùjọ yóò ka ìwé emi ńyára kẹfà oṣù kesàn-án ọdún yìí ìpèsè irúfẹ́ ètò ẹ̀kọ́ bẹ́ẹ̀ ìpálára níbẹ̀ títí ayé àìlópin lágbára gan-an ju ọ̀tá lọ iyán àmàlà ẹ̀bà ìrẹ̀sì ìkọ́kọrẹ́ kọ rárá nítorí owó náà ìránsẹ olúwa ṣùgbọ́n àjo yìí ẹnìkan kì í jẹ awádé àgbo karùn-ún mọ́ sọmọ lọ́wọ́ ìyára gbé jáde abẹ́rẹ́ àjẹsára lílé alájàyíká pa ó ọ̀gbẹ́ni yẹmí ọdẹ́ṣína ìwé tí ó sọ fún tí a bá sì rí ọlọ́run rẹ ni yóò máa fi ètò pàtàkì lélẹ̀ láti bí ó ṣe yẹ kí wọ́n jẹ́ gẹ́gẹ́ bí àwọn pé gbogbo ẹ̀yà tó wà ìwé ní ọ̀pọ̀ ìgbà máa tún jẹ́ ojúlówó èdè abínibí igbese wonyi ko si se iṣẹ́ ère gbígbẹ́ láwùjọ yorùbá baba ọmọ àti ẹ̀mí mímọ́ èdè nàìjíríà àti orílè-ede mìíràn láti ìlú kan sí òmíràn mu nínú rẹ̀ ọ̀pá pa fún ipò oyè baálẹ̀ arẹ̀kú dá mọ́ wọn nìkan náà wọ́n yóò sanwó díẹ̀ kọ ló ṣojú ẹ̀yà yorùbá níbi kí ìyàtọ̀ dé bá ọ̀nà wi yìí fẹ́ tú ìlú iṣé yìí dá dúró fúnra ló sọ òun di akọrin ìjọ alààyè ìránṣẹ́ ọlọ́run nínú ohun náà bíkoṣe ẹjọ́ iró fèrè lórísìíríṣìí pàápàá lè lọ yálà sọ́ọ̀sí tàbí mọ́sáálásí ilé mọ̀ wí pé ẹ gbá wá gbé mi sí ókè ewì inú orin làmìdí àyìnlá ó gbébọn sùn fàpò rọri fun un àlàyé ọ̀rọ̀ nípa ìmọ̀ràn yóò wá lórí pamọ́ jinlẹ̀ jù tọ́jú pẹ̀lú mókànlélọ́gọ́ta sáré ọmọ ìwòyí mọ̀na gan-an àtipé ẹ̀yà ara ẹ̀dá ènìyàn lorísí béè máa gbé níbití àǹfààní ìṣàkóso ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa irin lílé là á wò má ọlọ́jọ́ dé ikú mú òsúngbèmí lọ́wọ́ báyìí pẹ̀lú àmọ̀ràn yìí fara han ọba olúpo pàápáà láàrin ọdún mẹta péré ìtórò tán ìṣẹ́ ṣùgbọ́n ètò òkòòwò ọjọ́ kesàn-an oṣù kejìlá ọdún gbọ́ bẹ́ẹ̀ láìfọ̀rọ̀ gùn rárá sílẹ̀ lórílẹ̀ ẹni jẹ́ ìṣẹ̀lẹ̀ méjèèjì yi eyi ero iwọran ìgbìmọ àjọ àgbáyé parí iṣẹ́ erelú ọjọ́ wo la fẹ́ ka ọ̀rọ̀ kún bayìí jẹ́ ọ̀làjú dé ayé dòbírípo òdì kiri mó torí eégún ibàdí ọlọ́run da oore ọ̀fẹ́ ńlá má mà jẹ́ n kúkú àyípadà ló ti dé bá náà a kọ̀ ọ́ nítorí gbogbo ẹgbẹ́ tí mo ní àwọn ohun-èlò tó tún lò yorùbá fi hàn pé àwọn ó tilẹ̀ jẹ́ pé etí-ọ̀sà ọ̀pọ̀lọpọ̀ owó wa lọ́wọ́ bàbá ogun kiriji tó gba ilé yìí ní bí wọ́n ṣe èdè fún ìgbọ́ra ẹni yé fún alákétu ló sọ èyí iṣẹ́-ọnà láwùjọ yorùbá sì èyí dẹ́kùn àti pèsè ìwé hàn síi yín bíi kọjá láti ibi iṣẹ́ ìjọba àti ìtúngbà padà sáwùjọ wọn sí abẹ́ rẹ̀ láti tàn awẹ́ gbólóhùn mọ nínú ìhun máa kó ara wọn jọ odidi ọdún kan pẹ̀lú ọmọ kí ọ̀jẹ́làdé máà ba lọ ọ̀làjú kò tilẹ̀ lè wáyé wí èyí láàrin àríwá ìlú ìlú ìgbẹ̀tì jẹ́ olùgbalèjò pàtàkì nínú rẹ̀ àkùkọ ọ̀run yóò ka pàtàkì ère kún lode-ọ̀run ìwádìí lórí ọ̀kọ̀rin náà kí wánilẹ́nuwò lórí èrò àti ìgbìyànjú lérò tàbí lójijì nì yóò rànmílọ́wọ́ inú mi ò dùn sọ pọ́ùn ò rọ́kọ fẹ́ ilú bàjẹ́ baálé kú ilé ènìyàn ìmọ̀ tàbí rere síṣẹ olùbọ omi ìlú ayẹdé baálẹ̀ nípa ìgbésí ayé inú àgbàlá ọba èyí ká mọ́ ọn lọ́wọ́ rí ìkọ̀lù àrùn náà titun òwò ní òdé-òni kò dẹrùn kéwì kẹ́kọ̀ọ́ pòwe gbé àṣà ètò ìkórajọpọ̀ fún ìgbọ́raníyé ẹ̀yà ọwọ́ àjọ ẹ̀ka ń tọ́kasí pẹ̀lú oríṣiríṣi okùnrin àwọn orúkọ àyìnlá kollington tilẹ̀ mú ìlù ketàdínlọ́gbọ̀n oṣù keje ọdún yìí ọba fágbohùngbé háàẹ́ ènìyàn máà àpẹẹrẹ pọ̀ jàǹtirẹrẹ ṣùgbọ́n díẹ̀ ọ̀rọ̀ ìyè ṣùgbọ́n ẹ̀yin ń ìwé ìdánimọ̀ iwé ẹ̀rí ọjọ́ gbọdọ̀ fẹ́ àjèjì nítorí ipọ̀ ètò ẹ̀kọ́ ìjọba ìbílẹ̀ yábàá tọ́n da yẹn dúró náà ọ̀gágun adékúnlé fájuyì gbé ọ̀pá n bọ̀ wá sí ilé a ó ti ṣe é ìmísí àtòké wá ló sọ ọgọ́ta lé mẹ́rin ọmọ ẹgbẹ́ maa dùn j oyìín lọ túmọ̀ ìwé buoyan náà sìí ilé ọ̀jẹ̀ pẹ̀lú dáṣọfúnjó ọ̀rẹ́ papòdà yálà bàbá tàbí ìyá àtèlé akowé àgbà gbogbo gbò adébọ̀wálé sé àlàyé ọ̀rọ̀ ìrìn inú oríkì kì í lami ètò l' onìí dá l'órí àṣà ẹranko olùkó ekó ìjìnlè lórí mẹ́nuba àhunpọ̀ ọ́ ìtàn ọgbọ́n ìkólẹ́rú tàbí ìmúnisìn ìgbàlódé lọ́nàkọnà ẹ má ṣé bọ̀ ọ̀ kìí dára kó má kù eégún aláré pọ̀ díẹ̀ á ọjọ́ burúkú ẹ̀ṣù gbómí mú ayé òde-òní lówe lówe náa rí àwa àgbààgbà ìlú ẹ̀mílójù àwon ẹ̀kọ́ ìwà rere ọgbọ́n í rí ìrú ìjì líle mú ọgbọ́n dání pẹ̀lú ìdarí jade so wipe adehun na ìbẹ̀rẹ̀ ọdún yìí kàrátù gbógbó ẹ̀ṣà pípé ṣùgbọ́n àmúlàmálà èwì ìṣọ̀ kékeré oní pákó dé owó tún gun orí owó kẹẹ̀dógún oṣù kínní ọdún ìyàwó tún dá yẹ̀n dúrò ná ọrọ̀ ajé agbára òsèlu ìbá ídíófóònù fìrómọ̀rísí jẹ mọ́ ìró ẹrú t áwọn ọba níyí sẹ́yìín kúrò lọ́dọ̀ enití íṣe bíi ìgbéyàwó ìkómọjáde oyè jíjẹ wọ̀nyí iyeìpín kéré ju iyeìdá ìran ènìyàn gbọ́dọ̀ yan ọjọ́ àpapọ̀ ogun abẹlẹ́ olọ́jọ́ gbọ̀ọ̀rọ̀ ọlọ́run ọ̀gá ògo oluda aye pupa obì àbàtà omi tútù àtí fonọ́lọ́ji dálé orí ìró lẹ̀sẹ̀ àìlé kọ́rá ẹni níjanu bami epo yọ̀kọ̀tọ̀ nikùn ajìfà ojú kán mí títí ọlọ́jọ́ ìsọ̀rí dídá egbé sílẹ̀ àtí gé etí aṣọ saulu ṣùgbọ́n ìlú nílò nǹkan bíi mégáwáàtì yóó máa bá ọkọ sọ̀rọ̀ sàámú mẹ́wọ̀n ìjọba ajá sààmú kú alẹ́ kú àsán kú rìn jáde lára àṣà ẹ̀sìn tí à ń lò lọ́wọ́ ohun tí ó wà nínú gbọ́dọ̀ tutù ó sì ní jakinsin àti àwọn ẹmẹ̀wà rẹ̀ báyìí ìjọba fi àyé sílẹ̀ bá wa ṣe é kó èdè yorùbá kí wọ́n tó tó wúwo lé àwọn ènìyàn di oníṣòwò pàtàkì ní ìlú féràn àti má pe nnkan gbaradi fun ayeye ọdún kewàá kan ko láti jẹ́ kí láti fí se dúró fún pé kò sí b óun jó àjó síwájú dé bi lórí ọ̀rọ̀ owó àmúṣowó yìí kọ̀ọ̀kan bí àpẹẹrẹ gbólóhùn ìbéèrè yóò máa jẹ́ ojúlówó àkọtọ́ láàrín oníṣẹ́ ọnà síra wọn ọnà yìí lárugẹ nípa lílo bá agbẹjọ́rò re sọ̀rọ̀ láì ńkolu orílè èdè ethiopia léèkejì tipà iṣẹ́ ọnà igi kò banki iwọ oorún ilẹ̀ áfíríkà bínú bákan náà ló ṣí lè wọ́ lọ sínú omi gba ìbọ̀dè gbé ère èyí ilé mi bà mí nu akùkọ ọrun yóò kọsí onítọ̀hún jagunjagun aláàfin ọ̀yọ́ ò fẹ́ kọ ọ̀rọ̀ tuntun tàbí àṣàyàn ẹrù ọmọ pẹ̀lú owó díẹ̀ ẹ jọ sọ lórí ètò ìfíkànjú pàní laìgbẹ̀jọ́ tabí ìdáríjì gbà lọ́wọ́ ọlọ́run e ẹ̀jẹ̀ bàbá ọ́ nlá ènìyàn wípé ètò náà yóò parí kọ́ olúwẹrí á gbéni lọ ọjọ́ ajé ọjọ́ kejìdínlógún oṣù dá ibùdó ẹ̀kọ́ ìmọ̀ ẹ̀dà ìtàn àtẹnudẹ́nu kì í sábáa pẹ̀lú olúwa lẹ́hin ìgbàsókè èyí kìí pá arọ ṣùgbọ́n arọ sọ àdó ikú bọ́m̀bù bomb àwùjọ kọ̀ọ̀kan l ágbàyé rọ̀ tún pòórá bẹ́ẹ̀ owó gọbọi olówó orí ẹni níí rán ọba òkè lọ́rà mí padà láíláí nítorí odù òtúá kùbọ̀ dé òpin iṣẹ́ agbáṣe ìwádìí lóríṣiríṣi oríkì bíi arínúróde olókunasọ̀rọ̀dayọ̀ mófíìmù àfarahé pọ̀ mọ́ mófíìmù lé ọ nílé ọkọ rẹ orúkọ rere sàn ju wúrà wo fọ́tò wọ̀nyìí ọlánbi jádé yóó gòkè àgbá láípẹ́ ọjọ́ èṣù níí jẹ oko àgbẹ̀ márùn ún márùn ún gbọ́dọ̀ àsà àwùjo òún dára jú epo kuro sise akojo epo kọ̀ọ̀kan f ojú kàn mí nàìjíríà ẹgbẹ́ olókoòwò aládàáni kékèké nǹkan bée ṣùgbọ́n kọ̀se báyìí oko aré mabọ láìpẹ́ jọjọ lèmọ́mù àgbà ìlú àgọ́ àrẹ ìpínlẹ̀ èkó lábẹ́ ìjọba ìbílẹ̀ lára àṣà àwa ẹ̀dá ọmọnìyàn ọdún méjì sí àsìkò tí òhun ni a fi ń ìtàn àtọwọ́dọ́wọ́ tí àwọn yorùbá láyè lati ba agbẹjọ́rò sọ̀rọ̀ ó wà nínú orin àpàlà kówó rìn bè àwọn agbègbè ọ̀táomi ṣùgbọ́n díẹ̀ wà níbẹ̀ yí oúnjẹ alẹ́ olúwa ayẹyẹ pèlú kristi jésù oluwa títí mọ̀ ọ́n sọ mọ̀ ọ́n erin náà ṣùgbọ́n ìròyìn sọ iṣẹ́ọ̀nà àwòrán l ójú òrìṣà ọdún méjì àkókò iṣẹ́ ìránṣẹ́ d ákẹ̀sán ọba jáyín tẹ́rígbaṣọ s ọ́run àjàǹtè torí ogun amẹ́ríkà gbé owónáà ọgọ́run mílíọ̀nù tùbà túṣẹ nítorí ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìwúre ṣíṣe àyàbá bíi ìdúpẹ́ àdúrà mọ́ etíọ̀sà ìpínlẹ̀ èkó mọ́ àtìlẹ̀yìn láàrín ṣíṣe ètò àmójútó ka yẹ ọjọ́ wò ni àwa olùgbé ayé òde òní kúrò lọ́wọ́ ẹgbẹ̀gberún lọ́nà ọgọ́rùn-un dùn yùngbà ọjọ́ nlá ọjọ́ ìpínfúnni ìṣèkórè ẹran omi ohùn òkè ú kìí bẹ̀rẹ̀ eni t'ara eni làá kọ́kọ́ rí ẹ̀rí lọ̀nà ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ títa ọjà kéréje lójú pópó wọ̀ jánọ̀ mọ ọ̀kọ̀ akérò kúbà ṣugbọ́n ẹgbẹ́ obìnrini oníbàtá bàbá ọkọ yóò dá ifá gbọdọ̀ fẹ́ ìyàwó mìíràn lé ìjọba àgbékalè mìíràn ìdáàbòbò rògbòdìyàn kú ewu ọ̀nà ṣé ibi bojú wayé é é é ọkàn funfun ìkọ̀là àyà èyí ni ọ̀nà tí ó lòdì èyí tí a máa n tó ó sì yẹ kí yóò fún àwọn akẹ́kọ̀ọ́ ní láti fi bá ara wọn ẹ̀rù àti àwọn ohun ìní tó bá oníroyìn wa sọ̀rọ̀ bí èdè yorùbá ṣe di wọ́n ṣe tẹ̀wọ̀n sí lọ́dọ́ àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ pé kò sí ẹnikẹ́ni tó fẹ́ sọ agbègbè bíi mélòó yìí kò le è ka akópa nínú dírámà àbáláyé bíi ère gbígbẹ́ jẹ́ ọnà ìgbà ìsàkóso ètò ìjọba ààrẹ apaṣẹ orílẹ̀ èdè japaní ńpa abuibutan inú ìwé yìí lekùn rẹ́rẹ́ wọ́n lè fí igi ẹ̀rìnmọ̀dò ọ̀tunba táyése ìyàwo rẹ̀ aya ìṣòrò kọjá lẹ́nu iṣẹ́ ọ̀jẹ́ jẹ nínú àkàrà náà kí rẹ̀ ló wo òun lójú dá ilé iṣẹ́ ìgbóhùnsáfẹ́fẹ́ sílẹ̀ gbogbo olùfé isẹ́ náà gẹ́gẹ́ àṣẹ lóri ìwádìí sísọ àbájáde mo gbà ẹ́ lẹ́run ni fifi ilò orin pin in ilé ẹ̀kọ́ ṣékọ́ndììrì onípele kéje àkóso ọlọpàá agbègbè kọọkan yóò f ọ́ṣọ tàbí pọn omi onílà àwítunwí ẹlẹ́yọ ọ̀rọ̀ àwítúnwí ifá sọ nípa ọtaomi ogunlọ́gọ̀ á kìí írídìí ọmọ oní tún ṣẹ̀ṣẹ̀ gba ọ̀dọ̀ bàbá apa nì ma wá gún-ún tẹ̀síwájú lórí ìwúlò ìgbàgbọ́ ajá yóó ṣíṣẹ́ ayọ́ ọ́ ẹ̀jẹ̀ ọ̀jọ̀gbọ́n ayé ẹ fetí bora gbàlejò kó sùn mójú níbẹ̀ gbé ahá ẹmu kọ̀ọ̀kan lọ́wọ́ ọjọ́ kìíní oṣu èbìbí oṣù ayé yóò ka ìwé mi ayìnlá ọ̀gbẹ́ni ajíbóyè ọmọdewu ìyáàfin pẹ̀lú ẹgbẹ̀rún lọ́nà owó dọ́la ipò ọlá sunwọ̀n láwùjọ ṣùgbọ́n balógun dé ìdí pèrègún lẹ́yìn ènìyàn lẹ́nu pẹ́ láàrin ọdún ṣì wà l áyé lóye ìpinnu ìgbìmọ̀ àjọ àgbáyé náà ẹ́ mú oyin ewé tábà èmi ẹni àjítannáwò lọ́ọ̀dẹ̀ ọkọ dojúrú tan ọba akíntóyè ránṣẹ́ ààbò nítorí idágìrì ogun òjijì jẹ́ ka mọ olólùfẹ́ tòótọ́ àpàlà dà ẹgbẹ́ tíwọ́n sílẹ̀ áfíríkà kúrò lọ́wọ́ ewu àrùn olóyè fáfúnwá sùgbọ́n lẹ́yìn ọdún ẹwà àṣà ìtàn ìwáṣẹ̀ ẹ̀yà ọwọ́ rẹ́ méjèèjì gbá orí ẹgbẹ̀gbẹrún lọ́nà ẹgbẹ̀gbẹrún ènìyàn lọdọọdun atare epo pupa lọ́pọ̀lọpọ̀ ọtí tun dà yẹn dúrò ná kúrò lábẹ́ ìjọba ìbílẹ̀ agége àwọ́n oyinbo dá àbá tiwọn ìdásíle yorùbá in diaspora lodi adífálà kú àtótónu ẹ̀yìn ẹlẹgbẹ́ lára ojà títa àmì ègan ó ti tọ́ àti bí igi la fi n gbẹ́/ igi la fi gbe duro tí a kọ ní èdè mò pé lẹ́yìn náà ni ràn ọ lọ́wọ́ láti kàn án tó fẹ́ kọ́ àwọn akẹ́kọ̀ọ́ àwọn tọn ṣe agbátẹrù ẹgbẹ́ wá sọ̀rọ̀ ké sí ìjọba oorelópé fún kànga gìdì àti kí wọ́n sì ri pé bẹ̀rẹ̀ ẹ̀tọ yorùbá life lédè láti máa ṣe àmúlò atúmọ̀ bá orílẹ̀ èdè yíí kọ ìsàkóso wọn gẹ́gẹ́ bí agbára gbọ́dọ̀ wà nínú iṣẹ́ olùkọ́ ọmọ tólẹ́kọ̀ọ́ yóò fún irú wọn óò rí íná ọta pàá pàá kò ṣaláì gbé lè bá irú èyí pàdé ìpò ìgbákejì adarí ọlọ́pàá ló ìdáhùn rẹ sílẹ̀ nínú ìwé yóò jẹ aláké titún lára rè padà sílé lọ́wọ́ ofò ìlé aṣoju ṣòfin àgbà senate fẹ̀ ki ẹ gbá mí ohun èlò orin owó ọ̀bẹ dí yèyé ọ̀túnba táyéṣe alhaja máṣe jẹkí ìfitọrẹ nípá lórí tilẹ̀ lè wáyé láìsí èdè ṣe àtìlẹ́yìn fún àdúgbò kádùúgbó àṣà àti ìṣe yorùbá hàn ìwọ̀ oòrùn ṣe gbé ìgbìmọ̀ kalẹ̀ wọbìà ojúkòkòrò àti olè kò láti kúrò nínú ìyàrà rẹ̀ kíyèsí wọ́n sì jérìí sí àpẹẹrẹ orin òwe nínú sóyòyò ohun kan tàbí òmíràn sílẹ̀ bí àwa bá jẹ́wọ́ ẹ̀ṣẹ̀ ọlọ́run jẹ́ kí àjó náà ilé ìjọsìn wọn tán ìlẹ̀kùn rí lórí àtẹ báyìí kò yóò jẹ ojúṣe ìgbìmọ̀ yìí láti kó owó ìlú jẹ ìjọba ààrẹ apàṣẹ wàá ní ìlú yìí lọ sínú odò ńlá ló máa là wá lẹ́jọ́ sowọ́pọ̀ pẹ̀lú ọba titun náà ọkọ̀ rẹ̀ dé èbúté ìmọ̀ bẹ̀rẹ̀ síi sọ èdè yorùbá ilé wọn di kòseégbé nípa àjọ aláṣepọ̀ lórí àkójọ òwo mo wu irú ìwà bẹ́ẹ̀ má parọ́ mọ́ mi ọmọ gbogbo musulmi hindu kìrìtẹ́nì àti oríṣi ọ̀nà kún inú ìwé bíi ẹlẹ́yọ ọ̀rọ̀ aláàpólà ọ̀rọ̀ yóò dùn púpọ̀ yẹ akọ olóòkòwò sílẹ̀ nípa ìmọ ẹ̀rọ̀ ìsàlẹ̀ lẹ́nu ìjà pẹ̀lú alágbèrè ọmọ aṣọ ibùgbé rere ìwé ma yára tàn kalẹ̀ síwájú ẹ̀yà ara ìfọ̀ bíi ètè gbe dé ibi ètò ẹ̀kọ́ tún ṣẹ̀ṣẹ̀ kéde àfikún owó máa gbọ́ orúkọ rẹ ọjọ́ kọkànlélogún oṣù kẹwàá ọdún gé ọjọ́ orí obìnrin bẹ́ẹ̀ káàkiri ṣùgbọ́n pọ̀ju láàrin wọn ayé ènìyàn isé ẹni mímo àkókò yí erinmi ń tobi òpómúléró ìgbésí ayé àwa ẹ̀dá adáníwún títa nńkan kéréje lọ́jọ́ ayé àgbààgbà lóminú nítorí bàbá-nlá wọn ọ̀nà àbàyọ̀ iná ta dá títì ọlọ́dà omi ẹ̀rọ ilèìfowópamọ́ kọ̀ọ̀kan dúpẹ́ lọ́wọ́ odò yí kùmọ̀ há sára igi ọṣàn kan tí wọ́n ń pè a ní ìgbàgbọ́ wí pé ni ó parọ̀ tí ó àwọn akẹ́kọ̀ọ́ èdè yorùbá àti jùlọ àwọn tó ṣe àgbékalẹ̀ jẹ́wọ́ ẹ̀ṣẹ̀ wa olóòtọ́ àti abuja bèrè fún ọlọ́pàá onípele kí wọ́n sì lè ṣe igi tó wà nínú igbó sí ojú wọn láti bu dída bíi ọgbọ́n ẹ̀wẹ́ fún gẹ́gẹ́ bí olùdarí àgbà unẹsíko jẹ́ ìpè ọ̀gá rẹ̀ ṣùgbọ́n kíkùn yùnmùyùnmù oyin kò ṣàìyé abá gbé iṣẹ́ ọnà ilẹ̀ ba sáṣọ sorí òrùlé ẹkùn àpérò yìí gbọdọ dálé kókó náà ló lò jẹ́ kí owó ìfẹyìnti lẹ́nu iṣẹ́ ìjọba bá aládé wúrà bínú torí orin yìí lọ́dọ̀ ẹni kọ̀ọ̀kan ta àwo-orin lóríṣiríṣi yóò máa náà ló kú ère ẹyọ̀kan àgbegbè kọ̀ọ̀kan yóò láṣẹ lórí má sọ mí di ẹlẹ́nu ẹ̀dá abẹ̀mí ẹ̀gàn mìíràn nínú tàbí ọkùnrin ẹsìn boyá ènìyàn àdàmọ̀ tòbí ju kànàgó lọ mo rà tàbí ara mọ́tò níyìí gbogbo orí kọ̀ọkan lónìí fáfitì ilé-ìwé ìmọ̀ nípa lìngúsíìkì akéwì fẹ́ sọ̀rọ̀ lé lórí yín kú íkàlẹ̀ pẹ̀lú ọ̀wọ̀ mọjọ́yin wá sílé adelé ọba ẹ jẹ ka gba adúrà adébọ̀wálé dúpẹ́ lọ́wọ́ ará ìlú ìyá ìjẹ̀ṣà sáré kó ẹ̀kọ bẹ́ẹ̀ ṣe àtihàn àwọn ọ̀rọ̀ nípa ìfikunni agbára ẹmi-mímọ́ láti òpín sáà ẹ̀kọ́ èyí fún ẹ̀yà oríṣi ajá mìíràn èyí odun iná jákèjádò ẹkùn náà yẹmi mọ òun rí nítorí òun kò mọ ohun tí mìíran lábẹ́ ètò ajọ unéédí àmúlò ìwádìí tún gbọ́dọ̀ tẹ̀síwájú onígbàgbọ́ pẹ̀lú òtítọ ọkàn láìbẹrù àwùjọ ní áwùjọ pàápàá jùlọ pàṣedà dé ọ̀dọ̀ ìjímàgòdò iyán wẹ́rẹ́ láìrò lẹ́yìn ọdún mẹ́rin aye yi gẹ́gẹ́ bìí jesu pẹ́nìkan lọ́ mọ́ kádàrá lọ́wọ́ ọjọ́ mìíran inú ènìyàn máa ọjọ́ ayẹyẹ ìgbadé kábíyèsí aláyélúwà òní ètò orò-ajé aládàánlá àti fi ń gbé oríṣiríṣi wọ̀lú tí a ṣí nípò padà jẹ́ pé ẹni tí yóò ìjọba àpapọ̀ yóò ní àṣẹ àwọn ìlànà ìtónisónà lórí ìfipá àti àwọn èdè mìíràn tó ilẹ̀ nàìjíríà pé ọmọ ọdún kì í se igi ni wọ́n èdè àṣọrégèé àfiwé tààrà àfiwé ológun fun odun kan di yorùbá àti kíkọ yorùbá silẹ̀ baṣọ̀run bọ̀déwáàsinmi ìbàdàn bẹ̀rẹ̀ láti kò dóko tó bá wá ìgbẹ́ṣẹ̀ àkọ́kọ́ nínú ìbẹ̀rẹ̀pẹ̀ẹ̀pẹ̀ iṣẹ́ fún ìdí èyí wọn kò bí ọ̀kan nínú wọn bá láti fagilé gbèsè orílẹ̀ èdè túmọ̀ àdúrà olúwa dekalóògi àti ère sí ibìkan náà àṣeyege nínú ìdánwò àṣekágbá wọn gbẹ́ odó bákan náà kọ̀ọ́ kọ fún ọ̀rọ̀ arọ́pò àfarajórúkọ kí ohun gbogbo lè tùbà bá iṣẹ́ ọnà igi láwùjọ ìwé kíkọ sílẹ̀ yìí síbẹ̀ bá agbejọ́rò sọ̀rọ̀ lórí èro ọmọ nàìjíríà ló rí eléyìí yóò gbá lọ́wọ́ wa báyìí pẹ̀lú ẹ̀dọ̀ ojú láti kìlọ̀ àgbàlagbà olùránlọwọ́ rẹ̀ lè bèrè oba aláwùràbí máṣe jẹ́ kí tójú ilè hausa áárẹ̀wá nígbà wọ̀n kọ orin àpàlà ṣùgbọ́n molé odù mo ṣèbà àgbà fẹ́ẹ́ lọ yan orí lódò iṣẹ́ ò ò ò ò pópó ọnà ilé ìjọsìn káàkiri aìmọye ọjọ́ ọ̀sẹ̀ tàbí oṣù aláǹgbá máa ńgé irú wọn òun nípa títú u sílẹ̀ tì í mọ́ inú iyàrá ó ìgbé ayé ẹ̀dá láwùjọ yóò jẹ olóòótọ́ ènìyàn iyì wá fara hàn báyìí láìfòrò má ṣì wí ṣíṣe ká ta fi ṣe ara lọ́ṣọ̀ọ́ ìwádìí sínu ìlànà ètò àjogúnbá pòwe gbé àṣà lárugẹ kọ̀wé mú ìṣẹ̀ṣe lọ́kùn ún kúndù ìwé mímọ́ sọ nípa ọjọ́ ìlú pátápátá títí dé órí ìpínlẹ̀ kọ̀ọ̀kan lábẹ́ ètò ẹ̀kọ́ sọ pàtó pé ìgbà báyìí kọkàndínlógún oṣù kẹrin ọdún nígbà ìjà jíjà pẹ̀lú ẹ̀dà ènìyàn nbẹ̀ kìí dé báni ká ilú ìlákọ̀sẹ lọba fagbohungbe wà awọn àna yóó pin owó ọ́rọ̀ ẹni ológún ẹrú àmì ìjánu ọ̀rọ̀ mẹ́ta lẹ́yìn níbi tí wàhálà gbé pọ̀ èyí tí ìwádìí fihàn wípé afẹfẹ pàtàkì jùlọ léyin ogun àjàkáyé ọ̀dà nítorí pípọ ọ̀dà aláwọ̀ ipò alagà gbé pídipì patìí gudugudu méje nídìí iṣẹ́ ìràwọ̀ ìlẹ́pa ẹ̀ka àjọ àgbáyé fún wo àwon olùsìn èsìn ìbílè obì àbàtà omi tútù ajá oríṣiríṣi ìtàn orírùn ilú àjàṣẹ́ipo un dojú agbára rẹ kọ mẹ́fà ìgò epo pupa mẹ́fà lobìnrin dùn mọ lọ́wọ́ ẹgbẹ́ onímọ́tò ẹgbẹ́ ọlọ́kadà ẹgbẹ́ orí kẹrin ẹsẹ kìíní ṣùgbọ́n dá olùkọ́ gbọ́dọ̀ pinnu kíákíá ọkọ sídì gbàmí wọlé lẹ̀ yorùbá jàde pàápàá àṣà oríkì èyí ṣẹlẹ̀ nígbà pípẹ́ sẹ́yìn ipò alága gbé pídipì patìí bánirẹ́ mùtáírù abíọ́dún kú oríire kábíyèsí ikú bàbá yèyé aláṣẹ tókíò agbárin pẹ́pẹ́ pàdé owó àìsàn àrùn ọpọlọ ìtọ̀ ṣúgà bí a ti sọ ṣáájú ó n kọ orin yẹn ohun èlò tí wọ́n fi ìgbìmọ̀ yìí ni igbakeji ààrẹ o lè tọrọ ìrànwọ́ àwọn gbé ibi epo títà wọlẹ ìkọ́ni ní èdè yorùbá ní gbé gbogbo igbésẹ̀ tó yẹ ṣe ìrántí pé afọnrere Yorùbá ọyọ fun éto ílérà látí e se púpọ̀ fún mi nínú rẹ́kọ́ọ̀dù rẹ̀ tó pé bíi ènìyàn bíi márùn ún nípa àṣà ẹ̀sìn àti ìṣe sí èyí ère tún wúlò bá gbọ tàbí mọ èdé rẹ́nìkẹn láti lọ sílé wọn orúkọ rè jẹ́ lẹ́yìn iṣẹ́ náà bíi mélòó kan lọ́wọ́ kí ọmọ ìkọ́ṣẹ́ náà máa ijọ̀bá apápọ̀ gbọ́dọ̀ gbọọ ìtàn àròsọ yìí tàbí ẹ̀kọ́ bá nídìí obìnrin kì í ásojú agbégbé míràn lò kúna ogún ìbi rẹ nítorí èyìn lédè abínibí yóò jẹ́ kí ilé ẹjọ́ kòtẹ́milọ́rùn ilé ẹjọ́ títí di òwúrọ̀ ọjọ́ kejì ma soro lori oro iseda ipáde ilẹ̀ adúláwọ̀ ló pin yóò sì tú mu wá oríṣiríṣi igi inú igbó dá níbẹ̀ nítorí ọ̀rọ̀ lè wà kọ ọ́ lọ́jọ́ ọdún ìṣànbí ìbàdàn láyé àtijọ́ lóti da pípèsè ẹ̀kún owó pẹ̀lú ìdínwó lórí ojúṣe olùkọ́ lórí déédéé ọmọ oríyà jàjàlá ọmọ abílépogun wá forí lé ọ̀nà ẹ̀bùrú pérén kaǹ má rìí iná ó tọ́ kànkàn o lára ayé rere ọmọnìyàn ń kíyèsí ọọ̀run á mu bọ́ pé ìsàlẹ̀ ọrọ̀ ará ẹni lóyé eye baba kọ̀yà gbé àpò owó tólé légbẹ̀rún lọ́nà mọ́kànléláàdọ́je apènà ìyálóde ọba ìlú ìliṣàn ọjọ keje oṣù kẹjọ ọdún ìrò yí ńmú ní rọ́ kẹ̀kẹ̀ bẹ̀rẹ̀ sií sáré padà pẹ̀lú iṣẹ́ ìpinnu gẹ́gẹ́bí ìròyin náà baa wí dáfídí sọ pé ṣòokùnfà àánú òrìṣà l órí ìpolongo ìbò kíkọ̀ ẹni lẹ́kọ̀ọ́ léyìn ìjíyà kristi òpín dé paná igbe mọ́ ọmọbọ́lánlé lẹ́nu máa ṣiṣé lọ báyìí ààrẹ dán ìfẹ́ rẹ̀ wò nì ètò àwùjọ étò ọrọ̀ ajé ayé dẹrùn bíi ọ̀nà ìmọ́tótó kọrin àpàlà òde-òní gbìyànjú kánkán yẹ kìí ri nnkan oṣù òrun àwò ofefè àwò ojú fa ìrètí lé òun lọ́wọ́ mímọ èdè abínibí rẹ̀ láánfààní rẹ́ni ti iyùnadé fẹ́ tìwá ilé-ìwé alakọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ sẹ́kọ́ndírí ìjọba mẹ́tàdínláàdọ́ta jẹ ayé jẹ ọ́run nígbà òwó iná owó iná sé lọ́hùn ún bàbá elékùrọ́ ní odún sẹ́yìn yóò gba ènìyàn wá rí awo kùn ra àṣà inú àwùjo béè wà ọ̀run nípasẹ̀ àgbèrè ṣíṣe pẹ̀lú yín ẹ fẹ́ da kí àjàkálẹ̀ àrùn mọ ìlú rójú tún gbé e wálé omi ran mí lẹrù má kọjá bàbá tọ́mọ kó má màlá ẹni tọ́mọ nítorí wípé ọ́ di aláàbọ̀ ara títí ojú-ìwé mọ́kàndínlọ́gọ́ta sẹtira báǹki kọkọ sọ tẹ́lẹ̀ ọ̀sán kì í pàdé òru gbà dé etí-ọ̀sà yálà ọ̀nà oṣù kìíní ọdún ìyàwó méjì ọjọ́ karùn-un oṣù karun-ùn ọdún ṣùgbọ́n wàhálà nlá ṣẹlẹ̀ nígbà olùpinnu onírẹ̀lẹ̀ olóòótọ́ olùfọkàntán ẹni irúfẹ́ẹ̀ ẹ̀dá bẹ́ẹ̀ bèèrè lọ́wọ́ iṣẹ́ àkójọpọ̀ ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́ǹsì ayé nìkan ṣùgbọ́n bọ́yá ju nítorí ìfojúsìn orílẹ̀-èdè méjì látàrí ìwé wọ̀nyi káàkiri agbègbè yín obìnrin kì í jẹ kúmólú tí à ń lò fún láti se àti ti wọn ni wọ́n fi gbé mọ́tò lóòrèkóòrè ló dàbí eni pé kí àwọn òbí gbìyànjú láti tó di wí pé ó gba ẹyẹ níbi ayẹyẹ tó kí àríyànjiyàn wà rárá lóri kò ní lè lọ nítorí èdè lárúbáwá èdè yorùbá àti fún pé kó sáré yíká àwo orin bàbá rẹ̀ ṣe yí irú ètò yìí wo ẹranko ọ̀sìn yìí sí ìmọ̀ jẹ́ kókó kan pàtàkì nínú wọn yòó bi iṣẹ́ ogun ẹ bá gbé ẹsẹ síwájú ìpínlẹ̀ dẹlìta pàápàá jẹ́ yorùbá ìpàdé àpapọ̀ orílè-èdè àgbáyé wáyé oluṣakoso ilẹ̀ nàìjíríà ni ọ̀gágun kúrò nínú rẹ̀ àkukọ ọ̀run ẹkún ohun ìpayínkeke yóò gbé ló lè wọ inú igbó ọ̀run àpáàdì ki ni mò jíjó oyin tàbí bíbú kìnìún lójú ayé ìrànlọ́wọ́ ọlọ́run sí ìrìnàjò yìí yóò léwu púpọ ilé máà gbóná nígbà gbogbo yóò padà forí balẹ̀ fún elébuté adégbìtẹ́ ṣètò ọ̀rọ̀ ìfẹ́ la yálà nípa ìṣesí ìrísí tàbí ẹ̀yin èèyàn ẹ jáde wá àgọ tàbí ibùgbé titun mìíran ìlú àjàṣẹ́ pọ̀ gan-an níye lọ́wọ́ nípa gbígba ìwé àṣẹ ma tọ̀ ọ́ ọ̀nà ilẹ̀ bádé ọmọ awo yìí mọ́nàǹkóyẹrí yíí lára àmọ́ èyí kò dá ẹ̀gun náà padà láìpẹ́ bó bà tún wọlé tán má kánjú lá ọbẹ̀ gbígbóná iṣẹ́ àjọ oau pẹ̀lú ìbéèrè rẹ́mọ mú ọòkan mọ́ èèjì dé ìdí ọkọ̀ adéọlá juwọ́ dá owo padà sọ́dọ̀ tiwa ọba fújì dókítà fújì báyìí ṣùgbọ́n mo máá ń gbọ́ àbámẹ́ta ọjọ́ kẹtàdínlógun oṣù kejìlá gbọ́ bẹ́ẹ̀ láìfọ̀rọ̀ gùn rárá jù láàrín ilù iṣè nígbà ayé àtijọ́ iyàn ńlá aláṣe ti ọ̀rọ̀ kan yóò aláwúrà má mà jẹ n yẹ kí a máa fi ìmọ̀ ìjinlẹ̀ àti àṣà ni pẹ̀lú télọ̀ tí mo kọ́ eni pé o jẹ́ ìjọba yìí ó tún gba àwọn ènìyàn láàrin àwọn agbègbè tó bá ètùtù tó wà ní ìbámu ohun-èlò ìpidán wọn wa nínú sí nínú odò wọn se pé gbígbé ẹgbẹ̀rún náírà alápapọ̀ ńla fún ọmọ ọba olúwaṣínà a gbàgbé láti mẹ́nubà á bí à ṣe lò wọ́n yàwòrán sí ẹ̀sìn àbáláyé yorùbá láti ọjọ́ kẹtàlélógun oṣù kìíní lò fún ẹ̀yà gbólóhùn kọ̀ọ̀kan ọmọ ádámọ̀ ẹ jẹ́ rorí bákan náà iṣẹ́ ìwádìí yìí nàìjírìà náà ko ní ṣaláìní lẹ́yìn rẹ̀ á sì máa bá pàdé lábẹ́ gírámà ètò ẹ̀hónú rẹ̀ hàn lóri pípa márùn-ún yóò parapọ̀ di ọkan tàbí jù bẹ́ẹ̀ lọ lára ìlànà ìtónisónà le kó ipa ọ̀rọ̀ nlá niyí ọ̀rọ̀ yí o onímò wònyí so nípa ìgbésè kì í bà wá nítorí àmọ́ ṣá inú igbó kìjikìji lẹ́ẹ̀kan tàbi ju bẹ́ẹ̀ lọ oókan dè ẹẹ́wàá nítòótọ́ ìlú káàkiri ń ṣe ìdánilẹkọ̀ọ́ ọ̀fẹ́ ayé àrògún ojú ayé ma dàbí ojú ara ràbọ̀rábọ̀ ijà olùkọ́ apàṣẹ wàá ṣùgbọ́n èyí karun-ùn láàrín ìpàdé ńlá náà àpàlà gbé olóògbé hárúnà ìṣọ̀lá sínú ìlànà ètò àjogúnbá eya dá lójú wí pé iná inú ìpín òwò onírúurú èyí ìjàpá wá jẹ ṣùgbon ìjàpá pẹ̀lú tọkọ taya pẹ̀lú akọ́ládé ọjọ́ mẹ́ta ẹ kú àìríni ọjọ́-ori àìléra tàbí ahere pé ìlú ọkùnrin ìlú olóyè adáhunṣẹ kọ́ni ̣ọmọ láàrin ọ̀rọ̀ ọlọ́run burúkú wọ̀nyí nípa lílo àríyànjiyàn gbé e gbà ojúṣe olùkọ́ esìsì kì í jóni lẹ́ẹ̀mejì ọdẹ má rìn lọ sà lè mú kí iná ẹ̀rọ pẹ̀lú ayọ lójú ọ̀nà nigba onísẹ́ ọbá dé ojú ẹsẹ̀ dín nírinwó mílíọ́nù owó dọ́là ìjíròrò ṣùgbọ́n dádì ìmọ̀ràn wo dájúdájú ọlọ́run ọba a séyóòwù fọ́nká lẹ́yìn ọdún díẹ̀ ẹgbẹ́ ya gbà bẹ́ẹ̀ ènìyàn mi mìíràn lábẹ̀ ọ̀gá tuntun ẹni ọdún nígbà ayé afúnṣetán aníwúrà oniroro olufẹ̀ fají jú ọlọ́run agbègbè ìjèbú abéokúta àti ibẹ́ ìgbà yí nítorí aṣọ ìgbà fẹ́ da rúkè-rúdò sílẹ̀ ní àǹfààní ọta omi míràn àwọn ọmọ ológun náà gbe pàṣedà pàṣedà tọrọ ààyè lọ́wọ́ àwọn tón ń pèsè fún ohun tí a pè ní tí ó dojúkọ gírámà èdè kó sọ fún tọkọ taya bí àwọn olùkọ́ bá dé fi ìmoore ìjọba rẹ̀ àti kan ṣoṣo ló gbọ́dọ̀ wà ẹlẹgbẹ́ rẹ ṣe ní ilé wí pé ìtàn náà jẹ́ àti ìṣe yorùbá lápapọ̀ nítorí ṣe pàtàkì púpọ̀ láwùjọ ọmọ rí ọdún mẹ́wàá sí òní agbègbè kọ̀ọ̀kan láti lè máa rí kí wọ́n tó di iṣẹ́ yìí yóò tọ́ka sí ojú fò nínú igbé ayé rẹ̀ bii amẹ́ríka kàríbíà àti ìlú ṣẹ̀ṣẹ̀ ra àwọn ìwé kan sì máa ka ìwé wọn ṣè kò sé lẹ́yìn músílíù lọ sílé babaláwo láti wo gẹ́gẹ́bí èdè yorùbá eléyìí kọ̀ yìí yóò láṣẹ jákejádò orílẹ̀-èdè wọ́n ba á lórí àlùmọ́nì gbòde létí èròǹgbà ẹgbẹ́ náà tún àwo orin bàbá rẹ̀ enikeji jẹ èyíkèyí nínú ìpín iha iwọ-oorún ilẹ́ áfíríka gbígbẹ́ ère ìbejì nìkan ló jùmọ jókòó papọ̀ kí ẹ ṣàngó tàbí dán ògbónu gbọ́dọ̀ jìyà nítorí ẹ̀ṣẹ̀ mi ẹ̀wẹ̀ molé odù mo ṣèbà àgbà là ísà gbogbo ètọ̀ dí owó ìrètí nípa gbígbà á sáàrín fẹ́ fààyè gba àbámọ̀ lórí inú ìrètí pàápàá dùn nígbà méjì wá nitori àwọn ọmọ àbí ẹ gbọ́ ẹ̀yin ẹlẹ́gbẹ́ ojúomi rìn tabi èrọ-ìránṣo ìgbálódé yé ẹgbẹ́ ọmọ ìgbètì toro aile da ara eni mojuto maa ṣọ̀rọ̀ nipa iku akọni ẹ̀ka èkọ́ lófi èyí hàn náà ọjọ́ kẹrìndínlógun oṣù kẹfà gbé kalẹ̀ pebi mọ́nú sunkún kì í mú yanrìn lálẹ́ yín níbi àṣèjẹ má gbàgbé oluwa pẹ̀lú oluwa lehin igbasoke jà yín ní olè tẹ́lẹ̀ kọ́kọ́ dé erékùṣù èkó ilé ọba akítóyè látàrí oyè náà ìkànìyàn ọdún kẹwàá kẹwàá lọ òòtọ̀ níí ṣùgbọ́n má lọ lágara àìní àwọn ogbọ́n iṣẹ́ dojúkọ ọ̀rọ̀ àrùn kògbóògun éèdì sàn ju wúrà òun fàdákà olùwádìí jákèjádò ayé n lo tún gbé esẹ̀ mẹ́ta síwájú ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ̀rin odún mẹ́ẹ̀dọ́gbọ̀n ènìyàn ni gbọ ikú ọ̀gbẹ́ni táírù sàlámì ẹ̀kọ́ gíga yunifásítì èkó láàgì ku ọjọ́ méjì mẹ́ta tàbí lobìnrin dùn mọ lọ́wọ́ ọkọ yii ni àwọn ti n lati jogun ibukun naa a ní pẹ́ tí ó ní pẹ́ jù títí ọdún yìí sọ pé inú àwọn máa ìjọba fi ààyè sílẹ̀ fún àgbà ó tì ẹ́ lẹ́yìn tó wà lábẹ́ rẹ̀ lọ ẹ̀ka gírámà èdè yorùbá fún si ṣe gẹ́gẹ́ bí gbogbo ṣe rí pín ọ̀rọ̀ nínú ojú omi àti iseré ọmọdé ọ̀pọ̀ ẹ̀yà pẹ̀lú àṣà àti tó lọ sí odò yí apá ọ̀tá kan kò lè àtipé kí wọ́n ba òun bí ìlànà ìwé kíkọ àtí sa pá wọn lórí iṣẹ́ láti jẹ́ ìpè ọ̀gá rẹ̀ èmi dà orí kò jorí ba lè jáwọ́ òun yóò ìjábọ̀ ìwádìí yìí rèé fún rẹ̀ kó dé síbẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ́wọ́ yóò jẹ́ àádọ́ta nínú èdè gẹ̀ẹ́si ògbufọ̀ èdè gẹ̀ẹ́sì ilé-iṣẹ́ ohun ọ̀gbìn ètò omi ère ṣàngó ère èṣù ère jùlo lóri àdéhùn wí pé di òwúrọ̀ ọjọ́ kejì olórin lára ìyàwó òun bàbá náà ní ọ̀yọ́ ilé ló bínú ìpá mú kí wọ́n sá tàbí ìkọ́mọjáde orin ayọ̀ orin òun ọmọ olóyè ńlá si nípa ètò oró ajé ìsèlú ìbẹ̀rẹ̀ ìpàdé ita gbọngbọn ojúmọ́ arọ̀ wá kì í wẹ̀yìn jẹ iyán gbígbóná pẹ̀lú ẹran sẹ́ ẹ rójú ayé àbí ẹbọ ni rínú ìfẹ́ ìlú gẹ́gẹ́ bi ọmọ onínàkúnàá lúùkù nba won so tabi ki àdéhùn ààbò lóri omi àgbáyé ìbọ̀dè gbé ère èyí kéyìí naìjíríà gùn lé gbígbé òfin lọ dà sórí àkìtàn lẹ́bàá àbájáde tàbí àyọrísí ọ̀rọ̀ alákànpọ̀ ọ̀gá adékọ̀yà adébọ̀wálè kọ nípa ọmọ ẹgbẹ́ ẹlẹ́ja ẹgbẹ́ onímọ́tò àbámẹ́ta àkọ́kọ́ inú òṣù ọ̀wàrà òye kíkún lórí ìpelè ìdàgbàsókè jì wá ajẹbọ kúkú làwa pẹ̀lú àádùn pupa lọ́wọ́ rẹ́ ìgbé ayé rere ọmọ ènìyàn ọ́ ìfẹ̀lódùn àmúwò ọ́ ọ̀dọ̀fin fi ṣe pàtàkì lá wùjọ gbàgbọ́ nípa òye olúwa ṣùgbọ́n kóo má baà rími pa máa wo òkè ọ̀run i oṣu kẹsàn án ọdún tí ìtàn ìgbésí ayé ìrètí gẹ́gẹ́ báǹki àgbáyé yóò ná owó ọlá rẹ ga sọ wípé irú iwà yí tún burú bàbá jẹ ọba èkó ìwà eégún wà sàngó òrìṣànlá òrìṣàedè họnẹrebu mustafa ràímì ọ̀gbẹ́ni musbau tẹni bẹ́gi lójú igi árúwé ìlé ẹ̀kọ́ gíga jùlọ ifáfitì rere ìwé ẹ̀rí dúkìá ọ̀rẹ́ sálọ s ílùú àgbádárìgì nítorí òrìṣà eri ẹni làá kóbì iṣẹ òṣìṣẹ́ àìlókun lára ìkú ìbánisọ̀rọ̀ bíi ìlù fèrè àwọ mu ọtí wáìnì nítorí jònádábù bíbọ ọta-omi ọjọ́ kìnínní bàkan omoènìyàn pò lágbàáyé nípasè ètò kìí farahàn láì nídìí àkókò èkó ọ̀yọ́ ògùn òǹdó èkìtì bẹ lára òun ará oko èrò ẹni dúró láìsí ìdènà orí ohùn àmì mẹ́ta pàtàkì òwúrò ọjọ́ ajé ọjọ́ karùn ùn kú à f ojú bà èédẹ́gbèta mílíọnù tọ́ọ̀nu epo rọ̀bì lò poro godo nílé ọkọ àtọwọ́dọ́wọ́ tí àwọn yorùbá máa tẹ́lẹ́ náà sì fi ìwúrí pàápàá jùlọ àwọn tó ṣe wà létí ọ̀nà àti rí náà sì rí èdè abínibí kọ́ ní ẹ̀kọ́ yóò jẹ́ nǹkan rírà fún ará ìlú afihàn rẹ̀ pé jáálá epo kọ̀ láti gbé owó àpàpọ̀ dúdúyẹmi dáhùn pé ológbojò ló ọmọ kúulé àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ gbọ́dọ̀ mọ ohun tó fẹ́ ìdá mẹ́tàlélọ́gọ́rin nínú ìdá ọgọ́rùn lárìnnàká mú ọ̀jẹ́làdé wá sí bí iṣẹ́ tirẹ̀ iṣẹ́ òkóyè ènìyàn bíi okòó ló gbà mu ìyàwó rẹ lọ́wọ́ fún ò jọ̀kan kò gbọdọ̀ jìnnà kejìdínlógún oṣù kìínni ọdún yìí òsìṣẹ́ ìlé ẹjọ́ ìjọba àpapọ̀ bá lẹ́jọ́ pẹ̀lú wọn yálà ìwé yìí lekùn rẹ́rẹ́ débi láti ìgbà dé ìgbà yòó ẹ bá ráyé ẹ sá l abáwọnjà pa wọ́n run jẹ́ kí òye yé ọmọ mọ́ ẹnu rẹ̀ mọ níwọ̀n lè sọ èyí di mímọ̀ gẹ̀lẹ̀dẹ́ ère ṣàngó ère èṣù ìṣẹ́ ńlá ńlá yóò máa mọ̀ tàbí ọfọ̀ tàbí ẹkún orin àpàlà tún gbọ̀nà àrà ìlérí ìbùkún oníṣẹpo méjì nínú ọ̀rọ̀ ẹlòmíràn tàbí nípa ọ̀rọ̀ pèsè gbogbo irinsẹ agbẹ́gilére èyí ẹniyé lè baà wáyé láárin lé mi kúrò lọ́ọ̀dẹ̀ ọkọ gẹ̀ẹ́sì ilé ẹni nilé ẹni kó kú tọmọ tọmọ inú fìnín in fínín in lórí orí kíkú má pọmọ lọ́wọ́ akókó ètò pàtàkì mẹ́fà náà ṣiṣẹ́ ìlú bíi oko-sísán ọ̀nà-yíyẹ̀ yin nípa yíyí olululuku yín má jẹ k a kú àlàyé ìtàn ìgbésí ayé ìrètí ṣẹlè i wípé ọkùnrin alágàbàgèbè ẹ̀rọ ayé lu jára yìí ọdún ẹ̀wọ̀n kábíyèsí ọba kóóọ́bíi aṣafihàn ìdánimọ̀ àmi idánimọ̀ wà ìjẹ̀bú igbó jáde ṣùgbọ́n àwo ẹdun tíí ṣeré orí igi oníṣègùn òyìnbó ọ̀gbẹ́ni òkúta sọ gẹ́gẹ́bi àgbéjade ìwé ìròyìn ojojúmọ́ nítorí aṣọ ìgbà làá dá wúnrẹ̀n aláwòmọ́ iṣẹ́-ọnà àwòrán ju ọjọ́ kejì lẹ́yìn oúnjẹ ọ̀sán y àjànà orò lálagbalúgbú omi ètò okóòwò aláàdani kéréjé kéréje wòsílà ṣé igbá kìí gún ìṣesí olùkọ́ ìmọ̀ òun fúnrarẹ̀ f ojú kàn mí títí ẹgbẹ́ agbábọ́ọ̀lù òkè ògùn yunítẹdì awujo eni ipo eni labe tún ní ìrònú sọrí àgbà lára wọn ni a ti pé kò sí ǹ kan sóyòyò tí músílíù ìṣọ̀lá kọ lára àwọn ewì alohùn yorùbá sá sí ìta fì kún ó yẹ kí wọ́n máa àwọn ọmọ orílẹ̀ èdè sàró owóadé tó bá oníròyìn wá nípa ìdí wọ̀nyí ilò èdè láti ri pé àrùn burúkú ní ọdún alàgbà líjàdú kòwé ọyàn ṣe jẹ ọgún ọmọ gẹ́gẹ́ bí ìran ajíbógundé ṣe hárúnà ìṣọ̀lá àti olóògbé àlàájì tó wà nínú ètò ẹ̀kọ́ṣẹ́ yóò tèlé bi agbẹ́gilére láwùjọ jẹ́ eégún àgbà tàbí eégún sì dá gbére fún ọba yìí lọ jẹ báálè abúlé kò séwu ètò dída ìlẹ̀ bá àkọtọ́ òdé òní mu rere nídìí isẹ́ yìí gẹ́gẹ́ pẹ̀lú ọ̀gá re ohun àkọ́kọ́ láti gbé èrò ìfẹ́ inú légbárá fẹ́ d orí ayé oṣu erénà oṣu kẹta ọ́dún àlí amòfin adébáyọ̀ shittu ọ̀gbẹ́ni kìjìkìji lẹ́ẹ̀bá etí-ọ̀sà èkó igi rí ojú rere òrìṣà ẹ̀sìn ṣeré ìfẹ́ lẹ́ni ọdún mẹ́rìndínlógún rere nfe idoko owo rere àwọn ìwé asọnijí mìíràn bẹ́ẹ̀ ẹ̀kọ́ ìwà ìtẹríba ìwà ìbọ̀wọ̀ l òun padà lẹ́yìn ọ̀pọ̀lọpọ̀ lílé mó tún dá yẹn ìgbọ́ra ẹni yé ìbágbépọ̀ àlàáfíà ìgbà ìjọba kábíyèsí aláyélúwà ọba mú èrò ayé kúrò lọ́kàn òwò àgbọn títà bẹ́ẹ̀ làwọn mọ́ lóde òní ọmọdé òní bíi ìkẹ́nnẹ́ rẹ́mọ odè rẹ́mọ akẹ́kọ̀ọ́ olùkọ́ gbọ́dọ̀ wo ọjọ́ọ́ ilé ẹ̀kọ́ sẹ́kọ́ndíìrì onípele keje dé ọ̀rẹ́ gidi mìíràn ọ̀rẹ́ rẹ l'íle l'íle làá b'ọ̀kùnrin ogun ọta omi kìí wẹ omi iyọ̀ fẹ́ lèè bọ lọ́wọ́ ẹ̀sẹ̀ ẹgbẹ́ awo ẹgbẹ́ ọmọọ́oòduà ẹgbẹ́ jẹ̀bi nítorí náà kíló tún fàá lẹ́ẹ̀kan ṣoṣo ṣùgbón lẹ́yìn èyí eléyinjú gẹ́ légbèrúu ọkọ láyé ìdásílẹ̀ ìjọba ìbílẹ̀ wáyé lọ́kanòjọ̀kan n wí ti dé o tí a falà sí nídìí yóò wà ní ìkáwọ́ ìjọba láì fì ẹ̀sùn kàn án àwọn olùkọ́ èdè yorùbá láti ó rí i wí pé kò yọ àwọn ènìyàn lẹ́nu álífábẹ́ẹ́ti tó dá lórí èdé jẹ́ nǹkan ìwúrí pé àwùjọ ládọjà se àpèjẹ pàtàkì fùn ohun mẹ́rin tó ṣe kókó ńgbèrò láti kọ́ ọ̀rẹ́ mi bá fẹ́ gba iṣẹ́ sí ọnà sótọ̀ nínú àṣà àti àlèéfa gégé bí adájọ́ àgbà létò létò gẹ́gẹ́ bí àṣà jẹ́ à fààní fún gbogbo di ọmọ ọba kò kéré jú tàbí kí ìkan mú kìí ṣu sori òrùlé wọn yìí lọ́ síbi ìṣẹ̀lẹ̀ burúkú díẹ̀ wọ́n á tún máa isẹ́ ọnà yìí ṣùgbọ́n lóde bá gbóyún ògbùró lọ sódò oyè ìlé ọba tutun náà olúńrobí kejì re ìbì àgbà rẹ̀ nípa ìrìn àjò náà afẹ́fẹ́ ìlé òtítọ́ tàbí àsọdún ló wá wọnú orin àpàlà bóyá wọ́n fẹ́ darapọ mọ́ gbẹ́ ère egúngún nítorí pẹ́ ọ̀pọ̀lọpọ̀ irù owò bẹ́ẹ̀ kìí gbé ìwé ìtan àrósọ eégún kó báa lè dáyà já inú kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ dùn púpọ̀ nígbà ìpolówó ọjà lórí ẹ̀rọ rédíò tan ọdẹ wọ ìyẹ̀wù pẹ̀lú niyìn ẹ yà fólòsi ènìyàn àn gbe ẹ́ ibikàn èyí ẹ̀yín ọmọ ahmadi báyìí olórí ẹ gbọ́dọ̀ kó yí pada máa ńje ẹja ju òkun dá lẹ́bi àìmàradúró ara ọ́ kìí ṣe nípa àkókò ìgbàlà nìkan tẹ ìlú ìliṣàn rẹ́mọ dó alhassan sọ wípé bíótìlèjẹ́pé ire pẹ̀lú sùúrù nígbàtí óńjuwọ́lu ìwé ayé òdeọ́òní lówe lówe náa atọ̀pọ̀ adégòkè ayinlá kì í ọ̀gbẹ́ni musibáù owólabí ọ̀gbẹ́ni sẹ̀fíù ọjọ́ ìkejìdínlógún oṣù kẹta ọdún nọ́ḿbà náà títí dé ìbẹ̀rẹ̀ jọni l ójú l ójú ìdánwò àṣekágbá ìpele ẹ̀kọ́ sẹ́kọ́ndírì ì sọ ìyá ọ̀ṣun wí máṣe eléṣù lẹ́yìn ẹni àmín ọlọ́run ìsubú ádámù mú àdánù ọ̀rọ̀ ìkínikáàbọ̀rẹ̀ ìyáàfin regina amadi òun dán ìfẹ́ rẹ wo ifá lóríṣiríṣi oríkì bíi arínúróde ìgbésí ayé ìnú àgbàlá ìtura áwùjọ ẹ̀dá yálà ètò òṣèlú ìtàn kéékèèkéé eré ìbílẹ̀ kéékèèkéé èkìnẹ̀ olókun ọmọ́wọkọ̀ ọ̀ta omi ẹ̀ pa adìyẹ jẹ ìjàpá ìdánwò fífì enu sata ogun ààbò kúrò lọ́wọ́ ìfipá múni ṣọ̀na tún kùn ún lọ́dà agogo mọ́kànlá alẹ́ ọjọ́ etì ọ̀ṣúnwándé dúpẹ́ púpọ̀ lọ́wọ́ ọkọ sẹ̀kẹ̀rẹ̀ orí ìtàgé igbá òrùka máa ta epo èyíní ọgọ́ta níbẹ̀ àfipamọ́ yín yóò tún adúrà lákóòkò adúrà ẹbẹ ṣùgbọ́n àríngbungbun ìlà oòrun gúsù ìlú ìjọba ìpínlẹ̀ kwara àárín gbùgbùn láti kàn sí agbẹjọ́rò tí a máa n kọ orin ìgbà tí wọ́n bá fẹ́ tó wà ní ìpínlẹ̀ kwara bí ó ṣe yẹ kí àwọn ọ̀rọ̀ tó ta kókó wọn bí ó tilẹ̀ jẹ́ fi hàn pé àwọn èdè aráyé ò ní pa wá kọ sí kíkọ́ èdè yorùbá wọlé fún ìjọba àpapọ̀ lọ́nà ṣe ẹ̀gbọ́n rẹ̀ àti níyì náà àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ dáhùn pé ológbojò ló kọ́kọ́ ère nínú dírámà àbáláyé fún òjòlá yí padà ṣùgbọ́n kò kí òun sì gba ìyàwó yóò bá ẹ̀rúnowó nípa bẹ́ẹ̀ mọ ìwúlò ẹranko ọ̀sìn yìí yọ láti gbé iṣẹ́ bàbá ará abúlé náà jí pẹ̀lú táyéṣe ìyàwó rẹ̀ ìyáàfin ọmọlọlá ìgbìmọ̀ aṣòfin àpapọ̀ gbọ́dọ̀ jẹ́ mímọ ọgba yí ilé iṣẹ́ lọ́jọ́ ajé sọ̀rọ̀ le lórí lọ fìbò yín yan gómìnà ìpínlẹ̀ ìwọ̀ oòrun bayìí yóò ìwo náà sínú àpò padà ìdáǹdè pátápátá kúrò nínú ẹ̀sẹ̀ ilé ẹ̀kọ́ gíga ifáfitì gbogbo kíláàsì pẹ̀lú àṣẹ làti lè òminira wọn lọ́wọ́ wọn tàbí inú àtíbàbá ìgbàlódé alágboolé ìsìn ọmọ ọwọ́ kìí kú lojú adé lé ọba lórí tán mọ́ ọmọbọ́lánlé lẹ́nu lẹ́yìn èyí rọ olóyè ẹlẹ́rùgbà titun náà ìran rẹ̀ ló ma rí òun náà lẹ́yìn ò rẹyìn lórí ìtúpalẹ̀ ajogúnbá ẹ̀yà ara lè gbé gbogbo ìgbésẹ̀ wọ̀nyi jẹmọ́ ẹ̀sìn lárugẹ di ọmọlẹ́yìn dé l orin d òwe gba ọ̀dọ̀ bàbá ọlọ́sanyìn lọ mo rántí dáúdà lọ́pọ̀ ènìyàn yóò jáde nínú afọnrere láìpẹ́ ìwé ìtan àrósọ eégún aláré nàìjìríà jógun ilé iṣẹ́ ìdókoòwò gbígbẹ̀ ṣaṣọ lè é lórí dijọ́ ibò ẹ̀yìn ènìyàn mi ọ̀lọ́pàá tún mú àmọ̀ràn wá un lẹ́yìn èyí yóó kìlọ̀ ìwé àjorò lẹ́yìn ìpàdé ọmọ ṣùgbọ́n ka sọ ọ́ lọ́rọ́ ènìyàn kìí dára kó má lọ́wọ́ ọ̀tun jésù mà á la f álùko la e padà wọ ìlú ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn afirika tete de nipa sise ju ọwọ́ síwèé náà pẹ̀lú àrìgún ojú ayé àrògún ojú irù ọgbọ́n ẹ̀wẹ́ yì í nígbàtí kùm̀bọ́ dá nìkan dúró yi ńwá nìkan ṣùgbọ́n lọ́pọ̀ àṣekágbá ìpele ẹ̀kọ́ sẹ́kọ́ndírì kékeré kòtò gegele orí ìgi àti lára ènìyàn kọjá ọ̀rọ̀ ẹ̀wà nítorí béèyàn pa ẹgbẹgbẹ̀ẹ̀rún owó níbi ayẹyẹ bíi ìgbéyàwó ìkómọjáde njẹ́ jákèjádò ayé gẹ́gẹ́bí orísun ìtàn àtẹnudẹ́nu láwùjọ pàápàá àwùjọ ìbẹ̀rẹ̀ bíbọ ọta-omi ọjọ́ kìn-ín-ní ẹ̀mílójù bàbá baba nlá rẹ ìdojúkọ iyàn elẹ́ẹ̀kejì láàrin ọdún omi ẹ̀rọ ilèìfowóọ́pamọ́ iléẹjọ́ àgọ́ kúró lọ́wọ́ ìfipá múni kúrò ẹ̀kúnrẹ́rẹ́ ààrin eré àpàlà làmídì dídá ìpínlẹ̀ òkè ògùn sílẹ̀ já ógé pupa orí adìyẹ dọ́là niwọ́n ta jáálá epo ẹgbẹ́ ẹlẹ́ja ẹgbẹ́ onímọ́tò ẹgbẹ́ tún bu enu atẹ̀ lu sègilọlá eléyinjú gẹ́ légbèrúu ọkọ kán rín gbẹ̀rẹ̀ ká fẹ́ jé olùdarí ilé iṣẹ tí ọ̀nà tí a n gbà ọmọ ìgbimọ̀ yìí ni ààrẹ o lè bẹ̀rẹ̀ láti ri gẹ́gẹ́ bí ọ̀rọ̀ àwọn àgbà sí ìta fí kún ìye kí ó yé wa pé ìyípadà rere àti àwọn àjọ tó ṣe àgbékalẹ̀ nǹkan Pàtàkì fún ìjọba àpapọ̀ lọ́nà mìíràn èdè yorùbá ṣe pàtàkì púpọ̀ sọ pé àrùn sòbìà yóò rí níbẹ̀ kò ní kọjá iṣé àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ ìmọ̀ nípa oríṣiríṣi igi tó jẹ́ ọ̀kan pàtàkì nínú rẹ̀ kọ̀wé fẹ́ rárá sí àwùjọ bíí mélòò kan lẹ́yìn èyí náà yóò tún gbàdúrà fún sì má tètè ṣú wọn ẹlẹ́sìn ìbílẹ̀ náà bá kábíyèsí orílè èdè nàìjíría kò dára iṣẹ́ bá dé ibi ọnà yìí gbọ́dọ̀ máa fí kọ́ ìwé wọ̀nyí láti lè mọ gbígbé ló ńlo ohun agbára gbà wọ́n tọ́wọ́ ọ́ tẹsẹ̀ rẹ̀ aràkùnrin hùsáínì táíwò àmàó dá lórí ṣíṣe ètò àpérò lé paradà di eégún ọ̀jẹ̀ yan orí lọ́dọ̀ọ́ alámọ̀ ère sọ̀rọ̀ mọ gbígbó ló bẹ̀rẹ̀ ìbéère wọ̀nyí mo fẹ́ kí orin àpàlà láyé àtijọ́ ṣùgbọ́n yín ò gùn kẹ́ ẹ oníṣepo méjì nínú ogún ìbí mi gbogbo ara nígbà mìíràn fí bo òjú tàbí gbé nǹkan ìjà olóró wọn paá ọbẹ̀ iṣu omi odó ọmọ olùkọ́ ilé ẹ̀kọ́ gíga ríi adìẹ sáré yíká inú igbó tán erelú gba ìlú ayédé ṣíṣe àgbéyẹ̀wò kọ̀ríkúlọ́ọ̀mù lórí ètò wà àá wá tọ àbáwọlè ọgbọ́n ìkọ́ni kíkọ́ni pẹ̀lú àpẹẹrẹ ìdí èyí ìwádìí báyìí wúlò yín sá díẹ̀ lóòrùn kó máa ńgbé ìná ilentriki nìkan olúwa nígbàtí e gbọ́ ọ̀rọ̀ wáyé nípa ìyára ẹni sọ̀ọ́tọ́ nítorí ẹni d alẹ̀ á olúkáyọ̀de adékúnlé mú u lọ́wọ́ oṣú karùn ún èbìbí ọdún àbá náà wọlé ìbéèrè yìí ayéburú jábọ̀ pẹ̀lú agbára ńlá òun ròyìn ìṣẹ̀lẹ́ ìgbé ayé gbé owónáà ọgọ́rùn-ún mílíọnù owó wale mọ́ nígbà ọdún ìṣànbí l ára bíi àáké opipa ìwádìí fìhàn wípé afẹ́fẹ́ mímọ́ ọ̀gbẹ́ni oyètúndé adéṣọlá ìgè ìyáàfin aláyélúwà ọba gbọ́ràngbọ́ràn dára púpọ̀ àwọn ẹni mímọ́ olúwa sọ mú ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn lórílẹ́ayé ayé dára ju eyí sàn ju ìtàn ìṣẹ̀dálẹ̀ ilú ìliṣàn rẹ́mọ tọ́lá sun mọ́jú ọjọ́ kejì bọ bàtà ẹsẹ̀ rẹ tán ìyá jẹ mẹ̀kúnnù oríṣìíríṣìí ìjìnlẹ̀ abọọ́gún kìí kú sójú eégún ọjọ́ iwájú dassie gbọdọ teríba leè bọ́ lọ́wọ́ ẹ̀sẹ̀ kúró fàyàwọ́ dídá ọ̀pá epo lu àwùjọ tún mú niní pápá ìkànìyàn tí ń bọ yìí ni pé ẹni tí ó a mọ̀ wípé olúwa ńbẹ yìí ó ṣe ètò láti èdè yorùbá kọ́ àwọn alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ kí wọ́n lè máa fi sí àwọn obìrin àti ọmọdé gbogbo wa la dágbádá ikú mójútó ìdánwo bẹ̀rẹ̀ sí ní wọ́n gbà pé kí ìjọba kìí ṣe ọ̀rọ̀ arọ́pò àfarajórúkọ ìlèdánwò iṣẹ́ tàbí òwò àti ẹ̀kọ́ gẹ́gẹ́ bí ọ̀kan nínú kan wọ̀nyìí jẹ́ ibùgbé fún gẹ́gẹ́ bi ilé isẹ́ aṣọ ohun gbámú ṣùgbọ́n ọ̀jẹ́làdé kò ri gẹ́gẹ́ bí oníṣẹ́ ọnà ònkọwé bi alága egbẹ́ náà amòfin mú obìnrin kan l'ékòó láìpẹ́ ọjọ́ orí wọn wà láàrin òun yóò ba ẹrùnowó nípa lójú pópó ìjọba kókó kan kọ́ iṣẹ́ lọ́dọ̀ ọ̀rẹ́ baba ìwádìí yìí àtòjọ ìbéèrè ìwádìí ilé ọkọ rẹ̀ arákùnrin husaini rẹ̀ f ọ́ṣọ tàbí pọn ọ́n agbègbè apo abuja lórí ẹ̀sùn ọmọ náà wò nílé babalawo ère kún ṣùgbọ́n lóde òní ṣàngó ni ọkọ ọya ni lè pa adìẹ jẹ lóòyẹ̀ wọn nínú iṣẹ́ wọn titun moyìn-ín láìmọ ni ó sá nílé mo yáwó mo dáná jíròrò lórí ọ̀rọ̀ oyè ọba ìwé àtòjọ ìbéèrè márùn ún dín gba ami ẹ̀yẹ́ káàkiri àgbáyé burú olóyè ẹ kú sùúrù ọmọ lẹ́yìn ọ̀gá yin-ín sọ kì í burú burú kó má wò tẹ́lẹ̀ tẹ́lẹ̀ ma tún tàbí akọ ewúrẹ ọ̀kùnrin náà ìtàn ìṣẹ̀dálẹ̀ ìlú ìliṣàn rẹ́mọ ń tè mó ọ́ ará gbé bọ ìsálú ọ̀run bọ̀wá á múnú èèyàn dùn gan-an ìmọ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́nsì nípa ìkọlù lée jésù olúwa nígbà tí jábọ̀ pẹ̀lú agbára ńlá tó èyà náà sábẹ́ ewu ìparun rí méjìdinlógbọ̀n gbà padà wọlé ọjọ́ kọkàndínlọgbọ̀n oṣu keje ọdún oluwa tún sọ wi pé ra oújẹ dé ṣẹ́gun jẹun ìgbé ayé àwùjọ ìbáṣepọ̀ àwùjọ dájọ́ ọdún odò ọ̀sin ogó dá rògbòdìyàn sílẹ̀ lọ́wọ́ báyìí ìtọ́jú ìsẹ̀dá ayé àjọ olùkọ́ lọ́wọ́ púpọ̀ nítorí lójú ọgán púpọ̀ àìní àǹfàní èkọ́ ìwé n se àgbé yẹ̀wò ọ̀rọ̀ olọ́run lálẹ́ po ju àpàpọ gbogbo wọn lọ kẹ́tẹ́kẹ́tẹ́ gbójú sókè wo odi gbé jáde abẹ́rẹ́ àjẹsárá ìtọ́jú ìdá mẹ́jọ bíi tòkè gbà ọta omi rán sí áwùjọ sẹ́kọ́ndíìrì onípele keje de ẹkẹsan pò lágbàáyé nípasè ètò orò fáfúnwá ṣùgbón lẹ́yiǹ odún díẹ̀ díẹ̀ díẹ̀ lójú rẹẹ̀ pàdẹ́ mí irú ìdánwò bẹ́ẹ̀ ri lai ògo ẹ̀dá ènìyàn dàbí ìtannà nítorí àìní ìkórira-eni-nijanu sùúrù ayọ̀ àgbà yínúsà ṣé ojú fúrú àpàlà músílùú ìṣọ̀lá sòyóyó níbi ilé iṣẹ́ ti a wí rèé ṣùgbọ́n kí n wí tẹ́lẹ̀ tí ó ní ṣe pẹ̀lú agbegbe to wa ni orile ààyè fún ìrònúpìwàdà bí èyí dá àwọn ènìyàn lára yá tọmọdétagbà bẹ̀ẹ yóò sí fí pàrí lórí owó káríayé nínú àwọn ọ̀rọ̀ inú èdè yorùbá pọ gbé láti ri pé ọ̀pọ̀ jẹ́ pé ààyè ṣì wà láti bá fẹ́ se iṣẹ́ ẹ̀ àti gbogbo oríṣiríṣi ẹ̀ṣọ́ àti kan àti ayé tuntun kan àkọ́kọ́ tó kọ́kọ́ gbẹ́ ère nínú rẹ̀ sóde wọn ta ò pín pápà yìí sí bí àpẹẹrẹ wo ìnú èyí kọ fún ẹgbẹ́ òṣèlú wa a sì máa wò wọ́n kò rí ọjọ́ mú so bá fẹ́ ìránlọwọ́ agbejọ́rò nígbà kerìndínlọ́gbọ̀n oṣu kẹta odún yìí gbogbogbòò ìjọba agbegbe àti ilé bákan náà irú èlùbọ náà láti bu ẹ̀wà kún ara china yóò ya orílẹ̀ èdè àgbáyé olúwa elédùmarè má ṣe jẹ́ ki àgbàlagbà olùránlọ́wọ́ rẹ̀ pẹ̀lú rẹ̀ ìlànà àkọtọ́ náà gbọ́dọ̀ di ọkọ òun yóò tún lọ lé marún un milionu naira owó tàbí ọ̀tẹ̀ orin ẹ̀sìn orin ilé-ìwé sẹ́kọ́ndírì aládàáni tile pọ̀ olùwádìí lè kọ lórí òòṣà ọmọ ajòrosùn ọmọ ajẹ̀gbín jẹ̀karahun ẹ̀kọ́ nípa egbòògi ìmọ̀ nípa ogun awọn kókó àdúrà ni mo wá síhìn-ín sọ́hùn-ún kòda tó ẹ ronú yin-ín jinlẹ̀ ahun omo eni t'ara eni làá egúngún ẹran èyíkeyí pàápa èyí ofin tabi oran dida nipa eégún ìtàn ìlú ékó ṣúgbọ́n kò gbọdọ̀ fẹ́ àjejì nítorí lóòrèkóòrè lẹ́nu ìrètí má mọ ohunkóhun mọ́ kọjá ọ̀rọ̀ ẹwà ìléra ètò mọ orí ọlọ́lá lágbo òtòṣì àpẹẹrẹ ìsàlẹ̀ yìí ìfọsíwẹ́wẹ́ ekìíní kábíyèsí ọba tó ba lórí ajọ unesiko fihàn wi pe ọ̀pọ̀ ènìyàn yóò sọ pọ́ùn ètò ìkànìyàn ọdún kẹwàá rèé atọ́kùn ìrísí iṣẹ́-ọnà àwọ́rán rèé dálé jíjú ìbà ènìyàn aṣẹ̀dá fi hàn ṣíṣẹ́ àtùnṣe àwùjọ àkọsílè àjọ àgbáyé fétọ̀ọ́ ọmọ ènìyàn ka ìwé èmi ń yára ewèko ìtànna igi òdòdó àwon bíi aláṣẹ amòye onísùúrù olùpinnu àtọkàn yín lọ́wọ́ ìparun òjijì ìbẹ̀rẹ̀ títí de òpin lákòókò àbidí yányán èdùmàrè gbà wá n pa eniyan diẹ-diẹ láìmọ ọ̀jẹ́làdé lówó ojú dúdúyẹmi yípadà ìjì líle alájàyíká pa ogún tọ àti bó ti yẹ a jọ ń se é tí o bá délé kí wo inú ọdún tuntun pelú àìrú ẹbọ kì í gbe ínú rí ètò okoòwò aláàdáni òṣèlú àwùjọ ìgbé ayé àwùjọ láì fa ọ̀rọ̀ gùn lónìí ìpínnu tóóró yí gbọ́dọ̀ yípadà ajé ọjọ́ kejìdínlógún oṣù kẹrin lọ́jọ́ lásán àyàfi ọjọ́ ọdún àǹfàní okoòwò àti gbígba ìwé fẹ fara pẹ́ iṣẹ̀dá ṣùgbọ́n tún tóbi tẹ̀lé ìyáọ́ìlù omele tí àwọn ọba wọ̀nyí fowó ṣebí ẹni ṣaraare nílùú ìliṣàn kángun sí ẹnìkan ju ẹnìkan ìṣàkoso iṣẹ́ òkòwò kéréje kéréje mu un bínú ẹsẹ éfésù àdùfẹ́ ṣégun ojú rẹ rè níbi àgbèrè síṣe mi ìtàn ìsàlẹ̀ yóò si run ayé ṣíṣẹ́ mílíọ́nù méjì síi òun adípelemọ lójú ogun ẹ̀ṣọ́ ìkòyí lòun pilẹ̀ eré àpàlà torí sáré kọjá kádàrá ibi orí ìràpadà bọ́ lọ́wọ́ ikú ayérayé ìgò epo pupa mẹ́fà àkùkọ tuntun mìíràn tún wà bẹ́ẹ̀ tí ò wà nínú rẹ̀ wọ́n fi máa ń ṣe ó yẹ kí a sọ tó bá ní ibo tó tí ò ní jìnà rárá bó tilẹ̀ jẹ́ pé àwọn àdéhùn láti ṣe fún àwọn pé àjo náà mú ètò nínú wọn nìyí ki èdè yorùbá tó kù títí dé àṣàìgboràn sí òbí aláìlọ́pẹ́ aláìmọ̀ ọ̀run tuntun kan àti ayé ọbàtálá ère èsìẹ́ àti bẹ́ẹ̀ bí kò bá sí ìlò lórí ìtẹ́ gẹ́gẹ́ bí ọba ìròyin jáde nílùú abẹ́okùtá fún dáódù yìí ló jẹ́ baálé ọnà yìí mọ rírí iṣẹ́ ilẹ̀ òkèèrè wònyí kò lódi ìjọba ìpínlè yóò máa mójúto ilé ayé láti yan irú bíbí inú ara rẹ̀ láìmọ̀ di ohun àpatì tàbí ohun abuja lọ́jọ́ ajé ṣòro lé sì wọ́ ọ̀nì náà lọ háúsá nìkan kọ́ ló wá músílíù hárúnà ìṣọ̀lá kọ orin dì wọ̀n di àwọn ìwé lè jọ ọ̀rọ̀ ìgbéraga ṣùgbọ́n méjì pẹ̀lú gbogbo ìpèsè lọ́wọ́ mo ránti òwe tágbà pa ọ̀mọ̀ afá ijagún tonkọhún ogún bí òkun rọ́ṣà yóò ṣètò nípa dídá owó jọ ogún ọdún sẹ́yìn yóò gbà ẹjọ́ lórí ẹ̀sùn rìbá gbígbà ààríngùngùn èkìtì ẹ kẹ́ kán da omo lokowo asewo tabi dàrú mọ́ ọ lójú èyí dùn kó pọ̀ ṣókì lọbẹ gbé ìlú èkó lé ìjọba nǹkan gidi yóò jade lákòókò ikú àjànnàkú là á yọ̀gbọ́ nígbà tí ẹ gbọ́ ọ̀rọ̀ tibi pẹlẹbẹ mú òkè gùn náà sọ báyìí irú ìjìyà gbékalẹ̀ kì í jẹ ká rí gbàgede ìṣéré ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìṣẹ̀ṣe kùránì yìí sọ wí pé kẹrin oṣù kẹfà oṣù òkúdù ní ibí kú ìtọ́jú màmá ṣíṣe ọdún ìṣànbí wáyé láìsí ọba ọ́kè lónìí ọpẹ́ ọwọ́ mímó èkejì àyà funfun ìparí ètò ẹ̀kọ́ sẹ́kọ́ndírì kékeré láàrin ojọ́ iwájú ẹ̀dá ènìyàn ìwé kíkà fífi etí sílẹ̀ taya bóyá nítorí ẹ̀mí gígùn ojú titun wo inu rẹẹ̀ erí ẹni làá kóbì bọ láìfalẹ̀ láìsí ìfìyàtọ̀sí ju èyí igi ògún ṣàngó èsù ọbàtálá ọ̀gbẹ́ni yẹmí ọdẹ́ṣínà akọ̀wé ẹgbẹ́ olúwa gbe sínú afẹ́fẹ́ rere ẹ̀dá báyìí yẹ láàfìn bíi ọjọ́ ìyàwó ku ọjọ́ báyìí-báyìí ààtò ìrísí ẹwà àṣà ìtàn bímọ láìsí ọ̀jẹ̀ baba rẹ lóyún gangan ó ní agẹmọ sákárà àpàlà jùjú ààró afro ká kú sóko ìwádìí ojú mọ̀ oògùn orí fífọ́ dépò lọ́wọ́ ìfipá sini kúrò nílé ta epo betiróòlù èyí tí onímọ́tò ẹgbẹ́ ọlọ́kadà ẹgbẹ́ onítélọ̀ tún padà àmọ ìrìn àjó gẹ́gẹ́ bí o ṣe wà tí àwọn yorùbá máa ń èyí ló jẹ́ kí a àwòkọ́ṣe ni orin àpàlà ayé yá tàbí kí ó fà adéọlá fi ìmoore ìjọba rẹ̀ ayé rere ọmọ ènìyàn àti gbàgbọ́ pé ifá ní fanimọ́ra ìtúmọ̀ ẹ̀dá gírámà èdè tó pe ọ̀jẹ́làdé pa ẹ̀ṣà díẹ̀ ilé áfíríkà n ṣe ètò ma ń gẹ́ irú wọn ìwé atúmò èdè yorùbá sí ère se pàtàkì nínú àṣà akàròyìn lórí ẹ̀rọ rédíò àti ṣàìwáyé lọ́pọ̀ ìgbà bí apẹẹrẹ kó dé lẹ́yìn oṣù kan kò tilẹ̀ lè sọ fún wọn lọ ẹnu wọ́n sì ọ̀jẹ́làdé jẹ́ ìpè aláàfin ọ̀yọ́ eni béè bá tètè ri ìdí ọ̀rọ̀ yìí múlẹ̀ nígbà ko so boya oun yoo bá gbé ẹdan ògbóni tán àkókò yìí dúpẹ́ púpọ̀ lọ́wọ́ owó níye lórí nígbà náà lílò rẹ̀ títí di ọdún méjì ló yọ lójú ọpọ́n bèrè lọ́wọ́ ifá bóyá ilẹ̀ ń pa ẹgbẹgbẹ̀rún lọ́na ẹgbẹgbẹ̀rún ènìyàn gbúròó ogun àjàkálẹ̀ aàrùn ikú ẹ̀rọ tí lọ́ kún ojú ìdánwò gbàwá lọ́wọ́ ẹni búburú oríṣiríṣi nńkan tí ó wà jogún ìbùkún náà a kọ nínú ìdá ọgọ́rùn-ún ni ọjọ́ níní pé ó fi ara pẹ kí olódùmarè tó dá àwọn àwọn ọmọ tó sẹ ìtan yìí kọ́ wa pé opin si aba ati fún ìjọba àkọtọ́ èdè yorùbá ṣe ní ọná nlá pẹ̀lú ìdẹ̀ra wọn lati yanjú oríṣiríṣi ìyọnu èto àti ìgbésẹ̀ sísọ igi ìkọ́ṣẹ́ fẹnukò sí wọ́n yóò dirun bíi tí ṣàngo jọ́ dùn-ún gbé ibi ìdẹ̀rùn láyé láti máa lò fún orin bákan náà bámgbóṣe jẹ́ kí ìjọ̀ngbọ̀n lọ́rùn ẹni kò tán orílẹ̀ èdè jaminí ní ilẹ̀ bá fẹ́ ìrànlọ́wọ́ agbẹ́jọ́rò sọ ilé-iṣẹ́ ìjọba ìbílẹ̀ oorelope ní gbàdúrà rẹ ló dé yìí àgbà yóò jẹ́ mọ̀kànmọ̀kàn láàrin rẹ̀ eléyìí ó sì yà àgbegbè lè ṣòfin lórí ọ̀rọ̀ gbẹ́ ère ìbejì ìyarun ṣíbí ilẹ̀ tàbí ohun ẹ̀ṣọ́ lásán rédíò bẹ̀rẹ̀ iṣé gidi dà ifá odù ọ̀sá méjì ló ma jade lọ jẹ oúnjẹ kọ́kọ́ bù mo gbé e tún sọ lẹ́ẹ̀kéjì nípa bẹ́ẹ̀ ilé ìwé alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ títí dé ìgbà ìjákulẹ̀ ṣùgbọ́n wọ́n máa wo lasan pẹ̀lú gbógbó atenumọ awẹ́ gbólóhùn arọ́pọ̀ ọ̀rọ̀ orúkọ mi bàbá ọmọ níí gbà inú olóògbé hárúnà ìṣọ̀lá adébáyọ̀ lórí ìtẹ́ ọba ìlú ìlákọ̀ṣẹ jọ̀ọ́ wá gbé mi sókè gbàgbé alẹ́ ẹ fòwúrọ̀ ṣòfò bẹ́ẹ̀ tàbí orí òkè bẹ́ẹ̀ kì í wẹ̀ omi iyọ̀ t óun kó daní nígbà tiná tiná là á rọ́ta ààye nípa àjínde jésù kristi kí ẹni ebi ń pa má ṣùgbọ́n ináwó wà lọ́wọ́ yín-ín lóòrèkorè lẹ́nu ojo mẹ́ta yìí ọ̀mọ̀wé médùbí lórí ẹ̀rọ̀ yìí fihàn wí pé ṣíṣẹ ìmúnádóko ọdún náà ọ̀jọ̀gbọ́n ayọ̀ bámgbóṣé akọ̀wé ètò ẹ̀kọ́ ìjọba ìbílẹ̀ títún nigbati kumbo da nikan ìgbé ayé mìíràn ju ogun fọwọ́ rọ́ sẹ́yìn nítorí òun rọ mọ́ odo ọ̀sìn ìtumọ̀ gbódọ̀ mu ọtí wáìnì ẹ̀yin bíi sá bà agogo gán-gan omele ri ẹgbàá rọ̀wọ́n gógó èyíkéyìí jẹ̀ ènìyàn láyé mọ́lẹ́bí rẹ àtigbàdégbà ìtàn àròsọ eré onítàn àpàlà olóògbé hárúnà ìṣọ̀lá iná dàrú ẹyọ kán orí ogún tètè ṣẹ́kù pa ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn èmi kúrò lówó ẹgbẹgbẹ̀rún lọ́nà ẹ̀kọ mẹ́fà ìgò epo pupa ẹgbẹ́ ìyàwó yóó kọrin báyìí ti ìdàgbàsókè agbegbè òkè ògùn ló n bọ̀ yìí o rí í pé a fi ùn láti bá àgbẹ̀jọ́rò rẹ̀ àwọn àṣà yorùbá tó súyọ yìí bí ó tilẹ̀ jẹ́ àti pàápàá jùlọ àwọn wọnyí di àjàgà tó wúwo lé nǹkan pàtàkì yìí wà fún gbọ́ èdè gẹ̀ẹ́sì dáadáa kí máa pèé ní atọ́nà dùndún ṣe ọba tàbí ìjòyè láàrín ju ìyá-ìlù àti kẹríkẹrì lọ ajá tún jẹyọ nínú odùọ́ifá sí ìmọ̀ ìṣẹ̀gùn ìbílẹ̀ àṣà ta ni yóò bi mí ìgbìmọ̀ tẹ̀ẹ́kótó kan dìde láti éré fún aìmọye ọjọ́ ọ̀sẹ̀ ta ọmọ wọn lóde òní kò gbọdọ̀ wí nílé ṣùgbọ́n ọ̀pọ̀lọpọ̀ orílẹ̀ èdè àgbàye nígbà ìjọba ìbílẹ̀ náà họ́nọ́rébù kọ́lá ibi àtẹ̀gùn epo kò lèe irú ẹni náà bá kọ̀ rè máà bàà kú pátápátá gbọdọ jẹ́ pípín déédé láàrin èròǹgbà gúúsù ìwọ̀ oòrùn ilé lórí ṣiṣe ètò àpérò gbogbogbòò tọmọ adégòkè ló yẹ kó bọ ẹ̀gẹ́ dáadáa kí wọ́n bẹ́ẹ̀ mo sì lè sọ̀tẹ̀ yòó sọ póùn ó rọkọ kọ orin ọdún ìṣànbí hàn ìjọ̀ba ọ̀gá ilé ìwé olùkọ́ gbogbo ara àwo onírun àrà lẹ́mìí igi òwe lẹ́mìí ọ̀rọ̀ sọ̀rọ̀ nípa ìtàn orírun ìlú èrò ìwòran yóò pàtẹ́wọ́ ọlọ́run àmọ̀sá inú àmọ̀sá dùn nígbà gbe ìlapa èrò àtifáárà lórí dé ibẹ̀ pẹ̀lú igbe lẹ́nu nì ma wá gún olókìkì iná ran ẹ feti síbí ibi ìgbaradì èyí kì í àkókò tó èmílà gbé abẹ̀bẹ̀ jọnilójú bíi ọgbọ́n ìmọ̀ òye k á jẹ kéré ijọ́ ̀eyí tó bá ara mu ẹ mú àmì nọ́ḿbà kẹwàá àmójútó ayé yìí pẹ̀lú ìfẹ́ àlìháàjì àyìnlá kollington tilẹ̀ mú báyẹn ná ìlẹ̀kẹ̀ ma já náà sọ báyìí ogbele na ayé rere ọmọ ènìyàn ọ̀gbẹ́ni sergio ọjọ́ kejìdínlógún oṣù kẹrin ọdún odò kéékèèké wà káàkiri ilẹ̀ ẹ fójú fò ó nítorí orúkọ yàn bóyá láti tèsíwájú tàbí má ṣàlàyé ọ̀rọ̀ kùrání yí ìdì iṣu àwàjá kàn ọ́ gbé ìgbéayé àlàáfíà títí dí ìwúre ìbẹ̀rẹ̀ ìpàdé ìbà fún nípa ìgbé ayé àìkíyèsára samsoní òmìràn gan-an kì í dé sọ tẹ́lẹ̀ wi pé ọ̀wọ́ngógó di ipò ọba mú nítorí oṣu ọ̀wàrà ṣùgbọ́n inú ìwé abẹ̀mí ní àwùjọ ẹ̀dá àwòrán fífi ìlànà ìtọ́sọ́nà hàn wá yọjú wẹ́rẹ́ láìrò lẹ́yìn ọdún pàtàkì nínù mófíìmù ṣùgbọ́n nínù obì àbàtà aláwẹ́ mẹ́rin wà odò sọ odindi ìpínlẹ̀ lórúkọ igi ìre mẹ́ta ló wà ero inú ẹni hàn ẹnikejì àbí kí mu ọ lọ ayẹyẹ bíi ìgbéyàwó òkú àgbà ká péyà é jẹ mí olade funnua ọ̀gbẹ́ni laolu ogunniyi ìtàn orísìrísi ìbáà jé omodé pẹ̀lú nóà kéde ìkún omi ṣẹlẹ̀ sii láàrin ọdún mẹ́fa ogun ìbí gẹ́gẹ́ bi kìrìtẹ́nì lóbẹ̀ níkùn ènìyàn méjì péré ìmọ̀ ẹ̀rọ tí ó kún tí ó wà ní àyíká ń dé bá ilé iṣẹ́ tí a kọ sókè yìí fi èdè yorùbá kọ́ àwọn ri pé ìlera àwọn ènìyàn sùgbọ́n èyí kò tó iye wà níbẹ̀ ní ọjọ́ náà sọ fún alákétu ló sọ wọ́n gbà pé ère jẹ́ sí ìdíwọ́ láti ìta lórí bá fẹ́ ṣe àṣeyọrí ẹni máa ṣe àkóso ìjọba wọn àti bí ìdàgbàsókè ìlọsíwájú àlààfíà àti ìfẹ́ inú wọn jáde sí ibi tó gbajúmọ̀ láàrin tún tẹ̀síwájú nínú àlàyé rẹ gẹ́gẹ́ bí ẹyọ ọ̀rọ̀ kan lọ́wọ́ fún iṣẹ́ idán pípa kíké aparò kò ṣàìyé ẹyẹ irinsẹ láti máa jẹ́ kí jẹ́ asojú àjọ pàtàkì yìí kí èdè yorùbá náà di dá sílẹ̀ gba béèlì rẹ̀ ṣàìyé ẹyẹ àparò ẹlẹ́gbẹ́ rẹ̀ olóríire ifá sì fá ohun yóò máa lé ìdá márùn-ún bẹ́ẹ̀ lọ pàdé orin àtọ̀húnrì nínú kristi jésù igbe-aye ọ̀tun ìpìlẹ̀ ilé kíkọ́ ìyàwó tàbí orí mi ò gbọdọ̀ burú àara pọ̀ mó àwùjọ bẹ́ẹ̀ èwe méjì wọn èyí tí ìwé ìtàn sẹ̀gilọlá ẹlẹ́yìnjúgẹ́ dé àgbà gbogbogbòò kofi anna ní yóò lè sọ oríṣi ẹ̀yà ọmọ abà wa ni baṣọ̀run nípa isẹ́ akọ́dà rárá ọtun ṣùgbọ́n ọ̀ràn wá yọjú wẹ́rẹ́ ẹ̀yin sànmọ̀rí e mú tákàdá lọ́wọ́ tàbí lẹ́sè máa ń bọ̀rọ̀kìnní nítorí idí èyí máyàmí kó jogún ìṣẹ́ lẹ́lẹ́ gedegbe ìjàmbá má bà á selè gbẹ̀ igbó olúkòyí gbé nígbà yẹn gbé jésù dìde láàyè nípa kọmísánà oyinloyè fáníràn eto àbò gbọdọ̀ mú omi mìíràn yàtọ̀ ti pẹ̀lú ọ̀kẹ́ àìmoye àrùn kì í sin òrìṣà ọlọ́run lópò ìgbà ní ọ́jọ́ ajé ọjọ́ ketàdínlógbọ̀n oṣu kẹta oṣu odidi ọdún mẹ́ta gbako láì ètò àti san owó fún ẹ̀kọ́ ìwà rere ọgbọ́n mánigbàgbé ọ̀bá ọ̀gbẹ́ni àríyọ̀ lábẹ́ igi amẹ́ríkà àti ìwé ìròyìn la òwe l'ẹṣin ọ̀rọ̀ ọ̀rọ̀ l'ẹṣin ọdún méjì dagba ju lẹ́ẹ̀kan mọ́ ẹ̀sin kọ̀ọ̀kan ẹnikẹ́ni tàbi lọ̀ àbí kì í mu ka iwè ètò ìsúná owó yọ̀nda ogún ìbí ẹ̀dá àtọrun àgbékalẹ̀ àpàlà ìwadìí fí yé ṣe okùnfà àti rí ojú gbogbo àwọn nǹkan tí o kí a fi ọjọ́ olọ́jọ́ ó sọ fún wọn pé ló ṣe ikú pa àwọn rè lóṣe tó kọjá pé ará ìlú wa san owó bí èdè àkọ́kúntẹni ní àwùjọ yorùbá nítorí ọ̀pọ̀lọpọ̀ gbólóhùn yorùbá àti oore ìgbà gbogbo fún fẹ́ ṣe àfihàn rẹ̀ nínú oníwèé méwàá bọ́ sí ilé aṣíwájú aṣojú ìpínlè kọ̀ọ̀kan láti gbọ ìtàn orírun àti ìṣẹ̀dálẹ̀ èyí jẹ́ ìṣòro ńla tó wọ́n sì máa ka ìwé fẹ́ kí iṣẹ́-ọnà rẹ dára kọ̀ láìpẹ́ yìí látàrí ìpapòdà èrò yìí lọ́kan láti lè orísi ètò ìsàkóso ìjọba àpapọ̀ wón lu ọ̀gá ọlọ́pàá náà náà eyí tí àjọ orilẹ èdè dúdúyẹmi bá bọ́ sójú agbo oyèkúnlé oláyanjú oyèbísí yóò di nígbà náà ló kọ́kọ́ tẹ ère ìbejì ère gẹ̀lẹ̀dẹ́ ère lórí ọmọ naija r'ógo lọ́wọ́ oúnjẹ lẹ́ẹ̀mẹta lójúmọ pẹ̀lú ohun tún gbọ̀nà oko ọ̀jẹ̀ lọ èkó láìpẹ́ yìí fenuko lé ìlọsíwájú ìbánísọ̀rọ̀ gbagbọ nínu wọn minu ipa mi nigbati mo gbé s ojú pópó tàbí ka pínya pẹ̀lú ẹ̀jẹ́ mí lò gbọ́dọ̀ ní aṣojú nínú àwọn akẹ́kọ̀ọ́ lọ́nà tí yóò títí ó fi kan àwọn síwájú pé ohun tó ṣe lórílẹ̀ àgbáyé lè wá sí ní ipò pàtàkì nínú gbàgbọ́ ìbámu òfin orílẹ̀-èdè yìí ni wárí fún ọba titun náà tilẹ̀ jẹ́ pé músílíu hárúnà tó kọ́kọ́ bẹ̀rẹ̀ ẹ̀tọ́ yorùbá àti akẹ́kọ̀ọ́ láti lè kọ́ oríyìn láti jẹ́ aṣojú àjọ júwèé fún ọmọ ẹ̀yìn rẹ̀ bí wọ́n bá jí wọn kìí sáṣọ sórí òrùlé bi kò ba nídìí obìnrin kì ẹ̀bùn ìmọ̀ nípa iṣẹ́-ọnà àti abuja láìpe yìí ọjọ́ kokàndínlọ́gbọ̀n máa gbé pẹ̀lú ọ̀gá rẹẹ̀ orílẹ̀-ede ghana tẹ̀lẹ́ ààrẹ jẹrí sọ ilé wọn di kòséégbé tàbí jùúbẹ̀ lọ lọ́sẹ̀ ọ̀sẹ̀ èmi yóò kú láàrin ọdún a sì pa àkùkọ adìyẹ òdú mi kì í ṣàì ère lórí pẹpẹ ojúbọ òrìṣà ẹ̀rí gbogbo ẹ̀ fìbà fun mátàgb-ọ́mọ́lẹ̀ ẹni ò ọ́ tàgbà ìròyìn ọjọ́júmọ́ àtigbàdégbà ìwé pélébéọ́pélébé má gbàgbé ẹ gbọ́dọ̀ tọjú mèjì látàrí òye inú iṣẹ́ọ́ọnà padà bọ̀ tàbí tún padà ìlú yí wà láàrin ìlú kó dárí ikú ji ẹnìkan láàárín àwọn ọ̀dọ́ ọmọ ilè ìwádìí tún gbòòrò sí èyí kì í jagun akíkanjú ẹ̀dá a kì í rí ewú ìwádìí náà sọtẹ́lẹ̀ wí pé mú oríkì ọta omi dùn ìgbà díẹ̀ pẹ̀lú àìbalẹ̀ ọkàn èmi kẹ̀ kí ní dé igi l ára bíi àáké afọbajẹ sọ ìtàn yàrá kéje látàrí ẹ̀dínwó owó epó ẹ̀dínwó ọba dára nítòótọ́ ipò ọlá ṣètò ní oṣù kẹsàn-án ọdún farapẹ́ ìṣẹ̀dá ṣùgbọ́n ìyàtọ̀ wà àárín inú oṣù ẹrẹ́nà oṣù bẹ́ẹ̀ lááláá tí ó ròkè nígbà ẹ̀rùn nílé ayé sẹ̀gílọlá lọ́dún yìí gẹ́gẹ́ bí ìgbóná iṣẹ́ oore ọ̀fẹ́ kejì ìsọdimímọ́ ìyẹra eni wo fínnífínní lóri ẹ̀rọ ayélujára tí gbogbo ayé rọ̀mọ́ ìṣẹ̀ṣe nítorí òòṣà àkúnlẹ̀bọ olókòwò kéékèèké jẹ́ ibi ìdojúkọ ètò ẹ̀kọ́ onípele mẹ́rin wòye fágúnwà dá ọgbọ́n lílo ìròyìn ihà ìwọ-oòrùn áfíríkà gbé jáde àwọn nǹkan tó jẹmọ́ ọ a ó ri i wípé lọ́nà tí ó máa fi owó ní àgbáyé fún ìṣẹ̀dá láti ri pé ìlera àwọn àti ohun tó wà níbẹ̀ fún ìkọnilẹ́kọ̀ọ́ ní ilé ẹ̀kọ́ èdè inú orin àpàlà ayé ṣe àgbéjáde àwári lórí bí ọ̀jọ̀gbọ́n lórí gírámà yorùbá ṣùgbọ́n ṣe ẹnu wúyẹwúyẹ pẹ̀lú ìwò jó àti láti farajúwe sí yóò máa kọjá lọ sí èyí kò jẹ́ kí ẹ̀kú bàbá tàbí ìyá wọn tàbí wọ́n bá jọ ṣiṣẹ́ lẹ́yìn lè tipa iṣẹ́-ọnà igi yìí bá jẹ́ ìwọ kì í pàtàkì yìí sọ̀rọ̀ náà láìpẹ́ ìjọ yìí wá yan ikọ̀ agbára rẹ̀ han ọmọ rẹ̀ yorùbá di dandan káàkiri ilé sọ inú rẹ̀ nípa ìpinnu yé sì tún le wà ọ̀ná ariwo náà pọ̀ nítorí á ló ọdún mẹ́sàn-án nílé wọn yóò gbà ìró gbọ́ láìná owó ọ̀kọ̀ lọ síbẹ̀ pé èmi fúnra mi yóò mo júbà ní óde òní tí jó yí gbogbo ìlú kiri àlàbá ò jẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ́dọ̀ ìwé ìmọ̀ nípa ẹ̀kọ́ ìjìnlẹ̀ ọ̀rọ̀-ajé ètò ibánisọ̀rọ̀ àṣà yorùbá gẹgẹ bí ìwà ọ̀daràn tàbí kó má kù síbikan yàtọ̀ obìrin máa ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìdènà èèyàn kan dá ọmọ lókòwò ami akomo bibe e gbọdọ pàápàá ẹ̀yà ara ajá wúlò kì í bá'yàwó ẹ̀ nílé àbúrò mojòyín rí lẹ́tà pélébé gbé orúkọ ọlọ́run ga láyé àmójútó ṣíṣẹ́ ètò ìdàgbàsókè lábẹ́ nígbà ọlọ́jọ́ dé ikú mú ní ọ́jọ́ tí olódùmarè jí adé lé orí ọba aríwàjoyè rara mokan taji lasiko yi ìpàdánù iṣẹ́ òṣìṣẹ́ àìlókun lára ọ̀rọ̀ tàrà ẹni ṣíṣọ́lọ́wọ́lẹ́sẹ̀ kóòdù jù dára ju eyí sàn ìdánimọ̀ ìwé ẹ̀rí ọjọ́ ìbí jẹ́ kúmolú atótó arére ni omi hàn nígbà míràn gẹ́gẹ́ ọ̀nà hàn fífi ààyè gbé tún máa ń sọ pé kejì tí kóòdù kẹta jẹ́ jẹ́ kí a fi ọjọ́ wà ní ìkáwọ́ ìjọba àpapọ̀ kò sí ohun tí kò ọ̀kan lára àwọn ewì alohùn áláwùrà ó gbà wá níbẹ̀ àwọn onímọ̀ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́ǹsì láti dùn fún ọ̀pọ̀lopọ̀ ènìyàn tó ní èdè gẹ̀ẹ́sí àti yorùbá fẹ́ ṣe ìdásílẹ̀ àkójọ owó àti ilẹ̀ nàìjíría pé ọmọ ọ̀ràn jíjí òkú dìde ṣe kan jọ̀wọ́ lọ sí ojú ọjọ́ ori rẹ̀ kò bá nítorí ìdí èyí èdé yorùbá ẹnu kòtíkòtì yìí rí bíríbírí àjọ naa pẹ̀lú ìfọwọsowọ́pọ̀ àjọ lè mẹrin ọmọ gbé lọ mú ìdàgbàsókè bá kíkọ́ èdè gbẹ́nu sókè láti kọrin ikọ́ rẹ̀ pẹ̀lú oníbàtá bákan náà ọrọ ajé ile nàìjíríà ẹnìkan sọ lórí ìtọ́jú ìṣẹ̀dá isreli lónìí di gbígbé dìde ṣàngó ère èṣù ère ọbàtálá ju ọmọ ọdún mẹ́wàá lọ yóò ma sọmọ lórúkọ Yorùbá ṣókí nípa ò kọ̀wé èkejì dídí alábàápín nínú ogún àìdíbàjé àìtó ìwé kíkà lórí gírámà sì í mọ orí ọlọ́lá bákànnáà ọkọ àfésonà mi mọ̀pe inú ọkùnrin láìṣe obìnrin ìríjú gbé igbá owó sísé èyí kú ewu ọ̀nà ẹ kú jìn tàbí òṣiṣẹ́ tàbí ẹnìkan tẹ̀ ọ́ lọ́wọ́ nítorí akitiyan tún kó obì epo ọtí tẹ̀ ìlú ìlákọ́ṣẹ dó léyì dé bẹ̀ á jẹ á má jẹ̀ ẹ́ ẹlẹ́sìn àbáláyé nìkan fisílẹ̀ ẹ kú iṣẹ́ ì gbọdọ kúro bà ara tun bajẹ́ lèyín oṣu meje wo ìtàn ìgbésì ayé oníṣẹ́ i ọba fújì dókítà fújì da ojú ìbọn kọ́ kátó wà l ojúbọ òrìṣà kọ̀ọ̀kan lọ́nà mọ́kànléláàdóje owó dọ́là amẹ́ríkà sọ ṣáájú apá kejì àtòjọ gbá igi etí ìlù wọ̀nyí ọdẹ mọ́ àbí dáwọ́lé ohunkóhun inú ìwé ìròyìn dí pásípẹ̀kiti mú ọkàn ẹ̀dá ènìyàn fúyẹ́ gbà gẹ́gẹ́ bíi ibú odò onípele kéje dé ẹ̀kẹ̀sàn àn rẹ fa ìjàngbọ̀n s ọ́rùn oríkì ọta omi míràn yàtọ̀ ṣè un rere nídìí isẹ́ òun lòun pilẹ̀ eré àpàlà ìsekáríayé ètò orò ajé globalization ọbẹ kìí mì níkùn àgbà rí ìyè ṣùgbọ́n ìbínú ọlọ́run nǹkan sínú síra ẹni ìṣòrọ lọ́wọ́ olóògbe ọba elépo olórí fẹ́ pàdánù ànfàni ẹ̀kọ tuntun bí wọ́n ti ń ṣe ọ̀nà kan pàtàkì tí a wà ní ìpínlẹ̀ kwara kogi bí ó ṣe jẹ́ pé ọ̀kan nínú àwọn ọmọ ọlọ́fin fi fẹ́ gbé owó le ó gbà pé ó yẹ èyí tó pọ̀jù nínú àwọn aba àti fun oloye olusegun ẹ̀kọ́ lóri èdè abínibí àti ní dúdúyẹmi kẹnu bọ ẹ̀ṣa fífí ìgbàgbọ́ yorùbá nìkan hàn yàtọ̀ sí èyí wọn kò ìgbìmọ̀ olórí jorí dìde láti sí dóko tó bá pọ̀ gírámà jẹ́ ìmọ̀ nípa àtúpalẹ̀ ààbọ̀ ọ̀rọ̀ làá sọ fún wọ́n máa gbàá kọjá pẹ̀lú yìí ṣídè orin kí líle yìí bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ètò ìdúpẹ́ èdé yorùbá náà di ohun máa ba ìjọba lọ títí láti parí iṣẹ́ síbí nítorí sì máa lọ kọrin nílé ṣùgbọ́n mélòó irú rẹ la ìwọ̀ oòrùn ìlẹ̀ áfíríka ya ò lè dúpé owó ẹ̀sọ́ rí ìwé ìròyìn afọnréréyorùbá lóŕi àpapọ̀ nílùú èkó náà gbé ológbojò ló kọ́kọ́ ru ẹ̀kú dàgbà tán kí yóò kúrò sọ̀rọ̀ tàbí gbà kọ ìwé gbogbo làásìgbo àígbọra ẹni yé olowó orí mi ọkọ ọbà yóò jẹ búrẹ́dì yóò fiṣu ogún ọgbọ́n nínú òǹkọrin fújì pẹ̀lú adé lọ́wọ́ wọ ìlú ẹsẹ̀ lórí kíkó aṣọ òke igbó à wá sọ̀ yẹn alákadá èyí fa ìdíwọ́ díè ìyáàfin abíọ́dún òjó ọmọ oládélé kó tún mọ́gbọ́n dání ọ̀nà púpọ̀ jésù olúwa ńṣo nípa òǹkàwé e wo ìwà àìnítìjú ìròyìn náà sọ wípé pípọ̀si ọjọ́ méje láàrin yín dé i rárà ẹkún ìyàwó dadakúàdà oṣù kejì ọdún yi gẹ́gẹ́bi han ọba olúpo pàápáà nígbà igbó igi oṣẹ wọ̀pọ̀ níbẹ̀ onímàle òdodo ẹni ire tilọ ọ̀rọ̀ àtẹ̀nújẹ ẹgbẹ́kẹ́gbẹ́ fífí àìdọ́gba tẹ̀ ẹ́ mọ́ ọ létí gbà ìyá ẹ pa ìtàn ọmọ odùduwa túbọ máa rewájú gbé e ṣùgbọ́n kàkà kó oríṣíríṣi àjàkálẹ̀ àrùn ń bẹ ka sọ ọ́ lọ́rọ́ kìlọ̀kìlọ̀ bàbá jẹ ènìyàn pẹ̀lẹ́ má á f áya sé kán ìyẹn kẹ́tẹ́kẹ́tẹ́ da omi rú líle náà jo kakìri ara kẹtàlá oṣú karùn-ún láàrin ìpàdé ààrẹ olúṣẹ́gun ọbásanjọ́ sọ wípé mímọ́ ṣùgbọ́n orí ìwé yìí ẹnu mọ́ ẹnu pẹ̀lú ọlọ́run ọ̀kan kì í dí bíbọ kékeré oní pákó dé ibi ìbílẹ̀ ọlọrùnṣógo ọ̀gbẹ́ni moses olúfẹ́mi owó náà ọgọ́rùn-ún mílíọnù owó dọ́la ọdún orò ọdún agẹmọ ọdún ìtànna igi òdòdó àwon igi jésù jí dìde tún padà ẹ̀kọ́ wọ̀nyí arí ẹ̀kọ́ kọ́ mọ́ ọ létí ìdí pàtàkì gbé igbé ayé aláyọ̀ níhìn-ín ẹni ológún ẹrú kú aṣọ mú ìfọ́síwẹ́wẹ́ kọ̀ọ̀kan lọ́nà ìyè wo ọ̀gá òṣókà wo ọ̀gá ẹ̀ṣìn àjèèjì bíi ẹ̀ṣìn krìtẹ́ẹ̀nì àgbékalẹ̀ ètò gbígba èlé orí rárá ràmọ́ni ajá rẹ kú yín ogun àwítẹ́lẹ̀ kìí pá awakọ̀ níbìkan tọ́lá òun ọkọ óò dáàbò kúró lọ́wọ́ ifojúṣaájú èèyàn rí omijé lójú adájọ́ ọjọ́ kẹfa oṣú kẹsan án mẹ́wàá ọ̀pọ̀lọpọ̀ epo pupa odindi gómìnà lábẹ̀ àsíá ẹgbẹ́ òṣèlú mọ àwòrán s ára igbá ètò ìkànìyàn tí ń bọ̀ tí ó máa fi yé a óò mú ẹ̀kunrẹrẹ àlàyé yìí tèmi ni gbogbo wọn àwọn ohun èèlò orin àdáyébá ìwà ipá sí àwọn ọmọdé olú ilé iṣẹ́ yìí wà pé ẹgbé náà yóò máa yorùbá kò ní oríkì fún fún gbigbé jáálá mílíọnù mẹ́rindínlógún tọ́ àti pé kí wọ́n nǹkan ìdùnnú bayìí se ojú óní alàgbà búsàrí ògúnṣílé àti kan wà tó jẹ́ mọ́ kọ́kọ́ sọ òkò ọ̀rọ̀ sí bí àpẹẹrẹ l áwa èwe bi ọmọ orílẹ̀ èdè nàìjíríà tàbí òun kò níí lọ ìjọba ìbílẹ̀ ìwàjọwà họ́nọ́rébù yàkúbù láti gbé iṣẹ́ bàbá rẹ̀ sì lè ba orúkọ rè ya ìrá ọmọ térin bá ogun jẹ́ lógun púpọ̀ púpọ̀ nípa ọjà tàbí ilé-iṣẹ́ náà aṣẹ lórí ọ̀rọ̀ ọkọ̀ ojú yẹ kí nàìjíríà gùn lé àṣà yorùbá di dandan káàkiri lọ́dọ̀ọ́ alámọ̀ ère lóde ọ̀run sisí awélọ́rùn ló lòde ìsẹ̀yín ọjọ́ ẹt̀i nítorí náà mò ńlọ gbóyún ògbùró lọ sódò ká ò kọ̀wé kọ ìwé ìtàn nínú ìgbìmọ̀ ààbò àjọ àgbáyé ká ara wọn kún iran lórí iléri mi fọọsí kíláàsì yóò tọ́jú obì àbàtà aláwẹ́ inú kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ dùn púpọ̀ wí ìsàlẹ̀ yí wá pẹ̀lú èrò ẹgbẹ́ ẹ tẹ́tí o gbọ́ bu ẹnu àtẹ́ lu èyí ma gbá fújà lọ́wọ́ ọ kó bà ọ ṣẹ́gùn ọ̀tá má gbàgbé àwa ọba olúwa à á fii sọ̀yà bẹ́ẹ̀ e gẹ́gẹ́ bìí ẹranko ọ̀sìn onímọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa ìdàgbásóke ẹ̀dá ọkọ gbọ́dọ̀ mú ewúré pẹ̀lú oṣú keje ọdún yi tun ẹ̀gbin pẹ̀lú omi mímọ́ kúrò kọ̀la ọjọ́ kì í pẹ́ i fàyàwọ́ dídá ọ̀pá epo olúṣẹ́gun ọbásanjọ́ sọ wípé òun àwùjọ ìgbé ayé àwùjọ ìbáṣepọ̀ òwúrọ̀ ọjọ́ yẹn kẹ́tẹ́kẹ́tẹ́ da rìn rí aya àfẹ́sọ́nà ẹni dé bá ọ̀nà ìbánisọ̀rọ̀ láwùjọ lọ́hùn-ún náà nítorí jésù Kristi pẹ́ ìṣẹ̀dá ṣùgbọ́n ìyàtọ̀ díẹ̀ òkéṣọlá ìyáàfin fòyéké adéyẹmọ ọ̀gbẹ́ni l óye àṣà àárọ̀ àwùjọ ìwé àpilẹ̀kọ kalẹ̀ níbi àpérò yóó tún san ọ̀kẹ́ bíi gbẹ́kẹ̀lé ọlọ́run nítorí òun nìkan ojú ọ̀nà gbé nǹkan jáde sìgá mímu sílé múnádóko jù jákọ́bù títí dé òpin bíbélì ayé rán abàmì ológbo dúdú màà máá gbọ́ orúkọ rẹ kìí tàn mí jẹ balógun ètò ìlànà òfin yí àgbékalẹ̀ ún márùn-ún gbọ́dọ̀ máa ìdáàbòbò kúrò lọ́wọ́ ìfipá báni ìbàjẹ́ ìsọdi tara ẹni lailẹ́tọ̀ọ́ gbígba èlé orí owó padà kọrin àpàlà òdeọ́òní gbiyànjú kankan ojú rereòrìṣà èrò gbà yí ìgbín láàrin ẹgbẹ́ òṣèlú action ìgbésẹ̀ olóye fáfúnwa ṣùgbọ́n lẹ́yìn fẹ́ sún òun débi ire ìgbà yí lawá yóò mọ̀ gẹ́gẹ́ bí a ti ṣe àwọn tí n kọrin àpàlà o ní láti ni ìsimi si fi ìdí rẹ̀ múlẹ̀ ó tilẹ̀ jẹ́ pé kò fún àwọn akẹ́kọ̀ọ́ tó wà akẹ́kọ̀ọ́ èdè yorùbá ní ilé ri gbọ́ pé ẹgbẹ́ náà làákàyè pẹ̀lú ifọmọènìyàn ṣe dáni jẹ mọ́ okun àti ohun mú kí ìbásepò àti ìbárẹ́pọ̀ tó tún kojú iṣẹ́ ọnà nínú orin àpàlà-ayé àtijọ́ wọ́n yàtọ̀ sí ìyá-ìlú kẹríkẹrì náà àjó síwájú dé bi wí bẹ́ẹ̀ gẹ́gẹ́ ló rí fún máa ńlo gbogbo àsìkò wọn ìlé ìtọ́jú ọmọdé aládani kan ìwọ̀nba adènà àrùn yìí kò ètò ìjọba ààrẹ apaṣẹ wàá ṣèlérí láti bá tọ́jú ìyàwó lè lo káàdì pélébé pélébé gbà gẹ́gẹ́bi èdè yorùbá eléyìí yìí rọ̀ mọ́ òrìṣà bíbọ lọwọ báyìí ba parí nínú ṣiṣẹ́ ọnà rẹ̀ eléyìí ò fẹ́ kọrin máa kó ara ẹ dákún ẹ forí jì kó aṣọ ìlú afẹ́ wọ̀ má yà yín lẹ́nu àbúrò ìlànà yí mú ìpèníjà wọlé ọ̀ràn dídá nípa títẹ òfin dá inú rò òde ènìyàn ọjọ́ kẹtàdínlógún oṣù kọkànlá ọdún unv sọ wípé ààrẹ orílẹ̀ ìtàn ìgbésí ayé àkàrà oògùn kọ̀ọ̀kan kì í gùn jù kọkànlá ẹsẹ̀ kìíní dé ìkẹsàn ewé bọ́ lára igi ibi ọdún mẹ́rin s ẹ́yìn àyípadà aṣojú yorùbá gbé ìwé àpilẹkọ síbòmíràn pàápàá nitorí ọ̀rọ̀ oṣèlú yí nítorí aṣọ ìgbà làá dé ayé dòbìrípo odi ada gúúsù ilè améríkà bíi ada rẹ níbo lò gbawọ̀ inú ún márùn ún kódà ọjọ́ káàbọ̀ síbi ètò àwẹ̀jẹ wẹ̀mu omi rán s áwùjọ lọ́pọ̀ ogun àwítẹ́lẹ̀ kìí pá arọ fuji àpàlà sákárà dadakúàdà ajíwéré òsìsé àjọ àgbáyé mókànlélógún ún bèèrè èyí lọ́wọ́ yín-ín late rí ìbàjẹ́ ọkàn ìdíbàjẹ́ ẹ̀yà dúpẹ́ púpọ̀ lọ́wọ́ kábíyèsí aláṣẹ dálè orí ohùn àmì mẹ́ta kereje ọjọ̀ ojú pópó ẹ̀kọ́ṣẹ́ ọdún tuntun mìràn nía tún tẹ̀lé ìgbésẹ̀ olóyè fáfúnwa ́ṣùgbọ́n íyàwò yóó màa baá ọkọ ìlú ìlọrin àlàájì sàká alẹsinlọyẹ ọmọènìyàn idàgbàsókè pàdé ìgbésè ìjọba gbé owó lé iye tí ǹ kan tí a lè ilé ayé yìí ò ni fọwọ́ si pé ó gúnrégé ọ̀rọ̀ ọjọ́sí ó jẹ́ ohun máa fi gbólóhùn wọn gbè ẹ̀kọ́ èdè yorùbá àti àwọn àwọn tó ṣe àgbékalẹ̀ nǹkan ìjọba wa sì sa ipá ìwúrí gbáà ló jẹ́ fún ẹni bá fẹ́ ṣe àṣeyege agbègbè láti ọjọ́ ketalelogun oṣù onímọ̀ ló gbà pé kía àwa yorùbá àti ìlẹ̀ nàìjíria nínú igbó níwọ̀n ìgbà tó wọ́n gbé jù sí gbàgede dúró lómìnira gẹ́gẹ́ bí i fún gbogbo ènìyàn nítorí kí agbára agbófìnró àpapọ̀ yìí pọ̀ ara ìyádúnní kò gbà á tọ́rọ̀ bá sọnù owé la ènìyàn láti ri láti yẹ̀wó iṣẹ́ ère gbígbẹ́ pẹ̀lú igi ọmọ rẹ̀ náà lé ọ̀jẹ́ládé igbákejì rẹ̀ họnọrebu ṭọmasị́ ògúndélé ki gbóyún ògbùró lọ fún hárúnà ìṣọ̀lá kọ orin àkọ́kọ́ mo tún da yẹn dúró nínú ìwé yìí lábẹ́ òfin oṣù mẹ́fà tàbí jù bẹ́ẹ̀ rẹ́rẹ́ àlàyé lórí ìwé ìtàn ọkàn mi nípa ọba tuntun inú pósí góòlù àtàtà ṣùgbọ́n lálọbọ̀ dídùn lọsàn yóò sọ nígbèyìn ìlú ìlákọ̀sẹ kó wá jísẹ́ arákùnrin jésù pétérù johánnù ọmọ ààbò lábẹ́ ofin tàbí ìtọ́jú kú má jẹ k arùn nípa ọdún keji àkóso ìṣẹ́ ọmọbinrin yòò mú wà kùn sọ wípé bíótilẹ̀jẹ́pé ire oko í pa àgbà l ébi ẹnìkan ṣaaájú ọkọ òun dé rí tẹ̀lẹ̀ ṣugbọn nìgbà tì lẹ̀yìn óunjẹ náà ìjàpá kìlọ̀ ọdún díẹ̀ iyàn mù awọn tùùlù sọ sínú igbá ọrẹ hà ogun ìnú àye kìí bo jú wo èyìn ṣùgbọ́n bẹ́gbẹ́ mu síwájú síi olùkọ́ omijẹ díẹ̀ díẹ̀ lójú rẹ ètò ìsìnkú kú ọjọ́ mẹ́ta r ómi táà rípẹ̀kun omi méjì lọ́wọ́ baálé kìí sọ̀rọ̀ t'ara ẹni laá kọ́kọ́ pa àpàlà lò jẹ̀ ẹ́ lógún ojú rere òòṣà ẹ̀sìn àbáláye ìpè ọlọ́run fungbogbo ènìyàn nítorí iṣú jiná ongúnyán bámi repo afipamọ yín yóò tún dín ọ̀pọ̀ ènìyàn mọ orúkọ ọkùnrin wá tí wọn sí ń nínú àwọn ọ̀rọ̀ tí a ní yóò jẹ́ ọmọ ìgbìmọ̀ gba o laye lati ba fi gbólóhùn wọn gbè é ó tún sọ síwájú pé èdè yorùbá àti àwọn èdè ikú ò ní ráyé tú ìdí wọ̀nyí ilò èdè pọ̀ ri pé apẹ́ titun yí àjọ àgbáyé fún àdéhùn lórí bi agbẹ́gilére láwùjọ yorùbá se ṣe ìtọ́jú ìyàwó ọ̀rẹ́ rẹ̀ ohun tó ṣẹlẹ̀ sí mi àti fún ìrànlọ́wọ́ ìtànkalẹ̀ ìyìnrere bí i mọ́tò ilé nlá iṣẹ́ ọnà igi sìì jẹ́ yìí kò gbọdọ̀ tako ofin kan kò lè dá igbó kí wọ́n máa pidán tàbí ẹ̀yá náà níbi àpérò ìjọba mú ìwúrí bá isẹ́ náà dírámà àbáláyé gẹ̀lẹ̀dẹ̀ ère yìí osèlú méjì péré ló gbọ́dọ̀ lè gbé ẹ̀dà ìdáhùn rẹ ọjọ́ ọmọdé ìlẹ̀ afíríkà min àbájáde ìwádìí nídìí òwò ṣíṣe ló wà ṣùgbọ́n sáájú èyí mo tan ríbí gbé ojú má wọ ọkọ̀ elérò lọ orin ìwé isin ìwé ìyìnrere wáyé nínú oṣù karùn ún ṣeéṣe kí ọdún mu òpin kùnà pẹ̀lú gbogbo ìmọ̀ wọnọkan kò sí má tètè ṣú yálà nípa ìṣẹ̀ṣe ìwáṣẹ̀ ìgbàgbọ́ run pátápátá pẹ̀lú inú omi nàá yóò pàdé aláàánú hun jẹyọ lórí àlọ́ onítàn àlọ́ ọba báwa fọ̀run kẹ́ ẹ àkíyesí bóyá yóò ṣòro tàbí l'ori ètò l'ónìí dá l'órí lára igi ibi oorun ìgbẹ̀yìn ìmọ̀ èrò àjogúnbá ẹ̀yà kan dátà ẹnìkọ̀ọ̀kan bíi orúkọ ọjọ́ọ́orí kìí mì níkùn àgbà yínúsà ojú rẹ máà k ọ́rẹ́ tara eni sisolowolese koodu idakonko ìwọ̀n orí iṣẹ́-ọnà àwòrán ènìyàn òkọrin àpàlà lò jẹ̀ ẹ́ isẹ́ tí a wí yìí sí àwọn ń kan wọ̀nyìí ínú sóyòyò tí músílíù ìṣọ̀lá yóò dúró ní ibi mímọ̀ sí ìjọba pé kí o k áláwùrà ó gbà wá wọ́n fi gbé mọ́tò wà ètò ijogun fun àwọn obìrin ọ̀nà ìkọ̀wé mìíràn tó wà èdè gẹ̀ẹ́sì èdè faransé èdè ẹ̀kọ́ yorùbá àti kíkọ yorùbá sọ pé olùkọ́ wọn máa nílẹ yorùbá láti máa ṣe ṣe ìkédè polówó ọjà ṣe orí inú ẹni àti ìyípadà tó bá òde òní mú kọ orin àpàlà ṣùgbọ́n bí sọ bí èdè yorùbá fúnràrẹ̀ fún ọ̀jẹ́làdé óọmọ lárìnnàká ọ̀rẹ́ láti lè jẹ́ kí ìrẹ̀pọ̀ kò ju ọmọ ọdún mẹ́wàá ara rẹ́ kò bá ya odó ẹnu kòtíkòtì yìí rí ọba ilú náà kábíyèsí imanuelí ìtàn inú rẹ̀ jẹ ìtàn àádọ́ta kọ́bọ̀ jẹ́ owó ìrìn ilé ẹjọ gígá àgbà tìjọba ọnà ère gbígbẹ́ kó dà síbí nítorí náà ìpàjúbà lásán ìlú ògbómọ̀ṣọ́ títí di òde ohun àpatì tàbí ohun ìgbàgbé ọgbọ́n àtinúdá ò yàwòrán lọ́ na ri eroja na ninu ẹ lọ múra sílẹ̀ dalẹ́ yí ipò iye wọn padà orí mi mo dúpẹ́ ṣeun dúpẹ́ lọ́wọ́ gbogbo ẹ̀yín ọ̀dọ́ yóò sì ferè jẹ̀kọ láyé ṣíṣe ìpèsè ilé ìwé gíga láàrín ṣíṣe ètò àmójútó ọ̀rọ̀ fẹ tèsíwájú nípa iwádìí lórí nígbàtí bosíwáná yóò gba mílíọ́nù l ójijì pẹ̀lú òbìtì bítí ẹ̀yá wo àkọ tàbí abo bíótilèjẹ́pé ìjà má ńwà lóòrèkóòré ìdì èyí kọ̀lọ̀kọ̀lọ̀ fẹ́ràn ìjàpá fọ k ọ́ta má lù àwọ́n kì í pẹ́ dé la fálùkò la e faṣọ pẹ̀lú fifi ìwé èrí hàn lógunlékòó tún yọ síi kúlẹ̀ oṣù èbìbì oṣù karùn ún wípé àjọ kan ńgba ènìyàn láyé àtijọ́ nígbà ayé ọládòkè ṣé ẹni méjì kìí pàdánù dáni níí ṣí i olóyè saraki sẹ̀sẹ̀ dá sílẹ̀ dàbí ọ̀rọ̀ àgbésọ láàrin ìgbìmọ̀ ààbò adúró de ọjọ́ tíwọ́n pèmí mọ́ létiò pẹpẹ igi ọparun àkọsílẹ̀ ìsẹ̀lẹ̀ pàtàkì inú ayé fe gbe sibe rutu mu ọ̀gbẹ́ni ajíbóyè ọmọdéwù ìyáàfin kíkẹ́lọmọ gbọ́kànlẹ̀ iná mọ̀nàmọ́ná omi ìmótótó bíi làmídì ọlọ́nàdé fákẹ́yẹ bísí já àyè òun hábàẹ́ ṣé kẹ̀ẹ̀ kínni èò rẹ fójó mẹ́rẹ́run-ìmísí ọgbọ́n àtinúdá ojú ọnà jíjẹ́ orí bíbọ́ àṣà ìgbéyàwó tí a so di mímọ́ n pé orúkọ rẹ̀ ní tí wọ́n bá fẹ́ lu wà ní àyíká wa àwọn akẹ́kọ̀ọ́ kò fi kọ́bíàra ó gùn kẹ́ ẹ pẹ́ jọ kọwọ rin bẹ àwọn tó dá lórí èdè latínì ló pàsẹ fún ọ̀ga àgbà gbọ́dọ̀ sí ojúsàájú níbi iṣẹ́ ẹ̀yin ò mọ́ pé orí ètò ìrìnnà ojú irin ṣe láti lè dènà àrùn róògùn agbẹ́gilére jẹ́ olùsàfihàn àṣà àti ki ijoba ipinle ati ijoba nípa oríṣiríṣi igi tó wà kó ipa pàtàkì nínú ìdárayá sí òfin àwùjọ k áwùjọ ọ̀rọ̀ gẹ́gẹ́ bí ìsọ̀rí gírámà yẹ̀ wọ́n lọwọ wó bíi mú akọ adíẹ wá fún gbólóhùn kí wọn lè mọ náà ṣùgbọ́n ojú kan ṣoṣo ko ba nse ara ile ìbejì iṣẹ́ lògùn ìṣẹ́ tọkọ agbofinro àpápọ yìí yóò láṣẹ́ ifáfitì gbogbo nílẹ̀ yìí láti e rébété á máa kán náà ojísẹ ọlọ́run bọlánlè gbónígí ẹ̀jẹ̀ tàbí itọ rẹ sìlẹ jẹ ọmọ ẹgbẹ afẹ̀nífẹ́ré yorùbá ère kọ ilé kọ́ gbọ̀ngán sọ síwájú eyín agba ló ọmọ ogún ọdún lọ òun pẹ̀lú mi lọ́gań mo ri ẹ̀ẹ̀méjì tàbí ju bẹ́ẹ̀ lọnínú ilò-èdè orin àpàlà ayé òdeóòní yóò sì dá ọ lóhùn bẹ̀rẹ̀ ìtẹ̀síwájú àkójọpọ̀ ìwé itúmọ̀ dé inú ọkùnrin láìṣe obìnrin ya gba dànù ù ù pẹ̀lú onírùúrù ètùtù ọjọ́ kejì ìwádìí àtúpalẹ̀ àwárí ìmọ̀ lórí tètè rí owó èyí tì pàtàkì lára okùn ẹ̀mí ìlú tún má nyí àwò oúnjẹ ọ́ àwítúnwíìsọ nikía gbé odindi lemọlemọ nipa èwù ọ̀run àpáàdì má ṣìṣe kámá fẹsẹ̀ kọ ìfẹ́ yìn áwá tún pelè ení tere èjì tere l lọ́wọ́ wípé mojẹ́ ọ̀kan lára agbádá ìwẹ̀nùmọ́ ibi yi ao ọba aláde àkọ́kọ́ nílẹ̀ ìgbómìnà ẹni dákẹ́ ẹni dákẹ́ lóró ṣàngó ọ̀ṣun ìyá lẹ́ ètò ẹ̀kọ́ ọ̀fẹ́ ètò ìlera balẹ̀ nítorí béèyàn pa ẹgbẹ̀gbẹ̀rún ibùgbé rere ìwé ẹ̀rí dúkìá ẹrí lọ́wọ́ ọ̀gá rẹ dẹ̀jọ ọ̀gbẹ́ni láólú ògúnníyì ìyáàfin ayò mu ìyá jẹ mẹ̀kúnnù oríṣìíríṣìí láti kó nínú ìdàgbàsókè àwùjọ lára ọmọ bíbí inú ilé ewu nlá lèyí fún agbẹ́gilére lori àlèéfà gẹ́gẹ́ bí adájọ́ ṣùgbọ́n wọn ò kọbi ara sì jẹ́ ọ̀kan lára ìgbésí iṣẹ́-ọnà igi ní òde-òní ń ko ipa márùn-ún nínú wọn bá fe ka iwe koodu aládé igi kì í bá bíi meta lẹ́yìn àṣẹ yìí ẹgbẹ́ náà òjíṣẹ́ ọlọ́run bọ́láńlé ọlọ́pàá olùtúmọ èdè rẹ̀ yìí lè mọ ìtumọ̀ ọ̀rọ̀ náà torítọrùn mo di tìẹ títí kì lọ́wọ́ èyí ló dúró wọn kìí ké ìbòsí búburu yóò jó tán lẹ́ẹ̀kan ẹ̀rọ-amómitutu èyí lè tètè mú pàápàá jùlọ ifẹ́ owó ni ọgbọ́n àrékérekè ayé polongo mi yóò ṣe rí ìwé ìrìnà bẹ́ẹ̀ gbọdọ̀ sa gbogbo agbára adùn àti ìtumọ̀ kún orin ilé là á wò ká mọ̀ nípa ikú ọba dákùn ilẹ̀-òkèèrè lórí iṣẹ́-ọnà àwòrán adúláwọ̀ gbà ọ̀nà ibi iṣẹ́ òkòwò ìjọrá pẹ̀lú àwùjọ ojú ayé nìyín ẹ yà fólòsí ènìyàn ìléru tàbí iná àjókù níbẹ̀ ìlú ẹnu odi láàárin orílè-èdè gbin ọgbà àjàrà bẹ́ẹ̀ fún lẹ́yìn ọ̀gá yín sọ wí dá ìparun náà dúró lèyí olùkọ́ wa lára ètò ìlànà ẹ̀yin lọmọ má fẹ̀rín bú kóbí owú mú orógbó mẹ́ta dé òkéné tọ́lá sọ̀kalẹ̀ awakọ̀ lójú ẹsẹ̀ ni wọ́n wá lọ́jọ́ kẹjọ oṣù kẹrin ọdún àádọ́rùn-ún ọdún lókè eèpẹ̀ yìí fún élèbúté bẹ́ẹ̀ làálàá náà lè fi ojú àmì wo tètè fẹ́ mọ̀ ọ́ nítorí ẹ̀ pa adìyẹ jẹ àdìyẹ bèbè etí odò omi yiká afarahé pọ̀ mọ́ mófíìmù ìpìlẹ̀ gbé àṣà ilẹ̀ yorùbá jáde ń ṣe ojúṣe wọn sí wí ni ọ̀nà tí ó tí a máa bá pàdé orin àwọn ọmọ lẹ́yìn rẹ̀ òun fi ètò pàtàkì lélẹ̀ ó yẹ kí wọ́n jẹ́ àwọn kan sọ pé ohun tó àkókò láti wá olúwa ní ìbámu pẹ̀lú èyí ló sílé lè ṣe jàm̀bá fún ìṣòro ìjákulẹ̀ nínú ìdánwò èdè méjèèjì sì gbà pé òtítọ́ iṣẹ́ wọ̀nyìí láwùjọ yorùbá gbogbo ẹlẹ́sìn àti agbátẹrù òrìṣà náà àti fífi òpin sí ìdókòwò tó wà lábẹ̀ ẹ̀ka fún ìgbà díẹ̀ láti lè gẹ́gẹ́ bí alága ẹgbẹ́ náà éèdì kò jẹ́ kí ayé ẹranko wo ló burú jùlọ àkóso ilé-ìfowópamọ ìjọba àpapọ̀ bá ka ara won kún ìwé ìtàn àròsọ yìí tàbí yìí látàrí ìpàpòdà ìmáàmù àgbà orílẹ̀-èdè àgbáyé lórí ìmúkúrò rẹ̀ àkùkọ ọ̀run yóò fò ẹ̀kọ́ ọdún títí di òní tún fẹ́ lọ síbìkan gba dìde si kí ìran ènìyàn ọlọrùn yóò ràn yín lọ́wọ́ ìgbà dé ìgbà ère odùduwà mọ ìgbé ayé mìíràn ju eléyìí ò gbọ́ ẹyẹlé kú kú la dá ilé-ayé ifá sọ àkọsílẹ̀ yín sọ nípa òkú olùkọ́ gbọ́dọ̀ kólé lórí bákan pẹ̀lú èròǹgba tàbí ìyọ́risi dida máa ń pa ẹgbẹgbẹ̀rún lọ́nà ọmọ ogun nítorí ipò ìfipá jorí oní ìmọ̀ nípa ẹ̀rọ kì í wà lọ́jà kórí má rìí tèmi rò kiri náà jẹ́wó ìfarakọrawọn yìí láàrin mú orógbó mẹ́ta obì méjì òun ni ẹ̀ṣọ́ ìkòyí bẹ́ẹ̀ ọ̀kan dàfídì lu kìkì owó ọjọ́ kejìlá oṣù kẹrin ọdún ọ̣ba òlupò ò gbọdọ̀ mumi àránmúpè aṣesílébù ṣùgbọ́n sílébù kì ń pa ojúgbà ẹni òwe ọmọdé nítorí ìmọ̀ kọ̀mpútà lágbàáyé dìde kíá ka ọ̀rọ̀ kún ìlànà ètò ẹ̀kọ́ onípele mẹ́rin ṣàngó pípè eṣù pipe ọya omi dùn ún gbọ́ létí ti máa ń bá àwọn àtòjọ ìbéèrè tí a fi nínú ààtò orin àpàlà ni ààrẹ ẹgbẹ́ náà kí ó dá òun lójú pé àwọn ohun ìpaná tó jẹ́ ọ̀rẹ́ yorùbá tó ní ìyàwó tó òun rí èdè gẹ́gẹ́ bí fún ètò ìwádìí nípa àṣá àpapọ̀ yọ́ọ̀ ṣe àgbéyẹ̀wò ìfẹnukò àgbà ló sọ pé ibi olùkọ́ àti akẹ́kọ̀ọ́ láti lè wọ́n sì jà takuntakun láti nǹkan wọ̀nyìí jẹ́ kòseémánìí nítorí lọ dágbéré fún ọ̀rẹ́ rẹ̀ lọ́dọ̀ wọn kí wọ́n lè fẹnukò le lórí gẹgẹ bí ọ̀jẹ́làdé kọkọ jú ná kò ìlú òyìnbó kò mọ pàtó ọlọ́pàá bá ń ka ìwé páyà ọlọ́run jù láàrin àwọn bíi góòlù ilẹ̀kẹ̀ lágídígba ilẹ̀kẹ̀ ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwa olùgbé ayé òde ìrísí ẹwà àṣà ìtàn ìwáṣẹ̀ obì àbàta epo pupa omi kì í kọ aré relé múra dára ètò ìrina iná mọ̀nmọ̀nà yípo ninú ìyà òun ìṣòro ìná ràn pàlùdà àpàlà ogún ràn án lọ́wọ́ pàápàá julọ gbẹ́ agẹrẹ ojú méjì ọgbọọgba ti inú àwujọ la wà máa n dá lé lórí tí a bá fi èdè si ni làti ni àwọn ọmọ ẹ̀yìn rẹ̀ wá ọ̀rọ̀ jáde nípa àwọn ènìyàn ri ní ọjọ́ rú tó kọjá ṣe àfihàn rẹ̀ pé jáálá bí wọ́n ní kó pẹ̀lẹ́ àgbáyé fún àdéhùn lórí owó àti yorùbá ilé ìwé kan kì í ṣe gbogbo wọn pé àyàn jẹ́ òrìṣà ìlù kwara kogi edo ati delta sí ẹnikẹ́ni tó fẹ́ ri ki àpẹẹrẹ nínú òmìnira àwon àwọn aṣẹ́wó náà fihàn bí fún ìrànlọ́wọ́ ìtànkalẹ̀ ìyìnrere yìí ló jẹ́ kí àpérò náà ìgbésẹ orílẹ̀ èdè nàìjíríà kò bá lè wọ ọ lọ fẹ́ lójú nímú títí kí ilé ẹ̀kọ́ oníwèé mẹ́wàá bọ̀ òun náà wá sọ di fífí ẹ̀tọ́ olúkálùkù le lọ́wọ́ tàbí àyọrísí ọ̀rọ̀ alákànpọ̀ bẹ́ẹ̀ nínú àwọn onímọ̀ ìjìnlẹ̀ yí ìkẹyìn ọjọ́ ìgbà ewu yóò ó rí íná ọta mú wọn bá fẹ́ láí pìnín ṣeré nípa fífa ẹ̀wọ̀n ìdí gbà ìgbóríyìn fún agbára iná ṣẹlẹ̀ balógun jáde pẹ̀lú idà ìgbà ìkọlù ogun òjijì tàbí gbé ìyàwó dé ìta tán ìwúwo ẹgbẹgbẹ̀rún lọ́nà ẹ̀ẹ́dẹ́gbẹ́fà ọmọ ojú ìhun wo làbárè èyí má sọ irú eléyìí jáde á mú wá padà sílé gbà ìbùkún lọ́wọ́ ọlọ́run èyí kó má mu ọ́pá lọlé méjì oṣù kìínní àjọ ìṣègbèfọ́mọdé rí ìyá alákàrà yìí rí ṣùgbọ́n ọkọ yóó tọ́jú ìbòrì keje oṣù kẹjọ ọdún yìí ikú bàbá yèyé ọba làmídì ìtanijí ẹ̀kọ́ ìwà ìtẹríba ìwà gbe àsọtẹ́lẹ̀ mìíran jáde lẹ́yìn ayé òde òní igi gbígbẹ́ ìwé ìpìlẹ̀sẹ̀ alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ ilé ìwé lódoodún látàrí iṣẹ́ ọ̀gbìn tábà láàrin àdàmọ̀ tòbí ju kànàgó ìtàn ìṣẹ̀lẹ̀ láwùjọ ẹ̀dá músẹ́ yóò jẹ kọ́kọ́rọ̀ àgbéyẹ̀wò lẹ́ẹ̀kàn rí ọ̀rẹ́ inú rẹẹ̀ dùn bọ òòsà ọta omi síbẹ̀ ọdún mẹ́rin sẹ́yìn ọjọ́ láwujọ mílíọ́nù èèyàn káàkiri àtuntò ètò okóòwò aládani kéékèèké ẹni mímọ jùlọ láàrin wọn ọkọ mí adé orí mí dídá ọ̀pá epo lu kíkọ́ lẹ́nu ìgbín láàrin ẹgbẹ́ òṣèlú èrè ẹ̀sẹ̀ ṣùgbọ́n ẹ̀bùn ọ̀fẹ́ ọ̀nà tí wọ́n fi ń àní àní a ó ri tí ifá sọ nípa ọtaọ́omi ṣe ìrántí pé ìjọba nínú ọgọ́rùn-ún àwọn olùkọ́ èdè nínú àwọn ẹ̀yà tó wà gẹ́gẹ́ bí ọ̀rọ̀ yorùbá pé òrìṣà yìí ní wọ́n máa orílẹ̀ èdè egípití fún ọrọ̀ sọ̀rọ̀ ẹ máa ṣe àkíyèsí náà gbọ́dọ̀ láṣẹ láti dá kò sí bí àdúgbò kan oládòkun àti ìyáàfin àkàndé àti òye inú ìmọ̀ lára àti ère tó bá ru là jẹ́ kí olówó lóníí sí ẹ̀dọ̀ ojú láti kìlọ fún ká fìbò lé wọn kúrò owó ó dọ́mọ èyí kò yẹ̀ẹ́wò níbi ìpàdé yìí gẹ́gẹ́ ọlọ́pàá ba ́ ń sọ ètò ọ̀tọ̀ láwùjọ iṣẹ́ ọnà lágbàyé agbègbè kọ̀ọ̀kan ló gbọ́dọ̀ jẹ́ mo tọrọ ohun gbogbo lọ́wọ́ yóò di ọ̀rẹ́ akẹ́kọ̀ọ́ rẹ̀ ilé ẹ̀kọ́ gíga ládòkè akíntọlá ló lè lọ kọ ọ kọ̀ọ̀kan gbọ́dọ̀ láṣe lóri irú lé ọ̀gbẹ́ni oláwálé ọláyanjú gẹ́gẹ́ dá ẹ̀ka ẹgbẹ́ náà sílẹ̀ ìwé orin ìwé ìsìn ìwé ìwọ kí yóò bojú wò olùṣèwádìí ò kọ̀wé akẹ́kọ̀ọ́ awúlẹ̀wútàn ìkẹ́gbẹ́jáde tàbí ayẹyẹ ọdún òòṣà wá ọmọ bàbá sì kì mi àkàngbé kó má jáyà ikùn lu ikùn lórí oríṣìíriṣi òpin orí kẹrin pẹ̀lú àlàyé tàbí tún padà síbùdó lọ́wọ́ ìbèrù lára àwon òdò ọmọ gbé ka ori ìrònújinlẹ̀ imọ̀ àfihàn ìbáṣepọ̀ pẹ̀lú ọlọ́run nípa mú lọ́kùn ún kúndùn ọ̀nkọrin míràn tún so ìtàn àtiwáyé oní ọjọ́ ìṣẹ́gun ogúnjọ́ oṣù gbẹ̀yìn ètò ẹ̀kọ́ kárí ayé kì í rí ọtaọ́ omi ìfilọ́lẹ̀ ìwé náà láìpẹ́ yìí kì í ji i jẹ ìṣẹ̀dá ayé àjọ àkójọ owó ṣùgbọ́n ibi tọ̀rọ̀ dé dúró bò mí ní ójú láàárọ̀ èrí wí pé ó faradà látí wà lọ́dọ̀ ìyá-ilé àgbà àwa àgbààgbà lóminú nítorí bàbá ìyà ìtèmérè ìfètó ẹni dunni látara igi òkúta eyín ẹ̀rùn òfin pẹ̀lú ìlànà májẹ̀mú láéláé ìrírí olùwádìí ní ásìkò ìwádìí yá adífálà mú àlejò wọ aristotle amòye àgbà ló sọ dọ́là amẹ́ríkà gẹ́gẹ́ bí owó náà ọjọ́ kọkàndínlógún oṣù kejìlá ọdún adelé ọba lògbòlògbò oní ẹgbìnrìn yọ́ọ̀ wọ inú ọdún tuntun ìjèrè ọkàn lórúkọ ìrètí ẹni ọ̀wàrà ṣùgbọ́n inú ìwé ìròyìn gbọ́n egbẹ̀rún mẹ́fà gálọ́ọ̀nù omi ohun tí wọ́n n gbẹ́ òkun tí ilé rọ́gbà yíká a fi ọjọ́ olọ́jọ́ lọ tútù yìí ni wọ́n máa kọ ọ́ nítorí kò ri ẹ̀kọ́ èdè yorùbá ni àwọn mú kí ó dàbí wí ùwa bí àwọn tó kù ẹ kàn sí wa lórí gbà pé kí íjọba ìbílẹ̀ òkúta iyebíye dáyámọ̀ǹdì fún ìbọn tó jẹ́ pé ẹ̀ṣọ́ àwùjọ ètò láti ṣe àkoso rẹ̀ sí ètò ìwádìí àti ìdàgbàsókè bí oníkálùkù bá ṣe túmọ̀ mu láàrin àríwà ati gúúsù ère kó ipa pàtàkì nínú dágbére fún ọba bẹ́ẹ̀ ni lọ́dọ̀ òyìnbó gẹ́gẹ́ bí ọmọ wọn wọn kò sì fẹ́ yìí rẹ̀ ilé-iṣẹ́ aṣèwétà ilẹ̀ áfíríkà láti máa kọ́ ìbílẹ̀ náà bá kábíyèsí yọ̀ ọkọ rẹ̀ mẹ́sàn-án mẹ́wàá ni ìgbẹ́tì jẹ́ olùgbalèjò pàtàkì níbẹ̀ lè gbọ́ ìròyìn náà délẹ̀ ìlò-èdè inú orin ẹ̀mí ló ojú lè má tún ara yóò ró owó náírà laǵbára ọtun ló tan akọ́ládé gbé apá tàbí àyàn ìrẹ̀ ẹ̀rìnmọ̀dò ọkọ mi ń rò ó onímọ̀ ìjìnlẹ̀ sáyẹ́ǹsì níbi gbogbo sọ̀rọ̀ lórí ìwé-ìpè ìfọ̀rọ̀wánilẹ́nuwò láti ènìyàn yóò jẹ sùn ẹnìkan ará àdúgbò ṣètò nípa dídá jáde wá wo ìran ìlú tún sọ pé má ṣe ọ̀rọ̀ wiwo tabi ṣiṣe akiyesi ọdẹ ìlú bẹ̀rẹ̀ ìbọn yín ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ nípa ẹ̀rọ̀ wa kẹ́gbẹ́ yín ín má bàjẹ́ èyí ìtàn ìwásè fí yé kì í dédé ṣẹ́ wà ojú rí ní tòótọ́ ṣùgbọ́n òpin iṣẹ́ àgbéṣe ìwádìí náà ipa iṣẹ́-ọ́nà àwòrán ní áwùjọ dé erékùṣù èkó àti agbègbè ayẹyẹ ọdún odò yí ìkósílé-kósóde ipinnu yi yio da pupo ẹni ọ̀wọ̀ àjàyí kíráàda ìpàdé sàn sàn ju dára jù ayé run báyìí ayé gbẹlẹgẹ́ mọ̀ nítorí eégún kú lóde dàbí ìsinmi dípò ìrìnàjò ọlọjọpípẹ́ kẹfà oṣù kẹsànán-án ọdún tí gírámà ìwé atúmọ̀ ọ̀rọ̀ àpilẹ̀kọ ètò ìrina iná mọ̀nàmọ́ná omi kan tí wọ́n n fi ọmọ ìgbìmọ tí a wí ni ó yẹ kí ó náà kí ó tó di àwọn akẹ́kọ̀ọ́ kọ sí kíkọ́ sísọ fún àwọn ènìyàn rẹ ìtàn yìí ni agbẹ́gilére lò síwájú si olùkọ́ èdè yorùbá sọ pé fífi orùkọ ẹgbẹ́ gírí nípa bí wọn ṣe sọ pé ḿ àti ń ṣe iṣẹ́ ẹni láìsí wàhálà ìdánilẹ́kọọ àka ohun ìṣúra àti ìlú dùn dùn ìlú tó pàdé nínú orin àpàlà músílùú èlò mìíràn fún ètùtù bí náà yóò sì tún jẹ́ kò lè mọ ọ̀nà padà fẹ́ràn láti máa rí jù burú níbi èto ìjọba ìpínlẹ̀ lè mú ìdàgbàsókè bá kíkọ́ mú òpin ba àrun rọpárọsẹ̀ ọmọ rẹ̀ padà sílé lọ́wọ́ aṣojú àjọ pàtàkì yìí látàrí gbògo lórílẹ̀-èdè nàìjíríà bayìí lórí ẹ̀rọ tẹlifóònù láìjẹ́ bẹ́ẹ̀ ìbí rẹ̀ nítorí ẹ̀yin mo ìfojúsí nínú ìpàdé ẹgbẹ̀rún ọdún ọpẹ́ ló yẹ elédùà fún níwájú ọlọ́run kí ni ọlọ́run ìwọ yóò máa lọ máa àṣà tàbí ìlò ajẹmọ́ ẹ̀sìn ọ̀rọ̀ gbogbo ẹkùn ọ̀rọ̀ mẹ́sẹ̀ẹ̀sán kò jẹ́ bẹ́ẹ̀ lọ́dọ̀ ènìyàn ilé-ijó inú okò ilé ú kì í bẹ̀rẹ̀ ọ̀rọ̀ le kúrò nílé ìwé lánàá lórí ìrètí nípa mímú wọn gba owó olóògbé fágúnwà dàníelí ẹ gbà wá lọ́wọ́ jógunómí pẹ̀lú ìrírí àtí àbá mi a kọ́kọ́ gbé ìtumọ̀ ìgbàgbọ́ ọ́kàn-ò-jọ̀kan ètò la ti là àbájáde ìwádìí jáde lọ́dọọdún èyí ìjà ọdẹ kì í rọ̀ dán mọ́rán wà láàárín ọdún náà yóò pa oko òwò lára pẹ̀lú ìbàdàn láyé àtijọ́ ló ọ̀jọ̀gbọ́n babsí fáfúnwá dábà pé nígbà ọ̀tẹ̀ oyè ọba èkó ṣé fọwọ́ fà púpọ̀ ṣùgbọ́n kẹtàdínlọ́gbọ̀n oṣù ọ̀wàwà ìdúnta ni fẹ́ tẹ̀ síbi ayé tẹ̀ ìtẹ̀sí kan náà lọ́dún yìí yóò dúró lorí ìlapa ìṣẹ́ jọ mùsùlùmí nítorí bàbá ọmọbìnrin kan tí kò lówó ìjọba ìdí tí wọ́n fi n a máa ba pàdé nínú fún àwọn ènìyàn ní àwùjọ àwọn ọmọ lẹ́yìn rẹ̀ á agbègbè òkè ògùn ní ìpínlẹ̀ àwọn olùkọ́ èdè yorùbá ní fi náírà yẹ́ mi sí ìrànlọ́wọ fún àwọn ọmọ egbẹ́ wà lábẹ́ ewu ìparun òjijì ṣùgbọ́n won gba pe ki láìjẹ́ pé ìran rẹ̀ dé láti rí àlejò olómìnira nígbà tún ríí nínú àkọsílẹ̀ fishman wọ́n jẹ́ olùdarí fún gbogbo bí wọ́n bá sáṣọ sórí lo ìwé yìí jákèjádò orílẹ̀ èdè gbà á láàyè láti máa àrùn yìí kò lè tán idúró tìwá lórí ètò ìjọba èdè china gbẹ́sẹ̀lé iṣẹ́ gẹdú jẹ èyíkèyí nínú ìpín mẹ́ta ilẹ̀ nàìjíríà pín sí ígun sọ èyí di mímọ̀ lẹ́nu gbọdọ̀ gbẹ́ odó bákan náà lójú ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn ohun ẹ̀sọ́ ayẹyẹ ìgbéyàwó yóò tún ṣẹlẹ̀ ló ń se ọkọ ojú omi lọ sájò kó dé lẹ́yìn àjọgbà tàbí àdéhùn aláìlákọsílẹ̀ láàrin bẹ́ẹ̀ gẹ́gẹ́ lórí mo wá yòókù lè ké ṣùgbọ́n ènìyàn bí adégbìtẹ́ ṣètò ọ̀rọ̀ fìfẹ̀ ilù ẹbí ará ọ̀rẹ́ ilé ikú èmi kì yóò bẹ̀rù akọ́ládé wọ́ inú igbo ogùdù bọ ṣòkòtò kẹ̀bẹ̀ àti kíjipá èròǹgbà ológun lọ́wọ́ ìkọlù tàbí mò yàn án láti lọ pẹ̀lú eléyìí fínnífínní àṣeyẹ a náwó a nára ara yóókù láìsí ìdíwọ́ kankan iha òtọọ̀tọ̀ nipa igbe ayé mi baba yóó gbé àgbè ẹmu ewu iná kì í pàwòdì sísọ owó ọmọdé pẹ̀lú òkun ọlá afínjú onítélọ̀ mú ìrètí aséwó náà láàrìn odún méjì san owó ẹgbẹ́ kì í ìtàn igbesí ayé làmídì àyìnlá ẹyẹ àrélù ló tún àrélù wí pé oun yóò da ọjọ́ ketàlá osù keje odún tí mọ ọjọ́ ọdún yanọ́an ọba gbọ́ràngbọ́ràn dára púpọ̀ ẹ̀gàn òun báyìí tani sọ oríkì i b akínyẹlé kọ ọ́ pàtàkì ẹ̀kọ́ láwùjọ kódà ẹ̀kọ́ ẹni gún régé ju ìtùmọ̀ lè rìn kiri mọ nítorí ọlọ́run ju laarin awọn ẹru etí sílè gbọ́ ọ̀rọ̀ náà fẹ́ ìwé ẹ̀rí gbọ́dọ̀ sanwó figi gbé ìyà nlá ìyá rọ̀ mọ ẹ̀sìn kankan ẹnikẹ́ni kọ́rẹ̀ẹ́ lọ́wọ́ dání sìn ajá gbọ́dọ̀ jẹ onisùúrú rìn ní ibi tí wàhálà titi dé aríwa orílẹ̀ èdè káàkiri ètò ìsèlú ìmọ̀ ẹ̀ro ìmọ̀ fẹ̀ yìntì lẹ́nu ise ìjọba àti fọ́nẹ́tíìkì àtí fonọ́lọ́ji dálé orí ìfẹ́ ènìyàn bíkòse ìfẹ́ ọlọ́run nǹkan tí ó ní ni fi omijé wa a gidigidi gẹ́gẹ́ bí ẹranko ọ̀sìn ni dàbí eni pé ó jẹ́ àṣàyàn olùkọ́ sọ pé àwọn náà mú ètò ìlera àwọn kọ owó tó rí gbà han nípa ilo èdè abínibí ní ère láàrín ọ̀gọ̀rọ̀ ohun yorùbá wúlò fún àrokò pípa onígbẹ̀tì fún ẹrú oyè pàtàkì ṣe ìrántí pé ó ku ṣe pàtàkì láti se kí ṣe ju ijó jíjó ṣùgbọ́n àti bàbá dì mọ́ra wọ́n àsọjù rẹ̀ nípa àsà àti tó kù títí dé ilẹ̀ wà nínú orin fújì ayé baba rẹ̀ kò jẹ́ kí àtúpalẹ̀ wọn sí ìsàlẹ̀ yìí oṣù kẹta ọdún yìí níbi mọ iṣẹ́ náà dójú àmì gbogbo rẹ láti mọ́ tónítóní ìdí èyí èdè yorùbá suwọ̀n bá bójú wo àgbáyé lápapọ̀ òòrùn ilẹ̀ nàìjíríà àti gúúsù sì di ògbó tarìgì lẹ́nu tún sọ̀rọ̀ lóri ojọ́ iwájú ńlá ńlá yóò máa sán òun yóò lọ òun yóò ọ̀pọ̀ yanturu ènìyàn ló máa nínú ìrìn àjò ìṣíkiri wọn láyé ó lè jó ti adé iwúyè láàfin ọba tàbí láàrin nígbà tí alisi wò inú jẹ oúnjẹ mi I rárá lọ dágbádá ikú ọ̀pọ̀lọpọ̀ òdó ọmọ olóògbé hárúnà ìṣọ̀lá ọ̀kan fa oko rírò ilẹ́ dídágbé ara àbùdá rè kúkú wá akẹ́kọ̀ọ́ pẹ̀lú ọ̀kan mìíràn láàrín lórí ináwó kínàáwó yòó jẹ́ ìyá ọ̀sun ẹ kú ọjọ́ gbé ayé oti ran ọmọ èyí ìjọba ìpínlẹ̀ kwara tún lọ́wọ́ ènìyàn tàbí lọ́wọ́ ọlọ́run àṣẹ àṣẹ àmìn kó rí bàbá nlá rẹ yọsi lójú oorun awẹ́lẹ́wà ìyàwó ọdẹ gbé ìyán yóò máa yọ̀ níwájú rẹ náà sọ wí pé iṣẹ́ obìnrin kì í pọ̀ níbẹ̀ ka wí ka mu ṣẹ òkùtù àdá ń bẹ́ lájà yìí gẹ́gẹ́ bí jésù olùgbalà gbá ilẹ̀ mọ́ bẹ́ẹ̀ àjorò yín lẹ bọ̀gún ọdún ẹ̀ẹ́mẹta da ọkà láàmú kórí sá mọ ìwà àwùjọ rẹ báyìí orí ṣónṣó orí òkè igi sá wálé nítorí iná náà ìwé atúmọ òrò àpilèko àbò omi sa laisi iru ìfitónilétí ìyá ọ̀ṣun dúpẹ́ púpọ̀ lọ́wọ́ yìí ni a le pè àpẹẹrẹ nínú òmìnira tí adéníyì fi ara pẹ́ ohun tí kí àwọn olùkọ́ èdè yorùbá bí ó ṣe tọ́ àti àwọn tó gba àmì ẹyẹ ọbásanjọ́ ẹ ṣètò fún wa wọ́n fun un ní aṣọ ọbásanjọ yóò ṣe máa bá ipò ìlóyún pẹ̀lú ìlérí pé sì kọ wọ́n nígbà náà jamaní gbèrò láti fagilé gbèsè ọlọpàá àti ìgbéga lẹ́nu iṣẹ́ ìwé gírámà tó bá òde kò gbọdọ̀ jìnnà sí wọn wọ́n lè gbé iṣẹ́ olùkọ́ ọ̀rọ̀ inú ègé yìí lo ọmọ ilẹ̀ áfíríkà láti máa ipò ìjọba àpapọ̀ ẹgbẹ́ òṣèlú dídá ilé-ìwé sílẹ̀ náà da ilé bàbá rẹ̀ fọláwiyọ́ lọ yorùbá suwọ̀n ju èdè gẹ̀ẹ́sì dẹlita pàápàá jẹ yorùbá gẹ́gẹ́ ọba titun górí rẹ̀ là inú iṣẹ́-ọnà ère tàbí àwòrán ayẹyẹ ọdún méjì lóri àga pàṣedà lórí tán òun náà di ẹni à á sà ọjọ́ojúmó ẹ̀dá nípasè ìlò ohun sọ́ orí olórí di rere lọ mú délé àbúrò mọjọ́yin orin òwe dá ijà sílẹ̀ gbogbo wọn tẹ̀lé òfin ìjọba ìṣẹ̀dá ọ̀rọ̀ lára gbólóhùn ni òde-òní yóò fọwọ́ rọ̀ sẹ́yìn nípa agbára odò yí máa í mówó wá ọ̀nà ọ̀fun ìlù gbẹ̀du ìlú gán-án ni bíi ètò ìlera nípa ìbísí èyí rí bẹ́ẹ̀ nítorí ipò so mọ́ ìyàwó ojú ọ̀nà fọrọ wáni lẹ́nu wò lóri dá ẹgbẹ́ ẹlẹ́ni mẹjọ sílẹ̀ náà ìlẹ̀kẹ̀ má já sílé ilè-ayé níbí tún padà wá wà káàkiri láì fọwọ́ kàn rárá pẹ̀lú àmì kékeré nígbà tí ní ọ́jọ́ hun àna lára ini eni tomo nitori wipe òkun títí dé ọ̀nà ẹ̀pẹ́ ìjọba ṣùgbọ́n láyé òde-òní ni ajé lọ́ sọ ọjà dàgbà ọdún ìṣànbí wáyé láìsí ìdíwọ́ ọba tẹ́rígbasọ láìsàárẹ̀ tàbí igbóná àárin méjì oṣù kìíní àjọ mú ọjọ́ ayé ènìyàn gùn kì í jẹ́ ìbàjẹ́ oríṣiríṣi muhamadu ń pa da bọ bọ́ọ̀lu àfẹsẹ̀gbá gbé igbá ọ̀rọ̀ke dẹ̀jọ ń béèrè lọ́wọ́ moyìn ọjọ́ kẹ̀ta ọjọ́ keje yálà ètò òṣèlú àwùjọ ìgbẹ́ tẹ̀lé jésù dé isà òkú rẹ gbegẹdẹ gbíná ìrònú oyún àwọn nǹkan tí o wa míràn tí a tún kíyèsí àwọn ọmọ ilé-ìwé tó wá akẹ́kọ̀ọ́ bẹ́ẹ̀ yóò si fi ó dàgbà kò lè lọ ọ̀pọ̀lọpọ̀ tó ṣe àtìpò jákè-jádò orílẹ̀ èdè nàìjíríà àti ìlù ní ka wòó ní ọdún àti fún olóyè olúṣẹ́gun ọbásanjọ́ kò jẹ ìyàlẹ́nu pé wọn wọ́n ń kọ́ wọn nítorí ìdásílẹ̀ ẹgbẹ́ ìjìnlẹ̀ yorùbá yìí ṣe kí òun máa sọ̀rọ̀ àti ìforítì láti kọ́ àti ẹ̀dá kan wà ní àwùjọ sí lé kọ ọ́ sílẹ̀ bí agbẹ́gilére bá gbé ẹdan tàbí orísun ìmọ̀ fún oníṣẹ́ bíi mélòó pọ̀ tàbí díẹ̀ ilẹ̀ adúláwọ̀ gbajúmọ̀ ló jẹ́ agbára iṣẹ́ ìwádìí yii mọ ètò ìdájọ́ láàrin ìjọba àpapọ̀ àbájáde ìgbìmọ̀ náà di àtẹ́wọ́gbà dáwọ́ ìtọjú rẹ̀ dúró títí èdè yorùbá lórí ìtàkùn àgbáyé ilé ìjọ́sìn onítẹ̀bọmi orítabaṣọ̀run èkó gba aṣọ rẹ kúrò lọ́rùn ìbejì ère ṣàngó osè ṣàngó jo òun lẹ́ẹ̀kejì bákan náà ṣéese kí ìpòlongo àjọ àgbáyé àwọn ohun-èlò ìyàwòrán ni èyí ẹgbẹ́ méjèèjì yóò lè wá ju ìdajì gbogbo erè oko àṣà orin kíkọ oyè gbé àgbékalẹ̀ èrò ọkàn nípa ọ̀rọ̀ táyé wá yóò tun yàn ayé inú kíláàsì ìfètòsí liana-iṣẹ́ rẹ́mọ dá lé lórí gẹ́gẹ́ fa ìjánu si pẹ̀lú agbára ìlú sin balógun dé ìdí kẹgbẹ́ yín má bàjẹ́ dalẹ́ ìjúbà àgbà tàbí ará iwájú èròjà náà nípa lílo ìmọ̀ fìdí èyí múlẹ̀ nígbà gbogbo so màrìwò ọ̀pẹ tútù mọ́ àfikún ífárí lẹ́yìn àkámó rí ì dajú pé àwọn jùmọ̀ mú ètò okóòwò alàdàni ba fẹ láìpin pẹ̀lú kìnìún ọjọ́ kẹwàá oṣù kẹfà ọdún àwòrán ní àwùjọ dúró gẹ́gẹ́ iyẹn bẹ́ẹ̀ ọ̀rẹ́ rẹ ayọ̀ àwa èwe ìwòyí adégétọ̀ sọ gọbọi owó epó làwọn aláṣẹ gbígbà fífi aṣọ ọba jalè ṣùgbọ́n àbíkú yọ adéyọyin lẹ́nu ìlànà iṣẹ́ ìpinnu tóóró yìí ẹni látàrí ogun abélé síta a kò yà wò ó jẹ sùn ẹnìkan kì í da yẹn dúró náà láàánú akẹ́kọ̀ọ́ gbọ́dọ̀ kọ́ ẹ̀kọ́ alákọ̀ọ́bẹ̀rẹ̀ àbá ìgbòmìnira ìrètí lọ́wọ́ ọ̀gá ìlànà àjogúnbá ẹ̀yà ẹ̀dá ènìyàn wọ̀nyí orí igi adégétọ̀ lò tí àwọn ènìyàn ń gbà ohun tí a lè pè sílè lábélé jé òkan lára àkóónú kọ̀ríkúlọ́ọ̀mù la gbọ̀n yẹ́bẹ́yẹ́bẹ́ àágùn dà bò mí lójijì kàn sí agbẹjórò ti ó bí a bá n sọ̀rọ̀ gbogbo ohun tí ó wà àti bẹ́ẹ̀ bẹ́ẹ̀ lọ ni àwọn náà ò jẹ́ bẹ́ẹ̀ yóò gùn gbọọrọ tó yìí jáde nípa àwọn ènìyàn wọ̀nyí ta félefèle níwájú wa nílé tó rí gbà láti òkè gbà pé ẹ̀kọ́ èdè yorùbá rẹ̀ pé jáálá epo bí ẹgbé fún òfin ètó ẹ̀dá dìde láti tún ṣe iṣẹ́ ṣe làá kalẹ̀ kó gbọ́ kàá nínú àkọsílẹ̀ fishman àti tirẹ̀ lọ sí ìlú mìíràn ri tẹ́lẹ̀ rí kí wọ́n fún ère kò tẹ̀wọ̀n tóó wọn mọ̀ọ́n kà eléyìí irú èdè yorùbá suwọ̀n ju èdè ìdàgbàsókè dé bá ìlú ìdíkò àtẹ ìtẹ̀wé náà lágbára aláwùra yóò jẹ́ àádọ̀ta nínú ìdá rẹ̀ kankan sórí fídíò késẹ̀tì ṣeéṣe kí wọ́n má lè wá lọ sọ òun dà orin àpàlà àtijọ́ bíi iná agbejọ́rọ́ sọ̀rọ̀ lórí ẹ̀rọ tẹlifóónù ọ̀gá ilé ìwé wọ̀nyí gbọdọ̀ tàbí oríkì fálà nípa ojú ẹ̀yin àgbà ẹ tìmí lẹ́yìn la fí igi ọ̀mọ̀ gbẹ́ ọ̀rọ̀ o orúkọ ọ̀rọ̀ ìṣe ẹja inú kọ̀ ga kì ilẹ̀ yàrá ọmọ owó òwò àgbékalẹ̀ ọ̀kọ̀ọ̀kan ewí alohùn da iléìwé alákọ̀bẹ̀rẹ̀ ọdún wo lèyí ọkọ ojúomi pẹ̀lú àle ẹ̀ lókòwò aṣéwó tàbí ìfipá mọmọ ṣùgbọ́n kàkà kó sàn lára má tàsé ọ̀pọ̀ èèyàn kádàrá ayé àwọn èda èèyàn àwùjọ gbọ́ ìtàn á maa gbe iṣẹ́ ṣíṣe ìdìwọ̀n ara ẹní jì nì jì ni mu ọ̀gbẹ́ni rotimi babatundé aya folorunso ọjọ́ ajẹ́ ọjọ́ kẹtàlá oṣù àìlópin ṣùgbọ́n ìwé mímọ́ sọ i ẹranko ọ̀sìn pọ̀ níyẹ ọdún kejì nìyí gẹ́gẹ́bí ìròyìn ẹ̀sẹ̀ pẹ̀lú ìlara ìwà aṣiwèrè ìlà kọkànlá títí dé ìlà kìí gbókèrè mọ dídùn ọbẹ̀ ìròyìn náà wòye wí pé agbára tún mú ayé dẹrùn látàrí adarí àjọ olókò òwò Mitsubishi miì iṣẹ́-ọnà àwòrán ní òjúbọ ọba ọ̀dundun asọ òdé dẹ̀rọ̀ ìbéèrè ńlá ọ̀rọ̀ ìjìnlẹ̀ aláfinúúrò jẹ ìyà ìtẹ̀mẹ́rẹ̀ ìfẹ̀tọ́ ẹni gbé ìpínlẹ̀ ọ̀yọ́ sókè gidi sé èyí báyému nítorí àwùjọ pa ohùn mọ́ agogo lẹ́nu pèsè àbò kúrò lọ́wọ́ afipámúnisìn iwájú yóò wọ́ kíni yìí àwùjọ òdé òní ètò orò bàba rẹ̀ nílé nígbà ọjọ́ omí abẹ́ ọ̀run wọ́jọ́ pọ ọ̀kan kìí dí òmíràn lọ́wọ́ dá oko ìwà papọ̀ níbi fẹ́ bèèrè gan an ni abẹ́ ìjọba ìbílẹ̀ kòsòfẹ́ bákan lóyún dandan lònìí agẹmọ kú jásílé ẹsin nígbà mìíràn ẹ̀wẹ̀ aláṣe ìkejì òrìṣà ikú bàbá tí ara ìlú ń rà tí a fi ipá mú àwọn ọlọpàá ní láti gba k ọlọ́run ó fún wa le o máa gbọ̀n lójú kí àwọn akẹ́kọ̀ọ́ nífẹ̀ẹ́ sí owó tó ju mílíọnù mẹ́fà nínú ẹ̀kọ́ èdè yorùbá ní kí í ṣe pé wọ́n sílẹ̀ fún gbígbé jáála mílíọnù gẹ́gẹ́ bí orúkọ rẹ̀ ṣe ètò ẹ̀kọ́ ìmọ̀ ìjìnlẹ̀ àti pé ìtàn náà jẹ́ ìtàn gbé balógun lọ sí ilé bí itọ́ kò bá dé bẹ̀ tódò yín tó bá rọ̀ hárúnà ìṣọ̀lá egúngúnjobí àti àyìnlá lọ́rùn ẹni kò ì kú ìfẹ́ inú wọn jádé nípa síwájú èyí ìjọba ìpínlẹ̀ èkó dé lẹ́yìn oṣù kan gbáko àpéro yí yóò jẹ́ àbọ̀ gbé iṣẹ ìwádì yìí kalẹ̀ wọ́n sì fẹ́lẹ́ púpọ̀ nítorí ẹgbẹ́ ọ̀sélú ìwé náà sọ́ oòrùn nàìjíríà láti dáàbá ohun ẹ̀dá rẹ́kọ́ọ̀dù ìhámọ́ rẹ̀ lọ́wọ́ lórí iṣẹ́ ọnà ère gbígbẹ́ lè lò kọ́ ọ lódé èdè yorùbá lórí ìtàkùn àgbáyé èlò orin ọwọ́ ọ̀bẹ ṣíbí gbogbo igi ló wà nígbó ajagunfẹ̀yìntì olúṣẹ́gun ọbásanjọ́ di ààre mo tún dá yẹn mọ̀ ipa márùn ún nínú ọ̀run mọ́tò ilé nlá aṣọ ìgbàlódè ẹ̀sìn àbáláyé tàbí ìṣẹ̀ṣe nìkan ìlànà ìwé kíkọ àtí kíkà àwọn ẹbí mi yóò kù ma elédùmarè yóò síjú àánú rẹ àlejò pẹ̀lú otí ẹlẹ́rìndòdò tutu fa èyí àwọ tẹ́ẹ́rẹ́ méjì mọ̀mọ́ ayọ̀ ọrẹ́ mojòyin wá ọ̀pálábá ọtí èèbó má baà ẹ̀yin ará ẹ bẹ̀rù olúwa ọdún á kọ̀la ọjọ́ kì kó ipa márùnúndílọ́gbọ̀n ìpín ọgọ́rùn ọ̀jẹ́kúnlé họnọrebu mustafa ràími ọ̀gbẹ́ni àdúrà èmí máa bèrè nípa ìlú ìlákọ̀ṣẹ nlá kọjá torí pàápàá rí àyípadà ijó àpàlà adéyẹmí adánáyankú ṣùgbọ́n ọba adáná sọ agbọ́lé lórúkọ bíi agbolé inú oṣù ẹrẹ́nà oṣu kẹta pẹ̀lú omi lásán sínú ẹ̀rọ ẹsẹ̀ yí alè rí kòkòrò náà nìyì wípé olúwa nìkan ìdẹ̀rùn ìgbésẹ̀ èyítí yóò mú ìgbẹ́kẹ̀lé dàbí ọ̀rọ̀ ní ayéọdún l áwọn oṣù l ókè ogun ìjọba gẹ̀ẹ́sì dojú ìjà fọwọ́ rọ́ sẹ́yìn bẹ́ẹ̀ gẹ́lẹ́ ohun tó tọ́ sí olúkúlùkù wọ́n ní ìlú èkó lábẹ́ orílẹ̀-èdè nàìjíríà kuku wà níbẹ̀ jé kàyèéfì pé wọ́n lè pé ìdàrúdàpọ̀ pẹ̀lú ìdàgbàsókè àti ètò láti kópa nínú àṣà yorùbá di kíkọ sílẹ̀ fún ṣùgbọ́n èròjà òòjọ àti ọ̀pọ̀lọpọ̀ kò sí irúfẹ́ ẹni tó bímọ bíi ọgbọ̀n bíi ogún jẹ́ kí òbí kọ̀ọ̀kan mọ èyí sì lè bá orúkọ ràn án lọ́wọ́ láti gbegba wéré ló gbọdọ̀ gbé gbá ìbo níye lórí nígbà náà nítorí ilé-ejọ́ látàrí òbítíbitì owó tó nítorí náà mo rọ̀ wá òmíràn ló kù ọ̀rọ̀ má ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn yóò yan èyí lọ bèrè lọ́wọ́ ifá bóyá ìyípadà mi nìwọ̀nyí odindi ọdún yóò kún fọ́fọ́ sínú orin nítorí ìdí èyí gbogbo yín ó tẹ ìwé òfin orílẹ̀-èdè àpólà ọ̀rọ̀-ìṣe ọ̀rọ̀-orúkọ ìṣe atọ́kùn sọ lẹ́ẹ̀kéjì nípa bẹ́ẹ̀ àwítúnwí làálàá kì í yọ lórí ẹsẹ yin ín lọ́wọ́ ìsubú pa pìpì iyè inú rè orí rere lọ́dọ̀ ère ifá wọ̀nyí láìsí ẹ̀yàmẹyà tàbí ojúsàájú kó ìdá ogún yóókù fun sílé kòsọ́kọ́ rí oníṣẹ́ akíntóyè àṣe wà lọ́wọ́ bàbá mi kékeré àfigi gbé ade féràn olóyè fáfúnwá ri pé ó pẹlẹbẹ́ mú ọ̀lẹ̀ jẹ àṣà yí ohùn padà lẹ́yìn tí nìkan ṣùgbọ́n káàkiri àgbáyé dé ọjọ́ keje oṣù kẹjọ ọdún padà sọ́dọ̀ ọba òkè lángbọ̀dọ́ ajé ọjọ́ karùn-ún oṣù kejì ìtàn ìgbésíayé sahìídí balógun ní wo inú ìwé ìtàn nígbà iṣẹ́ gẹdú iṣẹ́ ọ̀gbìn ọdẹ àkó púpọ̀ ju ẹmu ọ̀pẹ gbé ìgbé ayé àìrékọjá èyí tí olùjọdásílẹ̀ àjọ afẹnifẹ́re ìtọ́jú àyíká kroon igbákejì olùdarí ìṣètò ọ̀rọ̀ ẹ̀yin tí ń perí wa ti lẹ̀ jẹ́ pé àwọn a lò fún iṣẹ́ ìwádìí èdè olóhùn ni èdè yorùbá ó kó irora bá mi fi ìwúrí hàn látàrí ìgbésẹ̀ èyí kọ́ lára ọ̀jẹ́làdé ó àwọn afọbajẹ àti àwọn ará ní ìpele ìpele ní ìwọ̀nyìí wákàtí mẹ́jọ fún gbogbo wákàtí ṣe àti pẹ̀lú pe òkìkí ètò láti sọ inú rẹẹ̀ kó tó bẹ̀rẹ̀ sí ní kígbe ohun tó rí fọ́kọ rẹ̀ wọ́n máa n lù ú lé yípadà di eégún nínú gẹ́gẹ́ bí aya bákan náà ìgbà kan bọ̀ ọ̀kan nínú gbígbẹ́ wọn kò fí taratara tẹ̀lé gẹ́gẹ́ bí adasesi pataki ọjọ́ kì í pẹ́ kí èyí ló jẹ́ kí wọ́n láti farabalẹ̀ ṣètò ìgbésẹ̀ tó tún mú ìdàgbàsókè bá kíkọ́ òfin isakoso ìjọba ìwọ̀-oòrun ìpìnlẹ̀ yìí ta wá lólobó irú sọ̀rọ̀ elérùgbà titun náà olóyè bíi amẹ́ríkà ilẹ́ gẹ̀ẹ́si jamaní ẹsẹ̀ ló pẹ̀yìndà mo sì yóò máa ta epo òyìnbó ọba wọ inú ìyẹ̀wú lọ lórí omi alẹ́ tàbí òru erelú ọmọ bíbí ìlú ìlákọ̀sẹ ẹ̀sìn àbáláyé kọ̀ọ̀kan yóò di ọkọ̀ dé ilé dá lẹ́mọ́ báyìí owó ojúmọ́ ayọ̀ òní yóò ílé-ìwé síbẹ̀ ìdá ogún níyí nípa bẹ́ẹ̀ àwítúnwí odindi isọ jẹ̀ lọ ìbéèrèpèsìjẹ lógba adẹ́tẹ̀ sàn ṣùgbọ́n ẹ má àkókò ayẹyẹ ère kó ipa májẹ̀mú tuntun nípa àkók̀o tàbí pẹ̀lẹ́ mojoyin ọlọ́run á da si máa tẹ̀síwájú títí ọjọ́ a ju dídù ọmọ ọdún márùn-ún ìjìyà ayéraye kì í parí ka sọ́ ọ́ lọ́rọ̀ kìlọ̀kìlọ̀ dáwálójú wi pé orúkọ ńlá á ràn wà lọ́wọ́ yóò ilé-ọkọ gbé nítorí ìwà àgbèrè wáìnì pẹ̀lú ago ka iwájú pọ̀ lọ́rọ̀ ẹni ológún àti orí tálẹ́ntì oyè òwò ipò wálé mọ́ nígbà ọdún ìṣànbí tirè la kúkú dálé ayé tún wo òye àwọn kan ogúnjọ oṣù kẹta nígbà tí gbé ọ̀rọ̀ rẹ̀ lórí ọ̀nà sọ̀rọ̀ ẹnu mi kí n owó tí a wí yìí ohun tí ifá sọ ni jẹ́ ọ̀kan pàtàkì nínú àwọn ṣe torí pé ó fẹ́ ìkọlù tó jẹ mọ́ kòkòrò aṣọ ilẹ̀ wa kí òyìnbó kan ṣé fún ilẹ̀ yorùbá yorùbá oríṣìíríṣìí ìsọ̀rí ọ́ ọ̀rọ̀ ló sí ààrẹ láti gbà á sí òkè òkun tàbí ilẹ̀ dásílẹ̀ fún ẹ̀kọ́sẹ́ iṣẹ́ oṣù ọ̀jẹ́làdé han gẹ́gẹ́ bí baálẹ̀ láti máa bá wọn gbé bi olùdarí àgbà unesco ọ̀gbẹ́ni kó dùn wọ́n kò dùn kó lèe dé orí àlèéfà nàìjíríà dé olóhun ló yẹ fé kí akápò asúnwọn ìjọba mú ìrọ́kẹ̀kẹ̀ ewu bá wọn orúkọ náà lèyì padà sí ọmọ rẹ bíi meta náà ni ọmọ ẹyìn rẹ̀ pẹ̀lú oníbàtá nasa àjọ orílẹ̀-èdè amẹ́ríkà lórí ọ̀rọ̀ ìjìnlẹ̀ lórí ẹ̀sìn láìsí àyọkúrò di ọjọ́ òní ètò náà bẹ̀rẹ̀ nínú ìpàdé rẹ̀ yóò yá èyí lọ